No. 20558
MAANDAG 21 MAART
Anno 1927
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regeL Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertentiën. uitsluitend bi] vooruitbetaling. Woensdag9 en
Zaterdags 50 Ct9. bij en maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cis.
Bureau Noordelndsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèquo- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS .DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2.35. per weekZ 0.18.
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week ...7.. ,0.18.
Franco per post 2.35 portokosten.
Olt nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
JULIANA VAN STOLBERG-COMITé.
Onder eere-voorzitterschap van onzen
burgemeester, mr. A. van de Sande Bakhui
zen, is alhier gevormd een Comité Leiden
Oegstgeest, met het doel gelden in te zame
len ten behoeve van de oprichting van een
gedenkteeken ter eere van Juliana van Stol
berg, de stammoeder van ons Vorstenhuis.
Het Comité is als volgt samengesteld: Aug.
L. Reimeringer. weth., voorzitter; prof. dr.
P. J. Blok, oud-hoogl. in de Vaderl. geschie
denis vice-voorzitter; mevrouw A. S. C.
Schokking—Me telerkamp, penn. meesteres;
F. G. Rosier, chef der afd. Alg. Zaken ter
secretarie, secretaris, uitmakend het uit
voerend comité; en verder jhr. mr. dr. N. C.
de Gijselaar en ds. J. Ph. Makkink. tevens
leden v. h. Prov. Com. Zuid-Holland, J. F. X.
Sanders, weth., ds. H. Thomas, voorzitter
Leidsche Oranjevereeniging, J. G. M. van
Grielhuyzen, burgemeester van Oegstgeest
en dr. D. Timmermans, voorzitter der Oranje
vereen, te Oegstgeest.
TENTOONSTELLING van AMARNA-KUNST
In het Rijksmuseum van Oudheden alhier
wordt heden een tentoonstelling geopend
van copiën van reliëfs en beelden uit den
z.g. Amarna-tijd in Egypte, welke copiën
een verleden jaar verworven nieuwe aan
winst van dit Museum vormen. Deze ten
toonstelling is vooral georganiseerd met het
oog op de lezingen, die prof. dr. H. Schafer,
director der Aegypt. Abteilung des Neuen
Museums in Berlijn, in het eind van deze
maand hier te Leiden komt houden, waar
van er één meer speciaal zal handelen over
„Die Kunst von Tell-Amarna". Deze copiën
die zeer mooi zijn, geven een goeden indruk
van de eigenaardige bijzonderheden van de
Egyptische kunst in de dagen van Amen-
hotep IV; zij doen het schoone realisme van
dien tijd zeer goed uitkomen. De origineelen
der copiën von de reliëfs bevinden zich in de
graven van Tell-Amarna; die der beelden
bevinden zich in het Berlijnsche Museum,
zij zijn indertijd bij de opgravingen der
Deutsche Orjenlalgesellschaft ie Tell-Amar
na gevonden. Zoowel de reliëfs als de beel
den stellen meest den koning Ichnaton en
zijn naaste familieleden voor.
Deze tentoonstelling .die een bezoek zeer
waard is, blijft tot 16 April geopend.
Daarna nam de voorzitter van het huldi
gingscomité, de heer Vrijhof het woord,
naar namens leerlingen en oudleerlingen ge
luk wenschend, terwijl hij tevens een groet
overbracht van een der oudleeraren den
heer Verwey de Winter.
Hij schetste daarna de belangrijke taak
van mej. De Baat op de school van M.S G.
en dankte haar, niet alleen voor hare uit
nemende lessen, maar ook voor de moeder
lijke zorg, welke zij in al die jaren van de
leerlingen koesterde, wat ook weer bleek bij
deze gelegenheid uit de stichting van een
Fonds ten behoeve der leerlingen, waaraan
zij een niet onaanzienlijk bedrag schonk.
Hij bood haar ten slotte een fraai gebon
den album aan met foto's en portretten op
M.S.G. betrekking hebbende.
