Iedereen kent Abdijsiroop
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 6 November
Derde Blad Anno 1926.
Buitenl. Weekoverzicht.
PARIJSGHE HERFST.
NIEUWS UIT BELGIE.
No. 20445
De zegeningen van de dicta
tuur. In Amerika de repu
blikeinen en de droogte in 't
gedrang. Ambtenarenstiijd
in Oostenrijk. Echec der
Engelsche mijnwerkers.
I in landen met een dictatuur keeren de
aanslagen met den regelmatigen gang van
een uurwerk terug. Dat is nu eenmaal niet
anders. Men ziet het aan Italië en Spanje,
i Op „el duce" is wederom een aanslag ge
pleegd, die evenals de vorige volslagen is
mislukt Is het wonder, dat in de kringen
van zijn aanhang geloofd wordt, dat de lei
der onaantastbaar is, dat de Voorzienigheid
over hem wTaakt? Mussolini is daar blijk
baar ook van overtuigd, waar hij toch ver
zekerde, dat hem niets zal gebeuren, voor
zijn werk is voltooid! Maar wie ziet de toe
komst voor zich open liggen
Het is overigens wel eigenaardig, dat de
aanslagen van zoo bijzondere zijde komen.
Vorige maal van een uit het evenwicht ge
raakte dame, nu van de zijde van een 15-ja-
rigen jongeling. Ware het niet, dat deze
laatste er zelf zoo slecht is afgekomen de
woedende menigte lynchte hem eenvoudig
dan zou men kunnen zeggen, dat er een
soort van reclame achterzat. Doch gekheid
Ier zijde. Het is immers ernstig genoeg. Mede
door de uitspattingen, waaraan de fascisten
zich in tal van plaatsen hebben overgege
ven en die natuurlijk hier en daar weer een
beslist anti-Fransch cachet droegen. Tegen
dit laatste schijnt de fascistische regeering
nu ernstig te willen optreden, hetgeen trou
wens tijd wordt, want de verbittering aan
weerszijden van da Alpen is groeiende.
De moordaanslag werd gepleegd op een
aren zegetocht van Mussolini, die te Bo-
ogna zijn hoogtepunt zou bereiken en dat,
vooral na het schot, bereikt heeft ook. Be
donderen moet men de koelbloedigheid van
el duce", die even kalm als tevoren zijn
program afwerkte alsof er niets was ge
schied.
Uit de onregelmatigheden die nu, na den
goeden afloop reeds plaats hadden, is zoo
eenigszins af te leiden wat er zou zijn ge
volgd, zoo de aanslag eens was gelukt. Een
ware bloed-terreur zou dan over Italië zijn
losgebroken, daaraan is geen twijfel moge
lijk, waaraan heel wat onschuldigen ten
offer zouden zijn gevallen. Een der Ita-
liaansche ministers wees o. i. zeer terecht
daarop.
Uit den aard der zaak wordt in Italië ge
dacht aan een complot, niet aan een op zich
zelf staand overspannen geval van een
jeugdig delinquent. In hoeverre dat juist is,
moet nog blijken, maar eenige grond voor
de complot-gevoelens vindt men in het juist
door de Fransche politie op het spoor geko
men en verijdelde samenzweringscomplot
legen het Spaansche directorium. Waarom
zou in Frankrijk ook niet tegen de Italiaan-
sche dictatuur zijn samengespannen, te
eer, waar Italianen mede schuldig staan
aan den voorbereiden aanslag in Spanje?
Zware verdenking rust o.a. op generaal
Riccioti Garibaldi, wiens gangen thans
l ernstig worden nagespeurd.
Het tegen Spanje gerichte complot betrof
geen moordaanslag, maar een compleet
plan de campagne tot het verwekken van
een opstand. Bedoeling was zich meester te
maken van eenige voorname posten in Ca-
talonië, daar den opstand te proclameeren
en dan Catalonië is altijd voor Spanje
een broeinest van ongerechtigheden ge
weest met de daar verzamelde opstan
dige elementen een opmarsch te beginnen
naar Madrid. Wapen-depots waren in ge
reedheid etc.
