jo, 19851.
DINSDAG 25 NOVEMBER
Anno 1924
Iffloiesle Kennisgevingen.
Het vopm^metfl nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PHU3 DER ADVERTENTIEN
30 Cis. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Jjlerdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor evenlueele opzending van brieven
MO Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Oirectie en Administratie 175 en 1835 Redactie 1507.
Postchèqus- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 portokosten.
/0.18.
0.18.
kit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
[Aan den gemeentelijken vischwinkel,
ischmarkt 18, tel. 1225, is WOENSDAG
Irkrijgb.: SCHELVISCH k f 0.12—f 0.42.
V'HOL k f 0.16—f 0.20—f 0.33, KABEL-
JlUW k f 0.35f 0.40 (geh. kabelj. f 0.29;
pRBOT k f 0.62, per pond en HARING
0.05 per stuk.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
[Leiden, 25 November 1924.
HINDERWET.
IBurgemeester en Wethouders van Leiden
Irengen ter algemeene kennis, dat de be-
issing op het verzoek van de N.V. ,,De
jeidscho Courant" om vergunning tot uit
weiding van de drukkerij in het perceel
[apenburg No. 10, kad, Sectie G. No. 1147,
i verdaagd.
N. C DE GIJSELAAR. Burgera.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 24 November 1924.
STADSNIEUWS.
Ambtsaanvaarding van prol. Eekhci.
Prof. dr. A. Eekhof, buitengewoon hoog
leraar in de geschiedenis van het Gere-
Jormeerd Protestantisme, benoemd als op-
lol ger van prof. Pijper als gewoon hooó'-
(eeraar in de geschiedenis van het Chris
tendom en van de leerstellingen van den
Christel ijken godsdienst, waarbij hij te-
lens de geschiedenis van het Gereformeerd
_liolestanüsme zal blijven doceeren, heeft
hedenvoormiddag in de gewelfkamer der
^idsehe Universiteit zijn nieuw ambt aan
vaard met het houden van een toespraak tot
studenten.
Prof. Eekhof begon met een kort ove/-
kcht van het onderwijs in de geschiedenis
lan de Leidsche Universiteit van haar be
staan en vestigde daarbij o.a. de aandacht
jpp Fridericus Spanheim Jr., Johannes A
piark, Bernardinus de Moor, Joh. van den
Jlonert, Didericus van der Kemp, Nahuys
jen Jonas Guilielmus te Water, om daarna
Ie komen tot een uiteenzetting over de kerk
historische school van Kist, Molltecquoy en
pijper. Spr. wees daarbij vooral op de -
eekenis van zijn ambtsvoorganger en leer-
ieesler prof. Pijper, wiens onderwijs en
Ikheid op het gebied van het oudste Chris
tendom, de middeleeuwen en den Hervor
mingstijd bij velen liefde tot de kerk- cn
logmageschiedenis heeft gewekt en zooveel
V<?eft bijgedragen tot de vermeerdering van
1» gedegen kennis van het historisch vez
en. Op dezen dag aldus prof .Eekhof
wensch ik te midden van u een woord
[van dankbare hulde te brengen aan prof.
rijper voor heigeen hij in het belang der
Kerkhistorische wetenschap en aan het
(onderwijs aan deze hoogeschool heeft ge-
paan, en in het bijzonder voor alles, wat
tij door zijn groote toewijding voor zoovelen
[edurende zijn meer dan 25-jarig hooglee-
"aarschap is geweest.
Met eenige theoretische beschouwingen en
fcractische wenken omtrent de waarde van
pe bestudeering van de geschiedenis des
phristendoms en de dograen-geschiedenis
Foor den wetenschappelijken arbeid voor
pot aanstaande ambt en voor eigen per
soonlijk leven, besloot prof. Eekhof zijn
Openingscollege.
