DE OORLOGSBEGROOTING.
UIT DE OMSTREKEN.
MEMORIE VAN ANTWOORD.
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer over de Oorlogsbegrooting
voor 1927, merkt de minister ten opzichte
van het algemeen defensiebeleid allereerst
op, dat hij uit den aard der zaak de meening
van de leden, die aandringen op bezuini
ging door aanzienlijke inkrimping, en ver
kleining vdn het leger, algeheele opheffing
van het vestingstelsel, volledige afschaf
fing van de cavalerie en ruime afvloeiing
van het beroepskader, niet kan deelen, aan
gezien de sterkte van de weermacht vol
doende moet zijn, om de veiligheid van het
land redelijkerwijze te waarborgen. Dat
overigens in legerzaken de noodige zuinig
heid wordt betracht blijkt uit het feit, dat
waarin 1922 voor de behoeften van het le
ger, ongerekend pensioenen en wachtgel
den bijna f 65 millioen noodig werd geacht,
dit bedrag in 1927 is teruggeloopen tot
f 45 1/2 millioen.
Tegen te ver gaande bezuiniging moet
volgens den minister ernstig worden ge-
waakt.
De maatregelen, welke de minister ten
aanzien van de organisatie van de infan
terie voorstelt, zijn er op berekenduitslui-
tend de oorlogsorganisatie zooveel mogelijk
te bevorderen. Dat het voorgestelde stelsel
een nadeel zal zijn ten aanzien van het
beslaande, kan in geenen deele worden
toegegeven, gelijk de minister uitvoerig
uiteenzet.
Voor het standpunt, dat de minister in
neemt ten aanzien van het zelfstandig com
mando over de vesting-Holland, verwijst hij
naar Z"n in de vergadering der Tweede Ka
mer van 23 September j.l. in antwoord op
de vragen van den heer Van Dijk verstrekte
inlichtingen. De tengevolge van die ophef
fing plaats gehad hebbende vermindering
van de organisatie van de dienstvakken van
den generalen staf, en van de intendance
elk met een officier zal niet worden aange
vuld.
De betrekkelijke waarde, die voor de uit
oefening van den verkenningsdienst en den
veiligheidsdienst aan de reserve erkadron?
huzaren kan worden toegekend, heeft er toe
geleid, voorbereidingen te treffen, om het
aantal reserve eskadrons met 4 te vermin
deren, doch daartegenover het aantal com
pagnieën wielrijders met 4 uit te breiden.
Ook de vredesorganisatie van het esca-
dron kan worden ingekrompen. De uilvoe
ring hiervan zal evenwel zóódanig geschie
den, dat in het belang der bevorderingskan-
een tevens een betere verhouding wordt ge
bracht in de officiers- en onderofficiersran
gen.
Ter verbetering en aanvulling van de be
wapening van het veldleger dient volgens
den minister in de allereerste plaats het
volgende te geschieden:
le. Verbetering van het veldgeschut en
de daarbij behoorende munitie ter vergroo
ting van de kracht tot 11 a 12 K.M. Met
deze verbetering is reeds een aanvang ge
maakt. Zij zal naar de minister hoopt, in
3 a 4 jaren geheel zijn tot stand gebracht.
2e. Aanschaffing van 36 lange kanonnen
van 101/2 c.M. met munitie. De proeven
voor de vaststelling van het te kiezen model
zijn thans afgeloopen-, 12 stukken moeten
in 1927 worden afgeleverd. De overige zul
len spoedig volgen.
3e. Aanschaffing van modern luchtdoel
geschut met munitie, zoeklichten en instru
menten verkeert nog in een stadium van
voorbereiding.
4e. Aanschaffing van infanteriegeschut
met munitie enz. verkeert nog in het stadi
um van voorbereiding.
5e. Voortzetting van de completeering der
bestaande bewapening en munitie-uitrus
ting.
Naar aanleiding van de vraag, met be
trekking tot gasafweer-middelen verwijst
de minister naar een bij deze Memorie ge
voegde geheime bijlage nopens de beschik
bare gasafweermiddelen en de in uitvoering
zijnde, of voorgenomen uitbreiding daar
van. Uit deze bijlage blijkt, dat aan het
einde 1927 een hoeveelheid complete gas
maskers aanwezig zal zijn, die dicht nadert
tot het benoodigde aantal, evenwel nog zon
der de vereischte reserve.