De Fransch politie heeft Spanje een groo-
ten dienst bewezen door dit plan in de kiem
te smoren. Voor het Spaansche directorium
is dit wel zoo veilig, om van gemakkelijk
niet te spreken. Want of deze regeerings-
vorm in Spanje even sterk staat als thans
het fascisme in Italië, zie, dat is zeer aan
gegronde twijfel onderhevig.
Geheel uilgesloten schijnt ons zelfs de
mogelijkheid niet, dat tezijnertijd de aan
slag zal worden herhaald of dat Catalonië
eigener beweging er moeten daar toch
reeds ingewijden zijn zal beginnen. Doch:
een gewaarschuwde regeering geldt voor
twee!
Is in Spanje de strijd direct vermeden,
deze zal, zij het gelukkig onbloedig, in
Oostenrijk en in de Vereenigde Staten juist
een aanvang nemen. In Oostenrijk is een
vergelijk tusschen de ambtenaren en de
nieuwe regeering Seipel ook niet mogelijk
gebleken, daar de ambtenaren vasthielden
aan voor de schatkist te zware eischen vol
gens de regeering. Opnieuw is nu een ulti
matum gesteld en niets wijst er op, dat dit
zal worden aanvaard. Geen zich zelf
respecteerende regeering zou trouwens o. i.
een door een categorie van personen gesteld
ultimatum kunnen aanvaarden. Waar zou
een regeering dan heengaan I
In de Vereenigde Staten is bij de verkie
zing van een derde gedeelte van Senaat en
Huis van Afgevaardigden door de democra
ten een belangrijke overwinning behaald.
In den Senaat is de republikeinsche meer
derheid, practisch gesproken, verdwenen.
c'fs met^ behulp van eenige destijds door de
republikeinen zelf uitgezette partijleden
?e.?g. Lafollette-jrroep is een meerder
heid niet verzekerd. Voor president Coolidge
dientengevolge een zeer moeilijke
Periode aan, want gezien hun succes, zullen
e democraten fel den strijd voortzetten om
s raks over 2 jaar ook te trachten bij de
j'residentskeuze en wat daarmee annex is,
p- tnumfeeren. Zou Alf. Smith, de populaire
RECLAME.
gouverneur van den staat New-York, die
voor de derde maal met groote meerderheid
werd herkozen, de democratische presi-
dentschapscandidaat worden?
Overwerkte Zenuwen
Jalmeeren en worden gesterkt door
Zeanwstillende en Zenuwsterkende
Jnhardt's Zenuwtabletten
azen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
3405
ALF. SMITH.
Verder dient vermeld de overwinning der
„natten" op de „drogen" bij de jongste ver
kiezingen, zoodat wel mag worden vasgte-
legd, dat het volledige drankverbod het
welk ook 'n volledig echec bleek te zijn, trots
al het geld dat ter handhaving is besteed
eerlang zal verdwijnen om plaats te maken
voor soepeler regeling. Ook in dit opzicht is
Smith een zeer geschikt candidaat.
De strijd in Engeland inzake het mijn-
conflict schijnt nu op zijn einde te loopen.
Het aantal werkwilligen neemt iederen dag
toe, de mijnwerkers en de leiders voelen
alleen te staan, nu zoowel embargo op kolen
als verplichte steun door de vakvereenigin-
gen is geweigerd, zij het dat deze pil ver
guld is door het uitschrijven van een vrij
willige sleun-aclie, die geen baat kan geven.
Ten einde raad zal men zich thans wel
gaan schikken in districtsregelingen, die dan
zullen worden samengevat in een nationale
regeling. Welk laatste weinig meer is dan
een doekje voor het bloeden, dat begrijpt
men. Een mooi gebaar om in schijn nog
eenigszins den aftocht te dekken.
Stelt men daartegenover, hetgeen te be
reiken was geweest met een minder extre
mistisch gevoerdbeleid van de bestuur
ders, ongerekend het aantal slachtoffers, dat
straks zal vallen, daar een te werk-stellen
van alle mijnwerkers is uitgesloten!
Het wordt voor de mijnwerkersfederatie
een volslagen echec 1
Het is nu volop herfst in Parijs. Alle ken-
teekenen zijn er. Zoo lang ze konden, heb
ben de Parijzenaars getracht het idee ran
een na-zomer vast te houden. De zon hielp
mee wat ze kon, om die illusie te verster
ken. Maar nu is het gedaan, haar krachten
zijn uitgeput. En zware wolkluchten hangen
over Parijs neer. Af en toe klettert de regen.