[ohn Wesley, de stichter van het Metkodisme
i Over bovengenoemd onderwerp hield prof.
b- H. M. van Nes gisteravond een lezing
den Foyer der Stadszaal. De voordracht
l'ezd afgewisseld door zang. Zfj was vrij
Puk bezocht, hoewel de entrée nog ai
■oog was, waavan de opbrengst ten bate
|omi van het Tehuis voor Vrouwen in de
pieuwsteeg, alhier.
Spr. begon met de opmerking, dat hem
1 den laatsteo tijd gebleken was, hoe weinig
prachtige figuur van John. Wesley be-
pnd is in onze dagen, ook in kringen der
Ontwikkelden. Daarom grijpt hij gaarne de
Pgenheid aan, om iets over dezen man te
[Eggen, wiens optreden een breede streep
[au licht heeft getrokken door de in gees-
plijk opzicht zoo duistere achttiende eeuw.
[George Eliot wordt, helaas, lang zoo veel
liet meer gelezen als vroeger; anders zou-
|ec de herinneringen uit „Scenes of clerical
Pfc' en uit Adam Bede wel verhinderd heb-
|?n» dat de stichter van ketEngelschemetho-
T»smo het tegenwoordig geslacht zoo weinig
plaer voor den geest staat. Het door hem
Pgonnen werk leeft trouwens voort in eiken
Pnvj'- ja elke opwekkingsprediking, iri de
P gebreide literatuur der tractaatjes en niet
minst in het Leger des Heils, den wetti-
mtlooper van het Methodisme.
L n 1703 te Epwcrlh geboren uit ouders,
KrSlt 0VertuiSjng tot de Staatskerk be-
'>Jwas hij er trotsch op gesproten
een geslacht, dat er steeds naar
reeïd had den naam van gentleman eer
aan te doen en kunst en wetenschap hoog
te houden. Zelf was hij ook ten zeerste
aan die Staatskerk gehecht en het heeft
hem dan ook heel wat moeite gekost met
te breken. In den beginne leek het hem
dan ook ongeremd toe, dat iemand tot be
keering zou kunnen komen buiten die Kerk
om, door een preek, die niet in haar kerk
gebouw werd gehouden, die niet werd voor
gelezen, maar vrij uitgesproken, en onder
gebeden, die buiten het formulier omgingen.
Door de macht der omstandigheden is hij
gaandeweg tot de breuk gekomen; hij heeft
altrjd een stootje noodig gehad, om iets
nieuws te beginnen; dan zette hij ook door
met een zeldzame energie.
Spr. vertelde nu van zija studietijd te
Oxford, ven de Holy-club der studenten met
hun vaste regels (vandaar de naam Metho
disten, door spotters gegeven), van de hope-
looze pogingen, door Wesley gedaan, om
vrede te krijgen. Ritualisme, mystiek, ascese,
waren de drie machten, die invloed op hem
oefenden, die zelfs tot het eind zijns levens
beurtelings op zijn beschouwingen en daden
bleven influenceeren, doch hem nimmer kon
den brengen tot den vurig door hem be
geerden vrede met God. Dezen leerde hij
I eerst kennen door in aanraking te komen
met do Hernhutters, in wie hij voor het
eerst „Christenen" ontmoette. Woensdag 24
Mei 173S, des avonds te kwart vóór negen,
werd hfl bekeerd, geljjk hij in zijn Dagboek
meedeelt. Dit Journal is de groote bron
voor de kennis van zijn leven, waarbij men
echter ook vooral moet letten op de later
door den opsteller zelf aangebrachte ver
anderingen, waardoor de wijziging van zijn
denkwijze klaar voor oogen treedt. Intus-
scher. was Wesley ook reeds vroeger be-
gornen met zijn evangelisatie, waarin hjj
zijn levenstaak zou vinden. De treurige toe
stond der Engelsche Staatskerk maakte dezen
arbeid broodnoodig. Jammer, dat de geeste
lijkheid hem zoozeer tegenwerkte en hem
overai van de kansels weerde; gevolg daar
van was het beroemde woord, dat hij de
gebeele wereld beschouwde als zijn parochie;
een woord dus, dat uit den nood een deugd
maakte.
