Humor uit het Buitenland.
GENEESKUNDIGE BRIEVEN.
V Ik tel hem, dat b(J ma op een -nn beldd
Wangen mocht kassen.
En wat deed b(]7.
0, b|J aarzelde een heele poos tusschsn
belden. (London Mail)
-•VS-'"»?;
Vrouw (ln een twistgesprek)': Ja, m ais allea
dan verkeerd gaat, probeer JU Je achter mijn rok-
ken te verschuilen. (Humorist)
&r> v
Domlné (tot s'n tuinman): Zoo, öok al op weg, nats
de arbeiders-protest-vergadering? Ik zou wel eens willen
weten, wat Jij voor klachten hebt?
Tuinman: Ja, domlné, ik ga d'er Juist heen om daar
achter te komen. (Punch)
HU: ZUn die sterren niet prachtig, llel'te?.
Zij: ja, maar ik kan me nooit begrUpen, hoe de men.
schee achter hun namen zUn gekomen. (Pasting Show)
Joogo moeder: Ik vind het niet goed, dat kleine kin
deren twistgesprekken tusscben man en vzouw bUwooen.
Gewoonlijk stuur ik Willy in den tnln.
Oudere dame: Nou, Je kunt wel aan hem zien, dat de
buitenlucht hem goed doet (London Mall)
Op armslengte.
HU: O, ik zou zoo alt(Jd wel door willen dansen.
ZU (die er meer dan genoeg van heelt): Maai zoodl
1! zich niet vrceselijk eenzaam voelen?
(London Opinicn)
voorkomen aan ie schallen, alvorens die fa
meuze aindvisHe te brengen, waar men in
gezelschap zal zijn van menschen, die niet
door regen en modder gezwoegd hebben en
wier onbesmette verschijningen aanleiding
zouden geven tot pijniijkc contrasten en ver
nietigende commentaren. Waar is dan de
verjongings-fontein
In den allerlaatslen lijd hebben enkele
moedige pioniers die vraag in hel openbaar
durven stellen; zelfs heeft Rotterdam en,
schuchter, ook Amsterdam (waar then zich
altijd nog iets minder vuil maakt en
klam voelt) de daad bij het woord ge-
voogd. Deze voortvarende stad bezit nu een
aantal toilet-gelegenheden, waarbij een on-
dergrondsche, die de aandacht cn het ge
bruik waard zijn, ook al ontbreken er nog
de schoenpoetser, de scheerder en de han
denzuiveraar. Het is natuurlijk niet zoo een
voudig gegaan: de hevigste proteslen, de bit
terste spot, de felste verwijlen heeft het
stadsbestuur moeten verduren, eer in hel
fund van hel-ketellje-warm-water-op-Za-
terdagavond zulk een weelderig, lichtzinnig
en bijna onzedelijk plan lol werkelijkheid
mocht worden. Maai de modernisten irëbben
hdt gewonnen en Rotterdam heeft in zijn
Cal andplein (waar, o ironie, een monument
reeds sinds lang volkomen nutteloos over
vloedigheden aan waler vermorslel) een
Piccadilly-Circus gekregen voor zoover
dan de ondergrondsehe betreft.
Den Haag is het mogelijk, dat deze
keurige slad in dil opzicht niet sedert on
heuglijke tijden het voorbeeld gaf? Den
Haag heeft begrepen, dat, nu er een prece
dent geschapen was, aan den vooruitgang
niet is le ontkomen, en zietdaar: op het
Builcnhof verrijst neen: in hel Buiten
hof verzakt een toilet-inrichting. Men is
althans aan de voorbereiding er van, en
het oogenblik werd goed gekozen, nu ioch
een algeheele her-behandeling van dat oude
centrum op het program stond: de verplaat
sing van het standbeeld, de vernieuwing van
hel plaveisel en de beplanting, de verrui
ming van den loegang tot de Plaats. Wie
dus zien wil, dat er in Den Haag gewerkl
kan worden, posteere zich eens op het Bui
tenhof.