Mej. De Baat, die de leerlingen en oud
leerlingen met „beste jongens" toesprak,
herinnerde er aan dat zij in den oorlog,
toen de mannen werden gemobiliseerd voor
de klas werd geroepen en dat toen de leer
lingen misschien wel eens haar proefko
nijntjes zijn geweest. Zij kreeg echter haar
werk en de leerlingen lief. vooral ook. om
dat deze zooveel belangstelling toonden. De
jaren aan Mathesis gegeven rekent zij tot
de beste van haar leven. Zoo is de oorlog
die zooveel last bracht voor haar leven
goed geweest.
Aan de hand van een plus en een minus-
teeken met wit krijt op hel zwarte bord ge-
teekend, herinnerde zij er aan hoe het steeds
haar streven is geweest het positieve een
veel grootere plaats bij haar leerlingen te
doen innemen dan het negatieve. Ieder
mensch is voor een deel de maker van zijn
eigen geluk en een der dingen waardoor het
levensgeluk kan worden verhoogd is het
plusteeken.
Steeds heeft zij ook buiten de school met
de jongens meegeleefd en is zelfs wel eens
als vredestichtster opgetreden tusschen een
leerling en zijn meisje, wat niet haar ge
makkelijkste werk is geweest. (Vroolijk-
heid).
Zij zette tenslotte uiteen wat zij met het
leggen van den grondslag voor een Excursie
fonds bedacht n.l. om een bedrag bijeen te
krijgen uit de renten waarvan onbemiddel
de leerlingen bij het maken van excursies
kunnen worden gesteund. Zij beval het
Fonds reeds onmiddellijk voor geldelijke
medewerking aan, waartoe bij den uitgang
gelegenheid was.
Ten slotte werden alle aanwezigen ge-
tracteerd op Pel's fondants met het plustee
ken op de verpakking.
Niemand verliet de zaal of hij offerde een
grooter of kleiner bedrag aan het door den
practischen zin van mej. De Baat tot stand
gekomen en in de toekomst ongetwijfeld nut
tig werkend fonds.
GOUDEN JUBILEA.
23 Maart a.s. zyn Samuël Nieuwenburg,
71 jaar, en Jansje Hofkes, 73 jaar oud,
50 jaar in den echt verbonden. Beiden zyn
nog goed gezond; hjj gaat nog dagelijks
met zjjn fruitwagen langs de straten. Moeder
de vrouw is wat slecht ter been, maar
haar dagelgksche bezigheden doet ze alle
nog zelf.
Dienzelfden dag is het 50 jaar geleden,
dat Jan Plu en Suze Montagne zich naar
hat Stadhuis begaven om daar hun huwelijk
te laten voltrekken. Beiden verheugen zich
in een uitstekende gezondheid. Hij, vol ar-
beidslust, neemt nog dagelijks achter de
schoenmakerstafel plaats; déér, met zijn
vogels, krijgt men hem met geen tien stokken
vandaan, 't Zal hen, in het Woudendorphof,
niet aan belangstelling ontbreken.
VIJF-EN-TWINTIG JARIG JUBILEUM
A. J. C. BOURGONJE.
Morgen herdenkt een der meest bekende
agenten van politie, onze stadgenoot A. J.
C. Bourgonje, den dag waarop hij vjjf-en-
twinlig jaar geleden benoemd werd tot agent
van politie alhier, nadat hij reeds eenige
jaren korporaal was geweest bij de infanterie.
Ilij deed zich dagelijks kennen als een goed
politieman, die zijn plichten kende en ge
trouw vervulde. Hij won daardoor het ver
trouwen zijner superieuren en werd dan ook
geregeld bevorderd, zoodat hij thans den
titel van agent 1ste klasse heeft. Ook bij
zijn colleges staat hjj goed aangeschreven,
en aangesloten bij de afdeeling Leidtui van
den Alg. Bond van Politie-personeel in Neder
land, werd hij in 1919 tot lid van het
afd.-bestuur gekozen en aangewezen als 2en
secretaris en korten tijd later tot lsten
secretaris. Door de vele beslommeringen,
welke het secretariaat meebrengt, werd hij
op eigen verzoek daarvan ontheven en be
last met de functie van 2den penningmeester.
