Leidsche Begiafenis-On erneminp
KERK- EN SCHQOLNIEUWS.
UIT DE RIJNSTREEK.
UIT DE OMSTREKEN.
INBRAAK.
Vermoedelgfk door middel van opensluiting
Eftn uit eeo perceel in de Ten straat
te Amsterdam ontvreemd ean bedrag groot
f300, een effect van 100 p. st., 2 Toten
en diverse gouden en zilver^ sieraden ter
waarde van pl.m. f1000.
BRANDSTICHTING.
Gisternacht is te Uden het kippenüok
van den gemeen te-veld wachter Van H. af
gebrand. Ongeveer honderd en twintig kip
pen kwamen in de vlammen om. Br wordt
gedacht aan brandstichting.
BRANDEN.
Te Arnemuiden is Maandagavond een
schuurtje van den landbouwer Coppoolse
door onbekende oorzaak in vlammen op
gegaan. Eon geit en een paar konijnen
kwamen daarby om en ook gingen enkele
werktuigen verloren. Verzekering dekt ten
deele de schade.
De boerdery van Albers te Mill is tot
den grond toe afgebrand. Veel vee is in
de vlammen omgekomen. Verzekering dekt
de schade.
Te Amsterdam is de kruidenierswinkel
met achterhuis van den neer Bijkerk, Ege
lantierstraat 180, hedennacht uitgebrand. i)e
oorzaak was een weggeworpen sigaret De
bewoners konden zich in veiligheid brengen.
Verzekering dekt de schade gedeeltelijk.
De bovenverdiepingen kregen waterschade.
f 21.000 ZOEK GERAAKT.
De directeur der Geld. Credietvereeniging
te Winterswijk heeft bij de politie aldaar
aangifte gedaan van het feit, dat hij 24 De
cember j.l. f21.000 per post had verzonden
naar een Bank te Berlijn, welk "bedrag niet
is overgekomen. Er wordt een onderzoek
ingesteld.
MOTOR GESPRONGEN.
In de fabriek voor gestoomde granen van
de firma Poot Zonen, te Terwolde» is
een Krupp-hoogdruk-motor, terwijl deze in
beoryl werd gesteld, gesprongen. Een der
fii man ten kreeg vrjj ernstige verwondingen
aan hoofd en boenen. De zolder van de
labnek werd beschadigd.
ONDER EEN VALLENDEN BOOM.
Bij het kappen van dennenboomen ge
raakte de landbouwer S., uit Echterbosch
onder een der vallende boomen, met het
ongelukkig gevolg, dat de man zóó ernsfcg
werd gewond, dat hij aan de verwondingen
overleden is. (Tel.)
ONDER EEN WAGEN GERAAKT
EN GEDOOD.
Gisteren was te Garmmge (Dr.) de land
bouwer J. B. bezig met paard en wagen
mest naar het land te vervoeren. Terug kee-
rende van het land werd het paard schich
tig en sloeg op hol. B. viel van den wagen,
tusschen de raderen. De wagen ging over
zijn borst en drukte de borstkas in. B. was
onmiddellijk dood. Hij laat een vrouw met
2 kinderen achter.
LUK OPGEHAALD.
Uit het Rietdiep te Paddepoel bij Adorp
is opgehaald het lyk van mej. B., een
zenuwpatiënte uit Sappenneer, die voor
ongeveer 6 weken zich uit de kliniek van
prot. Wiersma te Groningen wist te ver
wijderen en nadien spoorloos was verdwenen.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
Het slachtoffer van het rijwielongeluk
onder Cromvoirt, waarvan w\j in ons vorig
blad melding maakten, de heer P., uit
Nieuwkuik, is aan de gevolgen der bekomen
verwondingen in het Ziekenhuis te 's-Her-
togenbosch overleden. (Msbde).
HET MES.
Bij een twist in het gehucht Gebroek bij
Roermond bracht P. C. den weduwnaar
H. S. met een mes eenige steken toe, waar
bij een der longen is geraakt. S. werd m
zorgwekkenden toestand naar het hospitaal
te Roermond vervoerd. De dader heeft zich
bij de politie aldaar aangemeld. De oorzaak
moet gezocht worden in een liefdeskwestie.
