R.H.W. Limonades
Krabbels uit Zwitserland.
LAND- EN TUINBOUW, j
Avondzilting.
SïAATSBEGROOTING VOOR 1924.
Hoofdstuk Marine.
Aan de orde is Hoofdstuk VI (Marine)
Tan de Slaatsbegrooting voor 192-1.
De algemeene beschouwingen worden ge
opend.
De lieer DUYS (S.D.) wijst er op, dat het
algemeen Marinebcleid niet aan de orde zou
zijn omdat dit zou geschieden bij het onl-
weip Vlootwet. Van beleid is trouwens nog
niet veel sprake: de millioentjes vliegen weg
en dat is alles. Nu weer worden 40 millioen
tjes in den bodomloozen put geworpen. En de
defensie-ministers doen alsof zij de grootste
weldoeners der menschheid zijn. Van den
ééncn strop komen wij in den anderen, ge
lijk de historie van de marine leert. De
ecnige lichtzijde is dat het hoe langer hoe
meer lot het volk begint door te dringen. Als
wij eens nagaan wat wij de laatsle jaren
hebben gekregen voor de vele milliocncn, dan
zien wij niet veel meer dan ouden rommel.
Zoo b.v. „De Zeven Provinciën", een schip
dat zoo goed als niels meer waard is, maar
alleen elk jaar heel veel geld kost. In Juni
zijn manoeuvres in Indië gehouden om
den stook van kolen in Tandjong Priok epns
wat op te stoken. Dc Vos en de Lynx zijn
zulke prachtige schepen dat een kanon aan
boord algescholen door het dek zakte. Het
schieten met halve lading op dc Lynx maakte
dat allo kanonnen bedorven waren.
Spr. wil niet meer over de theorie van
ontwapening discussieeren: hij is het eens
met den Minister want zij heide zijn weer
loos. Alleen kost dc weerloosheid van den
Minister veel duurder.
Alle kleinigheden over beperking van het
departement enz. zal spr. laten rusten. Die
paar dubbeltjes die daarmede gemoeid zijn
beteckenen niets vergeleken bij de kosten der
vloot.
Uooidzaak is het dat het volk in beweging
komt tegen de Vloot, hetgeen verleden jaar
is gebleken. Dc deskundigen op dc vloot zijn
bet ook nooit eens: nu heet' het, dat dc zes
kruisers weer niets waard zijn. Volgens hen
wordt dc Kamer alleen beheerseht door
partijbelang. Dc achtereenvolgende Ministers
hebben het volk altijd meer wantrouwende
gemaakt met hun voorstellen, Minister
Wcslcrvcld heeft in 1905 een dreadnought -
vloot verdedigd. Wij zouden daaraan een
reuze-strop hebben gehaald!
Uit dc bezuinigingen blijkt allerminst van
beleid. Alen doet wat men wil. Nu eens wil
men één defensie departement, dan weer ech
ter twee omdat men dan beter kan bezuini
gen. Dc Marine-deskundigen zeggen dat het
plan van één departement gelijk staal' met
do marine den nek omdraaien.
Deze Afinislcr zit bier eigenlijk tijdelijk,
alleen maar om te bezuinigen.
Spreker kan dezen Minister niet steunen.
(Gelach).
Het gaat om dc groote principicele zaken.
Spr. is niet deskundig maar vraagt daarom
graag inlichtingen; b.v. over dc indeeling der
rangen en standen. De Minister beeft 11 lui
tenants in vredestijd noodig en 10 in oorlogs
tijd. Zoo iels begrijpt spr. niet en belrcurt bet
dat de Ministers Ituys en Colijn niet aanwe
zig zijn want helgcen bier thans gebeurt is
in strijd met de afspraak. De Minister zegt
dat hij geld aanvraagt' overeenkomstig het
ontwerp-Vloolwel, dat verworpen is. Dat is
een schandaal Het lijkt alsof het om 4 mil-
lioen gaat maar als de Kamer dat goedkeurt
voteert zij 21 millioen. Men doet precies of
de Vlootwet is aangenomen in plaats van
verworpen. Dc 10 Katholieke tegenstemmers
zullen nu zes jaar lang één keer door den
hoepel moeten springen. Het plan zelf als lo
gisch geheel is van de baan en dc Marinc-
begrooting zal nu veel hoogcr zijn. Dat
dient om de tegenstemmers van de VlooKvct
voor 1c stellen als degenen die alles duurder
hebben gemaakt, liet Nedcrlandsehe volk zal
dat alles niet meer gcloovcn; het weel, dal
het bedot werd. De Regeering handelt apart
in strijd met alle verklaringen in zake de
.Vlootwet. liet herstel dor landslinaneiOn zou
,v6ör alles gaan, hcell zij verklaard, maar
thans begint zij mei dc milliocnen aan dc
vloot le verspillen. Daartegen protesteert spr.
ten krachtigste. Ten slotte beroept hij zich op
het artikel van generaal Koolemans Beynen.