Het is gedaan met de frissche, fleurige vrou-
wenkleeding, die tot voor korten tijd nog de
Parijsche straten sierde. Donkere wollen
mantels en bontkragen hebben ze ver
vangen.
Ook in de parken zijn de frissche zomer-
kleuren verdwenen, en hebben plaats moe
ten maken voor de somberder herfsttinten
der chrysanten maar hoe lang zullen die
het nog uithouden? Want reeds beginnen
er nachtvorsten te vallen.
De boomen hebben reeds een groot deel
van hun bladeren verloren. In den tuin der
Tuilerieën ligt op de paden een heel bruin
tapijt. Mannen met roodgerande petten zijn
daar voortdurend druk bezig met hun be
zems en harken en kapwagens om dat
mooie tapijt weg te ruimen. Hoog opgesta
pelde wagens doode blaren worden wegge
reden.
Vogels zie je en hoor je er nu bijna niet
meer. Die houden zich schuil in de takken,
en wachten op den een of anderen dage-
lijkschen wandelaar, die hun brood komt
voeren, en tracht hen uit zijn hand te lee-
ren eten. Want niet alleen Amsterdam heeft
zijn „musschenman", die heeft Parijs ook,
en niet één, maar verscheidene zelfs. Er
zijn er bij, die het heel ver gebracht heb
ben: die zóó zeer het vertrouwen van de
vogels hebben weten te winnen, dat die tot
op hun schouders de kruimpjes komen weg
halen. Eén is er bij wien een paar van de
brutaalste musschen de kruimpjes van zijn
lippen durven pikken. En trotsch dat hij
daarop is!
Geen openluchl-eonceTten meer in de
parken! En de enkele huurstoeltjes, die er
nog staan, blijven ook zoo goed als leeg,
staan zielig ongebruikt naast elkaar. En
weldra zullen ze heelemaal opgeruimd
worden.
Maar op de boulevards, dóór zitten de
Parijzenaars nog buiten, op de terrassen der
cafés. Want dii&r staan de bekende Parij
sche „brasero's", open potkacheltjes, waar
in houtskool en cokes gestookt wordt, en die
een enorme hitte verspreiden kunnen, zoo
dat twee of drie ervan voldoende zijn om
een groot café-terras te verwarmen een
ideale uitvinding werkelijk, die den Parijze
naars veroorlooft om zelfs tot in het hartje
van den winter hun café-crême en hun apé-
ritif in de open lucht te genieten.
Hier en daar naast de café's hebben zich
weer de marchands de marrons geïnstal
leerd met hun fornuis en hun zakken kas
tanjes een van de eerste teekenen in
Parijs, dat de winter nadert, dat de kou op
komst is de kou die zoo'n zakje gloeiend
heete geroosterde kastanjes tot een aller
heerlijkste versnapering maakt, waaraan
midinetteljes en werklui niet alleen, maar
ook ..heeren" en „dames" zich gaarne te
goed doen! Maar ze zijn dit jaar alwéér
duurde.- geworden, de gproos'erdp kastanjes
precies zooals alles hier duurder wordt,
steeds duurder, hoezeer de franc ook in
waarde stijgt. Maar de kastanje-koopman,
die weet ten minste te vertellen, waaróm
hij zijn prijzen heeft moeten opslaan, al
weer. Door de „maladie de l'encre", die de
kastanjeboomen in Frankrijk aantast, zoo
legt hij uit. In het jaar 1882 is die ziekte
voor het eerst verschenen in de Baskische
provinciën, en heeft zich sindsdien sterk
uitgebreid. En er schijnt niets tegen te doen
te zijn alle aangetaste boomen sterven.
Zoodat er hoe langer hoe minder kastanjes
in Frankrijk zijn. En daardoor worden ze
vanzelf duurder. Een heel logische uiteen
zetting. maar dat neemt de teleurstelling
van midinetteljes en andere liefhebbers
niet weg!
In het Bois de Boulogne, daar ziet ge nu
bijna geen auto's meer rijden, daar ziet je
nu zelfs op Zondagmorgen bijna geen wan
delaars meer. Hoogstens wat sport-men-
schen nog, die weer of geen weer, voor
niets ter wereld hun dagelijksche „footing"
zouden willen missen. En wat eenzame of
dichterlijke zielen, die in den weemoed van
de stervende bladeren een troost zoeken
voor den weemoed van hun eigen hart.
