No. 204S6 VRIJDAG 7 JANUARI Anno 1927 Gemeente Leiden. OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCHE SCHOUWBURG. MUZIEK. PRIJS DER AD VERTEMTIEN: 80 Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs. Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bi) een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 50 Cts. porto te bptalen. Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordelndspleln Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35 per week /0.18. Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week ,0.18. Franco per post 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. LOOP DER BEVOLKING OVER HET JAAR 1926. HONDENBELASTING. Burgemeester en Wethouders van Leidpn brengen ter kennis van belanghebbenden, dat ingevolge art. 2 der Verordening, rege lende de invordering der plaatselijke direcle belastingen op de honden, iedere houder van een of meer honden, die aan de be lasting onderhevig zijn. verplicht is daar van vóór of op den 31en Januari a.s. bij den Gemeente-ontvanger aangifte te doen, door inlevering van een behoorlijk ingevuld en door den aangever onderteekend biljet en dat bedoelde insrhrijvingsbiljetlen voor het dienstjaar 1927 kosteloos ten kantore van den Gemeente-Ontvanger verkrijgbaar zijn. AUG. L. REIMERINGER, Weih. lo. Burgemeester. VAN STRÏJEN, Secretaris. Leiden, 7 Januari 1927. EEN INTERVIEW MET 0NZE.J NIEUWEN BURGEMEESTER, Leiden trok hem steeds, ook in den vreemde. Het is met de benoeming van mr. A. van de Sande Bakhuyzen tot burgemeester van Leiden gegaan als 17 jaar geleden met die van zijn ambtsvoorganger. Ook toen werden allerlei namen genoemd èn personep met stelligheid als hoofd der gemeente aange wezen en aan jhr. De Gijselaar had nie mand gedacht. Zoo is ook de benoeming van dezen bur gemeester, behoudens misschien voor enkele ingewijden, een volkomen verrassing ge weest. Wie had het ook kunnen denken dat een man, die van zijn 26sle jaar af, toen hij pas was gepromoveerd, aan het depar tement van Buitenlandsche Zaken werd geplaatst en vandaar uit een schitterende carrière maakte, onder verschillende mi nisters, belangrijke zendingen volbracht, in en builen Europa, plotseling deze loopbaan zou afbreken en een ambt van burgemeester van een stad als Leiden zou begppren, een ambt, waaraan zoo vele eischen worden gesteld en dat talrijke be slommeringen, groole en kleine, meebrengt. Zou hij er de man voor zijn? zoo vroegen velen zich af om aan het hoofd van een zoo omvangrijken lak van dienst te staan en zou hij jhr. De Gijselaar kunnen vervan gen? Laat ons maar eerlijk zeggen: som migen twijfelden daaraan. Wie echter en dat zijn van het tegen woordig geslacht er nog velen zich den even eenvoudigen als geleerden vader van den nieuwen burgemeester, den directeur van de Sterrewacht, herinnerden en wie, al of niet toevallig, den sludent Van de Sande Bakhuyzen kenden of zelfs meer dan eens hadden ontmoet, en vooral zij,, die nader bekend waren met zijn prestatie» op het gebied van Buitenlandsche Zaken en er van hadden gehoord hoe groot ver bouwen hij genoot bij de elkaar opvolgen de Ministers, dachten er wel eenigszins anders over Was ook niet de benoeming geschiedt door Z. Ex. Minister Kan in wiens ij26 i"00 vertrou^n mocht stellen? Het lag echter voor de hand dat allen, die het wel en wee van Leiden (er harte gaat, belangstellend waren naar een nadere kennismaking met dezen nieuwen ambts drager en gaarne nog iets meer van hem ■wilden welen, dan wal een kort