Het Parlement moge ruggegraat hebben om
zich le blijven verzeilen legen dezen Alin.
Dc heer v. d. VOORT v. ZIJP (A.-ll.j staat
dichter hij dc partijgenoolen van den heer
Duys aan de overzijde van het Kanaal. De
Minister meent dat de helft van de vroegere
Voorgestelde vloot een neulraliteitsvloot was.
Heelt de Aliuister daarbij gedacht aan de
steunpunten?
Alleen een Vlootwet die een vast plan be
val kan ons helpen uil 'l moeras en een eco
nomisch beheer der Marine brengen. De
vraag is hoe wij het heslc rendement krij
gen van onze vloot nu wij weer gaan aan
bouwen. Een malroos in Gorinchem kost
30D0 gulden per jaar en spr. acht dit geen
gering bedrag. Hij acht jongens zijn er drie
bezig onderwijs te geven. Aan dergelijke fou
ten gaat hel :°ld verloren en blijft een goed
rendement uil. Reorganisatie van de Marine
is dringend noodig en alleen een vast plan
is onmisbaar.
Aan den Marinestaf en de samenwerking
van verschillende afdeclingcn van hel depar
tement hapert liet een en ander, meent spr.
De. plannen van 1920 komen nu eerst voor
den dag en daarom vreest spr. dat die plan
nen meer „bij" zijn. Door gemis aan samen-
werking komt men altijd achterop. Is het niet
noodig dat dc jagers voor Jndië 30 mijl loo-
p*m? Zij zullen komen le slaan tegenover de
nieuwste typen.
Dc bedragen die de Afinislcr op deze bc-
grooting vraagt, zullen slcehls voor het ma
ken van plannen bestemd zijn en van nan-
bomsi zal dit jaar nog niet veel komen. Voor
2 flottieljevaartuigen wordl geld gevraagd
wcnscht dc Alinisier van deze schepen a
double usage wel veel?
Het overbrengen van dc schejien van Vtis-
singen naar Nieuwediep geen verbetering.
Het heet dal dit voor de stelselmatigheid der
oefeningen beter is maar spr. ziet niet in
waarin die stelselmatigheid schuilt.
liet dei i sehade aan de defensieve waar
de van Vlissingen dat men daar alle sche
pen wegneemt. Zal uitbreiding van het ela-
hji sscmcnt in Den Helder jiicl onvermijde
lijk zijn? Rij mobilisatie zal Vlissingen niet
in orde zijn. Alles wat in Vlissingen is tot
eland gebracht is thans waardeloos go-
worden.
Ook Hellcvoetsluis moet worden opgehe
ven omdat dc vaargeul is verzand, zeiden
velen. Echter blijkt dat die vaargeul zeer
goed is. Er is werk genoeg voor de werven,
als men geen werk naar particulieren
brengt.
Wat het personeele vraagstuk betrett en
do verdecling van het personeel, voor Indië
en Nederland vraagt spr. of niet door een
andere verdecling der financiën een oplos
sing is le krijgen.
De Afinislcr heeft geen verbetering ge
bracht in de positie der leekenaars op het
departement. Spr. vraagt alsnog eenige ver
betering aan te brengen.
Ten slotte vraagt hij wat de Afinister voor
de oud-gepensionneerden zal doen.
De heer DHESSELIIUYS (V. B.) bespreekt
de toekomst plannen van den Minister. De
vraag is in hoeverre de Minister gerechtigd
is dergelijke plannen te maken. De regee
ring heeft het ernstigste echter geleden dat
zij lijden kon. liet Kamer-votum is duide
lijk geweest: zoolang het financieel even
wicht niet was verkregen wilde men van
geen plannen weten. Het Kabinet heeft dat
ook erkend bij zijn terugkeer. Dat de Alinis-
ter deze positie heeft aanvaard, pleit voor
zijn karakter en toont zelfverloochening,
mits hij de gevolgen ruiterlijk aanvaardt en
niet tracht op het votum terug te komen.
