20151.
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 19 November
tweede Blad. Anno 1925.
UIT DE PERS
BINNENLAND.
let Nederlandsch Belgisch Verdrag
De positie dei Roomsch-Katholieken.
j Morgen" (R.-K.) bespreekt een mo-
[jke uitsluiting van de R.-K. in de yor-
van de nieuwe regeering:
f hoeverre het voor de positie der Ka
lbeken een werkelijk gevaar zou zijn,
Tmoeilijk te zeggen. Er zijn echter zeker
Kge punten, waarin het ons zou kunnen
Tfen en waarbij het wellicht op de mede-
feing van vrijzinnig- en sociaal-democra-
I zou kunnen rekenen.
ieder geval zou het voor ons belang-
zaken gedurende langen tijd kunnen
lenkouden. Op de eerste plaats het punt
kwestie: het gezantschap bij het Vati-
j] dat misschicD nog het minst belang-
js. Maar verder ook de processie-vrij
en de opheffing van art. 123 van het
Ir. voor Nederlandsch Indië. Het staat
Herzijds vast, dat wij deze dingen, door
Intueele samenwerking met partij en ter
terzijde snel kunnen verwezenlijken.
Tiderzijds zien wij niet in, welke ver
dikkingen zulk een samenwerking dan
th wel zou medebrengen.
fTij zeggen niet, dat zë nu reeds de aan
wezen uitweg is.
Misschien is bet voor onze partij heele-
niet kwaad een tijdlang geïsoleerd te
ren.
aar wij zeggen wèl; dat het verkeerd
zijn de mogelijkheid er van vooraf uil
sluiten; onder geen beding van zulk een
ienwerking te willen weten.
'gezien van de uit zulk een weigering
rtspruitende onmogelijkheid, om iederen
[tholiek dierbare vrijheden tc veroveren,
int ter dege onder het oog te worden ge
in, dat wij door een dergelijke niet vol-
end gemotiveerde, botte weigering, om
Lfs de mogelijkheid van zulk een samen-
irking open te laten, de partijen ter lin-
irzijde zouden krnjnen drijven tot een sa-
enwerking met de Eerstens en de Chris-
lijk-Historischen, welke niet anders dan
uitgesproken anti-Katholiek karakter
hebben.
Dit. kan toch onmogelijk worden geacht
gewenschte tactiek eener R.-K. Staats-
Irtij te zijn.
RECLAME.
De ondraaglijke jeuk en pijn van aambeien
Orden onmiddellijk verzacht door aanwen-
ng van Foster's Zalf. Inderdaad een pro-
aat geneesmiddel. Per doos f 1.75; per
he tl.671*
De Kabinetscrisis.
De fractie van Cftu-istelijk-Historische
Tweede-Kamer-leden houdt hedenmiddag in
het gebouw dier Kamer een vergadering
in verband met den parlementairen toe-
Btand.
Onde rschei dingen
Rij Kon. besluit is toegekend de eere-
medailde, verbonden aan de orde vam
Oranje-Nassau, in zilver, aan D. van den
Berg en G. J. Koene, beiden rijksveldwach-
ter-brigadi er-majoor, resp. te Hoorn en
Amersfoortis toegekend de aan de orde
van Oranje-Nassau verbonden eere-medaille
in brons, aan H. J. Pietere, gasfitter bij de
N. V. Handel in verlichtingsartikel en, voor
heen H. A. Kloosterhuis, te Amsterdam.
Alg. Synodale Commissie Ned.-Herv. Kezk.
ingekomen is een verzoek om herziening
van een beslissing der Syn. Gontracta van
1925 inzake een grensregeling tusschen
Lichtenvoorde en Groesel. Deze zaak zal
worden gebracht voor de Synode van 192G.
Behandeld wordt een verzoak om cassatie
van een beslissing in hooger beroep over
een geval ie Blankenham. Eveneens een
verzoek om vernietiging van een besluit
in hooger beroep van het classicaal besttwir
van IJzendijkc.
Kennis wordt genomen van oen besluit in
hooger beroep van het prov. kerkbestuur
van Gelderland en vam een eindbeslissing
van het prov. kerkbestuur van Drente in
zake een grensgeschil mn Uithuizen en Uit-
huizermeeden, welke tot geen opmerkingen
aanleiding geven.