communi que van zijn vele besognes in de pers ver meldde, en niemand zal het een reporter kwalijk nemen iat hij deze kennismaking zoo spoedig mogelijk zocht. Het was maar een vluchtig bezoek dat mr. Van de Sande Bakhuyzen nu aan Lei den kon brengen. Hij heeft zich nog van zoovele zaken uil zijn vroegere loopbaan los te maken, hij moesl nog weder lerug naar Boedapest, zoodat dan ook nog (liet defini tief bepaald kon worden, wanneer de nieuwe burgemeester zal worden geïnstalleerd, ter wijl de beêediging tot het ambt nog niet heeft plaats gehad. Daarom waardeeren wij te meer de vrien delijkheid van den nieuwen burgemeester om ons te willen ontvangen. En toen wij na een korte begroefing tegen over dezen vluggen beweeglijken man van middelmatige grootte, die mijn spijt zijn light grijzend haar en kleine grijze kne vel, nog geen 52 jaar zou geven, hadden plaats genomen en zijn scherpen blik ont moetten waaruit schranderheid en beslist heid spreekt, loen dachten wij dadelijk: dat zal een goede burgemeester voor Leiden, een waardig opvolger van jhr. De Gijselaar zijn. V,"ij voelden tegenover ons een persoon lijkheid, ondanks den gronfen eenvoud, die uit zijn wezen sprak, wat ons dadelijk deed denken aan zijn even eenvoudigen als ge leerden vader. Tijdens het voortgezet gesprek vestigde zich steeds meer den indruk, dat wij" té Berolkingr op 1 Januari 1926: Het eindcijfer der jaarstatlitlek waa Varme.rderiog door geboorte: Teatiging: Vermindering door overlijden, vertrek: u. Vr. Tottal. 734 706 1440 1774 2016 3.90 2508 2722 5230 288 318 C06 1776 2016 37 2 2064 2334 4398 Verschil tusschen de geheele vermeerdering en de geheele vermindering Bevolking op 31 December 1926 33,369 -f- 444 33,813 Vr. 35,517 -f 398 35,905 Totaal. 68,886 832 69,718 doen hadden met een man. die weet wat hij wil en dien wil zal iii'voeren en leiding zal kunnen geven aan hen, die hem daarbij behulpzaam moeten zijn. Een wereldwijs man tevens met veel menschenkennis, op zijn talrijke reizen en velerlei bemoeiingen verkregen. Hebt u déze betrekking geambieerd? vroegen wij. „Zeker", was zijn beslisl antwoord. ..al had ik niet kunnen denken dat ik mijn bui- tenlandschen arbeid, waarvan ik veel vol doening smaakte, zoo plotseling zou moeien afbreken". „Wel werd bij mijn omzwervingen in den vreemde het verlangen steeds sterker mijn loopbaan in Holland te kunnen voortzetten ten beëindigen. En waar zou ik dat liever doen dan in mijn geboortestad, mijn geliefd Leiden, waar ik een gelukkige jeugd door bracht, waaraan ik mij met zulke sterke banden voel verbonden, dat ik er in den vreemde steeds aan heb gedacht, vooral ook omdat ik de groole verplichtingen gevoel tegenover de Leidsche Universiteit, waar ik mijn wetenschappelijke vorming ontving. Ook het buitenland heeft .veel goeds; er is veel dat bekoort, maar er is voor een Hollander maar één Holland; hier is het nog altijd beter dan elders en ik zou mijn kinderen geen andere opvoeding hebben willen geven, dan de Hollandsc.be. ..En tot Leiden heb ik mij altijd aange trokken gevoeld. Zoodra ik van een buiten landsche zending weder in Holland kwam, was mijn eerste gang naar mijn geboorte stad. „Leiden is veel veranderd in de laatste dertig jaar. toen buiten de singels bijna alles onbebouwd was Zoo herinnerde hij zich nog levendig even buiten de Singels op ondergeloopen weiland als jongen te hebben schaatsen gereden, daar waar nu groote woning-com plexen zijn verrezen. „De ontwikkeling van Leiden heb ik steeds gevolgd," zeide