Daar dwaalt nu ook weer rond de „herfst-
minnaar". Weet ge niet. wie hij is, de
„herfstminnaar"? een heel eigenaardige
Parijsche figuur. Daar ziet ge hem gaan.
met aan zijn arm een dame, die niet heel
jong meer is, en ook niet heel mooi meer.
Hijzelf daarentegen is jong. is knap. en
is een en al beminnelijkheid en voorko
mendheid. Vol genegenheid houdt hij zich
naar zijn gezellin toegebogen, en zoo dren
telen ze samen langzaam de stille paadjes
door van het weemoedige herfst-bosch.
Een enkele maal vindt je hem alleen
zitten op een bank. Ga naast hem zitten,
en maak kennis met hem. Dan zal hij u
vertellen van zijn herfst-stemming, zijn
herfst-liefde. Dan zal hij u zeggen, in meer
of min dichterlijke bewoordingen, dat niets
hem zóózeer ontroert als de herfst, vooral
de herfst van een menschen-leven, speciaal
de herfst van een vrouwenleven. Hij zal u
vertellen, dat de mooiste taak, die een man
zich denken kan, is een vrouw te troosten,
die niet jong en niet mooi meer is. haar
nog een beetje vreugde te geven, wat illu
sie van geluk. Dat daarom, hij voor zich,
geen grooter voldoening kent dan zoo'n
eenzame, al wat oudere vrouw, die zoo
zielig alleen door het bosch wandelt, aan
te spreken, en haar te vragen, of hij niet
een heel klein eindje haar zon mogen ver
gezellen op haar wandeling door 't herfst-
bosch.
„O, de blijdschap, die je zoo langzamer
hand ziet opstralen achter het eerst weige
rende afwijzende gezicht!.... En dan hoe
langer hoe méér haar vertrouwen te win
nen. dat eindelijk zij alle wantrouwen varen
laat. en op mijn arm leunend, met een ge
lukkig gezicht zich overgeeft aan haar
illusie, en we samen bewonderen, zachtjes
voortkuierend over de stille paadjes, het
gouden licht dat door de boomen schijnt,
den bleckblauwen hemel, en de duizend
hiaten van gele, roode en bruine blade
ren
Tranen zult ge in zijn oogen zien blin
ken, bij het oproepen van deze gevoelens.
En zelf zult ge misschien ook even iets
weg te pinken hebben.
Verwonder u niet, als je hem plotseling
ziet opstaan en snel een zijweg ziet in
schieten. Wat was daar? Was daar mis
schien plotseling een te troosten ziel ver
schenen? Liep daar één eenzame vrouw?.
Ge kijkt, kijkt.... niets ziet ge echter en
de „herfstminnaar" is verdwenen, en blijft
weg. Maar, als ge weer voor u uitkijkt, ziet
gp twee boschwachters naderen.
En als ge een praatje met de boschwach
ters maakt, en hun vertelt van uw eigen
aardige ontmoeting, dan zullen de bosch
wachters half nijdig, half lachend u ver
tellen. dat de „herfstminnaar" bij zijn ge
voelvolle troostmanieren er nog deze heb
belijkheid op nahoudt, dat hij na de poëti
sche boschwandeling er gewoonlijk met het
handtaschje der getrooste dame vandoor
gaat
Parijsche herfst....
(Van onzen bijzonderen correspondent)
Het Vlaamsche volkstooneel
Een gesprek met Johan de
Meester.
Tooneel is in Vlaanderen het stokpaardje
van velen. Welke gemeente in Vlaanderen
heeft niet, hoe klein ook, haar dilettan
tengezelschap Wie kent er niet dezen oi
genen artist en spreekt niet een al-beslis
send oordeel uit over het werk van auteur
X of schouwburgbestuurder Z, of doet niet
mee, al zij het dan nog zoo onschuldig,
achter een pot bier, in een rustig café,
aan de intrigues rond dit tooneeltournooi
of rond dezen theater Weinigen van wie
zich willen voordoen als zijnde gevoelig
voor kunst en schoonheid. Tooneel is voor
het volk van Vlaanderen in den meest uit-
gebreiden zin als een behoefte, veel meer
dan in welk ander land misschien.
