LAND- EN TUINBOUW.
UIT ONZE STAATSMACHINE.
te nemen. Aldus wordt besloten. Van E. van
Arkel e.a. Is een adres ingekomen dat de ge
plaatste motor door de N.V. Esdeka een
hoogst onaangenamen stank verspreidt en
het roet valt op de verbouwde groenten en
deze voor gebruik ongeschikt maakt. Verder
dat de trillingen van den motor in de huizen
goed merkbaar zijn. Reden waarom zij ver
zoeken van een en ander goede nota te ne
men. Naar aanleiding hiervan brengen B. en
W. praeadvies uit, waarin zij onder andere
zeggen dat door hun College volgens de Wet
op een bepaalden dag gelegenheid is gegeven
om bezwaren in te brengen ten aanzien van
een verzoek van de N.V. Draadvlechterij
„Esdeka" alhier, om vergunning tot het plaat
sen van een Deutz ruwoliemotor van 25 P.K.
en dat toen voor deze zaak niemand is ver
schenen er geen klachten of bezwaren zijn
ingediend.
De secretaris geeft nog eonige toelich
ting betreffende het ingesteld onderzoek
ter plaatse en deelt mede dat de directeur
der „Esdeka" voornemens ie een dezer da
gen een nieuw verzoek in te dienen, waar
hij dan vergunning wordt gevraagd om de
Tookuitlaaifc naar boven aan te brengen.
Een ieder kan daartegen dan zijn bezwa
ren indienen op den daartoe gestelden
datum en bet daarvoor bepaalde uur. Hier
na wordt het adres met algemóene stem
men vootr kennisgeving aangenomen.
Mededeeling geschiedt vervolgens van
bet besluit van B. en V/., waarbij deze een
ïdoleeringsplan voor het park ,,Die Leijthe"
hebbon vastgesteld. In verband daarmede
ib tevens nog een verzoek ingekomen van
P. van der Sterre tot het maken van een
brug. "De Raad besluit deze vergunning
onvoorwaardelijk te verleenen. Verder
wordt begoten in principe om de Brug-
gestrat van de gemeente Leiden over te
nemen, mits de oprit naar de Leiderdorp-
■che brug werdt gemaakt vanaf den Hoo-
ge-Rijndijk in een rechte lijn op een
breedte van 8 M-, de straat in behoorlij
ken staat van onderhouden wordt opgele
verd en de bestaande kolken worden op
gehaald. Mededeeling geschiedt van het
schrijven van de Gezondheidscommissie te
Alphen aan den Rijn, dat de voorgenomen
plannen ten opzichte der sloot aldaari
ceer toejuicht en een schrijven van Rijn
land, waaruit owa. blijkt dat er een be
drag van f9.75 moet gestort worden we
gens verkleining van Rijnlands boezemwa
ter bij demiping der sloot. Met de aanbe
steding der werken zal zoodra mogelijk een
aanvang worden gemaakt, mits slecht ant
woord van Leiden is ontvangen, dat die
gemeente tot een en ander bereid is.
Van mr. Balanus is een schrijven ontvan
gen dat Starrenburg na sommatie den ver
vallen paohttermijn visebwater niet heeft
betaald en hem is aangezegd dat overeen
komstig de bepalingen der pachtovereen
komst, gebruik is gemaakt van het recht
deze te eindigen. In verband hiermede stel
len B. en W. voor om bedoeld visebwater
voor zoover dit eigendom van de gemeente
Is, of waarvan het visohredht aan de ge
meente is afgestaan te verhuren, en wel
ondershands voor den tijd van vier jaren.
De heer Starrenburg deelt mede dat hij
doh met dat voorstel niet kan vereenigen.
en hij gebruik zal blijven maken van be
doeld vischwater. Het voorstel wordt daar-
na in principe aangenomen met 10 tegen
1 stem (de heer Starrenburg).
