20457
ZATERDAG 20 NOVEMBER
Anno 1926.
fficieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
MUZIEK.
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER AD VERTENTIEN
J Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Iterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30.
flncasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
1 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER CODRANX:
Vonr Leiden per 3 maanden ƒ2 35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2 35 -|- portokosten.
ƒ0 1B.
„0.18.
nummtr bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
urgemeesler en Wethouders van Leiden
ngen ter algemeene kennis, dat door hen
gunning is verleend aan de N.V. Kunst-
dewerkfabriek Amphora" en rechtver
genden, tot het uitbreiden van de tegel
faiencefabriek op het perceel Hooge-
rschweg No. 100, kadastraal bekend Ge
nte Leiden, Sectie P. Nis 337 en 338
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris,
eiden, 20 November 1926. 41-1-9
HINDERWET.
urgemeesler en Wethouders van Leiden;
ezien het verzoek van;
G. P. van der Drift, om vergunning tot
oprichten van een houtzagerij op het
eel Maredijk No. 157, kadastraal bekend
oeente Leiden, Sectie L. No. 1265;
P. van de Rotte, om vergunning tot het
breiden van de machinefabriek en repa
iewerkplaats in het perceel Langestraat
8, kadastraal bekend Gemeente Leiden,
tie C. No 1819;
relet op de arlt. 6 en 7 der Hinderwet;
Jeven kennis aan het publiek, dat ge
imde verzoeken met de bijlagen op de
iretarie dezer gemeente ter visie gelegd
sn^ede dat op Zaterdag den 4den Decern
e.lc., des voormiddags te halfelf uren op
Raadhuis, gelegenheid zal worden ge
ren om bezwaren tegen deze verzoeken
te brengen, terwijl zij er de aandacht op
iligen, dat niet tot beroep gerechlicd ziin
die niet overeenkomstig art. 7 der Hin-
•wet voor het gemeentebestuur of een
ler leden zijn verschenen, ten einde hun
waren mondeling toe te lichten.
N. C DE Gl.lSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 20 November 1926. 4150
10F. DR. F. J. J. BUYTENDIJK OVER
IET VERSTAAN VAN DE HANDELING
EN DE UITDRUKKINGSBEWEGING.
Dp uitnoodiging van den Ned Chr. Siu-
.envereeniging hield prof. dr. F. J. J.
ytendijk hoogleeraar in de psychologie
Groningen in het klein Auditorium ri-r
ademie over het onderwerp: „Het ver-
an van de handeling en de uitdrukkings-
veging". De spreker werd met een kort
eidend woord door den voorzitter der ver
ging bij.de vrij talrijke vergadering in-
eid.
ia een inleiding, waarin hij zijn onder-
rp, dat een speciaal karakter droeg, ver
arde, herinnerde hij er aan dat de we-
schap nog altijd veroordeelen heeft. O.a.
es hij, om dit aan te toonen op het voor
deel dat er bestaan heeft tegen psycho-
e. Dit vak behoorde niet bij de naluur-
enschap zeide de natuurkundigen Het
t ook niet in de lijst der geestelijke facul-
en zeide men van den anderen kant. Zoo
iet ten slotte ondergebracht bij de liile-
e faculteit waar het misschien ook niet
is hoort, zeide spr.
lierna kwam hij tot de omschrijving van
'sychologie en van zijn onderwerp. Hoe
itaat men de handeling en de ui'.druk-
isbeweging bij menschen en dier? liet
rwerp is volgens spr van buitengewone
ekenis wat bij een experimenteel onder
bij levende wezens door hem met een
enlandsch college ingesteld, hem is ge
en. Zeer interessant was bijv. een door
ingesteld onderzoek bij een pad, die
hem was opgesloten met voedsel en
'e voorwerpen van verschillenden aard.
nu was het eigenaardig hoe het dier
zijn aandacht vestigde op het voedsel
iaarna op verschillende voorwerpen
rvan haar echter de een hel dier meer
rok wal uit de zeer verschillende uit-
ngsbeweging bleek. Men heeft ge
ld dat handelingen opgebouwd zijn uit
8'ng Men heeft dan alleen te maken
de beschrijving. Maar men komt dan
tot een eenheid die volgens spr aan
handeling ten grondslag ligt. Er is rela-
erstens tusschen de handeling en de
Zoo min de psychicus alle ver
delen verklaren wil uit kracht en
zJ>o min kan men de handeling van
ch en dier alleen uit het zinluigeiijk
verklaren. Er moet rekening gehouden
en met allerlei relaties waarmede de
'0n* die de handeling pleegt, tot de bui-
*re'd staal. Zoo begrijpen we de golf-
Bjng van een meeuw, die over het wa-
cneert eerst als wij deze beweging in
nd met het wezen van het dier zien,
e^jlPen dan eerst dat het dier voedsel
handeling en bewegingswijze
n eeJ Z'Q. heeft beteekenis.