hij, „en in den on- miskenbaren vooruitgang der gemeente mij verheugd." Maar of hij tegenover de Hollandsche, speciaal Leidsche toestanden toch niet wat vreemd zou staan? De toestanden zijn in Holland wel anders dan elders, zeker, maar van de ervaring, vooral in Zuid-Afrika opgedaan, waar hij uiteraard veel met Hollanders in aanraking kwam waarbij men onwille keurig vergelijkingen tusschen de toestan den hier en elder9 maakte hoopte hij hier nog te kunnen profiteeren. Wat hij daarvan vertelde, deed ons dit beamen Hoe ruimer de blik van een ma gistraat. hoe beter. En mr. Van de Sande Bakhuyzen's blik lijkt ons zeer ruim toe. Voor het beleid van zijn ambtsvoorganger en voor diens arbeid in deze gemeente koesterde hij grooten eerbied. Zijn politieke overtuiging komt met die van den heer De Gijselaar overeen. In dit opzicht verschilde hij reeds vroeger met zijn vader en zijn oom. die van overtuigd vrijzinnige richting waren. Zijn vroegere loopbaan heeft hem echter voldoende geleerd dat een ambtsdrager zich boven de partijen dient te verheffen. Over zijn plannen en zijn te volgen be leid als hoofd der gemeente wilde de heer Van de Sande Bakhuyzen zich natuurlijker wijze niet uitlaten. Ziet hij echter goed en jhr. De Gijse- laar's bestuur is hem daarvan een bewijs dan is de verhouding van den burgemees ter van Leiden tot de bevolking eenigszins anders dan in andere groote en middel- groote steden in ons land. In onze stad staat de burgemeester meer in het middel punt van de geheele bevolking ip al haar geledingen Aan deze traditie hoopt hij vast te hou den. En het verheugt hem, dat hij als kwee- keling van de Leidsche Alma Mater ook de Leidsche Universiteit niet alleen een goed hart toedraagt maar haar ook beter kent en begrijpt dan iemand die er niet studeerde. Zooals wij reeds hiervan zeiden: de lij nen zijner te volgen gemeentepolitiek wenschte hij nog niet uil le stippelen, om daarmede zich in den vervolge te binden, maar wel wenschte hij le verklaren dat hel zijn hoogste streven zal zijn. den bloei pü ie welvaart van zijn geboortestad en van haar bevolking naar zijn besle vermogen te bevorderen, met behulp van een staf ambte naren. die met hetzelfde gevoelen bezield zijn en mei wethouders èn een gemeente raad, die bij alle verschil van meening ei kaars overtuiging weten te respecteeren en Leidens belangen steeds voor oogen hou den. Onze indrukken bij hel korte onderhoud mei den nieuwen burgpraeesler samenval lende meenen wij daardoor gerechtigd (e zijn Leiden hartelijk met zijn benoeming le mogen feliciteeren. INSTITUUT VOOR ARBEIDERS- ONTWIKKELING. Gisteravond sprak in de concertzaal van hel „Volksgebouw" voor een aandachtig gehuor de heer G. Spit, chef van de Ko ninklijke Luchtvaart-Maatschappij, te Am sterdam, over: „De luchtvaart". Na door den voorzitter, den heer Tjalsma, te zijn ingeleid, begon de spreker met er op te wijzen, dal het toenemende internatio naal verkeer de vraag naar snelheid van vervoer van personen en uitwisseling van producten op den voorgrond stelt Daaraan voldoet het vliegwezen. Tot hel jaar 1800 wist men slechts een snelheid van hoog stens 4-0 K.M. op de aardoppervlakte te be reiken en dan nog maar voor korten tijd. Later kwamen trein en automobiel de snel heid vergrooten, maar deze bleef toch nog zeer beperkt, terwijl de schadelijke weer stand van bodem en lucht zeer belemme rend werkt. Een automobiel, welke rijdt met een snelheid van 80 K.M. heeft 2/3 van zijn capaciteit noodig om den weerstand van