Ged. Staten verzoeken het gevoelen van
den Raad te vernemen, onder toezending
van een gewaarmerkt uittreksel uit de no
tulen, aangaande het adres van den burge
meester dezer gemeente, waarhij deze ver-
uoekt om voor den tijd van één jaar in
de gemeente Leiden te mogen wonen, in
gaande 1 September aanstaande, aanbe
den er te Zoeterwoude geen gunstig gele
gen woning beschikbaar is. R. en W. wen-
schen geen voorstel aan den Raad te
•doen, doch zeggen in hun praeadvies dat
zij het bejammeren dat de burgemeester
het voornemen heeft om de woning te ver
laten die hij thans bewoont, aangezien hij
self destijds het voorstel heeft gedaan dezo
als ambtswoning te bestemmen, en hij zö
ook als zoodanig steeds heeft gebruikt.
Voorts is bun College de meening toege
daan, dat wanneer bedoelde ambtswoning
eenmaal door een ander is betrokken, men
later wellicht voor bet feit komt te' staan,
dat er voor een nieuwen burgemeester
geen woning disponibel is en deze nood
gedwongen buiten do gemeente moet gaan
wonen. Ook zullen er, wanneer een nieu
we huurder de woning betrekt, kósten ge
maakt moeten worden, die nu wellicht ach
terwege kunnen blijven.
Het verzoek wordt ingewilligd 'met 8
tegen 3 stemmen (de heer .Starrenburg en
beide wethouders).
De heer Starrenburg: j,Kipk, ik, heb' nog
twee vrienden."
Aanbieding gemeenterekening 1923.
Deze sluit met een batig saldo van
f1344.35 in gewonen en met f 28.510.41
in buitengewonen dienst, totaal batig saldo
f29.904.76. Besloten wordt deze rekening
voor een ieder ter gemeente-secretarrie ge
durende veertien dagen ter inzage neder te
leggen en in afschrift tegen betaling der
kosten verkrijgbaar te stel'en. Verder wordt
eene commissie van onderzoek benoemd,
daartoe door den voorzitter aangewezen en
bestaande uit de heeren Starrenburg, Noord-
man en Van der Krogt. Eveneens wordt eene
commissfö voor de begrooting benoemd, n.l.
de heeren Stadhouder, G. van Leeuwen en
.Wesselingh.
Ged. Staten zenden andermaal den Bouw
en Woningverordening terug, daar de In
specteur der Volksgezondheid blijft aan
dringen op sterkere bepalingen voor wat
betreft den grensbouw. De ingestelde com
missie heeft deze bezwaren getoetst en kan
er zich mede vereenigen, dat er aan tege(-
moet gekomen wordt, behalve voor wat be
treft de open ruimte achter de gebouwen, in
ark 30. B. en W. stelleu voor ook hieraan
te voldoen, aangezien hun de bevoegdheid
blijft in bijzondere gevallen ontheffing te
kunnen verleenen.
Na eenige discussie wordt het voorstel
van B. en LW; in stemming gebracht en
aangenomen mot 8 tegen 3 stemmen (de
heeren J. van Leeuwen, van Bennekom en
Noordman).
Door fa. J. van den Akker wordt eene
subsidie van f700.— gevraagd voor op
richting autobusdienst. B. en W. stellen
voor onder verschillende voorwaarden f4C0
te verleenen. Aldus besloten.
Besloten wordt vervolgens om aan A, H.
Vollenberg een stuk grond te verhuren afs
opslagplaats van bouwmaterialen.
Daarna wordt na stemming besloten om
punt 6 te behandelen en niet eerst punt 8,
zooals de heer Wesselingh voorstelde.
Overeenkomstig het voorstel van B. en W.
besluit de Raad de geleende f12000 voor
aankoop van een ètuk grond voor woning
bouw aan het Rijk terug te geven. Na elenige
discussie omtrent het maken van een straat
of van een verharden weg op het bouwterrein
aan den Hooge Rijndijk, wordt besloten eene
straat te maken, verder daarin de rioleering,
waterleiding en gasleiding aan te leggen,
alsmede om of wel de sloot te dempen of
een brug te maken. Ter bestrijding der
kosten en voor die aflossing van die f12000
wordt besloten eene obligatiefeëning aan te
gaan van f18500, rentende tegen 5 pot. en
af te lossen in 40 jaren. Van A. H. Vollen-
berg is een verzoek ingekomen om hem
grond beschikbaar te stellen voor het bou
wen van arbeiderswoningen.
