No. aoaSO. DONDERDAG lb MAART Anno ?92S.
Gfficieeis Kennisgeving.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel. Bij regelatonncraent belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertentiffn, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 50 Cts., bi) een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens poslracht Voor eventucele opzending van brieven
10 Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noardelndsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57Q55 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2 35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per weck
Franco per post 2.35 portokosten.
0.18,
„0 18,
Bit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
VERGADERING
van den
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
op MAANDAG 22 Maart 1020,
des namiddags te twee nur.
Do vergadering zal, zoo noodig, des avonds
worden voortgezet.
Tc behandelen onderwerpen:
to. Benoeming van twee leden" der Plaat-
Boiijko Schoolcommissie. (ö9;
2o. Ycprstei om het bepaalde bij art. 28,
le lid, sub 2o. der verordening, regelend,
tien rechtstoestand van de ambtenaren der
gemeente Leiden, ten opzichte van den
Directeur der Gemeentewerken. Ir. G. L.
Driessen. tot 1 Januari 19*28, builen toepas
sing te laten.. @8)
3ö. Rekening, dienst J925, van de Plaatse
lijke Schoolcommissie. (08)
4oVoorstel tol verhuring van eenige
perceelen teelland, gelegen ten noorden
van den Morschweg, aan J. Schild. (61;
Go. Voorstel lot aanvaarding van do voor
waarden, waaronder door Gedeputeerde Sta
ten vergunning is verleend voor den aanleg
en de exploitatie van een hoogspanningslijn
van de Electricitciisfabrtok te Leiden naar
een le bouwen transformator- en schakel-
station op het terrein van dc Boskoopsclic
(Waterleiding in de gemeente Hazers-
woude. (65)
6o. Voorstel tot aanvulling van hot die-,
tam van het Raadsbesluit van 21 Augus
ts 1925. in zake het verhaal van bijdragen
wegens inkoop voor pensioen. (66)
7o. Voorstel tot verhooging van verschil
lende posten der begrooting, dienst 1925.
Waarvan de raming te laag is gebleken. (70)
8o Voorstel tot nadere vaststelling van
tie bedragen in de kosten van hel bijzonder
vervolgonderwijs, bedoeld in art. 102 der
Lager Onderwijswet 1920, over 1923, voor
de cursussen in een 6 tal scholen. (60)
9o. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor de kosten van den bijbouw
van een tweede spreekkamer in het school
gebouw aan de Langebrug. (61)
lOo. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor eene kleine verbouwing van de
bovenverdieping van het Stedelijk Museum
„.de Lakenhal". (62)
llo. Verordening, houdende wijziging van
do verordening van 31 Januari 1918 (Gem.-
Irtad No. 3), betreffende de wedden van
ambtenaren in dienst der gemeente Lei
den. (67)
12o. Verordening, houdende wijziging van
do verordening van 22 Januari 1923 (Gem.-
Llad No. 4), regelende de heffing van belas
tingen voor het gebruik van het Openbaar
Slachthuis te Leiden. (68 en 69)
Dr. Bieiens de Haan over Religie en
Wijsbegeerte.
In liet klein auditorium van het Acade
miegebouw alhier heelt dr. J. D. Bierens
de Haan van Aerdenhout gisteravond op
uilnocdiging van de Vrijz. Clir. Studenten-
vereen, ally er een rede gehouden over:
Picligie cn Wijsbegeerte.
Spr. vangt aan met de opmerking, dal hel
religieuse vraagstuk, in vorige lijden telken
male in het middelpunt der belangstelling
geplaatst, ook thans zijn actualiteit niet
heeft verloren. Het heeft, aldus spr., een
duurzaamheid die de tijdelijk centrale vra
gen onzer cultuur overleeft. De eerste vraag,
welke wij ons stellen zoo wij over religie
nadenken, is deze of wij. menschen van
onzen lijd nog religie hebben? Wij, zon
der kerkelijk insliluul, sacrament, pricsler-
bcdiening. heilig boek, zonder persoonlijke
godsvoorstelling, zonder dogma, hebben wij
nog religie of.hebben juist wij haar nu
wij dit alles opgaven? Uitgaande van de
gedachte dat wij religie hebben, stelt spr.