Het is daar altijd een wonderlijke toe
stand geweest Herinnert men zich nog
dien van een halvcn mensehenleeftijd
geleden? Waar nu een vrij breedc weg
loopt, langs „De Twee Sleden" naar het
Spui, bevond zich toen een zonderlinge
hoekzak, de Praktizijnshoek: naar iwee zij
don moest men hot Buitenhof door nauwe
poorten bereiken of verlaten, de Passage
gaf een weinig meer gelegenheid tot door
spoeling, maar de Halsiraat kon, en kan
ook nu nog, niet anders dan een spleet ge
noemd worden; de Kellingstraat stelde'na
enkele tientallen passen teleur; waar vroe
ger het hotel Keizershof gevestigd was,
zoekt men ook thans nog vergeefs een uit
weg, en de Gravenstraat hield en houdt
eigenlijk geheel alleen de eer van liet Bui
tenhof als verkeersader in het middelpunt
van een groote slad een weinig op.
Dat zal nu alles wel iels beter worden.
Maar is het toch niet vreemd, wat or op het
oogenblik geschiedt? In het midden van het
Buitenhof, op de plek, waar het lot van
groole-stadspleinen, en terecht, nogal eens
de standplaats voor een monument aan
wijst, bouwt onze geihcente een toilet-in
richting, en geheel Ier zijde, op een dood
punt, aan den rand van het waler, waar
eertijds dp primitieve voorloopers van ge
noemde installatie bescheidenlijk en re
traite waren gezet, stelde men de bronzen
horinnering aan pnzen, voorlaalslen koning
op. dat wanproduct van miskende verhou
dingen, dien relatief veel te kleinen ruiler,
hoog in de lucht op een veel te groot cn
bovendien smakeloos log voetstuk, dat aan
een brandkluis of een panlserlort doet
denken I
Welk een bizarre vorwisselingl In hel
hart van het Buitenhof, voor een stand
beeld als aangewezen, bouwt de Residentie
het gemeentelijk cabinet d'aisance.En
het doet (lit ten aansohouwe van een gan-
sclie reeks naast-aan liggende café's en
restaurants met buiten-zitjes. Kan hel on-
kiescherStel u de volgende lenle voor.
Toute-La-Haye zit op de terrassen; de voor
jaarstoiletten zijn voor hiet oerst in de lucht;
de strijkjes droomen verlokkende walswij-
zon; men geelt elkaar rendez-vous op het
vernieuwde Buitenhof. Waar blijft de refe
rendaris? Men heeft hem zoo juist naar be
noden zien gaan. Zou mama nog komen?
Ah daar ontstijgt zij juist de ondergrond
sehe trap.Maar zie ik daar den Minister
van Waterstaat niet reeds voor de tweede
maal in weinig lijds de treden afsnellen?
En hoe lang blijft papa weg; hij zal tooh
niet
Neen, neen, de aanleg van deze gelegen
heid op die plek is een misgreep, is niet
oomme-il-faut, jiiet fijngevoelig, niet ele
gant, kortom: niet Haagsch. En wie zich
wel wachten zal den bezoekers van „Riche",
„Régina" en de „Dcux-Villes" slof le geven
tot indelicate gevolgtrekkingen bij hel nieu
we gezelschapsspel, iat onze gemeente bezig
is voor haar uithuizige inwoners le arran-
gecren, dat is uw onderdanige, maar veel te
goed Haagsch opgevoede dienaar:
VAN DER HAEGHEN.
Krankzinnigenverpleging, n.
In mijn vorigen Brief wees ik er op, dat
er zoo zeer verschillende en niteenloopen-
de soorten van geesteszieken zijn en dat
het ten eenenmale verkeerd is, hen allen
te beschouwen als krankzinnigen in do
vroegere beteekenis van dol, gek, razend,
bezeten, enz. Volgens het mildere stand
punt van onzen tijd zijn het allen zonder
onderscheid zieken en zeer begrijpelijk zftn
de pogingen om voorgoed te breken met de
verouderde terminologie. Wjj houden niet
meer van de benaming krankzinnigengesticht
en spreken liever van ziekenhuis, zonder
meer. De wet werkt tot nu toe, helaas,
niet mede in dezo richting en de daarop
betrekking hebbende wet wordt nog steeds
als de krankzinnigen-wet betiteld.
