WOENSDAG 17 SEPTEMBER
Anno 1924
Qfffcieete Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
BINNENLAND.
No. I97S3.
LAD
PHUS DER ADVERTENTIENi
30 Cts. per regel. Bi] regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Adverlentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, .Woensdags dn
Zaterdags 50 Cts bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens poslrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts
Bureau Noordelndsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 175 en 1835 Redactie 1507.
Postchèqus- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT»
.Voor Leiden per 8 maanden Z2.B6, per wgek
Buiten Leiden, waar agenlen gevestigd rijn, per W5ek i
Franco per post 12.86 -)- portokosten.
ZM4.
„0,18,
Dit nummer bestaat uit DRIE Bieden
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Aan den gemeentelijken visehwinkel
Vischmarkt 18. tel. 1225 is DONDERDAG
verkrijgbaar VERSCHE HARING a f 0 17.
SCHELVTSCH a f 0.23—f 0.33, SCHOL a
f 0 21f 0.40, KABELJAUW a f 0.43—
f 0.48 (geheele kabelj. a f 0.35) per pond
en NIEUWE HARING a f 0 06 per stuk (ook
voor den inleg).
N. C DE G1JSELAAR, Burgem.
Leiden. 17 September 1924.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat M. Mul
ler, te Rotterdam, een verzoek heeft inge
diend ter bekom ing van verlof voor den ver
koop van alcoholhoudenden anderen dan
sterken drank voor gebruik ter plaatse van
verkoop in perceel Steenstraat 65.
N C DE GIJSELAAR. Burgem.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 17 September 1924.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
brengen ter algemeene kennis, dat door Ge
deputeerde Slaten van Zuid-Holland aan het
Gemeentebestuur van Leiden en zijn recht
verkrijgenden vergunning is verleend tot op
richting van een werkplaats ten behoeve
van gemeentewerken op het perceel Galge
water Nis 21/22, kadastraal bekend Sectie
B No 2270.
N. C DE GIJSELAAR. Burgem.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 16 September 1924
AANWIJZING VAN DAGEN VOOR DE
VEE-, KLAAS- EN ALGEMEENE MARK
TEN, IN VERBAND MET DE
3 OCTOBER-FEESTEN.
Burgemeesters en Wethouders van Lei
den brengen ter kennis van belanghebben
den, dat, in verband met de feestelijkheden
op 3 en 4 October a.s., de veemarkt en de
kaasmarkt van 3 October a.s. en de alge
meene dagmarkt en de algemeene avond-
markt van 4 October a.s. in plaats van op
genoemde dagen op Woensdag, 1 October
t.v. zullen worden gehouden en dat het aan
vangsuur van de algemeene dagmarkt op
1 October a.s op 10 uur des voormiddags
iR bepaald.
N C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 17 September 1924.
VERANDERING VAN DE AANVANGS"
UREN VAN DE VEEMARKT.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gelet op artikel 8, laatste lid, van de ver
ordening p de Veemarkt;
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat, in afwijking van de bij genoemde ver
ordening vastgestelde aanvangsuren, de
vee-asrklon op 26 September en 1 October
a.s. zullen aanvangen des voormiddag6 7.15
uur.
N. C. De GIJSELAAR. Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 17 September 1924.
Da leer der vitaminen.
Pjof. dr. W. A. Kuenen, benoemd tol op-
yolger van. prof. dr. W. Nolen als hooglee
raar in de geneeskunde aan de Rijksuni
versiteit alhier, heeft hedennamiddag dit
ambt aanvaard met het houden van een
door velen aangehoorde rede in het groot
auditorium over: De leer der vitaminen.