Bewuste aanvaarding van hel votum zou
het Kabinet weer samenwerking met de Ka
mer hebben bezorgd. Afet die feiten voor
oogen heeft de Memorie van Antwoord spr.
verbijsterd.
Hersteld de rechterzijde zich successie
velijk weer? Zijn er nfeuwe prikkels tot sa
menwerking?
Het nieuwe onlwerp-Vlootwet zou in dit
zittingsjaar niet meer aan do orde komen.
Is liet denkbaar dat in Sept. a s. de maat
regelen tot financieel herstel reeds zóó zijn
gevorderd dat het evenwicht i3 verkregen
of in uitzicht gekomen? Zal er weer sprake
zijn van oen Vlootwet gelijk die in October
is verworpen, weer van do vloolbasis. van
hel halve minimum, enz.?
Wat aangevraagd wordt, heet te passen
in het systeem van de wel, die verwoipen is.
Dc bravour-toon van October wordt nu
omgezet in bravour-daden.
Spr. beziet de begrooling objectief en naar
zakelijke motieven en herinnert aan zijn
vroegere verklaringen voor een bescheiden
vloot plan zoodra bet financieel evenwicht
zal zijn bereikt. In dit en het volgende zit
tingsjaar zal daarvan geen sprake kunnen
zijn Inmiddels hebben wij in Indië een
vlooi, die wij onderhouden moeten. En daar
toe mede le werken acht spr. zich verplicht.
Aan deze cisclicn toetst spr. de begroo
ting. Een aanlal vliegtuigen zijn veranderd
en moeien verbeterd. Den post daarvoor
acht bij toelaatbaar. De AüDister vraagt
voorts Iwee torpedojagers ter consolidatie
voor den bcstaanden toestand. Spr. acht
deze aanvraag niet onredelijk als vernieu
wing van versleten materiaal.
Zeel' ernstig aarzelt spr. ten aanzien van
de aanvrage van ftottietje-vaarluigcn. Die
naam is misleidend. De twee aanwezige
flottielje-vaartuigen zijn verouderd maar
waarom moeten die vervangen worden door
lwcc, elk van 1150 ton met kanonnen van
15 c.M. en een zwaar pantser, veel grooter
dus dan de beslaande? liet worden nu boo
ten A double usage én voor politiedienst in
voor oorlogsdienst. Dit is meer dan hand
having van den bestaanden toestand en is
driemaal zoo duur.
Overwegend bezwaar heeft spr. tegen de
aanvrage van den onderzeeboolmijnenlcg-
ger, dal bewuste uitvoering van de Vlootwet
is en een eersteling van een nieuw systeem.
De Atinislcr tracht met een onschuldig
postje van 1 1090 de Kamer te lokken in
den val van dc Vlootwet. Spr. laat zieb
daardoor niel misleiden.
Spr. wil niels weten van de verworpen
Vlootwet maar wil voor het oogenblii al
leen behandelen wal wij hebben en daar
voor wil hij zich offers getroosten. Als dc
Minister den onderzecboolmijnenlcgger wil
hebben is samenwerking met spr. uitge
sloten
l)e heer VAN DER BILT (R.-K) betoogt,
dat het niet aangaat Indië weerloos te ma
ken en komt op tegen de tendentieusc wijze
waarop Indië wordt voorgelicht door het
persbureau Anela dat door de Regeering ge
subsidieerd wordl. Over de verwerping der
Vlootwet werd van geestdrift gewaagd,
waarvan spr. niels heeft bespeurd.
Wal do aangevraagde schepen bclrcft,
slelt spr. voorop dat de thans aanwezige
schepen in Indië le gering in aanlal zijn en
le oud levens.
Op sommige punten in de begrooling kan
nog meer bezuinigd worden. Onze Marine
is topzwaar, meent spr., het aantal opper
en vlagofficieren is veel le groot. Spr. vraagt
len slotte de vliegeniers met meer zorg le
kiezen. Wal de oud-gepensionneerden be
trett sluit hij zich aan bij den lieer v. d.
Vuurt van Zijp.
