Anno 1926,
Officieel? Kenuisnevinaen.
STABSMIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
fjo. 20283.
VTdJDAG 30 APRIL
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs
Kleine Advertenübn, uitsluitend bij vooruitbetaling. Woensdags en
Zaterdags 60 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
incasso volgens poslrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
a
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per week 0.18,
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week ..T7T 0,18,
Franco per post f 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Lei-
Jen brengen ter algemeene kennis, dat
D. van Leeuwen, te Leiden, een verzoek
heeft ingediend ter bekoming van verlof
yoor den verkoop van alcoholvrijen drank
voor gebruik ter plaatse van verkoop in
het perceel Hooglandsche Kerkgraeht Nd". 5.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 30 April 1926. 45Ó2
DRANKWET.
Surge meester en Wethouders van Lei-
den brengen ter algemeene kennis, dat
door L. Th. Harteveld, wonende te Leiden,
een verzoekschrift is ingediend, om ver
gunning voor den verkoop van sterken
drank in het klein voor gebruik ter plaatse
Jyan verkoop in het perceel Levendaal 88.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris
Leiden. 30 April 1926. '4551
AANGIFTE VAN LEERLINGEN
voor het
Gymnasium, de Hoogere Burgerschool
met 5-j. cursus en de
Hoogere Burgerschool voor Meisjes
met 5- en 6-j. cursus.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
'dat aan bovengenoemde inrichtingen van
onderwijs tot en met 30 .Mei a.s-, gelegen
heid beslaat tot het doen inschrijven van
leerlingen, bij voorkeur des Dinsdags van
11-12 uur v.m. en des Donderdags van
B4 uur n.m. 4553
N. G. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden 30 April 1926.
Verjaardag Prinses Juliana.
Ter gelegenheid van den 17den verjaardag
yan HK.H Prinses Juliana, wapperde heden
yan alle rijks- en gemeentelijke, benevens
ysn lal van particuliere gebouwen de vader-
Jandsche driekleur, afgewisseld door een
jenkcle Oranje- of de oude Princen-vlag,
waardoor de stad een recht feestelijk aan
zien had, hetgeen nog werd verhoogd door
,fle met kleurige vlaggetjes getooide stads-
jtrams.
Hedenavond Ie 8 uur zal liet muziekgezel
schap Orpheus" onder leiding van den heer
>'J. Vink op dc Lammermarkt een concert
Igeven
Herdenking van
prof. dr. H. Kamerlingh Onnes.
Hedenvoormiddag hield de Nederlandsche
Vcreeniging voor Koeltechniek in het Na
tuurkundig Laboratorium haar jaarlijksche
Vergadering, die in den aanvang gewijd was
aan de herdenking van wijlen prof. dr. II.
Kamerlingh Onnes, in leven lste voorzitter
dezer Vereeniging. De vergadering werd nv»
geleid door den 2den voorzitter, den heer
T B. LGlinis.
De geheele Collegezaal was geheel gevuld
AD ondervoorzitter aldus ving de heer
Löhnis aan rust nu op mij dc taak deze
(vergadering. te leiden.
bi de eerste plaals werd een woord van
■welkom gericlü tot Z. E. den Min. van Ar
beid, Handel en Nijverheid, den lieer Sïolema
ker de Bruine, alsmede lot den vertegen
woordiger van den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen mr. van Beek
Palfcfltn. die door hunne tegenwoordigheid
een blijk van belangstelling hadden willen
Beven van de zijde der Regeeringen, voor
I den «rooien geleerde, die wij heden her-
I alsmede voor onze vereeniging om
de relaties die Nederland alsmede onze ko
loniën ondervonden met. hel Instilut inter
national du froid.
In de tweede plaats werden welkom gc-
rv° builenlandsciie gasten. In het
'Tansch voortgaande begroette spr. 3 Leden
van hot Bureau de l'Association ilalienne
I ro'd uit Italië overgekomen le weten de
I rt 'r°n par'° Hanger vertegenwoordiger van
ernando Legrini, voorzitter van genoemde
drF rnn \an Parlement. verder prof.