Breedvoerig worden besproken enkele
aanvragen om voor rekening van de Keik
te mogen procedeeren.
De vergadering wordt verdaagd.
Opheffing van de
Riiksbetaalmeesierskantorcn.
Verschenen is het verslag van de Oom-
missie voor de Staatsuitgaven over een
missive van de Algcmcene Rekenkamer,
houdende mededeeling van een door haar
met den Minister van Financiën gevoerde
briefwisseling over het plan tot opheffing
van do Rijksbetaalmecsterskantoren.
Blijkens dit verslag achtte de Minister
heb bezwaarlijk een stellige becijfering te
geven van de hoogere uitgaven, die naast
jle rechtstreeksche vermindering van be
grotingsposten van de opheffing der be-
taalmeesterslcantoren te verwachten zijn,
omdat dc vergoeding, dio de postcheque- en
girodienst voor haar bemoeiingen met ae
behandeling der postrekeningen van ot#
Rijkscomptabelen zal erjangen, nog niet
vaststaat. Niettemin heeft de Minister een
globale vergelijking gegeven, behelzende
eenerzijds de kosten voor 1923 (totaal
f 554.000) van den Rijksbetalingsdienst,
waarvoor toen nog voornamelijk werd ge
bruik gemaakt van de betaalmeesters en
van den postchèque- en girodienst, enz.,
anderzijds de kosten voor 1926 (totaai
f 208.7(H)) van den Rijksbetalingsdienst, als
wanneer de betaalmeesters zullen zijn uit
geschakeld en in hun plaats zal optreden
het bureau Rijksbetalingsdienst bij het De
partement van Financiën in samenwerking
met den postchèque- en girodienst.
De commissie meent, dat door de mede-
deelingen van den Minister de voordeelen,
aan de opheffing der betaaimce.stersk.tnto-
ren verbonden, wel aannemelijk worden ge
maakt.
Veresniging van Raden van Arbeid.
Dinsdag is te Amsterdam eon algemeene
vergadering gehouden van de Ycreeniging
van Raden van Arbeid, onder voorzitter
schap van dr. E. B. F. F. baron Wittert
van Hoogland, voorzitter van den Raad van
Arbeid te 's-Gravenhage.
Deze decide bij de opening van de ver
gadering mee, dat het in het voornemen
had gelegen, Maandag 16 November het
eerste lustrum der Vereoniging te herden
ken, bij welk" herdenking de Minister van
Arbeid, Har. el en Nijverheid had toege
zegd tegenwoordig te zullen zijn. Aan dit
voornomen heeft Zijne Excellentie evenwel
door de inmiddels plaats gehad hebbende
politieke gebeurtenissen niet kunnen gevolg
geven, waarom het bestuur besloten heeft
deze herdenking tot de e.k. algemeene ver
gadering in Februari uit te stellen.
In de ochtendvergadering heeft in tegen
woordigheid van verschillende autoriteiten
op hot gebied der sociale verzekering en de
t.b.c.-bestrijding dr. W. Bronkhorst, ge
neesheer-directeur van hot sanatorium Berg
ca Bosch, te Apeldoorn, een inleiding ge
houden over nazorg. Ln de middagvergade
ring kwamen aan de orde voorstellen tot
wijziging van de statuten der vereeniging,
welke bestuursvoorstellen werden aangeno
men.
-sSjijcai uopo.rp2ju :joq uu.\ op ut
ver-oestuurslid, tien neer F. L. tan der
Bom, te Amsterdam, werd tot lid van het
bestuur gekozen de heer E. Steenbergen,
werkgever-bestuurslid van den Raad van
Ai beid te Amsterdam. De voorzitter sprak
ccn woord van dank voor hetgeen de heer
Van der Bom als bestuurslid voor de ver
eeniging heeft gedaan.