In het algemeen meent de minister, dat
men zich in zake de aanvulling van de be
wapening, wat de uitrusting betreft, voor
geruimen tijd zal moeten bepalen tot het
z.g. beperkte plan van f 63 millioen, daar
de geldelijke toestand des lands er toe noopt
om het plan van 105 millioen thans buiten
beschouwing te laten.
Door jaarlijks de noodige fondsen aan te
vragen zal geleidelijk in de behoeften van
het leger worden voorzien.
Wal de organisatie van de onbereden ar
tillerie betreft, kan worden medegedeeld,
dat de kustartillerie niet onbelangrijk zal
worden ingekrompen, terwijl de luchtdoel
artillerie eenigszins zal worden uitgebreid
in verband met de steeds meer op den voor
grond tredende behoefte aan dit wapen.
De minister overweegt de invoering van
een «apitulanten-stelsel, waarbij een ge
deelte van het jongere beroepskader (offi
cieren en onderofficieren) wordt vervangen
door reserve- of dienstplichtig kader, dat
zich verbindt gedurende een bepaald aantal
jaren vrijwillig in werkelijken dienst te
blijven, om daarna, hetzij naar het beroeps-
personeel over te gaan, hetzij met een pre
mie in de burgermaatschappij terug te kee-
ren. hetzij in een burger Rijksbetrekking te
worden geplaatst. Daarvoor wordt nevens
het voordeel van vermindering van salaris-
en pensioenlast, het niet te missen voordeel
verkregen, dat een groot aantal dienst
plichtige officieren en onderofficieren, wan
neer het te zijner tijd zijn plaats in het ge
mobiliseerde leger zal hebben ingenomen,
over ruime ervaring beschikt.
Voorts zal er bij voortduring naar wor
den gestreefd, de instructie, te geven bij het
instituut der vooroefeningen, meer en meer
in handen te leggen van het verlofsperso-
neel. ten einde ook op deze wijze tot ver
mindering van het aantal beroepsinstruc
teurs te kunnen geraken.
Aangezien de minister het mogelijk acht,
de a.s. beroepsofficieren te kiezen uit de
jongelieden, die bij de Scholen voor Ver
lofsofficieren hun eerste opleiding hebben
genoten en voor overgang naar het beroeps
leger genegen zijn, overweegt hij te zijner
tijd een wijziging van de Wet op het Mili
tair Onderwijs, die trouwens ook uit an
deren hoofde gewenscht is, bij de Kamer
aanhangig te maken.
Het ligt niet in het voornemen, het fort
bij Vlissingen verder af te werken of uit
gaven van beteekenis te doen ter verbete
ring van de bewapening der kustforten.
Een verlaging van het contingent kan
niet in overweging worden genomen.
Er zijn geen maatregelen te wachten tot
opheffing van het korps Politietroepen.
Het oordeel van den minister over het
ontwerp-rechtstoestand met onderofficie
ren is, dat belanghebbenden in hun eischen
veel te ver gaan. Het ligt niet in het voor
nemen de bedoelde regelingen tot stand te
brengen voordat de rechtstoestand der bur
gerlijke ambtenaren geregeld wordt.
Wel is de minister voornemens maatre
gelen te treffen, welke zullen leiden tot het
versnellen van de inderdaad te trage be
vordering van de subalterne officieren en
van de onderofficieren.
Ten aanzien van het aan de militaire in
ruimen van een plaats in de Centrale Com
missie voor Georganiseerd Overleg in amb-
tenaarszaken, i9 de minister van oordeel,
dat zulks niet noodig is.
Het overleg omtrent een wijziging der
pensioenbepalingen voor het reserveperso-
neel is geëindigd en binnenkort is een wets
ontwerp te verwachten, waardoor de gere
zen moeilijkheden zullen worden opgelost.
Voor uitbreiding der pensioenregelingen
voor het reservepersoneel in dier voege.dat
het pensioen door tot dat personeel behoo
rende militairen over den diensttijd bij het
gemobiliseerde leger gelijk zou zijn aan dat
van de beroepsmilitairen, bestaat geen aan
leiding.
Van een volledige gelijkstelling van hen,
die gepensionneerd zijn onder de werking
van vroegere militaire pensioenwetten met
hen, die den dienst verlaten onder de thans
vigeerende bepalingen, kan geen sprake zijn.