'iv c> ,rl° Herrelti prof. Ingenieur Casimi-
Carhetta.
I f,!" i16' EnBelsch begroette spr. de uit En-
t and overgekomen vrienden, in het bij-
ÏÏr" Haymond, eere-secretaris
1 cial, Cold Storage and Ice Asso-
*f n ,r,n f" ^rackl in herinnering de aan-
onb'ar.gst in Engeland ten deel ge-
r,(.er detegenheid van het vierde Koude-
,n Engeland gehouden.
«^„'J°!ïf!enn,00r<iieer van Amerika was
Vder °0rdf de hf,er O. Ct. Classen,
Saw asA ,flrma SwIfl Co- ,e
a,e de Amerikaansche Ver. voor Ijs
en Koude vertegenwoordigde. Wegens ge
zondheidsredenen was mons. Barrier uit"
Parijs verhinderd aanwezig te zijn. Als ver
tegenwoordiger van Frankrijk was nu aan
wezig prof. Monvoisin uit Parijs. Ook het
feit, dat in Frankrijk het congres te Parijs
werd ontvangen en het nationaal congres
in Straatsburg, werd door spr. in herinne
ring gebracht.
In het Duitsch verwelkomde spr. de ver
tegenwoordigers uit Duitscliland, le welen
Ober-Ingenieur Rudolf Pabst uit KonKalk
en zijn vrouw.
Hierna begroette spr. prof. dr. J. Ver
schaffeit uit Gent, alsmede eenige leden
van de familie van prof. Kamerlingh Onnes
en bijzonder ook prof. dr. H. A. Lorentz en
verdere gasten en de leden van het Instituut
van Ingenieurs, van welk instiluiifKamer-
lingli Onnes eveneens een buitengewoon
verdienstelijk lid is geweest.
Ten slotte begroette spr. prof. dr. W.
ICeesom, prof. dr. W. J. de Htns en dr. C. A.
Crommelin, waarna bij het woord gaf aan
prof. M. de Haas.
Rede prof. De Haas.
Deze ving aan met de herinnering, dat het
overlijden van prol. Onnes, op 21 Febr. 1926
voor de Nederlandsche wetenschap, maar
ook voor die van de geheele wereld een on
herstelbaar verlies beteekent. En het be
stuur der Nederl. Vereeniging voor Koel
techniek, waarvan sedert de oprichting in
1908, prof. Onnes lste voorzitter was, heeft
gemeend, dat in deze algemeene vergade
ring, (de eerste na zijn verscheiden, die ons
samenbrengt in het door zijn geest gewijde
laboratorium, een woord van dankbare her
innering aan zijn nagedachtenis niet mag
ontbreken, zeide spr., die daarop een korte
levensbeschrijving liet voorafgaan. Zijn be
gaafdheid bleek reeds op jeugdigen leeftijd.
Toen hij 17 jaar was verwierf hij, inge
volge van de beantwoording van een prijs
vraag, door den Senaat der Utrechlsche
Hoogeschool uitgeschreven, een gouden me
daille; korten lijd daarna een zilveren me
daille te Groningen en in 1872 le Heidel
berg tijdens een studieverblijf aldaar, een
z.g. seminarumprijs. Laatstgenoemde onder
scheiding gaf hem recht op een der twee
toen bestaande assislentenplaatsen, welke
ook eenïgen lijd door hem werd vervuld.
Het proefschrift, waarop hij 10 Juli 1879
te Groningen werd bevorderd tot doctor in
de wis- en natuurkunde, getuigt reeds zoo
wel van zijn diepgaande kennis, als van
zijn bekwaamheid in het experiment.