4 11Tn daarna tot het verschil tus-
andpi- ueling en uitdrukking. Bij de
ln2 hebben wij te maken met den tijd,
waarmede de handeling voortschrijdt. Dat is
bij de uitdrukking niet het geval. Deze
staat op zich zelf heeft zin en zich zelf.
Zij zwelt aan en verdwijnt doch blijft zich
zelf gelijk.
Een ander verschil tusschen handeling en
uitdrukking is, dat de zin in het eene geval
in het einddoel ligt en in het andere geval
in dat wat uilgedrukt wordt.
De taal vormt als het ware een tusschen-
schakel tusschen handelingen en uitdruk
king. In de handeling spreekt zich de wei
nig bekende typologie uit. zooals spr. mst
een voorbeeld uit de „Fliegende blatter''
aantoonde.
Zooals spr. de beteekenis van handeling
en uitdrukking opvat, zijn deze verschijn
selen geheel in strijd met de mechanische
opvatting in de leer van Darwin. Om dit
nader aan te toonen ging spr meer in bij
zonderheden de theorie van Darwin na.
Andere personen die zich ernstig met dit
onderwerp hebben bezig gehouden verwer
pen dan ook de Iheoriën van Darwin.
Ten slotte deed spr. uitkomen dat de
klaarheid van zin bij de uitdrukking kaa
omfloerst zijn en verborgen, waarmede
Darwm ook geen rekening gehouden heeft.
Na vervolgens het gemeenschappelijke in
de uitdrukkingswijze van mensch en dier
te hebben geschetst behandelde spr. een
viertal typen van uildrukkingsbewegen,
waarmede zijn overigens zeer wetenschap
pelijk betoog eenigszins werd gekruid.
Spr. eindigde met veronderslellenderwiis
het vermoeden uit te spreken dat in de han
deling en de bewegingsuitdrukking van de
Natuur zelve een eenheid is te vinden en
er een bewustheid uitspreekt die doel den
ken aan een Alieven dal echter deze han
delingen en deze bewegingen slaat.
Ook op het gebied acht spr. het laatste
woord nog niet gesproken.
De gelegenheid om met den spr. van ge
dachten te-wisselen werd gegeven in het
verenigingsgebouw Rapenburg 4, waar
heen men zich na de lezing begaf.
BIJEENKOMST VAN CURATOREN
EN HOOGLEERAREN.
Door Curatoren der Rijks-Universiteit al
hier wordt aan de hoogleeraren een gezel-
ligen avond aangeboden in >,,Den Huize
Bruvns" aan het Rapenburg, op Woensdag
1 December, 's avonds 8 uur, bij welke ge
legenheid de aftredende secretaris van het
College van Curatoren, rar. J. E. Boddaert,
afscheid zal nemen.
LEIDSCHE MAATSCHAPPIJ VAN
WELDADIGHEID TER VOORKOMING VAN
VERVAL TOT ARMOEDE.
Gisternamiddag had in een der zalen van
het iNulsgebouw Steenschuur, de algemeene
jaarlijksche vergadering plaats onder voor
zitterschap van mr. P. A. Pijnacker Hordijk.
Na een kort openingswoord van den voor
zitter, werden docr den secretaris, den heer
D. Koumans, de notulen van de vorige alge
meene vergadering gelezen en onveranderd
vastgesteld
Daarna kwam de bestuursverkiezing aan
de orde. Aftredenden waren prof. dr. L.
Knappert en mr. P. E. Briët.
Prof. Knappert, die niet ter vergadering
was had te kennen gegeven niet weder
voor een herbenoeming in aanmerking te
willen komen.
Mr. Briët werd bij acclamatie herbenoemd
en liet zich deze herbenoeming welgeval
len. In de vacature van prof Knappert werd
niet onmiddellijk voorzien. Wel werd een
candidaat genoemd, doch de voorzitter wilde
dezen vooraf eerst nog eens polsen in ver
band met de functie den nieuw benoemde
toegedacht.
