ONTVOERD.
No. 19860
LEIDSCH OAGBLAD, Vrijdag 5 December
Derde Blad. Anno 1924.
UIT DE RAADZAAL.
Gemeenteraad van t pjfjen.
FEUILLETON.
Na de begiooling.
Het jaarlijksche karwei is weer achter
den rug. De begrooling voor 't volgend jaar
is afgehandeld. Evenals vorig jaar zijn er
zeven zittingen voor noodig geweest. Zeven
zittingen van eindeloos nu, laten we
maar zeggen gepraat, geen erger woord
willende gebruiken, alhoewel het alleszins
op zijn plaats zou zijn. Naar we vernamen,
is een dikke f 2700 daarmee verdaan.
Met recht verdaan, want wat is er be
reikt? Een totaal onveranderde begrooting.
Zelfs niet de kleinste kleinigheid is er aan
gewijzigd. Gewoonlijk placht er al niet veel
te worden veranderd, nu was het niemen
dal. En om dat te bereiken is f 2700 ver
praat. 't Is hartverheffend.
Nimmer hebben wij trouwens een begroo
ting hier zien behandelen .waarbij het de
bat op zoo'n laag peil stond als dit keer het
geval was. Af en toe was de raadzaal be
paald een soort publieke vermakelijkheid,
zij het niet eens van hoog allooi.
De belangstelling op de publieke tribune
is bijna nihil geweest. Is het te verbazen,
dat de belangstelling voor de fails et gestes
van onzen raad zoo sterk dalende is?
Sectievergadering en sectieverslag blijken
meer en meer een overbodige luxe le wor
den, vooral het laatste.
Van een normale vergadering is bijkans
niet meer te reppen. In plaats dat de raads
leden hun op of aanmerkingen lot B. en W.
richten bevechten zij elkaar en m.eer dan
de helft van den tijd gaat weg aan dib vech
ten onderling. Een der leden valt b.v. B. en
W. aan. In plaats nu B. en W. zich zelf te
laten verdedigen, neemt een ander lid dat
bij voorbaat al op zich, alsof B. en W. zelf
daartoe niet capabel zijn. En bleef het dan
nog maar bij een! En dan: ir. eerste instan
tie praten eenige heeren, B. en W. antwoor
den; in tweede instantie meenen opeens
eenigen zich geroepen ook nog een duit in
't zakje le moeten doen en dan speciaal
tegen hun medeleden.
Het reglement van orde geeft den voor
zitter zoo goed als geen macht en was het
anders, och, dan zou men er wel iets op
yinden, daarvan zijn we overtuigd. De hee
ren willen nu eenmaal zoo ter botviering
van in hoofdzaak politieke lusten. Want
waarbij speelt tegenwoordig de politiek
openlijk of verkapt, niet de hoofdrol? Het
Aost ook niets, zoo'n politieke propaganda
- behalve dan aan de gemeenschap.
Het is wel frappeerend daarbij, dat de
woordvoerder van een partij, die bezuini
ging als eersle leus in haar vaandel draagt,
.voorging. Het liet zich toch aanvankelijk
aanzien, dat bij de algemeene beschouwin
gen dit keer eens niet van die groote poli
tieke beschouwingen zouden loskomen,
mede door de ziekte van den heer v. Eek.
Maar jawel, de heer Zuidema vond het noo
dig het paard van Troje in optima forma in
te halen, hetgeen hem zelfs een compliment
van den beer Knuttel bezorgde! En terwijl
Qe andere parlijen zoo verstandig waren,
daarop vrijwel niet te reageeren, trad de
S. D. A. P. in uitvoerige weerlegging. Het
.iras toch niet haar schuld, nietwaar?