Aan deze rede is het volgende ontleend:
Bij de chemische analyse der levensver
schijnselen stuit men op werkingen, die zich
yoor eon deel laten ontleden, doch aan welke
«soffen ten grondslag liggen, wier bouw en
wezen nog onbekend zijn. Tot deze sloffen
behoortn de fermenten, de immuunstoffen,
hormonen en vitaminen, die alle noodzake
lijk zijn voor het normale verloop der le
vensprocessen bij de hooger georganiseerde
wezens. Terwijl fermenten, immuunstoffen
on hormonen door het dierlijk organisme zelf
worden gevormd, moeien de vitaminen met
het voedsel van buiten af worden toege
voerd. Ontbreken ze dan treden er ziekelijke
storingen op. De ziekten daardoor veroor
zaakt, zooals de beri-beri cn de scheurbuik,
zijn reeds langen tijd bekend, doch omtrent
hun oorzaak verkeerde men in het duister,
sommigen dachten aan infectie met bepaal
de micro-organismen; anderen aan de wer
king van vergiffen, die door bederf in het
voedsel zouden ontstaan. Het was Eijkman,
die een vaste proefondervindelijke basis aan
de oorzaak der beri-beri verschafte en daar
mede de grondlegger werd van de leer der
yi tam in en.
Hij toonde aan, dat de kip gezond blijft,
indien zij gevoed wordt met rijstkorrels ge
huld In het zilvervlie8, daarentegen verlamd
Wordt en ten slotte sterft, indien het zilver-
vlieg eerst wordt verwijderd. Hij wees op de
.overeenkomst dezer kippen-beri-beri met de
menschelijke beri-beri, bij welke laatste
eveneens verlammingen optreden, terwijl
ook de anatomische veranderingen in de
zieke zenuwen bij beide ziekten overeen
stemmen. Op zijn aandringen werd in de
artsenschool en in het weeshuis te Welte
vreden, die voeding met machinaal be
werkte rijst zonder -zilvervlies, vervangen
die met rijst in zilvervlies, waardoor in beide
inrichtingen voorkomende beri-beri werd
bedwongen.
Vonderman kon aantoonen, dat in de ge
vangenissen op Java, waar rijst zonder zil
vervlies werd verstrekt de beri-beri veel
vuldig voorkwam, terwijl de gevangenissen,
waar rijst met zilvervlies werd gegeven, vrij
bleven Grijns, die de onderzoekingen van
Eijkman voortzette, leverde het bewijs, dat
de beri-beri veroorzaakt wordt door het ge
brek aan bepaalde stoffen, die voor het le
ven noodzakelijk zijn en die in hel zilver-
vlies van de rijst voorkomen en ook in een
aantal andere voedingsmiddelen worden ge
vonden. Deze beschermende sloffen werden
later door Saltet edelstoffen genoemd.
Aseel Holst en zijn medewerkers onder
zochten de scheurbuik votgen3 de door Eijk
man aangegeven methode, en vonden, dat
ook de scorbuut door een honger aan een be
paald soort van edelstoffen wordt veroor
zaakt, die o.a. in vereche groenten en vruch
ten worden gevonden. Funk gaf aan do edel
stoffen den naam van vitaminen en 6prak
het vermoeden uit, dat ook de rachitis en de
pellagro tot de avitaminosen dus de ziekten,
die door gebrek aan vitaminen worden ver-
j oorzaakt, zouden moeten worden gerekend.
Het onderzoek der vitaminen werd, voor
al door Amerikaansche onderzoekers voortge
zet door middel van voediugsproeven op
jonge ratten. Het bleek daarbij, dat het be
staan van meerdere vitaminen moet worden
aangenomen, die of enkel of naast elkaar in
allerlei verhoudingen in de voedingsmidde
len voorkomen. Men begint nu uitgebreide
labellen omtrent het gehalte der voedings
middelen aan de verschillende vitaminen.
Ook vertoonden de jonge ralten ziekten, die
groote overeenkomst vertoonden met de ra
chitis en xerophlhalmie der kinderen. De
levertraan, die reeds langen tijd beroemd is
wegens haar geneeskrachtige werking bij
deze beide aandoeningen der kinderen, kon
deze ziekten der rallen eveneens snel gene
zen De levertraan dankt dus haar genees
kracht aan haar gehalte aan vitaminen
Brachten deze onderzoekingen nieuw
licht voor de zieklenkunde, de aard en de
wijze van werking der vitaminen is tot he
den onbekend gebleven. In de laatste jaren
zijn er onderzoekingen bekend gemaakt, die
hot vraagstuk van een andere zijde aanvat
ten Daarbij werd nagegaan welke storingen
eijn te vinden gedurende de gebrekkige voe
ding, voordat het voUedige ziektebeeld der
övitaminoze tot ontwikkeling is gekomen.