De heer S.NOECK I1EXKEMANS CC. H-)
meent dat er geen aanleiding is voor dc
klacht dal de Regeering haar verklaringen
niel nakomt. Wat de Regeering aanvraagt,
dient voor het grootste deel lot herstel van
liet bestaande. Niels is aangevraagd voor
den dienst in Nederland; alles wal op de
basis betrekking lieetl, is achterwege ge
bleven. Er is dus van terugkomen op de be
slissing in zake de Vloolwcl geen sprake
want de Regeering vraagt alleen wat on
middellijk en dringend noodig is om den
toestand in Indië te handhaven. l)at oen
deel wordt aangevraagd uit gewone uitgaven
is juist een gevolg van liet verwerpen van
de Vlootwet; evenals het daarin zijn oor
zaak vindt dal het duurder zal worden.
Mei de inkrimping van den dienst te Vlis
singen kan spr. zich moeilijk vercenigen en
bij betreurt deze verandering. Is do Minis
ter er van overtuigd, dat de oefeningen in
dc Zeeuwscho wateren voldoende verzekerd
blijven?
In zake de opleiding der matrozen le
Gorcum sluit spr. zich bij den beer v. d.
Voort v. Zijp aan.
De werf le Hellevoetsluis wenscht spr.
weer productief te maken, hetgeen bij moge
lijk acht. Den aanbouw van flottielje-vaar
tuigen juicht spr. toe.
De samenvoeging der beide defensie-de
partementen acht spr. alleen dan aanneme
lijk als do beide afdeelingen zelfstandig
blijven staan. Zij verschillen te veel dan dat
zij onder één hoofd kunnen worden ge
plaatst.
De heer BOMANS (R.-K.) zegt dat de
Marine zeer duur is en dat zij zich moet
bepalen tot een onderdeel der Kustverdedi
ging. Hij somt op wat in hel Rapport der
Katholieken noodig wordt geacht. Kustver
dediging behoort bij de Landmacht. In vre
destijd moet slechts een zeer klein perso
neel onder de wapens zijn.
Er is een climax in de uitdaging der Re
geering. Zij wil het gemakkelijk maken om
van het verzet over te gaan tot medewer
king. Spr. riskeer! echler dat hij hij een
nieuwe Vlootwet een vrijwel zelfde plan zal
vinden Daarom verzet hij zich thans bij
dit hoofdstuk opdat hem niet verweten kan
worden dat hij zich hij de eerste termijnen
heeft neergelegd. Spr. handhaaft zijn stand
punt van October j.l. Eerst sluiting der
begrooling vóér wij verder kunnen gaan.
Van nieuwbouw mag Ihans geen sprake zijn
Spr. dringt aan op spoedige behandeling
zijner motie over de vereeniging der defen-
sic-deparlementen aan ten einde tot bezui
niging te komen.
Het gaat bij spr. niet om verzet tegen de
Regeering maar wel om verzet tegen dezen
.Minister en wel als gevolg van deze be
grooling.
De heer DE GROOT (V. B.) behandelt
eenige detailpunten. Voor Indië wenscht
spr. de Afarine onder te brengen bij Kolo
niën, voor Nederland liij Oórlog. Elk deel
der vloot moet zijn eigen personeel hebben,
zegt dc Minister maar spr. gevoelt daarvoor
niels want splitsing zou de eenheid van
onze vloot zeer schaden.
De wijziging van den toestand te Helle-
levoelsluis acht spr. niel gewensebt. De over
brenging van den dienst te Vlissingen naar
Den Helder keurt spr. niet goed. Voor een
goede oefening der marine acht hij deze niel
gewenscht.
Dc heer VAN SCHAIK (R.-K.) herinnert
aan zijn in October uiteengezette opvatting.
Daarin is geen verandering gekomen. De be-
I enkenis van het gebleken verschil tusscfien
de negeering en spr was niel van principiee-
len aard Hel verschil is zeer gedespropoi lio-
uccrd gemaakt, niet gewenscht door spr. Het
verschil tusschen de linkerzijde en spr. is
hedenavond gebleken. De heer Duys wil een
uilslervingssystcem voor de marine en zelfs
niet herstellen' en onderhouden wal er be
slaat. Daarmede kan spr. zich niet verceni
gen. Aannemelijk is. dal verschillende hooien
verouderd en versleten zijn. Dal de braik-
baarheid der voorgestelde vaartuigen vast
staat, neemt spr. aan. Zij passen in ieder
plan en prejudiceeren op geen enkel plan in
zake de Vloot
Van dé 8 vaartuigen, die hun einde nabij
zijn vraagt de Minister er slechts 4 te ver
vangen. Hel is alleen niet duidelijk waarom
de tloltieljevaarluigen zooveel sterker en
grooter zijn dan de beslaande. Gaarne ver
nam spr. eenige inlichtingen. Mei den aan
vraag van een onderzeeboot-mijnenlegger,
gaat dc Minister even huilen hel raam der
noodzakelijke verbetering. Gaarne vernam
hij ook hieromtrent nader bewijs voor de
urgentie.
