v 4
RECHTZAKEN.
VAN RECHT EN ONRECHT.
Mijn indrukken uit Amerika.
lawntennis.
HollandBelgië.
Het programma der partijen.
Mr. Diemer Kool blijkt toch niet vol
doende hersteld te zijn om drie partijen te
spelen. Hij heeft zich daarom bepaald tot
hel dubbelspel, waarin hij met Van Lennep
ui uitkomen. De enkelspelen zullen nu ge
speeld worden door Van Lennep en Tijpmer.
'Bij de Celgen werd Walson gemist, doch het
Ecmis van Diemer Kool zal bij ons sterker
gevoeld worden dan dat van Walson bij
onze tegenstanders.
Dij loting is de volgorde der paglijen vast
gesteld. Deze is:
Vrijdag 2 uur: Van Lennep tegen Washer,
gevolgd door (ca. halfvier) Timmer tegen
Laloux of Framjois. Vermoedelijk zal dit
wel Francois zijn, terwijl Laloux voor het
dubbclpsel gekozen zal worden. De Belgi
sche aanvoerder De Borman is nog niet ge
arriveerd en deze zal nader de keuze be
palen.
Zaterdag 3 uur: Van Lennep tegen Fran
cois, gevolgd door Timmer tegen Wasber.
KORFBAL.
Oelenwedstrijd Leidsch Twaalftal.
éVanneer we bij een oefenwedstrijd de
zelfde eischen gingen stellen als bij. een
competitie-wedstrijd, zouden we op den wed
strijd van gisteravond verschillende aan
merkingen kunnen maken.
Echter bij een competitie-wedstrijd is zoo
wel spel als stemming anders (^vooral niet
heter) dan bij een oefenwedstrijd. Daarom
stelt bij een oefenwedstrijd het publiek
andere eischen, daarom moet ook de cri
ticus den wedstrijd onder een ander licht
bezien.
Bij een oefenwedstrijd ontbreekt de ernst.
De ernst, die het Steden-Twaalftal tot volle
krachtsinspanning moei dwingen, 5è ernst,
die de fouten zwaar doet wegen en daar
door op het spel van de Reet een na-
deeligen invloed zou hebben gehad.
Do wedstrijd van gisteravond was bedoeld
als een oefenpartij, en ondanks .een mot
regen, die bal en veld glad maakte, is
die oefenpartij als geslaagd te beschouwen.
De Rest bleek een behoorlijke combinatie
sterk genoeg om tegen het onvolledige
Steden-twaalftal voldoende tegenstand te
bieden.
Het Leidsche Twaalftal miste twee speel
sere en twee spelers, waardoor de op
stelling veranderd werd en waardoor één
V3k geheel uit invallers bestond. Toch was
het voor de dames en heeren een nuttige
gelegenheid om aan elkaar te gewennen of
Een reeds ingespeelde combinatie nog met
eenige ervaringen te verrijken.
In het Leidsche Twaalftal vormden Van
Nienwenhuizen—Uittenbroek een goed mid
den en Meyer c.s. een behoorlijke verdedi
ging. In het invallersvak, dat den aanval
vormde, was Ressenaar zeer actief en mo-
jelijk gaat de Twaalltal-Cie aan hem of aan
Nauta, die in de Re6t zich wist te onder
scheiden, binnenkort haar liefde verpanden.
In .de Rest toonde verder v. Beeck, dat
hij het nog steeds niet verleerd is en deed
het spel van verscheiden jongere spelers
(sters) duidelijk aan het licht komen, dat
men zich over de toekomst van het Leidsche
korfbal niet al te bezorgd behoeft te maken.
De uitslag, die niet van veel belang is,
was 32 voor de Rest, maar we gelooven
niet, dat het Leidsche Twaalftal door deze
nederlaag zijn zelfvertrouwen zal hebben
verloren.
De heer Nieuwenhuis, die deze oefenpartij
heeft geleid, dient op een lastiger wedstrijd
beoordeeld te worden.
Stedenwedstrijden.
Do wedstrijden worden gehouden op Hout-
vust (Den Haag). Als scheidsrechters fun-
{eeren do heeren Stecnis en Kobee.