Van 1878 tot 1882 was hij assistent bij
prof. Bosscha aan de Polytechnische School
le Delft, het laatste jaar van deze periode
tevens belast met het geven van colleges
in de Natuurkunde tijdens een ongesleldheid
van prof. Bosscha
Op 11 Nov. 1882 aanvaardde hij hel ambt
van hoogleeraar aan de. Rijks-universiteit te
Leiden.
Reeds in zijn intreerede stelde hij zich
ten doel het uitvoeren van nauwkeurige
quanlilaticve onderzoekingen tot vermeer
dering van onze kennis van de aarde en het
gedrag der stof. Het toenmaals in algemeene
trekken opgestelde werkprogram is hij ge
trouw gebleven. Dank zijn onbegrensd idea
lisme, zijn groot# werkkracht, zijn organi-
seerend talent en niet het minst zijn harts
tocht voor syslemalischen wetenschappe-
Hjken arbeid, heeft hij tot sland kunnen
brengen een volledig toegerust „kryogeen"-
laboratorium, waarin de meest uiteenloo-
pende temperaturen lusschen 0 gr. C. en
een breukdeel van een graad boven het
absolute nulpunt, door hemzelf, zijn leer
lingen en zijn medewerkers, werden ver
kregen.
Het werk .stond nimmer stil en men mag,
volgens spr., wel zeggen, dat hij alle9 wat
hij ondernam, het krvogene-laboratorium
het hoofddoel vormde. liet werd bekend
ook builen Nederland. Vele builenlandsche
geleerden, zooals Becquerel, (vader en zoon)
Lonard, Pauli, mevrouw Curie, Perrier, Mat
thias, Vegard, Palacios, Martinez en nog vele
anderen hebben korleren of langeren lijd
in het Leidsche laboratorium gewerkt en
metingen verricht bij temperaturen, die op
geen andere plaats van de wereld ter be
schikking waren.
De resultaten van de onderzoekingen, in
het laboratorium uitgevoerd, vindt men be
schreven in de verslagen van de Kon. Aca
demie van Weienschappen te Amsterdam;
daarnevens ook in een reeks verhandelingen
door prof. Onnes uitgegeven in de Engelsche
taal onder den titel: „Communications from
the physical laboratory of the University of
Leiden" en welke nu een twintigtal boek-
deelen vullen.
Van deze onderzoekingen is bij het
groote publiek wel het meest bekend gewor
den het vloeibaar maken vanlielium op 10
Juli 1910 Tot voor enkele jaren was het
kryogeen-laboralorium (e Leiden ook de
eenige plaats in de wereld, waar deze he-
lium-tcmperaturcn konden worden verkre
gen. Voor prof. Onnes zelf lag de groolc be-
teckenis van deze overwinning op het
meest weerbarstige gas niet in hel feit zelf,
maar daarin, dat toen de mogelijkheid ge
opend werd onderzoekingen bij nog lagere,
z.g. heliumlemperaturen tc verrichten.
Een nieuw resultaat op dezen weg door
prof. Onne3 verkregen, is de ontdekking
van het verschijnsel, dat verschillende stof
fen, zooals kwik, lood, lin. afgekoeld Jol op
enkele graden boven het absolute nulpunt,
hun eleclrisclien weerstand verliezen.
Het was spr. niet mogelijk te beschrijven
de eindelooze reeks van moeilijkheden, die
bij al dit werk in den loop der jaren te
overwinnen waren. Voor hem was echter
niets onmogelijk als eenmaal de noodzake
lijkheid er van voor hem vaststond, wat spr.
met eenige voorbeelden aantoonde.
