1
Humor uit het Buitenlands
De Draadtooze Telegrafie en
Telefonie.
TV 111 E rJT TJ AL
H. 6. v, Luijken - Nieuwe Rijn 87 - Telef. 35.
•'»- Wat lie Je cr uit Ik ga dadelijk den dok Ier opbellen.
Nu, ato u dat gaat doen, bon u hem liever meteen
leggen Plet van Dijk op te halen. HU zal hem bi) de school
deur vinden liggen. (Punch)
Dochter:. Vader, de muziek-ondorwijzer vroeg me van»
icbtend
Vader: Wat zeg )a7ll
Dochter; „„om drie leesen In de week te nemen.
(London Oplnloni
eva,-;
Je huia staat in brand en ie vrouw Is er nog fn; vooruit,
Ik kan nietl Ik heb een gummi boord om
gt haar redden!
(Strix. Stockholm) j
Vertoornde automobilist: Ber„„„
beest, waarom heb je niet op je horen#
geblazen? (Passy Show) i
Agent, heelt u ook Iemand gezien, dia
ar uitzag, pt bi] naar Iemand uit zag?
(The Humorist!
r Jantje: -- Moesje, waar neemt u me
{plotseling zicb z'n verantwoordelijkheid als
man herinnerend! ik bedoel, waar breng
Ik u naar toe? (London Opinion)
Zoo was in Leiden do Lagere. School van
Japikse, waarvan nu in den wetenschappo-
üjken tijd zoo hoog opgevoerd, uitblinken
2oovele hooggeleerden en geleerden.
Het Lager Onderwijs wordt nooit genoemd
bij do biographic van groote mannen; dl-.
A. H.Oort is op den weg dal Lager Onder
wijs in zijn geestonlwikkelcnden invloed
te bestudeeren. Moge hij nu ook eens terug
gaan en denken aan Japikse en de Aal
markt.
Ik meen, dal onzo oude patroon, dio le
vens zooveel goede onderwijzers vormde,
nog gezond van geest leeft te Arnhem.
Wat zal het hem goed doen naast zijn schit
terende resultaten nu do benoeming te lezen
van prof. W. A. Kuenen.
ik meen, dal hij in zijn lieele carrière een
boek bijhield van al zijn leerlingen en me
dehelpers, misschien is het mogelijk dit
boek in de Leidsehe Archieven te bewaren
als uit den tijd, dat het Openbaar Onder
wijs te Leiden in lieel Nederland bovenaan
stond.
Jb. IIAGE,
Oud-Sehoolhoofd.
öud-onderwijzer aan de Aalmaikt.
Boskoop, 9 April '21.
Uit den Leidschen Raad,
Mijnheer do Redacteur.
Met verwondering las ik in Uw Blad, in
het Gemeenlcraadverslag, de woorden, door
den wethouder gesproken; „Komt er een
§oede gelegenheid om te verkoopen of zoo,
an kan men zien".
Is dit nu een fout van den verslaggever
of een omslag van onzen weihouder, om
daardoor do heeren Gemeenteraadsleden
onkundig te houden van heigeen er ge
beurde? Een kooper is cr, en in geen ge
val iemand, wien het lo doen is, om te
trachten het weer met een winstje van de
hand te doen, zoowel voor het huis van
Armenzorg als voor het voormalige kantoor
van de firma Hoogenslraaten doch, helaas,
do gemeente heeft verklaard niet te willen
verkocpon. Wal helpt het dus ot er iemand
is, die met de gemeente wil onderhandelen,
ais er toch niet op ingegaan wordt?
Hoogachtend,
A. v, V,
Fottecdvaaiersstaking.
Io uw Blad kwamen reeds enkele malen
mcdedcoliogen voor omtrent do staking
van pottendraaiers aan de vier fabrieken
te Leiden en Omstreken. Waar uw berich
ten niet juist weergeven wat de ooi-zaak
en liet verloop van bet conflict is, ver
trouwen wij, dat U onderstaande, als na
dere toelichting op dit conflict wei zult
willen opnemen.
Do looncn van de draaiers waren de laat
ste jaren reeds herhaalde malen verlaagd.
Doordat deze verlaging op de eeno fabtiek
grooter was don op de andore, was van
uniformiteit der loonen geen sprake meer,
IedeTo werkgever verlaagde de loonen op
eigen gelegenheid en met net zooveel als
noodig werd geacht, en zoo ontstond er
voor de meest gangbare artikelen een ver
schil van 10 pCt.