Het programma luidt:
A. 1112: Den HaagRotterdam.
B. 121: Haarlem—Leiden.
2—3»/g: Winnaars AB. m
GYMNASTIEK.
Bet internationaal toernooi te Lycn.
Samenstelling
der Ncderlandsche ploeg.
Naar wij vernemen is de Ncderlandsche
ploeg, welke onder leiding van onzen stad
genoot, den heer Ant. Metz, met Pinksteren
zal deelnemen aan het internationaal tour-
nooi te Lyon, als volgt samengesteld:
I. Wijnschenk (Amsterdam), B. Sluyven-
berg (Utrecht), E. Fortuin (Amsterdam),
J Licher (Alkmaar), P. Jongeneel (Rotter
dam), Ileyboer (Rotterdam) en Verbeek
(Delft). De achtste turner zal worden ge
kozen uit de heeren Van Dijk (Vlaardingen)
vn Th. Brouwer (Dordrecht).
CRICKET.
Het programma voor Mei.
Hel compelilieprogramma voor deze maand
vermeldt de volgende wedstrijden:
lste klasse: 1G Mei: AjaxV.O.C.23 Mei:
HaarlemAjax; 24 Mei: AjaxV.R.A.
3c klasse B: 13 Mei: Ajax IIL.C.C.
DUIVENSPORT.
„Steeds Sneller" (Noordwijk).
Wedvlucht op Maandag gehouden vanaf
"ons (België), afstand 200 K.M. Des mor
gens om 7 uur werden de vogels gelost. Er
waren 95 duiven in concours. De prijzen
Werden gewonnen door de volgende leden:
L L. Sleenvoorden .10 u. 53 min. 20 sec.;
N. v. Beveren 10.57.46 3. O. Barnhoom
11.14.8; 4. A. Ruigrok 11.15.40; 5. Alb.
Haasnoot 11.23.54; 0. Idem 11.23.54; 7. P.
Bamhoorn 11.27.47; 8. H. II. Deijselbloem
1131.22; 9. D. Vink 11.39 24; 10. C. Cas-
Pers 11.53.23; 11. J. v. d. Berg 11.59.0; 12.
Rakhorst 12.4.12; 13. D. Vink 12.0.67»;
11 J. Rakhorst 12.7.56; 15. Kr. v. d. Meu-
'en 12.13.58. 16. N. Meijer 12.20.20: 17. J.
Hakhorst 12.29.16; 18. Idem 12.34.23; 19.
U. Deijselbloem 12.40.7. V v
- -- c.
dammen.
Om het 2e klasse kampioenschap van Leiden
H. de JVater wint den titel.
De tweede beslissende partij bracht we
der een overwinning van H. de Water te
gen C. Teunissen, waardoor hij den lsten
en laatstgenoemde den 2en prijs won.
H. Sweris won van S. v. d. Reek en
daarmede den 3en terwijl S. v. d. Reek den
4cn prijs behaalde.
"schaken.
Winterwedstrijd Leidsch Schaakgenootschap.
Gisteravond vielen in dezen wédBtrijd do
volgende beslissingen;
le groep: W. A. A. v. OtterloDr.
C. H. Hins O—lM. M. SegaarIr. J. J.
G. van Hoek, afgebr. partij; W. H. v. d.
Nat Jr.G. Bosscha It
2e g r o e pJ. J. Swaan Jr.J. P. Mun
ting 1—0; D de JongA. Th. Cahen (afge
broken partij) 01; C. J. GorterM.
Bloem 1O; J. J. Swaan Jr.—G. Schoppen
(afgèbr. partij) VjlA-
3e groep: N. NH. G. Hofman 01;
M. J. DiebenH. Lindeman O1.
In dezo ronde werd de volgende partij
gespeeld
Wit: W. H. v. d. Nat Jr.; zwart: G.
Bosscha.
Geweigerd Damegambiet.