Met betrekking tot de malversaties te
Woerden deelt de minister mede. dat het
hernieuwd onderzoek door een commissie
feiten aan het licht heeft gebracht, die van
dien aard waren, dat de minister het rap
port heeft gezonden aan zijn ambtgenoot v.
Justitie, die het gesteld heeft in handen van
den officier van justitie te Utrecht. Er is 'n
strafvervolging ingesteld; het onderzoek is
nog niet geëindigd.
De kazerneering van de grenadiers en
jagers in het barakkenkamp te Waalsdorp
zal worden bestendigd.
Bij de afdeelingen en artikelen wordt
o.m. medegedeeld, dat de commissie, die de
organisatie van het departement van Oor
log zal onderzoeken, daarvan een rapport
zal uitbrengen aan de Bezuinigingscom
missie, dit rapport nog niet heeft uitge
bracht.
De Memorie van Antwoord gaat verge
zeld van een nota van wijzigingen. Het
eindcijfer van het hoofdstuk wordt gebracht
van f58.985.100 op f58.972.221.
PREDIKBEURTEN.
VOOR ZONDAG 12 DECEMBER.
LEIDEN.
Kemon. Geref. Gemeente: Voorn., half-
elf, dr. Lente.
Evang. Luth. Gemeente: Voorin., halfelf,
ds. J. Ph. Makkink.
Docpsgez. Gemeente: Voorm., 10 uur, ds.
L. Bonga.
Bei. Soc. Vareeniging: Geen dienst
Vqje Kath. Kerk: Zaterdagnam., 8 nur,
Vespers en Lof; Zondagvoorm., halfelf, Mis.
Eglise Wallonne: Dimanche h dix heures
et demie du matin, mr. S. Cler
Vereen, van Vrrjz. Herv. (Zaal Volkshuis):
Voorm., halfelf, dr. K. H. Boersema, P.
ALPBEN.
Xod.-IIerv. Kerk, Julianastraat: Voorm.,
hslftier. en nam., halfzeven, ds. Veldhoen.
Hulpgebouw, Gouwsluis: Nam., halfzeven,
ds. De Bruin.
Ned.-Herv. Kerk, Oudshoorscheweg: V.m.,
10 uur. ds. Van linschooten.
Evangelisatiegebouw, Hooftstraat: Voorm.
halftien, en nam., halfzeven, de heer Dekker,
uit Bleiswjjk.
Geref. Kerk, Raadhuisetr.: Voorm., 10
uur, ds. Schouten, en nam., 6 uur, de hear
Oranje.
Geref. Kerk, Hooftstraat: Voorm., 10
nur, en nam., 6 uur, ds. Wientjes.
Geref. Kerk, De Ruytarstraat: Voorm., 16
uur, de heer Oranje, en nam., 6 uur, ds.
Schouten.
BODEGRAVEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, ds.
Enklaar, uit Ter-Aar, en nam. G uur, ds. Pott
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 6
uur, ds. Dam (H. A. en dankzegging).
Geref. Gemeente: Voorm. halftien preek-
lezen en nam. 6 uur, ds. Van Reenen.
BOSKOOP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, dr. P.
Glas.
Ned. Herv. (Geref.) Evangelisatie: Voorm..
halftien, en nam. 6 uur, de eerw. heer Bun-
nink, uit Scherpenzeel.
„Salvatori": Voorm. halftien en nam. 6
uur, ds. Pot, uit Maassluis.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur en nam. 6
uur, ds. Fernhout.
DE KAAG.
Ned. Herv. Gem.: Voorm. halftien (H. Dj,
ds. Van Baaien.
HAZERSWOUDE.
Ned.-Herv. Kerk: Voorm., halftien, en
nam., halfzeven, ds. Luuring.
Geref. Kerk: Voorm., halftien, en nam,
2 nur, ds. Gispen.
HILLEGOM.
Ned.-Herv. Kerk: Voorm, 10 uur, en
nam, 5 uur, ds. Grolle.
Gerei. Kerk: Voorm, 10 uur, eu nam,
5 uur, ds. Van Herksen. L
Chr. Geref. Kerk: Voorm-, 10 nur, en
nam, 5 uur, leeedienst; Dinsdagnam, 7 u,
ds. Zwiep.
Nea.-Prot Bond: Voorm, halfelf, dr. A.
Binnerts, uit Haarlem.
KATWIJK AAN ZEE.
Geref. Kerk: Voorm, 10 uur, en nam,
6 uur, prof. dr. T. Hoekstra, uit Kampen.