de vraag wat onze wijsbegeerte voor onze
religie moet zijn, en welke de verhouding is
iusschcn deze twee. Op deze vraag worde
geantwoord, dat wijsbeg. religie ondersteunt
doordat zij haar den grondslag geeft eener
wereldbeschouwing. Op onderscheidene
wijze heeft steeds de religie, bij de Christe
lijke, een wereldbeschouwing verondersteld,
hetzij een kosmosofisehe zooals in hel
Paulinisch Christendom, hetzij een hislorio-
sofisohe zooals bij Augustinus of een an-
thropoc ent rale zooals in den Iiervormeïs-
tijd. Deze wereldbeschouwingen hebben
•echter mythologisch karakter, doordat zij
de Godheid van <le werkelijke wereld schei
den tot afzonderlijken persoon, waardoor
'aan de wereld, hot menschelijk geestes
leven, en bijzonderlijk aan de geestelijke
•kennis een mechanisch karakter werd toe
gekend, daar zij nu hun grond niet in eigen
Wezen vinden, maar in een machlshande-
l»ng die van hooger hand, d. i. van elders
^Rvordt uitgeoefend. liet grondkarakter van
*»en mylhologiscben godsdienst is de hetc-
(Tonomie. De afwijzing dezer „mylhologi
sche" wereldbeschouwingen stuit nü voor
velen een afwijzing van de religie in. An
deren handhaven de religie, hoewel dan
zonder wereldbeschouwing. Zij blijven in de
oude sfeer van religieuse heteronomie, hoe
zeer dan ook de antieke wereldbeschou
wing hen niet meer bindl, of zij zoeken in
den gcluksdrang een modern motief voor
religieuse gezindheid op de wijze van het
pragmatisme, dat voor de religie geen
waarheid eischt, maar bruikbaarheid.
Moderne religie kan niet ontberen een
breed? wijsgeeriglieid als basis. Wij willen
voor de religie wat haar toekomi, zal ze
ruime en niet smalle religie zijn. De laatste
is een religie volgens onmiddellijke ge
moedsbehoefte, gebouwd op vrees en hoop,
als waaruit oudtijds het godsdienstig taboe-
geloof en de godsdienstige rnagic zijn voort
gekomen. Dergelijke gemoedsbehoefte, hoe
wel dan door het zedelijk bewustzijn ver
edeld, houdt do Teligie binnen de sfeer van
het eigenpersoonlijk belang, in plaats van
den mensch boven dc eindige wereld te ver
heffen. De ruime religie slicht een overeen
stemming der ziel mot het Universum door
het wereldbegrip, cn is van groolc gedach
ten vervuld.
ïn de wijsbegeerte wordt aan de werke
lijkheid een geestelijk gehalte toegekend,
en daardoor kan zij grondslag voor de reli
gieuse bewustheid wezen. Hot Middel-
ceuwsch „realisme' 'gaf een klassiek voor
beeld voor deze toekenning van geestelijk
gehalte, maar het werd door het „nomina
lisme" van moderner tijden vervangen, dat
niet meer het algemeene, maar het ervaar
bare enkelwezen als de eigenlijke werke
lijkheid aanzag. Een moderne wijsbegeerte
herstelt het idealisme dat weleer realisme
heette, hoewel op andere wijze. Ook de
wijsbegeerte heeft haar traditie en als
voortzetting eener zeer oude denkwijze, doel
zij zich in den modernen lijd als idealis
tisch monisme voor; d. i. als leer der *Jdee,
die zich langs den weg den tegenstelling in
de wereld verwerkelijkt. De menschengeest
kent aan de wereld geestelijk gehalte toe
door haar volgens deze centrale gedachte te
vertolken. Niemand lean in waarheid religie
hebben in een wereld zonder geestelijk ge
halte. Religieuse gezindheid in een wereld,
die niet meerder dan samenstel ware van
eindige faktoren, zou een romantisch illu
sionisme zijn. Zal Teligie zin hebben, dan
moet de ervaarbare eindigheid der wereld
•keerzij wezen van dc onervaarbare Onein
digheid.