I. d4 d5; 2. c4 e6; 3. Pc3 Pf6; '4. Lg5
Pbd7; 5. e3 Le7; 6. Pf3 O-O; 7. Tel c6;
8. Ld3 li6; 9. Lh4 Te8; 10. 0—0 dc4:; ll.
Lc4: b5; 12. Lb3 Lb7; 13. Tel a6; 14. Lg3
TacS; 15. De2 DbO; 16. a4 b4; 17. Pbl c5;
18. Pbd2 Pe4; 19. Pe4Led:; 20. Pd2 La8;
21. Pc4 Db722. f3 PfO; 23. LdO cd424.
Le7: De7:; 25. ed4: Pd5, zwart beeft thari9
de beste stelling. 26. Peö Pf4; 27. Daö: dit
kost Teeds minstens de qualiteit-, 27.... Dg5,
dreigt mat op g2; 28. Dfl, de eenige zet,
28... Tel:; 29. Tel: Pe2f. Dezo zet was
door wit overzien. 30. De2: Dcl:t; 31. Kf2
Df4; 32. Dc4 Td8; 33. Dc7 Dd4:f deze zet
geeft slechts Temise. 34. Kg3 Tf8; 35. Pd7
Te8 remise door herhaling van zetten.
Goede oplossing van probleem ron Diiben
van den beer Van der Linden.
Do oplossing van het probleem van J.
de Jutter is 1 Pf4. Er volgt Tc3, Pd3-£
of Tg7:, 2 Pg5 f
De andere varianten zgh eenvoudig. J
Hierbij een eenvoudige driezet
O. DEHLER.
Quelle 1922.
Wit begint en geeft mat in drie zitten.
Wit: Iig7, Dd2, Pc5.
Zwart: Kc8, Lg8, pi. a6 en c7.
f DE SPAANSCHE PARTIJ.
(Vervolg).
Zwart maakt echter aan alle illusie een
einde.
15. 14
Sluit de ontwikkeling van Lel af ca
bedreigt de witte koningsvleugel met f3.
Door dit laatste Vordt wit's volgende zet,
welke eindelijk ook het Pe4 verdrijft, vrij
wel noodzakelijk.
16. f3 Pg3
Maar nu komt het lastige paard nog tot
besluit den tegenstander met dit offer van
zijn bestaan storen. Neemt wit het niet aan,
dan heeft hij toch een gedwongen zet met
kasteti f 1 naar e 1 en daarna volgt D h 4,
wat met alleen pion f4 beschermt maar
ook dit kasteel opniew indirect aanvalt, zo>
dal het paard zich naar f 5 kan terugtrekken
en vandaar, zoolang Lel onontwikkeld is,
de pion d4 bedreigt. Het moeizame uit
brengen van de .raadsheer naar a3 baat
ook niet, daar het paard zich, zoodra de
diagonaal cle-3 vrij is, op laatstgenoemd
kan nestelen en vandaar de Lc2 kan ruiten.
Wit kan dus niet verhinderen, dat het
zwaile kasteel over f5 naar h5 binnen
dringt en hoe dan do pion h2 te houden?
Alles wjjst dus op de dringende wenschelijk-
hod, te spelen:
17. bg3: fg3:
Maar reeds dadelijk stond Maroczij >oor
overgiooto moeilijkheden; de koning moet uit
de netelige positie gehaald, waar de storin-
•lo-ip Dd8h4b2 reeds dadelijk met mat
bedreigt en met de voorbereidselen hiertoe
moet dadelijk een begin gemaakt.
Eindelijk komt deze raadsheer eens een
kijkje nemén op het tooneel van don strijd;
de bedoeling is hem of op gl, maar waar
schijnlijk op e3 een beschutting te doen
zjjn, waarachter de vluchtende koning kan
wegschuilen.
18. Lg4
17. Tel Dh4
18. Le3
Er blijkt hoe goed do zwarte stukken
voor aanval zoowel als verdediging zijn op-
gesteld; wat te doen tegen de talloozo be
dreigingen?