de lucht te breken. Een vliegtuig heeft alleen met den luchtweerstand le maken en benut een groot gedeelte daarvan juist om te vliegen. Dit toonde spreker daarna aan door stil te staan bij de vraag hoe het mogelijk is dat een machine, die een 6000 K.G. weegt, in de lucht kan blijven zonder te vallen De heer Spit wees op de overeenkomst tus schen het vliegen met een vliegtuig en het vlieger-oplaten door een knaap. Als bij den vlieger houdt de weerstand van de lucht de machine drijvende en /de motoren, welke bij de automobiel-industrie gemaakt werden en waaruit de motoren voor 't vliegwezen voortkwamen, maken het mogelijk dezen weerstand tot voldoende sterkte op te voe ren. Door schetsteekeningen op een bord verduidelijkte de spreker dit gedeelte van ^ijn betoog. Daarna werd het besturen van het vlieg tuig verklaard: Het stijgen en dalen en het hellen om de lengte-as van het vliegtuig. De bouw van de machines is tegenwoordig zoo, dat bij het weigeren en stilstaan van den motor het toestel niet kantelt en naar beneden valt, maar bij een hoogte van 1 K.M. nog 6 K.M. afstand zwevende kan afleggen. Spreker stond daarna stil bij het type vliegtuig. De twee- en meerdekkers van vroeger worden geleidelijk door eendekkers vervangen daar de constructie hiervan zoo degelijk is dat ze voldoende draagvermogen bezitten en het voordeel hebben dat de schadelijke weerstand geringer is. Gezocht wordt tegenwoordig naar een type dat ook de langwerpige cabine uitschakelt en alles, motoren, reizigers en goederen in het ééne draagvlak opneemt. Ook bij de ziel van het vliegtuig, den motor, stond de spreker uitvoerig stil. Be trouwbaarheid, groote capaciteit en licht heid zijn hier de eischen, waaraan voldaan moet worden. Tn plaats van één motor heeft men nu reeds vliegtuigen met twee, drie ia zelfs met 4 motoren. Duidelijke lichtbeel- de illustreerden hier het betoog van den spreker. Na een korte pauze behandelde de heer Spit het vliegwezen. Regelmatig wordt ge vlogen van Amsterdam naar Kopenhagen. Berlijn, Essen. Bazel. Brussel. Parijs en Londen en dit bij elke weersgesteldheid. m«*t uilzondering van mist. De regelmaat i Lw eikt 's zomers 99 procent en dit is geen j wonder. Door den inlichtingendienst weet de vlieger voor zijn vertrek hoe het met het weer gesteld is op de stations, welke hij moet passeeren. Vroeger werd bii de stations door teekens op den grond aange geven hoe het bij het volgend station ge steld was met het weer Vanuil zijn vlieg tuig kon de piloot dit zien en eventueel zijn maatregelen nemen Tegenwoordig is dit niet meer noodig De radio-telefonie maakt het mogelijk, dat de bestuurder steeds ver binding houdt met het slation vanwaar hij vertrok Is hij de koers kwijl, dan kan dit station hem zelfs zeggen waar hij zich bevindt 't Is voorgekomen, dat een vlieger hoog boven het vliegveld te Londen dit vliegveld door een dikke wolkenlaag niet zag. maar op zijn vraag- waar ben ik? b?- richl ontving. „Je bent boven Croyden.daat gerust". Onweersbuien behoeft de vliege nier niet te vreezen Hij ontwikkell een grootere snelheid dan deze en ontwijkt ze dus gemakkelijk Spreker wees ook op de controle, welke voortdurend op de vlieg tuigen wordt uitgeopfend en op de zware eischen. waaraan de bestuurders moeien voldoen Om de 6 maanden worden deze ook aan een strenge keuring onderworpen. Spreker eindigde met er op te wijzen, dat de beteekenis van het luchtverkeer vooral bestaat in het „verslinden" van groote afstanden Amsterdam-Moskouwaar de trein 10 