Hierna bracht de secretaris het jaarver
slag uil, loopende van 1 Juli 1925 tot 30
Juni 1926
De Maatschappij zette ook in dit werkjaar
aar arbeid op de gewone wijze voort en
zij ontving weder talrijke dankbetuigingen
van de ondersteunden .Hoe noodig de hulp
dikwijls is en hoe deze meestal gewaar
deerd wordt, weten zij het best. die de on
dersteunden bezochten, met hen spraken en
hun wenschen en behoeften zooveel moge
lijk hebben bevredigd. Allen die door hun
lidmaatschap hel werk der Maatschappij
hebben gesteund bracht het bestuur hierbij
zijn dank
In het hoofdbestuur der Mij. kwam dit
jaar geen verandering.
De Mij. had dit jaar het overlijden te be
treuren van den heer A. J. Livingstone, lange
jaren een getrouw medewerker. Nog een
oude getrouwe heeft de Mij. door den dood
verloren nl. den heer I. Westdijk die 5
Nov. j.l. zijn 50-jarig jubileum als boekhou
der had kunnen vieren indien hem het le
ven was gespaard. Hij overleed op 13 April
van dit jaar. In zijn plaats is door hst
hoofdbestuur benoemd de heer Th. Hiemstra.
Aan contributies en giffen kwam dit jaar
binnen f 1421 30 (v. j f 1450) Aan „Pauvres
honteux" werd uitgekeerd f 800 (v. j. f 525).
Aan onderwijs (schoolgeld, leermiddelen,
bijzondere lessen enz.) is uitgegeven f 530.42
(v. j. f257.08) Aan geneeskundige hu.p,
versterkende middelen is uitgekeerd f 265,
tegen f205 in het vorige werkjaar.
De gewone ondersteuningen bedroegen
dit jaar f5717.86. uitgekeerd aan 101 ge
zinnen. Het vorig jaar werd aan 68 ge
zinnen f3782.30 uitgekeerd Door het groot
aantal nieuwe aanvragen om ondersteuning
vorderde hel onderzoek veel tijd, waar im
mers ook de oude aanvragen weer moesten
worden nagegaan. De Armenraad heeft bij
dit onderzoek de Mij. welwillend bijgestaan
waarvoor het bestuur dit lichaam zeer er
kentelijk is.
De rekening der onkosten (zaalhuur, sa
larissen. telefoon, enz.) bedroeg dit jaar
f 976.15, het vorig jaar was dit f866 40.
Het verslag werd onder dankzegging aan
den secretaris goedgekeurd Het zal gedrukt
worden eri aan de leden en begunstigers
worden toegezonden.
Het jaarverslag 1925 van de Hulpbank,
werd vervolgens door den secretaris voor
gelezen. Deze instelling zette ook dil iaar
haar werkzaamheden voort. lederen Vrij
dagavond van 89 uur werd in het Loge-
gebouw gelegenheid gegeven voor inschrij
ving en terugbetaling. Dank zij de ruimere
geldmiddelen kon aan meerdere aanvragen
worden voldaan.
De heer mr. H. Goudsmit stelde zich be
schikbaar om mede te werken, wat door
het bestuur zeer op prijs wordt gesteld. Het
bestuur wordt thans gevormd door de hee-
ren dr C. M van Voorthuyzen. voorz.; J. P
J. G. van Blarkom, seer, en P. N. v. d.
Heide.
Ook dit verslag werd goedgekeurd.
De rekening en verantwoording van de
penningmeesleres. mej. D. M. J. Coebergh,
gaf ook geen aanleiding tot op- of aanmer
kingen. De boekhouding was dit jaar nage
zien door de heeren mr. P. A. Pijnacker
Hordijk en D. Koumans voor het Hoofdbe
stuur en door de heeren E. W ichers Rol-
landet en J. Zitman voor de leden.
Mr. Pijnacker Hordijk bracht daarover
verslag uil en verklaarde dat de rekening
in de meest volmaakte orde was bevonden.
De penningmeesteres werd dank gezegd
voor haar werkzaamheid en de rekening
goedgekeurd.
Hierna werd de vergadering na rond
vraag gesloten.
DE BIOSCOFEN.