19. Kfl Dhl-R
20. Ke2 Dg2:-H
21. Kd3 Lf3:
Doch, hier bederft Duras da tot nu toe
uitmuntend gespeelde partjj, door te over
zien, dat de indirecte dreiging sterker is
dan de onmiddellijke aanval, door Te3: had,
zooals later is aangetoond, zwart óch liier
do winst verzekerd. Dit dreigt onmiddellijk
damewinst en wit kan dan niet meer de
talrijke bedreigingen, o.a. tegen Lc2 door
Lf5-j( ontkomen.
(Wordt vervolgd).
P. FEENSTRA KUIPER.
De heer v. <J. L'. Uw probleem is
nevenoplofibaar door De3j. i W» v
HAAGSCHE RECHTBANK.
Levering van electrischen stroom.
Voor den President der Haagsche Recht
bank is in kort geding behandeld een kwestie
over electrische stroomlevcring le Wasse
naar.
Als eischeressen traden in dit.geding op
rcej. Nelly Timmers, directrice van het rust
huis Klim-op te Wassenaar en mej. Elisa
beth M. Lenz, eveneens le Wassenaar, bei
den in de hoedanigheid van eigenaressen van
genoemd rusthuis aan de Raadhuislaan no.
4, terwijl gedaagde was de N.V. Electrici-
leits-Maatschappij te Wassenaar.
Voor eischressen trad op mr. J. J. Schok
king te Wassenaar en voor gedaagde mr. J.
van Kuyk te 's Gravenhage.
Het geding werd gevoerd op grond, dat
door gedaagde op 1 Mei j.l. do stroomlevcring
voor genoemd perceel is stopgezet
Aan de dagvaarding wordt ontleend, dat
de eischeressen, die waren aangesloten op
het electrische kabelnet, hebben gesteld, dat
zij niet hebben gehandeld in strijd met de
bepalingen der .voorwaarden voor stroomlc-
vering, terwijl evenmin door de overheid aan
gedaagde last is gegeven om geen stroom
meer te leveren.
Bij schrijven van 2 November 1925 had
gedaagde de stroomlevering opgezegd tegen 1
Mei 1926, echter zonder opgaaf van redenen.
Daarop hebben eischeressen op 2 Dec.
1925 bij exploit tegen deze opzegging ge
protesteerd en de Electriciteits-Maatschappij
gesommeerd haar in te trekken. Ook aan het
verzoek om de reden der opzegging mede te
deelen, werd geen gevolg gegeven. De gevor
derde intrekking is echter niet gevolgd en
op 1 Mei j.l. heeft de Maatschappij haar voor
nemen ten uitvoer gelegd, door den naar bet
rusthuis leidenden kabel af te snijden.
Eischeresesn stelden nu in de dagvaar-'
ding,Mat gedaagde daardoor de overeenkomst
tot stroomlevering heelt geschonden en zich
schuldig heeft gemaakt aan wanpraestatie,
ten gevolge Waarvan eischeressen schade
hebben geleden, nog lijden en nog zullen lij
den, op grond waarvan zij hebben gevorderd
herstel van de aansluiting. Bjj haar verweer
heeft de Electriciteits-Maatschappij erkend
de gestelde overeenkomst tot stroomlevering
en de verbreking der aansluiting, en aan
voerende, dat die overeenkomst als voor on-
bepaalden tijd aangegaan, harerzijds opzeg
baar is, heeft zij niettemin toegegeven, dat
zoodanige opzegging behoort te geschieden te
goeder trouw.
Ten betooge van die goede trouw heeft de
Maatschappij aangevoerd, dat eischeressen
door het bezigen van het perceel als rust
huis handelden in.strijd met een op dat per
ceel in het belang van den welstand der om
geving gevestigde erfdienstbaarheid ten be
hoeve van een aan de Maatschappij zelve
toebehoorend perceel, en welke erfdienst
baarheid verbiedt zoodanig bedrijf in dat
perceel uit te oefenen, zoodat eischeressen
zelve de oorzaak zouden zijn van de opzeg
ging en de daarop volgende verbreking der
aansluiting.
De president der rechtbank heeft naar
aanleiding daarvan overwogen, dat echter
zoodanige uitsluiting om die geheel buiten
de overeenkomst van stroomlevering liggen
de reden, en zeker niet voor een lichaam als
gedaagde, dat, zooals lusschen partijen vast
staat, feitelijk het uitsluitend recht tot der
gelijke levering ter plaatse heelt, naar het
aanvankelijk oordcel van den president niet
is te goeder trouw.