Toch is wijsbegeerte nog geen religie,
maar grondslag van deze; maar door grond
slag te zijn zal zij tevens aan de religie
haar stempel opdrukken. Religie is een zich
verhouden tol het geheel der wereld. Utili
teit, zedelijkheid en schoonheidszin stellen
ons in verhouding tol het gedeeltelijke, nl.
mei de wereld van onze belangen of die
van onze levenstaak of mei den schoonen
schijn. Met het gedeeltelijke is niemand be
vredigd, daar het ons in konflikten voert
die langs den weg niet zijn op te lossen. In
de religie verheft zich de mensch boven
deze dóór in het Geheel te leven. De religie
aldus opgevat is niet een inlellektueele pri
vaat-religie, maar een religie gezuiverd van
mythologie Het geheel is niets persoonlijks,
weerlegt men Hel geheel is echter evenmin
iets persoonlijks. In het geheel is plaats
voor de persoonlijkheid. God als almach
tige persoonlijkheid kan geen plaats voor
de menschelijke persoonlijkheid overlaten.
In de Paulinische uitspraak: in Hem leven
wij bewegen ons en zijn wij, is God niet als
persoonswezen gedacht. liet geheel is niet
de omvang, maar de innerlijke Eenheid
aller werkelijkheid, liet oneindig Ilicr en
Nu, waarvan alle religieuse bewustheid in
lied en leerstuk en belijdenis getuigt. De
mensch naar zijn bloote existentie ver
dwijnt in de rnatelooze uitbreiding der we
reld. De mensch naar zijn innerlijk wezen
is op de Eenheid betrokken .Calvijns uit
spraak: dat op vrome wijze gezegd mag
worden dat dc natuur God is, worde aldus
gewijzigd: niet de natuur maar het Univer
sum. Het Universum is Geest. Evenals de
historische godsdiensten een intelleclueclen
grondslag hadden, wellicht reeds door de
denkers van het o?r-oude Baby Ion gelegd,
zoo behoeft de moderne religie als grond
slag de intellektueele wereldbeschouwing
welke de idealistische wijsbegeerte haar
aanbiedt.
De rede werd met bijzondere aandacht
gevolgd en aan het slot warm toegejuicht.
Anaphylactic.
Op uilnoodiging van de Medische Facul
teit der Leidsehe Studenten hield heden
morgen prof. Maurice Arlhus in dc college
zaal van prof. dr. W. Einthoven, Zonneveld-
straat 18 een voordracht over „Anaphy
laxie".
Op zeer onderhoudende wijze verhaalde
prol. Artluis van zijn eigen onderzoekingen
op dit gebied en hoe hij er toe gekomen was
inspuitingen te doen met precipiteerende
sera, welke verschijnselen zich bij het dier
toen voordeden, waarbij het direct het groole
belang doorzag, dat nadere bestudeering
dezer verschijnselen voor de menschelijke
therapie kon hebben.
Behalve met paardenserum experimen
teerde prof. Arthus daarna ook met dat van
een eend, mei gelatine, pepton en speeksel.
Hij yond, dal ook hiermede het mogelijk
was na herhaalde inspuitingen locale ver
schijnselen op te wekken.
Verder vertelde de geleerde nog over zijn
onderzoekingen met slangengiften, die veel
merkwaardigs hebben opgeleverd.
Een theorie van de anaphylaxie heeft Ar
thus niet gegeven; hij houdt niet van theo
rieën. Dit kan hij wel zeggen, dat één theo
rie, die veel verdedigd is, zeker verkeerd is.
Men heeft gemeend, dat de anaphylaxie zou
voortkomen door versloppiug van kleine
bloedvaten met de precipitaten, die ontstaan
bij samenkomen van precipilcerend serum
cn specifiek eiwit.
