No. 19563.
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 21 uecember.
Derde Blaa. Anno 1923
Gemeenteraad van Leiden.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
SSsjn stem.
T
(Vervolg van gisteren).
De lieer PERA steunt den heer v. Wall.
De meer gegoeden betalen door meer gebruik
el meer.
De heer v. ECK: is dat progressie?
De heer PERA acht het uitspelen van het
rijk al zeer funest, dat zelf geen geld heeft.
De heer v. ECK: En de Vlootwet dan?
De heer PERA meent, dat hetgeen de heer
y. Eek wil, moet strekken tot nadeel van de
gAwjenleving.
Weti.ouder SANDERS zegt den heer
Heemskerk gaarne de gevraagde cijfers toe.
Wat het voorstel v. Eek betreft, er is niets
nieuws te zeggen. De retributie is hier ge
heel op haar plaats. De vergelijking met' tram
/n waterleiding gaat niet op, daarmee zijn
aparte overeenkomsten gesloten. Wel degelijk
lijn er kosten, die door de retributie gedekt
worden. Geheele afschaffing der winst acht
loch ook de heer Wibaut ongewenscht, voe
lend zijn, verantwoordelijkheid als wethouder
van financiën.
Te Utrecht is de clausule, dat' de gasprijs
geregeld moet worden naar den kostprijs, ge
schrapt.
Dank zij de goede leiding der directie is het
verbruik steeds toegenomen en dus de prijs
gedaald, ook voor de buitengemeente. Leiden
bi>ngt de winst maar gedeeltelijk ook. Hoofd
zaak is, dat de prijs hier ni^t hooger is dan
elders en hij lo*st voor, Loe de prijs hier wer
kelijk laag is. 't Zelfde geldt voor de electri-
citeitsprijzen.
't Is dus alleszins billijk, dat de winst
vloeit in de gemeentekas.
De prijs is ook wel ieiwat progressief, want
er zijn vaste kosten en variabele kosten. Voor
de kleine gebruikers zijn de prijzen daardoor
feitelijk iets beneden den kostprijs, terwijl de
grootere de winst brengen.
Hij ontraadt aannemen, want dat zou
f 316.000 scholen voor de belastingbetalers.
De lieer v. ECK bestrijdt ten scherpste dat
er progressie is in den gasprijs. Ieder betaalt
hetzelfde.
Iets anders was nog, wanneer de winst be
nut werd voor de lichtfabriek-zelf in den
vorm van een reservefonds als in Den Haag.
Laat men dan ook die richting inslaan, zoo
komt de winst ten goede aan de gebruikers.
De VOORZTTf^' zegt dal' het laatste iets
anders is.
Spr. citeert den heer Wibaut om aan te
tooïfen dat deze bij lage tarieven is voor winst
en wel wetens en willens.
Alle ingezetenen hebben recht op mededee-
ling in de fabrieken, die loch geen verbrui-
kersc.oöperaties zijn.
Spr. herhaalt, dat de schulden hier safe
zijn, het inkomen is wat anders.
De inkomstenbelasting is op 2 millioen ge
raamd met' 14.6 maximum-percentage bij vrij
lage inkomens Schrapt de heer v. Eek
f 316.000 dan wordt het vcrmenigvuldigings-
getal 1.3 (thans is dit 1.Velen zouden dan
eenvoudig g.. noodzaakt zijn om te vertrek
ken uit Leiden.
De Leer v ECK: ik begrijp dat de kapita
listen ongelukkige menschcn zijnl Er schiet
toch nog genoeg over.
De -VOORZITTER: niemand zou zich hier
meer vestigen vele vertrekken en dan komen
alle lasten op de lage inkomens.
Iïet vermenigvuldigingscijfer zou zelfs 1.7
worden, werd het voorst'el-v. Eek betreffende
de inkomstenbelasting aanvaard.
Het voorstel v. Eek wordt verwor
pen met 219 stemmen.
Voor de S. D. A. P., de heeren Witmans,
Knuttel cn mevr. Dietrich.