Verschillende onderzoekers vonden daarbij,
dat de oxydatie-processen in hel lichaam
waren gestoord en hot gehalte van de orga
nen aan oxydaten, de fermenten, die in de
cellen de opname van zuurstof regelen, was
verminderd. Anderen stelden vast, dat van
het begin eener avitaminolische voeding af
een storing in de suikerslofwisseling op
treedt Ditzelfde werd eveneens op hel in
stituut van Tropische Hygiëne te Amsterdam
gevonden. De proefdieren bleken niet in
slaat do in het lichaam opgenomen suiker
te kunnen benutten, zoodal bij kunslmatigen
toevoer de suiker tot een vergif weid cn de
dieren stierven. Eén gram gist, dat zeer rijk
is aan vitaminen, deed onmiddellijk het ver
mogen om de suiker bij de stofwisseling te
gebruiken terugkeeren, zoodat de dieren ook
bij kunstmaligen toevoer van suiker een
6nelle vertering vertoonden.
Spreker kwam op grond van deze proeven
tol de slotsom, dat de vitaminen noodig zijn
voor een normaal verloop der fundamen-
leele levensprocessen, waarvan de metabo-
Ü6atie der glucose (suiker) een der voor
naamste voorslell. De ziekteverschijnselen,
die ten slotte optreden bestaan voor een deel
uit functionele stoornissen, die het onmid
dellijk gevolg zijn van het onvermogen om
suiker te benutten en als zoodanig door toe
voer van vitaminen zijn te beheerschen,
voor een deel uit verschijnselen, die veroor
zaakt worden door reeds opgetreden nntaar-
dingen in de organen. Deze kunnai reeds
zoodanig zijn beschadigd, dal ondanks den
toevoer van vitaminen genezing onmogelijk
is. Nadere onderzoekingen zijn noodig om de
vraag te beantwoorden, waarom bij
vitamine-honger de fudamenleele levens
processen gestoord zijn. Spreker wees er
vervolgens op, dat "de leer der vitaminen
reeds ruime vruchten voor de theoretische
en praclische geneeskunde heeft afgeworpen.
In de eerste plaats is gebleken, dat de voe
dingsleer een herziening behoefde want het
voedsel moet niet alleen eiwitten bevatten,
doch moet tevens drager zijn van vitaminen,
levensstoffen, zonder wier aanwezigheid het
opgenomen voedsel niet kan worden benut.
Geen enkel physiologische proefneming mag
daarom meer worden genomen zonder daar
bij in aanmerking te nemen of vitaminen
aanwezig zijn of ontbreken.
Hel belang der vitaminen voor hel orga
nisme is zoo groot, dal de arts zal moeten
zorg dragen dat de gezonde, zoowel als de
zieke mensch steeds voldoende vitaminen
met het voedsel binnen krijgt.
Door mish -iweling van hel voedsel (over
verhitting. L- h ng l>ewaren, behandeling
met ''uren enz gaal liet voedsel „dood",
heigeen dus ze?,g n wil, dat de vitaminen
worden vernietigd, hetgeen voor de volks
voeding van overwegend belang Is. Aan ris
ken, die niet in staat zijn, voedsel te ver
teren, kan men althans de zoo noodzakelijk»
edelstoffen verstrekken, door op juiste wijae
soepen en aftreksels van voedingsmiddelen
te bereiden, daar de vitaminen daaihij ge
deeltelijk in oplossing gaan.
Sedert de onderzoekingen van Eykman en
Holst zijn beri-beri en scheurbuik mei
zekerheid te voorkomen, de rachitis en
xerophthalmie heeft men beter leeren be
grijpen.