Maar anaphylaxie ontstaat soms ook, als
het serum geen precipitinen bevat, zooals bij
gelatine of pepion. Ten slotte waarschuwt
Arthus tegen dc opvatting, van sommigen,
dat andere overgevoeligheid, b.v. tegen anti-
pyrinc, bij hooikoorts of asthma, ook op
anaphylaxie zou berusten. Mogelijk is dit
maar men moet het ook bewijzen; tot
nu toe is dit niet gelukt. Een analogie alleen
is niet voldoende om, tot identiteit le be
sluiten.
Het methodisch spreken.
De heer L. van Lier, gemeenle-spraak-
leera&r alhier, heeft gisteren voor het Col
legium Theologicum Uhrysotomus in het
klein auditorium der Universiteit alhier een
lezing gehouden over: Het methodisch spre
ken.
Hulde brengend aan prof. Knappert voor
diens bemoeiingen besprak dc heer van Lier
de klachten over onverzorgde predikatiën.
Aan den predikant worden bijzondere be-
roepseischen gesteld. De Herder moet
meesterschap voeren over de laai en wel
zoo dat de gedachte juist en nauwkeurig
wordt uilgedrukt. 't Contact lusschen Kudde
en Herder kan eerst dan ontstaan als de
technische spraak niets le wenschen over
laat. De ontwikkeling hiervan mag niet wor
den overgelaten aan de oeeasioncele opvoe
ding.
In het land van Donders, die de theorie
van 't spreken op wetenschappelijke wijze
vastlegde, wordt op het gebied van het
practisch sprcekonderwijs weergaloos ge
beunhaasd. Het behoort, ontdaan van alle
dilettantisme, gegrond te zijn op wetenschap
Spr. zette de hoofdlijnen dier wetenschap
uileen en bracht ze door het opzeggen van
psalmen-precken en texten in practische
toepassing. Waar de Universiteit dus in ge
breke blijft om het benoodigdc onderwijs
voor het goed uitgesproken woord te ver
strekken, meende spr. hulde te moeten bren
gen aan dc leiders van dit collegium voor
hun initiatief.
Alliance francaise.
Voor de afdeoling Leiden van de Alliance
francaise trad gisteravond oP de bekende
dichteres M.lle Hélène Vaceresco. Zij is ge
boren in Roemenië, waar zij erg populair
is-. Op twïnl'igjarigcn leeftijd reeds verscheen
van haar een bundel, Les Chants d'aurore
die bekroond werd door de Académie fran-
catoe. Zij sprak evenwel niet over haar
eigen werk. ITet onderwerp, dat zij behan
delde droeg tot titel: Le jardin de ma pas
sion. Zij liet verschillende dichters, die zij
vooral vereert', de revue passeeren.
Allereerst Lamartine, van wie lTsolcment
werd voorgedragen. Daarna iets van Ovidius
n.l. het bekende verhaal uit de Methamor-
phosen, de val van Phaëton. Van Rousand,
wiens voorvaderen, volgens onze dichteres,
uit Roemenië afkomstig waren, kregen wij
hel' bekende: „Lorsque vous sercz vieille"
le hooren. Les Elfes van Leconte de Lisle
werd door de dichters op gevoelige wijze
gezegd.
Na dc pauze kwam een Engelsche dich
teres aan de beurt, Elisabeth Barritt Brow
ning, daarna een Hindoesche dichteres, ter
wijl de avond besloten werd met enkele
door haar vertaalde Roemecnsclie gedich
ten.
Jaarvergadering Leidsehe Chr.
Oranjevereniging.
Onder presidium van haar voorzitter ds.
A. Thomas hield gisteravond bovenstaande
vcreeniging in de groote zaal van het ge-
Louw „Prediker" in de Jan Vossensleeg
haar jaarlijksche algemeene vergadering,
aan welke gebeurtenis door het combinee
ren met diverse attracties als zang en mu
ziek een eenigszins feestelijk karakter ge
geven was.
Niettemin was de zaal slechts gedeelte
lijk bezet voor het meerendeel door da
mes toen de voorzitter de bijeenkomst
opende met het verzoek gezamenlijk te zin
gen Psalm 7*2 vers 1 om vervolgens een
gedeelte van 1 Petrus 2 te lezen en voor te
gaan in gebed.