In verband hiermee doen B. en _WL het
volgende voorstel:
De Raad besluit, behoudens goedkeuring
van Ged. Staten, aan A. H. Volleberg te
verkoopen, twee perceeltjes bouwgrond, ge
nummerd 21 en 22, op een diepte van 24
Meter uit het hart van de sloot, vóór de
som van f800, teneinde daarop arbeiders
woningen te stichten, onder de volgende
voorwaarden:
1. dat de woningen voltooid moeten zijn
binnen 5 maanden na de goedkeuring van
dit raadsbesluit. Bij overschrijding van dezen
termijn zal een boete verschuldigd zrjh van
f25 per week of gedeelte daarvan;
2. de huizen moeten worden opgetrokken
van deugdelijk materiaal, door den gemeente
opzichter goed te keuren;
3. het type der woningen moet worden
onderworpen aan de goedkeuring van B.
en W.;
4. de grond mag met verkocht worden
zonder goedkeuring van den Raad; b$ niet-
naleving dezer bepaling wordt eene boete
verbeurd van flOOO;
5. de te bedingen huurprijs is onder
worpen aan de goedkeuring van B. en Wl
Bjj verkoop der huizen gaat deze bepaling
over op den nieuwen eigenaar.
Na eenige discussie deelt de voorzitter
mede dat B. enW., gehoord de disoussies,
voorstellen om hun ingediende voorstel in
dien zin te wijzigen dat de boete bedoeld
in punt 4 wordt bepaald op f 2000 en dit
geldt voor 10 jaar, en voorts dat zij voor
stellen een nieuwe bepaling toe te vjoegen,
dat de woningen niet verhuurd mogen wor
den anders dan aan Zoeterwouders,, onder
goedkeuring van Burg. en Weth. Zonder
hoofdelijke stemming wordt dit vporstel
aan gen ómen.
Eveneens Wórdt alduS besloten tot wijzi
ging van de instructie vah den gemeente
opzichter en van den administrateur van
het waterleidingbedrijf.
Vastgesteld wordt de begrooting v'an het
waterleidingbedrijf voör het tijdvak 1 Juli
31 Dec. '24, zooals zij* door do conJmissie
is opgemaakt nml. i gewonen dienst slui
tende in ontvangsten en uitgaven met
f 6302.08^ en in den kapitaal dienst op
f 789.23.
Besloten wordt tot het aangaan eener
rekening courant overeenkomst met de Bank
voor Ned. Gemeenten te 's-Gravenhage tot
een 'bedrag van f 40.000 in crediet en f 1 per
inwoner in debet. Besloten wordt om aan
Leiderdorp te botalen f 44Ö.3Ó als bijdrage
in de kosten van het bijzonder onderwijs,
idem aan Leiden f 248.75, aan Wed. Pijnac-
ker f 3 voor lokaalhuur en aan het Rijk
f 174.82 als aandeel in de subsidie voor
werkloozenkassen, alles over 1923 en te
voldoen uit den post onvoorz. ui (gaven 1924.
Electrisch net.
Naar aanleiding der besprekingen in de
vorige vergadering, hebben B. en W. een
onderhoud gehad met een vertegenwoordi
ger der Sted. Fabrieken voor gas electrici-
teit te Leiden, aangaande prijsverminde
ring van stroomverbruik en uitbreiding, der
straatverlichting in het legerak
Omtrent het eerste pimt werd hun mede
gedeeld, dat aan vermindering van stroom-
prijs per K.W.U. niet kon worden gedacht,
tenzij er een ander contract wordt aange
gaan, dan het thans ter inzage toegezonde-
ne nl. een dat loopt over een grooter aantal
jaren. Het concept-contract is nl. gebaseerd
op een berekening van 8% voor rente en
afschrijving en, wil nu de exploitatie
rekening der Sted. Fabrieken klop
pen, en er "nog een matige winst overblijven
dan zal voor de voorgenomen uitbreiding
een bedrag van 4 cent per K.W.U. meer
betaald" moeten worden.
Desniettemin werd hun medegedeeld, dat
wanneer later blijkt, dat er nog eenige re
ductie gegeven kan worden men hiertoe
vanwege de Sted. Fabrieken uit eigen be
weging zal overgaan, aangezien een lageren
stroomprijs het gebruik helpt bevorderen.
Hierbij merken zij nog op, dat het nor
male gebruik is 70 k 100 K.W.U. per jaar
per gezin.