De clinicus heeft bovendien nog andere
redenen om zijn aandacht aan de vita
minen te schenken, want het ij zeer waar
schijnlijk, dat bepaalde ziekten ©en erterken
wissel op het vitaminen gehalte van het
organisme hebben; dit maakt noodzakelijk
de vitaminen in ruime mate toe te voeren
èn om de ziekte zelf tot generinx te bren
gen èn om noodlottige gevolgen te voorko
men. Bovendien zijn er waarnemingen, die
er op wijzen, dat bij riekten van den daim
de opnamen van vitaminen gestoord kan
zijn, zoodat ondank® ruimen toevoer een
tekort aan vitaminen kan ontslaan, De cli
nicus zal bij de behandelLn2 van rijn pa
tiënten met al deze zaken rekening moeten
houden.
Spreker zeide zich volkomen er van be
wust te zijn, dat hij bij zijn beschouwingen
meerdere veron d e retelll fin gen heeft gemaakt,
die misschien later in het licht ram meer
dere kennis vrij juist zullen blijken. Doch
veronderstellngen zijn voor den vooruitgay
van de wetenschap noodzakelijk, daar nj
ledden tot het stellen van v racen, die door
waarneming en proefneming kunnen wor
den beantwoord. Ook die hypothesen, die
weerspreken door de feiten moeten worden
opgegeven, hebben hun noodzakelijke rol
vervuld. Vast staat, dat de teer der vitami
nen het wetenschappelijk inzicht in den
samenhang van een aantal leveneverschijn
selen in hooge mate heeft bevorderd, terwijl
haar principieele juistheid in de resultaten
der praktische geneeskunde haar bevesti
ging heeft gevonden, een dubbele voldoening
voor den beoefenaar der geneeskunde, voor
wien wetenschap en praktijk steeds één ge
heel vormen.
De nieuwe hoogleeraar besloot zijn rede
met de gebruikelijke toespraken.
In aansluiting met ons bericht betref
fende het jubileum van de oud-matrozen
der Kon. Marine H. Th. de Koning. In Den
Haag, en F. C H de Wit, wonende in het
I Kon. Mil Invalidenhuis alhier, kunnen wij
nog het volgende meedeelen.
Op initiatief van den „Bond van Ridder»
der Militaire Willemtorde beneden den rang
van officier" heeft rich hier ter stede een
comité gevormd, onder eere-voorzitterschap
van den burgemeester, Jhr. mr. dr. N. C. de
Gijselaar. Voorts maken deel uit van het
comité de heeren: kolonel A. C. Louwerse,
commandant der marine-kustwacht te Lei
den, voorzitter, M. A. A. Sleyns. comman
dant der Leidsche Burgerwacht; E W.
Wichers Rollandet, «eer.-penningmeester;
luit.-kolonel Van Waveren, commandant
van het Kon. Militair Invaliedenhuis; G.
Eeltjes, kolonel De Reus, garnizoenscom
mandant, kolonel kapitein ter zee C. L. van
Buuren, oud-directeur der Kweekschool voor
Zeevaart, A L. Reimeringer, wethouder,
jhr. A. J. W. Six, voorz Raad van Admi
nistratie van het Kon. Mil. Invalidenhuis,
en W. Mensen, nachtwaker, ridder M.W.O.
lste klasse.
Dit comité stelt rich ten doel de Jubila
rissen te huldigen bij hun zeldzaam Jubi
leum, nJ. vijftig jaar Ridder der Militaire
Willemsorde 4de klasse In samenwerking
met het Haagsche comité zal men beiue
Ridders hier te Leiden huldigen op 6 Octo
ber. Om tien uur morgens zullen beiden
van het station worden gehaald door afg«>-
vaardigden van de verschillende afdeeliu-
gen van bovengenoemden Bond, en een ai-
deeling van de marine-kustwacht. Hierbij
zal zich tevens aansluiten het Leidsche en
Haagsche comité, alsmede de eere-voorzU-
ter van den „Bond van Ridder» der Mili
taire Willemsorde, beneden den rang van
officier", de luitenant-generaal H. N. A
Swart, oud-vice-preeidenl van den Raad van
Nederlandsch-Indiê".
In optocht zal men zich begeven naar
het Invalidenhuis, waar de officieele plech-
i tigheid zal plaats hebben en waarop wij
I nader terugkomen. De penningmeester van
I het comité, de heer E. W. Wichers Rollan-
det, Breeslraat 81, neemt gaara» bijdragen
voor deze huldiging in ontvangst
Wij merken nog op, dat onze stadgenoot
de heer F. C H. de Wit de oudste Ridder
der Militaire Willemsorde in ons land i«.