Bij art. 503 (vischbcdcijf) dringt de heer
GLOENEVELD aan op uitbreiding, 't Gaat
wel goed, maar 't kon beter. De winkel ziet
er ook niet erg fraai uit en opknappen is wel
noodig. Z.i. maken alleen menschen, die te
lefoon, hebben er in hoofdzaak gebruik van.
Kunnen de telefonen van de politieposlhui-
zen niet beschikbaar worden gesteld
De heer WILBRINK meent, dat het doel
van den vischwinkel geheel bereikt is, dus
kan men z.i. ophouden. Er zijn thans visch-
winkels van particulieren genoeg. Of willen
B en W. geregeld doorzetten
De heer PERA wijst er op, dat men overal
aan vischwinkels van gemeentewege een
strop heeft gehaald, behalve hier. De ge
meente heeft de bewoners dus wel aan zich
verplicht. Thans zijn er overal al vischwin
kels verrezen. Tegen behoud heeft hij geen
bezwaar, 't is hem vrij onverschillig, maar
uitbreiding acht hij uit den booze.
De heer SPENDEL meent ook, dat bereikt
la wat men bereiken wilde een visch-etend
Leiden. De particuliere prijzen zijn al veelal
lager. Dus k£n de gemeente wel ophouden.
Wethouder REIMERINGER zegt, dat eens
deels wordt gevraagd uitbreiding, anderzijds
afschaffing. B. en W. zijn er dus z.i. juist
goed midden in. Uitbreiding ontraadt hij
zeer, blijven acht hij zeer gewenscht, daar
de vischwinkel goed prijsregelend werkt.
De post wordt goedgekeurd met 2010
stemmen.
Tegen de heeren Spendel, Mulder, Coster,
Bergers, Pera, Wilmer, Splinter, Huurman,
Wilbrink, mevr. De Stoppelaar.
Bij art. 515 (Waschbureau vraagt de heer
HUURMAN of de Pasleurstraat nog lang zal
worden ontsierd, door dat houten gebouw.
De VOORZITTER zegt, dat er aan gewerkt
wordt om het te verwijderen.
Wethouder REIMERINGER deelt mede
met 1 Jan. wordt het tarief met 2 ets. per
K.G. verlaagd.
De inkomsten zijn daarmee afgehandeld.
Ook de kapitaaldienst wordt goedgekeurd.
De post Onvoorziene Uitgaven wordt uit
getrokken op f 91.810.
Alzoo komt nog post 424 (Belasting op het
Inkomen). Hierbij is een voorstel-v. Eek.
Ondergeteekende stelt het volgende voor
De Raad verzoekt Burgemeester en Wet
houders zich te wenden tot de Regeering,
zoo mogelijk gemeenschappelijk met de col
leges van dagelijksch bestuur van de andere
gemeenten tusschen de 50.000 en 100 000
inwoners, ten einde te bereiken, dat 't dezen
gemeenten wordt toegestaan om het bedrag,
dat voor noodzakelijk levensonderhoud wordt
afgetrokken bij den aanslag in de plaatse
lijke directe belasting naar het inkomen,
met f200 te verhoogen.
Deze verhooging acht hij beslist noodza
kelijk. Wat nu wordt afgetrokken is veel te
laag.
De heer KNUTTEL zegt, dat de aftrek vol
strekt niet voldoet aan leveusonderhoud-
eischen. Er zijn echter maatregelen noodig,
opdat de gemeenschap de macht krijge te be
letten, dat de kapitalisten zich door verhui
zing aan betaling kunnen onttrekken.
Wethouder SANDERS wijst er op, hoe het
vermenigvuldigingscijfer 1.4 zou worden bij
aanvaarden, daar ruim f 373.000 zou wor
den gederfd. Voor heel bescheiden inkomens
zou het slelsel-v. Eek zelfs veel slechter zijn;
hij geeft voorbeelden.
De heer v. ECK zegt, dat de wethouder
met dit laatste wel aantoont hoe onhoud
baar het huidige stelsel is, dat men de be-
hoeftigen niet eens kan helpen.