Bij de rondvraag brachten verscheidene
Kaden van Arbeid de toepassing van de ar
tikelen 99 en 100 der Invaliditeitswet ter
sprake. Ten aanzien van het verleenen van
geneeskundige verpleging en behandeling in
sanatoria of andere inlichtingen bij dreigen
de invaliditeit meende men, dat het bestuur
der Rijksverzekeringsbank met èen nauwere
beperking dan voorheen het verleenen vaa
veipleging op kosten van het invaliditeits-
fonds toestaat. Het bestuur zegde toe, een
onderzoek te zullen instellen naar de gron
den. die den laatsten tijd meer dan vroeger,
het bestuur der Rijksverzekeringsbank aan
leiding hebben gegeven tot weigering van
de dooi' de Raden voorgestelde behandeling
op kosten van het Invaliditeitsfonds.
Ned. Ver. voor den Volkszang.
In de te Amsterdam, onder presidium van
den waarnemend voorzitter dr. E. J. Abra
hams, gehouden alg. ledenvergadering van
de Ned. Ver. v. d. Volkszang, werd de heer
W. Donkersloot herkozen ais algemeene
voorzitter. In.de beslaande vacature werden
benoemd de heeren P. C. Poortman en S.
Minncma.
De voorzitter bracht dank aan de schei
dende bestuursleden, de heeren A. Baron
Mackay en W. J. van Beugen Bik, voor het*
werk, door hen voor de VereenigiQg ver
richt. Ook herdacht hij den lieer De Bink,
secretaris der afdeeling Amsterdam, dfie
voor eenige dagen elierf.
De goedkeuring van de rekening en ver
antwoording werd aangehouden tot de vol
gende vergadering, daar enkele drukfouten
\fraxen ingeslopen.
Bestolen werd dit jaar hel huishoudelijk
reglement te herzien.
In het komende jaar zal een nieuw tekst
boek verschijnen voor de afdeeliivgen en oen
tekstboek voor kampeerenden.
De heer J. D. van Ramsliorst zal als
volkszangleider op de officaeeie lijsl der
vereeniging gehandlhaaifd blijven, hoewel hij
zelf de oprichter was~ van de Ver. „Ons
Hoilaadsoh Lied".
De volgende algemeene vergadering zal
zoo mogelijk te Culemborg gehouden -wor
den.
Invaliditeit^- en Ouderdomsrente.
1 October werden 5307 weduwrenten en
7210 weezenrenten krachtens de Invalidi
teitswet genoten, terwijl op genoemden da
tum krachtens artikel 373 dier wet 46.iu5
personen in het genot verkeerden van een
als vrucht hunner verzekering verkregeD
ouderdomsrente van drie gulden per week;
voorts genoten 10.660 personen een invali-
diteitsrente als bedoeld in artikel 7i dier
wet.
RECLAME.
GEEFT EEN FIJNE EN FRISSCHE
GELAATSKLEUR
Heinrlch Ma:fc Ulm a. D.
6717
Krachtens de vrijwillige verzekeriug ge
regeld in de Ouderdomswet, waren dion da
tum 90.211 personen in heb genot van een
als vracht hunner verzekering verkregen
Ouderdomsrente van drie gulden per week.
De leiding van P., T. en T.
De heer Boon heeft aan den Minister van
Waterstaat de volgende vragen gesteld:
1. Is het juist, dat dc Minister voorne
mens is te bevorderen, dat dc éénhoofdige
leiding van het dienstvak der Posterijen,
der Telegrafie cn der Telefonie wordt ver
vangen door een meeihoofdige
2 Zoo ja, welke zijn dan dc motieven,
die den Minister hebben bewogen af te wij
ken van dc eerst onlangs genomen leiding 1
3. Indien vraag 1 bevestigend wordt fee-
antwoord, is dan de Minister bereid aan de
Staten-Generaal volledige opgave te ver
strekken der gegevens, die haar in staat
zullen stellen deze wisseling van stelsel tc
becordcelen
Uit de S. D. A. P.
In dc vergadering van hel partijbestuur
der S.D.A.P. zijn, naar in „Het Volk" mee
gedeeld, besprekingen gevoerd over de Re-
geeringscrisis en is beslolen, dat het partij
bestuur zich met een manifest tot het
Noderla-ndsche volk zal wenden.
Voorts is besloten tol hel instellen van
een commisie, beslaande uit 8 leden, «lie
tot taa/k heeft te onderzoeken of het strijd-
progra/m dor soc.-democraten op hel stuk
dor drankbestrijding al dan niet aanvulling
of wijziging behoeft. Uitgenodigd werden
om in deze commissie zitting le nemen de
door
prof. H. T. COLENBRANDER, alhier,
vergemomen uit het November-nummer
van „De Gids".