Geheel in de lijn van zijn levenswerk
lagen ook zijn belangstelling voor en toe
wijding aan de Vereeniging tot bevordering
van de opleiding tot instrumentmaker en
der Nederlandsche Vereeniging voor Koel
techniek. Eerstgenoemde Vereeniging is
door hem in 1901 opgericht en lot aan zijn
levenseinde bestuurd. Zij heeft in de eerste
plaats aan het Leidsch laboratorium, maar
ook aan vele andere dergelijke inrichtingen
in en builen Europa bekwame instrument
makers geleverd. Het w;erk door de Vereeni
ging tot stand gebracht, was dus van groote
beteekenis voor de wetenschap, doch niet
minder voor de jonge menschen zelf, die
daardoor in de gelegenheid kwamen ieder
naar hun aanleg zich te ontwikkelen en een
eervollen werkkring in de maatschappij te
verwerven. Ieder die deze vereeniging van
nabij kent, weet hoeveel zij te danken heeft
aan het initiatief en het organiseerend ta
lent van prof. Onnes.
Hierna schelste spfx wat de Ned. Vereeni
ging voor Koeltechniek en het Instilut In
ternational du Froid, waarmede deze ver
eeniging zoo nauw yerbonden is, aan Ka
merlingh Onnes te danken hebben.
Toen in 1908 het eerste Internationale
lvoude-Congres te Parijs zou worden gehou
den, is op aanstichting van Onnes eerst een
Nederlandsch comité voor dit congres
samengesteld, waaruit nog op 23 Sept. van
datzelfde jaar de Ned. Vereen, voor Koel
techniek is voortgekomen. Ook heeft Ka
merlingh Onnes den eersten stoot gegeven
tot de oprichting van de Association Inter
nationale du Froid op 25 Jan. 1909, in De
cember 1919 omgezet in het Inslitut Interna
tional du Froid
Het werk door KameHingh Onnes voor
deze internationale instellingen verricht,
stond niet naast of buiten de taak, die hij
in het kryogeen laboratorium te vervullen
bad, het was er geheel mede samengeweven.
Bij het laatste internationale congres in
Juni 1924 te Londen gehouden, besloeg de
korte inhoud van de rapporten en rnede-
deelingen, afkomstig uil hel Leidsche labo
ratorium, een boekdeel van bijna 300 blad
zijden.
Zijn onverpoosd etreven in dienst van de
wetenschap der lagere temperaturen onder
vond van de zijde der genoemde inter
nationale vereenigingen veel waaideering.
Reeds in 1911 werd door den Adminislra-
i'ieven Raad van de Association Internatio
nale du Froid aan 't kryogeen Laboratorium
te Leiden een subsidie van 5000 franc
toegekend met de bepaling, dat zulks jaar
lijks zou worden voortgezet in de mate de
financieele toe1:land der vereeniging dit
zou veroorloven
Li 1913 namen de Fransche geleerden
Claude en d'Arsonval liet initiatief tot een
internationale inschrijving, waarvan de
opbrengst bestemd was om Kamerlingh
Onne9 in slaat te stellen zijn onderzoekin
gen krachtdadiger voort te zetten.
In de algemeene vergadering van hel
Instituut International du Froid in October
1922, werd in het' leven geroepen de „Fun-
dation de 1 'Instilut International du Froid
ouprès du laboratoire cryagénique de Lei-
de", waarmee een nieuw verband werd
gelegd lusschen het instituut en het Labo
ratorium.
Ten slotte als een nieuw bewijs van
waardeering van den cminenlen voorzitter
van de eerste sludie-commissie heeft hel
Comité, exécutief de 1 1. I. F. in haar
vergadering in Juni 1924 aan prof. Onnes
den persoonlijken titel verleend van cor-
respondeerend lid van het Instituut, welk
eerbewijs toen voor de eerste maal werd
uitgereikt.
Ten slotte wijdde spr. nog eenige woor
den aan wat prof. Onnes voor de Nederl.
Vereen, voor Koeltechniek is geweest. Ook
hier was zijn streven wetenschappelijken
arbeid uit te lokken of te bevorderen.