„SPOKEN" TE AXEL.
Het spookt sinds eenigen tijd bij een
tweetal gezinnen te Axel, aldus wordt aan
de „Tel." gemeld. Bij één der gezinnen,
woonachtig aan den Nieuwendijk, werden
een poosje geleden des nachts allerlei ver
dachte geluiden gehoord, die den bewoners
den schrik op het lijf joegen. Een jongen
uit dat gezin, die de vorige week des avonds
laat huiswaarts keerde, zag plotseling
groote lichtbollen, die uit het donker voor
hem opdoemden en daarna weer even ge
heimzinnig verdwenen.
Op Oudejaarsdag had de familie kennis
sen bezocht in de omgeving. Toen men
's avonds op den autobus wachtte, zag men
plotseling een vreemde gestaltè voor zich
op den weg dansen. De gedaante verdween
ijlings in het donker, toen men om hulp
riep. Later verscheen deze vreemde ge
daante in het gezin dat aan den Buiten
singel woont. Het spook stond voor het bed,
toen de vrouw des huizes ontwaakte. Doo-
delijk verschrikt wekte zij haar man, waar
op het geheele huis werd doorzocht, waarbij
men echter niets verdachts gevonden heeft.
Nu wordt de rust in beide gezinnen ge
lijktijdig verstoord. Zoo begon in het eene
gezin een hobbelpaard plotseling te dansen,
zonder dat iemand het aanraakte, terwijl
in het andere een geluid werd vernomen,
alsof alle deuren opengerukt werden en de
wekker afliep, zonder dat de veer gespan
nen was. Verschillende dezer verschijnselen
zijn ook door andere personen waargeno
men ten huize van beide families.
Men heeft al wacht gehouden en alles
doorzocht, doch de spookverschijnselen blij
ven aanhouden, zonder dat ook maar eenig
licht in deze duistere zaak verkregen is.
FAILLISSEMENTEN IN NEDERLAND.
Volgens mededeeling van het Handelsin
formatiebureau van Van der Graaf Co 's
Bureaux voor den Handel zijn in het tijd
vak van 23 tot en met 31 December 1926
in Nederland uilgesproken 83 faillissemen
ten tegenover 82 faillissementen in hetzelf
de tijdvak van het vorig jaar.
Van 1 Januari tot en met 31 December
1926 zijn uitgesproken 3793 faillissementen
tegenover 4176 in 1925.
ECLIPSEN IN 1927.
„Hemel en Dampkring", het orgaan van
de Nederlandsche Vereeniging voor weer-
en sterrenkunde, derit male:
Dit jaar zullen er 5 eclipsen voorkomen
(3 van de zon en 2 van de maan), terwijl
er een doorgang van Mercurius voor de
zon zal plaats hebben.
De ringvormige zoneclips van 3 Januari
en de gedealtelyke van 24 December zijn
op het Noordelijk halfrond met zichtbaar.
De zonsverduistering vaL 29 Juni is in
Engeland en Scandinavië totaal, io ons land
partieel.
De totale maaneclips van 15 Juni is hier
te lande niet zichtbaar, die van 8 Dec.
wel; op 10 November passeert Mercurius
de zonneschijf, van zonsopgang (7.09 tot
het einde ven den doorgang (8.50) zal het
verschijnsel hier te lande zichtbaar zijn.
„Je patroon trouwt immers morgen?"
„Ja, dan zal hij ook eens ondervinden,
hoe het een ondergescnikte te moede is."
RECLAME.
AUTO-TRANSPORTEN, CREMATIE
H. P. H. KKEREWEER
TEI.EKOO» 8«t - l/KI 5KN
4' 30
PREDIKBEURTEN.
LISSE.
Chr. Geref. Kerk: Donderdagnam., 7 u.,
ds. Jansen, uit Leiden.
Ned. Prot Bond: Donderdagnam., 8 u.,
ds. P. D. Tjalma, uit Gouda.