Rechtdoende, heeft de president derhalve
de gedaagde Maatschappij bij voorraad uit
voerbaar veroordeeld, en totdat de gewone
rechter bij gewijsde lusschen partijen ter
zake zal hebben beslist, om binnen 2 X 24
uur na de beteekening van dit vonnis te her
stellen de aansluiting van de zich in gemeld
rusthuis bevindende electrische installatie,
aan het kabelnet van de Maatschappij en
zoodoende dun toevoer van electrischen
stroom van dat kabelnot lot die installatie
weder tot stand te brengen.
XV.
(Nadruk verboden).
Een overeenkomst, die vroeger onbekend
in de laatste jaren een enormen opgang
heeft gemaakt, is -het albelalingscontract,
ook wel huurkoop genaamd. Dat deze com
binatie als huur en koop iets bijzonders is,
bewijst wel de omstandigheid, dat, terwijl
reeds twintig jaar geleden twee hoogleera
ren er in praeadviezen hün licht over deden
schijnen, thans nog onzekerheid heerscht
ovei een den gewichtigste vragen, waartoe
zij aanleiding .geeft, getuige een onlangs
gewezen arrest van den Ifoogén Raad.
Men weet, hoe de zaak zich gewoonlijk
toedraagt: wie het zicli niet permitleeren
kan het voorwerp, waarnaar zijn verlangen
uitgaat, tegen contante betaling aan ie
9chaffen, koopt het op afbetaling en steeds
talrijker worden de leveranciers, die zich
tot deze wijze van zaken doen lecnën. Het
begeerde voorwerp, zij het 'n naaimachine,
een gramofoon, een encyclopaedie of een
auto, ja zelfs een hui9, wordt onmiddellijk
na onderteekening van een lormuljercon-
traclje toevertrouwd aan den kooper, die
zich daarbij verplicht om in regelmatige
termijnen den prijs te betalen.
Het spreekt vanzelf, dat de leverancier
zich bij het bepalen van het bedrag en
aantal termijnen voldoende schadeloos stelt
voor het renlegemis. dat hij aldus lijdt. Er
komt echter nog bij, dat do verkoopt,
doordat hij het voorwerp reeds uit handen
heeft gegeven, in vrij groote mate riskeert
niet ten volle te ontvangen wat hem toe
komt. Wanneer de koopziekte den kooper
zoo hevig te pakken hééft, dat hij ver
scheidene van dergelijke contracten tegelijk
loopende heeft, is de kans groot, dat het
met de regelmatige afwikkeling spaak loopt.
Om den verkooper daar nu tegen te waar
borgen, bevatten do- afbetalingscontracten
meestal de bepaling.dat het voorwerp tot
aan de totale voldoening het eigendom blijft
van den verkooper, en dat de betaalde ter
mijnen zullen gelden al» _huur__voor het ge
not, dat de kooper heeft, eer de zaak zijn
eigendom is geworden. Men gevoelt, dat
hier de schoen wringt. Slechts aarzelend
hebben de juristen de mogelijkheid aan
vaard, dat de aard van het contract, eerst
huur, automatisch zou veranderen, n.l. in
koop en dit krachtens de oorspronkelijke
overeenkomst, slechts door de slipte na
leving daarvan. Geheel zonder bezwaren is
deze constructie ook al weer niet: tegen
over buitenstaanders wordt de schijn ge
wekt,, dat het gekochte voorwerp eigendom
is van hem, die het in zijn macht heeft.
Eerst bij. faillissement of poging tot exe
cutie blijkt de ware toestand.