Daaraan dankt de vereeniging voor een
groot deel de belangrijke rapporten, die in
den loop der jaren van de vereeniging zijn
uitgegeven. Spr. noemt hiervan het rapport
van de commissie voor het onderzoek naar
middelen tol verbetering van het koel-
1 ran sport in Nederland. Tea behoeve van
dp onderzoekingen dezer commissie is, dank
zij de kracht van prof. KamerliiJBh Onnes,
een kryologisch biologisch proefstation tot
stand gekomen, waarin or»k met streven
van de regeering belangrijke onderzoekin
gen betreffende de methodeOttesen voor
de conserveering van visch konden worden
volbracht.
Deze groote persoonlijkheid is ons ont
vallen, zeide spr., maar wij zouden echter
den geest'van den man, die tot nu-toe aan
het hoofd der vereeniging heeft gestaan,
miskennen, als deze gevoelens ons brachten
tot moedeloosheid. Integendeel, aldus be
sloot spr zijn met stille aandacht gevolgde
rede, wij kunnen zijn nagedachtenis niet
beter ecren, dan door te trachten, ieder
naar de male zijner talenten, een deel van
de taak, die thans door hem is neergelegd,
zoo goed mogelijk voort te zetten.
Ka het uilsnreken verzocht de voóTzilter
allen van hun zelel op le staan, waarna hij
prof. De Haas dankte voor de wijze waarop
hij prof. Kamerlingh Onnes herdaehl.
De minister aan 't woord.
Daarna deelde hij mede dat de Minister
van Arbeid, Nijverheid en Handel wegens
ambtsbezigheden spoedig moest vertrekken
en daarom had verzocht een kort woord te
mogen zeggen
Zijne Excellentie dr. Slotemaker de Bruine
zeide dat nu zijn ambtgenoot van Onderwijs
verhinderd was hier tegenwoordig te zijn,
hij zich verplicht gevoelde hier namens de
Regeering te verklaren, dat deze het werk
van prof. Onnes steeds in hooge male heeft
gewaardeerd en dat hij daarom ook hier
een stille hulde wilde brengen aan de na
gedachtenis van dezen groolen Nederlander.
Rede prof. W. J. de Haas-
Prof. dr. W. J. de Haaa hield een red 9
o vei electrische geleiding en suproconduc-
toren.
Spreker herinnert er aan, hoe deze ver
gadering in het teeken staat van de her
denking van den ontelapen voorzitter der
vereeniging Prof. Kamerlingh Onnes. Geen
beter vergaderzaal kan men zich denken
dan de collegezaal van "het Leidsche Natuur
kundig Laboratorium, waar elk werktuig,
elke inrichting getuigt van de vindingrijkheid
en de energie van den schepper van het
laboratorium Prof. Kamerlingh Onnes.
Sjreker wil zeer in het kort een der
onder doelen van wetenschappelijk onderzoek
behandelen, dat steeds een der voorkeurs
onderzoekingen van Prof. Onnes is geweest:
de electrische geleidbaarheid der metalen.
Reeds vroeg is dit onderzoek aangevangen.
Met lai van mede-onderzoekers is het vraag
stuk der electrische geleidbaarheid van me
talen voortgezet. Om eenige namen te
noemen hebben. Dr. Meilink, Prof. van Ever-
dingen, Prof. Clay, Dr. Holst* Dr. Beck-
mann, Dr. Tuyn, de heer Sizoo en spreker
zolf medegewerkt in het program en ge
poogd licht te verschaffen in het probleem
der geleiding. Theoretisch is het probleem
der geleidbaarheid niet tot klaarheid ge
bracht. Experimenteel zijn er merkwaardige
zaken voor den dag gekomen. De supra-
geleidbaarheid der metalen is wel een der
treffendst© verschijnselen, in het laborato
rium ontdekt. Men verstaat er onder de
oigenachap, dat sommige metalen hun elec
trise b en weerstand verliezen beneden elke
grens van meetbaarheid van den weerstand
'ia reeds laag, ongeveer een millioenste
van den weerstand kan nog gemeten worden.