«I
NED. HERV. KERK.
Aangenomen: Naar Stavoren: O.
S. Cazemier, cand. te Grbningen.
Bedankt: Voor Ter KapleAkma-
rijp: O. S. Cazemier, cand, te Groningen.
GEREF. KERKEN.
Tweetal: Te Katendrecht: A. J.
Bouma, te Wanswerd, en G. Laarman, te
Klundert.
Beroepen: Te H. J.
Heida, te Vlaardingen.
HET ONTSLAG AAN Ds. W. ONNEKES.
„De Weet" meldt, dat het kiescollege
en de kerkeraad der Hervormde gemeente
te Paramaribo; tezamen de geheele gemeente
vertegenwoordigende, bjjjengekomen in net
kerkgebouw der gemeente op Dinsdag 9
en Maandag 15 November 1926, naar aan
leiding van het door den Gouverneur van
8uiir*ccme, mx. A. J. A.A. baron van
Heemstra, bij zyn beschikking van 30 Oct.
1926, no. 35o5, aan den predikant der
gemeente, ds. W. Bronneger Onnekes, ge
geven ontslag, besloten heeft:
1. Aan te teekenen, dat door de boven
aangehaalde ontslagresolutie de band van
het Surinaamsche Gouvernement met ds. W.
Bronneger Onnekes thans als verbroken kan
worden aangenomen, maar dat de band van
dien predikant met de Hervormde gemeeni©
te Paramaribo onverzwakt is blyven be
staan.
2. Te bepalen: a. dat door den kerke
raad der Hervormde gemeente te Paramaribo
stappen zullen worden gedaan om te be
letten, dat in de toekomst een procedure
buiten den kerkeraad om door den Gou
verneur kan woruen geopend als tegen ds.
Onnekes is geschied; t>. dat vooralsnog geen
pogingen zullen worden gedaan om in de
plaats van ds. Onnekes een anderen pre
dikant te doen uitzenden; c. dat door den
kerkeraad afschrift van dit besluit zal wor
den gezonden aan ds. W. Bronneger Onnekes,
aan den Gouverneur van Suriname, aan den
Minister van Koloniën, aan de Koloniale
Staten van Suriname en aan de commissie
tot de Prot Kerken in N.O. en W.I. te
's-Gravenhage.
De motie is onderteekeod door voorzitter
en secretaris ds. J. W. Poort en A. Th.
de Miranda.
BODEGRAVEN.
Uitvoering van „Inter Nos".
Dinsdagavond gaf de mandoline-club
Inter Nos, haar eerste uitvoering in hot2l
van Rossum. De belangstelling voor deze
uitvoering overtrof onze verwachtingen. De
groote zaal was zoo goed als gevuld. Een
openingswoord werd gesproken door den
voorzitter, den heer D. Cremer, die er aan
herinnerde dat de vereeniging nog slechts
een half jaar bestaat. Hij gaf uiting aan
zijn blijdschap over zoo groote opkomst.
Vervolgens voerde even het woord de heer
J. Beyen, die enkele woorden van vriend
schap sprak namens de muziekvereen.
„Crescendo" en bloemen aanbood.
Onder leiding van den directeur, den heer
F. W. van Staalduinen, te dezer plaatse,
voerden nu de leden het uit een twaalftal
punten bestaande programma uit. Er werd
ontegenzeggelijk verdienstelijk gespeeld.
Niettegenstaande den korten oefeningstijd
en de jeugd van een groot deel der leden,
was men over het algemeen de muziek
goed meester. Vooral vóór de pauze was er
dan ook algemeene aandacht; na de pauze,
die wel wat lang duurde, was het publiek
wat rumoerig, waardoor veel van het fijne
verloren ging. Toch vielen ons ook toen een
paar goede nummers o. a. „Die Husaren
kommen" van Ritter op. Van de werkelijk
mooie nummers voor de pauze viel blijk
baar de „Sledenvaart" het meest in den
smaak. Op verzoek werd dit nummer dan
ook tot besluit herhaald. De uitvoering werd
herhaalde malen door applaus onderbroken.