De aanleiding daartoe? Veel is daar
over te vertellen maar een antwoord te
geven op deze vraag ligt niet in onze bo
doeling. Meer bepaald wenschen wij u in
verband hiermede te schrijven over een
initiatief, dat zich meer dan verdienstelijk
heeft getoond, met Dame het Vlaamsche
Volkstooneel.
De oorsprong van dit gezelschap ligt a»u
den IJzer, aan het oorlogsfront. Daar was
door dr. O. de Gruyter, thans bestuurder
van den Koninklijken Nederlandschen
Schouwburg te Antwerpen, en Juliaan
Platteau het „FroDttooneel" opgericht dat
den „Schouwburg van de Koningin" be
speelde aan het IJzerfront en bij de Vlaam
sche soldaten weldra zeer populair geraak
te. Te Götingen, waar eeD gevangenen
kamp was, gaf de heer Staf Bruggen ook
tooneelvoorstellingen voor de krijgsgevan
genen en na den oorlog kwamen beide I
RECLAME.
8362
en weet, dat het het aan
gewezen middel is tegen ver
koudheid, influenza, hoest,
bronchitis, heeschheid, kink
hoest, asthma en andere ziek
ten der ademhalingsorganen.
Onbegrijpelijk ia het daarom dat er
nog menichen zijn dio met hun
telkens terugkeerende bronchitis
aanvallen blijven voortsukkelen.
Probeer toch Akker'a Abdijsiroop.
groepen bijeen en reisden het Vlaamsche
land af, evenals het bezette Duitsche ge
bied, waar Vlaamsche soldaten verbleven.
Daaruit groeide het eigenlijke Vlaam
sche Volkstooneel, onder de leiding van
dr. O. de Gruyter, met als administrateur
de heer dr. J. Goossenaerts, de organisa
tor van de Vlaamsche wetenschappelijke
congressen. Na het einde vaD zijn gevan
genschap werd de Vlaamsche dichter Wien
Moens secretaris van het gezelschap. Na
drie jaren in stad en dorp voorstellingen
te hebben gegeven met zijn gezelschap in
een geestdriftige atmosfeer, werd dr. De
Gruyter benoemd door het Vlaamsch-de-
raocratisch College van Antwerpen tot be
stuurder van den Stedelijken Nederland
schen Schouwburg. Dit was de vrucht van
het werk dat de algemeene aandacht op
hem gevestigd had en onvoorwaardelijk
bewondering afdwong. Het VI. Volkstoo
ncel deed nog een jaar voort met Lieven
de Gruyter aan de leiding maar moest dan
een jaar zijn werking schorsen. De baan
was evenwel gebroken Het zaad van het
goede tooneel in Vlaanderen was uitge
worpen en als eerst was beweerd dat een
reizend tooneelgezelschap hier te lande tot
mislukking was gedoemd, gingen er nu tal
rijke stemmen op om de voortzetting van
het begonnen werk te bepleiten.
Voortgezet werd het, gelukkig, en hier
bij onderging het een verjongingskuur in
streven, programma en werkwijze. Wies
Moens haalde Johan de Meester en Gerani
Rutten uit Nederland naar Vlaanderen, de
eerste voor de regie, de tweede voor «lc
decoratie. Het eerste jaar reeds werd een
prachtig gevuld repertorium afgewerk».
Na dit jaar kwam er weer verandering,
bet secretariaat en organisatie-centrum
werd verplaatst naar Brussel en kwam in
handen van de-n Vlaamschen journalist
Jun Boon, terwijl de heer de Meester als
artistiek medewerker kreeg den heer René
Moelaert, voor decorbouw, Karei Albert,
van Antwerpen en Eug. Van de Velde, den
directeur van de „Schola Cantorum" te
Brussel, voor de muziek, alsmede Victor
Servranckx van Brussel voor teekeningen
van aifichen enz.