Do vier werkgevers kwamen ovoreen,
dat met ingang van 15 Maart de laagste
loonlijst voor allo vier fabrieken zou gel
den eD dat van de woeklooncn, die met
deze tarieven zouden worden verdiend, nog
eens 10 pOt. zou worden ingebonden. Dit
beteekende dus voor de ccne fabriek 10
ï>Ct. en voor een andere 20 pCt. loonsver
laging op de meest gangbare artikelen.
Deze mededeeling van de vior werkge
vers wevkto als de bekende knuppel in bet
hoenderhok en dreef de draaiers weer naai
de organisatie. De Ned. Ver. van Glas en
Aardewerkers nam de zaak ter band en
hoedt verder do aotie geleid. Van een de
putatie uit do stakers, zooals uw Blad
schreef, is dan ook in deze actie nooit
sprako gowecst.
In ccn conferentie met do werkgevers
op 27 Maart werd van onzo zijde dezo loons
verlaging onaannemelijk verklaard en werd
ten slotte door do werkgevers do qisoh van
10 pCt. loonsverlaging op do nieuwe loon
lijst teruggebracht tot S pOt. Do draaiers
wonsehten ook dit niet te aanvaarden, om
dat dit voor een fabriek nog een verlaging
van 15 pCt. beteekende. De werkgevers
trokken nu de vollo 10 pCt. cr af bij de
loonuitbetaling op 29 Maart; do arbeiders
besloten Maandag 31 Mnart niet aan het
werk te gaan en to wachten tot een loon
regeling tot stand was gekomen, die ook
door ben kon worden aanvaard. Als tegen
voorstel van arbeiderszijde werd aan de
werkgevers medegedeeld, dat men aecoord
ging om de loonen aan do vier fabrieken
gelijk te makendat men daarom genoe
gen zou nemen om hiervoor do laagste
loonlijst voor ale fabrieken over te nemen,
maar dat dan ooik volgens deeo loonlijst
zou worden uitbetaald zonder eenige kor
ting. Hiervan is aan de werkgevers, bij
«clirijren van 3 April kennis gegeven, die,
In antwoord hierop, dato 8 April mededee-
den, dat dit togenvooretel afgewezen is
en tevens van verdoro voorstellen ver-
eolioond wensebten te blijven.
In uw Blad van Dinsdag 8 dezer lezen
wij, dat cr Zaterdag een besproking tus-
Bclien partijen heeft plaats gehad. Dit is
niot bet geval. Wat de nivelleering be
treft, is inderdaad cenige oonccssio van
werkgeverszijde gedaan. Voor de meest
gangbare arlikoien, als kleine schoorsteen-
potjes, blijft het een nivclleering naar be
neden ten bedrage van 10 pCt.
Uw opmerking „de werklieden zien In
do voorwaarden, door de patroons voor
gesteld, een verslechtering van bun posi
tie", is dan ook inderdaad volkomen juist.
Uw opmerking „dat het er den patroons
in hoofdzaak om to doen is m eer (ter o uni
formiteit in de loonen te brengen, is maar
godooltelijk juist Hoofdzaak was het voor
hen oon flinke loonsverlaging door to voo-
ren. Ook het laatste voorstel der werkge
vers houdt uitsluitend loonsverlaging in
varleerend per weet van 5 tot 15 pCt-
Wat de staking zelve betreff, van vcr-
loopen der sinking is nog goen sprake. Er
wordt maar door cén draaier gewerkt en
wel bij de N V. v.li. Fiüppo en Zoon, Deze
man was niet te bewegen het werk neer
to leggen, bevreesd als bij is uit de fs-
brickswoning te zullen worden gezet.
U, Mijnheer de Redacteur, dankzeggend
voor het opnemen van bovenstaande,
Hoogachtend,
Voor da Ned. Ver. van Glas en
Aardewerkers,
F. RIPPEN.
Radio-lelelonie.
De werking van de drie-electroden-Iamp
is reeds in vorige arlikels uilvoering be
handeld, en weten hieruit, dat we in boven
vermelde lamp een eenvoudig toestel bezit
ten om ongedempte oscillaties op te wek
ken. Deze oscillaties bestaan uit slroomen,
die met enorme snelheid op en neer gaan
van antenne naar aarde en omgekeerd. Deze
wisselstroomen zijn aanvankelijk zwak, ne
men geregeld in sterkte toe tot zij hun
maximum bereiken en nemen daarna weer
af tot nul, daarna wisselen ze van richting
en hetzelfde proces herhaalt zich in tegen
overgestelde richting. Een afbeelding van
deze stroomen komt yeel overeen metdie
van do gewone wisselstroomen van het ge-
meenlelijko electriciteitsnet, alleen het aan
tal wisselingen is veel grooter (Gemeente-
stroom ongeveer 50 en voor do radio wel
een millioen). Als do stroom van een on-
gedcmple zender gesloten wordt, wordt er
een serie golven uilgezonden, waarvan de
amplitude constant is, terwiijl ze van een
gedempt slalion steeds van amplitude wis
selen. (Fig. 1).