Ten slotte sprak dè heer Cremer een slot
woord, waarin hij lof bracht aan den direc
teur en aan hem en aan den heer Van Ros
sum, die gratis een half jaar lang zijn zaal
afstond, een plant aanbood.
Hiermede was het officieele deel der
bijeenkomst gesloten. Een aantal bezoekers
bleef echter nog eenigen tijd bijeen.
WADDÏNXVBEN.
Maandagavond werd de gewone na
jaarsvergadering gehouden van de vereeni
ging Ziekenzorg alhier, onder leiding van
den heer G. J. Spruijt. De begTooting voor
1927 werd opgemaakt en vastgesteld lot een
bedrag in ontvangst en uilgaaf van f 1630.
Uit het verhandelde bij de begrooting bleek
dat het ledental 1017 bedraagt. Het verslag
van den secretaris, den heer van der Weerit
werd voorgelezen waaruil bleek dat van hst
materiaal der vereeniging veelvuldig ge
bruik wordt gemaakt.
Verder werd rapport uitgebracht door de
commissie van inspectie, waaruit blijkt dat
de magazijnhouder Koster alle materialen
in uitstekende conditie houdt. Herbenoemd
werd de heer van der Weerdl, die reeds 22
jaar secretaris is De voorzitter wensch'e
den secretaris geluk met zijn herbenoeming
Als leden der commissie werden benoemd
de 'heeren Jac. Gerts, C. Oudshoorn en P.
Verheul. De commissie belast met het na
zien der rekening zal bestaan uit de heeren
de Wilde, de Rooij en van Eeuwen. Na de
rondvraag werd de vergadering gesloten.
De jongelingen, die in 1908 zijn gebo
ren, moeten zich voor aangifte voor den
dienstplicht aanmelden ten raadhuize op
Donderdag 6 Januari a.s. van 912 uur
voorm.
ZWAMMERDAM.
Loop der bevolking.
Ingekomen en vertrokken personen in
deze gemeente, gedurende de maand De
cember 1926. Ingekomen: Uit Bodegraven
Teunis Zaal en gezin,loodaschbrander, C
143. Uit Amsterdfim, Elisabeth Straver,
wed. Johannes Rijnbeek eD gezin, zonder
beroep, C 103 Uit Lonneker, Gerrit Jan
Klomp, boerenknecht, A. 109 Uit Bodegra
ven, Cornelia Klazina Maria van Veldhui
zen, 7. b., C. 49. Uit Beverwijk, Alida Ma
ria Petronella Bussing, huishoudster, C.
80. Uit Reeuwijk, Pieter Koster en gezin,
landarbeider, D. 15. Uit Reeuwijk, Jau
Grondman en gezin, landarbeider, D. 72.
Uit Leiderdorp, Catharina Louisa van der
Poll, dienstbode, B. 17. Uit Bloemendaal,
Dieuwertje Loos, religieuse, C. 49. Uit Bo
degraven, Simon Voordouw, veehouder, B.
36. Uit Dortmund, Duitschland, Anna
Höhn, religieuse, C. 49 Uit Hazerswoude,
Abraham van Dam, veehandelaar, B. 94.
Uit Bodegraven, Wijnanda van Dam,
dienstbode, C. 121.
Naar 's-Gravenhage, Malakkastraat 40,
Cornelia Jacoba Brack, wed. Aart Kruijt,
zonder beroep, A 33 Naar Gouda, Lange
Tiendeweg 102, Pieter Adriaan Konijn, bo-
terhandelaar, D. 50 Naar Bodegraven,
Kerkstraat 21, Johanna Elizabeth v. Kam
pen, dienstbode, B 72. Naar Sassenheim,
Bijdorp 1, Elizabeth Cornelia van Vliet,
dienstbode, C. 55. Naar Dortmund, Duitscn
land, Wilhelmina Schlickau, dienstbode,
C. 49. Naar Paderborn, Duitschland, Eli
sabeth Hester, dienstbode, C. 49 Naar
Salzkotten, Duitschland, Clara Hoffmann,
religieuse, C. 49. Naar Utrecht, Admiraal
van Gentstraat 59, Wouter Dirk Eliza Jan
van ds Bund en gezin, boekhouder, A.