Slechte eenige metalen vertoonen het ver
schijnsel, kwikzilver, Tallium, Lood, Indium,
en Tin. Het Cadmium gedraagt zich twijfel
achtig. De eigenschap treedt alleen bij
zeer ïage temperaturen op, bij de meeste
metalen beneden vier graden absoluut, on
geveer 270 graden beneden het gewone
nulpunt. Draden van een metaal in over-
golcidenden toestand gebracht kunnen ge
weldige stroomdichtheden verdragen. Stroom-
dichtheden van 800 Ampères p?r quadraat
m.m. zijn gemeten.
Deze Btroomsterkte laat zich niet verder
opvoeren. Het magnetisch veld door den
stroom zelf voortgebracht, begint vernie- I
tigend op de supraconductiviteit te werken.
Het i3 dan ook onjuist zooals meff* veelal
in populaire artikelen leest te meenen,
datc.men met supraconductoren sterke mag
neetvelden zou kunnen opwekken.
Spreker lichtte ten slotte nog een en
ander over het wezen der geleidbaarheid
en over de techniek van het meten met
lichtbeelden toe.
Rede prof. Kéesom.
Prof. dr. W. N. Keesorn sprak vervolgens
over het meten van zeer lage temperaturen.
Voor het melen van lage temperaturen,
beneden het vriespunt van kwik, dat bij
ongeveer -40 gr. C. ligt, is de kwikthermo
meter niet geschikt Men grijpt dan terug
tot den gaslhermorneter, feitelijk het oudste
instrument om temperaturen te meten.
Amontons beschreef in 1699 reeds een lucht-
thermometer met bij benadering constant
volume. Kamerlingh Onnes heeft de gas-
thermometer geschikt gemaakt voor hel
meten van lage temperaturen, en heeft in
een schitterende reeks van onderzoekingen
de nauwkeurigheid van de metingen rnet
den gaslhermorneter zeer hoog opgevoerd.
Als secundaire thermometer, meer ge
schikt voor dagelijksch gebruik bij het me
ten der lage temperaturen dient voorname
lijk de weerslandsthermomeler. Voor be
perkte temperaluurgebieden zijn als zooda
nig ook dampspanningsthermometers in
gebruik.
De weerslandsthermomeler moei met be
hulp van den gaslhermorneter geijkt wor
den. Er zijn internationale onderhande
lingen in gang, om door middel van den
plalinathermomeler, die dan geijkt wordt
in een bepaald aantal vaste punten,.een
internationale temperatuurschaal voor tem
peraturen boven -192 gr. C. vast te leggen.
Bij de temperaturen, welke met vloeibaar
helium verkregen worden, moet men als
etandaaidthermomeler een helium-lhermo-
meter nemen. Bij de laagste temperaturen
wordt de druk in den thermometer zeer
klein. De nauwkeurige meting ervan ver-
eischt dan nieuwe voorzorgen. Kamerlingh
Onnes heeft daarvoor een microkwikmano-
meler geconstrueerd, en verdeT ook gebruik
gemaakt van een slookdraadmanomcler.
BINNENLAND.
Verjaardag van H.K.H. Prinses Juliana,
Herdenking van prof. Kamerlingh Onnss
door de Nederl. Vereen, voor Koeltechniek
in het Natanrk. Laboratorium te Leiden.
Het NederL-Belgisch verdrag onderwerp
van bespreking in de Vereeniging van Staat
kunde te Leiden.
Zitting der Tweede Kamer.
Het uitbreidingsplan van Wassenaar vooi
den Raad van State.
BUITENLAND.
Een regeling voor de Fransche schüld aan
Amerika bereikt.
De Engelsche mijncrisis een week ver
daagd.
De Dnitsche Rijksdag neemt de duelwet
aan.
De Duitsche minitser Marx treedt af,
Bijzondere moeilijkheden levert dan he(
thermomeleculaire drukverschil.