Aan de replieken moest natuurlijk weer
bijna iedere spreker deelnemen en hadden
en W. gedupliceerd, warempel er zou
wel weer zijn geantwoord, vreezen we. Ge
lukkig hebben B. en W. zich van duoliek
.onthouden
Een stroom van voorstellen en moties
was ingediend. Aangenomen is er niet een
en daarop zal ook wel gerekend zijn. In
hoofdzaak betrof deze stroom de meest be
kende onderwerpen als de opcenten op de
vermogensbelasting, de werkloosheidsuit-
keeringen en wat daarmee annex is, (die
buiten de begrooting om zoo om de twee
maanden op het appel verschijnen), liooger
aftrek van noodzakelijk levensonderhoud,
medezeggenschap, eenheidsschool etc., we
zullen er niet op terugkomen, 't zijn afge
graasde onderwerpen.
Van belang en ter zake was tenminste de
kwestie van het doen dalen der huren van 1
arbeiderswoningen, waaraan B. en W. al'le
aandacht toezegden, terwijl praeadvies is te
Verwachten over twee voorstellen Wilbrink
betreffende voor onze stad belangrijke
vraagstukken. Maar ook hierover is niet
temin weor noodeloos gedebatteerd.
Daarop volgden de volgnummers, waarbij
eveneens vrijwel het oude liedje werd ge
zongen. Schoenengeld voor de politie, speel
terreinen, afschaffing gemeentelijke visch-
winkel, schoolkinder-voeding en kleeding,
enz., enz. We zullen er ook niet op ingaan.
De verlenging van den werktijd der poli
tie die huilen de competentie van den raad
valt, gaf niettemin het noodige oponthoud
het was een te dankbaar onderwerp om te
laten glippen.
Naast aJ het bekende eenige nieuwe din
gen, maar veel om het lijf hadden ook deze
niet,
Op een nieuwe Havcnbrug schijnt kans
Le komen, wat een goed en nuttig werk
zou zijn.
Doch laten we het heg root ingsverloop niet
verder volgen, en ook niet ingaan op eenige
incidenten, het verslag is overzichtelijk ge
noeg geweest.
Tot slot mocht een algemeene malaise
onder de raadsleden zelf worden geconsta
teerd, wat wonder, en werd alles afgerof
feld. Zou men ook liever niet uitzien naar
„beroepsraadsleden", die al hun tijd geven
kunnen?
B. en W. komt een woord van hulde toe
voor deze begrooting, die gunstige aspecten
opent en tevens heeft doen verdwijnen de
zeer onrechtvaardige belasting, die de za
kelijke belasting op '1 bedrijf altijd is ge
weest.
Zij hebben wel over de hetie linie, gezege
vierd. Alleen de heer Eerdmans bevocht op
hen een formaliteitsoverwinning. Of dit suc
cesje de moeite aan tijd elc. echter
waard is
We denken met schrik al weer aan de b'e-
grooting voor 1926. met verkiezingen in
't zicht.
(Zitting van gisteren).
De lieer HEEMSKERK ziet in het voor-
slel-v. Stralen geen nut, want dat zou be
ttekenen, dat heb systeem van het B. A-
niet deugt. En daarmee is hij het niet eens,
al zullen er wel enkele verkeerde gevallen
zyn. Hij vraagt niet, van welke zijde een
voorstel komt.
De heer v. STRALEN: Wees u nu eens
één keer eerlijk. (De voorzitter klopt).
De heer HEEMSKERK dringt op terug
nemen hiervan aan. Hij steunt altijd, onver
schillig van welke zijde het komt.
De heer BAART noemt nog een geval,
waarvoor hij instaat om aan te toonen, hoe
slecht de uitkeeringen van het B. A. zijn.
De heer ELKERBOUT stejt daartegen
over een ander geval uit zijn ervaring. Hij
voelt er niets voor voor het voorstel v. Stra
len te stemmen.
De heer EERDMANS wijst er op, dat
deze zaak herhaaldelijk ter sprake is geko
men en hij meent, dat de heeren op die ma
nier hun doel voorbij zouden streven, zelfs
wanneer zij gelijk hadden, doordat de raad
er genoeg van lieeft.
De heer v STRALEN ziet geen anderen
vcg dan om er telkens mee in den raad
te komen, en hrj zal dat blijven doen. De
menschen vergaan van honger.
De VOORZITTER herhaalt, dat de raad
toch niet plotseling voor B. A. kan gaan
spelen. Zulke dikke woorden zeggen niets.