Ook met de Hernhutters kon Wesley op
den duur niet samenblijven; was Linsendorf's
ideaal: één groote familie, dat van Wesley
was een keurbende, uittrekkend om de we
reld voor Christus te veroveren. Tot die
keurbende behoorde Whitefield, de tweede
stichter van het Methodisme, die als pree-
ker Wesley's meerdere, als organisator zijn
mindere was. Het dogmatisch verschil tus-
schen bjide mannen (Whitefield was Calvi
nist, Wesley was Arminiaan), heeft hen niet
blijvend van elkander vervreemd.
De openluchtprediking is door Whitefield
begonnen; de leekenprediking i3 buiten Wes
ley om ontstaan en eerst slechts schoor
voetend door hem goedgekeurd. Beide zouden
de groote kracht van het Methodisme uit
maken. Aan vervolgingen hebben zoowel
de stichters als de helpers ruimschoots hun
deel gehad; zij vormen de stof van het
geen terecht het heldendicht van het Me
thodisme genoemd wordt.
Na nog een en ander over de organisa-ie
van het Methodisme te hebben meegedeeld,
en over de tegenwoordige Methodistische
Kerken in Engeland en Amerika te hebben
gesproken, werd de nadruk gelegd op de
zwakke zijde der beweging, welke spr. vond
m het gebrek van postorale zorg, het in
dividualisme, dat den mensch losmaakt van
zijn omgeving en ajjn verleden en de af
keurende houding tegenover de cultuur.
Overigens is, behalve de geestelijke vrucht
aan het Methodisme te danken, dat de Fran-
sche revolutie aan het eind der 18de eeuw
niet naar Engeland is overgeslagen. Beide
bewegingen waren democratisch, doch het
Mc-thodisme redde uit dieperen afgrond, dan
waaruit de Omwenteling dit deed.
Toen John. Wesley na een buitengewoon
werkzaam leven in 1791 stierf, treurden
niet alleen zijn aanhangers, ma:ir was er
rouw in Engeland. En het gedenkteeken in
de Westminster-Abdij, Engelancs heroën-mu-
seum, herinnert nog iederen bezoeken: aan
een van 's lands edelste zonen, die het als
zijn hoogste eer beschouwde Gods arbeider
to mogen zijn. „God begraaft Zijn arbeiders,
maar Zijn werk zet Hij voort", aldus besloot
spreker zijn schoon© en met aandacht ge
volgde toespraak.
Een organisatie van boden en schippers.
Door de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rijnland was gisternamiddag
in het gebouw van den Verhuurdersband
aan de Hooglandsche Kerkgracht een ver
gadering belegd van boden en schippers,
die op geregelde dagen uit de omliggonae
plaatsen de stad bezoeken en goederen van
en naar de stad vervoeren.
Aanleiding tot de oproeping dezer ver
gadering was een, zooals in eesn circulaire,
tot de belanghebbenden gericht werd ge
zegd, de vele klachten, bij de Kamer inge
komen over onregelmatigheid bij het ver
voer van goederen. Door een vergadering,
waarin verschillende besturen van organisa
ties uit het district Rijnland vertegenwoor
digd waren, is de Kamer verzocht gewor
den een zoodanige regeling te treffen, dat
er tegen de boden en schippers, die niet
voldoende zorg aan de hun toevertrouwde
goederen besteden, afdoende maatregelen
genomen worden.
Ten einde deze regeling te bespreken,
waren de belanghebbenden uitgenoodigd.
Ah vergaderzaal werd gekozen het gebouw
van den Verhuurdersbond, omdat deze
plaats voor de meeste boden gunstig is ge
legen.
De opkomst was zeer bevredigend. Nadat
eon veertigtal aanwezigen de presentielijst
hadden geteekend, welk aantal vrijwel het
zaaltje vulde, kwamen cr nog velen, die zich
met een staanplaats tot zelfs in de gang
toe moesten tevreden stellen.