Dat de wet er i9, kan niet worden af
gekeurd. Met het oog op de onrustige
patiënten moet hot voor ben bestemde zie
kenhuis een zoogenaamde „gesloten" in
richting zftn, d. w. z. dat de patiënten, die
er in verpleegd worden, niet vrij zijn om
de inrichting te verlaten als zg het wen-
schen. Zp zgn du9 van hun vrijheid beroofd
en het ligt voor do hand, dat de wetgever
er voor gezorgd heeft, dat de noodige
waarborgen bestaan, om van deze vrqhe'.ds-
berooving geen misbruik te kunnen maken.
De machtiging voor opneming in oen
gesticht wordt verleend door den kanton
rechter. H$j doet op aanvraag van de
familie van den patient of ook op diens
eigen verzoek, terwijl een geneeskundige
verklaring moet worden overgelegd, dat
er werkelijk krankzinnigheid Bestaat. De
arts kan hierbij niet volstaan met dit zon
der moer te verklaren, maar moet zijn
verklaring met voldoende gronden toe
lichten. De kantonrechter kan dan nog
andere personen verklaringen laten afleg
gen, opdat hij, voor zichzelf de overtuiging
krijgt, dat bijl inderdaad met een geval
van krankzinnigheid te doen heeft. Deze
machtiging gelat dan voor een maand. Dan
moet de rechtbank op advies van den ge
neesheer der inrichting1 opnieuw machti
ging geven, doch nooit langer dan voor
een jaar. Is een langer verblijf noodig,
dan moet ook de 'machtiging vernieuwd
worden. Bovendien bezoekt de officier van
justitie regelmatig de gestichten, bij welk
bezoek aan alle patiënten de gelegenheid
wordt gegeven TSfa klachten te berde te
brengen. -
Feitelijk be teekent de eerste maand der
opneming een tijdvak, dat voor observatie
bestemd is. In vele gevallen kan de huisarts
van den patient geen diagnose maken.
Dikwijls zijn enkele verontrustende ver
schijnselen de reden, dat de patient ujt
zijn omgeving verwijderd moet worden, en
als er teekenen zijn, die er op wijzen, dat
de patient voor zichzelf ofvoor anderen
gebaar zou kunnen opleveren, valt het te
begrijpen, dat de kantonrechter moefliik
anders kan doen, dan de gevraagde mach
tiging verleenen. Immers, indien er cons
een ongeluk gebeurde, zou hij zich allicht
daarvoor verantwoordelijk gevoelen.
Tegen dezen gang van zaken zijn menig
maal bezwaren geopperd. In de eerst9 plaats
omdat de rechter een beslissing moet
nemen, die uit den aard der zaak een
medische is. Voor mij is dat bezwaar niet
groot. In zoo vele andere zaken moet de
rechter een beslissing nemen, waarbij hij
geheel moet afgaan op medische adviezen.
Dit is ook noodig. Want anders zou de
medicus de rol van rechter g3an spelen
en dit is zeker zijn taak niet Bovendien
zou hij dan met een te groote verant-
hij alleen het dan in zijn hand hébben, zijn
woording belast worden, want pract'sch zou
patient te laten opsluiten. Dat de kanton
rechter bij de geldende regeling slechts
een strooman zou zijn, is niet waar, behoeft
het althans niet te zjjn. Wel degelijk kan
hij zich voldoende op de hoogte stellen,
zonder daarbij, zooals anderen het hebben
uitgedrukt, als controleur van den dokter,
die het attest afgaf, op te treden en zoo
doende buiten zijn eigen vak treden. Som
migen zagen heil in het onderzoek door
een tweeden onafhankelijken arte. Maar dit
zou geen aanbeveling verdienen. In de
eerste plaats is een daartoe bekwaam en
geschikt arts niet altijd dadelijk beschik
baar (en menigmaal betreft het dringende
gevallen), en ten tweede zou dez9 niet
voldoende ingewijd zijn in de huiselijke en
andere part culiere omstandigheden \an den
patient, om met grond een oordeel to
kunnen uitspreken. -
Een ander bezwaar, en dit acht ik van
meer beteekenis, is, dat deze eerste opne
ming, die toch eigenlijk nauwkeurige ob
servatie ten doel heeft, den patiënt in het
gesticht brengt en hem dus blootstelt aan
het odium, dat niet vervalt voordat de
laatste sporen verdwenen zullen zijn van
het bovengenoemde etiket, dat de ver
pleegde in ecm gesticht voor het publiek
blijft, behouden.
