uldiging van Prof-dr. H-A.LORENTZ
Morgen 9 uur begint onze
jo. 20170.
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 11 December
Tweede Blad. Anno 1925.
Wegens uitbreiding en vergrooting onzer Magazijnen, hebben wij besloten
onze geweldige voorraden te RUIMEN tegen prijzen, die ieder zeker bij
bij ons zal doen koopen
Groote partij Wollen Dekens
Wit Goederen
Tricot Ondergoederen
Dames Ondergoederen
Atdeeiing Lingerie
Stijgende omzet Dalende prijzen j Oorzaak verbouwing
H. A. LORENTZ,
Het is heden voor de wetenschap in het
llgemeen en voor de Lcidsche Universiteit
Ei het bijzonder een gewichtige dag. Heden
toch wordt een harer beste zonen, die voor
jijftig jaar het doctoraat in de wis- en na
tuurkunde verwierf, gehuldigd op een wijze,
gjoals een geleerde zelden te beurt is ge-
rallen. En niet gehuldigd als iemand, die,
lan het einde van zijn loopbaan gekomen,
lü ruste gaat en straks vergeten zal zijn.
O neen, prof. Lorentz staat nog in het
midden van het volle leven. Niet de weten
schap, in het bijzonder door hem in zijn
lang en werkzaam leven beoefend, heeft zijn
belangstelling alleen-, hij leeft het leven in
tl zijn rijke veelzijdigheid mee. Bij de be
oefening van hetgeen in het bijzonder het
tchoone vak der natuurkunde en haar rijke
toepassing betreft, vindt hij tijd zich te wij
den aan tal van maatschappelijke vraag
stukken. In den Volkerenbond, voor het pro
bleem van den wereldvrede, toont ook deze
groote man zijn zeer gewaardeerde belang
stelling.
Het geheim van deze veelzijdigheid ligt
hierin, dat prof. Lorentz aan de groote gaven
►p het terrein der wetenschap en van de
rennis, ook paart een hoog en nobel barak-
er on een voor alle nooden warm kloppend
lart Wij, die hem jarenlang als stadgenoot
tenden, kunnen daarvan getuigen.
Het past ons niet hier van de verdiensten
Van den hoogleeraar en den man der weten
schap te spreken, waar zoovelen, daartoe
jneer bevoegd dan wij, zich tot hem zullen
richten. maar wij wilden toch met een en
kel woord er van getuigen, dat ook wij deze
groofsche huldiging kunnen begrijpen.
De verleening van het eere
doctoraat in de geneeskunde.
Het was een goede gedachte van den Se-
baat der Leidsche Universiteit, om voor de
algemeene huldiging een bijzonder blijk van
waardeering aan den grooten man, waarop
onze Academie trotsch mag zijn, te schen
ken. Dat de Senaat hem het eere-doctoraat
in de geneeskunde aanbiedt, heeft zijn goede
redenen. Vee] hoeft prof. Lorentz in zijn
lang professoraat kunnen doen voor de op
leiding der jonge medici. Zijn studiën en
ontdekkingen zijn ook de medische weten
schap ten goede gekomen.
De plechtigheid had hedenmiddag tus-
Schen kwart voor tweeën en halfdrie In de
Senaatskamer van het Academiegebouw
plaats.
Behalve prof. Lorentz zelf waren daarbij
tegenwoordig mevrouw Lorenlz, de dochler
en de zoon, benevens eenige oude vrienden
van den professor.
Do recior-magnificus, prof. dr. W. de Sit
ter, hield een korte toespraak, waarin hij
het besluit van den Senaat, om aan collega
Lorentz het eere-docloraat te verleenen
mededeelde en de motieven noemde, welke
daartoe hebben geleid, waarna hij het woord
gaf aan den promotor.
Deze, prof. dr. J. van der Hoeve, sprak
daarop als volgt:
Volgaarne aanvaard ik de taak, mij door
den recior-magnificus opgelegd.
Uit kracht daarvan de bevoegdheid om
door de wet verleend, verklaar ik volgens
het besluit van den Senaat van 3 Dec. 1925,
u Hendrik Anton Lorentz te bevorderen tot
Doctor in de Geneeskunde.