Hjj toonde zich een uitnemend organisatie-
man en wordt ook daarom zeer gewaardeerd.
Morgen voormiddag te elf uur zal de jubi
laris door het personeel gehuldigd worden
in het groote wachtlokaal van het bureau
van Politie, waarbij het Politi^muziekgezel
schap eenige nummers zal ten gehoore
brengen.
JONGELIEDEN-GEHEELONTHOUDERS-
BOND.
Zaterdagavond hield de afdeeling Leiden
van de Jongelieden Geheel Onthoudersbond
in „De Graanbeurs" een feestelijke bijeen
komst die tevens als een propaganda-avond
bedoeld was. Het programma zag er bijzon
der aantrekkelijk uit en-daaraan was het i
vermoedelijk voor een deel te danken dat de
belangstelling zoo groot was. De zaal was
vrijwel geheel bezet.
De bijeenkomst werd met een inleidend
woord door den afdeelingsvoorzitter, den
heer Wimklaar, geopend. De talrijke op
komst was voor spr. een bewijs dat ook in
Leiden de J. G. O. B. vele warme vrienden
telt. Spr. meende dat niemand na de inzage
van 't programma zou twijfelen dat het een
feestavond zal wezen. Maar ook voor 't pro
pagandistisch deel #is gezorgd. In de eerste
plaats door de rede van den Bondsvoorzitter
waarvoor spr. warme aandacht vroeg in het
bijzonder van die der jongeren in de zaal.
Hierna trad de heer Henk Witte uit Rot
terdam als declamator op en droeg eenige
mooie verzen voor die de bijzondere aan
dacht trokken, waarop de „Serenade van
Brager" voor zang, viool en piano werd ge
geven die, op inderdaad verdienstelijke wijze
gespeeld, zeer werd toegejuicht.
Nog meer in de smaak vielen de kunst
dansen met gratie uitgevoerd door Beb Ver
beidt en Annie van der Werf uit Den Haag,
die achtereenvolgens „Tamboerijnendans",
en „Wals van Brahms" op voortreffelijke
wijze vertoonden, waarna het eerste gedeelte
van den avond werd besloten met een pro-
pagandarede van den Bondsvoorzitter, den
heer Jan Vonk, uit Den Haag.
Na de pauze volgden muziek, zang en
dans elkander werder in afwisselende volg
orde op, waarna Henk Witte nogmaals
eenige verzen declameerde.
De avond werd besloten met het bekende
„Woutertje Pieterse's Rooverslied" van Mul-
tatuli, door de leden van de Haagsche afdee
ling, dat op uitnemende wijze werd ver
tolkt.
De voorzitter sloot te ruim halfelf de bij
eenkomst, die aan de afdeeling weder eenige
nieuwe leden bezorgde.
OEFENING BAART KUNST.
Zaterdagavond gaf de tooneelvereeniging
„Oefening Baart Kunst" in de concertzaal
van „Zomerzorg" haar 47ste uitvoering met
bal. Even acht uur opende de voorzitter,
de heer H. W. van Zijp, met een woord van
welkom', in het bizonder aan afgevaardig
den van zustervcreenigingen, den avond.
Gezien hel succes der vorige uitvoering
had het bestuur het jaszband-gezelschap
Aufgepast" onder leiding van den heer A.
Gerritsen uitgenoodigd ook voor deze uit
voering het muzikale gedeelte le verzorgen.
Al spoedig had het er een gezellige stem
ming in gebracht en hoewel de zaal tot~in
alle hoeken bezet was, bleef de stemming
gezellig en had het bestuur geen al te zware
taak.
Het eerst werd opgevoerd „Arme Rijken",
klucht in één bedrijf door Nono, wat vlot
werd gespeeld en met een luid apnlaus be
loond. Daarna heeft de heer Gerritsen ge
toond niet alleen een goed pianist te zijn,
maar ook een goed humorist, zulks met
pianobegeleiding van den heer Kloots.
