No. 20491
VRIJDAG 31 DECEMBER
Anno 1926
BERICHT.
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LE1DSCH
DAGBLAD
i PRIJS DEB ADTEBTENTIEK i
5? 0,1 Jf ret#1" Bi> «vfel.bonaani.nt belangrijk lareren pril».
ww?""!??' ulteluiteDd biI "ooniitbetalin,. Woensdag» en
60 CU bij een maximum aantal woorden ran 30.
«O rS!'^Jr0lfeDi,P?®treCl,t„?oor r,entuec,« opzending na brieren
10 CU porto U betalen. Bewijsnummer 6 CU
Bureau Noordelndspleln Telefoonnummer* voor
Olreotle en Admlnletratle 2500 Redaetle 1507.
Postchèquo- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PR LIS DEZER COURANTl
Voor Leiden per S maanden ƒ2.86. pet week
Bulten Leiden, waar agenten gerestigd zijn, pet week
Franco per poet 2.86 portokoeten.
Dit nummer bestaat uit ZEVEN Bladen
EERSTE BLAD.
Morgen, Nieuwjaarsdag, ral ons
Blad niet verschijnen en zijn onze
Bureaux den geheelen dag gesloten,
v DE DIRECTIE.
1 HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
brengen ter algemeene kennis, dat door hen
vergunning is verleend: a. W. Nieuwenhuis
»n rechtverkrijgenden tot het oprichten van
een vleeschbewerkingsinrichting in het per
ceel Gasstraat No. 4, kadastraal bekend ge
meente Leiden, Sectie N. No. 693, b. P
Stoeken en rechtverkrijgenden tol Set uit
breiden van de ververij en stoomerij in de
perceelen Voldersgracht No. 23 en van Dis-
hoi No. 6, kadastraal bekend gemeente Lei
den, Sectie H. Nis 2949 en 2739c. de N.V
Leidsche Coöperatieve Melkinrichting „De
Landbouw" en rechtverkrijgenden, tot het
uitbreiden van de zuivelinrichting in hel
perceel Rijnsburgersingel No. 23, kadastraal
beiend gemeente Leiden, Sectie A. No 1079
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STR1JEN, Secretaris.
Leiden, 80 December 1926.
6056
LEIDEN's NIEUWE BURGEHEESTER.
Bij Koninklijk Besluit is met ingang van
1 Jan. 1927 benoemd tot Bnrgemeester van
de gemeente Leiden, Hr. A. van de San de
Bakhnyzen.
HET AFSCHEID VAN BURGEMEESTER
JHR. DE GIJSELAAR.
De belangstelling bij het officieel afscheid
en de daarop volgende receptie in den Foyer
der Stadsgehoorzaal was, zooals wij gisteren
reeds meedeelden, bijzonder groot. Midden
in de zaal aan den kant van de Breestraat
stonden de zetels van jhr. De Gijselaar en
van mevrouw De Gijselaar en daar achter
groene palmen en op en voor de taiel
waarom heen straks de leden van het uit
voerend comité zouden plaats nemen, waren
bloemen geplaatst. Een groote bloemenmand
met witte seringen prijkte voor de tafel. Het
was een attentie van de aid. Leiden van
den Nationalen Bond van Hotel-, Restau
rant- en Caféhouders.
De geheele Foyer was met deelnemers aan
het huldeblijk, autoriteiten, ambtenaren en
afgevaardigden van corporaties en vereeni-
gingen gevuld.
Toen de burgemeester met zijn echlg®-
noot werd binnengeleid, gevolgd door de le
den van het uitvoerend comité en enkele
anderen, stonden alle aanwezigen van hun
zetels op, waarna de voorzitter van het
Comité de heer Reimeringer met heldere
stem den scheidenden Burgemeester en zijn
echtgenoot toesprak, wiens rede we gisteren
reeds hebben medegedeeld en werd den bur
gemeester het huldeblijk aangeboden.
De heer en mevrouw De Gijselaar, blijk
baar door het geschenk aangenaam verrast,
doorbladerde het prachtwerk en het album
met de namen der deelnemers(sters), waar
na, zooals wij gisteren reeds mededeelden
de Burgemeester in het kort antwoordde.
Hij bedankte allereerst voor de vriendelijke
en waardeerende woorden van den voorzit
ter, die in zijn rede was teruggetreden i„ het
verleden, wat hij uitteraard niet zou doen.