Spr. verslaat do bedoeling der Regeering
zóó, dal zij geen plan aan dc orde slelt vóór
de financiën zijn hersteld. In die gedrags
lijn ziel hij geen medegaan. Waarom wordt
do aanschaffing van kanonnen, vischtorpe-
do's nu reeds gevraagd, terwijl de vaartui
gen pas over drie jaar klaar zijn?
Kan dat niet wachlen?
Spr.'s bezwaren tegen dc Vlootwet he
slaan niel tegen hetgeen de Regeering thans
wil. In liet Vioolplan werd 1.G20.000 gld.
voor het eerste jaar meer gevraagd dan
thans het gevat is. De Regeering en de Ka
mer binden zich thans lol niels voor het
vervolg. En dal stemt spr. lot voldoening.
De Vlootwet bond voor vele jaren maar
thans blijfl de Kamer geheel en al vrij ten
opzichte van volgende beslissingen.
Dc vergadering wordt te 12.55 ure ver
daagd tot heden één uur.
RECLAME.
Overal verkrijgbaar. 9230
LET OP HANDELSMERK K.H.W.
En zoo verheugen wij ons thans in '1 be
zit van den Grooien Heer.
Wel eer Padisjah, Heer der Heersehers,
daarna gedegradeerd lot kalif soul, Ihans
nog slechts K. II. .Abdul Mezjid, ten slotte
afgedaald lot een bezienswaardigheid- van
Territeit. '1 Seizoen voor 'l Leman zet cr
goed mede in. Een novum.
De eerste cn vermoedelijk levens de laal-
sle maal, dat een wasch-echte Béheersehcr
der Geloovigcn zijn voeten zet op ouheili-
gen bodem.
Voor onze Fremdeninduslrie een buiten
kansje. Want boewei er behalve de fez,
weinig bijzonders le zien is aan zijn ex-
majesteit hebben velen cr toch graag een
uilstapje voor over om zoo'n gevallen grooL-
hcid, voor wien korlen tijd geleden honder
den milliocnen zich eerbiedig bogen, eens
van nabij te bekijken.
't Is dan ook goed merkbaar in Territel,
dat velen zich hebben opgemaakt ter be
zichtiging van de allerlaatste editie der
rois-en-exil. voor welke Zwitserland wel
haast het doorgangshuis schijnt le worden.
Nu we gunnen Montreux en omstreken
deze nieuwe al tra die van harie, want Van
alle plaatsen is zij wel 't zwaars! getroifen
door den klap, welke de oorlog liet toe
risme heelt toegebracht. Voor Montreux
speciaal was 't bijna de genadeslag.
Zwitserland is, om de woorden lo gebrui
ken yan een onzer oude schrijvers, de lust-
warand der oude en nieuwe wereld. De
stand der Fremdc-nindustrie kan daarem
eenigermatc gelden als de wijzer van den
barometer, waarop do algemeene welvaart
i3 af te lezen.
Toen 'l overal misère in zaken was,
duide die barometer dan ook een sterke
dépressie aan Dit jaar begint de bijna op
gedroogde broD van inkomsten echter ruim
schoots te vloeien. Een goed leeken, niet al
leen voor Zwitserland, maar voor don gang
van zaken in de gcheele wereld. De ergsle
dépressie schijnen we achter den .-eg te
hebben.