Van den partijgenoot van den heer v. fetra-
len in liet B. A. is nooit in het B. A. een
klacht ingiekomen.
Bedoeling is eenvoudig alle georganiseer-
(len weer bij het steuncomité te brengen
Het voorste 1-v. Stralen wordt
verworpen met 9010 stemmen.
Voor de S.D.A.P. en de heeren Knuttel,
Witmans, mevr. Dietrich.
Bij art. 456 (subsidie werkhuizen etc.)
is een voorstel van den heer KNUTTEL
dezen post te brengen op f15 000 ten einde
de loonen, door de gemeentelijke werkin
richting aan de verpleegden toe te kennen,
te verhoogen.
Hij meent, dat het werkhuis voor hem
is een oude schuld en daarom dit voor
stel. Er worden loonen betaald, waarvan
niet te leven valt, f2.50f5 per week
plus kost.
De heer WITMANS, hoewel bestuurslid,
kan momenteel geen oordeel vellen of het
voorstel nuttig is dan niet.
(Interrupties: en dat is nogal een be
stuurslid.)
Je kunt toch niet alles weten. Hij voelt
wel wat voor verhooging, doch hg durft
het zoo direct toch niet aan.
Wethouder SANDERS is niet in de ge
legenheid geweest deze zaak te bezien
Zaterdagmorgen kreeg hij het voorstel
maar hij meent, dat er geen aanleiding is.
De heer HEEMSKERK vraagt of prae
advies niet mogelijk is.
De VOORZITTER: de begrooting moet
toch voortgaan, dat gaat niet.
De heer v. STRALEN durft, al weet
ook hy als bestuurslid niet precies, wel
me' het voorstel-Knuttel mee te gaan. (Do
voorzitter: natuurlijk.)
Het voorstel Knuttel wordt teruggenomen.
Bij art. 469 (Werkverschaffing aan werlc-
loozen» is het voorstel van den lieer VAN
STRALEN: De Raad, van oord:el, dat hei
ondernemen van meerdrre werk n ui, werk
verruimingsoogpunt gewenscht is, noodigt
Burgemeester en We.houd rs uit plann.n U
ontwerpen voor de ophooging van het Schut
tersveld en de verbetering van den Haag-
weg, vanaf de Witte poort tot de Vink.
Kortheidshalve zal hij h:-t antwoord van
den wethouder afwachten.
.Wethouder MULDER zegt, dat de Haag-
weg een rijksweg is, waaraan niets is te
doen. Slechts een klein deel valt onder
de slad.
j Een betere toestand van het Schuttersveld
te krijgen is in studie. Ophooging helpt
in ieder geval niets.
De VOORZITTER raadt intrekken aan.
Bij den Haagweg is het een kwestie van
brugverbetering, voor zoover het de ge
meente betreft, dus niet voor werk-
veis chaffing.
De heer v. STRALEN trekt zjjn voor
stel in.
De heer WILBRINK zal bij art. 518 (Gas
fabriek) geen voorstel doen de toonkamer
der Lichtfabrieken op te heffen, doch hij wil
er toch op wijzen, dat deze toonkamer den
winkelstand veel schade doet op de manier
als deze thans wordt beheerd. Hij dringt op
beperking aan. Vooral de huurkoop is z. i.
fnuikend, aanzettend lot leven boven stand,
waarvan hij de gevolgen in afschrikkende
kleuren schetst cn hij dringt aan vooral
daarmee te eindigen.
Voorts heeft hij gehoord dat de lichtfabrie
ken ook de gasfitters concurrentie aandoen.
De heer KOOISTRA zegt, dat deze huur
koop zonder woeker beter is dan koopen bij
de firma Loeb of zoo.
De heer GROENEVELD meent, dal het ook
nooit goed is. Altijd worden de gemeente-be
drijven gelaakt de toonkamer gaat goed en
nu deze critiek. Particulieren zetten toch
ook maar tot koopen aan.