De VOORZITTER: vindt u daar dan eens
iets op. Wat een gedeelte minder betaalt,
moet toch de rest meer betalen?
Het voorstel v. Eek wordt ver
worpen met 1811 stemmen.
Voor de S. D. A. P en de heereq Knuttel,
Sijtsma, Witmans, mevr. Dietrich en mevr.
v. Itallie.
De geheele begrooting met
een eindcijfer van f 3.579.880 voor uitgaven
en inkomsten op den gewonen dienst en
f 3 683.550 op den kapitaaldienst wordt
goedgekeurd met 291 stem, die
van den heer Knuttel.
Hierna kwam aan de orde:
Voorstel:
a. tot verpachting van het baggerwerk en
de uitvoering van bijkomende werkzaamhe
den, aan II. J. de Heyder;
b. tot beschikbaarstelling van gelden ten
behoeve van de overneming en aanschaffing
van baggervaartuigen. (369)
Van den lieer Van Ulden is inmiddels
nog ingekomen een nieuw aanbod ora het
te doen voor f 1000 per maand.
Tevens een verzoek van G. J. Hooger-
vorst om ook nog te mogen meedingen.
De heer WILMER wijst er op dat thans
door den wethouder is gevolgd een verkeer
de taktiek: eerst openbare aanbesteding,
dan onderhandsch cn hij heeft bezwaar
daartegeu temeer waar zoo'n taktiek z. i.
onnoodig was Men had den tweeden keer
denzelfden weg kunnen bewandelen als de
eerste maaldan had men de onbillijkheid
tegenover den heer v. Ulden niet behoeven
te begaan die het in 1923 f 5000 minder
deed dan de niéuwe firma van B. en W.
voor 1924 het wil doen. Waarom ook de
heer Van Ulden, toch de eenige inschrijver
bij de aanbesteding ook niet bij de onder-
handsche gekend? Hij erkent, dat er nu wel
niet veel meer aan te doen zal zijn.
De heer WILBRINK steunt de heer
Wilmer.*
Ook de heer v. STRALEN aöht de toe
gepaste wijze onbillijk. Spr. vraagt dan
naar loon en werktijd die tl. gevaar loo-
pen door de gemaakte bepalingen; hij wil
verandering daarin.
Bij een nieuwe pachter vreest hij ver
vanging van personeel hetgeen z.i. de ge
meente geld zal kosten.
Do heer HUURMAN acht de gevolgde
wijzo ook niet sympathiek.
Wethouder MULDER aegt, dat na de
eerste aanbesteding pas bleek dat er be
zwaren waren. Toen was er een inschrijver
die beslist te boog was en voor hein gold
niet het bezwaar der booten. Toen zijn do
voorwaarden veranderd ca zijn drie ern
stige onderzoekers naar do «erste aanbe
steding gevraagd. B. en W. meenen goed
te hebben gehandeld. Ook nu nog is do
heer v. Uldem f 900 hooger.
Voor bijzonderheden zou een geheime zit
ting noadig zijiL In de bezwaren van <ïen
heer Van Stralen kan s.i. de gemeente
niet treden. De dienst moet iedere aan
nemer zelf regelen
Do heer SPLINTER zegt nog dat een
tweede openbare aanbesteding moeilijk
meer ging daar alles al gereed was.' Laat
men ook eenig vertrouwen hebben in de
commissie van lahrioage.
De heer HUURMAN vraagt een zitting
met gesloten deuren.
Voor hiertoe wordt overgegaan wordt
nog afgedaan
Benoeming van een leeraar aan het Gym
nasium (368)
Benoemd wordt de heer A. A. Rijnbach
met algemeene stemmen.
Voor f 16 620 wordt de levering van den
ijzeren bovenbouw en bewogingsinriohting
der nieuwe Slngelbrug opgedragen aan
de N.V. Hollandsche Constructie-Werk
plaateen.
Hierna geheime zitting.
Na heropening werd het voorstel van B.
en W., terwijl dfe meeste raadsleden reeds
met hun portefeuilles voor het vertrek
gereed stonden, zonder debat en hoofdelijke
stemming aangenomen.