Tot die herleving der Fremden-industrie
heeft ook Holland het zijne hijgedragen. Dit
blijkt o.a uil het leit, dat de speciale (rein
HollandZwitserland, ingelegd mei de be
doeling 2 A 3 maal per week te lijden, van
al halt Juli lot Sept. dagelijks gecirculeerd
heelt. Staats en bergsporen, zoowel als de
post auto's, welke laatste niet minder dan
131.000 personen vervoerden, vertoonden
alle een sterke toename van passagiers- en
vrachtvervoer. Van Mei tot November kwa
men ruim 8SOO particuliere auto's Zwitser
land binnen, bij 1922 vergeleken een ver
meerdering van 2200 stuks. Voor Geneve,
eenigszins builen den groolen toeristen -
stroom gelegen, waar hel er een tijdlang
voor de hotels zeer duister hee/t uilgczien,
Lcgirnen ook weer belere dagen arn le bre
ken. In 't zomerseizoen van 1923 hebben de
hotels alhier 80 000 vreemdelingen (waar
onder 2400 Hollanders) voor kortoren of
langoren tijd geherbergd. Over 't gcheele
jaar waren deze cijfers respectievelijk
108.000 en 3000. Bovendien voerden auto
cars, bonten en spoor uit andere deelen van
Zwitserland en Frankrijk van Mei tot No
vember ruiin 50.000 „dagjesmensehen" aan.
Zooals men ziet, dus respectabele cijfers.
Het wederinvoeren van de rctourbiljel-
len voor verminderden prijs heelt hierop
gunstig gewerkt. Ze zitten bier in Genëve
dan ook niet bij de pakken neer. Dit blijkt
uit de kranige wijze, waarop do „Salon de
('Automobile" is aangepakt. Als permanent
tentoonstellingsgebouw fungeert 't Palais
Electoral dat behalve galerijen, restaurant
en kleinere zaaltjes een groote zaal beval
met een oppervlakte van 1800 A12. bij een
hoogte van 15 M. Dit gebouw paalt aan 't
plein van Plain-Palais, een groote gras
vlakte, doorsneden door voetpaden Hierop
is een tijdelijk tentoonstellingsgebouw ver
rezen, waarvan dc groote hal niel minder
San 8000 M2. beslaat. Niets doet vermoe
den, dat we' hier te doen hebben met een
tijdelijke inrichting, want '1 gebeide zaakje
is van binnen tot in de minste details keu
rig afgewerkt. De geweldige zaal. geheel in
geel en blauw gehouden, dc houten vloer
ten deelc met tapijten bedekt, maakt een
luxueusen indruk.
Rijen pilaren geven rustpunten in do
haast le groote ruimte. Langs dc randen cn
in 't midden op met groene slot beklecde
podiums zijn de karretjes geplaatst, zóó, dal
ze van alle kanten goed bekeken kunnen
worden. In 65 stands ondergebracht, vindt
men hier de allernieuwste snuljes wat tech
niek, uitvoering en luxe betrett, auto's en
motorfietsen. Wandschilderingen, tapijten,
vlaggen decoratie, duizenden clectrisclie
lampen aangebracht in de van elfen doek
vervaardigde zolderingen maken dit ge
bouw lot een ideale feestzaal. Dc centrale
verwarming (lang niel overbodig) gestookt
met ma zout zorgt voor een aangename
temperatuur.
't Is wel een durf voor een feestelijkheid
van relatief korten duur (14 tot 23 Maart)
zoo'n gebouw te zetten, dat niel minder dan
f 250.000 gekost heeft. Natuurlijk ontbreekt
niet een groot restaurant, gepacht door de
gezamenlijke hotels van Genëvc, waar op
de gebruikelijke wijze gcfuitd wordt. Want
een officieel of officieus feesl zonder ban
ket aan 't begin en 't eind is hier ondenk
baar. Der traditie getrouw wordt deze ten
toonstelling dan ook ingeluid door een dé
jeuner, waarop al de gros bonnets geinvi-
h'erd zijn. 't Banket wordl gepresideerd door
Chuard, den bondspresident van Zwitser
land, eere-prcsidenl levens van den salon
de l'Aulomobile.
De hal op Plain-Palais is door een ruim
30 M. lange overdekte viaduel, die in 3
spanningen Irotloirs en middenweg over
brugt, verbonden met l Talais Electoral.
Daarnevens slelt een irolloir roulant de hel
loopen ontwende riddere van de benzine in
de gelegenheid zicli van 't oene gebouw
naar '1 andere te verplaatsen, zonder z.ieh
'1 genoegen le lalen vergallen door do voor
hun ongewone cn vermoeiende bezigheid
van een klaulerparlij over trappen, en oen
wandeling door lange communicatie gangen
Geleid door dc ervaring van het vorige
jaar, waar de beschikbare ruimte veel te
klein bleek, is men dit keer lot een iervou-
dige uitbreiding overgegaan. Alanr ook nu is
de toevloed zoo overstelpend, dat zelis die
groote uitbreiding onvoldoende is. Het aan
lal exposanten is grooter nog dan men had
durven vermoeden. Alles is verhuurd, niel
hel kleinste plekje meer beschikbaar.