Tn het Casino-theater wordt deze week na
het gebruikelijke weeknieuws aangevangen
met „Vrouwen voor", een film, waarvan
paardenliefhebbers zeker zullen genieten en
die de bezoekers van hel begin tot htl eind
in spanning houdt. Na de pauze draait ais
hoofdfilm het keurig verzorgde filmwerk
„Russische hartstocht", met in de hoofdrol
John Gilbert als prins Gritzko en Aileen
Pringle als Tamara
Tamara, een schoone, jonge Engelsche
weduwe komt aan het Egyptische hof in
kennis met den Russischen prins Gritzko,
die bekend staat om zijn verregaande ban
deloosheid. Gritzko vat een hartstochtelijke
liefde op voor Tamara en deze voelt, dat zij,
wanneer zij hem niet kan weerstaan, daar
door kten gronde gericht zal worden, wes
halve zij al het mogelijke doet om zich
daaraan te onttrekken, doch tevergeefs Ein
delijk besluit zij naar Engeland terug te
gaan, doch Gritzko weet te bereiken, dat zij
weer in zijn handen valt, doch door het
moedige optreden van Tamara wordt hij
getroffen en ten slotte bereiken zij hun
hoogste ideaal door een zeer gelukkig hu
welijk
Een in één woord schitterend gespeelde
film, die de moeite waard is om le gaan
zien.
liet City-theater vangt aan met een uit
gebreid journaal, waarin ons o.a. worden
vertoond schitterend geslaagde vliegdemon
straties. Daarna krijgen we nog een heel
aardige 2 acter, waarbij hartelijk gelachen
wordt.
Als 1ste hoofdfilm krijgen we „Door dc-
vlammen". met in de hoofdrol de alom be
kende Richard Talmadge. We zien hier
Richard als leerling-brandweerman. Bij zijn
superieuren slaat hij hoog aangeschreven,
omdat hij alles durft en kan. Echter bij een
grooten kelderbrand weigert hij in den kel
der af te dalen, wat hem zijn betrekkin»,
kost. Hierna zien we hem als detective
terug op spoor naar een inbrekersbende,
welke, na haar slag geslagen te hebben, het
huis in brand steekt. Bij een grooten brand
redt hij zijn moeder door over daken te
klimmen en te zweven aan touwladders
etc. Tegelijkertijd worden ook alle inbrekers
gevat, welke in het brandende huis aanwe
zig waren, en Richard wordt benoemd tot
inspecteur.
Na de pauze krijgen we 6 episodes van
de 3-weeksche seriefilm „De man met den
kap", met in de hoofdrollen Pearl White en
Antonio Moreno. Er spelen zich hier ge
vechten af op leven en dood. Het kost te
veel plaatsruimte om den inhoud te ver
tellen, doch we raden elkeen ten zeerste aan
deze film zelf te gaan zien, waarvan men
zeker geen spijt zal hebben.
Het Lnxor-theater geeft na het gebruike
lijke wereldnieuws, dat ditmaal in hooge
mate interessant is. de voortzetting van de
driewecksche seriefilm „Schoppenaas", een
aaneenschakkeling van sensationeele ge
beurtenissen, die iemand de haren ten berge
doen rijzen.
William Desmond als beschermer van
het zwakke geslacht, verricht vier ongeloof
lijke krachttoeren, die de zaal doorloopend
in spanning laten. De volgende week volgt
de onlknooping van het warnet van valsche
intriges. Het hoofdnummer wordt gevormd
door „De zwijgende toren", een Ufa-film,
die, gelijk alle Ufa-werken. uitmunt door
prachtige regie en machtig sterk spel van
de hoofdpersonen.
Het zijn deze beide factoren met den
boeiendcïi inhoud, die het geheel zeer aan
trekkelijk maken, zoodat een woord van
warme aanbeveling, om deze week het
Luxor-theater te bezoeken, hier zeker op
zijn plaats is.
Het variété-nummer beslaat in het op
treden van een tweetal acrobaten, luiste
rende naar den hislorischen\ naam van
„The two Stuarts", die met hun behendig-
heidstoeren terecht veel bijval verwierven
Vooral hun slotnummer was een staaltje
van uitstekende acrobatiek.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het doctoraal examen
wis- en natuurkunde met hoofdvak plant
kunde, mej. M. P de Bruyn Ouboter (Leiden)
Tot assistente aan de openbare lagere
school te Zoeterwoude is benoemd mej. M.
C Teljeur, onderwijzeres hier ter stede. Zij
treedt Maandag al in functie.
Voor het gisteren alhier gehouden
apothekers-assislent-examen is geslaagd
mej. N. J. den Boer, uit Rotterdam. Afge
wezen drie candidaten.
