Prijs 55 f
De Draadlooze Telegrafie en Telefonie
No. 19602=
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 2 Februari.
Vierde Blad. Anno 1924.
VOOR DE HUISVROUW.
RECHTZAKEN.
KUNST EN LETTEREN.
l?a g'eiratte koude
VRAGENRUBRIEK.
r j)e huisvrouw leeft, deukt en werkt al
leen voor het gezin, voor haar man en kin
deren. Wanneer zij er geen ilair van heelt
wal aiwisseling in haar leven te brengen,
Jtan dit een hopeloos saai en eentonig be-
llaan worden, waarvan zij betrekkelijk
jmaar weinig voldoening heelt, want ook het
gezin went aan de regelmatige sleur en be-
jchouwt haar regelen en zorgen als een
vanzelf sprekend iets.
Gelukkig, dat er de leestdagen zijn, die
haar helpen do eentonigheid te onderbreken
door eens „iets extra's" te doen.
De langste rek is dit van Kerstmis tot
Paschen, vooral dit jaar, nu de laatste va-
.cantie pas in half April begint I
Maar zooals wij ook het Kerstmis-vieren
van de Engelschen hebben overgenomen,
zoo doen wij het langzamerhand hier in
Holland eveneens met Sint-Valentijn's dag,
het feest, dat op li Februari valt.
Vroeger was deze dag in Engeland een
algemeen erkende feestdag; tegenwoordig
maakt men er meer speciaal een kinder
feestje van. Langzamerhand dringt die ge
woonte nu ook in Hollandsche gezinnen
door.
Sint-Valentijn was een der heilige Chris
telijke martelaren uit Rome, die o.a. het
Wonder volbracht aan een blind meisje het
gezicht terug te geven; alle aanwezigen
werden terstond bekeerd, maar men sloot
'den ouden man achter slot en grendel en
in 306 werd hij gemarteld en vermoord. Hij
Werd na zijn dood, om zijn vaderlijke goed
heid voor het arme, blinde meisje, de spe
ciale beschermheilige der jongverloofde
tnenschen en sindsdien vurig door hen aan
gebeden!
liet was vroeger in Engeland gebruik, dat
d; jonge menschen op li Februari een Va-
lentijn kozen; soms ook werd daarom ge
loot men trok uit een verzameling namen
van de andere sekse er één, zoodat iedere
heer een vrouwelijke, iedere dame een man
lijken partner (Vatentijn) kreeg. De heeren
waren nu gebonden een heel jaar lang alle
mogelijke égards en zorgen voor hun Valen-
fijn te hebbent Zoo iets moest hen nü nog
eens overkomen I!
Dit dit gebruik kwam de gewoonte voort
Op li Februari een „Valenlijn" aan het
liefje te sturen, wat gewoonlijk bestond uit
een epistel met een declaratie en een of
andere attentie; bloemen, bonbons, een ca
deautje. Tegenwoordig neemt men zoo'n
.Valentijns verklaring niet meer voor ernst
op en zcoals het Hollandsche meisje geurt
met het aantal „groenbrieven" dat haar in
September en October toegezonden wordt,
zoo is de Engelsche er trotsch op. als de
pest haar op li Februari een stuk of wat
Valenlijnljes brengt. Dezo briefjes zijn
meestal op rijm cn met „Je Valentijn" on
derteekend.
Doch het meeste is het een kinderfeest.
Men dekt dan de tafel in den vorm van een
hart, versiert de stoelen ook in hart-model
en alles, wat den kleinen gasten wordt
Voortgezet: koekjes, suikertjes, ijs. pudding
of taart, beslaat uit hartjes of is er mee ge
tooid. Dat is het hart. het warme hart van
Sint-Valentijn!
Aan hel dessert komt dan Prins Valentijns
hode liinnen (géén zwarlc Piet, die bang
markt, maar een gewone prinsen-page) cn
reikt de briefjes uit: miniatuur-epistels, met
een hartje in den hoek, waarin voor ieder
kloJnlje een goede lijding, een belofte of een
Verrassing slaat.