(Slot).
[Nederland slaat loo, dat voor kanalen
-Moerdijk en Antwerpen
tehrort zijn gebied wordt doorgraven. Over
i verdeelingder kosten van aanleg zullen
rtijen zich met elkander verstaan. Elk
beide zal de op zijn. grondigebied gele
den gedeelten dier waterwegen onderhouden
i bedienen.
Het kanaal van Luik naai' Maastricht en
Zuid-Wildemsvaiajrt van Maastricht lot
snijding (op Belgisch gdbied) met het ka-
laal AntwerpenRuhrort zullen geschikt
emaait worden voor schepen van 1000
>n. België stemt er in toe,, dat tusschen
il gedeelte der Zuid-Willemsvaart (bij
leeroeleren) cn de Maas bij Maasbracht op
osten van Nederland een verbind ings-
anaal wordt gegraven, geschikt voor sche
en van 1000 ton.
Deze bepalingen beleekenen dat, gedeel-
Büjk op onze kosletD, de concurrentiemoge-
ijkheid van Antwerpen togen Rotterdam
«nstmatig bevorderd wordt (terwijl zij het
lu reeds is door hot kostelooe sleepen naar
tordrecht en de vrijstelling van de surtaxe
'entrepot), en dal Luik en Zuid-Limburg,
letialve op Rotterdam, op Antwerpen zullen
wonen afschepen. Kostelijk is, dat België
»,er in toestemt" in liet kanaal Neeroeteren
-Maasbrachf een tweeden vangarm r.aar
lc' Limburgsche mijndistrrct cadeau te
rijgen.
Eem uitstekende waterverbinding Lu k
Lutwerpen zai zijn lot stand gebracht. Dal
ïederland weigeren zou ter verbetering dier
Winding zijn gebied beschikbaar te slel-
ta zou zeker kwa-lijt te verdedigen zijn,
het ts onvermijdelijk, dat ook Maastricht
tarmede een kortere waterverbinding met
Dtfworpen dan met Rotterdam verkrijgt.
Kenmerkend is evenwel, dat 'n verplichting
Oor België, ook het gedeelte Zuid-Wilkms-
43op xijn gebied, dat voor de voeding
Antwerpen gcone. maar adleen voor
federland waarde heeft (van het snijpunt
ne' het kanaal AntwerpenRuhrort tot de
foderlandsche grens) voor schepen van
000 ton geschikt te maken, in het verdrag
iet is opgenomen.
Kenmerkend is echter liet geheele kanaal
nt werp enMoerdijk. Enkele plaatsen in
Noord-Brabant mogen er mede gebaat zijn,
oor Nederland als geheel levert het niets
tan nadeel op. In welke mate Antwerpen
oods thans het Rijnverkeer afleidt, leert de
talisliek der scheepvaartbewegins door het
ai-aal van Hansweert. Het zal thans, ge-
teoltolijk op kosten van den vreemden
'laat dien het kunstmatig benadeelen mag.
;cn tweede zuigpomp van nog veel grooter
(öpacitoit mogen aanzetten.
D Ook wanneer het groot-scheepvaar 1 -
^naad AntwerpenRuhrort niet tot eland
zal deze r«beterde Zuid-Willems-
bij Bocholl aansluiten op een goeden
flheepva-arlweg naar Antwerpen: het Kem-
ten-kanaal.
Ter verduidelijking der kan&lenplan-
st rekke bijgaande voorstelling,
aroycr ik de beschikking dank aan den
QT E- A. ran Jf^ly te Rotterdam.
L £ga-Schelde-kaoaal, 3000 (oa ot grooter. Zie artikel VI, 1 a J.
2 ABtwerpco-Moerdljk kanaal, 3006 ton of grooter Zie Art. TI, 3 en 8.
8. Verbeterd kaonal Lntk-Maastrlchf, 1006 ton of grooter. Zie Art. VIT, 2.
4. Verbeterde Zuld-WUiemsvaert, 1009 ton of grooter. Zie Art. VU, S.
6 Verblndingskanaal Ma*«bracht-Boehoit->"eeroe1crcn, 1000 to« of «rooier.
Zie Art. VII, 3.