Onze stadgenoole, mej. G. Ilenneman,
slaagde te 's-Gravenhage voor het examen
wiskunde L. O. (art. 86).
Te 's-Gravenhage slaagde voor het
examen privaat-docent in de Handelsweten
schappen gehouden door het Genootschap
voor Praktisch Handelsonderwijs aldaar
onze vroegere stadgenoot de heer P. Koor
des, thans te Rotterdam woonachtig.
Wij kunnen nog mededeelen, dal wij
len ir. D. E C. Knuttel, oud-Rijksbouw
meester, van wiens overlijden op 69-iarigen
leeftijd le 's-Gravenhage wij gisteren mel
ding maakten, vroeger alhier gemeente
architect thans zouden wij zeggen direc
teur van gemeentewerken is geweest.
In die functie was hij o. a. de bouwmeester
van de tegenwoordige Stadsgehoorzaal, wel
ker voorgangster op 4 Augustus 1889 een
prooi der vlammen werd.
Bij den penningmeester van School
kindervoeding en Schoolkinderkieeding is
ingekomen f 3 30 onder het motto .overschot
van het koperen feest der gem.-reinigers.
Men verzoekt ons de leden van de
Leidsche Chr. Oranje-Vereenigiiig op te
wekken h -' 1- wonen van een feestavond
die aanstaande Woensdag, des avonds om 8
uur in de groole zaal van ..Prediker" zal
gehouden worden Het belooft iels moois le
worden, dus men houde dien avond vrij.
Men leze verder de advertentie in dit
Blad.
BINNENLAND.
Een der directeuren der Holl. Handelsbank
te Haarlem is gearresteerd.
De Tweede Kamer neemt eenige moties
aan, die de regeering naast zich neer legt.
Memorie van antwoord op het voorloopig
verslag der Tweede Kamer over Marine.
Opnieuw kleine botsingen op Midden-Java
met communistische benden.
BUITENLAND.
De Engelsche mijncrisis een volledig echec
der mijnwerkers.
Tsjitserin
trokken.
is heden naar Frankrijk ve?-
Een nieuw vonnis tegen Kntisker.
DANSAVOND LA ARGENTINA.
La Argentina was elders in ons land geen
onbekende, voor Leiden was zij dit wel.
Onbekend maakt onbemind, zegt een oud
spreekwoord, docli dit ging hier niet op. De
schouwburg was prachtig bezet. Nimmer
zagen wij hier op een dansavond zooveel
belangstelling. Haar was dus een faam
voorafgegaan. Een faam, die volledig ver
diend was. 't Was één doorloopend genot,
deze Spaansche le zien dansen in dansen
van haar volk, die volledig ouden adel en
vorm van dat volk hebben bewaard, zij het
door een persoonlijk cachet der danseres
gedragen.
La Argentina, dochter van een beroemd
danserspaar, hij van Castiliaansche af
stamming, zij een Andalusische, bracht al3
vanzelf daardoor mede de strenge beheer
sching van het Noorden, de felle hartstocht
van het Zuiden, dat iets van de Moorsche
overheerschingsperiode in zich bergt. Aan
het Madrileensche ballet kreeg zij een vol
ledige dansopvoeding zoodat het ballet voor
haar ccn opengeslagen boek is. Dit bevr°-
digde haar echter niet en zij ging combi
neeren ballet, oude volksdans, beheerscht-
heid en hartstocht. Deze combinatie is
haar „dans", haar „stijl" die echter bleef
bevatten alle vormen van wat genoemd
wordt de Spaansche dans. zoo uiterst rijk
op zich zelf aan schakeering. Daarin ligt
verborgen een schat van dansvreugde, van
dansdrang. Ja, vreugde en drang, dat zijn
o.i. wel de beide meest elementaire begrip
pen van den Spaanschen dans. die door
middel van degene, die ze tot realiteit
brengt, de toeschouwers bevliegen en mee
doen leven, vol hartstocht, vol bekoorlijk
heid Het bloed stroomt sneller, de dans
roept wakker sluimerende instincten
La Argentina brengt in een ommezien
haar dansvreugde. voortspruitend uit in-
nerlijken drang, over op de zaal. Van het
betrin af aan heeft zij allen meegevoerd.
Hetzij zij geeft zigeunerdansen, hetzij
Andalusische. hetzij klassieke, waarin de
ba 11 et vorm overheerscht.
Alles is vol beweging, vaart en rhythme.