En als de kleintjes te groot zijn gewor
den voor dit kinderfeest, dan zal uw zes
tienjarige dochter of uw zoon, de aanko
mende student, het wit fijn vinden als u
op 14 Februari een Valentijns dinertje geeft.
Maar, huismoeder, wees dan niet Al le
nieuwsgierig, als een der jonge meisjes bij
het lezen aan het dessert van haar Valen
tijn (die dan in een bloemkorfje binnen ge
bracht worden) plotseling een vuurroode
kleur krijgt! I Jong geluk is extra teer. Daar
moeten wij. ouderen, ons buiten houden.
Nu ik toch eenmaal in een zoo feestelijke
stemming ben, zal ik u meieen een paar
feest-hapjes opgeven. Die komen zoowel
met Sint-Valentijn als op verjaardagen te
pas. In dezen Sinaasappeltijd moet u eens
rcom-sinaasappelen maken I
Daarvoor heeft u noodig: 2 sinaasappelen,
3 dessertlepels castor-suikor, 1 kwarlkan
room, het wit van 1 ei, 1/8 L. water en 1/4
ona blad-gelatine (deze hoeveelheid is voor
vier stuks).
Snijd de sinaasappelen middendoor en
schrap er het vruchtvleesch uit, zonder de
schil te beschadigen.
Het beste doet u dat met den nagel van
uw duim, zooals u ook de parljes van do
schil los maakt; alleen moet u dit nu wat
voorzichtiger doen, omdat de schil absoluut
gaaf moet blijven.
Wip er de pitjes uill
Wrijf het vruchtvleesch door een fijno
zeef en vermeng het met de suiker. Klop
den room lot zij dik is en roer de helft
hiervan door het vruchtvleesch heen. Klop
het eiwit tot stijf schuim en voeg het er
ook aan toe. Los de gelatine in het water
op, maar laat haar niet koken. Doe dit daar
na eveneens bij de rest en roer alles goed
dooreen. Veeg de sinaasappelschillen van
binnen en van buiten schoon, leg ze open
op een schaal en vul deze „kommetjes" met
het mengsel. Laat ze slaa n,tot de vulling
stijf is geworden en versier ze dan ieder
met de rest van den gëklopten room en een
paar streepjes angeliek. Het is een schotel,
die heerlijk smaakt, weinig geld en weinig
moeite kost en alleraardigst slaat voor het
dessert, die oranje bakjes, gevuld met geet-
witten room.
Heel lekker is ook pisang-vla in glaasjes.
Noodig: 10 bananen, 1 citroen, 3 eetle
pels caslorsuiker, L. melk, 1 eetlepel
pudding-poeder, (custard), 1 ons witte sui
ker, hel wit van 2 eieren cn een stukje va-
nielje (dit is voor 5 glaasjes.)
Schil dc bananen en maak ze met een
vork fijn. Voeg hierbij het gefiltreerde ci
troensap, met 2 lepels castor-suiker en roer
alles goed door elkaar. Doe de rest van de
melk met de write suiker in een pannetje en
breng dit aan de kook; giet er de aange
maakte custard in over, blijf steeds roeren;
steek er dan, om het geurig to maken, het
vanielje-pijpje in. Laat het een beetje af
koelen en voeg er vervolgens het pisang
mengsel bij. Steeds goed roeren! Laat het
nu staan tot het koud is. Klop het eiwit
stijf; voeg hier de rest der caslorsuiker aan
toe. Doo de helft van dit eiwit bij de pi
sangvla en roer het er luchtig doorheen.
Giet het daarna in warme wijn- of ijsgla
zen (alles is goed, ais het maar een oortje
heeft!), en maak hierop een kop van het
overgeschoten eiwit met wat kleine gegia
ceerdc kersjes, of gedeelten daarvan.
RECLAME.
7052
Een zuivere zeep als de
Recal-ZeepisonohtbeerlijK
voor de verzorging van de
huid. Daar zij bovendien
tot het.laatste snippertje
hard blijft is de Recai-Zeep
zeer voordeelsg in het ge»
bruik. Men heeft er twee
maal zoo lang aan als aan
iedere andere zeep.