6. Lateraal kanaal Ifaastrfofct-Uaaabraeht. Maas trie lit-Bom 1000 ton. Born-
Man*bracht, 2000 ton, la uitvoering.
7. Qe kan all teerde Maas 8006 (on, in uitvoering.
8. Maas-Waal kanaal 1000 ton, In uitvoering.
Oedeehe Zuid-Willemsvaart op Belgisch gebied, hetwelk België niet vex-
fritchl geschikt ta maken voor schepen van 1060 ton ot grooter.
10. Verbinding RIJn-Sehelde kanaal met de Maaa.
Volgens par. 3 art. 6 van hei verdrag
moei liet kanaal AntwerpenMoerdijk zoo
weinig mogelijk sluizen bevatten (het is tech
nisch mogelijk te bouwen met één sluis) en
zoodanig worden aangelegd (event verbe
terd) dat te allen tijde over de geheele
longte drie Rijnschepen van de grootste
tonnenmaat (of sleep treinen I het langs
elkander kunnen bewaren. Tegenwoordig
meet het grootste Rijnschip 3582 ton. ter
wijl er een van 4000 ton in aanbouw is. Ter
vergelijking: het Merwedekanaal is eigenlijk
onvoldoende voor de dubbele vaart met
Rijnschepen van 2000 ton. Het nieuwe ka
naal zal een dwarsprofiel verkrijgen zoo
als ter wereld nog geen kanaal voor de
binnenscheepvaart bezit. Het zal superieur
zijn aan den Rijn zelven: geen (bijtijs,
geen bijzonder lage of hooge waterstanden,
geen stilliggen van sieeplreinen gedurende
den nacht. Terwijl Amsterdam dringend
uitziet naar een behoorlijke Rijmverbinding
en nog niet weel of de Nedarlandsche schat
kist zich met de koslen belasten zal is er
voor Antwerpen geen nood: voor de Rijn-
verbinding dezer buiteniandschc haven zal
volgens het verdrag, de Nederlandseh»
aahaikist open staan.
Pit alles ia butlenaporig, en doel geen
gunstige meening opvatten, omtrent het be
leid, dat van Nederlandsche zijde bij de
samenstelling van het verdrag heeft voorge
zeten ,,De regeering heeft gemeend tegen
(Kt kanaal geen bezwaar te moeten maken",
en daasvnede mogen wij naar huis. De re
geering zegt nog. dat het voor haar de
vraag i9 of het kanaal AntwerpenMoer
dijk boven hel bestaande kanaal (door
Ziïid-Beveiand) de voorkeur verdient. Deze
mededeeling is verbijsterend. Niet met het
stukje kanaal door Zuid-Beveland maar met
de geheele bestaande verinnding Antwer
penMoerdijk moet liet nieuwe kanaal in
bruikbaarheid vergeleken worden. Ilel
spreekt vanzelf, dal de nieuwe weg én we
gens de kortheid én wegens de onafhanke
lijkheid van stormen en getijden superieur
is aan den ouden.
En wat te denken van een heleid, dat
voetstoots millioenen in uitzicht stelt voor
een werk van welks nut boven heigeen het
vervangen moet. de regeering zegt nog niet
een-? overtuigd le wezen?
•Dit verdrag zou aan de „souvcrainelé
êoonomique", waarvan de heer flymans in
1919 te Parijs sprak, inderdaad drie Neder
landsche provinciën: Zealand, Noord-Bra
bant en Limburg, onderwerpen En al 1830
'39, en in 1919. heeft België getoond zeer
gaarne, als Europa het maar toestond, tot
onze groote rivieren te willen reiken. Beide
malen is Nederland daar met kracht togen
opgetreden: in 1830'39 te velde, in 1919
in het kabinet. Van dit tweemaal uitgewe
zen proees laten wij geen revisie toe. Dc
beschikking over die provinciën le vragen
alsof het haar eigene waren, ligt builende
zedelijke bevoegdheid der Belgische, en ze
toe te sla aubuiten hel zedelijk rechl der
Nederlandsche regeering.