Voor wat betreft het tweede punt, aan
leg straatverlichtingskabel, werd medege
deeld, dat dit eene prijs verhooging zal moe
ten medebrengen van halven ct. per K.W.U.
zoodat dus niet 4 maar 4% cent zal betaald
moeten worden, terwijl de gemeente ook
voor dit gedeelte zelf voor de lantaarnpalen
en lantaarns moet zorgen. Na eenige be
sprekingen ia het evenwel mogen gelukken
om bedoelde uitbreiding in het Legerak te
verkrijgen zonder die halve cent verhooging
zoodat dus thans door de Sted. Fabrieken
zei worden overgegaan tot aanleg van een
hoogspanningskabel in Gelderswoude, het
leggen van een straatverlichtingskabel in
den Zuidbuurtschen- Schenkel- en Vrouwen-
weg, van een huisverlichtingskabel in den
Ommedijksehe weg en het leggen van een
atraatverlichtingskabel in het Legerak, voor
den prijs van 4 cent extra per K.W.TJ,
Voor rekening der gemeente blijft dan
het beschikbaar stellen der benoodigde lan
taarnpalen; kostende plra. f 70 per stuk,
het beschikbaar stellen van een stuk grond
in Weipoort en Legerak voor het plaatsen
resp. van een transformatorhuisje en een
schakelkastje een en ander te ramen op
plm. f2500.
In verband met vorenstaand en gelet op
het besluit in de vorige vergadering geno
men, stellen zij voor
lo. om tot bedoelde uitbreiding te be
sluiten en het contract met de gemeente
Leiden aan te gatan, nadat daarin de uit
breiding van het Legerak is opgenomen;
2o. om een geldeening aan te gaan groot
f 250Ó tegen 5% af te lossen in 25 jaar.
Ten slotte merken zij nog op, dat het
verbruik, enkel huisverlichting, in 1923 be
droeg 70.000K.W.U. en het verbruik der
straatlantaarns 3000 K.W.U., zoodat dus
het te garandeeren minimum van 50.000
K.W.U. ver is overschreden.
Voorts, dat het in de bedoeling ligt om
voor de te verrichten werkzaamheden ge
bruik te maken van de bij het correspondent
schap der arbeidsbemiddeling ingeschreven
werkloozen.
Nadat wethouder De Boer en de secreta
ris nog hebben toegelicht dat er alleen in
Gelderswoude dus een kabel komt te liggen
waarop en de huisaansluitingen en de
straatverlichting kan plaats hebben, zegt de
heer Wesselingh dat het met het oog op het
bouwen in Begerak en aan den Vrouwen-
weg toch wel wenschelijker ware om ook
daar een dergelijken kabel te leggen.
De heer Van der Krogt vindt dit voor den
Vrouwenweg zeker gewensc-ht.
Verder vragen nog eenige leden inlichtin-,
gen omtrent het contract. Op, voorstel van
wethouder De Boer wordt echter besloten
om eerst de uitbreiding af te werken en dan
het contract de behandelen. Besloten wordt
nog eens te informeeren of voor hetzelfde
bedrag geen moderne kabels gelegd kuhiii.n
worden in Legerak en Vrouwenweg. In een
volgende vergadering zal dan kunnen be
slist worden.
Hierna wordt het concept contract behan
deld dat door den secretaris artikelsgewijze
wordt voorgelezen. De heer Wesselingh be
twijfelt of de gemeente het recht beeft om
te beletten dat derden aan particulieren of
publiekrechterlijke lichamen eleetriciteit,
gas of eenigen anderen energievorm leve
ren. Besloten wórdt hieromtrent nader ,te
informeeren.
Het concept contract wordt hierna vast
gesteld, behoudens de kwestie van de uit
breiding.
De heeren Noordman en G. van Leeuwen
zouden graag zekerheid hebben dat de be
woners in Gelderswoude ook stroom zullen
verbruiken, want anders zou het offer dat
de gemeente brengt van f 26.000, toch wel
wat groot zijn, indien er geen of slechts wei
nige aansluitingen kwamen..
Wethouder De Boer deelt, volkomen dit
standpunt en stelt daarom voor dat getracht
zal worden dat de bewoners zich schriftelijk
zullen verbinden lot het gebruik van elee
triciteit.