Het nu bestaande Vlaamsche Volkstoo
neel is, laat ons zeggen, technisch zoo ge
ëvolueerd. Maar wat is het doel gewor
den, hoe is de oriënteering, welke plaats
wenschen de leiders dat het innemen zou
in Vlaanderen en in heel de Nederland-
sche cultuurbeweging 1
Zich aan de bron zelf bevragen scheea
ons het beste middel om daaromtrent nauw
keurig ingelicht te worden en Voen we de
zer dagen in eeD van de artistiek-intieme
eethuizen in de omgeving van de Monnaie,
Johan de Meester aantroffen, in zenuw
achtige haast bezig met een middagmaal
te verwerken, vielen we maar dadelijk met
de deur in huis en vroegen hem hoe hij
zich zelf de rol van het Vlaamsche Volks
tooneel in Vlaanderen, en voor de Neder-
landsche tooneelontwikkeling en besona-
ving over het algemeen voorstelt 1 Het ging
niet makkelijk J. de Meester aan het pra
ten te krijgen. Het betrof immers eigen
werkMaar na een eerste contact kwam
er warmte in en toen vernamen we het:
Het doel van het Vlaamsche Volks
tooneel Ik stel het me tweeledig
voor, mijnheer. Kultureel: voortzetting van
het werk van dr. De Gruyter door mede
te werken aan de kultureele ontwikkeling
van Vlaanderen, door het brengen van
goede eenvoudige tooneelkunst in aJle
kringen, ook in de kleinere plaatsen. Het
is met trouwens sterk opgevallen crat *n
Vlaanderen de beste krachten in dorpen
en kleine plaatsen schuilen Dan artistiek:
door de uitroeiing van het verslapte, zich
zelf overlevende impressionisme dat, on
der allerlei vormen van realistisch of ge-
styleerd tooneel nog steeds blijft voort
woekeren, zelfs zonder dat mes ernstig
verzet opmerkt, in Vlaanderen zoowel als
in Nederland, in de officieele schouwbur
gen zoo goed als in de kleine amuse
mentstheatertjes. Het is nu bijna vijftien
jaar geleden dat Marinetti in Italië, de
Sturm-groep in Duitschland, de nieuwe
kunst ingeleid hebben. SindsdieD is er »n
heel Europa gewerkt. Spanje gaf Picosso,
Parijs den essayist Cocteau, Duitschland
Franz Werfel, Amerika O'Neill Rusland
zette de kroon op het werk Meyerhold is,
sedert de gothische mysterie-spelers, de
eerste tooneel-man die eenheid van vorm
en inhoud terugvondMidden in dit
werkende, zoekende, creëerende Europa
liggen Vlaanderen, maar vooral ook Hol
land, genoeglijk te slapen.
In Holland is de toestand het ergst
Niet alleen de art-isten slapen daar, maar
ook 't publiek heeft gemerkt dat het zich
evengoed thuis kan vervelen als in den
schouwburg en dat de fauteuils van de
modern ingerichte bioscopen, véél, en veel
comfortabeler geconstrueerd zijn dan de
verouderde schouwburgstoelen. Men slaapt
dan thuis of in de bioscoop en de schouw
burgen staan veelal leeg
In Vlaanderen bestaat er een kleine,
vooralsnog zwakke beweging. Teirlinck gnf
den stoot. Na hem kwamen Anton van de
Velde 0D Paul de Mout, en, als executan
ten, het Vlaamsche Volkstooneel onder lei
ding van JaD Boon en uw dienaar.
En uw repertorium En het suc
ces 1
Tooneel heeft geen succes in Holland
omdat de uitbeeldingswijze verouderd, niet
boeiend meer is Er bestaat geen bewe
ging die publiek en artisteu in gelijke mate
interesseert, zooals in '80 het geval was,
toen KI008 en zijn vrienden heel Holland
wisten to electnseeren. In Holland is
lamst-, kunst, .n Vlaanderen is kunst een
behoefteHet VL Volkstooneel heeft
in Vlaanderen succes doordat we een re
pertorium en een uitbeeldingswijze bren
gen die opgegroeid is en geheel gevormd
is naar de karakteristieKc voorkeur en be
hoeften vaD het Vlaamsche volk, dat leert
onder invloed van Poesje en van Folklore,
Reuzen enz. Ons repertorium is grooten-
deols geschreven door Vlaamsche strijders,
die één geheel zijn geworden met hun pu
bliek het strijdende Vlaamsche volk.