f.'
p
A - - -TA
rits
In Fig. 1 zien we de afbeelding van ccn
reeka ongedempte golven. Zooals de lezers
op zullen mei-ken, zijn deze gelijk aan die
van een onlvanglamp, met dit verschil, dat
de amplitude veel grooter is. De amplitude
is de boogie van de stippellijn lot de ge
bogen lijn. Do halve cirkels boven de stip
pellijn slellen den slroomloop voor in posi
tieve richting en de halve cirkels er onder
in negatieve richting. Op de tweede lijn van
Fig. 1 zijn de stroompjes afgebeeld aige-
beeld, nadat ze door een lamp gelijk gericht
zijn. Alleen de positieve halve cirkels blij
ven dan over, die in de telefoon komen als
een nagenoeg conslante gelijkstroom (zie
derde lijn Fig. 1). Deze conslante slroom
veroorzaakt in de telefoon geen toon, daar
dit slechls het geval is als de slroom va
rieert. Alle tclefonieslalions werken mei
ongedemptc golven, dus als er niet gespro
ken wordt, zal er in de telefoon geen ge
luid hoorbaar zijn. Er moet dus iets met
die golven gebeuren, willen we spraak of
muziek ontvangen. Dil noemen we hol
moduleeren van de draaggolf. Tijdens het
uitzenden van muziek etc. worden de onge
dempte golven beïnvloed overeenkomstig
deze geluiden en deze gemoduleerde golven
veroorzaken gemoduleerde stroompjes in het
ontvangtoestel, welke na gelijk gericht Ie
zijn een imitatie van de oiigineele geluids-
trilïingen van het zendstation doen hooren.
De ongedempte gojven zijn dus alleen maar
een hulpmiddel om de muziek door de
ether te dragen (vandaar de raam draag
golf). De electrische stroompjes, die opge
wekt worden door hel spreken in een
microfoon zijn niet geschikt om zonder meeT
uitgezonden te worden. Zij moeten op de
ongedempte golven worden gebracht.
Bij het spreken in een microfoon van
een draadloos tolefonieslallon worden de
airoompjes van den microfoon vermengd
met de ongedempte golven, en de resultee-
rende golven zijn dus van vorm veranderd.
Terwijl de aroplilude eerst constant was,
Is ze nu steeds afwisselend.
'dsC;-
Fig S.
In Fig. 2 staan op de eerste lijn de on-
gcdcmple golven afgebeeld, die door het
radio-lelefonie-stalion worden uilgezonden
als er niet geseind wordt. Op do tweedo
lijn zijn dezelfde golven afgebeeld, doch nu
vermengd met de spreekstroomen van een
microfoon. Na gelijkgericht te zijn en in de
telefoon aangekomen, zal er een stroompje
overgebleven zijn, dat de vorm heeft van
een sleed# varieerenden gelijkstroom, die
overeenkomt met den microfoonstroom van
het zendstation. In Fig. 2 zijn slechls en
kele modulaties afgebeeld, doch als wc in
een microfoon van een radio station het
woord Leiden zeggen, worden er bij een
golflengte van 1000 Meter ongeveer 300.000
oscillaties gemoduleerd, waarvan de sierkte
varieert hij iedere beïnvloeding van de
menschelijke slem. Indien we dus een
microfoon in de antenne- of aardleiding
plaatsen zullen de uit te zenden oscillaties
'deze passeeren en spreken we er in, dan
worden ze gemoduleerd. Er zijn verschil
lende modulatiesystemen, doch het eenvou
digste is het inschakelen van een micro
foon in de antenne. Ieder draadloos ont
vangtoestel is dus direct om te bouwen tot
zendtoestel voor een geringe reikwijdte.
De Loodikabel.
Reeds "op verschillende wijzen wordt de
radio praclisch toegepast en het is eigen
aardig hoeveel toepassingen er reeds zijn
voor de scheepvaart. Denken we maar eens
aan de nood-installaties, richtingzoekers,
peiltoestellen elc. Nu is hier weer aan toe
gevoegd de loodskabel, die do gewone loods
geheel kan vervangen. Gewoonlijk brengt
een loods het schip veilig binnen do haven,
doordat hij met het vaarwater uitstekend
bekend is en de plaatselijke voorschriften en
verordeningen kent. Toch zijn er havens
waar geen loodsen meer noodig zijn oin
binnen te komen, mits de schepen voorzien
zijn van een gevoelig radiotoestel voor hel
aantoonen van een zwak magnetisch veld
van een met wisselstroom gevoeden kabel.