Aan de bestuurstafel zaten een drietal
leden der Commissie voor Handelsbelangen
der Kamer: de heeren J. van der Steen, jfb
M. Simon is en P. J. van der Zanden.
De vergadering werd gepresideerd door
den heer Yan der Steen, die het doel der
bijeenkomst uiteenzette, zooale boven reeds
vermeld. Als secretaris fungeerde de -secre
taris der kamer mr. P. G. Knibbe.
De voorzitter memoreerde nogmaals'beni
ge klachten over nalatigheden, doch voegde
er dadelijk aan toe, dat de schuld niet al
tijd aan den vervoerder mag worden gewe
ten, doch ook wel bij de afzenders of ont
vangers kan liggen. Voor een goede orde
van zalen is, volgens den voorzitter, in do
eerste plaats noodig, dat de bode of schip
per een lijst aanhoudt van de door hem
vervoerde goederen en dat deze voor ont
vangst wordt geteekend, door den ontvan
ger. Vele schippers hebben al een zoodanige
regeling. Spr. noemde de Mij. ,,De Volhar
ding", de heeren Van der Schuyt en Van
der Kwast. Zeer dienstig is in vele geval
len het z.g. Beurtveeradres.
De belanghebbenden moeten bedenken,
dat zij, wanneer zij een lijst aanhouden, aan
de wettelijke bepalingen voldoen Bij een
mogelijke actie staan zij veel sterker.
Er kwamen uit de vergadering verschil
lende opmerkingen. Met name werd aange-
diongen op het precisoeren van de klach
ten, waaraan de voorzitter en de secreta
ris niet meenden te kunnen voldoen. Een
der aanwezigen overhandigde daarop ecu
schrijven namens meerderen, waarin de
punten werden aangegeven, die de belang
hebbenden wenschtcn te bespreken: lo. Aan
de gemeente te verzoeken een regeling te
treffen voor het uur van vertrek; 2o. Aife
boden worde een vaste" standplaats aange
geven 3o. Er worde een waterplaats op dc
Hooglandsche Kerkgracht aangebracht; 40.
Men richtte een bestelhuis aan deze gracht
in voor boden en schippers 5o. Men bepale
dat de vervoerder de vracht van den afzen
der mag halen, wanneer deze niet op tijd
bezorgd wordt; 6. Men trcffe een regeling
voor procent-uitkeering voor remboursen;
7o. Men bepale, dat niet elke bode en
schipper die een zaak opricht, direct rem
boursen worden meegegeven.
Over deze en andere punten werd druk
van gedachten gewisseld. Ook de concur-
rentie-vraag kwam aan dc orde. Een bode
deelde mede, dat voor een pakje waarvoor
hij altijd f 0.25 ontving, een ander maar
f 0.15 vroeg. Op deze wijze concurreert men
elkaar dood. Er moesten dus ook '-arieven
vastgesteld worden. De bode die het pakje
voor f 0.15 had bezorgd, zeide dat dit nog
een goede prijs was.
De heer Simonis waarschuwde van clc
bestuurstafel, om zich in persoonlijke grie
ven te begeven en de voorzitter raadde den
menschen aan, zich te organiseeren. Al dc
grieven kunnen dan bij het bestuur gebracht
worden. De boden en schippers mogen ook
een behoorlijk bestaan hebben. Maar in dc
organisatie kan men zoo noodig tarieven
vaststellen. De K. v. K. houdt gaarne met
het bestuur voeling. Maar laten zij alvast
beginnen met het aanleggen van een lijst
en het gebruik maken van een beurtveer
adres.
De bode Van Beek, uit Leiderdorp, dank
te de Commissie voor de gemaakte bemoei
ingen, doch vroeg nogmaals om de klachten
to preciseeren, welke vraag de heer Van
Nouhuys, directeur van ,,De Volharding",
nog eens onderstreepte.
De heer Knibbe herhaalde, dat men daar
op niet kon ingaan, evenmin" als op de ta
rieven. Dit zijn interne aangelegenheden.
Een goed doen functionneeren van de bode
en veerdiensten is het doel van de Kamer.