Hierna heette ds. Thomas allen hartelijk
welkom op deze 16de jaarvergadering. Spr.
deed een beroep op allen om naar beste
krachten onder biddend opzien tot God
mede te werken om de Leidsehe Chr.
Oranjevcreeniging voor to doep, wande
len op den weg. dien zij reeds vele jaren ge
leden ingeslagen heeft.
De secretaris, de heeT L. Boekkooi las
hierna de uitvoerige notulen der vorige ver
gadering, die aldus werden vastgesteld.
Nadat^mevrouw Drommel door het zingen
van eenige liederen, daarbij begeleid door
de heeren Ramau (viool) en De Lange
(piano), die zich ook afzonderlijk lieten hoo
ren, waarbij het goede spel van den heer
Ramau vermelding verdiende voor een
aangename afwisseling had gezorgd, waar
toe ook de heer J. Th. Breebaart door een
mooie declamatie het zijne bijdroeg, werd
door den secretaris, den heer Boekooi, het
jaarverslag uitgebracht, waaraan wij het
volgende ontlccnen: Het afgeloopen jaar
was voor de vcreeniging alles behalve gun
stig te noemen; diverse bijeenkomsten le
verden nadeelige saldi op wegens geringe
opkomst der leden. De 2de voorzitter, de
secretaris en de penningmeester, de heeren
Breebacrt, Ques'.roo en Eggink traden om
verschillende redenen als zoodanig af cn
werden vervangen door de heeren v. d.
Steen, Boekooi en Bogaards. ITet ledental
bleef in het afgeloopen jaar nagenoeg sta
tionair (applaus).
Aan de beurt van aftreden waren de be
stuursleden Caspari, Van Zwieten en Ma-
zurel,.terwijl levens voorzien moest worden
in de vacature, ontstaan door liet bedanken
van den heer Eggink, wiens plaats des
tijds door het bestuurslid, den hoer Bo-
gaards was ingenomen. De stemming wees
uit, dat als bestuursleden werden gekozen
de heeren Caspari, Van Zwielen, Mazurel
en Pcra.
Uit het jaarverslag van den penningmees-
Ier, den heer A. Bogaards bleek, dat dc
ontvangsten hadden bedragen f 1798.38, ter
wijl de uitgaven bedroegen f 171-3.82, zoo
dat op 1 Januari j.l. er een batig saldo was
van f 54.56.
Met het nazien der bescheiden van den
penningmeester werden belast de iiccren
Van Wijngaarden, Wessel en Knolier, die
zich hiertoe allen bereid verklaarden.
Betreffende de feestviering van den ver
jaardag van Tricses Juliana werd bestolen
dit feil te herdenken mei een bijeenkomst
in de groole Slads-Gehoorzaal, waarbij als
j feestredenaar zal optreden ds. K. Schilder
uit Ocgslgeesl, terwijl de verdere avond zal
worden gevuld door de opvoering van een
tooneelstuk „De Juliana-feesten te Ruigon-
beek" en muziek van een strijkorkest.
Bij de rondvraag dringt de heer Knolier
er op aan om in het vervolg, waar deze
vergadering door meer dames dan heeren
bezocht is, ook dames in het bestuur op te
nemen.
Tenslotte dankte ds. Thomas allen, die
tot het welslagen van dezen avond hadden
bijgedragen, in het bijzonder mevrouw
Drommel, de beide jeugdige virtuozen, den
•heer Breebaart, benevens de firma's van
Wijngaarden, v. Kamp en Hoogenstraalcn,
die door het beschikbaar stellen van de bc-
noodigde ingrediënten het mogelijk hadden
gemaakt, dat de aanwezigen op thee, koek,
koffie en limonade konden worden ont
haald, alsmede de dames, die deze verver-
schingen hadden rondgediend.
Nadat gezamenlijk gezongen was do
Avondzang, Gezang. 180, werd de goed
geslaagde bijeenkomst door den heer Van
der Steen met dankzegging gestoten.