De rondvraag had niet plaats.
De Voorzitter wensohte den leden pret
tige Kerstdagen en een gelukkig uiteinde
van het jnar, waarna hij de vergadering
sloot.
Landstormverband. 's-Gravenhage I n en
Leiden.
Oefentableau voor do kaderlandstonners
gedurende do Kerstvacantie op 27, 28, 29
cn 31 December 1923. Iedereen wordt ver
zocht 1, 2, 3 of alle vier dagen vrijwillig
in zijn eigen belang deel te nemen; desnoods
de vrijwilligers van de afdeeling Leiden bij
die van den Haag of omgekeerd.
Geen bijzondere vergoedingen, doch alleen
vrij reizen op vervoerbewijzen met op 27
en 28 December ook de rijwielen, boterham
men en drinken meenemen.
Donderdag 27 Decembér. Om 9.30 voorm.
verzamelen Bij de sfcormschool ('s-Graven
hage) inzake oen demonstratie mot zware
mitrailleurs, bommenwerpers, werpen met
halfscherpe handgranaten, viammenspuiten,
enz. enz.
Voor Leidsche onderafdeeling vertrek om
8.47 Ho 11. Spoor uit Leiden; vertrek uit
den Haag om 3.42 en aankomst Leiden 4.00,
(voor Woerden en Alphen a. dL Rijn vertrek
uit Leiden 4.16).
Hierbij geeft alleen het personeel van de
stormschool instructie en wordt geen instruc
tieloon uitbetaald.
Vrijdag 28 December. Het bouwen vau
mitraillcurnesten en steunpunten op de
stormschool te Waalsdorp.
Voor tijdsindeeling, instructief personeel
enz. Zie 27 December.
Zaterdag 29 December. Marsch van 25
K.M. in den omtrek van de standplaatseu
der klassen waarbij voor ieder plaats slechts
een Instructeur die betaald wordt, aan te
wijzen door den kapitein-afdeelings com
mandant.
Afdeelingen Woerden en Alphen a. d. Rijn
mitrailleurschieten, opleiding van de groep
en patrouilledienst in de duinen tc Katwijk
hierbij geen instructeurs die betaald worden
Tijdsindeeling: zie 27 December.
Maandag 31 December. Velddienstoefe
ning tusschen den Haag en Leiden.
Voor afdeeling den Haag verzamelen om
9.00 voorm. vóór het Huls ten Bosch.
Voor afdeeling Leiden verzamelen om
10.12 voorm. bij het station H.LJ.S, in Lei
den. Terugkeer voor Alphen a. d. Rijn en
Woerden uit Leiden om 1.48 (of 4.16).
Alleen voor afdeeliog den Haag één in
structeur die betaald wordt, aan te wijzen
door den kapitein-afdeelings-commandant.
Alle vier dagen veldtenue met ransel
en rol.
Na afloop appellijsten inleveren betref
fende alle vrijwilligers door de instruc
teurs, door tusschenkomst van de kapiteins-
afdeeïings-commandanten.
Afschaffing zakelijke bedrijfsbelasting.
Naar de ,,N.R.Crt." verneemt, heeft de
Minister van Binnenlandsche Zaken een
wetsontwerp tot wijziging van artikel 240
der Gemeentewet in gereedheid gebracht,
dat de afschaffing van de zakelijke belas
ting op het bedrijf beoogt, met ingang van
1 Januari 1924. Het blad deelt dit bericht
onder voorbehoud mede, omdat het niet
begrijpt, hoo de gemeenten dan een aeq'ui-
valent moeten vinden voor de reeds uit die
belasting voor 1924 geraamde inkomsten, en
het ook twijfelachtig voorkomt, dat een
demissionair Minister de indiening van een
dergelijk wetsontwerp voorbereidt.
De Kabinetscrisis.
De heer Frowein meldt, naar aanleiding
van het bericht van ,,De Maasbode", dat
hij wordt genoemd vodr de portefeuille van
Arbeid ter vervanging van minister Aal-
berse, dat hem van een dergelijke porte
feuillewisseling niets bekend is. Hij noemt
dat deel van het bericht van „De Maas
bode", wat hem betreft, absoluut onjuist.