Wethouder SANDERS zegt, dat commis
sarissen en commissie ad hoe uit den mid
denstand daarover beraadslagingen hebben
gevoerd en nog voeren en men komt den
winkelstand tegemoet voor zoover dat gaat,
zonder de gemeente te schaden.
Huurkoop is hem ook niet sympathiek,
doch er is verschil tusschcn luxe- en ge
bruiksartikelen en fornuizen enz. behooren
toch zeker tot de laatste er. daartegen is het
bezwaar z. i. gering.
Bij art. 567 (Reinigings- en Ontsmeltings-
dienst) is liet afwijzend praeadvies van B.
en W. op een Verzoek van mevr. v. Itallie
en den heer Sytsma om den dienst goedkoo-
per in te richten zonder het nut le verklei
nen.
De heer SYTSMA meent, dat op enkele
onderdeden toch wel te bezuinigen is, hij
noemt enkele punten. Dit in verhouding tot
elders. Een opzichter i9 b.v. wel te missen,
op het stalpersoneel is te bezuinigen, enz.
Gaarne wil hij met den wethouder daarover
nader praten.
Wethouder MULDER wil gaarne de pun
ten van den heer Sytsma met dezen nader
onder de oogen zien.
Hiermee zijn de Uilgavcn afgehandeld.
INKOMSTEN.
Bij art. 103 (Zweminrichtingen) zijn twee
voorstellen v. d. Heuvel.
De VOORZITTER stelt voor deze thans te
rug te nemen, daar het tarief van de Zijl toch
in 't voorjaar behandeld worden moet en
dan zou het tarief desnoods ook op de an
dere Zweminrchting toepasselijk kunnen
worden verklaard, zoo de raad dit wil.
De heer v. d. HEUVEL gaat daarmee ac-
coord.
Bij wet 502 (vermogensbelasting) is een
voorstel v. Eek.
De Raad besluit het aantal opcenten, dat
van de vermogensbelasting wordt geheven,
le brengen van 15 op 100.
De heer Witmans en mevr. Dietrich
stellen voor 50 opcenten le nemen.
Bij de bekende redenen noemt de heer
WITMANS nog, dat op de personeele be -
lasting 50 opcenten wordt genomen op de
laagste huren. Dan kan dit ook wel.
De heer v. STRALEN meent, dat waar hel
rijk 100 opcenten toeslaat, de gemeente ook
zoover gaan moet, waar het menschen be
treft, die het kunnen missen.
De heer KNUTTEL meent, dat juist deze
categorie 't eerst in aanmerking komt voor
belasting en dus is hij voor deze voorstellen.
De heer v. d. REU DEN is er legen omdat
hij gelooft dat dan niet veel menschen met
geld in Leiden zullen blijven.
De heer HEEMSKERK is legen verzwa
ring gezien de voorstellen tot belastingver
laging etc. in welk kader deze verhooging
toch niet past.
Wethouder SANDERS erkent dit laatste
argument. Overigens zou hij de bekende ar
gumenten kunnen herhalen als kapitaal-
vlucht en beletting van kapitaal zich hier le
vestigen; te zware belasting van menschen,
die van een klein kapitaaltje moeten leven,
ook in tegenstelling met de belasting van
menschen, die alleen van inkomen betalen
en de belastingen zijn hier in 't algemeen le
hoog.
(100 opcenten wordt verworpen met de
stemmen van S.D.A.P. en den heer Knuttel
voor (22—6 verworpen). 50 opcenten wordt
verworpen met 1810 stemmen).
Vóór behalve de voorstemmers van 100
pet., ook de democr. en vrijz. democraten.
De heer v. STRALEN stelt voor den post
506 op f 75000 ie handhaven, d. w. z. hand
having van de zakelijke belasting op het be
drijf, gelijk ook in Den Haag en Amsterdam.
Mevr. v. ITALLIE zegt, dat haar fractie
voor opheffing zal stemmen omdat de be
lasting onrechtvaardig drukt, n.l. niet op de
winst berekend is.
De heer WITMANS sluit zich bij mevr. v.
Itallie aan.