(Nadruk verboden.)
Hoe electrisch draad gemaakt wordt.
Op uitnoodiging van de Hollandsche
Draaö- en Kabellabriek te Amsterdam heb
ben wij een bezoek gebracht aan die fabriek
en het uitgebreide interessante bedrijf eens
in oogenschouw genomen. Onder leiding van
den hoofdingenieur bezochten wij achtereen
volgens de verschillende afdeelingcn en heb
ben een klein verslag opgemaakt, wat den
lezers een beeld zal geven van het omvang
rijke bedrijf. Het eerst gingen we naar de
draadlrekkerij, waar hel ruwe koperdraad op
groote stapels lag te wachten om in diverse
doorsneden getrokken te worden. Het koper
draad gaat in een trek-ijzer, waarin een rond
gat zit met een doorsnede, die net zoo groot is
als het te trekken draad moot verkrijgen.
Hel lrek-ijzer wordt vastgezet, de draad af"
gevijld en er doorgehaald. Daarna wordt hel"
aan een draaiende trommel bevestigd, die
het draad er doortrekt en tevens opwindt. In
één Irekijzer wordt het koperdraad van 10
m M. doorsnede tot 9 k Wh m.M. gebracht.
Men gebruikt er echter meerendeels meer
voudige Irekmachines, waarin zich acht ver
schillende trek-ijzers bevinden. Het koper
draad gaat er dik in en komt er dun uit.
Hierbij worden acht trommels gebruikt, die
in een mengsel van water, olie en zeep staan,
om het draad af te koelen. De trekijzers zijn
voor de dikkere draadmaten van gegoten
ijzer, voor middelsoort van staal, en voor de
dunne maten wordt diamant gebruikt. Na
deze bewerking is het draad hard geworden
en gaat in een machine, waarin het tot 500
graden verhit wordt. De bossen koperdraad
worden op een soort kettingbrug gebonden,
die zeer langzaem voortgaat en een gasoven
doorloopt. De kettingbrug gaat steeds verder
en brengt de bossen koperdraad in een wa
ter-reservoir, waar het afkoelt. Daarna wor
den de bossen er weer afgenomen en gaan
naar de vertinnerij. Hier loopt het koper
draad eerst door een bad met een bijtend
zuur en daarna door de vloeiende tin. Op
deze wijze kunnen zes draden per machine
tegelijk behandeld worden. De Engelsche
fabrieken brengen het koperdraad niet in zu
ren, doch laten het tusschen een paar bor
stels doorloopen, die het volkomen schoon-
schuren. Ook deze machines werden hier ge
bruikt. Een ander verschil tusschen deze
machines is, de richting waarin het vertin
de draad zich beweegt. Bij eerstgenoemde
machines loopt het draad, als het door het
tinbad i9 getrokken horizontaal, en wordt
daarna automatisch opgewonden. Bij de En
gelsche machines gaat het verticaal. Men
gaat van de veronderstelling uit, dat het
vloeibare tinhuidje dan beter om den draad
zit. Loopt het horizontaal, dan is het tin-
huidje van onderen dikker dan van boven;
gaat het verticaal, dan is het tinhuidje over
al even dik. Nu gaat het draad naar verschil
lende afdeelingen toe, hetzij dat het gevloch
ten moet worden of direct geïsoleerd. Het
vlechten gebeurd op vernuftige machines,
waar zes tot acht draden tot één worden ge
maakt. Deze machines zijn te ingewikkeld
om hier beschreven te worden. Voor het iso-
leeren wordt katoen gebruikt, dat op de fa
briek op juiste dikte gevlochten wordt. Deze
machines maken van zo? of acht dunnero
draden een dikke katoendraad. Als één van
de draadjes breekt stopt de machine automa-
tisch.Voor een dubbele katoenen isolatie
wordt een machine gebruikt, die beide lagen
tegelijkertijd aanbrengt. Soms beslaat de
isolatie uit twee kleuren draad. De draden
met rubber-isolatie behoeven een andere be
werking. De rubber komt ruw op de fabriek
aan. De z.g. planlagerubber komt in groote
klompen aan, die uit zeer vele cirkelvormige
laagjes bestaan. Deze wordt eerst verschei
dene keeren gewassehen met heet water om
het vuil le verwijderen en dan gekneed.