KATWIJK AAN DEN RUN.
Ned.-Hexv. Kerk: Voorm, halftien, en
nam, 6 uur, d3. Bollea.
Geref. Kerk: Voorm, halftien, en nam,
6 uur, ds. Meyeriug (H. A.).
KOUDEKERK.
Ned. Herv. Kerk; Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Israël.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Haspers.
LIS3E.
Ned.-Herv. Kerk: Voorin, 10 uur, en
nam, 5 uur, d3. G. vaD Dijk Azn.
Geref. Kerk: Voorm, halftien, en nam.,
4 uur, dr. Th. Ruys Jr.
Chr. Geref. Kerk: Voorm, halftien, en
nam, 5 uur, ds. A. M. Berkhoff, uit Am
sterdam.
Geref. Gemeente: Voorm, halftien en
nam, 4 uur, ds. H. A. Minderman.
LEIDERDORP.
Ned.-Herv. Kerk: Voorm, 10 uur, en
nam, halfzeven, ds. Mondt.
Geref. Kerk: Voorm, halftien (Voorber.
H. A.), en nam, halfzeven, ds. F. Woudstra.
NOORDWIJKERHOUT.
Ned.-Herv. Kerk: Voorm, 10 uur, 3s.
P. Hofstede.
NOORDWIJK-EINNEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur en nam.
halfzes, ds. Van Haaften.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur (Voorber. H.
Al, en nam. 5 uur, ds. A. Sleyling, em. pred.
te Apeldoorn.
NOORDWIJK AAN ZEE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. F.
G. Hospers, en nam. 5 uur, ds. Voorsteegh,
uit Katwijk aan Zee.
Geref. Kerk; Voorm. 10 uur (Voorber. H.
A) en nam. 6 uur, ds. Koers.
OUDEWETERING.
Remon. Gemeente: Nam. 7 uur, dr. Sax.
OEGSTGEEST.
Ned.-Herv. Gemeente: Voorm, 10 uur, in
het „Groene Kerkje", en nam, 5 uur, in
„Irene", ds. T. J. Jansen Schoonhovem;
Woensdagnam, kalfacht, bijbellezing in de
bewaarschool H. Morsch.
SASSENHEIM.
Ned. Prot. Bond: Nam. halfzeven (ge
bouw Juliana-laan) ds G. J. Sirks, uit Den
Haag.
"Ned.-Herv. Kerk: Voorm, 10 uur, en
nam, 5 uur, ds. Krjjkamp.
Geref. Kerk: Voorm, halftien, en nam,
5 uur, ds. Boeyenga.
VALKENBURG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur en nam.
halfzeven, ds. Hermanides; Woensdagnam.
7 uur, Bijbellezing.
VOORHOUT.
NeifHerv. Kerk: Voorm. 10 uur ds F. G.
H. Nicolaï; Dinsdagnam. 7 uur, dezelfde.
VOORSCHOTEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur en nam.
5 uur, ds. II. P. Fortgens.
WADDINXVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien lees-
dienst en nam. 6 uur, ds. H. A. de Geus.
Geref. Kerk; Voorm. halftien leesdienst,
en nam. halfzes ds. Houtzagers, uit Reeu-
wijk.
WARMOND.
Ned.-Hexv. Kerk: Voorm, 10 uur, en
nam, 6 uur, dr. J. J. Woldendorp.
WOUBRUGGE.
Ned.-Herv. Kerk: Voorm., halftien, en
nam, halfzeven, ds. J. K(jne.
Geref. Kerk: Voorm, halftien, en nam,
halfzeven (H. A.), ds. J. W. de Gunst, em.-
pied. te Oegstgeest
ZOETERWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. J.
H. Mulder.
ZWAMMERDAM.
Rem. Geref. Gemeente: Voorm. 10 uur, ds.
H. Cramer.
Ned.-Herv. Kerk: Voorm, 10 uur, en
nam, halfzeven, ds. Kloots.
Geref. Kerk: Voorm., halftien, en nam,
halfzeven, ds. Wissink.
8
NED. HERV. KERK.
Zestal: Te Leeuwarden (vac.-Klein Was-
sink): P. J. Bakker, te Dalen; B. ter Haar,
te Groenio; J. Henzei, te Zutfen; N. G.
Kloots, te Roderwolde-, A. E. K. Pols, te
Noorddijk en C. G. Wagenaar, te Usquert
Beroepen: Te St. Anna Parochie (toez.)