110. Naar Harmeien, p.a. G. Wesseling,
Agnes Griese, dienstbode. Naar IJssel-
monde, David v. Harten, bakkersknecht,
A. 34.
Door de Geref. Meisjesvereeniging
„Per9is" alhier, zijn in hel afgeloopen jaar
114 kleedingstukken vervaardigd, waarvan
90 stuks zijn uitgedeeld aan 19 daarvoor in
aanmerking komende gezinnen, terwijl de
overige 24 stuks voor de zending zijn be
stemd.
Aan de jongelingen, geboren in 1908.
die in den loop dezer maand voor den
dienstplicht moeten worden ingeschreven,
zal voor de aangifte ter inschrijving in het
bijzonder gelegenheid worden gegeven ter
gemeente-secretarie ,op Donderdag 6 Ja
nuari a.s., des voormiddags van 9 tol 12
uur.
Gedep. Staten dezer provincie hebben
hunne beslissing omtrent de goedkeuring der
gemeente-begrooling voor het dienstjaar 1927
verdaagd en hiermede den raad in kennis
gesteld.
HAARLEMMERMEER.
Door de politie werd Dinsdag te Hui
zen gearresteerd en naar Hoofddorp over
gebracht de koopmari W. B., als verdacht
van in den Haarlemmermcerpolder ge-
pleefde diefstallen.
KATWIJK AAN ZEE.
De directeur van de N.V. Velleman en
Verdonner te Amsterdam, deed gisteren bij
de politie alhier aangifte, dat bij den rij
wielfabrikant S. aan den Sluisweg alhier
een rijwiél in de efalagek&st stond waar
aan een voorvorkkroonstuk, waarop de N.V.
bovengenoemd patent heeft. Het rijwiel is
in beslag genomen De heer Verdonner is
bereid geen vervolging in te stellen, mits
de firma S geen rijwielen, als het in be
slag genomene in den handel brengt.
Hedenmorgen ontving de familie
Schaap Burgersdijkstraat alhier bericht van
het overlijden van den heer Jacob,Schaap in
leven onderwijzer aan de openb. lagere
school alhier.
De overledene was ruim 60 jaren oud
en sedert enkele jaren op wachtgeld gesteld
LISSE.
Loop der bevolking.
Over December 1926 zijd vertrokken:
J. A. Mittelmeyer en gez., n. Arnhem. J.
M. Wagenaar, n. Akersloot C. A Zwet
sloot, n. Leende Achelsche Kluis. G. v.
d. Horst, n. 's-GraveDhage P. v. d Doe,
n. Hillegom P v. Egmond, n. Heemstede.
E. Berkhout, n Haarlemmermeer. P. Ph.
Zonneveld en gez.,«o. Haa-lemmermeer. Ch.
Wolterman, n. Beverwijk. C Nieten, n.
Alkemade. B. J. v. d. Eerden, n. Haar
lem. J. G. Broekhof, n. Noordwijkerhout.
M. J. van Haastrecht, n Warmond. M.
Scholten, n. Zwolle. P. Hersevoort, n.
Zwolle. S. de Groot, n. 's-Gravenhage. J.
v. d. Meer, n. Heemstede. A. L. Fictoor
en gez., n. Hillegom. J. Biersteker, n. Rofc.
terdam. M. Rooyakkers, n. Noordwijker
hout. C. A. G. Rooyakkers, n. Noordwij
kerhout. N. Buurman, n. 's-Gravenhage.
B. v. Drunen geb. Van Rijn, n. Nieuw-
veen.
Gevestigd zijn: S. Th. Zwetsloot, v.
Haarlemmermeer. C. W. Kouwetaar, v.
Hillegom. C. H W. Arends, v. Hillegom.
