Vrijdag 2 Jan. 's morgens 9 uur
Kousen
Corsetten
Auto-Garage „Minerva
Medoc
Wollen Dekens
A. P. BLOK,
E. OFFENBERQ
Bekwame Verkoopsters,
ORGELS
Ondanks de enorme prijsstijging der Wollen Goederen ruimen wij onze geweldige voorraden TEGEN SPOTPRIJZEN
L
J. A. KNETEMAN,
UIT ONZE STAATSMACHINE.
reclame.
Zijn Uw handen en lippen
begint onze
BELASTING-ADVISEUR
Wollen Stoffen
Onze Etalages.
Reparatie-Inrichting
RUIME STALLING
KAREL L. v. DUUREN Lz„ Werktuigkundige
DANSAVOND
Stukgoederen
Huishoudgoed
B- J. DE RD - LEIDEN.
Onderkleeding
Tricotages
V
Bezoekt onze
Speciale
Afdeelmg*
Dekens enz.
ver beneden de waarde,
Extra Koopjes
▼▼▼▼YVYVTY*
Karpetten-Matten
YYYYYYYYYY
Kinderkleding
Hoedjes - Mutsen
SPOTPRIJZEN
VfTTTTTTTf
Maredijk 25 - Telef. 1803
Dankbetuiging.
Zondagsschool „De Graankorrel"
KRUISSTRAAT 30 - LEIDEN
Oudejaarsavond na 8 uur gesloten
rug. En dit is blijkbaar bet sein geworden
toor een algemeene achteruitgang. In
Frankrijk heeft de oppositie uit dit gebeu
ren groote kracht geput en Herriot's poli
tieke leven hangt aan een zijden draadje,
mede als gevolg van een ziekte, die hem
onttrok aan optreden in het openbaar. Her-
riot is gedwongen, water in zijn wijn te
doen en boewei de jongste verkiezingen in
Duitschland de aanwas der uiterste partijen
van Mei ongedaan maakten en dus daar
blijvende verbetering in verzoenende rich
ting mogelijk bleek, gaan we het jaar uit in
do vrees, dat opnieuw Europa's rust gevaar
loopt tengevolge van h%t niet voldoen door
de geallieerden aan de ontruimihgseischen
van het vredesverdrag van Versailles, we
bedoelen de Keulsohe zone
Men ziet, boe we Europa's wel en wee in
't algemeen hebben doen afhangen van de
verhoudingen tot Duitschland. We meenen
daarin niet te hebben misgetast. Alles, wat
annex is aan deze affaire, beheerscht o.i.
in Europa den toestand, meer zelfs dan het
streven van den Volkenbond, dat onder Mc
Donald en Herriot's persoonlijke deelne
ming een flinke stap vooruit scheen te zul
len doen door het bereiken van het proto»
col van Gcnève, al was dit heusch nog geen
ideaal. Maar Baldwin zal vermoedelijk dit
protocol onthalzen en zoo het bereikte on
gedaan maken en opnieuw onzekerheid
brengen in het vraagstuk der 'veiligheid en
waarborgen, dat Frankrijk nimmer zal la
ten rusten.
De stichter von den bond, oud-president
Wilson, is intusschen in Februari heenge
gaan van 't aardsche toon eel, ongetwijfeld
beel wat desillusies rijk.
Een tweede algemeene aangelegenheid,
zijn o.i. sovjet-Rusland en het bolsjewisme.
De erkenning van sovjet-Rusland de jure is
geen vraag meer, die is er, doch verder is
men niet gekomen. Engeland was dicht ge
naderd tot een verdrag, doob BaJdwin'a
komst aan de regeering heeft het verdrag
van de baan doen verdwijnen en het lijkt
nu wel, alsof het van zijn grootste stuw
kracht beroofd© bolsjewisme in Januari
overleed toch de vergoodde Lcnin in di
verse kampen verdeeld, alles zet op de
kaart eener wereldrevolutie, uit zelfbehoud,
sle b.v. den mislukten aanslag op Esthland.
Allerwege gaat men zich vereenigen tot af
weer, xoodat in Europa o.i. geen kans op
slagen bestaat.
Dat Azië vruchtbaarder terrein zal opleve
ren, is niet geheel uitgesloten te achten,
waar in China, door burgerkrijg geteisterd,
veel voedsel voor zoo'n roode beweging aan
wezig is, evenals in andere ag. geknecht©
landstreken, 't Ie niet uitgesloten, dat het
bolsjewisme een macht vormt tegen de
Westerscbe bee oh a ving, waaraan deze een
heele kluif zal krijgenEen macht, ook ge
steund door 't donker Afrika etc.