Aangewezen zijn voor den duur van
een jaar als deskundigen bij het afnemen
van het arts-examen voor de Rijksuniver
siteit alhier, de heeren G. F. A ten Bosch,
oud-apotheker aan het Academisch Zieken-,
huis; dr. J. J. Bruining, art» alhier, dr.
A. D. E. Carp, arts, te Oegslgeeat; dr. C. J.
van Houweninge Graftdijk, arte, alhierdr.
J Munk, arts, alhier, en dr. H. P. A. Smit,
arts, te 's-Gravenhage.
Terviering van hel zestigjarig bestaan
der Leidsche H. B. S. is voor Zaterdag 18
October het volgende voorloopige program
ma opgemaakt:
uur nam.: feestvergadering voor genoo-
digden, oud-Ieeraren, leeraren, .oud-leerliu-
gen en leerlingen der 6de klasse in hef
schoolgebouw Burggravenlaan 1.
8.30 nam.: bezichtiging van de in 1915
nieuw gebouwde school.
4 uur nam.: per extra-trams naar de
Pieterskerkgracht, alwaar het oude ichooL
gebouw voor belangstellenden te bezichti
gen i9.
4.30 nam.: gezellig samenzijn (waar, zal
nader worden bekend gemaakt). Dit gezel
lig samenzijn zal worden opgeluisterd door
•en zeer modern strijkje van oud-leerlingen.
6.15 nam.: gemeenschappelijke maaltijd
(waarover later meer).
8.80 nam.: groote feesluilvoering te geven
door oud-leerlingen en leerlingen der Leid
sche H. S. met medewerking van „Het
Nieuwe fooneel", uit Amsterdam. Vermoe
delijk opvoering van de Revue: „De Leid-
»che H. B. S
11 80 nam groot avondfeest
Door de commissie van beheer over de
gestichten „Endegeest", „Voorgeest" en
„Rhijngeest" werd gisteren ten Stadhuize
alhier aanbesteed de levering van levens
middelen, enz., benoodigd gedurende het
4de kwartaal 1924 en het le kwartaal 1925,
als melk, brood, vleesch, kruidenierswaren,
enz De uitslag der aanbesteding was als
volgt:
A volle melk., B. karnemelk, G. Versteeg
a f 0.17.8, b f 0.10.5; N.V. de Landbouw, a
f0 17.8, b f 0 10 por Liter.
A Witbrood, B. Zeeuwsch tarwebrood.
Broodfabriek Cere» a f 0.19, b f 0.16.9;
Leidsche Broodfabriek a fO.19. b f 0.16.99
per K.G.
A. Versch ruridvleesch, voorvoet, B. Ar-
gentijnsch rundvleesch, voorvoet, C versch
rundvleesch, achtervoet; D. Argent, rund
vleesch, achtervoet: E. kalfsvleesch, voor
voet; F. kalfsvleescn, achtervoet.
F. W. Marsman a f 1 38. b f 0.84, c f 2.—,
d f 1.88; N Aenmey b f 0 75, d f 1.50, L. v.
Bergen b f 0.87, d f 1.48; H de Leeuw b
f0 79; W. F A. Bergers c f2.20, G. van
Leeuwen a f 1.29, b f 0.79, d f 1.86; Ph. van
Gelderen b f0.87, d f 1.46; G. W. Zand-
voort a 1176, b f0.85. c f2.40, d f146,
e f 2 29. f. (3 10; G. Zandvoort b f0 96.
A Rundvet, B. spek, C. reuzel. W. F. A
Berger», a f 1.20. b f0.99, c f 1.50, C. van
Leeuwen a f 1.36, b f119, c f 1.75G W.
Zandvoort, a f145, b «#0.94, c f 1.70, S.
Zandvoort Jr., b f 0.89, c f 1.30. G Zand
voort b f 0.98, c f 1.18 per K.G.