Hoe weet zij te boeien door onverwachte
wendingen, nu eens wild en onstuimig, dan
weer lokkend en verleidelijk; hoe wiegt zij
haar heupen door eenvoudig voetenbeweeg-,
hoe plots staat zij als gegoten na de wildste
draaiing.
Iedere dans in eigeq. apart cosluum. zoo
als dp traditie dat wil, zonder veel te vragen
naar het waarom.
Ouderwelsche danskunst wordt het wel
eens genoemd, wat la Argentina brengt.
Het zij dan zoo. maar wij voor ons aarzelen
niet dit ouderwelsche te stellen ver boven
veel van het z.g. moderne.
Met onvolprezen soepelheid, een lach van
dansvreugd om den ietwat grooten mond.
lenig als een kat, brengt deze Spaansche
haar geeulliveerden volksdans. MeercndeHs
begeleid behalve door de muziek, door de
castagnetten, hel klikken der vingers. h?t
stampen van hak of zool met een gemak,
dat bewonderenswaardig aandoet. Welk een
verscheidenheid van klank wordt aldus
verkregen, passend bij rhvlhme en mofief.
Heel haar rijkdom van dans heeft zij ge
geven in allp verscheidenheid. Andalusi
sche dansen. Gitana-danscn klassiek werk
in ballet-vorm. de beroemde Seguidillas. de
Tango Flameneo pn ook vooral de Danse du
Feu (de l'Amor Brujo). Drie daarvan zegge
drie moesten worden gebisseprd het publiek
hield niet op te applaudisseeren enthou
siast als het was w. o. de uitdrukkings
volle stierengevechten-dans aan het slot,
die als 't ware da capo afgpdwongen werd.
De met bloemen gehuldigde liet eenige
malen haar begeleidsler. eveneens e-m
Spaansche. Carmencila Perez deelen in de
eer en dit volkomen terecht Bescheiden,
maar vol verve en een eenheid vormend
met de danseres, speelde zij allps uil het
hoofd, technisch knap en vol muzikaal ge
viel. Boidp laatste eigpnschapppn bleken
nog duidelijker in enkelp piano-soli die ook
ten zeerste werden geapprecieerd en de ook
haar gebrachte bloemenhulde alleszins ver
dienden.
Zeer. zeer enthousiast toog men huis
waarts.
DIRK SCHSFER.
Wie tot den kern der dingen vermag door
te dringen zal vinden dat alle stijlperioden
in de muziek naast veel verschil in ver
schijning althans iets vertoonen dat ze ge
meen hebben Afgezien van de tijden van
verval, die slechts historische beteekenis
hebben omdat hun kunstproductie niet heeft
kunnen leiden tot hooger vermogen van
wie toen de komenden waren, is dit het
overeenkomstige van de overigens nog zoo
zeer uiteen loopende perioden: dat ze alle
de belichaming zijn van een stuk der waar
heid. die aan tijd noch plaats gebonden i9.
In den grond der zaak is er geen verschil
tusschen een sonate van Mozart en een
wals van Chopin.
Schafer is de wijsgeorige musicus en de
muzikale wijsgeer, die wisselende toevallig
heden weet te onderscheiden van blijvende
wezenskenmerken. Dat geeft aan zijn kla
vierkunst hetzelfde karakter, dat de kunst
der muziek eigen is: het karakter der uni
versaliteit. Als hij ons een fantasie van
Handel voorspeelt, dan behoeven we ons
niet archeolgisch in te stellen alvorens lot
schoon heidsperceplie te kunnen komen,
neen. hij accentueert den kern der zaak: de
muziek, die van alle tijden is; en we vin
den dat stuk van Handel mooi. absoluut
mooi. onverschillig of het gister geschreven
was dan wel tweehonderd jaar geleden.
Schafer voorziet op zijn programma de na
men der componisten niet met de gebrui
kelijke jaartallen. Wil hij daarmee te ken
nen geven, dat die er eigenlijk niets toe
doen, dan kunnen we hem. betrekkelijk
althans, niet heelemaal ongelijk geven.
Het tikje overdrijving, waarvan boven
staande bewering niet geheel vrij is. mag
natuurlijk niet leiden tot veronachtzaming
van het in de muziek zoo noodzakelijke
stijlbegrip, dat voorondersteld is in a!'e
kunst, omdat het kunstwerk niet de schoon
heid zelf is doch slechls haar symbool,
„bedenksel' van den scheppenden ceesf.
Diens gebondenheid bepaal! den stijl En
die stijl loopt nog al uit elkaar bij Mozart