dagen voor noodig heeft, doet men per vliegmachine in een paar dagen. Wanneer overal, zooals tusschen Berlijn en Koningsbergen lichttorens gebouwd worden zal men ook 's nachts kunnen vliegen en de verbinding nog gauwer gaan. Uil de vprgaderinT weTden £en aantal vragen gedaan, welke de spreker beant woordde Zoo deelde de heer Spil op een desbetreffende vraag mede. dat tegenwoor dig apparaatjes in den handel zijn, welke zeer sterke geluiden tegenhouden, maar het zachte, gesproken woord doorlaten. Men heeft dit maar in zijn ooren te stoppen en kan in de cabine een gesprek voeren zon der door de motoren te worden gehinderd. Een zeer interessante avond, waarvan het alleen onbegrijpelijk is. dat niet meer Leidenaars profiteerden. De voorzitter dankte namens de aanwe zigen den spreker voor zijn leerzaam en onderhoudend betoog en sloot de vergade ring. ACADEMISCHE EXAMENS. Bevorderd tot doctor in de Leileren »n Wijsbegeerte, op proefschrift getiteld: „Klank- en vormleer van het Morisch", (eerste gedeelte), de heer S. J. Esser, geboren te Kampen; bevorderd lol doctor in de rechtsgeleerd heid, op proefschrift, getiteld; „De vrijwil lige onderwerping aan hel Europeesch pri vaatrecht", (Ind. Slbl. 1917. No. 12), de heer A. C. Tobi, geboren te Bandoeng. Naar wij vernemen heeft de verkoop van weldadigheidszegels te Leiden en res sort opgebracht de somma van ruim f 6-t00. Een mooi resultaat derhalve. In de stad Leiden was dit bedrag f 4600, waarvan voor f3638.15 door het zich te dezer stede gevormde damescomité werd verkocht. De verkoop van de serie Jan-Steen-repro- ducties had tot resultaat, dat over het ge heele land 30.000 series werden geplaatst. Evenals in Den Haag en Amsterdam zijn thans ook de Leidsche slucadoorspatroons, zoowel georganiseerd als ongeorganiseerd, onderling overeengekomen geen werk te aanvaarden bij een aannemer of bouwer, wanneer de voorganger-stucadnorspatroon van dezen nog geld te vorderen heeft. Bovenstaande geldt met terugwerkende kracht tot 1 Januari. Het aantal gevallen van griep, waaruit dikwijls nog bronchitis ontstaat, neemt in deze gemeente bij den dag toe. In de ver schillende takken van dienst, post en tele grafie en vooral ook bij de trams word! er van de gezonden veel gevergd, om de bedrij ven behoorlijk te doen functionneeren. Ook onder de leerlingen der scholen laai zich de ziekte geducht gelden. Alhoewel reeds eenige sterfgevallen zijn voorgekomen heeft ov^r het algemeen in verreweg de meeste gevallen de zipkle een goedaardig verloop en zijn de patiënlen na eenige dagen huisarrest weder hersteld Hel verdient werkelijk aanbeveling zich aan deze rust niet te onttrekken, zoo wordt ons van medische zijde medegedeeld. Gisteravond omstreeks halfzes is op den Hooge-Rijndijk een personen-auto. be stuurd door den heei S. T. A., uit 's-Graven- hage, bij het uitwijken voor een handwagen in volle vaart tegen een ijzeren mast van de eleclrische bovenleiding gereden. Door den schok werd de voorruit verbrij zeld. Een der inzittenden bekwam ernstige snijwonden in het gelaat en moest zich onder geneeskundige behandeling stellen, welke door den Eerste-Hulpdienst werd ver leend. De auto werd zwaar beschadigd. Door de afdeeling Arbeidsbemiddeling van den Gemeentelijken Dienst voor Sociale Zakeb zijn geplaatst in 1926 1384 mann-n en 290 vrouwen lolaal 1674. legen 862 man nen en 112 vrouwen lolaal 974 in 1925. d i. een vermeerdering van 522 mannen en 178 vrouwen totaal 700, BINNENLAND. Een Interview met den nienwen burge