De beer DEUMER constateert, dal hel af-
schaffingsvoorslel van B. en W. van deze
belasting in industrie en handel met vreugde
is begroet.
Het voorstel v. Stralen wordt verworpen
met 226 stemmen.
Voor de S.D.A.P. en den heer Knuttel.
Z. h. st. wordt dan besloten tot opheffing
der zakelijke belasting op 't bedrijf.
Bij art. 581 is een voorstel van den heer
SPEXDEL
Ondergeteekendc stelt voor het Vischbu-
reau op te heffen.
Ilij meent, dal de redenen voor de oprich
ting, prijsregelend optreden en leeren visch-
eten, zijn vervallen. Het publiek eet nu visch
gezien de vele vischwinkels, sindsdien opge
richt etc. en de prijzen zijn niet le hoog, zoo
als hem bij steekproeven gebleken is. Hel
vischbureau is zelfs wel eens duurder en
bovendien worcjl het z. i. niet meer gebruikt
door de categorie, voor wie het in de eerste
plaats is bestemd.
Als man van rechts wil bij getuigen ie
zijn legen gemeente-bemoeienis in dezen cn
hij hoopt, dat B. en W. als rechts college met
zijn voorstel mee zullen gaan.
De heer HEEMSKERK: verkoop dan
rcehtsche scholletjes.
De heer GROENEVELD wijst er op, dat
de verzorging van het bureau eenige jaren
was toevertrouwd aan een wethouder-mid
denstander in liart en nieren en deze wet
houder staat er vrij nonchalant tegenover.
Hij geeft dan zijn lezing over het ontstaan
van het bureau, noodig, waar anders de
vischverkoopers het volk slechts het over
schot leverden, het goede bewaarden voor
de O.W.'ers.
De gemeenle kan zich niet op dit terrein
bewezen, werd van rechts altijd gezegd; dit
bureau heeft anders bewezen. Het bureau
heeft zich altijd bedropen. En waren de
vischverkoopers goedkooper, dan konden zij
dit bedrijf wel wegconcurreeren. Zij willen
echter wat anders: de prijzen in eigen hand
krijgen!
Er zijn sedert lal van vischwinkels bij
gekomen. Welnu, ah de heer Spendel par
ticuliere visch wil eten, laat hij zijn gang
gaan. Hij gunt het hem graag, al zeg de
Keuringsdienst, dat de hygiëne bij de visch
verkoopers veel le wenschen overlaat. Maar
laat anderen de vrijheid in den gemeente-
winkel te koopen, waar de waar uitstekend
is, tegen matigen prije en op vol gewicht.
Oneerlijke concurrentie levert de visch-
winkel niet, verkoopend tegen prijzen, die
iedereen kan nemen.
De heer WILBRINK acht den tijd voor
prijsregelend optreden der gemeente voorbij
en hij is voor opheffing van hel bedrijf. (Ge
roep: stemmen!)
De heer EERDMANS wijst er op, dat bij
heengaan van den wischwinkel bijna alleen
Kalwijkers of Noordwijkers zullen profitee-
ren, die veelal minderwaardige visch tegen
een prijsje verkoopen en zoo sympathiek
zijn de Kalwijkers niet.
De heer ELKERBOUT wijst er nog op, dat
het bedrijf niets kost en prijsregelend werkt.
De heer BERGERS is als middenstander
zeer voor opheffing. (Geroep: stemmen).
Wethouder REJMERINGER meent, dat
politiek bij yischverkoop toch niet le pas
komt. Ah een zaak hier prijsregelend op
treedt, dan is het zeker het vischbedrijf.
Werd dit opgeheven, dan zullen de prijzen
direct stijgen, dal verzekert hij.
Het voorste 1-S pendel wordt ver
worpen met 208 stemmen. Voor de
heeren Spendel, Cosier. Wilbrink, Huur
man, Deumer, Bergers, Wilmcr en Van der
Rcyden.
De gansche begrooting, slnitend met een
bedrag van f 7.223.414, wordt daarop met
algemeene stemmen, met uitzondering van
den heer Knnttel, aangenomen, evenals de
kapitaaldienst.