C. A. Snoep, te Gaast.
Bedankt: Voor Huizen: K. J. v. d. Berg,
te Amersfoort.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Delft: S. W. Bos, te Dokkum
BELG. CHR. ZENDINGSKERK.
Beroepen: Te Gent (België): Th. Korpo
raal, pred. oud-Geref. Gem, te Delft
EEN FILIAAL VAN AMSTERDAM-ZUID.
In een bijeenkomst van vroegere leden
der Geref. kerk van Amsterdam-West met
een kerkeraadscommisdle ad hoe der Ned.
Geref. Kerk van Amsterdam-Zuid is beslo
ten, voorloopig over te gaan tot het stich
ten van wat men zou kunnen noemen ean
filiaal-gemeente van laatstgenoemde kelk
in het Westelijke stadsdeel van Amster
dam. Het is de bedoeling, geregeld diensten
te doen houden onder leiding van den ker-
keraad van Zuid, in een nader aan te wgzea
lokaal. Een commissie van vijf in West
wonende personen is benoemd om in over
leg met den kerkeraad van Zuid deze dien
sten te regelen.
EEN VREEMDE TAAL OP DE LAGERE
SCHOOL.
De algemeene vereeniging van leeraren
bij het Middelbaar Onderwijs, heeft zich
met een adres tot de tweede Kamer ge
wend, houdende het verzoek het wetsont
werp tot wijziging der L. O.-Wet, waardoor
het mogelijk wordt, mede een vieemde taal
op de lagere school te onderwijzen, aan te
nemen.
HAARLEMMERMEER.
Gemeenteraad. Installatie Tan een
nieuw raadslid Geen snbsidie
8an „Zonneheuvel" Een kas-
yeldleening van 150.000.
Voorzitter de burgemeester.
De heer Van Wgk had bericht gezondan,
dat hg, wegens ongesteldheid, verhinderd
was om deze vergadering bij te wonen.
Allereerst had beëediging en installatie
plaats van den heer Gerben Bakker, die in
de plaats van wjjlen den heer Willem Bies
heuvel, door den voorzitter van het hoofd
stem bureau tot lid van den gemeenteraad
werd benoemd verklaard. De voorzitter
uc-nschte den heer Bakker, als jongste raads
lid in jaren onze Benjamin, zooals mr.
Slob hem bjj deze gelegenheid noemde
van harte geluk met zijn eervolle benoeming
en hoopte, dat hg in het belang van de
meen te Haarlemmermeer veel zal kunnen
doen, en dat hem steeds de krachten zullen
worden geschonken om zgn taak met op
gewektheid te kunnen vervullen.
De heer Bakker dankte den voorzitter
voor de tot hem gesproken vriendelijke
woorden en nam daarna zgn plaats in.
Naar aanleiding van een paar door Ge<ï.
Staten gemaakte opmerkingen inzake het in
de vorige vergadering ingevolge art 178
der gemeentewet genomen besluit met be
trekking tot de algemeene herziening van
de plaatselijke verordeningen, tegen wier
overtreding straf is bedreigd, werd besloten
het eerstgenomen besluit in te trekken, en
een nieuw besluit te dezer zake in te
zenden.
Aan mej. G. W. C. Veldman werd eervol
ontslag verleend als onderwijzeres aan de
openbare lagere school no. 6 te Abbenes,
alhier, met ingang van 1 Januari a.s.
Gelezen werd een adres van het bestuur
der Vereeniging voor Chr. Gezondheids- en
Vacantie-koloniea in Nederland, houdende
verzoek met toekenning van een bedrag als
bgdiage voor de noodzakelijk gebleken uit
breiding van het koloniehuis „Zonneheuvei"
te Seppe.
Op voorstel van den voorzitter werd be
sloten te berichten, dat de financieele toe
stand der gemeente het voorshands niet toe
laat om nieuwe subsidieaanvragen in gun
stige overweging te nemen, hoe sympathiek
het beoogde doel overigens den raad ook
moge zgn.
Ingekomen was een verzoek van het
bestuur van de R.-K. Diocesanen land- en
tuinoouwbond, afdeeling Nieuw-Vennep, om
suDsidie voor de te houden cursussen. De
voorzitter deelt mede, dtat bg de behandeling
\an de gemeentebegrooting voor 1927 voor
het beoogde doel reeds een bedrag van
X50 werd uitgetrokken, hetwelk op de
gebruikelijke voorwaarden ter beschikking
van genoemden bond zal worden gesteld,
zoodat aan adressant in dien geest zal wor
den geantwoord.