Na aldus de mij opgelegde laak te heb
ben volbracht, mag ik de eerste zijn, mijn
heer den Doctor in de Geneeskunde, die
u met den nieuw verkregen titel aanspreekt
en met de pas verworven waardigheid ge
luk wenscht.
De reden, welke de medische faculteit
er toebracht aan den Senaat te verzoeken
aan u de hoogste onderscheiding te ver.
leenen, waarover de Senaat beschikt, is
tweeledig, deels van algemeen, deels van
meer localen aard.
Het eerste berust op het algemeen be
kende feit, hetwelk ik hier niet nader be
hoef te ontwikkelen of te omschrijven, dat
uw levenswerk een grooten invloed heeft
op de medische wetenschap, een invloed zoo
groot, dat hierdoor alleen het aan u ver
leenen van een eere-doctoraat in de medi
cijnen door eenige Universiteit ter Wereld
volkomen gerechtvaardigd wordt.
Waarom nu juist Uw eigen universiteit
hier toe het initiatief neemt, wordt verklaard
door den tweeden meer localen reden, die
gelegen is in de groote verdienste, welke gij
U hebt verworven voor het propaedeutisch
modisch onderwijs in Nederland, cok meer
in het bijzonder aan de Leidsche Universi
teit.
Deze verdienste verwierf gij niel alleen
door Uw voortreflijk leerboek, waaruit zoo
vele geslachten van medische studenten
hunne kennis der natuurkunde verrijkten,
maar meer nog door de voorbeeldige wijze,
waarop gij gedurende een groot aanal jaren
het propaedeulisoh medisch onderwijs in
de natuurkunde hebt gegeven en geleid.
Voorwaar het was een schoone tijd nu on
geveer dertig jaar geleden toen de omstan
digheden nog dusdanig waren, dat een Lo
rentz een Franchlmont, 'n van
B e m m e 1 e n, een Suringar en een
Hofman tijd en gelegenheid konden vin
den om persoonlijk 't propaedeulisch onderw.
te geven, zoodat den medischen student het
groote voorrecht beschoren was om reeds
bij den aanvang zijnen studiën in persoon
lijk contact te komen met de corypheeën der
voor hem propaedeuti9che wetenschappen
Gc. mijnheer Lorenta, hebt, terwijl Uw
geest vervuld was van de hoogste prable-
men der physica, aan welker oplossing gij
werktet gedurende meer dan twintig jaar
propaedeutisch onderwijs gegeven.
Én hoe goed znlks ook te begrhpen en
te verklaren geweest zou zijn, nooit liebt gij
dit beschouwd als een onaangenaam, min
derwaardig deel van Uw taak, dat verrioUt
moest worden, omdat het nu eenmaal be
hoorde tot Uw leeropdracht, waaraan men
goed zou doen zoo min mogelijk tijd te
verhezen. Integendeel, steeds kregen wij,
Uwe leerlingen, door Uwen glashelderen
voordracht, de zoo goed voorbereide col
leges en practica, den indruk, alsof
dit gedeelte van Uw werkkring Uw bijzou
de: a belangstelling genoot, alsof gij het ge
ven van dit onderwijs als Uw hoogsten pdicht
fceschouwdet.
Steeds woekerdet gij met de U zoo ruim
schoots geschonken doceerende gaven nm het
propaedeutisch onderwijs zoo goed mogelijk
tot zijn recht .te doen komen, wij konden
den grooten geleerde in 'U misschien ver
moeden, maar zagen voor ons alleen deu
eeivoudigen, uitmuntenden docent.
Is het wonder, dat de faculteit van ge
neeskunde zich gelukkig acht, heden in
dankbare herinnering een dit alles, u buide
te brengen, zij doet dit door een eere-docto
raat, waardoor zij u in zekeren zin tot een
der haren maakt. De faculteit is overtuigd dat
zij hierdoor zichzelf nog meer eer geeft dan
u, maar hoopt toch, hoeveel eerbewijzen gij
in de loop der jaren ook in ontvangst hebt
mogen nemen, deze onderscheiding u niet
onwelgevallig zal wezen, omdat, zij niet al
leen, zooals alle anderen een erkenning is
van uw groote wetenschappelijke verdien
sten, maar tevens een bewijs van dank
baarheid voor de wijze, waarop gij gedu
rende een lange reeks van jaren een taak
vervuld hebt, die gewoonlijk als een on
dankbare beschouwd wordt.