Hij wilde onmiddellijk zijn dankbaarheid
betuigen voor de allervriendelijkste attentie
en voor het mooie geschenk, dal altijd een
buitengewone herinnering van zijn arbeid
in Leiden zal blijven. Hij dankte ook voor
de extra exemplaren, van het boekwerk,
welke hij zou terhandstellen voor zijn bloed
verwanten en vrienden.
Hij kon aan hel officieele afscheid in de
laatste gemeenteraadsvergadering weinig
toevoegen, doch slechts herhalen hoe hij
steeds van de burgerij medewerking ontving,
z»o hartelijk dat hij er soms verlegen onder
werd. Daar zonder zou de uitvoering van
het burgemeestersambt ook moeilijk kunnen
Dit moet worden gedragen door de samen
werking van de burgerij. Het is wonderlijk
hoe men hem steeds is tegemoet getreden
soms tot het overdrevene toe wal hem wel
eens verlegen maakte, gelijk gezegd.
Dit heefl hem kracht gegeven tot de uit
voering van zijn ambt op onparlijdige wijze,
zooals hij dit bij de aanvaarding van zijn
ambt beloofde, zij het ook dat hij zijn sub-
jectieve meening over zaken heeft gehad.
Als hij nu op zijn taak terug ziet, dan moet
hij allereerst dank betuigen aan zijn vrouw
die hem steeds heeft gesteund en gesterkt
ook en vooral in moeilijke omstandigheden
Verder heefl hij steeds de medewerking on
dervonden van de wethouders, waarin ge
lukkig niet veel wisseling plaats heeft ge
had Dan dankte hij de hoofd- en andere
ambtenaren voor den sleun en medewerking
hem steeds verleend, om len slotte nog eens
terug te komen op de warme sympathie van
Leiden's burgerij en ten slotte den hart-
grondigen wenscb uit te spreken, dat de ge
meente mag groeien en bloeien en dat Lei
den steeds een gelukkige en welvarende slad
mag blijven.
Er volgde op deze eenvoudige en harte
lijke toespraak, spontaan geuit, een warm
applaus.
Daarna volgde een korte pauze, waarna
de gelegenheid werd geojiend, aan allen die
hel wenschten om van den burgemeester
en zijn echtgenoote afscheid te nemen.
Daarvan is een bijzonder ruim gebruik ge
maakt.
Hel is ons niet wel mogelijk, om alle cor
poraties, laat staan de particuliere perso
nen, die in volgorde elkaar opvolgden en
zich tot den scheidenden burgemeester
richtten oi hem en zijn vrouw slechts de
hand drukten te noemen. Wanneer wij dus
besturen oi personen die het toekwam ge
noemd te worden, mochten vergeten, neme
men ons dit niet kwalijk.
Het eerst trad naar voren dr. J. van der
Kolk. directeur-geneesheer van de gestich
ten Endegeest. Voorgeest en Rhijngeest, om
als oudste hoofdambtenaar in de gemeente
uit naam van alle ambtenaren afscheid le
nemen Hij wilde niet terugtreden in hel ver
leden, zooals de wethouder deed. Hij zou
het trouwens alleen van zijn eigen bedrijf
kunnen doen. Hij acht dit niet noodig en hij
geloofde dat het ook niet in den smaak zou
vallen van den burgemeester, wien hij
steeds heeit leeren kennen als „een vijand
van gepraat en een vriend van den daad
Daardoor vooral hebt gij grooten invloed
op ons gehad, door die eigenschap hebt gij
ons geïnspireerd tol werken en daarvoor zijn
we u het allermeest dankbaar, zooals wij
ook uw werk op hoogen prijs blijven stellen,
zeide spr. ten slotte, waarna het groot amb
tenaarscorps het burgemeesterlijk echtpaar
voorbij trok en de hand drukte. De burge
meester had voor allen nog een vriendelijk
woord.
Daarop volgde een voor velen verrassend
intermezzo. Een kleine vrouwelijke ge
stalte, doodeenvoudig gekleed, kwam aan
den arm van een jongere vrouw, de zaal
binnen, schreed op den burgemeester toe,
sprak enkele hartelijke woorden, die aller
hartelijkst werden beantwoord. De heer en
mevrouw De Gijselaar waren blijkelijk zeer
getroffen door deze felicitatie van het bij
studenten en oud-studenten van verschil
lende generaties zoo goed bekende koffie-
vrouwtje Rika, uit den Kamp (Hendnka
Nieuwenhuis).