Of we in Holland succes zullen heb
ben 1
De Tijl-matinée in Amsterdam was iels
eenigs Ik kreeg daar toen de stellige over
tuiging, dat het publiek in Holland toch wel
ontvankelijk kan zijn voor tooneel en ik
werd versterkt in mijn overtuiging, dat een
groot deel van de onverschilligheid te wij
ten is aan het feit, dat het tooneel in Hol
land is blijven staan op het punt waar het
vóór den oorlog gekomen is. Men weet nu
perfect hoe deze mpneer een sigaret rookt
en een ander een koningsmantel draagt De
effecten, de intonaties zijn alle bekend en
uitgeput. De revue-artislen voelen het
beter Wil men in het moderne leven
iets tot stand brengen, en dit geldt zoowel
voor den kunstenaar als voor den fabrikant,
dan moet men zonder ophouden werken,
vinden, creëeren. De na-oorlogsche mensch
leeft tweemaal zoo vlug en tweemaal zoo
intens als de vóór-oorlogsche en heeft ook
een dubbele dosis indrukken en sensaties
noodig. Zij. die op dit oogenblik nog dp lei -
ding hebben in Holland zijn allen vóór-
oorlogsche menschen. Ze onderdrukken de
ontwikkeling van het rhythme, door den
Charleston te verbieden eD jagen het publiek
uit de schouwburgen door het stukken voor
te zetten, waar niets in te beleven is
Het publiek wil in de schouwburgen mee-
leven en men dwingt 't tot luisteren
Zal het Hollandsche publiek met de Vla
mingen meeleven? Ik hoop het
Welke zijn uw plannen voor de toe
komst?
Voor dit seizoen heb ik er twee* „Lu
cifer", gespeeld niet als een „stuk in ver
zen", maar als een „drama in rhythme" En
dan „St.Franciscus", het merkwaardigsit
stuk, dat sedert den oorlog in Vlaanderen is
geschreven, half revue, half liturgische han
deling, van den nog maar zelden gespeelden
jongen, zeer talentvollen Michel de Ghelde-
rode. Met dit stuk heb ik voor 't eerst
de hoop een definitief resultaat te bereiken.
Het Vlaamsche Volkstooneel zal hier zich
misschien voor het eerst geheel kunnen
ontdoen van vreemde invloeden en iets tot
stand brengen, dat nieuw en geheel
eigen is, naar vorm en inhoud, en geheel
gegroeid is uit de Vlaamsche volksziel.
Sedert Marieken van Nijmegen is ons
werk geweest als het werk van den tuin
man, die verschillende bloemen kruist, zoo
lang tot op zekeren dag een nieuwe bloem
soort geboren wordt. Zal die bloem Fran-
j ciscus heeten en zal de vader M. de Ghel-
I derode zijn? Zoo ja, dan zal ook ons volks-
1 tooneel zijn eenheid hebben gevonden
I Hierop namen we afscheid van den doel-
i bewusten jongen Nederlander, die zich
j blijkbaar sterk voelt in de uitvoering van de
j taak. waarmede hij zich heeft belast, zoo
belangrijk voor de instandhouding en den
i bloei van het steeds sterker wordende
i Vlaamsche bewustzijn Want het Vlaamsche
Volkstooneel staat mede in het teeken van
de Vlaamsche beweging, niet in den zin van
den politieken strijd, maar in de betpekenis
van de opvoedende kracht, die de Vlaam
sche bevolking door actieve wprking nader
brengt tot zich zelf. het nationaal bewust
zijn van de Vlamingen aankweekt door dp
aanschouwelijke voorstelling van een eigen
Nederlandsche beschaving, kunst, ontwikke
ling. Dat zulks ook pen zeker zelfvertrou
wen schenkt, geloof in zieh zelf. pn dus den
wil staalt van de strijdende Vlamingen,
spreekt van zelf.
De directe invloed van de voorstellingen
van het Vlaamsche Volkstooneel op den
geest van de Vlaamsche massa is onbe
twistbaar. Tooneel is immers een van de
meest populaire kunstuitingen, spreekt op
een duidelijke manier tot ons volk. dat er
onbewust den invloed van ondergaat En
men stelle zich niet voor. dat het gezelschap
zich alleen bepaalt hij de grooterp plaatsen
waar officieele bijval en wierook te vinden
is. In de kleinste plaatsen wordt opgetreden.
Men moet in Vlaanderen hebbpn geleefd oir,
tc weten hoe belangrijk zulks is. Want hier