Niets is er aan veranderd.
Men komt dan tot de verdere
Agenda.
oorstel inzake de verstrekking van een
kap taal van f 1.000.000 aan dc ElecJ-rici-
teitsfabriek, ten behoeve van verschillende
uitbreidingswerken en tot vaststelling van
den desbetreffenden bcgrootingsstaat.
Conform besloten.
2Jo. Voorstel in zake de toetreding van
de gemeente als lid van de vcreeniging
„Tuinbnmv-Ondè-linge". (301)
Do heer HEEMSKERK vraagt of het risi
co niet te groot is en of verzekering bij de
Rijksverzekeringsbank niet beter is.
De VOORZITTER raadt dat voorstel ten
zeerste aan bet risico is niet grooter dan
bij dc rijksverzekeringsbank, zooals wethou
der SANDERS ook nog eens uiteenzet.
Het voorstel van B. en W. wordt aange
nomen me. 23—5 stemmen.
Togen de heeren Heemskerk, Grocneveld,
v d. Heuvel, Elkerboub en mevr. v. Itallie.
22o. Voorstel lot intrekking van de veror
dening van 6 April 1893 (Gem.blad No. 3),
op bet verleenen van vergoeding aan werk
lieden in geval van ongelukken (302)
Conform besloten.
23o. oorstel ot beschikbaarstelling van
gelden voor het doen drukken van een nieu
wen catalogus van de schilderijen in het
Stedelijk Museum „de Lakenhal". (297)
Conform besloten.
2k>. Praeadvies op het verzoek van dc -
Onderwijzersclub tot besludeering van hel
Dal Ion-onderwijssysteem, om het kosteloos
gebruik van een gemeentelijk lokaal voor
het houden van gemeenschappelijke 9ludie-
vcreadorineen. (311)
Uitgesteld. v
2.">o. Verordening op den verkoop van
vuurwerk. (303)
Vastgesteld W
20o. Bezwaarschrift van J. J. Paardekoo-
pcr, legen zijn aanslag in het gemeentelijk
vergunningsrecht, dienst 1924/1925 (295)
Goedgekeurd.
27o. Verzoekschriften in zake schoolgeld
Middelbaar- en Hooger Onderwijs, dienst
1923/1924
Goedgekeurd.
28o. Praeadvies op hel voorstel van den
heer Groeneveld, mevr. van Itallie—van
Embden en den heer Sijtsma, om langs de
Breestraat trottoirs te doen aanleggen. (300)'
Uitgesteld
29o. Praeadvies op het verzoek van den
Cenlralen Bond van Transportarbeiders, om
don straatverkoop van melk op Zondag bij
verordening te verbieden. (287)
Uitgesteld Hierna sluiting.
Vermoedelijk komt de raad 22 Dec. a.§.
weer bijeer.
Van ROBERT LOUIS STEVENSON.
Geautoriseerde verlating van J. G. L. B. Pet.
(Nadruk verboden.
12)
Het was heerlijk mijn oogen weer in hel
daglicht te openen en weer in het gezel
schap van menschen te zijn. Het vooronder
was een tamelijk groote ruimte, overal voor
zien van kooien, waarin de mannen zaten
te rooken of lagen te slapen. Daar de dag
kalm was en de wind gunstig, was hel luik
open en niet alleen hel goede daglicht, maar
nu en dan scheen zelfs door het slingeren
van het schip een straal zonlicht.naar bin
nen.
Ik had mij nauwelijks bewogen, (oen een
Ier mannen mij een slok gaf van een ver
sterkenden drank, d-ien mr. Riach had be
reidden zed me, rustig te blijven liggen, dan
zou ik gauw weer beter zijn. Er waren geen
beenderen gebroken, legde hij uit. „Een slag
op het hoofd was ni-ls. Man," zei hij, „ik
Web hem je 2elf gegeven."