A. Boter, B. margarine, C. melange.
E. Lagerberg a f2.77, b f 0.66, c f 1.16;
N. V. Bonda en de Graaf, Leiden, b f 0.63,
c f 1.10; Jos. Lion Boxmeer b f0.66, c f 1.10
A. Jurgens, Oss, b f 0.66, c f 1.10, N.V. Mar-
garïnefabriek, Rijswijk, b f 0.74, c f124;
Verschuren's Marg fabriek, Rotterdam
b f 0 65.84 c. f 1 049 per K.G.
Eieren: Erven Treur f0.10.85; D. War
ring f 0.19.1, F. Fisser f 0.0375 per 3tuk.
A. Goudsche kaas B Leidsche kaas. C
Lagerberg, a f 1.66, d f 1 15; J. H. Smeele,
Den Haag, a f 1.60 b f 1.20 per K.G.
A Java-koffie, B. Santos-koffie, C. Chi-
neesche thee, D. Java-tliee. D A. Kelder
en Zn., a f 1.48, b f 1.40, f160, c f 2 30.
d f2.32, G. J. de Jongh en Co., a f 1.85,
b f 1.60, c f2.30, d f2 45; Schillmeyer en
Buijs, Amsterdam, b f 1.70, c f 2.75 en f 2 80
d f2.40. Van Seuzen en Smit, Delft a f 1.55
b f 1 20, e f2 20, d f2.18. Verkouw en Stok-
huyzen a f 1.58, b f 1.39 en f 1.30, c f2.30,
d f 2.20; N.V Kon. Ned Stoomkoffiefabriek
v.h, W. van Groenendijk, Rotterdam, a f 1.05
b f 0.90, f0 86, f 0.80, f0.76, c f2.26. f2 60,
f2 40 per K.G
Beschuiten Broodfabriek „Ceres" f 120;
Leidsche broodfabriek f 1 10 per 100 stuks.
Zooverre geen woonplaat* i* vermeld, is
deze Leiden.
De gisteren vermelde aanbesteding gold
niet de gestichten, maar de Leidsche ge
meentegebouwen van 1 Nov. 1924 tot 81
Oct. 1025, en geschiedde door B. en W. ten
stadhui ze
De Minister van Financiën maakt be
kend, dat ten behoeve van Rijles schat
kist i» ontvangen bij den Inspecteur der di
recte belastingen alhier,, 2de afdeeling,
f 11,70 wegens te weinig betaalde directe
belastingen
Het veulen, dat gisteren onbeheerd
werd aangetroffen, is aan den eigenaar
teruggegeven.
Het 31/«-jajrig dochtertje van schipper
v d. P. is gistermiddag van de schuit in
het Galgewater gevallen en door een onbe
kend gebleven motorschipper, die juist pas
seerde, gered
In „De Oude Vink" is van een rijwiel
een rijwielplaatje gestolen.
Ter Gemeentelijke Arbeidsbeurs alhier
zijn thans ingeschreven 681 werkzoekenden.
BINNENLAND.
'Ambtsaanvaarding van dr. W. A. Eq*-
nen als hoogleeraar tn de geneeskunde aan
de Rijksuniversiteit te Lelden.
Da tnlUtoenennota voor 1928.
De Rijksmiddelen In Augustus.
Verbooging van aooljns op sigaren blijft
achterwege.
BUITENLAND.
De vergadering van den Volkenbond te
Geneve.
Ulster blijft weigeren een lid ln de grens'
oommlssle ts benoemen.
Hongarije sluit een overeenkomst met
sovjet-Rusland.
Voortduring van den opstand ln Brasilië.
Ernstige mijnongelukken Ln Dultschland
en Amerika.
Ovex werkloosheid, armoede, en steun aan
het Nederlandsch fabrikaat.