Wanneer ik hieraan nog eenige woorden
van meer persoonlijken aard mag toevoegen,
zoo zou ik nog dit wenschen te zeggen:
Toen de faculteit besloot aan U het eere-
doctoraat in de geneeskunde te verleenen,
wees ze als promotor collega Einthoven aan.
die deze opdracht volgaarne aanvaardde om
dat hij volmaakt instemde met het besluit
om U van medische zijde te huldigen voor
wat de medische wetenschap aan U te dan
ken heelt en ook om U dank te zeggen voor
de groote welwillendheid waarmede U hem
hebt bijgestaan bij de oplossing van moei
lijke vraagstukken welke zijn werk hem
stelden.
Collega Einthoyen is echter afwezig en
zoo ziet ge thans voor U een anderen promo
tor, minder deskundig, maar niet minder
toegewijd, want nooit zal ik vergeten, wat
ik als oud-leerling aan U te danken heb en
wat gij mij in mijn studententijd hebt mee
gegeven, mede voor mijn geheele leven.
Spr. besloot met zijn zeer vereerden leer
meester met deze onderscheiding van harte
geluk te wenschen.
De rector-magnilicus sloot de plechtigheid
met een kort woord.
Hierna had in het groot-auditorium op
grootschc wijze
de huldiging
plaats. Hel eerst ging de Senaat, voorafge
gaan door de heide pedellen, naar het groot
auditorium, dat reeds geheel bezet is met ge-
noodigden. Rector en secretaris blijven met
den heer Lorentz en zijne familie in de Se
naatskamer achter.
Daarna kwamen ook, voorafgegaan door
twee pedellen, de curatoren met Z. K. H. den
Prins der Nederlanden en hun Excellenties
de ministers Colijn en Rutgers in het groot
auditorium. De Prins en de twee ministers
namen plaats op de voorste rij in het mid
denvak, de curatoren en de Senaatsleden
zaten op hun gewone plaats.
De voorste professorenbank aan de West
zijde der Aula was gereserveerd voor de bui-
tenlandsche geleerden, van wie wij noemen:
mevr. prof. Curie, Parijs; de professoren
Eddington, Cambridge (Eng.), Bohr, Kopen
hagen, Einstein, Berlijn, Langevin, Parijs,
Perrin, Parijs. Verschaffelt, Gent, Wollke,
Warschau, Lélébure, van het Inst. Phvsiol.
Solvav, Brussel, Henriot, Brusel, De Din-
der, Brussel, Lazareff, Moskou en BriUorun,
Parijs, en voor het bestuur van Teijlers
Stichting.
Ten slotte kwamen, ook weder voorafge
gaan door twee pedellen, de rector en de
secretaris van den Senaat met den jubilaris
en zijn echtgenoot en familie. De zeer tal
rijke aanwezige dames en lieercn rezen daar
bij van hun zitplaatsen op. Er was in de
aula geen plaatsje onbezet en wanneer de
ruimte grooter ware geweest, zou de belang
stelling ook nog grooter geweest zijn. Er kon
lang niet aan alle aanvragen worden vol
daan.
De plechtigheid werd opgeluisterd door een
orkesl, samengesteld door studenten van de
faculteit der wis- en natuurkunde. Bij het
binnenkomen van den stoet werd gespoeld
de Friestermarsch uit ..Alhalia" van Men
delssohn.
Ilct eerst voerde bet woord dc rector-
magnilicus prof. De Siltcr.
Rede DE SITTER.
Waarde Collega Lorenlz, Koninklijke
Hoogheid, Dames en Hoeren, U allen beet
ik welkom in deze Aula onzer Universiteit.
In grooten getale zijt gij gekomen, maar ik
weet, dat nog veel meerderen zouden ge
komen zijn, indien de plaatsruimte het had
toegelaten.