Een andere en ernstiger schaduwzijde is,
dat de verkooper in geval van, wan
praestatie de zaak, die zijn eigendom bleef,
weer terugneemt en dat de reeds betaalde
termijnen niet behoeven gerestitueerd te
worden. Dat is de consequentie van de
voorstelling, dat zij alshuur opgebracht
werden en al9 zoodanig vergoedden het
genot. Voor dat doel waren ze echter veel
te hoog en dit is het onbillijke ejy gevaarlijke
in het contract: de verkooper verrijkt zich
or mede ten koste van zijn tegenpartij op
een manier, die met woeker gelijk is te
stellen, en daar hij in dezen gedachtengang
er belang bij heeft, dat zijn kooper niet den
eindpaal haalt, gaat hij ook niet nauwlet
tend te werk bij het beoordeelen van wien
hij als tegenpartij zal aannemen, integen
deel zou men haast zeggen; bij lichtvaardig
verleend crcdiet is de kans op voordeel het
het grootst.
In liet buitenland heeft men reeds lang
ingezien, dat hier iots tegen gedaan moet
worden, aldus in- Duilschland en Zwitser
land.
In ons land is nu kortelings in de boven
bedoelde procedure getracht in de beslaande
wetgeving een verweermiddel tegen deze
verkeerde praktijken te vinden, n.l. in het
artikel, dat nietig verklaart, datgene wat is
verricht in strijd met de goede zeden. Wel
heeft de kooper toegestemd in het contract
en de mogelijkheid van de voor hem on-
voordeelige wending gekend, maar, zoo
werd betoogd, de wetgever kan zulk een
onbillijk contract niet toelaten. De Hooge
Raad heeft dit echter niet aanvaard, doch
beslist, dat de eisch van overeenstemming
met de goede zeden hier aldu9 moet worden
verstaan, het voor vernietiging niet ge
noeg is, dat de mogelijkheid bestaat, dat
een contract onbillijk kan werken, maar
ook, dat het in een bejaald geval dat ook
inderdaad doet en wel zoo, dat de gedupeer
de daar niet aan kan ontkomen. En dat was
hier niet het geval; door de op zich geno
men verplichtingen na te leven, waarom
trent ook niet was gebleken, dat het on
redelijk was dit van hem te verlangen, had
de kooper de nadeel en kunnen ontgaan.
Er is tegen deze beslissing weinig in te
brengen, men kan om deze schaduwzijde
niet het geheele contract, dat burgerrecht
verkreeg, onmogelijk maken. Wellicht is
met een beroep op de goede trouw, waar
mede overeenkomsten behooren te worden
ten uitvoer gelegd, een al te hardhandig
optreden van den kooper te keeren.
Door Dr. NEIL VAX AKEN.
VII.
Dc Constitutie van de Vereenigde Staten
eischt een volkomen scheiding van Kenc
en Staat-. Iedere Staat en iedero gemeente
volgt in dit opzicht de Federale wetgeving.
Staat cn Kerk zijn twee afzonderlijke heka
men. Zoolang de Kerk zich niet bemoeit
met de wereldlijke administratie van den
Staat, zoolaDg zij zich onderwerpt aan de
algemeene wetgeving, zoolang zij geen gun
sten eischt boven eenige andere klasse van
burgers, zoolang staat het der Kerk vrij
te doen als zij verkiest.
Onder het woord „Kerk" moet worden
verstaan „godsdienst", hetzij particulier
of onder leiding van een kerkgenootschap.
Officieel kent de Staat geen onderscheid
tusschen Katholiek, Protestant, Jood, Mo
hammedaan, Heiden of Atheïst. Alle open
bare wetten beoogen het algemeen goed
zonder aanzien vaD godsdienstige over
tuiging.
Er wox-dt dikwijls beweerd dat Amerika
een Christelijke natie is. Als hiermede be
doeld wordt, dat de Christelijke godsdienst
de basis is voor de algemeene wetgeving,
dan is bet waar. Doch dit moet niet uit
gelegd worden in den zin, dat b.v. een
Mohammedaan of Jood niet dezelfde bur
gerlijke rechten zou hebben, als een Chris
ten. Een der eerste artikelen van de Con
stitutie bepaalt, dat het belijden van een
bepaald geloof of godsdienst niet als voor
waarde gesteld mag worden voor het be-
klecden van een publick ambt.