Den exposanten zijn verschillende facili
teiten toegestaan. Zoo gratis vervoer terug
voor de geëxposeerde wagens on tie l'ran
sclie, Zwilsersche en Belgische sporen. Ook
heeft de douane haar beste been tic voorge
zet. De gebruikelijke gewone draconische
voorschriften zijn opgeschort; de formalitei
ten tol een minimum teruggebracht, zoodat
binnenkomen en vertrek van de wagens in
en uil Zwitserland zeer weinig bezwaren op
levert.
Evenals het vorige jaar heelt van uit de
voornaamste sleden een Rullye Automobile
naar Genêvc plaats. 'I Meest interessante
nummer der tceslen is eehlcr weer de wed
strijd om den ..Kilometre lancé", op de
ideale-auto-weg van Eaux-Mortes. Dc dee!-
nemer-. zijn ingedeeld in drie klassen: ge-
speciaal gebouwde race-wagens, die zullen
trachten de 170 K.M. der Delagc van Tho
mas te verbeteren.
Verder heelt er een ondcrverdccling
plaats naar de grootte der motoren Cyzle-
ears en lichte wagentjes van 7001100
c.M. c.-cylindermotor, verder van 1100
1500, van 1500—2000, van 2000—.1000,
van 30004500, en als boogsla cn zesde
klasse wagens met meer dan 4509 c.M, c.
Wijl hier Je lande de benzine belachelijk
duur is geworden, dank zij de kortfelingj-
ingetreden geweldige opdrijving van hel in
voerrecht, wordt van deze gelegenheid ge
profiteerd, um te te trachten die dure ben
zine door een goedfcoopere brandstof te
vervangen. Op initiatief van de T. C. S. (Toe-
ihig-Club-Suisse) houdt gedurende d- ten
toonstelling een specialiteit op dit gebied
de ingenieur Besson, een voordracht over
een nieuwe brandstof, gelanceerd onder de
benaming „Carburant National"
't Is te hopen, dat deze Auto Show de
gunstige verwachtingen, die men er van
koestert ten opzichte van de Zwilsersche
Auto-industrie, niet zal beschamen.
Want, zoo er een branche noodlijdend te
noemen is, dan is dit wel hiermede het ge
val. Cijfers spreken
Dc export van aulo's en motoren is van
30 mill. tr. in 1915 continu gedaald tot 3
mill. fr. in het algeloopen jaar. lot 10 pCt.
van den vroegeren omzet.
Wanneer wij in hel oog houden, dat daar
entegen het bedrag van den import van dit
tabrikaal voortdurend gestegen het vorig
jaar zelf met 55 pCL, lot een bedrag van fr.
40 mill., dan worden die getallen nog veel-
zegender. M. a. w. de Zwilsersche au'.o- en
molor-fabricage heeft het blijkbaar afgelegd
logen de huitenlandsche concurrentie.
Vooral Frankrijk is de kwade concurrent,
waarbij niet uit '1 oog is te verliezen, dat
Zwitserland zwaar gehandicapt wordt door
den stand van den Franschen franc.
In hoofdzaak worden de laatsle lijden
lichte toerwagens onder 2200 K G gevraagd
Voor motorfietsen is Engeland up 't moment
hier de leverancier. Spanje is t' eenige land
dat nog eenige beleekenis heeft voorde Zwit-
seische auto- cn motorfabrieage. Roemenië,
voorheen dc grootste afnemer, is van dc lijst
verdwenen. Op de Zuid Ameri kaaiische
markt hebben de Yankees do Zwitsers ver
dreven. Wal er nog geëxporteerd wordl, be
lieft in hoofdzaak zware vrachtwagens.
En de oorzaak van deze crisis?
Volgens sommigen is ze te zoeken in de
verarming der bevolking en in de valuta-
tluaoslie, terwijl anderen van mecning zijn
dal 't euvel scbuill in te huogu looncn, te
korten arbeidstijd, onvoldoende arbeids
prestatie.