In verband met onderzoekingen, welke
momenteel door Amerikaansche geleerden
aan het cryogeen-laboratorium alhier wer
den verricht, heeft gistermiddag de Ameri
kaansche gezant, the Honourable Richard
M. Tobin, vergezeld van eenige leden der
Legatie, een bezoek gebracht aan genoemd
laboratorium. Zij werden daarbij rondgeleid
door de hooglceraren prof. W. J. de Haas
j en prof Keesom en den adjunct-directeur
dr. C. A. Crommclin.
Na afloop gaf de Amerikaansche gezant
zijn hooge ingenomenheid met de inrichting
van het laboratorium te kennen.
Voor hel diploma machineschrijven
van de Ver. v. Dir. van Pont-Scholen slaag
den de dames M. Dros alhier en A. M. Tom
te Katwijk-aab-Zee. en de heeren P. Guley
en J. Kooreman alhier, P C. Nieuwcnhuis
te Lisse, J. B D. Rooi jakkers te Ocgstgeest
en II. Yerdegaol, te Sasscnheim.
De officieele opening van het nieuwe
Laboratorium van den Keuringsdienst van
Waren in hel district Leiden in het ge-
bouw Morschweg No. 1 (voorm Militair
Hospitaal), waarvan wij reeds een beschrij-
ving gaven, zal plaat9 hebben op Dinsdag
23 Maart a.sdes namiddags te halfvier
Voor het op 2 en 3 Augustus a.s. te
houden concours van het muziekgezelschap
„Orpheus" zijn reeds de volgende prijzen
toegezegd: 1 verguld zilveren medaille van
den heer jhr. mr. dr, N. C. de Gijselaar;
1 zilveren lauwerkrans van den heer A. B.
Batenburg, exploitant van „Zomerzorg";
2 zilveren lauwertakken van den heer J.
H. van Rossum du Chattel. Haar!.straal 82.
Namens don heer A. G. uit den Boom
gaard te Warmond werd hedenmorgen in
café-restaurant „Zomerzorg" aan den Sta
tionsweg, alhier, door het Bouwkundig Bu
reau „Verhoog", architecten Lohmann en
Ponsen, aanbesteed het bouwen %van een
bloembollenhuis met bijbehoorende werken
aan don Heeren weg te Warmond.
Ei- waren 11 gegadigden, die als voigt
hadden ingeschreven: B. Visser, 's-Graven-
hage, f 20.600; C. Fiedler, Bergen-op-Zoom,
f 20.420; M. P. Oosterbeek, Sassenheim,
f 19.430; Kort v. d. Wiel, Rijnsburg en
Noordwijk, f 18.400; Gebr. Slikvoort, Leiden
f 18.000: Marinus van de Velde en P. G.
de Jong, Oeg^tgoest, f 17 747. A H. Vollen-
berg. Zoeterwoude, f 17.100; A. van Duyn,
Noordwijk-aan-Zee. f 16 900: M. Kool. War
mond, f 16.390: Van Breda Co.. Sassen-
heim, f 16.100; M. Pcrquin, Santpoort,
f 14.563. De gunninc werd aangehouden.
BINNENLAND.
De Synode te Assen zet dr. Geelkerken a!
en ook de kerkeraadsleden van Amsterdam
Zuid oit hnn ambt ontzet.
De samenstelling van het Ned. Voetbal»
elftal tegen Zwitserland.
Het vonnis inzake de valsche Fiansch?
bankbiljetten.
BUITENLAND.
Na het mislukken der Volkenbondszitting.
Kabinetscrisis in Tsjecho-Slowakije.
Generaal Broessilof is overleden.
Wij herinneren nog even aan de hoog9i
belangwekkende lezing, welke morgenavond
te 8 uur in den foyer van de Stads-Gehoor-
zaal op uilnoodiging van dc departementen
Leiden van de Mij. lot Nut van 't Algemeen
en de Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel
door den bekenden Karakorum-reiziger, .den
heer Ph. C. Visser over zijn laatste Karako-
rum-expeditie gehouden wordt.