W. Q. Versteegen, v. Schipluiden. P. J.
Berkhout, v. Boxmeer. Th. Schumacker,
v. Roermond. A. Andringa, v Dubbeldam.
C. v. d. Linden, v. Dubbeldam. L. Goor,
v. Haarlemmermeer J. v d Bent en echtg.
v. Haarlemmermeer. K C der Hollander,
v. Oegstgeest. B. de Jong, v. Hillegom.
W. P Kerkvliet en echtg., Sassenheim.
P den Besten, v. Schoten. J Bijls, v. Alk
maar. W. v. Maanen, v Bloemendaal. A.
A. v. d. Berg, v. Hillegom. W. M M Bo-
gers, v. Noordwijkerhout, J. J. Smid, v.
LTithuizermeeden ~M. Wathers, v. Hille
gom. S. M. v. Werkhoven, v. Voorhout.
M v. Boven, v. Yerseke M P. v. Rooyen
v Haarlemmermeer. P. Korsuise, v. Haar
lemmermeer. H. Bekker en gez., v Burgh.
P J van Riek, v. Stompwiik. J. H. A. G.
Bolder, v. Amersfoort. P. H. Duyndam, v.
Schoten. P. S. Baak, v. Woubrugge H. J.
van Tol, v. Noordwijkerho-ut. D. Soldaat
en echtg., v. Barneveld Th. A. Koppers,
v. Warmond. J. W. v. Eyk. v. Stompwijk.
A. van der Linden, v. Hillegom. T. J. Has
ten, v. Hillegom. F. Bomers en ge2., v.
Ursem. W. L. van Biezen, v. Valkenburg
C. van Gerven, v. Haarlemmermeer. M.
Vlugt, v. Warmond S. v. d. Swet, v.
Noordwijkerhout. C. M. Spruyt v. Sassen
heim. J. Spruyt, v. Sassenheim. H Th.
Lamers, v. Sassenheim. J. D. Karap, v.
Amsterdam. J Molendijk, v. Bloemendaal.
B. U. Kroon, v.« Alphen a d Rijn. H A.
W. J. Russel en echtg., v. Bloemendaal.
Bevolking 31 Dec. 1925 7261 en 31 Dec.
1926 7484.
De Pluimveetentoonstelling.
Bij de alhier gehouden tentoonstelling
van „Pluimvee- en Konijnensport", wer
den de volgende prijzen toegekend:
Verg. zilv. med. van de gemeente Lisse,
voor het hoogst aaDtal behaalde punten,
C: de Graaf, Oegstgeest Voor hoenders
groote en middenrassenwisselbeker, uit-
geloafd door het bestuur, C de Graaf;
voor de fraaiste inzending f 7 50, voor op
ééD na de fraaiste inzending, P. Haan,
Haarlemmermeer; zilv. schild voor één
kleur en één ras C. de Graaf; beker vuur
mooiste Ned rassen, W E. Neuteboom, te
Leiden; beker voor mooiste coll Padua's,
P. Haan; wisselbefcer voor fraaiste coll.
leghorn, C. de Graafzilv med. voor
fraaiste coll. wit leghorn, P S. M v. d.
Meyden, alhier; zilv. med. voor de fraaiste
colle. patrijs leghorn, C. de Graaf; zilv.
dat niet elk willekeurig Hoofd eener school
competent mag geacht worden, een derge
lijke „verklaring" af te geven. Wanneer
men die bevoegdheid gegeven had aan de
Hoofden van die scholen, die vóór 1920 jaar
lijks candidalen voor het toelatingsexamen
opleidden, die dus uit ervaring wisten, wat
een a.s. H. B. S.-er of Gymnasiast moei
presteeren in kennis en in begaafdheid, zou
de toelating op „verklaring" niet zoo heil
loos zijn geweest. In hoofdzaak bi
trokken de Gemeentelijke H. B. S. en het
Gymnasium vroeger hun leerlingen van de
openbare scholen aan de Aalmarkt Boom-
markt, Pieterskerkgracht en Breestraat en
van de Bijzondere Christelijke school in h?t
Noordeinde en de Roomsch-Katholieke scho
len van het Rapenburg en de Hoogewoerd.