Daarna worden er verschillende sloffen
bijgemengd en j>pnicuw gewalsd. Het verkre
gen product bevat minstens 33 pet. rubber,
doch meestal 35 of 40 pet. Tenslotte wordt zij
lot breede lagen op een soort juttedoek ge
walsd en op een machine gebracht. Hierin
komen twee lagen rubber, waarlusschen zich
het koperdraad bevindt. De rubber wordt om
de draden (4, 6 of meer naast elkaar) ge
perst, waarna ze afgesneden worden. De
afval wordt nauwkeurig verzameld en weer
gebruikt. Meestal komen er twee lagen rub
ber over elkaar, de eerste grijs cn de tweede
wit (om ze te onderscheiden). Voor de gocd-
koopere draadsoorten wordt er een andere
methode toegepast. De rubber komt dan in
een machine (niet in lagen) die het om het
koperdraad perst. Deze methode is niet zoo
goed, omdat er dikwijls luchtbelletjes in de
rubberisolalic ontstaan, die het draad minder
geschikt maken voor hooge spanningen. Van
de rubberwalsen sprongen soms groote von
ken af, die het gevolg zijn van de groote wrij
ving. Nu wordt de draad met rubberisolalie
gedurende een uur op 3 atmosfeer gevulcani-
seerd. De volgende bewerking is het omspin
nen mei' gekleurd katoendraad of glansgaren.
Deze afdeeling is zeer groot, en staan er wel
een paar honderd van deze machines op een
zaal. Op zoo'n machine staan verschillende
klossen, waarop zich draad in verschillende
kleuren bevindt. Het draad wordt als een
kous om het koper gevlochten. Op deze zaal
staat een hydrometer, om het juiste vocht
gehalte geregeld te registreeren. Is de lucht
te droog, dan breken de katoendraden eerder.
Droogte kan dan ook groote stagnatie in het
bedrijf veroorzaken. De draadsoorlen, die niet
op deze afdeeling komen worden of gekleurd
of geleerd. In de kleurstof bevindt zich para-
fino. Wc moeten nog vermelden, dat de teer
en de parafine verkregen worden van een
gasslookinriehling. Voor de fabriek lag een
schuit met houlslijpsel, dat door middel van
een transportband in een miniatuur-gasfa
briek wordt gebracht. Hier wordt het gas ge
stookt, dat in de fabriek gebruikt wordt voor
dc gasovens en verwarming. De bijproducten
worden zooals boven reeds gezegd ook ge
bruikt. Ook werd ons een anlennekabel ge
loond, waarvan er 1000 meter voor Indië be
steld was. Dc-ze bestaat uit een dik touw (2
c.M. dik) waaromheen verscheidene dunne
blanke koperdraden als een kous gevlochten
worden. Daar de isolatie een van de voor
naamste factoren is, wordt alle draad op iso
latie beproefd, d.w.z. men beproeft de iso
latie op een hooge spanning, zonder dat zij
mag doorslaan. Hiervoor zijn verschillende
manieren. Eerst wordt de draad nat gemaakt,
en daarna de koperen kern en de vochtige
buitenkant met een spanningsbron verbon
den. De draad, waarvan de isolatie door
slaat, gaat weer terug. Aan dc fabriek zijn
diverse laboratoria verbonden ,een chemisch,
een electrisch en een mechanisch. Hier wor
den verschillende draadmonsters op hun ver
schillende eigenschappen onderzocht. Bij het
afscheid deelde de Directeur ons mede, dat
men thans bezig was een speciaal soort an
tennedraad le vervaardigen, dat minstens 30
pet. betere resultaten gaf, dan het algemeen
gebruikelijke silicium bronsdraad. Nadere in
lichtingen wenschlc hij echter nog niet te
verstrekken. We hopen onze lezers spoedig
iels naders daaromtrent mede le declen.
Spider-web (Spinneweb) spoelen.