Hei succes toph der Raff-kabylen tegen
de Spanjaarden die Marokko, goed be
schouwd, hebben moeten loslaten, zet ge
heel Noord-Afrika aan tot vrijheidspogin-
gen en het optreden van Engeland in Egyp
te, waar slechts een schijnbare rust becrscht
een optreden, dat getuigt van imperialis
me van ouden stempel, waaruit in 1914 de
wcrcldkrijg ontstond, doet evenzeer geen
goed.
Het bolsjewisme vormt eind 1921 ccn ge
vaar, waarmee rekening dient te worden
gehouden.
Dat echter scherp optreden deze roode
pl&ag zal verdrijven, betwijfelen wc altijd
nog. Zij zal o.i. ten gronde moeten gam
aan eigen onmacht.
En dan is in 't Oosten der wereld het
oorlogsgevaar vergroot trots dc meest gun
stige en vredelievende verzekeringen van
officieele zijde, 't Engeland van Baldwin
gaat de vlootbaeis van Singapore toch af
bouwen, Amerika, dat door de immigratio
der Japanners te verbieden, reeds stemming
maakte, prikkelt telkens door allerlei 'vloot-
aangelegenheden. Het Japansche volk, dat
bij de verkiezingen reeds een meer natio
nalistische stom deed hooren, voelt de bo-
teekenis van dit alles, hoe fluwjeelig heb
wordt aangekleed.
Maakt einde 1924 dus in de groot© vraag
stukken veelal ongedaan, wat het begin be
loofde, in diverse landen is het niet andera.
1924 mag overigens gerust het verkiezings
jaar bceten. Op de verkiezingen in Frank
rijk, Engeland, Japan en Duitschland wezen
we al. Duitschland is er door in een im
passe, want de Marx-Stresemann-combinatie
lijkt op den duur onhoudbaar, vooral ook
door het verloop ten aanzien van de Keul-
8che zone. In België heeft het kabinet-Theu-
nis een crisis doorstaan en een nieuwe
dreigt. In Skandinavic hebben de verkiezin
gen in Denemarken en Zweden ieder een
soc.-dem. kabinet gebracht waarvan dat in
Denemarken de ontiwapening wil doorzet
ten en leger en vloot wil vervangen door
een politie-leger. In Italië ia vooral na den
moord op Matteotti Mussolini's bewind on
zeker geworden, in Spanje wankelt het di
rectorium. In Oostenrijk is Seipel, door een
moordaanslag gevaarlijk gewond doch her
steld, afgetreden voor de decentralisatie-
zucht in het bestuur. In Zuid-Afrika is het
ministerie-Smuts bij de verkiezingen gesla-
gert door de nationalisten en socialisten,
die samen onder Hertzog een kabinet vorm
den. In Amerika heeft de presidentsverkie
zing Ooolidge bestendigd en met hem dus
het republikeinsch bewind, d.w/«. het be
wind van zoo weinig mogelijk interventie
in Europa, alhoewel do kwestie der in ter
geallieerde schulden, door Frankrijfs nala
tigheid weer op den voorgrond gebracht,
'het Uncle Sam moeilijk kan maken, daarbij
geheel te blijven.
En dan hebben we nog de eeuwige kabi
netscrisis in Zuid-Siavië met Pasjitsj op en
Pasjitsj af, de steeds voortdurende onrust
in Albanië, het onzekere in Griekenland,
Bulgarije, Roemenië, Turkije, Arabie etc.
om van Polen, Portugal en de Zuid-Ame-
rikaansohe republieken maar te zwijgen.
Evenals van de vele, te talrijk om te noe
men arbeidsconflicten over vrijwel de gan-
sche aardbol.
1925 behoeft niet bang tc zijn, dat er voor
hem niets is tc doen, integendeel. Hopen
wij sluechts, dat de sombere vooruitzichten,
die zich thans in menig opzicht afspiegelen,
te somber worden ingeziendat 1920 blij
vend ten goede zal keeren, wat 1921 aan
vankelijk scheen te zullen <V>en.
Dat zij zoo
Bedrijisuitkomsten.
De hoer Haazcvoet, lid van de Eerste Ka-,
mer, stekte indertijd aan den Minister van
Financiën een vraag inzake de saldo's der
Staatsbedrijven en semi-Staaisbedrijvcn
over de laatste 15 jaren.