Nadat d-> heer Van Beek de grieven en
wenschen van de boden en schippers nug
eens naar voren had gebracht en men wel
voorzag, dat deze besprekingen geen onmid
dellijk effect zouden sorteeren, werd de op
richting van een organisatie weder op den
voorgrond gebracht. Verreweg de meerder
heid voelde daarvoor wel iets en zoo werd
ten slotte een commissie aangewezen, be
staande uit de heeren A. van Aalst, Bode
graven Van Beek, Leiderdorp A. van der
Bent. Katwijk K van Berk, Zoeterwoude
J. C. Duindam, NoordwijkM. G. van
Staveren, Nieuwveen, en A. Vis, Alphen
(vier boden en drie schippers), die met de
Commissie voor Handelsbelangen uit de
Kamer in nader overleg zullen treden voor
het ontwerpen van statuten en huishoude
lijk reglement, om dan later een vergade
ring bijeen te roepen tot liet definitief op
richten eener Vereenïging.
De heeren Van Nauhuys en Van der Meer
deelden mede, dat zij daarbij niet kunnen
toetreden, omdat zij reeds een organisatie
hebben.
De zeer geanimeerde vergadering werd
daarna gesloten.
Vereeniging „Armenzorg" te Leiden.
Werkjaar 19231924.
De Vereeniging, die zich ten doel stelt
be hoef ligen van alle gezindten met raad ?n
daad bij te slaan, ondersteunde 45 gezin
nen. Aan jaarl. bijdragen werd ontvangen
f 1073, aan giften f 230.55. Aan zieken en
zwakken werden eieren en melk verstrekt
tot een bedrag van f 39G, waarvan 1/4 doof
stadgenooten. Voor onderstand werd f 730.88
betaald, terwijl als Kerstgave kledingstuk
ken konden worden uitgedeeld. De onder
steunden zijn meest ouden van dagen, we
duwen met jonge kinderen, die vaak Li-
ding bij onderwijs en opvoeding behoeven,
en werkloozcn, die niet tot een vak vereeni
ging behooren. Afdoende hulp kon wegens
beperkte geldmiddelen niet geboden worden
vaak stond men machteloos bij gevallen
waar ingrijpende steun hoog noodig was.
De vereeniging zou daarom zoo gaarne dca
kring van contribuanten willen uitbreiden
en wekt de stadgenooten dringend op zich
voor een aarl. 1/jdrage of gift ineens aan \e
melden bij de penningmeesleresse, mevr.
Dros,Van Rhijn, Julianalaan 27, Oegst-
geest.
Het bestuur zag met veel leedwezen uit
haar midden heengaan mej. M. G. de Bruyu,
de degelijke en flinke presidente, en mevr.
A. LenteFaber, de ijverige secretare.se,
beiden aan de beurt van aftreden; de plaat-
sen werden ingenomen door mej. D. Coe-
bergli als presidente en mej. G. Smit als
secretaresse.
In samenwerking met het B. A. en de
Ver. Schoolkinderkleoding werd een werk
verschaffing op touw gezet: eenige vrou
wen, door het B. A. aangewezen en uit ae
bedeelden,vervaardigden kinderkleeren en
kousen, waarvan de Ver. Schoolkinderklee-
ding afneemsler was. Een dankbaar werk,
waardoor het inkomen van die werk;ters
aanmerkelijk verbeterd werd.
Armenzorg hoopt nog vele jaren met
haar werk te kunnen voortgaan, gesteund
door de oude vrienden en door hen, die zij
daartoe ook spoedig hoopt te mogen rekenen.
Bazaar „Zang zij onze Leus."