Boven alles mag inen niel vergelen, dat
Zwitserland vrijwel al zijn ruw- en halfpro-
ductcn uit 't buitenland moet betrekken
hierdoor, vergeleken bij alle andere indus-
trieele landen dus in buitengewoon ongun
stige conditie verkeert. Of men met T Ihans
i vigeerend systeem van verkapte en onver
kapte protectie op den goeden weg is, om
handel cn industrie er boven «p le balen,
zal dc toekomst moeten uitwijzen. Conse.
i quent doorgevoerd leidt de protectie lot
dwaasbeden,
j 7.oo is, naar ik meen, sinds een jaar de
I vrije invoer van kunstvoorwerpen, niel name.
I van schilderijen, ook aan handen gelegd. Al
leen stukken van besliste kunstwaarde wor-
1 den toegelaten. Te hopen is dus, dat de.
douanen, behalve dc noodige kennis der re
glementen, tevens een aestkelischen blik, ge
voel voor kunst en kennis van kunstgeschie
denis bezitten. Van hooger hand is men
- blijkbaar van oordeel, dat men het hier best
zonder de kunstgewrochten van liet buiten
land stellen kan; de eigen sehilderbent kan
j hel even goed. Kwestie van smaak.
Een paar maand geleden vond hier Ier
slede een expositie plaals van 't werk van
I een dertigtal, daartoe speciaal uitverkoren
Duitsch-Zwilserschc schilders. (Expos. Suis
se— Alémanique). Wie iets voelt voor do
klassieke schilderkunst, wie kennis gemaakt
heelt met do meesterwerken der oude Itali
aanse]',e, Spaanschc, Vlaamschc, Nedcrland
sehe school, der latere Franschc schilders,
wie bovendien als Hollander verwend is door
dc kunstschatten van onze eigen musea, on
der dc bekoring is geraakt van het werk der
Haagsclie school en van zooveel andere Hol-,
landselic kunstenaars van jongeren datum,
zal weinig kunnen voelen voor hetgeen lner
in December geëxposeerd werd. Ik allhans
kan mij niel indenken, dal cr velen zullen
zijn, die hun woning wenschen le sieren
met dergelijke fraaiigheden.
Gelukkig weid cr zooveel gelachen, toen
di'j liamlcïspolitiek ook op 't gebied van kunft
dreigde doorgevoerd te worden, dal men
spoedig water in den wijn deed.
C'est le ridicule qui tuel
Dr. KLAUS.
Gcnève, einde Maart 1921.
PLUIMVEE.
Plymouth Roek-krielen.
liet mag waar zijn, dat reeds een kleine
twintig ja3r geleden deze Rock-kriélcn he
stonden; op tentoonstellingen kreeg men ze.
eehler niet le zien.
Engeland schijnt hierin voorgegaan
zijn Hun oorsprong is eehlcr weer niet
volkomen bekend, maar in zijn uitstekend
werk „Bantams as a hobby" geeft ie be
roemde Enge'.sche pluimvee-kenner Mr,
Proud den ondtrsiaanden weg aan om gc-
slreeple Roek-krielen te fokken.
Nadat men een paar hennon scherp ge-
leek.-nde Scliotsolie Grijzen van hel lichlere:
type hoeft aangeschaft, zou ik daarbij zien
te krijgen een haan van dezelfde kleur,
maar met g c i e beenen, hetgeen daarom
noodzakelijk i3, omdat de bedoelde hennen
licht liooraklcurige, zoogenaamde witte
beenen hebben. Om dit le bereiken, zou ik
niels beter achten clan Koekoek Pokin (Co-
eliin-kriel), die de bedoelde strecping en
ook de gele beenkleur bezit. Nu hoor ik al
sommige lezers zeggen: Goed en wel, maar,
deze Coohin-haan heelt bevederds
beenen. Dal is zoo, maar om dit gToolc ge
brek le herstellen, zocrvecl mogelijk ten min
ste, zou ik traehton een haantje machtig
te worden met zoo min mogelijk voeren aan
de beenen, loei» zou ik tegelijkertijd dd
bconkleur van een rijk en i'cp geel vec-
eiseheD.
Bij liet maken van nieuwe rsssen kunne»'
wij niet altijd de dingen zoo kant en k!air
hebben, maar moeten tevreden zijn m*4
dat, wat bijna het verlangde iauiii)kem'. Het
is duidelijk, dat de eersW broroteois een vrij
groot percentage («sreerd- beentjes zuilen