Inderdaad is het een leemte in de wet,
dat deze geen rekening houdt met de ver
schillende soorten van geestesziekten en
alle over één kam scheert. Hierin zou ge
makkelijk vt lande ring zijn te brengien. Wel
is waar heeft de practijk reeds hier en daar
een uitweg gevonden. Zoo zijn er zieken
huizen, aan welke het recht is gegeven, tij
delijk een zeker aantal krankzinnigen op.
te néipen^ Maar officieel ie in de wet niets
over ecnigo differentieering te vinden. Er
zouden inrichtingen moeten komen, die
meesr speciaal voor de observatie van der
gelijke lijders waren ingericht en aange
wezen. Dat zulks mogelijk is, blijkt in an
dere landen, waar dergfelijke inrichtingen
zijn en tot aller tevredenheid werken. Want
niet alleen wordt op zulk een in observatie
genomen lijder in de oogen van de menigte
ccm bepaald stempel gedrukt, maar dooi
het verblijf in bet gesticht stelt de wet
zelve hem. op één lijn met iemjund, die on
der curateele kan gesteld worden.
Maar ook voor de werkelijk gebleken
geestetïieken behoorde meer onderscheid
te worden gemaakt. Reeds in 1859 heett
Schroeder van der Kolk hierom gevraagd.
Het is toch heel wat anders of men met
een volslagen en naar menschelijke bereke
ning ongeneeslijken krankzinnige te doen
heeft dan wel met ziekelijke afwijkingen,
die bij doelmatige verpleging en behande
ling gegrond uitzicht op genezing, geven,
met onrustige voor de omgeving hinderlijke
en lastige patiënten dan wel met meer
zwakzinnigen, die alleen een bijzondere op
passing noodig hebben. Thans wordt alles,
ook de geboren idioten en imbecillen, aan
volkomen dezelfde wettelijke bepalingen
onderworpen.
Opmerkelijk is de belangrijke toeneming
van het aantal krankzinnigen in ons land*
Voor een deól wordt dit verklaard door de
toeneming van de bevolking waardoor de
toeneming percentsgewijs niet zoo groot
is als do absolute getallen zouden doen
denken. Voor het andere deel mag hieruit
nog niet zoo dadelijk het bewijs geput wor
den, dat de krankzinnigheid in het algfc-
meen zooveel is toegenomen. De wetenschap
is veel vooruitgegaan en veel meer patiën
ten dan vroeger worden nu in aanmerking
genomen om een doelmatige behandeling le
ondergaan. Het gevolg is in ieder geval
geweest, dat de beschikbare gelegenheid te
klein werd om alle patiënten te bergen. Mij
dunkt-, dat hierin een argument te meer
te vinden is, om verschillende soorten van
Inrichtingen in het leven te roepen. Vooral
zou meer werk gemaakt kunnen worden
van de gezinsverpleging. Vele lijders aan
geestelijke afwijkingen kunnen toch zeer
wel buiten de muren van een gesticht ver
pleegd worden. De ervaring heeft geleerd,
dat dit doelmatig koloniesgewijs kan ge
schieden, waarvan België in Gheel een
voorbeeld heeft. Zooals nu voor idiote kin
deren reeds afzonderlijke inrichtingen be
staan, konden ook voor zwakzinnigen en
rustige ongeneeslijke krankzinnigen veel
eenvoudiger inrichtingen worden opgericht
dan de ziekeninrichtingen voor de overige
geesteszieken, dio eigenlijk in niets van
andere ziekenhuizen mogen verschillen en
even goed als deze behooren te worden in
gericht.
Aan de van medische zijde hier en daar
geuite wenschen, dat de geheeïe procedure
van de opneming aan den rechter onttrok
ken zal worden en de verpleging in uitge
breide inrichtingen uitsluitend aan de ge
neeskundigen zal worden overgelaten, zal
waarschijnlijk niet zoo spoedig worden vol
daan. Ik zou dat ook geen voordeel achten.
Op een zoo epineus terrein zijn waarborgen
noodzakelijk cn voor den medicus zelf acht1
ik het beter, dat dit toezicht aan den onpar-
tijdigen rechtei worde overgelaten.