De heer Nóordman doet een voorstel in,
dien geest, dat ondersteund door den heorj
Van der Krogt,-wordt aangenomen met al-j;
gemeene stemmen.
Rondvraag. De heer Starrenburg vraagt,1
of Van den Akker met die autobus mag rij--
den en of deze voor het gebruik is gekeurd-
door of namens B. en W. Zulks dient ter
beveiliging van het publiek en is wettelijk
voorgeschreven.
De secretaris geeft een toelichting waar
de heer Starrenburg zich niet mee kan ver
eenigen. Hij stelt de pertinente vraag „Is de
bus gekeurd".
De heer Kompier, voorzitter, „Neen, dat is
niet gebeurd."
De heer Starrenburg: „U heeft dan Uw
plicht niet gedaan en ik vraag of U zult zor
gen dat het alsnog gebeurd?"
De heer Kompier: „Vanavond nog."
De heer Starrenburg: „Als U het niet doet
laat ik de bus over de Lammerbrug aanhou
den."
De voorzitter sluit de discussie.
De heer Van Bennekom vraagt of een
vooretel tot het laten maken van een uit
breidingsplan eerst in den Raad komt. De
voorzitter antwoordt bevestigend en
schorste daarop de openbare vergadring
om te kwart voor elven in geheime zitting
over te gaan. Te half twaalf wordt de open
bare vergadering heropend, en met een
woord van dank door den voorzitter ge
sloten
Hel wit in de rozen.
Een lezer zendt ons een riek rozentakje
en vraagt wat de oorzaak is van de be
schadiging, hoe het kwaad te bestrijden en
wanneer.
Nu de rozen allerwegen in vollen bloei
Staan en uit de ingekomen vragen wel is
gebleken, dat dit euvel meer voorkomt,
lijkt het mij gewenscht er iets uitvoeriger
over te schrijven. In het bekende werk
over plantenziekten van Van den Broek
en Schenk lezen wij over een en ander on
geveer het volgende:
Het wit van de rozeD, veroorzaakt door
een meeldauwzwam (Sphaerotheoa pan-
nosa), is een van de gróótste gevaren van
de rozen. Op verschillende organen komt
de zwam vóór, o.a. op bladeren, scheuten,
bloemstelen, knoppen, kelkbladeren en
bottels. De onderzijde der bladeren wordt
dikwijls het eerst aangetast. Bij het eerste
optreden der ziekte vertoonen zich dan op
de bovenzijde roodachtige plekjes. Het
duurt gewoonlijk niet lang, of beide zijden
der bladeren rijn overtrokken met een rag
fijn, wit dradènnet. De bladeren krullen
om en vallen vroegtijdig af. Vestigt zich
de riekte op de jonge scheuten, dan wor
den deze in hun ontwikkeling belemmerd
en misvormd. Op de oudere deelen der
scheuten, vestigt de zwam rich bij voor
keur bij de stekels. Op de stengel deel en
vormt zij een viltig of korstig bekleedsel,
dat ten slotte grijsbruin wordt en- veel
dikker en harder is dan op de bladeren. Bij
een jaarlijksch optreden, der riekte kun
nen de planteD ten gronde gaan. In 'de
trekkassen bobben de rozen er nog meer
last van dan buiten.
De overwintering der zwam schijnt
plaarts te hebben tusschen do knopschub-
ben. Deze vruchtlichamen zijn zeer klein
(1/10 m.M. in doorsnee) en schijnen niet
steeds te worden gevormd. In het voor
jaar gaat de oersto besmetting dan ook
meermalen uit van het mycelium, dat in
de oogen overwinterd heeft en tegelijk met
den jongen scheut uitgroeit. Onder de
factoren, dio in nauw verband staan met
de uitbreiding welke de riekte 's zomeTS
kan krijgen, noemen wij het weer, den
aard van bet loof, de bodemgesteldheid,
de bemesting, den onderstam, de variëteit,
enz. Wetenschappelijke onderzoekingen,
om na te gaan, welk verband er bestaat
tusschen den onderstam en de vatoaar-
heid voor bet wit, sohijnen nog weinig of
niet gedaan te zijn. Te Boskoop acht men
den Rosa multiflora een minder goeden on
derstam tegen het wit dan Rosa ruzosa of
R.-rubiginosa. Ook meent men te hebben
waargenomen, dat wortelechte rozen in
den regel meer door het wit worden aan
getast dan veredelde.