Toen trad nogmaals de voorzitter op het
tooneel en verzocht den heer J. Labordus
ook even voor het voetlicht te komen. Met
waardeerende woorden sprak de voorzitter
den heer Labordes toe. Het bestuur had met
leedwezen vernomen, dat hij door omstan
digheden zijn krachten niet langer aan de
vereeniging kon geven. Steeds hebben wij
aangenaam samengewerkt en zijt gij ten
voorbeeld geweest voor velen; niets was u
te veel; steeds hebt gij uw krachten gegeven
naar uw vermogen; de rollen waren u nooit
te groot of te klein. Steeds hebben wij uw
werk gewaardeerd en daarom bied ik u het
lidmaatschap van verdienste aan, wat gij
ten volle hebt verdiend, aldus de voorzitter.
In het kort dankte de heer Labordes met
bijvoeging dat hij niet meer dan zijn plicht
had gedaan.
Na de pauze werd opgevoerd „Hannes
wordt ingekwartierd", klucht in één bedrijf
door J. J. Rentmeester, dat ook veel bijval
oogstte en volgden nog eenige nummers van
den heer óerritsen. die zeer in den smaak
vielen. De heer Flip v. d. Steen gaf een
mooie xylophoon-solo met begeleiding van
den heer A. Gerritsen. Tot slot ging een
spektakelscène „Het Jubileum".
Een geanimeerd bal onder leiding van
den heer L. v. Wijk besloot den gezelligen
avond. Het was zeer laat, of liever gezegd
vroeg in den morgen, toen de voorzitter met
een woord van dank den avond sloot.
O. B. K: mag met genoegen op dezen goed
geslaagden avond terugzien.
DE KADER-CURSUS VAN HET INSTITUUT
VOOR ARB.-ONTWHEKELING.
Zaterdag en Zondag hield het centraal-
bestuur van het Instituut in samenwerking
met de plaatselijke afdeeling .een cursus
voor het kader van de soc.-dem. arbeiders
partij en van de moderne vakvereenigingen.
Er namen 24 organisaties met 76 deelnemers
aan deel.
In de zitting van Zaterdagmiddag sprak
de heer K. Vorrink te Amsterdam over „De
moraal van den arbeid". Spreker wees op
de ver doorgevoerde arbeidsdifferentialie bij
de huidige industrie, welke in verschillende
bedrijven tot geestdoodenden arbeid leidt.
"Verkorting van den arbeidstijd kan in deze
wel iets vergoeden, maar toch niet alles.
Vakopleiding, een goede regeling voor het
leerling-wezen, medezeggingeschap in het
bedrijf werden aanbevolen en de vraag op
geworpen of bij een anderen maal schappij-
vorm verwisseling van bedrijf niet mogelijk
zou zijn. Ten slotte moest volgens spreker
de socialistische gezindheid gekweekt wor
den, welke ook den meest eentonigen a,rbeid
doet voelen als gemeenschapsplicht.
Gistermorgen sprak de heer J. W. Albarda
te Den Haag. In een uitvoerig betoog
schelste deze spreker hoe de oorlog voor de
economische verhoudingen in de wereld van
>de grootste beteekenis is geweest, welke ver
anderingen in deze hebben plaats gegrepen
en hoe Europa in verschillende productie-
takken door Amerika is overvleugeld.
De heer Albarda wees op de noodzake
lijkheid, dat met de „balkaniseering" van
Europa wordt gebroken en een Vereenigde
Staten van Europa, in economischen zin
bijv., door een tol-unie daarvoor in de
plaats komt.
In de zitting van gistermiddag was de
heer J. Brautigam te Rotterdam aan het
woord. Deze spreker ging het ontstaan van
de vakvereenigingen na, schetste het doel
dier vereenigingen en besprak de middelen,
welke worden aangewend om het gestelde
doel te bereiken.
Op elk van de inleidingen volgde gedach-
tenwisseling.
Met voldoening en naar waarheid kon de
voorzitter in zijn slotwoord constaleeren, dat
de .cursus aan zijn doel heeft beantwoord.