De voorzitter deed voorlezing van een
adres, onderteekend door een 176-tal ge
huwde vrouwen uit Nieuw-Vennep en Ab
benes, houdende mededeeling dat de ge
meentelijke verloskundige daar ter plaatse
slecht ter been is en baar gezichtsvermo
gen zoodanig is verzwakt dat zij haar be
trekking niet meer naar behooren kan
waarnemen en met verzoek maatregelen
te willen treffen tot het benoemen van
een andere verloskundige.
De heer Roodenburg gaf in overweging
om in de eerstvolgende vergadering met
een definitief voorstej te dezer zake te
komen, terwijl ook door den heer Scheffer
op grooten spoed werd aangedrongen.
De voorzitter deed toezegging dat er
met de afwikkeling van deze aangelegen
heid de noodige spoed zal worden betracht.
Gelezen werd een verzoek van den aan
nemer Meegdes te Halfweg om een tege
moetkoming in de door hem geleden schade
voor een hem ontnomen werk te Zwanen
burg, op welke vergoeding hij overeen
komstig de bepalingen van het burgerlijk
wetboek recht meende te hebben.
De voorzitter deelde mede, dat den heer
Meegdes op een door hem aan B. en VV.
gericht gelijk adres werd bericht, dat de
afrekening betreffende de door hem in
dertijd aangenomen werkzaamheden in het
dorp Zwanenburg reeds heeft plaats ge
had met den curator in zijn faillissement,
die daartoe volgens de wet was aange
wezen, zoodat daardoor de zaak tusschen
de gemeente en hem is afgedaan en daarop
niet meer kan worden teruggekomen.
De vergadering ging hiermede aceoord.
Een adres van de bewoners der nood
woningen in het Modderpad te Hoofddorp
inzake uitbreiding der electrische straat
verlichting werd gesteld in handen van B.
en W. ter afdoening.
Ingekomen waren verzoeken van bouw
vakarbeidersbonden om de steunregeling
voor de werklcozen niet op 1 Januari 1927,
waar op 1 November 1926 te doen ingaan.
Goedgevonden werd te berichten dat be
sloten is om de bedoelde steunregeling in
werking te doen treden op 17 December
uanataaud*.
Gelezen werden adressen van de bestu
ren van gereformeerd schoolonderwijs te
Nieuw-Vennep, christelijk nationaal school,
onderwijs te Abbenes, de vereeniging van
gereformeerd schoolonderwijs (Oostzijde)
en gereformeerd sohoolonderwijs aan den
Sloterweg (Rijk) houdende verzoek om
vergoeding ingevolge artikel 72 der lager
onderwijswet met betrekking tot eenige
voorgenomen veranderingen aan dc school,
gebouwen.
Besloten werd deze adressen te stellen
la. handen van B. en W. om advies.
Nadat B. en W. nog machtiging hadden
gekregen om bij de Haarlemsche Bankver-
eeniging een tijdelijke kasgeldleening aan
te gaan tot een maximum van f 50.000, ging
de raad in besloten zitting over.
KATWIJK AAN ZEE.
Chr. Oranjevereeniging „Oranje Getrouw".
Gisteravond hield deze vereeniging in
de zaal voor Prot. Belangen een openbare
samenkomst, waarm mevr. Schokking, uit
Leiden, een lezing hield over „Juliana van
Stolberg."
Ds. Voorsteegh opende de vergadering,
die goed bezocht was, met te laten zingen
van Psalm 68 het 16e vers. Nadat ds. V,
in gebed voorgegaan was, riep hij alle aan.
wezigen een hartelijk welkom toe en deelde
mede dat het hem een groote blijdschap
was, deze vergadering te openen omdat
we een lezing zouden hooien over Jul ana
v. Stolberg door een hoogbegaafde vrouw
en ook, omdat het juist geschiedt nu eerst
daags als God Haar het leven spaart
onze prinses Juliana, (het kleinkind in la
tere linie), haar 18en verjaardag hoopt te
vieren.