Tiet enthousiast onthaal, dat deze lezing
overal hier te lande ondervindt, waarborgt
ons, dat ook Leiden een belangrijke schakel
zal vormen in den langen keten van 's hoe
ren Vissers triurnftocht.
Wij vestigen hierbij de aandacht op
de belangrijke voordracht welke a.s. Maan
dagavond 22 Mrt. gehouden zal worden in
het Leidsehe Volkshuis door mr. B. Cf. A.
Smects, directeur v. d. Tuchtschool in Nij
megen over „Misdeelde en Misdadige
Jeugd". We hopen dat vele ouders en op
voeders van hun belangstelling zullen blijk
geven. Voor bijzonderheden zie advertentie.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Vereenigd Tooneel.
Eén van Ons, tooneel spel in 3
bedr. van John Galsworthy.
„Eén van ons" is een standenstuk, zou
men kunnen zeggen. Het voert ons in dc
kringen der Engelsche aristocratie, waarin
een nouveati-riche is opgenomen alleen om
en wegens zijn geld. Tusschen dezen gedul-
den rijkaard en de hem duldende society
ontslaat een conflict, daar de rijkaard in bot
sing komt met een lid van die society, de
welke dit lid zogveel al9 het maar kan de
hand boven het hoofd probeert te houden,
volgend de leer der natuur: „hij is toch een
van ons."
Dit is in 't kort de quintessens van dit
werk van Gatoworlhy, waaromheen deze
auteur echter nog allerlei bijzonderheden
heeft geweven, die dit gegeven aantrekkelij
ker maken cn nader toespitsen. Zoo is die
gedulde b.v. een Jood en hoewel niet rassen
verschil hoofdzaak is anders zou dit veel
en veel scherper zijn uit te buiten geweest
speelt dit Jood-zijn toch een ondergeschikte
rol. Het verzekert dc sympathie voor het
sociely-lid van niet tot die kringen behoo
renden. Verder heelt Galsworthy de kwestie
van recht en rechtsgevoel ingevoegd, welke
beide evenwel bij de society niet weten te
dominceren; het saamhoorigheidsgevocl gaat
boven alles. Maar hel recht zegeviert. Ten
minste, wanneer dat zoo mag hectcn. De
overwinnaar zal zich loch weinig als zoo
danig hebben en kunnen voelen!
Over hel conflict nog nader het volgende:
Bij een partij ten huize van Winsor
wordt den rijken Jood de Levis 1000 p. St.
ontstolen. Direct beschudigt deze een mede
gast kapitein Dancy den dader le zijn die
echter beslist ontkent. De society doet
alles, om Dancy le steunen ,maar wanneer
de Levis tenslotte uit wraak, da! een club
hem weigert toe te laten als lid, de tot dus
ver in en gen kring gehouden beschuldi
ging meer publiek maakt, hetgeen Dancy
dwingt een aanklacht wegens laster in !c
stellen, kan de society Dancy, die inder
daad de dief is, niet redder Wanneer alles
voor het gerecht goed schijnt le gaan, komt
plotseling de val voor Dancy. doordot liet
gestolen geld voor den dag koml. Hij moet
bekennen. Een bevel tot inhechtenisnemen
wordt tegen hem uitgevaardigd en voor hij
zal en kan vluchten naar Marokko, koml
de politie hem halen. Door zelfmoord ont
trekt hij zich aan deze vernedering
De Levis heeft gewonnen maar in de
society trots alles volledig verloren.
Dit gegeven is uitgewerkt met al dr- too-
neel-visic. waarover Galsworthy zoo ruim
schoots beschikt, in 7 tafereelen. die alle op
en top tooneel zijn Alleen vijf en zes wa
ren wal gerekt en hadden wellicht tot een
kunnen worden omgewerkt met winst voor
het geheel. Het is geen diepzinnig tooneel-
werk maar toch een goede schets van zoo'n
botsing in sociely-kringen, volledig in loon
en zuiver van schildering.
En zoo is het door Het Vereenigd Toonee'
ook gespeeld. De sfeer van dc Engelsche
society lag als het ware over liet tooneel*