Er zijn gevallen, dat een spidcr-web-
spoel beter zal voldoen dan een spoel van
het honigraatinodol. Voor het ontvangen
van korte golven zijn bovengenoemde spoe
len ten zeerste aan te bevelen. Dit is al
thans mijn ondervinding, welke echter open
voor kritiek is. Dergelijke spoelen maakt
men zeer gemakkelijk zelf van een stuk
bordkarton, waarin verscheidene sleuven
geknipt worden. Het draad, dat liefst met
dubbele katoenen isolatie moet zijn, wordt
door een sleuf gehaaid en verder gewonden,
ateods van link3 naar rechts en omgekeerd
gaande tot het draad op is. We verkrijgen
dan een stevige platte spoel, die zeer ge
makkelijk te monteeren is, (in een ge
wone stekker).
Fig. 6 toont zulk een spoel. Het karton
nen model wordt niet verwijderd, zoodat
schellakken overbodig is. Dit is natuurlijk
weer een voordeel met het oog op de zelf-
capaoiteit. Er zijn amateurs, die zoowat
overal schellak op smerendeze dienen te
weten, dat dit niet zoo zeer gsdaaji wordt
voor een betere isolatie t-e verkrijgen, als
wel om de spoel in haar raodol t-e houden.
f i J.6.-
tJPlWEWEB-SPCCl*/ -
Variometers.
Een variometer bestaat uit een variabele
zelfinductie, waarvan de variatie gebruikt
wordt zonder het aantal windingen, dat
de zelfinductie vormt-, te veranderen. Zij
bestaan uit twee spoelen in serie verbon
den en zoodanig gemonteerd, dat zij in el
kaar kunnen draaien. De vaste spoel heet
stator, cn do draaibare rotor. Variometers
hebben een minimum- en een maximum-
stand. In minimumstand loopen do win
dingen precies in tegengestelde richting, ter
wijl in den maximumsland de windingen
in dezelfde richting loopen.
Do theoretische tot-aio waarden voor
deze standen worden bepaald door dc vol
gende formule.
Min. stand Lt Ll L2 2 M.
Max. stand Lt Ll L2 2 M.
Lt Totale zelfinductie van de vario
meter.
Ll Zelfinductie van do Stator.
L2 Zelfinductie van de rotor.
M Wederkeerige zelfinductie van sta
tor en rotor.
Voordeelen. Geen aftakkingen
geen dood-eind-effectengeen eapaoiteits-
effecten, door het naderen met cte hand
etc.zeer fijne afstemming.
Nieuws.
Volgens Italiaansche nieuwsbladen, zal do
Paus een draadloos zendtoestel in den tuin
van het Vaticaan laten bouwen. Waarschijn
lijk wordt het een radio-telefoniezender met
een groote energie.
De amateur-proeven tusschen Engeland
en Amerika gaan nog steeds naar wensch.
Verschillende amateurs staan uren met el
kaar in draadlooze verbinding.
Een van de Amerikanen heeft een tele
gram overgebracht aan Senator Marconi
van den volgenden inhoud
,,De American Radio Relay League biedt
haar belcefdo groeten en deze getuigenis
van den dageraad van de internationale ama
teur-radio aan."
De Amfiikaansche president Coolidge
toont ook veel belangstelling in dc draad
looze. Kort geleden sprak hij draadloos van
uit het Kapitool. Nu heeft hij weder een
telegram verzonden aan de bemanning van
de Mac Millan noordpool expeditie. Het
laatste telegram is door amateurs overge
bracht.
Luisterprogramma.
6.55 v.m. Königswuesterliausen L P 5250 M.
weerbericht iedererf dag.
8.20 v.m. Rome S.D.O. 11000 M. Persbe
richt iederen dag.
8.20 v.m. Gibraltar B.W.W. 4800 M. Weer
bericht iederen dag.
VRAGENRUBRIEK.