Het is hierom duidelijk, dat in Amerika
geen kerkgenootschap zich vormen mag tot
een politieke partij. Wij kennen hier niet
de leer, die men in veel Europeesche lau
den huldigt, n.l. dat volksafgevaardigden
gekozen worden niet omdat zij goede staats
burgers zijn, of omdat ze bijzondere sociale
eigenschappen bezitten die hen in 6taat
stellen de belangen van hun district te be
hartigen, doch omdat zij lid zijn van een
of ander kerkgenootschap. De geschied
kundigen zijn vrijwel allen overtuigd van
het feit, dat er meer bloedige twisten en
oorlogen, meer haat en nijd tusschen de
burgers van eenzelfden staat onderling zijn
ontstaan door verschil in godsdienstige
overtuiging, dan door welke andere be
weegredenen ook. Door godsdienst tot een
privé zaak te maken en te houden, wordt
een van de meest vruchtbare oorzaken van
twist in den staat en onder de volkeren,
zoo niet geheel vermeden, dan tot een mi
nimum teruggebracht. Dit is vooral van
toepassing in Amerika, dat meer dan hon
derd groote en kleine kerkgenootschappen
telt onder zijn burgers.
Dat deze scheiding van Kerk en Staat
den bloei van den godsdienst niet belem
mert, blijkt duidelijk uit het aantal nieu
we kerkgebouwen, godsdienstige genoot
schappen, liefdadige instellingen, vrijwil
lige offeranden waarvan wij ieder jaar ge
tuige zijn. Nergens in do gansche wereld
wordt zooveel tijd en geld besteed voot
godsdienstige doeleinden als in Amerika.
Kerken, scholen, gasthuizen, tehuizen voor;
weeskinderen, voor oude mannen en vxou-
wcd, verrijzen dagelijks als paddestoelen
uit den grond. En dit alles zonder finan*
cieele hulp van den Staat, behalve daq
dat kerkgenootschappen en liefdadige in
stellingen geen belasting hoeven te be
talen.
Het zal uwe lezers misschien iDterciscc-
ren te hooren hoe een kerkelijke gemeente
of parochie in Amerika te werk gaat om
aan de vele onkosten aan een „kerkbe-
drijf" verbonden tegemoet te kernen. Waar
men in Nederland en andere Europeesche
landen de hulp van de regeering \crkrijgt
om de salarissen der geestelijkheid te be
talen. (In Nederland geschiedt dat voorna
melijk op grond van Art. 172 der Grond
wet, 't welk de betaling van de predikants
traktementen der standplaatsen in de op
den tijd van de invoering der Grondwet
bestaand hebbende Kerkgenootschappen
waarborgt. Die uitbetaling volgde voor een
deel uit de naasting van kerkelijke goede
ren door den Staat. Zoodat in deze gevab
len de%Staat niet anders doet, dan de ren
te -betalen van de genaaste kerkelijke goe
deren door den Staat. Zoodafc in dezo
gevallen de Staat niet anders doet, dan de
rente betalen van de genaaste kerkelijk©
goederen, waarvan de opbrengsten toch'
gebruikt werden om de predikantstrakte
menten te betalen. Red.), of om bijzon
dere scholen op te richten en te onderhou
den, moet iedere kerkgemeente in Amerika
haar eigen onkosten betalen en de gelden
daarvoor benoodigd zien te verkrijgen van
de leden der Kerkelijke gemeente zelven.
Ook herinner ik mij niet ooit gehoord te
hebben van „stichtingen" of „beurzen"
waaruit een parochie len eeuw;gen dag©
kon putten voor het bekostigen harer uit
gaven, of het moeten er zijn van meer re-
centen datum, zooals de particuliere Rocke.,
feller-stichting die een gedeelto betaalt
der.onkosten van de kerk waar do Rocke
feller familie de godsdienstoefeningen bij
woont. Dit zijn natuurlijk uitzonderingen.