De Hoofden dier inrichtingen konden en
kunnen in het algemeen gesproken --
oordeelen over de geschiktheid der kinderen
voor het onderwijs aan H. B. S. en Gym
nasium, van een willekeurig Hoofd een^r
willekeurige stads- of dorpsschool mag men
de bevoegdheid tot oordeelen echter niet
verwachten.
Wanneer de wetgever een toelatings
examen voor twaalfjarige kinderen vol
strekt uit den booze had geacht, had hij aan
de H B S en het Gymnasium als tegen
wicht de bevoegdheid moeten verleenen om
kinderen, die ongeschikt blijken voor die
scholen, voor eenige maanden naar de
lagere school terug te sturen. Dit recht
heeft evenwel noch hod' Gymnasium noch
de H B S En zoo zit men dan opgescheept
met kinderen, voor wie het onderwijs te
moeilijk is. tot schade van die kinderen zelf,
tot verdriet van hun ouders, tot nadeel van
het onderwijs in de lagere klassen. Dit on
derwijs mag zich niet richten naar de
beste leerlingen, het kan zich niet richten
naar de sukkeltjes, het moet een norm zoe
ken, een gemiddelde, dat voor de meesten.
verleerbaar is. Men behoeft geen „man van
het vak" te zijn. om in te zien, dat het peil
van het onderwijs met dit stelsel van toe
lating noodzakelijk naar beneden moet gaan
Het fundament, gelegd in de laagste klas
sen, werd minder hecht, het gebouw daar
op opgetrokken moet met de zwakke krach- j
ten der grondslagen rekening houden.
III.
Zal met de herinnering van het oude toe
latingsexamen de toestand plotseling ver
beteren? De eerlijkheid gebiedt, deze vraag
ontkennend te beantwoorden.Dit moge
uit onderstaande cijfers blijken, die weinig
verschillen met die, welke wij gaven in het
eerste dezer artikelen.
Van de 1ste naar de 2de klasse der Ge-
meentelijke H B. S. bleven zitten:
In 1917: 11 v. d. 53 leerlingen of 20 7 pCt
In 1918- 10 v. d. 63 leerlingen of 15.8 pCt
In 1919- 20 v. d. 67 leerlingen of 29 8 pCt
In 1920. 10 v. d. 64 leerlingen of 15.6 pCt
Voor het Gymnasium en de Christelijke
II. B S beschikken wij niet over cijfers van
deze jaren maar gezien de groote overeen
komst in d- getallen n a 1920, kunnen wt
nauw-dijk.- aannemen, dat ze heel geweldri
van de hier "egevene zullen verschillen
In do plaatselijke pers (Leidsch Dbl van
16 Dec. 1926 heeft men kunnen lezen, dat
aan hr! Stedelijk Gymnasium te Leiden
dat in dit opzicht grooter vrijheid bezit dan j
de aan het K. B. van 1920 gebonden II. B. S.
het toelatingsexamen weder wordt inge
voerd, zooals ook aan het Stedelijk Gym
nasium te 's-Gravenhage.
Deze maatregel, hoe zonderling het
misschien na het bovenstaande moge schij
nen lijkt ons zeer verstandig. En wij
zouden het toejuichen, zoo het K. B. van
.1920 zooveel soepeler werd, dat ook de H.
P S. zich weer het recht kon voorbehouden,
door een toelatingsexamen zijn eigen leer
lingen te kiezen. Dat deze keuze anders zou
moeten geschieden dan vroeger, bewijzen
de hierboven genoemde cijfers en we komen
er nog nader op terug.
De invoering van dit (gewijzigd) toela
tingsexamen heeft1 vooral dft groote voor
deel, dat de misvatting wordt weggenomen,
dat de H. B. S. en het Gymnasium voor elk
kind, wiens ouders dit verlangen, toegan
kelijk zou zijn Deze scholen moeten weer
worden de onderwijsinrichtingen vooi de
meer dan gemiddeld begaafde leerlingen.