meester. Prof. mr. van Gijn leider van de Kamer fractie van den Vrijheidsbond. PInimveetentoonstelling te Wassenaar. Enwe wint de achtste partij in den schaakstrijd tegen Aljechin. BUITENLAND. De toestand te Hankau blijft ernstig, al verzekert de regeering van Kanton voor de orde te znllen zorgen. Een nederlaag van den Poolschen minis ter van justitie. Naar een conflict tnssclien Coolidge en het Amerikaansche congres? OPERETTE-GEZELSCHAP FRITZ HIRSCH. „Das DreimSderlhaus", in 3 bedrijven. Muziek van F. Schubert. Na het welverdiende succes, dat dit operettegezelschap hier behaalde met ,,Ein Walzertraum", verwonderde het ons niet dat ook bet tweede stuk van het reper-i toire, waarmee ons land wordt bezocht, hier ter stede werd gebracht. Dit tweede stuk is eveneens een oude bekende, het is een operette, waarvan het succes ver zekerd is. ,,Das Dreimaderlhaus" heeft toch een ware zege behaald en terecht. De inhoud is aardig, de muziek frisch en van uit nemende kwaliteit. Als geheel staat deze operette dan ook hooger dan de eerst hier gebrachte, al heeft die mee de lokkende en verlokkende melodieën, die echter ook hier niet ontbreken. Ook hier is er gisteravond van dit zang spel nog eens oprecht genoten door een prachtig bezet Huis. Dit dank zij de goede vertolking, die er door Fritz Hirsch c.s. aan is gegeven, zoowel qua spel als vocaal, terwijl bovendien het orkest voldoende was bezet. Dit gezelschap is een goed sluitend ge heel zonder al te veel zwakke plekken, al mankeeren deze niet geheel. De een heid had misschien iets grooter gekund, wanneer meer in één lijn was gespeeld. Af en toe trokken nu enkelen te veel naar de klucht, zooals in het eerste bedrijf de Hausbesorgerm, al wns het op zich zelf niet onverdienstelijk. Wanneer wij enkele personen willen noe men, dan in de eerste plaats den leider Hirsch als de oude Christian Tschöll, die zeer verdienstelijk typeerde en los en raak de diverse geestigheden hier en daar door hem aardg aangevuld en gemoder niseerd over het voetlicht bracht Naast hem stellen wij de Hannerl van Friedel Dotza. Welk een Schwung wist zij te geven aan de laatst overblijvende van de ,,Drei Maderl", die tenslotte toch ook aan de liefde-roepstem niet ontkomt, al is het dan van den anderen Franz als eerst liikt. De gedupeerde Franz werd goed gespeeld door Paul Harden Vocaal lek hij ons niet geheel op dreef door verkoudheid, gezien zijn prestatie in ,,Ein Walzertraum" Do gelukkiee Franz was in goede handen bij Eugen Koltai, terwiil wij tenslotte nog noe men willen de Grisi van Grete Vemon. Zoo als gezegd er is genoten ?n door luid applaus, eenige malen bii open doek, is daar getuigenis van gegeven. Decors en costumes waren goed ver zorgd. CON AMORE. Die Krenzfahrer. L'Enfant prodigne. In de „Kreuzfahrer" van Niels Gade zit bedenkelijk veel van Mendelssohn en „L'enfant prodigue" van Claude Debussy is vrijwel uilsluilend Massenet. Wil men de beide werken in hun uiteenloopend karakter typeeren dan kan men dat niet doeltreffen der doen dan door de tegenstelling: Men delssohnMassenet. Want representatief, voor hun eigen componist wel te verslaan, zijn ze geen van beiden. Men moei Gade niet beoordeelen naar de Kreuzfahrer en Debussv vooral niet naar L'Enfant prodigue. Gade's origineelste werk 19 zijn opus 1 (Os- sian-ouverture) geschreven in een tijd toen hij nog geen hooge compositieleer geslude^rd had. Daarna is de, tot toen vrijwel in 't wild

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1927 | | pagina 1