De actie ten behoeve van het Neder
landsch fabrikaat i» niet nieuw. Zij wordt
Teed» einds vel© jaren gevoerd, en, geluk
kig, met toenemend succe». al breekt men
hier te lande waar zooveel buitenlandsohe
fabrikaten zijn Ingeburgerd, niet gemakko
lijk met traditie en oude gewoonten „Onzo
voorouders gebruikten het, wolnu
Nietwaar dat praatje is nog duizenden
Nederlanders eigen. Het kost buitongowoou
veel moeite, dikwerf, hen te overtuigen
van de goede kwaliteiten van specifiek na
tionale artikelen, en vandaar dat voornoem
de actie nog altijd niet tot diè resultaten
heeft geleid, welke, in het bolang onzer
industrie, en al wat daarmede samengaat
zoo wenochelijk zouden zijn, al zijn wij dan
ook op het goede pad Juist in deze tijde»
evenwel, na de aanvaarding der Dawes
plannen, ie het noodig dat de propaganda
voor het Nederl&ndsohe fabrikaat wordt op
gevoerd tot een ongekende hoogte, en dat
ieder, die het wèl meent met onzen Staat
en zijn Volk, ©r naar beste krachten toe
meewerkt. Want dreigt momenteel niet net
ernstige gevaar dat Duitschland de wereld
tal overstoomen met producten tot prijzen,
waartegen geen andere industrie kan con
ourreeren en du* niet alleen een groot deel
van het in Nederland in de industrie be
legde kapitaal Improductief wordt gemaakt,
maar ook eea groot deel van de 700.000 men-
fldhen, die in Nederland in de industrie
werken, tot werkloosheid of althans tot
zeer onvolkomen werkzaamheid worden go
doemdf Dht t© voorkomen, of tenminste
te beperken, is d© taak van ieder Neder
lander. Hoeveel er gedurende de laatste
jaren reeds i» uitgegeven aan bestrijding
deT werkloosheid en armoede leert onB eec
interesöant propaganda geschriftje van do
vereeniging ,,Nederland6oh Fabrikaat."
Uit, van bevoegde zijde verstrekte, cij
fers, blijkt dat over de jaren 1922 en 1928
de opbrengst der Rijks- en Gemeentelijk©
inkomstenbelasting ongeveer 620 millioen
gulden heeft bedragen. Daarvan werd in dia
2 jaren uitgegeven aan werkloozensteun 70
millioen en aan armocdesteun 100 millioen.
Per aangeslagen© maakt dit in die periode
f 46.60 en f 66, terwijl de particulier© en de
kerkelijke armenzorg globaal 39 millioen
bedraagt. In de Jaren 1920 tot en met 1923
betaalden de aangeslagenen per hoofd ge
middeld f 900, waarvan tegen werkloosheid
f 112 en tegen armoede f 143. Alzoo meer
dan 28 pOt. I Ongerekend particulieren cn
kerkdijken steun. Deze cijfers zeggen méé*
dan ellenlange beschouwingen. Zij zeggen
kort en hard, maar duidelijk, dat ze veel cn
veel te hoog zijm omdat een groot deel van
het Nederiandscne volk in verzuim is. Het
heeft, voor een groot deel althans, nagelar
ten, en laat nog altijd na, aan het Neder
landsch fabrikaat een eerlijke kans te ge
ven, en benadeeld daardoor heel dikwijls
niet alleen de industrie en haar duizenden
arbeiders, doch ook zich zelf. Door im
mer* aan fabrikaat van eigen land de voof-
keur te geven worden, door meer omzet, de
algemeene kosten per stuk veel lager, dhr
len derhalve per stuk de kosten van het
Nederlandsch product en wordt de export-
mogelijkheid verhoogd. Aldus wordt de
werkloosheid tegengegaan en is het uitge
ven van millioenen guldens voor bestrijding
daarvan en van de armoede min deT noo
dig en worden ten aanzien der belastingen
de perspectieven gunstiger.
Het feit dat de laatst© jaren van ieder©
t ÏO belasting i 8 64 aan werldoozcn- en ar-
moedeteun i* betaald, is overpeinzing
waard 1
Ds. P. G. de Vey Mestdagh, overgeken
men uit Wassenaar, is Zondagmorgen in d©
Groote kerk te Rotterdam bij de Ned.-Herv.
Gem .bevestigd door ds. P. J. F. van Voorsf
Vader, uit Lochem. Deze had tot tekstwoordi
Mattlh. 9 85. Na de bevestiging zong dj
Gemeente haar nieuwen leeraar toe: „Dal
'e Heeren zegen op U daal."