De zangvereeniging „Zang zij onze Leus
zucht nog altijd onder het aanzienlijk tekort,
dat het verleden jaar door haar gehouden
concours veroorzaakte. Wij hoorden, het
cijfer f3500 noemen. Met zuinig zijn en
krom leggen heeft het bestuur gelukkig al
weer f 1000 ruim gespaard. Eu nu organi
seerde het een bazaar in den foyer der
Stadszaal. die, als het een beetje meevalt,
de rest der schuld zal delgen. Het bestuur is
zeer tevreden over de medewerking van
particulieren, neringdoenden en fabrikan
ten uit Leiden en daarbuiten, die uit hun
woningen, winkels en magazijnen kostbare
zendingen voor dezen bazaair afstonden,
zoodat men hier een verzameling bijeen
vindt, zooals men anders zelden aantreft.
Uilstallingen van lederwerken, tasschen,
doozen, étuis, enz., van parfumerieën en
zeepen, van chocolade, suikerwerken en
fondants, van wijnen en likeuren, een fruit-
tent en eindelijk een lange tafel met hand
werken, baby-artikelen, enz. Vergeten wij
ten slotte ook niet den rijken voorraad speel
goederen en St.-Nicolaas-artikelen.
Aan attracties ontbreekt het ook niet.
Men kan eT touwtrekken,in een ton grab
belen, aan het rad van avontuur draaien,
een lot nemen op een pop en wieg, raden
naar den leeftijd van een vogeltje en naar
den naam van een pop.
In het kort men kan er zijn geld wel
kwijt worden; gelukkig krijgt men er waar
voor want alles moet weg.
De timmerlieden Hoogeveen en Arnoldus
zorgden welwillend voor de opstelling, de
heer Lau voor de aankleeding en de heer
Buurman voor de bloemversiering, terwijl
een strijkje den bazaar ook gratis opvroo-
lijkt.
Hedennamiddag te drie uur werd de ba
zaar in tegenwoordigheid van het bestuur,
een aantal leden en genoodigden, na een
korte inleidende rede van den voorzitter,
den heer A. Groeneveld, door mevrouw De
GijselaarViruly geopend. Zij zal drie da
gen duren. Wij bevelen haar gaarne bij onze
stadgenooten aan. Slaagt zij en komt de
Vereeniging uit de schuld, dan kan zij eerst
weer van harte zingen.
Bataafsche Petrolenm-Maatschappij.
Onder buitengewoon groote belangstel
ling (de groote Stadszall was tot in alle
hoekjes gevuld) werd gisteravond voor de
Philosophisehe Faculteit der Leidsche stu
denten een film over de petroleum winning
in Indië vertoond.
De film werd nader toegelicht door den
heer Van Bergen, chef van den inwendigen
dienst der B. P. M.
De praeses der Pliil. Faculteit, de heer
Urbo de SilteT. heette allen hartelijk wel
kom, in het bijzonder den heer Van Ber
gen; spr. bracht zijn dank over aan de di
rectie der B. P. M., dank zij wier welwillend
aanbod men de beschikking over deze leer
rijke en interessante film kreeg.
Men heeft enorme moeilijkheden uit den
weg moeien ruimen, aldus spreker, om deze
film op te kunnen nemen; het is het werk
van ongeveer 40 dagen en zoudt u alles wil
len zien, dan rnoest u hier minstens 22 uur
moeten blijven zitten.
De heer Van Bergen zeide, dat bij de di
rectie der B. P. M. de bedoeling voorzit om
het publiek eens een kijkj. te laien nemen
BINNENLAND.
Eere-doctoraat der Sorbonne aan prof
Lorentz.
Plannen van een Nedeil. wereldrond-
vlucht
De Christelijk-democratische federatia eu
haar grondslag.
De eisch inzake den moord in de Engelen*
burgerstraat te Den Haag.
Nog bijzonderheden over den Nederland—»
Indië-vlncht.
De zaak der botsing tnsschen trein en
tram achter „Tuinstadwijk" te Leiden voor
de Haagsche rechtbank.
BUITENLAND.
De crisis met Egypte. Egypte zal een be-
roep doen op den Volkenbond.
De tentoonstelling te Wembley is vooi
een jaar verlengd.
Opnieuw de vlootbasis van Singapore?
op de verschillende ontginningsterreinen
der B. P. M.
Het bedrijf toch is een object, dat voot
heel veel menschen groote waarde heeft.