Hoewel enkele soorten meer weerstand
aan deze kwaal bieden dan andere, zijn
geen desbetreffende onderzoekingen inge
steld, die voldoende rijn gecontroleerd en
waarop men rich inag verlaten. Iedere
kweeker kan wel enkele soorten noemen,
welke in zijn tuin het meeste hebben te lij
den, maar zulke gegevens bezitten geen
algiemeene waarde."
Door passende groeivoorwaarden jp
scheppen traohte men het weerstandsver
mogen .zooveel mogelijk te vergrooten. M.
a.w. wanneer men zorgt voor een yochtbou-
denden, bumusaohtigen bodem en men
meste flink, dan zullen de rozen meestal
rioh flink ontwikkelen. Als mest gebruiken
wij het liefst stalmest. Hiervan geeft men
niet spoedig te veel. Men meste in het na
jaar of voorjaar. Menigo beschadiging kan
op rekening van de armoede worden ge
schreven. Bij een flinken groei komen ziek
ten veel minder sterk voor. Aan een be
paalde grondsoo(rt geven de rozen niét de
voorkeur in alle oorden van ons land vindt
men dit fraaie bloemgewas en niet zelden
in blakenden welstand. Een losse, doorla-
tendo bodem is noodzakelijk.
Vóór het uitloopen in het voorjaar kan
men de struiken spuiten met een l£ pCfc.
Boideausche-pap-oplossing. Zoodra de riek
te optreedt, is aanwending van fijne zwa
vel noodzakelijk. Deze koopt men in de
drogisterij, terwijl de zwavel met een
spuitje of blaaebalgje aan den onder- en
bovenkant van het blad wordt verstoven.
Men dient bet gedurende een paar opeen
volgende dagen te doen.
Een uitstekend bestrijdingsmiddel van
het wit ie een bespuiting met salicylzupr.
Om tevens ongedierte als luizen te bestrijd
den gaat men als volgt te werk. Men losse
10 gram van genoemd zuur öp in een
maatje brandspiritus. Daarna losse men 2
■ons groene zeep op in 10 Liter water, waar
na de spiritus met het salicylauur ivordt
toegevoegd. Dit mengsel wordt met be
hulp van een pulverisateur of andere fijne
spuit over de bladeren en scheuten gespo
ten, liefst gedurende enkele dagen her
haald. Het wit zal dan spoedig verdwfy
nen, terwijl het aan het gewas geen schade
doet. Zelfs de bloemen kunnen er wel te
gen. Salicylauur is, evenals genoemde
zwavel, bij den drogist verkrijgbaar, waar
ook spuitjes worden verkocht om de zwa
vel te verstuiven. Voor het bespuiten ge-
braikc men bedoelde besproeiers of wei
men koope in den bloemen- of tningereed-
schappenhandel kleine spuitjes, welke op
een flesoh gezet, de vloeistof zeer fijn doen
verstuiven. Met genoemd mengsel worden
dus en 't wit en levende dWen bestreden.
Belhalve de rozen tast de zwam ook de
perzik aan. Deze dient men met ziwavel
te behandelen, de perzik verdraagt geen
salioylauur.
Verder kweeke men de rozen in de zon,
niet onder boomen of in de schaduw, liefst
niet op den trek op boeken van huizen en
tevens in niet te opgesloten tuinen. De
roos verdraagt de volle wind, beter dan
een overheete, te beschutte omgeving.
J. S.
Vragen op Tuinbouwgebied aan de Re
dactie onder motto „Tuinbouw."
(Nadruk verboden).
Gedistilleerd.
Op zeer verschillende wijzen worden wij
in den laatsten tijd aan het gedistilleerd
herinnerd. De openbare dronkenschap mag
verminderen, maar op andere wijze dringt
het gedistilleerd zich aan ons op. De drank
bestrijding, de geheelonthouding, de matig
heidsmannen hebben al jaren van zich
doen spreken; zóó vaak, dat men er haast
een verleidingspoging in zou kunnen zien,
of dat men kon vreezen voor de praktijk
van „aanzien doet gedenken". Dan heeft
verder de drooglegging van Amerika heeï-
wat pennen in beweging gebracht en .tot
heel veel pro- en contra-betoog aanleiding
gegeven. De Plaatselijke Keuze en het
wetsontwerp-Rutgers zijn niet onopgemerkt
verschenen en voor- en tegenstanders van
de Plaatselijke Keuze zijn nog lang niet
uitgepraat.