De allerlaagste temperaturen, beneden
1.5 gr. C., worden geschat op grond van
een extrapolatie van de dampdruk-tempe-
ratuur-kromme van helium, rekening hou
dende met de wel van de overeenstem
mende toes'.anden.
Voor al deze melingen dient de gaslher
morneter als basis. Daarbij moeten aan de
aanwijzingen van den gasthermometer cor
recties aangebracht worden wegens de af
wijkingen, die hel gas vertoon! van de
ideale gas-wetten. Deze moeten bij vloei
bare helium-tempcraturen nog verder on
derzocht worden. De vraag of ook bij he-
lium-temperaturen de ideale-gasthermo-
metcrschaal samenvalt met de thermody-
namische Kelvinscliaal. zooals dat het ge
val is voor de temperaturen van vloeibare
waterstof en hooger. moet eveneens nog
experimenteel behandeld worden.
Vervolgens gaf dr. C. A. Crommelin een
korte inleiding lot de bezichtiging van het
Laboratorium, waarbij hij gelegenheid vond
-om tegelijk de onvermoeide werkzaamheid
en de groote gave van organisecren van prof.
Ormes te doen uitkomen.
Hierna werd gepauzeerd.
Bezichtiging Laboratorium.
Na de pauze werden de aanwezigen in
drie groepen verdeeld, ter bezichtiging van
het Laboratorium onder leiding van prof. de
Haas, prof. Kcesom en dr. C. A. Crommelin,
Met belangstelling volgden de genoodigden
en leden de verschillende demonstraties die
werden gegeven, waar alles in de werkplaat
sen in volle actie was Herhaaldelijk waren
de geleiders in de gelegenheid bp de groote
beteekenis van de onderzoeking van prof.
Onnes le wijzen en de herinneringen aan
liem le verlevendigen.
De kranslegging op het graf van
prof. Onnes.
Na deze bezichtiging, die veel lijd vorder
de, begaven de leden en genoodigden zich
naar de tramhalte van de N.Z.H. Tramweg
mij. aan de Ivorevaarstraat, waar extratrains
gereed stonden om de genoodigden en de le
den naar Voorscholen le voeren.
Van de tramhalte te Voorscholen werd
naar de*begraafplaals der Nederl. Hervormde
gemeente aldaar gewandeld waar namens
hel bestuur der Vereeniging voor Koeltech
niek een krans werd gelegd op hel graf van
Kamerlingh Onnes.
Na afloop van deze plechtigheid begaven
de aanwezigen zich met de tram naar Der
Haag, waar in het café-restaurant „Dc
Kroon" aan het Spui werd gedineerd.
Morgen wordt dc algemeene vergadering
aldaar gehouden in liet Gemeentelijk Slacht
huis.
Oprichtingsvergadering „De Vereenigde
Zangers".
Gisteravond is hier ter slede opgericht het
mannenkoor ,,De Vereenigde Zangers".
De heer L. van Gils, die deze oprichtings
vergadering presideerde en van wien ook
het initiatief in deze aangelegenheid was
uitgegaan, opende de bijeenkomst met een
woord van welkom tot alle aanwezigen.
Van harle hoopte spr., dat op dezen avond
het doel bereikt mocht worden. Het is nood-
zakeli>k, aldu3 spr.. dat er te Leiden een
groot mannenkoor komt. De grond is hie\^
brak, doch wij zullen trachten dezen vrucht
baar te maken, overtuigd als wij zijn, dat
dit heel wel mogelijk is.
Hierna gaf spr. het woord aan dty heer
W. Kreeft uit Voorschoten, die het groote1
belang en de cullureele waarde uiteenzette
van "het bestaan van zangvereenigingen in
hel algemeen.
Waarom zijn er hier zoovele kleine ko}
ren? En slaagt men er niet in om te ko-4
men tot een groot koor? 't Is frappant dal
dit in Leiden niet mogelijk is geweest, zee
spreker.