Het mag als eon algemeene waarheid
worden aangenomen, dat, waar Jan en Piet
gevraagd worden een zaak financieel te
steunen, zij ook het recht hebben t© we
ten hoe hun bijdragen besteed worden. Dit
verklaart het feit, dat iedere kerkgemeen
te in Amerika op bet einde van het jaar
een baljwns van uitgaven en inkomsten op
maakt en aan het publiek, of ten minste'
aan de leden van de gemeente, bekend
maakt. Iedereen weet hier precies hoeveel
6alaris zijn pastoor of dominé of rabbi
heeft, hoeveel de gemeentehuishouding ge
kost heeft, hoeveel betaald werd voor lief-'
dadige doeleinden, wat gecollecteerd is inj
de Zondagsschool, hoeveel voor doopsels,;
huwelijken is ingekomen, wat iedere fami
lie of ieder individu heeft bijgedragen, hoe
veel de opbrengst was van het verpachteii
van kerkbanken, stoelen, hoeveel er ge
stort- is aan andere vrijwillige offcvanV
den, enz.
De voornaamste bronnen van inkomsterï
ecner parochie zijn, zooals boven vermeld,
het verpachten van stoelen cn banken, d©
Zondagcollecte, de bijdragen afgestaan ter
gelegenheid van 'n doopsel, een huwelijk,
een begrafenis, doch vooral een soort, van
belasting, geheyen van iedere familie of
individu van een kerkelijke gemeente. Voor
den gewonen* arbeider of gesalarieerdcn'
kantoor- of winkelbediende varieert dit
tusschen een of twee dollar per maand per
familie of broodwinner, als er meer dan"
een in de familie zijn die geld verdienen.-
Voor kerkleden die hun eigen zaak hebben,
wordt de belasting natuurlijk meer, vaü
drie tot vijf dollars per maand voor derf
wclgestelden winkelier of kleinen fabri
kant, tot tien en zelfs twintig dollars per
maand voor den bankier of dokter of hoog
geplaatst ambtenaar. Onder de Mormonen'
vindt men het oude stelsel van „tienden"
toegepast en stipt nagekomen. Vandaar (1q
rijkdom van hun kerken en instellingen.
Er bestaan nog twee andere bronneii
van inkomsten voor een parochie (onde*
„parochie" versta ik iedere kerkelijke ge
meente, van welke geloofsbelijdenis ook),s
de „fancy fair" of kermis, en do vrouwen-
vercenigingen, zooals de Altaar Vereenï-^
ging, of de Dames Hulp (Ladies Aid) ol
hoe ze ook genoemd worden. Een fair ie
een sporadisch voorkomende gebeurtenis,
misschien eens om de vier of om de vijf.
jaar, al naar de omstandigheden, cn wordt'
wordt- meestal gehouden voor een bijzonder
doel, bijv. het aankoopen van een nieuw
orgel, of het herstellen van een kerkgebouw,
of het bouwen van een bijzondere school, -
of iets dergelijks, een groote zaal wordt
gehuurd voor een week of tien dagen,
«stallen" (booths) worden opgericht voor
den verkoop van artikelen door de paro
chianen of door het algemeen publiek ge
schonken, er is een tombola, men kan voor
10 of 25 et. stemmen wie het moo'ste meis- J
je der parochie is, of de meest populair©
jongeman, enz. Groote sommrn gelds wor- j
den op deze manier bijcengct-recht. Van
tien tot twintig duizend doljar in ten ge
meente van even zooveel zialcn is geert
uitzondering. Dit jaar zijn het do Metho
disten of Raptisten, en iedereen van wel
ken godsdienst ook. werkt mee om het
tot een succes te maken, een vo!gfi»d jaaü
zijn het misschien de katholieken, enz.
De vrouwenvereenigingen, wanrva joder©-
vrouw gewoonlijk lid is, vergadering
in dc twee weken of eens in do maand i»
het huis van een der leden, en vervaardigen^
onder een kopje thee of koffie, verschik n-
de huishoudelijke artikelen die een of two©
maal per jaar in een winkel te koop wcr--
den aangeboden. Of zij bakken koekjes erf'
pasteitjes, en etaleeren deze zoogenaamde
„home-made" artikelen in een of anderen
winkel. Deze taart is gemaakt door n>e-
vrouw X., die schaal met koekjes komt vafir,
juffrouw Z., die er zelf voor zergt dat zij;
een kooper 3-indt onder het pub lick. D©,