Hier lag ik vele dagen als een goed be
waakt gevangene en kreeg niet alleen mijn
gezondheid terug, maar leerde ook mijn ge
zelschap kennen. Het was een ruw troepje,
°öa'3/eelui meestal zijn; menschen, die
alle vriendelijke dingen van het. leven mis-
S^Qaen veroor^ea'(t zijn samen te zwoegen
op de ruwe zeeën en onder meesters, die
st minder ruw waren. Er waren er onder,
e als zeeroovers hadden gevaren en din-
*"n ,ia^den gezien, waarvan de gedachte
alleen schandelijk is; anderen waren weg-
geloopen van 's Konings schepen en liepen
met een strop om den nek, waarvan zij geen
geheim maakten, en allen waren bereid om
een kleinigheid met hun beste vrienden le
'twisten.
Toch was ik nog maar weinig dagen met
Iien samen geweest, of ik schaamde mij
over mijn eerste oordeel, teen ik weggeloo-
pen was Van die pier van hot veer, alsof zij
•beesten waren geweest. Geen enkel slag
menschen is door en door slecht maar iedere
soort heeft haar eigen deugden en gebreken
en deze matrozen maakten geen uitzonde
ring op den regel. Zeker waren zij ruw en
naar ik vermoed ook slecht, maar zij had
den veie deugden. Zij waren vriendelijk,
wanneer zij konden, naief in een graad, die
ver boven de naïveteit van een landjongen
als ik uitstak, en hadden eenige vage ideeën
over eerlijkheid. Er was één man van onge
veer veertig jaar, die dikwijls urenlang aan
mijn kooi zat en rr.ij vertelde van zijn
vrouw en zijn kind. Hij was vissoher en
had zijn boot verloren en was daardoor ge
dwongen tot de groote vaart. Het is nu jaren
geleden, maar ik heb hem nooit vergeten.
Zijn vrouw, die veel jonger was dan hij, zoo
als hij mij dikwijls Vertelde, waohlte tever
geefs de terugkomst van haar man; nooit
zou hij 's morgens heit vuur weer voor haar
aanmaken en nooit het kind meer zoet hou
den, wanneer zij 2iek was. Zooals later
bleek waren do nieeslen van deze arme ke
rels op hun laatsten tocht; de diepe zeeën
en de vraatzuchtige vissc'hen wachtten hen,
en het is een ondankbare bezigheid kwaad
van de dooden te spreken. Onder de andere
goede dingen, die zij deden, gaven zij mij
mijn geld terug, dal onder hen verdeeld was
en ofschoon er ongeveer een derde deel le
kort kwam, was ik er erg blij mee en hoop
te, dat hel mij van dienst kon zijn in het
'land, waarheen ik ging. Het schip was be
stemd voor de Carolina's en men moet niet
denken, dat ik daar eenvoudig als banne
ling heenging. De menschcnhandel werd
toen ad tegengewerkt; sindsdien, tijdens den
opstand van de koloniën en de vorming van
de Vereenigde Stalen, is er natuurlijk een
eind aan gekomen; maar in de dagen van
mijn jeugd werden blanken nog als slaven
verkoelt naar de plantages en dat was liet
lot, waartoe mijn ellendeling van oen oom
mij had veroorcCeold.
De kajuitsjongen Ransome, van wien ik
het eerst had gehoord over deze afgrijselijk
heden, kwam soms bij mij uit de achterka
juit, waar hij een slaapplaats had en dienst
deed. Nu eens verbond hij een kwetsuur,
zonder klagen de pijn doorslaand, dan weer
vloekte hij over de wreedheid van mr.
Shuan. Mijn hart bloedde, ate ik hem zag,
maar de mannen hadden groot respect voor
den.eersten stuurman, die, naar zij zeiden,
de eenige zeeman was van liet heele rom
meltje en „nog zoo slecht niet als hij nuch
ter was." Ik ontdekte een wonderlijke eigen
aardigheid bij onze stuurlieden, dat mT.
Riach humeurig, onvriendelijk en rus was,
wanneer hij nuchter was, terwijl mr.
Shuan geen vlieg kwaad deed, behalve wan
neer hij dronken was.
Ik informeerde naar den kapitein; maar
zij zeiden, dat de drank geen invloed had op
dezen man van ijzer.