De bewuste kabel wordt op zoo'n wijze op
den bodem van de haven gelegd, dat hij d?
richting aangeelt in welke gevaren moet
worden. Hei eene eind is aan een van de
polen van een wisselstroomdynamo ver
bonden, die in een gebouw op de kust
slaat, terwijl het andere eind blank is ge
maakt en verbinding maakt met aarde. Op
hel schip zijn twee raam-anlenne's oi spoe
len aangebracht die respectievelijk aan
siuur- cn bakboord zitten. Doordat deze
spoelen in het magnetisch veld van den
kabel zitten, zal er in heide een zwakken
e'.eetrischen stroom opgewekt worden. In
dien zo beiden even ver van den kabel ver
RECLAME.
wijderd zijn, zal de opgewekte stroom ia
beide ook even sterk z-jn. Dil is het geval
als het schip zich ju.'s» boven den kabel j
bevindt. De stroompjes zijn te zwak om in 1
een telefoon gehoara ie worden, doch na
versterking door ccn radiotoestel zijn zei
duidelijk hoorbaar. De eene spoel zit gekop- i
peld aan de eene leiefoonschelp, terwijl de( j
andere met da overgebleven lelefoonschelp;
is verbonden. De roerganger heeft deze Iele-i
foon aan de ooren en luistert geregeld naar
de geluiden. Wordt het in de eene telefoon1;
iels zwakker, dan moet hij zijn roer ver-s i
zeilen lot het geluid in beide weer even j
hard is. Ook worden inplaats van telefoon#?
wel meters gebruikt, die als het schip juist
böven den kabel vaart, precies even ver uit-,
slaan. In Zuid-Amerika zijn verschillende
havens reeds van een loodskabel voorzien,
terwijl men zelfs op gevaarlijke plaatsen;
aan de kusl ook een dergelijke kabel heeft
gelegd. Dal de radio wel zorgt voor de vel-'
ligheid van de schepelingen kunnen we oolc
hieruit weer zien.
Nienws. 3
In Dcitschtaud. Verschillende station#
zijn in Duitscl-.land opgericht, die 's avonds
muziek uilzenden. Thans zijn er-rn- Leipzig,';
Münchcn en Berlijn radiotelefoniestntions.c
terwijl er nog verschillende in aanbouw
2ijn.
Once omroep. De Nederlandsche sein-
loestellenfabriek, die Zondag jeen keurif i
concert gaf, dat gegeven werd in hel Cons j
cerlgebouw te Amsterdam en via een Iele-"'
foonüjn naar Hilversum werd overgebracht^
zal binnenkort dc- bekende opvoeringen vaif(
de Mattlieus-passion in de Groote Kerk 1$
Maarden, draadloos verspreiden. Jammer i|_
het, dat er nog veel bijgeluiden zijn, die dï'
muziek niel tot haar rechl laten komen.
Luisterprogramma. j
Berlijn, Vox Hans. Golflengte -20 Meteg
(energie heet 1 'li K.W. te zijn, doch is g<J-.!
woonlijk niet grooter dan 1 K.W.).:
9.20 v.m, Lcvensmiddclenprijzcn; 0,39 ,1 I
v.in. Eerste nieuws rapport-, 11.35 v.m. Koe-r#^
noteeringen; 12.15 n.m. Tijdsignaal (overge-.
bracht van Nauen); 12.25 n.m. Tweedé
nieuwsrapport; 1.35 n.m. Kocrsnoteeringen;'.
3.20—5.20 n.m. Concert door klein orkeslf.»
0 50 n.m. Lezingen (niel dagelijks); 7.50; I
n.m. Concert (Zon- en feestdagen 0 207 20
n.m); 9.05 n.m. Laatste nieuwsrapport en
weerbericht; 10.10 n.m. Dansmuziek (niel';
dagelijks, gewoonlijk Donderdags). 0:
Dit slation geeft ook gramofoon-muzielij
van 7.208.20 v.m. op 120 Meier voor d#"i
passagiers van de Junker-vliegmachines tuodi
schen Berlijn en Leipzig. :4i j
'3
1
S2
«Int alle LUXE RECORDS DUBBELZIJDIG
zijn geworden?
cn «lat ccn DEBBELE CARUSO-Ptoat slcclits
15.75 kost? 82
Eénly Agent der Gramofonc Co. HAYES, England. f