Men heeft zich verder verheugd over het
verminderde alcoholgebruik en gejuicht
over de verhooging van het zedelijk be
wustzijn, dat, tusschen twee haakjes, bij
Plaatselijke Keuze wel wat van zijn waarde
verliest maar wie zoo maandelijks de
bekendmakingen omtrent de Rijksmiddelen
nagaan hebben daarentegen een bedenke
lijk gezicht gelrokken, toen zij meenden op
te merken, dat die verhooging van het ze
delijk peil van ons volk gevolgen had voor
de schatkist, die wij maar zoo-zoo vónden,
want dat het jenevergebruik vermindert,
was een verheugenis; maar de schatkist
kan de financieele gevolgen daarvan niet
dragen. 'En, alsof het tot geruststelling
moest strekken Rebben anderen opgemerkt,
dat het drankgebruik eigenlijk niet zoo sterk"
verminderde, als het wel leek, maar daf
alleen de opbrengst van den accijns ver
minderde door de clandestiene stokerij en
den smokkelhandel, waarmee veel meer
werd verdiend" dan de vermindering van
de opbrengst van den gedistilleerdaccijns
bedroeg. Een mengsel du. van vreugde en
teleurstelling.
De verbeteraars zijn ook aan het woord
gekomen. „Dom", hebben zij gezegd, „om
den gedistilleerd-accijns zoo hoog op te voe
ren. 't Is de verkeerde wereld. Hoe hooger
de. accijns, des te meer voordeel zit er In
een clandestiene stokerij of in den smok
kelhandel. Verminder den accijns en ge zult
zien, dat de geheime branderijen en de
smokkelarij verdwijnen of althans vermin
deren. Van deri goeden kant hekeken, zou
de hooge accijns het drankgebruik moeten
doen dalen en dus het zedelijk peil moeten
verhoogen; maar die veroverde zedelijkheid
gaat weer teloor in wetsontduiking en smok,
kelhandel. En dan, voegt een ander er bij,
dat verhoogen van den accijns om daar
door van drankge- en misbruik te doen af
zien, is maar huichelarij: iedereen wcet-
dat de verboden vrucht het van alle anders
wint in smakelijkheid, en wij welen allen,
dat niet het zedelijke doel de drijfveer is
geweest voor de accijnsverhooging, maar
de nood van de Schatkist. Voor het oogen-.
blik staat de zaak zoo, dat de Regeering
ongetwijfeld wel het drankmisbruik of
overmatig gebruik wil tegengaan, maar dat
de Minister van Financiën in zijn hart zich
verheugt als de accijns veel opbrengt. Daar*
om voelt de Minister weinig of niet9 voor
accijnsverlaging. Liever wil hij de geheime
stokerij en de smokkelarij te lijf gaan. Ge-,
lukt die poging, dan krijgt de schatkist van
den nu gesmokkelden drank het volle pond
en de schatkist vaart er wèl bij en die wordt
in onze dagen haast even' belangrijk geacht
als het zedelijk peil.
Het wetsontwerp 366 wil in een paar se
dert lang (1822 en 1862) bestaande wetten
aanvullingen aanbrengen, waardoor de na-
deelen voor de schatkist worden te niet ge
daan. In de Memorie' van Toelichting staat
de Minister wee'r voor de twee factoren, die
wij al meer noemden. De handelsfraude ln
spiritus en in reukwaters wordt gedrevéfc
langs de Wadden en langs de landgrenzen,
maar in het binnenland bloeien op haar
manier de geheime branderijen. Als illustra-
tie haalt de Minister aan, dat in 1923 te.
Hoogezand 93 H.L. huilenlandsche spiritus
werd aangehaald; alleen reeds voor die
partij bedroeg de accijns ongeveer f 59.000.
En dan laat de Minister weer de min ot
meer dubbelhartige opmerking volgen:.