In den korten lijd. dien mij gegeven was,
deed ik mijn best iets van een man, of lie
ver iets van een jongen te maken van den
armen Ransomo. Maar hij had nauwelijks
een menschelijk versland. Hij herinnerde
zich niets van den tijd, vóór hij op zee
kwanr. alleen, dat zijn vader klokken had
geanaakt, en een spreeuw in de huiskamer
had, die „the North country" kon fluiten;
al liet andere _^as uitgewisóht in de jaren
van ontberingen en wreedheden. Ilij had
vroesndle donkheelden over den vasten wal
overgenomen uit de veihalen van zeelui,
dat hel een plaats was, waar jongens in een
soort slavernij weiden gevoerd, die „een
baantje" heette, en waar leerlingen voort
durend werden gegeeseld en in smerige ge
vangenissen werden gestept, in een stad
zag hij die helft van die mannen aan voor
Tonselaars, en het derde van de huizen voor
holen, waar zeelui werden bedwelmd en
vermoord. Wanneer ik hem vertelde, boe
vriendelijk ik wa3 behandeld op dienzelf
den vasten wal, waarvoor hij zoo bang was;
hoe goed gevoed en onderwezen door mijn
vrienden en mijn ouden, en wanneer hij
dan pas geslagen was, weende hij bitter en
zwoer, dat hij weg zou loopen. Maar, als hij
in zijn gewone dwaze stemming was, of nog
erger, wanneer hij in de achterkajuit een
glas sterken drank had gehad, geloofde hij
mij eenvoudig niet.
Hot was mr. Riach, die den jongen te
drinken gaf; het was zonder twijfel vrien
delijk bedoeld, maar behalve dat het ver-
derflijk was voor zijn gezondheid, was hel
een ellendig gezicht, het ongelukkige
ouderlooze schepsel le zien zwaaien en
dansen en onzin praten.
Sommigen lachten, maar niet allen, an
deren werden razend boos, misschien dach
ten zij aan hun eigen jeugd, of hun eigen
kinderen, en zeiden den stuurman op te hou-
denynet dien onzin, en te bedenken wat hij
deel. Wat mij betreft, ik schaamde mij,
wanr.eer ik het zag, en nog komt het kind
in mijn droomen
Al dezen tijd had de „Covenant" tie kam
pen met tegenwind en danste op de van
voren komende zeeën, zoodat het luik bijna
voortdurend gesloten bleef en het vooronder
alleen werd verlicht door een slingerende
lantaarn aan een balk. Er was voor alle
handen werk, de zeilen moesten ieder uur
veranderen of ingenomen worden, de ver
moeienissen werkten op het humeur der
mannen, den heclen dag werd in de kooien
gemord cn getwist en daar ik nooit een voet
aan boord mocht zetten, is het te begrijpen,
dat ik dit leven moe werd, en hunkerde
naar een verandering.
En die verandering zou ik spoedig krij
gen, maar ik moet eerst een gesprek vertel
len, dat ik met mr. Riach had, hetwelk mij
oen hart onder den riem slak.
Ik trof hem in een gunsligen slaat van
dronkenschap (hij zag nooit naar mij orn,
wanneer hij nuohler was), legde hem plech
tig geheimhouding op en vertelde hem mijn
hecle geschiedenis.
Hij verklaarde, dal hel een sprookje leek,
dat hij zijn best zou doen, mij te helpen, dat
hij me pen, papier en inkt zou-geven, om
een regeltje te schrijven aan mr. Campbell
en een anderen aan mr. Ranlieillor, en dat
hij, wanneer ik de waarheid had gesproken,
tien tegen één in staat zou zijn met hun bij
stand, mij te helpen en mij in mijn rechten
te herstellen.
„En verlies onderlusschen den moed
niet," zei hij; „je bent heusch niet de
eenige. Menigeen schoffelt tabak aan den
anderen kant van de zee, die op zijn eigen
paard behoorde te klimmen voor de deur
van zijn eigen huis; heelwat. Het leven is
op zijn be9t ©en variété-theater.
•V tWordt vervolgd.)