De Minister heeft daarop 20 November
geantwoord, voor zoover dat mogelijk was;
immer9 'hiel alle z.g. Staatsbedrijven zijn
als zoodanig al 15 jaar oud; de Bedrijven-
wet, die de regeling bevat van de begroo
tingen en rekeningen van de Staatsbedrij
ven, dateert van 16 Februari 1912.
Het begrip Bedrijf eiseht een kleine
verklaring. Meestal wordt voor Rijk en Ge
meente „b e d r ij f" genoemd een onderdeel
van den dieirst, waarvoor een afzonderlijke
begrooling wordt opgesteld en een afzon
derlijke boekhouding wordt gevoerd. In het
gewone maatschappelijke leven duidt „be-
d r ij f" een zaak aan van volkomen zelf
standigheid en die zelfstandigheid is oor
zaak en aanleiding om er een afzonderlijke
boekhouding voor te voeren. Men zai, hopen
wij, het vesrchil voelen. Heel sterk komt
dit uit bij het S t a a t s b o s c h b e d r ij f,
waarover wij onlangs schreven, toen een
voorstel was ingediend om het als Staats
bedrijf op te heffen, omdat men vooruit
wist, dat in afzienbaren lijd nooit inkom
sten en uitgaven elkaar zullen kunnen dek
ken, wal toch in de gewone opvatting van
een „bedrijf" allereerst het geval moet zijn,
gezwegen nog van de verwachting, dat het
winst zal opleveren.
Bij de gemeentelijke bedrijven, meestal
monopoliën, is dat maken van winst zelfs
maar bij de gratie der landsregeering toe
gestaan en dan nog in beperkte mate. Velen
zijn de meening toegedaan, dat er geen hoo-
gere winst mag worden gemaakt dan noo-
dig is om een zekere reserve te maken,
waaruit ten hoogste onderhouds-, vernieu-
wings- en uitbreidingskosten kunnen wor
den betaald.
Bij het Rijk is dat anders; vooral in deze
tijden van betrekkelijke armoede zou het
Rijk gaarne zien, dat er winst werd ge
maakt, en dat deze winst aan de schatkist
ten goede kwam ten behoeve van de alge
meene uitgaven.
In de antwoorden op de vragen van den
heer Haazevoet geeft dan ook de Minister
telkens de verzekering, dat: de voordeelige
saldi overgeschreven zijn ten bate van
's Rijks middelen; dat geen bijdragen uit
's Rijks schatkist zijn besteed om tot een
voordeelige bedrijvenuilkomst te geraken,
evenmin om een nadeelige bedrijfsuilkomst
te keeren; en dat de nadeelige saldi zijn
overgeschreven ten laste van de Slaalsbe-
grooting.
Dit alles berust op de wet. maar geeft
ook duidelijk aan", dat „bedrijf", in den zin
van deze wet heel wat anders is dan „be
drijf in liet gewone maatschappelijk ver
keer, waar de winst aan het bedrijf blijft
en niet iemand gereed staat om nadeelige
saldi te dekken.
Bij de Staalsbedrijven zijn alleen hel
Mijnbedrijf en de Rijkspostspaarbank op
zichzelf aangewezen. Wat de P o s t s p a a r-
b a n k aangaat, waarborgt de Slaat echter
de inlagen der deelnemers en dat kan al
ernstig genoeg zijn. Want de totale som
der ingelegde gelden neemt gestadig toe en
do instelling der Staatsschuldboekjes js
toch eigenlijk een maatregel, om het risico
van den Staat op de inleggers af te wen
telen. De bedrijfswinsten van de Rijkspost
spaarbank worden telkens grooter. In 1908
bedroegen zij nog maar f 742.813,91, maar
voor 1923 worden zij, volgens de meerbe-
doelde opgaven van den Minister, geraamd
op f 3.976.728,84, A i. -meer dan 5-maal
zooveel. Daartengenover staat echter, dat
dc Rijkspostspaarbank haar geld belegt en
dus ook onderworpen is aan-wisselende
geldkoersen. In den loop der 15 jaren heb
ben de voordeelige waardewijzigingen bijna
32 miilioen bedragen, terwijl de nadeelige
ruim 55 miilioen bedroegen, zoodat nadee
lige waardewijziging ruim 20 miilioen meer
bedroeg dan de totale bedrijfswinsten sedert
1881. Doorgaande worden de bedrijfswin
sten gebruikt tot vermindering van liet be
drag, waarvoor de Staat door de daling der
fondsen aansprakelijk is en voor afschrij
ving op het gebouw.