Daarop voerde het woord prol. dr. H. M.
van Nes, sprekende namens de Pelgrim-
iathers en de dominion Teachers, die op hun
bezoeken in ons land steeds naar Leiden
werden gelrokken door jhr. De Gijselaar,
wiens hartelijke sympathie en gulle gast
vrijheid zij weten op prijs te stellen en te
beantwoorden als de burgemeester in Enge
land kwam waar hij in die kringen groote
populariteit geniet.
Dr J. Riemens, predikant der Ned. Herv.
gemeente, sprak vervolgens uit naam van
den Kerkeraad van deze gemeente en bad
het burgemeeslerlijke echtpaar den zegen
des Heeren toe, waarna de rector-magnificus
van de Leidsche Universiteit, prol mr. E.
M Meyers dankte voor het vele dat jhr. De
Gijselaar in hel belang der Universiteit heeft
gedaan Een burgemeester en de Universi
teit hooren bij elkaar en deze burgemeester
had begrepen dat Leiden haar Universiteit
en de Universiteit Leidfn niet kan missen
en hij dankte er den burgemeester voor dal
deze den band die hem aan de Universiteit
bindt, niet heeft verbroken, en sprak den
wensch uit dat de Universiteit hem nog lang
als curator mocht behouden.
De burgemeester deze toespraak kort be
antwoordend hoopte dal het hem gegeven
mocht zijn nog een aantal jaren in het be
lang der Universiteit werkzaam te mogen
wezen.
Daarop volgden o.a. nog ir. Touw namens
de 3-Oclober-vereen., overste West, namen9
het Leidsche garnizoen, de heer Alter na
mens de Israëlitische gemeente en eindelijk
het Collegium als vertegenwoordigers van
het Leidsch Studentencorps, en de besturen
van de R.-Kath Studentenvereen. „St.
Auguslinus, dan de Vereen voor Vrouwelijke
Studenten, en de Padvindersorganisatie,
enz., enz., terwijl wij voor de lichamen, die
in meer of minder nauwe betrekking staan
tol de gemeente noemen de Leidsche Duin
watermij. de N. Z H. T M. en eindelijk een
aantal particuliere personen uit alle rangen
en van verschillende richting.
Onze indrukken korl samenvattende, kun
nen wij van dit afscheid zeggen: het was
goed, zooals voor 17 jaar de ontvangst goed
was en zooals het 17-jarig bewind goed is
geweest.
Leiden zal burgemeester De Gijselaar
nimmer vergeten en jhr. De Gijselaar zal
tot het einde van zijn leven de beste
herinneringen van Leiden bewaren.
TEREENIGING TOT BEVORDERING
DER BOUWKUNST.
Aan de 208ste Vergadering ging vooraf
een kunstbeschouwing van een grool aan
tal schetsen uil de XVle eeuw. van keurig
uitgevoerde plattegronden van de oude ste
den van ons land.
De Voorzitter, de heer J. A. Verhoog,
opende deze laatste vergadering des jaars,
met er op te wijzen, dat het bestuur dezer
dagen voor een zeer moeilijk geval stond,
immers, ir. Booden van Hengelo, die zou
spreken over eiectrische tractie, was op 't
laatste oogenblik verhinderd wegens ziekte.
Gelukkig was Dr. Holwerda. de Directeur
van het Museum van Oudheden alhier, zoo
bijzonder welwillend geweest, zijn lezing
over het ontstaan der steden, die in Febru
ari zou gehouden worden, reeds n u te hou
den. waardoor de situatie gered werd en
waarvoor den spreker- door de vergadering
hulde werd gebracht.