Hr. G. v. H. te L. Uw vraag is in
zooverre te beantwoorden dat het wel mo
gelijk is met een 5 lamptoestel (detector,
2 hoogfrequent en 2 laagfrequent) de tele
fonie van do Amerikaansehe broadcastiug-
staitons te hooren en zelfs de amateurs»
eignalen. Veel heeft u er echter niet aan,
daar u voor dit doel slechts 's nachts kan
luisteren. Voor een enkele keer is dit wel
aardig, doch indien u daarvan eon gewoonte
zou maken, denk ik dat uw gezondheid be
denkelijk benadeeld zou worden. Uw an
tenne is zeer mooi en zal u met een een
voudiger toestel al zeer goede resultaten
kunnen boeken. Een schakeling voor een
5 lamptoestel kan u in een schakelingen-
boekje vinden, dat zich op het bureau van
het „Leidsch Dagblad" bevindt. Al de om«
derdeelcn op te sommen is haast ondoenlijk,
doch dit zal een plaatselijke of andere win
kelier u wel kunnen vertellen. De aanschaf
fingsprijs van goede onderdeelen is voot!
het bewuste toestel ongeveer f*250 k f300.
Voor nadere inlichtingen kunt u van onze
vragenrubriek gebruik maken.
Hr. H. L. te L. Een fijnregelconden«
sator wordt parallel op den afstemconden-
sator gezet. U regelt dan grof met den
gewonen condensator eu stemt nauwkeurig
af met den fijnregelcondensator. U beves
tigt de twee verbindingen van den F.R.O.
aan de twee knoppen van den G.C. Een
dergelijke condensator doet het beste diensü
in den primairen of secundairen kring.
Voor de terugkoppeling is hij niet zoo zeel
noodig.
Vragen op draadloos telefonisch en tele«
grafisch gebied kunnen worden ingezonden
aan de Redactie van ons Blad en worden
dan 's Zaterdags daarop beantwoord.
RECLAME.
Moeder, laat de smarten
van rugpijn die door zoo
vele vrouwen worden ver
duurd U niet belemmeren
en Uw werk een triestige
taak maken. Brengt de pijn
tot bedaren zoodra zij door
U wordt opgemerkt met
behulp van het pijnstillende
Sloan's Liniment.
Er bestaat niets dat met Sloan's
kan worden vergeleken voor het
verdrijven der smarten van Ischias,
Rugpijn, Lendenjicht, Neuralgie,
en andere spier- en zenuw-pijnen.
Inwrijven onnoodig Sloan's
dringt door.
7044
RECHTBANK TE ASSEN.
Doodelijke verwonding.
Voor deze rechtbank heeft terecht geslaan
J. W., 51 jaar, beschuldigd, dat hij in Juli
1018 te Steen Jan Meyer van het leven
heeft beroofd, door dezen met een mestvork
op het hoofd te slaan, waardoor dezo een
schedelfracluur heeft gekregen en dienten
gevolge overleden is, cn voorts dat hij het
lijk van Jan Meyer heeft begraven met hel
oogmerk, diens bedoeld overlijden te vers
helen.
Eisch: 8 jaar gevangenisstraf.
Mevr. de BoerVan Rijk naar Indië.
Naar wij vernemen, zegt het „Vad." heeft
mevr. de Boervan Rijk het plan opgevat
rnel tiaar eigen gezelschap een toumée door
Indië te maken. Het vertrek heeft vermoe
delijk begin Mei plaats met de Jan Pictersz.
Coen.
RECLAME.
gebruik1 men onmiddellijk eenige Tablet
ten Sanapirin (Mijnhardt) Koker 75 ct. Bij
apolh. en drogisten. 7054
J. P., te L. Met een inkomen van
f 2340 betaalt u aan Kijksinkomstcnbclas-
ting f 43.50, verdedigingsbclasting f 8.25 en
gemeentebelasting f 121.G5.
Met een inkomen van f 2015 zijü dezo bo
dragen resp. f 33, f 6 en f 102.75.
Met den leeftijd wordt geen rekening go
houden, wel met het inkomen.
Abonné X. Hij is verplicht do week,
die liij afwezig is geweest, te betalen.
G. O., te L. Zij hebben het vruchtgenot
van de goederen hunner minderjarige kin
deren,