Men is bovendien een paar dagen in goede
harmonie te zamen geweest, waartoe de
geslaagde kunstavond en de beide gemeen
schappelijke maaltijden het hunne hebben
bijgedragen.
Na het zingen van de „Internationale"
werd de cursus gesloten.
HET DREIGEND CONFLICT IN DE
LEIDSCHE METAALINDUSTRIE.
Zaterdagavond hebben de drie organisa
ties, waarbij het personeel van de Holl.
Constructie Werkplaatsen alhier is aangeslo
ten, bestaande uit de afd. van den modernen,
den Prot. Chrislelijken en den R.-Katholie
ken Bond, een personeelvergadering gehou
den in het Volksgebouw aan de Heeren
gracht. Het bestuur van de moderne organi
satie had in verband met de actie een mani
fest verspreid, het bestuur van de Prol.
Christelijke vereeniging had vooraf een con
ferentie met de directie gehouden, terwijl de
geestelijke adviseur van de R.-Kath. organi
satie. pater Brouwers de bij zijn vereeniging
aangesloten leden ernstig raadde niet aan
het ultimatum mede te werken.
De besprekingen in de vergadering die
uitteraard een vertrouwelijk karakter droe
gen kunnen wij hier niet mededeelen doch
volgens aan ons door het bestuur van de af
deeling van den Algemeenen Bond verstrekte
inlichtingen werd besloten, wanneer de
directie niet wilde overgaan tot verhooging
van het minimumloon, het ultimatum op
korten termijn van de directie zal worden ge
steld. Aangezien echter de directeur zich niet
ongenegen had verklaard, nog eens met de
organisatie te confereeren over de onder
havige kwestie, werd daartoe besloten,
welke conferentie in overleg met den direc
teur den heer Schouten werd bepaald op
Woensdag a.s. en waartoe werden afgevaar
digd de respectievelijke voorzitters, de hee-
Ten Baart (neutr.), Eikerbout (Chr.) en
Steynmetz (R.-Kath.).
De maatregelen zijn zóó genomen, dat.
indien deze conferentie onverhoopt mocht
mislukken, het ultimatum nog voor Maandag
28 Maart aan de directie ter hand kan woor
den gesteld.
Ds. Meeter, predikant te Loosduinen,
die eenigen tijd geleden het beroep naar de
Ned.-IIerv. Gem. alhier in de vacature-dr.
Plooij heeft aangenomen, hoopt op Zondag
1 Mei a.s., des avonds, in de Pieterskerk zijn
intree-rede te houden, na des morgens van
dien dag in hetzelfde kerkgebouw le zijn
bevestigd door ds. Groot Enzerink.
Tot boekhouder van de Gemeentelijke
Bank van Leening is door Commissarissen der
Bank benoemd de heer J. A. van Zanten,
alhier.
De alhier tot arts bevorderde heer
C. G. Hart mans, is bestemd tot reserve-
officier van gezondheid 2e klas bij het leger
hier te lande.
Bjj Kon. besluit is aan den reserve-
lste luitenant J. E. Vemer van het 6e
regiment veldartillerie een eervol ontslag
als zoodanig uit den militairen dienst ver
leend.
Woensdagavond komt voor den Vrijz.
Dem. Bond spreken de heer Th. A. Ketelaar,
lid der Tweede Kamer; men zie de adver
tentie.
De broodbezorger Dirk N. had Zater
dagavond tusschen 8 en 8 1/2 uur zijn rij
wiel, waaraan een broodmand op het stuur
was gebonden in de Kabeljauwsteeg eenigen
tijd onbeheerd laten staan. Toen hij het
wilde halen was het verdwenen. Men had de
broodmand er afgenomen en op den grond
neergezet. Gelukkig was het een oud kar
retje.
Zekere W. van der E. alhier scheen
Zaterdagavond een booze bui te hebben.
Twee personen B. van D. en H. F. kwamen
bij de politie klagen door hem mishandeld
te zijn. Beide gevallen speelden zich af in
den Leegewerfstéeg.