Het Staatsmijnbedrijf heeil sedert
1910 steeds winst opgeleverd, behalve over
1921, toen echter het verlies gedekt is uit
de algemeene reserve. De winstsaldi zijn
in 's Rijks schatkist gestort; voor 1923 weid
dat saldo bepaald op 6'/» miilioen.
Over het Staatsboschbedrijf
spreken wij nu niet. Het is ingesteld op 1
Januari 1922 en heeft steeds een nadeelig
saldo van ongeveer 1 miilioen per jaar aan
gewezen. Dit tekort is voor dit z.g. bedrijt
zeer verklaarbaar en is ten laste van den
Slaat gebracht.
De opgaven over de Landsdrukkerij
lcopen van 1915 tot 1923. Er is een sterke
afwisseling van voordeelige en nadeelige
saldo's. De jaren 191819201921 brach
ten samen een voordeelig saldo van bijna
1200.00, terwijl de overige jaren te zamen
een tekort opleverden van bijna 1250.000.
De Minister wijt de wisselende en lagere
uitkomsten in enkele jaren aan loonsver-
hooging, duurtebijslag, duurder materiaal,
enz. Had de Landsdrukkerij geregeld werk,
dan zouden de saldi gelijkmatiger zijn-,
maar de afwisseling van slapte en over-
groote drukte maakt, dat men een talrijk
personeel moest houden, dat soms noodig
pijnlijk, schraal of gesprongen door de koud?
gebruik dan de heerlijk verzachtende en snel
genezende Puroi. In doozen van 30, 60 en
90 ets. Bij apolh. en drogislen. 1703
is, maar waarvoor op andere tijden geen
werk is.
(Het is echter ook voorgekomen, dat en-
kele departementen hun drukwerk van par
ticuliere drukkerijen betrokken).
HetStaatsmuntbedrijl heeft uiter
aard gewoonlijk gunsiige uilkomsten, om
dat de waarde der munt veel grooter is dan
de grondstof, vermeerderd met de bedrijfs
kosten. Het hoogste voordeelige saldo kwam
voor in 1921 n.i. f 566.000; maar voor 1922
daalde het tq) bijna 14000 en 1923 leverde
een verlies van ruim f 41.000.
De Artillerie-inrichtingen ga
ven steeds van 1913 lot 1923 voordeelige
Saldi, die echter sterk uiteenliepen. In 1914
was het bijna f 58.000; in 1918 was het nog
gc-en f 2000 en in 1922 was het gestegen
tot bijna 1760.000. Allerlei omstandigheden
werken tot deze sterke afwisseling mee.
Het Staatsvisschershavenbe-
d r ij f heeft van 1915 tot en met 1919
voortdurend batige saldi gehad. In 1916 be
droeg het zelts meer dan 4 ton. Van de
goede uitkomst van' dat jaar werd f 250.000
gereserveerd en die konden in 1922 gebruikt
wonden, om het verlies van f 294.000 groo-
tendeels te dekken. Sedert 1920 zijn de;
saldi steeds nadeelig geweest. De vette;
jaren vallen in den oorlogstijd en zijn waar
schijnlijk grootendeels toe te schrijven aan
de in die jaren geringe concurrentie van
Engelschen en Duiischers.
Dat de uitkomsten van het Staats-
bedxijl van de Poster ij en, de Te
legrafie en de Telefonie niet schit
terend zijn geweest in de laatste jaren, is
algemeen bekend, wij danken aan di?
slechte uitkomsten de verhooging der tarie
ven, de beperking van den dienst en de on
tevredenheid en beroering onder bet perso
neel. De posterijen, telegrafie en telefonie,
leverden alleen nog in 1915 en 1916 een be
hoorlijk batig saldo resp. van 1,8 en 1,7.
miilioen, dat in 's Rijks middelen werd
afgedragen. De jaren 1917 tot en met 1922
hebben samen nadeelige saldi op hun ge
weten van ruim 51 miilioen.
De Postchèque- en Girodienst had alleeiï
in 1919 een batig saldo van f 190.000;
(rond); de overige jaren (19191922) had
den nadeelige saldi; 1922 bracht het tot
f 240.000, maar in 1921 was het f 678 00Ö
geweest
Over 1923 zijn geen cijfers opgegeven?
onlangs heeft men kunnen lezen, wslke
sommen de Giro-ellende verslonden heett, 1
Tanaf i 155 in huurkoop, f 10
per maand. 1637
Q. J. AMMERLAAN,
T.b. Matla ft Siegelaar,
P. K. Koorsteen 16.
J. F. G. BODE, Ond-Adj.
I Insp. Bel. Turtm. 8, Tel. 773
9164
Geh. Wol. Mantelstof 98 ct.