Mijnheer Lorenlzl op dezen dag, vijftig
jaren nadat gij uw eerste doctorstitel, die
in de wis- en natuurkunde, aan deze Uni
versiteit verwierft, heeft de Senaat u, uit
erkentelijkheid voor alles wat gij gedurcnac
die vijftig jaren voor de Universiteit ge-
daayi hebt, voor den luister, die van u
op haar heeft afgestraald, en nog steeds
afstraalt, het hoogste eerbewijs geschonken
dat het in zijn macht staat te verleenen,
het doctoraat honoris causa, en wel in de
geneeskunde, in bijzondere waardeering
voor wat gij voor de vorming der medici
hebt gedaan.
Ik heb daar juist in de Senaatskamer de
eer genoten de plechtigheid van uw promo
tic te mogen leiden, thans rust op mij de
welkome taak voor wijder kring de dank
baarheid die de Universiteit jegens u voelt,
uit te spreken. Ik zal niet uitweiden over
uw wetenschappelijke beleekenis: hoe uw,
heden voor vijftig jaren verdedigde, disser
tatie de richting heelt aangegeven, waarin
sindsdien de wetenschap zich heeft ontwik
keld, en wat gijzelt in die vijftig jaren hebt
gedaan, dat zal ik niet wagen hier te schet
sen. Evenmin wil ik spreken over wat gij
voor het onderwijs deedt. Voor zoover het
speciaal de studenten in do geneeskunde be
treft, heeft uw promotor het daareven reeds
gezegd; ook over uw onderwijs aan de stu
denten in de natuurkunde, even als over
wat gij zoo nu en dan voor de opvoeding
der professoren deedt, zal ik zwijgen. Zeker,
gij zijt een uitnemend docent, ook zijt gij
de grootste physicus van uw tijd, en om die
beide dingen eeren wij u en huldigen wij
u, op die beide zaken zijn wij trotsch, om
dat de glorie van onze Universiteit daardoor
zoozeer verhoogd wordt, terwijl onze be
wondering en onze trots gepaard gaan met
en gedragen worden door een innig en warm
gevoel van dankbaarheid, dat is, omdat gij
zoo'n goed menscli en voor ons allen zoo'n
goed vriend zijtl
Ik wil U een geheim verklappen. Toen
deze huldiging voorbereid werd, waren er
die zeiden, zou het Lorentz wel aange
naam zijn, hij is zoo bescheiden". Zij had
den ongelijk. Er zijn verschillende soorten
van bescheidenheid, valsche en ware, en do
Uwe is de ware. Gij weet even goed als wij
allen, beter zelfs, omdat in alles Uw in
zicht scherper en zekerder is dan het onze,
gij weet dus zelf zeer goed, dat gij een groot
man zijt. Nu zou er een soort bescheiden
heid zijn, die U er (oe dreef U voor le doen
alsof gij dat niet wist. Deze bescheidenheid
is niet de Uwe. Maar Uw bescheidenheid ii
dat gij, wetend dat gij een groot man zijt,
U daarover niet schaamt, maar overtuigd zijt
dat dit niet U w verdienste is, dat U voor
het feit, dat gij nu eenmaal zeer bijzondere
gaven hebt, volstrekt geen buitengewone lof
toekomt, en dat het niet meer dan doodge
woon is, dat gij door harden arbeid en on
vermoeide toewijding die gaven voor Uw
medemenschch vrucht hebt doen dragen. Of
dat nu werkelijk zoo doodgewoon cn van
zelfsprekend is, daarover wil ik niel met U
twisten, ik wil er alleen op wijzen, dat bet
ook niet meer dan doodgewoon is, dat wij
daarvoor dankbaar zijn. En daarom zal ik
jnij door Uw bescheidenheid niet laten inti-
midecrcn, maar vrijuit zeggen, wal ik op
hel hart lieb.
„Nederland is op het gebied der welen-
schap een der groolslc mogendheden." „In
Nederland is het aantal eminente mannen
der wetenschap per vierk. kilometer grooter
dan ergens^anders ter wereld." Deze en der
gelijke uitingen hoor! men herhaaldelijk in
het buitenland, en ziet men gedrukt in bui-
tenlandsche geschriften. En zeer dikwijls
bemerkt men dan, dal de buitenlander met
Nederland, wel niet alléén, maar dan (och
in de eersic plaats, Leiden bedoelt.