Sedert de zoogenaamde Wet-Limburg o. i.
zeer terecht ook aan oud-H B. S.-ers het
jus promovendi verleende, is de H. B S.
geworden, wat het Gymnasium altijd ge
weesl is- een voorbereidingsschool ook
voor het Hooger Onderwijs. Tn een onlangs
verschenen brochure van een Directeur
■ener Amstordamsche H. B. S. werd de mo
gelijkheid voorzien, c^afgezien de daling
van het peil van het onderwijs aan de
II. B S tengevolge van het minder bruik
bare leerlingmateriaal, de H. B S. dit recht
om a.s. mannen der wetenschap te vormen,
zou kunnen verliezen of in de toekomst al
thans niet zou behooren te behouden. Dit
zou een ramp zijn voor de H. B. S. en het
prachtige werk van Minister Thorbecke on
herstelbare schade toebrengen.
Wat moeten dan de kinderen beginnen,
die aan het gewone lager onderwijs niet
genoeg hebben en toch niet behooren tot de
meer dan gemiddeld begaafden?
Hun plaats is op de M U. L. O -school
Dit is geen school voor de sukkels, wam
dig hooren ook daar niet thuis Het onder
wijsstelsel aan de M. U. L. O. scholen is
zoo ingericht, dat de gemiddeld-begaafde
leerlingen er genoeg leeren van vreemde
talen en de beginselen der wiskunde, dab
zij, deze school met succes doorloopen heb
bende, behoorlijk toegerust zijn voor hun
a.s. beroep, zonder de woorden overbelast
met k.nnis, die op H. B. S. of Gymnasium
wordt aangebracht en die zij niet kunnen
verteren en voor hun verdere loopbaan in
de maatschappij niet behoeven.
Wanneer de ouders hun kinderen zenden
naar die onderwijsinrichting, die bij hun
aanleg past en de H.' B. S. en het Gymna
sium zich door een toelatingsexamen weer
hun eigen leerlingenmateriaal kunnen uit
zoeken, zullen de klachten over het ont
breken van een goede aansluiting van hef
lager en 't voortgezet onderwijs belangriik
kunnen verminderen. We zeggen: kun
nen verminderen, want de leeraren aar
H. B. S. en Gymnasium moeten ook de
hand in eigen boezem steken. Ook van hen
zijn niet alle geroepenen uitverkorenen.
Veelvuldig komen gegronde klachten van
ouders, dat het opgegeven huiswerk te veel
is of zóó moeilijk door een onvoldoende
voorbereiding op school, dat de leerlingen,
ook de begaafden, het niet kunnen maken
zonder voortdurende hulp der ouders, die
dan dikwijls nog meer naar de vacantie
verlangen dan hun kinderen.
En nu tenslotte nog iets over het toela
tingsexamen der toekomst. Het mag niet
worden uitsluitend een onderzoek naar pa
rate kennis, waardoor de voorbereiding voor
het examen ontaarden moet in noodlottige
dressuur, die geen waarborg geeft, dat de
candidaat het voortgezet onderwijs kan
volgen. Naast een examen in noodzakelijke
parate kennis worde een onderzoek inge
steld naar verstandelijke vermogens; en de
onderwijzer, die het kind kennen moet,
vrage men om die inlichtingen, welke men
meent noodig te hebben voor een juist eind
oordeel. Of het onderzoek naar intelligen
tie kan geschieden door zoogenaamde
„tests" en hoe die eventueel moeten worden
ingericht, is een onderwerp van studie op
zichzelf. Dit alles worde in overweging ge
geven aan een speciale deskundige
commissie. De benoeming van zulk een
commissie, die de verbindingsschakels heeft
te zoeken van het lager onderwijs met dat
aan Gymnasium en H. B S.. is de aantrek
kelijke. hoewel nfel gemakkelijke taak on-
'er gemeentelijke onderwiis-autoriteiten.
Leiden, de klassieke «tnd der wetenschap
in Nederland, heeft ook wat het voortgezet
onderwijs betreft, een naam hoog te
houden I
B. M. NO ACH.
2-3