De heer dr. Holwerda wilde dan de aan
wezigen er mede in kennis stellen hoe of de
oudste steden zijn ontstaan en hoe of men
getracht heeft dit probleem op te lossen
Spreker dacht dat dit onderwerp voor de
tegenwoordige stedenbouwers wel van be
lang zou zijn. Door de opgravingen van spre
ker zelve en onderzoekingen van anderen,
o.a. van prof Meier uit Stuttgart, is daarom
trent meer zekerheid ontstaan, aldus deelt
ons de heer Fred A Wempe Sr mede. Ze
ker, er zijn de berichten uit oude verhalen,
de grondplannen der tegenwoordige steden
herinneren nog aan vroeger, de plaatsna
men hebben nog veel te zeggen, doch het
bleef bij gissingen. Om nu de ontwikkeling
der steden te volgen, ging spreker terug tol
de Romeinen Kort na Chr geboorte en zoo
zagen wij geprojecteerd hoe toen reeds de
eigenaardige kwadraatvorm met afgeronde
hoeken; de veslingvorm van de Romeinen,
overal te vinden was en zich in de oudste
nederzettingen steeds herhaalde Die oude
stadsvorm waaraan het bewuste vierkant
uit een hof mei voorhof bestond kreeg later
uitbreiding doordat men buiten dien
kern de marktstraat aanbouwde en
daar weer buiten in plaats van
die eerste kern de eigenlijke Burgt. In
den tijd van Karei de Groote werd eigenlijk
den kern gelegd van de bekende Frankische
steden Deze eerste oorspronkelijke stads
vorm werd door de projectie's duidelijk te
zien gegeven vooral in de plattegronden van
Bruggen en Keulen In Keulen zelf is nog
een stuk van de (raai gemetselde Romein
sche muur aanwezig Die marktstraat liep
steeds op de Kerk uit, die in die dagpn veel
al de Schutskerk was van den Heiligen Mar-
linus.
Na deze beschouwingen uit het Karolin
gische tijdperk kwam spreker tot de hoofd
schotel voor dezen avond hel resultaat van
zijn interessanlen opgravingen te Wijk bij
Duurstede Wijk bij Duurstede het oude Vi-
kus van Dorestad was in de oudheid bekend
als nagenoeg de grootste handelsstad ter we
reld, gelegen aan een machtige arm van den
Rijn.
BINNENLAND.
Mr. Van de Sande Bakhnyxea benoemd
tot bnrgemeester Tan Leiden.
De reorganisatie Tan den Hoogen Reed
▼an Arbeid.
Vergadering Tan het Wit-Gele-Krnli in
het bisdom Haarlem. .-ȣ
Anto-ongelnkken met doodelijken afloop
te Viissingen en Diepanhelm.
Te Dordrecht ia een 88-Jarlge man in de
▼lammen omgekomen.
Groote brand te St. Nicolaaega; een
meisje verbrand. iii
-w~
BUITENLAND.
Thomas en Cook OTei het Engelscho
vakvereenigingswezen. k
In Lithauen zijn de ter dood Teroordeelde
communisten terecht gesteld.
De honding tegenover het Britsche refe
rendum in China.
Sinds 1848 had deze plaats meer de aan
dacht getrokken der archeologen toen een
aantal werkloozen in den grond gingen
scharrelen om oude beenderen te zoeken,
waarvan zij een massa vonden.
Veel is dus door door die men9chen in
dertijd omgewoeld en voor verdere onder
zoekingen verloren gegaan, doch niettemin
hebben de opgravingen van dr. Holwerda
duidelijk aangetoond hoe of hier in de oud
ste tijden een machtige nederzetting is ge
weest niet alleen, doch dat deze nederzet
ting was gelegen aan een zeer breede tak
v. de rivier den Rijn. Door zeer fraaie foto's
werd den aanwezigen getoond hoe in die
tallooze sleuven, die gegraven werden bui
ten de tegenwoordige stad, duidelijk de
paalgaten en greppels nog zijn te herken
nen van de oude palissadeering. Tot op een
lengte van wel 1 K.M. is deze walmuur ge
volgd kunnen worden, waaruit tenslotte
bleek dat dit de oorspronkelijke marktstraat
was geweest en bij welke onderzoekingen
men ook werkelijk de oude bedding van die
machtige rijnstroom ontdekte, 't Wa9 nu
maar de vraag waar men de allereerste ne
derzetting van die groote beroemde koop
stad zou moeten vinden; de eigenlijke kern
dus en ziet, al maar conclusie trekkende uit
den eigenaardigen vorm der kadastr. legger»
kwam dr. Holwerda tot de veronderstelling
dat die oude kern gevonden zou kunnen
worden onder een stuk land genaamd „de
Heul".
Zoowaar de berekening was jui9t, want
hier werd de oude walmuur terug gevonden
juist ook in den vorm zooals dit in de Ka
rolingische tijd gebruikelijk was. Ten slotte
restte nog de vraag waar dan die machtige
rijnstroom gebleven is en dan herinnerde
Het afscheid van Burgemeester Thr. de Ciiselaar van Leiden's Burgert).
1
De nieuwe Burgemeester van Leidefl
Mr. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