H. Aa s.
VOOR ZONDAG 2 NOVEMBER. --
1.05 Parijs (17S0 M. SFR) Concert doofl
het Tzigane Orkest van Radio-Paris.
3.20 Londen (365 M. 2LO) Tijdsein van dé
Big Ben. Orkest onder lei ding van Lui t. Wi»
W_ James. Dorothy Robson, sopraanj
Berke Mason, piano.
Birmingham (475 M.. ÖlTj The Stalioö
Wind Quintet, fluit, hobo, clarinet, ba«,
Fransche hoorn.
Bournemouth (385 M. 6BM) Concert*
Joseph Farington, bas; The .Wireless Oir-'
ohestra.
Cardiff (351 M. 5WA) The Station Orclies*
tra. Nora Delmar, sopraan.
Manchester (375 M. 2ZIJ) The Man
chester City Police Band.
Newcastle (400 M. 6NO) Het geheele pro
gramma van Londen.
Aberdeen (495 M. 2BD) The Wireless
Sy mphonyorchest ra.
Chelmsford (1600 M. 5XX) Het geh'eelej
programma van Londen.
Glasgow (420 M. 6SC) Concert. The Sta-<
tion Orchestra.
4.40 Bornemouth (385 M. 6BM) The Wi«
reless Orchestras Barcerolle van Tchai-i
kowsky.
5.85 Parijs (1780 M. SFR) Concert n>ef
medewerking van Monsieur Ferney,
5 20 Brussel (763 M. SBR) Concert.
Manchester (375 M. 2ZIJ) Kindervertel-
lingen naar alle stations.
7.20 Londen (365 M. 2LO) Concert, Dé
Groot en het Pieadilly. Orchestra.
Bournemouth (385 AL 6BM) The yVire--
less Orchestra.
8 uur Hilversum- (1050 AI. NSF) Hilver-
sunreche Draadlooze Omroep. Concert mét
medewerking van J. H. Speenhoff, uit Haar
lem, Mevrouw Speenhoff en de heer Speen
hof! Jr. Dé volgende liederen zullen ten ge-
hoore worden gebracht: 1. De Bedelaar, 2,
Vrouwenplichten, 3. Apenklieren van J. H<
Speenhoff Sr., 4. Vous êles si jolic, 5. Ver
laten Grootje, 6. Hartje op de Hei, Mevr,
Speenhoff, 7. Leclijk kindje, 8. Kelners, 9,
Vrijgezel van J. Speenhoff Jr., 10. Arbeid,
11. Jopie. Speenhoff Sr., 12. Sch. mijn Arie,
Mevr. Speenhoff en 13 Aftnistejnood J.
Speenhoff Jr. Voorts medewerking - van
Mevr. J. van der Wal-Wind uit Bussum.
Programma 1. Sonate (F dur) van Corelli, I,
4e Concert van Mozart; viool met piano
begeleiding.
Glasgow (420 Al. 5SC) Afaanlicht Sonate
van Beethoven, piano .Het „Bach-Choir".
8.20 Brussel (763 Al. SBR) Concert.
9.20 Londen (365 M. 2LO) Groot Orkest.
Parijs (1780 M. SFR) Concert met méde
werking van Monsieur Deloriere.
10 20 Londen (365 M. 2LO) Dansmuziek.
VOOR MAANDAG 3 NOVEMBER.
1.05Parijs (1780 M. SFR). Concert door
het Tzigane-Orkest van Radio-Paris.
3.20: Cardiff (352 M. 5WA). Falkraan met
zijn bioscoop-orkest.
Londen (365 AI. 2LO). Telefonie voor dé
scholen.
Birmingham (475 M. 5lT). The Station
Wind Quintet.
Bournemouth (385 M. 6BM). The „6BM"
Bijou Band,
Aberdeen (395 M. 2BD). Dansmuziek. Thé
Wireless Dance Orchestra.
Glasgow (420 M. 5SC). Populaire muziek.
5.05: Parijs <1780 M. SFR). Concert met
medewerking van de vaste Radio-Paria-öo-
h'sten,
5.20: Brussel (763 M. SBR). "Concert.