Spr. achtte het verder buitengewoon ge
lukkig dat mevr. Schokking bereid gevon
den was dezen avond in ons raidden te
vertellen wie Juliana van Stolberg voor
haar kinderen, voor Nederland en Europa
is geweest. Welkom heette spr. ook de
heeren gebr. Veltkamp en de heer Eiker-,
bout, die bereid waren dezen avond met
orgel, cello en vioolmuziek op te luisteren
en mevr. Kramer— Van der Star, die wel
willend eenige liederen ten beste zou geven.,
Spr. noodigde deze laatste, om maar di
rect „een versje te geven", waarna mevr.
Kramer zong: „Komt zielen, dezen dag..."
van J. S. Bach. Ze werd op een keurig
Mannborg-orgel vrijwili'g door den heer
Nic. v. Beelen daartoe afgestaan door
een der heeren Veltkamp begeleid.
Een paar woorden over deze zangeres:
Als jong meisje hebben wij haar vaak ge
hoord, doch sedert haar huwelijk, thans
vcor het eerst na jaren weer optredend,
waren wij verrast over den schoonen, die
pen, vollen klank dit haar stem sindsdien
heeft gekregen. We zullen nu wel meer van
haar hooren 1
Na de zang van mevr. K. speelde het
muziek-ensemble een menuet van Gluck.
Alsnu kreeg mevr. Schokking het woord.
Spreekster zette direct Juliana van Stol
berg in een lijst als te zijn een vrouw die
wij altijd blijven eeren, omdat zij de moe
der is van onzen Willem den Zwijger en
daarbij onzer aller hulde ten volle waar
dig is, om de groote beteekenis die haar
leven heeft voor de geschiedenis van ons
vaderland. Het was deze vrouwe, die door
de kracht des gebeds gesterkt, in den
worstelstrijd van ons volk tegen Spanje,
machtiger en krachtiger wapenen heeft ge
bruikt dan wie ook.
Dat ook onze koningin hooge vereering
gevoelde voor deze stammoeder van Oranje
blijkt wel hieruit, dat zij haar kind, on^-ö
prinses, den naam gaf van die stammoe
der. En na dien is de persoonlijkheid van
Juliana van Stolberg weer veel meer op
den voorgrond getreden.
Spreekster deelt verder mede dat slechts
enkelen o.a. dr Jacobs, dr. Brill en Groen
van Prinsterer, als geschiedschrijvers en
archivarissen eenige authentieke mededee-
lingen omtrent haar doen en brieven van
haar in bezit hebben, waaruit duidelijk
biijkt het bijzonder karakter dezer vrouw*
Spr. schetst verdei de kracht die er van
J. v. St. als opvoedster barer kinderen
uitging, en waardoor vooral onzen prins
Willem werd beïnvloed Vervolgens wor
den vroegere en latere familierelaties uit
gestippeld en de geboorte-datum van J.
v. St. op 12 Febr. 1506.
Daarna werd de jeugd van Juliana be
handeld en op welke wijze haar zeer be
vattelijke geest tot groote ontwikkeling
kwam. Als buitengewoon vroeg ontwikkeld
meisje, werd zij op 14-jarigen leeftijd ver
loofd met Filips van Haüau, waarmede zij
4 jaren later in 't huwelijk trad, uit welke
verbintenis vijf kinderen werden geboren,
waarvan er een stierf. Den dag na het
overlijden van haar gemaal, werd de jong
ste spruit geboren.
In 1531 huwde J. v. St. met graaf Wil
lem v. Nassau-Dillenburg, die met haar de
leer der Hervorming aanhing en op dat
kasteel heeft zij het verdere deel van haar
leven meerendeels doorgebracht. Spr.
deelt mede hoe J. v. St daar, bij de vele
zorgen voor het huishouden, in allerlei
takken van kennis, kunst en wetenschap
uitblonk en velen tot hulp, steun en sterkte
was.
Op Donderdag 24 April 1533 aldus
ipr. werd medegedeeld dat een zoontje
geboren was, wiens naam „Willem" zou
zijn. Volgens oude roomsche gebruiken
werd het aldus gedoopt. Op hem volgden
nog 3 zonen en 4 dochters, allen welbekend.
In 1544 werd Reimer van Nassau bg bet
beleg vaD St. Dezier gedood en kwamen
al zijn titels en bezittingen aan den jon
gen Willem van Nassau-D. Deze was toen
11 jaren en moest toen aan het hof van
den keizer opgevoed worden. Daar raakte
hij den invloed zijner moeder kwijt. Hij
huwde zeer jong, doch verloor zijn vrouw
spoedig, waarna hij weer Dillenburg op-
2-2