„Voor de schatkist is deze fraude uiterst
nadeelig; voor het moreel der bevolking
vormt zij een ernstig gevaar, zoowel omdat
het smokkèlbedrijf op zichzelf onredelijk is,
al9 omdat daardoor misbruik van 'sterken
•drank wordt bevorderd".
Er had nog aan toegevoegd kunnen wor
den, dat ook de maag er onder lijdt, omdat
de kwaliteit van de smokkelwaair ook wel
eens te wenschen overlaat.
Het wetsontwerp bedoelt in hoofdzaak
leemten in de wet, die nü ceblekep Zijn. aa?
te vullen
Wordt het wetsontwerp wet, dan zal we
gens verboden vervoer of verboden „neder-
lage" niet maar alleen geldboete, maar ook
gevangenisstraf geöischt kunnen worden. Nu
wordt boete geëischt van dengene, die in eea
strook langs de grenzen in huis of stal cf
schuur verboden waar heeft, zoodat men
bijv. gesmokkeld gedistilleerd op 't open erf
kan hebben zonder gevaar te loopen. Daar
van maken de smokkelaars gebruik. Het
voorstel verklaart ook het aanwezig zijn van
smokkelwaar op het erf of in den tuin als
strafbaar.
Daar „nederlage" builen huis, of erf, of
tuin niet strafbaar is volgens de nu geldende
wet, kon een smokkelaar zijn waar neerleg
gen of zelfs op den weg verlaten, zonder,
dat er gevaar was. Zulke waar zal nu kun
nen worden aangehouden of in beslag ge*
nomen, als zij onbeheerd wordt gevonden.
De opslag van gedistilleerd zal in het ver
volg gedekt moeten zijn, waar het nu nog
vrij is. Gedistilleerd, dat in strijd mei de wet
woidt aangetroffen, kan verbeurd worden
verklaard, en degene, in wiens pand of op
wiens erf of besloten terrein het woïdt ge
vonden, wordt gestraft met een boete van
vijfmaal den accijns van het ongedekte ge
distilleerd van meer dan 50 procent.
De bepalingen en de straffen betreffen du9
niét alleen den delinquent, maar ook den*
gene, die als heler kan worden aangemerkt
In het Voorloopig Verslag werd er dooi'
sommige leden op gewezen en er de Regee*
ring een verwijt van gemaakt, dat de ver*
hooging van den accijns den smokkelhan
del en de geheime branderij ten gevolge
moest hebben. Alleen van verlaging van den
accijns verwachten zij heil.
Enkele leden wcnschten den eigenaar oï
gebruiker van een gebouw of erf, waar ge*
dislilleerd ongedekt wordt aangetroffen, niet
te straffen, als hij bleek onkundig te zijn
van de aanwezigheid. Daarvoor gevoelde!
de Minister niets en hij meent, dat zoodanige
bepaling de deur zou openzetten voor aller*
lei uitvluchten.
Uit bijgevoegde stalen blijkt, dal bijv. jü
1909 de opbrengst van den accijns geraamd
werd op bijna 26 millioen. Toen is de accijns}
gebracht van f 63 op f 90 per H.L. van 50,
pGt. en de opbrengst werd wel iets, maar
toch weinig hooger. In 1919 was zij, door,
bijkomende omstandigheden, gedaald tot 17
millioen. In 1919 werd de accijns gebracht
op f 150 en het gevolg was, dat voor 1920,
geraamd werd 'n opbrengst van 33 millioen..
In 1921 werd eindelijk de accijns gebracht oti
f 300 en zoo werd de opbrengst voor 1923
geschat op 60 millioen.
Het wetsontwerp is het spreekt haast
vanzelf zonder hoofdelijke stemming sa.11*
genomen in de vergadering van 1 Juli. M
dezelfde vergadering is ook aangenomen M
Schoenenwetjej waarover wij de vorige week
week spraken, met 33 tegen 27 stemmen Ter
gen stemden de aanwezigen S.D A.P.-er»,
Vrijheidsbond ers, Vrijz.-Democraten,
eenige aanwezige communist, en de heere#
Snoeck Henkemans, Lovinck, Rutgers van
Rozenburg. Weitkamp, Bakker en mej. Kali.