Hel gevaar bestaat, dat aanstonds do heer
Vandervelde, van de stemming in Neder
land onderricht, er in toestemt ecnigc van
de kleinere onredelijkheden, waarvan het
verdrag vol is, daaruit weg te nemen. Er
zijn cr genoeg, waarvan men zich verbazen
moet hoe Nederlandsche onderhandelaars
ze hebben laten pa-sseeren, maar waaraan
België eigentijk nauwelijks gelogen kan
zijn. De groote onredelijkheid echter der
kunstmatige economische versteriring van
België op kosten van een builentandschen
staat, zal de heer Vandervelde niet weg
nemen. Het is aan de Nederlandsche Staten-
G en praal dit te doen. Tot een verdrag hoo-
ren er twee, cn Nederland mag hel ver
drag, gelijk het ligt, niet aanvaarden. Het
zou daarmede onverantwoordelijk hande
len niet alleen tegenover zichzelf, maar ook
ten opzichte dor toekomstige verhouding
tot don nabuurstaaf. Het effeot toch op die
verhouding van dit verdrag, waarmede Ne
derland altijd zou blijven govoelen „er in
te zijn geloopen", zal wegens de hnancieele
regelingen welke het noodzakelijk maakt,
maar tevens naar de toekomst verschuift,
deplorabel zijn.
Onze eigen welraartspolulaek verbin
ding MaastrichtWaai, v«binding Amster
damWaal, Twentsche kanalen, Zuiderzee,
wegennel zal miilioenen vorderendie
bet hoogst bezwaarlijk zal zijn te vinden.
Daar komrt België aanhoudend zijn steun-
pelining opvragen voor zaken, die onze
welvaart benadoeten; een penning waarop
het alleen wettelijk vastgelegd uitzicht, geen
zedelijke aanspraak heeft. De tekst waarop
het zich beroept zat het meest gevloekte
nummer van ons Staatsblad wezen, cn elke
Nederlandsche regeering zal door de volks
stemming gedwongen worden lot betutteling
van de Belgische voorstellen en tot beknib
beling op de kosten van uitvoering. Als het
er om te doen was België en Nederland
tegen elkander in bet harnas le jagen, kon
men niet anders handelen.
Nederlands zedelijke plicht gaat niet ver
der. dan België op zijn natuurlijke uitwegen
niet le belemmeren. Dien plicht zijn w(j na
gekomen: wij hebben de positie, waarin
1839 ons stelde, niet misbruikt. Wij zijn
er niet zoo zeker van. dal België de positie,
welke het vorkrijgen zou door het thans ge-
teekend verdrag niet misbruiken zou. Heeft
België ons noodig voor dingen die boven
den niet-betemuieringspticht uitgaan, het
legge ons zijn wensclien één voor één voor
op het oogenbtik zeive. dat zij kunnen wor
den ingedtend in er-n vorm. die beslissing
mogelijk maakt Blanco concession te ver
leenen tot bet uitvoeren van reusachtige
werken waarloe dc uitgewerkte plannen
nog niet eens vastslaan, iaat slaan in hun
effect op Nederlandsche toestanden en be
langen kunnen worden overzien en beoor
deeld, is meer dan van Nederland behoort
te worden gevergd. „Peut-on pensee que la
Hollands pourrail se trouver en 1919 dans
une situation inférieure i celle oil elle êtail
cn 1839?" riep voor zes jaren de heer Van
Karnebeek le Parijs uit. Wat hij toen on
denkbaar noemde, zal, na ratificatie van
het door hem geteekend verdrag, inderdaad
tiet geval zijn
Koopt men er België s vriendschap voor?
Vriensciiap is niet le koop; zij kan, tus
schen volken, stcohls uit wederzijdsche
achting groeien. Voor Nederland, zoo hel
zich dit traclaat laat onttroggelcn, zal
België de adding hebben verloren.
Bij referendum heeft het Zwitserscnc
volk een traclaat betreffende de Gene. sche
zóne. dat de Zwitsersdie regeering onder
pressie van Frankrijk had geteekend. ver
worpen. De Belgische kamers hebben een
door de regeering gelct-kend handelsverdrag
mei Frankrijk verworpen. Noch boven Zwit
serland, noch boven België is locn de hemel
ingestorl. Het Europa van Locarno is er niet
naar, dat hel een Nederland, '1 welk dil
(rectaal zal hebben afgewezen, (e na zal
treden.