Ik las het dezer dagen nog in een brief
van een Engclsch geleerde: „Welk een merk
waardig groot deel der nieuwe weienschap
komt er toch uit Leiden," stond daar. Onze
positie tusschen de naties, ook op materieel
en ook op politiek gebied, wordt door deze
waardeering van onze wetenschappelijke
prestatie ongetwijfeld zeer krachtig gesteund.
Het geestelijk bezit van een volk maakt ten
slotte zijn grootste, en zijn eenige blijvende,
kracht uit. Wij hebben dus een plicht van
groote dankbaarheid jegens onze groote man
nen, en heden trachten wij ons van een ge
deelte van dien plicht te kwijten. Uw be
treurde leerling, onze collega Kucnen heeft
het gezegd: als iemand het Nederland der
laatste vijftig jaren zou beschrijven, hij zou
het noemen niet het land van Rembrandt,
maar het land van Lorentz.
Maar ik sta hier niet om te spreken voor
Nederland, ik sta hier voor de Leidsche,
voor onze en Uwe Universiteit. Dat gij Uw
geheele leven lang de Leidsche Uidvcrsiteit
zijt trouw gebleven, dat Uwe glorie onze
glorie is, en niet maar toevallig, doch door
Uw eigen wensch en voorkeur, dat is het
waarvoor onze dank tot U uitgaat. Reeds
dadelijk hij het begin van Uw professorale
loopbaan hadt gij de keus en hebt gij Leiden
verkozen. Later riepen U Utrecht, Weenen,
Miinchen, maar gij bleelt hier; door de ge
heele wereld gaat Uw roem. Uw naam ls
internationaal, doch gij blijft U voelen als
tot de Leidsche Universiteit behoorend, en
zelfs thans, nu de wet U verjaagd hoeft,
zijt gij nochtans toch nog hier. Wat gij in
al die jaren voor de Universiteit geweest
zijt is niet zoo eenvoudig tc zeggen. Natuur
lijk hebt gij op de gestelde tijden do gewone
functies bekleed, secretaris en decaan van
de faculteit, secretaris van den Senaat, etc.
Rector-Magnificus waart gij in den cursus
18991900. En natuurlijk hebl gij al die
functies op voortreffelijke wijze vervuld. Die
verzekering is gemakkelijk te geven, cn
RECLAME.
ér
l
tegen Spotprijzen.
8.90 - 5.90 - 4.65 - 3.65
GESTIKTE DEKENS 8.65, 7.90, 5.80, 4.90
MOLTON DEKENS
176, 146, 118, 88.
WOLLEN WIEGENDEKENS 219, 176,
159, 139.
MOLTON WIEGENDEKENS
79, 46, 33.
GRASLINNEN 10/4 breed, 69, 59,
54, 46'/..
GEEL KATOEN, 10/4 breed, 64, 54,
46, 39.
WIT KATOEN 80 c.M. breed, 33, 29,
21, 16'/..
Onze prima RECLAME KATOEN in
90 c.M. breed 38 ets.
WIT KATOEN VOOR SLOOPEN
124 c.M. breed, 54, 46, 39.
HEERENPANTALONS 219, 156,129, 98.
HEEREN BORSTROKKEN
245, 189, 146, 109.
ZWAAR GETOERDE HEERENPANT.
276, 236, 189, 156.
ZWAAR GETOERDE HEERENBORSTR.
290, 256, 219, 176.
GROOTE KOOPJES IN
JONGENSBROEKEN en BORSTROKKEN
WOLLEN ONDERJURKEN
5.90, 4.90, 2.98.
JAEGER TRICOT DAMESONDERJURKEN
245, 198, 176.
WOLLEN DAMESLIJFJES
219, 176, 136, 98.
DAMESPANTALONS
246, 198, 156.
GROOTE PARTIJ WOLLEN DAMES
KOUSEN tegen extra lage prijzen.
DAMESHEMDEN 156, 119, 89, 66.
DAHESPANTALONS 156, 139, 96, 66.
GEEL KATOEN DAMESHEMDEN
179, 156, 129, 109.
KEPER DAMESPANTALONS
156, 139, 116, 98.
MANSHEMDEN 176, 146, 123, 98.
KEPER MANSBROEKEN
176, 149, 126, 93.