(2 El breed)
Geruite Stoffen 68 ct.
Fantasie Flanellen 83 ct.
Jacq. Frotté dubb. br. 98 ct.
Crêpe Marocaine 1.45
ZIE VOOR
JAPONNEN - BLOUSES
en VESTEN
WINTER-UITVERKOOP -»
Levering van alle Modellen
LANGESTRAAT 13 15-1719
1697
m. g.
Grand Café-Restaurant ..DEN BURCHT".
ZONDAG JANUARI - Aanvang des n.m.
(Groot Jazzband.
4756
8 nor.
Prijs f O.OO.
- Telefoon 2411.
Hemdenkatoen 22, 151 ct-
Lakenkatoen
10,'4 Graslinnen
Witte Katoen
Witte Keper
Wit Flanel
Poolbonten
Vitrages
Ondervitrages
49,
66,
24,
48,
38,
46,
28,
22,
38 ct.
49 ct.
18M
38 ct.
19 ct.
28 ct.
16 ct.
9Mct.
Grasl. Lakens 1.39
Sloopen
Tafellakens
Servetten
Theedoeken
Handdoeken
Baddoeken.
Zakdoeken
Ontb. Lakens
59,
98,
53,
15,
33,
36,
14,
49 ct.
58 ct.
39 ct.
6Kct.
24 ct.
22H
8Kct.
1.48, 98 ct.
Bonn- en Architecten-bmean
Nassanlaan, Oegstjjeest.
Fabrieksbouw. Villabonn.
Verbouwingen.
Beton- en IJzeiconstructie.
Bonnk. adviezen.
9467
Zachte Fransohe
onderzochte wyn
0.85 p. flesch
f 36 per Anker 6189
„HUIS DE VLMT",
Schenk weg 114 Den Haag
Dam.-Hemd 1.28, 0.98
Pantalon 1.14, 0.77
Nachthemd 1.96, 1.58
Tailles 0.68, 0.48
Onderjurk 2.86, 1.69
Heer.-Hemden 1.49, 1.28
Overhemd 1.44, 0.96
Kind.-Hemden 0.58, 0.33
Broekjes 0.69, 0.54
Dam.-Tailles
Borstrok
Onderjurk
Pantalons
Heer.-Borstrok
Pantalons
•Ktnd.-Borstrok
Pantalon»
Direct.-Pantal.
0.66, 0.48
1.84, 1.36
2.88, 2.46
2.24, 1.68
1.88, 1.24
1.84, 1.18
0.68, 0.39.
0.78, 0.49
0.48, 0.39
Gewatteerde Dekens
8.65, .7.35, 6.55, 5.85
Met Satinet overtrokken
11.65, 9.85, 6.85,
Molton Dekene 1.4498 ot.
Kinderdekens 7934 et.
Onze groots voorraad
1715
(iot ÏOO c.m. wij<l)
6 els Gestr. Karpet 3.68
9 Gebloemd,, 7.85
12 Gestreept 6.95
16 Gebloemd 13.95
Kamermat, 140 180 0.79
Chinamatjes 0.10J
Cocoilooper 0.54—0.38
Tafelzeil 0.82—0.66
Kachelzejlen vanaf 0.22)
Kindermantels vanaf 0.98
M Jurken 0.69
Jong., Truien 0.88
Pakjes 1.86
on verdere Kinderkleeding
voor
Grof- en Kunstsmederij,
Constructie-Werkplaatsen
Speciaal In het repareersn
van Stoomketels en andere
Stoomwerktuigen.
Fabriek, en Kantoor
M. G.
9411a
Aan allen die op eenigerlti
wijze medegewerkt hebben
tot het doen slagen der
Kei'stfeestvicring van de
Onderatdeeling
Ghr. Nat. Werkmansbond
te Leiden.
En wenschen allen Gods on
misbare zegen in het Nieuwe
Jaar toe. 9401a
Eiken Zondag van 12-121
uur INSCHRIJVING van
Nieuwe lieerlingen in het
Gebouw „NATHANAËL",
Morlaansteeg 2.
wenscht zijne geachte Cllenteele en
Bekenden een Voorspoedig Nieuwjaar
1702
C&ABRENNINKMEIJER, Leiden
vragen wegens nitbreiding 1729
voor de Afdeeling Mantels,Costnums. Japonnen. Blouse»
Rekken, Klnderconfectle en Heerenmode-artlkoien
Alleen eerste krachten komen In aanmerking.