Men zegt vaak, dat Holland maar smaj
is, doch wanneer wij het werk ginds in di<
woeste, onherbergzame oorden eens gade
slaan en wij bedenken, dart dit alles doof
rasechte Hollanders tot stand is gebracht
dan merken wij hoe geweldig breed Holland
toch eigenlijk is.
Wat u hedenavond zien zult, aldus gaaf
spr. voort, is geenszins een technische film*
doch slechts een serie kiekjes, meer of min
der goed geslaagd.
Men heeft spr. wel eens verzekerd, dat hij
persé Charlie Chaplin of Dougles Fairbanks
moest engageeren om succes te hebben; in
dit opzicht moet hij zich echter excuseerens
de acteurs van hedienavond zijn niet anders
dan noeste arbeiders.
Wij vangen onze reis aan in Genua oi
Marseille, al naar gelang wij per Mij. „Ne
derland" of wel per „Rotterdamschc Lloyd'
den tocht naar de Oost ondernemen. Suc
cessievelijk kregen wij kiekjes te zien van
Port-Saïd, hert Suezkanaal, de Roode Zee#
Colombo en Sabang.
Spr. schetste met een enkel woord de ver-<
schillende aandoeningen, welke zich van d*
passagiers meester maken bij het begin van
de Sumatraansche kust. En tlhans gaan wif
met de ingenieurs op stap.
Het moeder-product der B. P. M., waai
alle andere producten uil gewonnen worden;
is wel de aardolie. Wij zien dus eerst
plaatsbepaling der boorterreinen. Is een
maal de plaats vastgesteld, dan wordt een
aanvang gemaakt met het transport. Vroe-
ger geschiedde dit door middel van koelies*
karbouwen of sapi-karren; sinds den oorlog
echter met meer moderne middelen al#
trectors of caterpillars.
Dan wordt allereerst een boortoren opge-
richt.
Spr. toonde ons oen eenigszins verouderd
systeem, het Canadeesche boorsysteem.
Is eenmaal oen oliespuit aangeboord, dan
wordt onmiddellijk een pijpleiding aangelegd
naar de raffinaderijen.
In totaal strekken deze pijpleidingen ia
Ned.-Indië zich uit lot een gezamenlijke
lengte van 2200 K.M. Hier wordt de vloed-
stof sterk verhit en daarna snel afgekoeld,
waardoor zij gesplitst wordt in meerdere,
vloeistoffen met verschillend soortgelijk ge
wicht. Daarna worden deze vloeistoffen ge
zuiverd in de z.g.n. agitatoren, waar er lucht
door heen wordt geblazen, om ten slotte met
bijtende soda te worden bespoten en naar
de opslagplaatsen geleid.
Voor al deze bewerkingen is veel elec-
trische stroom noodig, welke geleverd wordt
door eigen generatoren, die een hoeveelheid
stroom leveren, die overeenkomt met drie
maal hel jaarlijksche stroomverbruik der
stad Groningen.
Vervolgens nemen wij een kijkje in de af-
deeling, waar de verpakking gefabriceerd
wordt, waarna de blikken of vaiten in de
tankschepen worden geladen, die zij naar
de verschillende lankinstallaties overbren
gen.
Te dien einde gaan ook wij thans mee
naar Belawan. De zetel van den hoofdadmi
nistrateur is gevestigd te Pangkalanbran-
dan en ligt aan den spoorweg tnsschen
Koetaradja en Medan, waar wij den Kralon
van den Sultan kunnen bewonderen.
Ons eerste bezoek geldt een nieuwerwet-
sche raffinaderij, waar enorme voorraden
materiaal opgestapeld liggen.
Het personee', bestaande uit 139 Euro
peanen en 2300 Aziaten, is ondergebracht
in een geheel apart stadje, waaT wij in de
gelegenheid zijn het keurige woningtype te
bewonderen.
Ook zijn er scholen voor Inlanders en een
hospitaal, volgens de laatste eischen dof
i wetenschap ingericht, en wa^or noV niét