De politie heeft legen Van der E. proces
verbaal opgemaakt
BINNENLAND.
Koningin en Prinses te Utrecht ter Jaar
beurs en in de Domkerk (Binnenl. 2de blad).
Uitstel der zending van werkloozen naai
Drente (Binnenl. 2de blad).
Nadere bijzonderheden over de arrestatie
in verband met den moord aan het Bezui-
d^nhont te Den Haag (Gem. 2de blad).
Te Groningen zijn drie kinderen 4oor gaa-
verstikking om het leven gekomen (Gem. 2de
blad).
Het afscheid van ds. Nanta to Katwijk-
aan-Zee (Omstreken, 2de blad).
Mej. Baron verbeterde het wereldrecord
400 Meter schoolslag zwemmen (Sport 3de
blad).
De Belg Moons wereldkampioen biljarten
(Sport 3de blad).
Anto-ongevallen met doodelijken afloop
(Laatste Ber. 1ste blad).
Een enorme brand op Java veroorzaakt
een schade van meer dan 12 millioen.
BUITENLAND.
Toenemende onrnst op en over den Balkan
(Buitenl. en Tel. 1ste blad).
President Donmergne brengt 16 Mei een
officieel bezoek aaij Londen (Buitenl. 1ste
blad).
Sjanghai door de Kantonneezen bezet
(Buitenl. en Tel. 1ste blad).
G. L. deed bij de politie aangifte van
het feit dat Zaterdagavond in den omtrek
van de Haven een hond van een hem on
bekend gebleven persoon hem naar den
hals is gevlogen en heeft gebeten. De beet
was gelukkig niet ernstig.
Hedenmorgen zag de 20-jarige lood
gieter Jac. v. d. P. terwijl hij in een dakgoot
werkzaam was te ver oVer den rand der
goot en is van een hoogte van ongeveer 6 M.
naar beneden gevallen. Hij werd door den
geneesheer yan den Gemeentelijken Ge
neeskundigen dienst dr. Delbaren onder
zocht, deze kon geen lichamelijk letsel con
staleeren, zoodat de man onmiddellijk weer
aan het werk kon gaan.
Bij den dierenarts den heer Holsheimer
Heerengracht alhier is Zaterdag door een
onbekend persoon een wolfsgrauwe herders
hond gebracht die ernstig verwond was.
Belanghebbenden worden verzocht zich
daaromtrent aan te melden bij den Commis
saris van Politie, die gaarne bereid is na
dere inlichtingen te verstrekken,
In de Stedelijke werkinrichting waren
vorige week werkzaam 244 volwassenen en
18 kinderen, in totaal 262 personen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De ontwapening De onrnst
op den Balkan.
De heden onder voorzitterschap van jhr.
Loudon te Genève beginnende zitting van
de commissie van voorbereiding voor de
ontwapeningsconferentie, moet de agenda
der conferentie vaststellen en tot een voor
stel voor den datum der conferentie komen.
Frankrijk heeft zijn antwoord aan Coo-
lidge uitgesteld tot morgen-
De reden hiervoor schijnt te zijn, dat
men wil zien, welke politiek de verschil
lende regeeringen volgen ten opzichte van
de ontwapening in het algemeen.
Op den Balkan rommelt het weer eens
geducht als gevolg van de door Italië tegen
Zuid-Slavië geuite beschuldigingen, die
echter geen bevestiging vinden. Van Ita-
liaansche zijde gaat men er echter mee
voort.
De onthullingen uit Beelgrado voortzet
tende, schrijft de „Giornale dTtalia", dat
de regeering van Belgrado, zoodra de on-
derteekening van het verdrag van Tirana
bekend werd, er toe gebracht werd door
'n diplomatieke actie, een diplomatiek
front tegen Italië te vormen. Deze poging
mislukte bijna geheel. Engeland verwierp
de Zuid-Slavische interpretatie en gaf te
verstaan dat Zuid-Slavie zich van alle aao-
valsoogmerken onthouden moest. Roeme
nië toonde zich gunstig gezind voor Italië.