Uit parlementaire kringen der rechter
zijde wordt vernomen, dat men daar van
het bericht van „De Msb." betreffende po
gingen tot bestendiging van het kabinet-
Ruys niet zonder verbazing kennis heeft
genomen.
Hoewel men zich de bestendiging van
het bewind-Ruys als mogelijke eindoplos
sing kan voorstellen, meent men, dat die
weg in dit stadium nog niet kan zijn en
nog niet is ingeslagen.
In het zoo juist verschenen nummer van
„De Vrijz.-Democraat" doet (rnr.) Mer
chant) een mcdedeeling, die een nieuw licht
werpt op do kwestie, in hoeverre de Regee-
ringspartijen vrij stonden tegenover de
Vlootwet.
Herinnerd wordt aan de jongste uitspraak
van mr. De Geer in zijn lezing, te Delft
gehouden, dat er in 1922 geenerlei, ook niet
een voortoopige, verklaring was afgelegd
(door de Katholieken) waarmee de later
uitgebrachte stem (tegen de Vlootwet) in
strijd is gekomen.
Mr. Marchant voegt hieraan toe:
„Hij (mr. De Geer) had het nog krasser
kunnen zeggen. Bij de onderhandeling over
het „program" of „convenant" is uit een
der fracties van de rechterzijde een aanvul
ling voorgesteld, luidende: „De Vlootwet
wordt aanvaard." Dit voorstel is niet aan
genomen. Er is slechts vernjeld, dat de
8taatscommissie zou worden ingesteld met
de bekende opdracht.
„Hieruit blijkt., dat niet alleen de Katho
lieke Kamerfractie zich niet tot de aan
vaarding der Vlootwet had verbonden, doch
dat omgekeerd de verbintenis tot aanvaar
ding uitdrukkelijk was afgewezen."
Loonsverlaging spoorwegpersoneel.
Gisteravond heeft de Ned. Vereeniging van
Spoor- en Tramwegpersoneel te Utrecht, een
drukbezochte, openbare vergadering gehou
den, waarin de heer P. Moltmaker de door
de directie voorgenomen loonsverlaging be
sproken heeft. De voorzitter, de heer G.
Joustra, merkte in zijn openingswoord op,
dat de houding van den Bond van Ambte
naren in deze zaak meer lijkt op een bestrij
ding van de Nederlandsche Vereeniging dan
van het voorstel der direclie, hoewel de
Vereeniging verklaard heeft met den B. A.
N S. wel te willen samenwerken.
De heer Moltmaker gaf allereerst een uit
eenzetting van het verloop van de zaak.
Ieder meende, dat door de uitspraak van den
loonraad de loonsverlaging voor geruimen
tijd van de baan zou zijn maar toch heeft
het hoofdbestuur het geweer bij den voet ge
houden, gezien de reactie, die overal
heerscht in ons land. Spreker gispte de hou
ding van den vertegenwoordiger van den B.
A. N. S. in den loonraad indien zijn voor
stellen waren aangenomen, zou de loonsver
laging reeds lang een feit geweest zijn. Het
hoofdbestuur van de Nederlandsche Ver
eeniging zal in Januari een congres bijeen
roepen om de loonsverlaging te bespreken.
Vervolgens besprak de heer Moltmaker de
uitnoodiging van den B A. N. S. tot samen
werking. Hij meende, dat, al had de Neder
landsche Vereeniging daartoe besloten, dit
geen verandering in de houding van de dL
rectie zou hebben gebracht. De B. A. N S.
heeft een permanente samenwerking met
ons afgewezen en zelfs stemde zijn verte
genwoordiger in den loonraad voor een vier*
de loonklasse. En thans is de B. A. N. S.
verontwaardigd, dat wij ditmaal met de an
dere Bonden niet in zee wilden gaan.
Spr. zette uitvoerig het verhandelde in de
gisteren gehouden conferentie met de di*
rectie uiteen. De directie deelde nog mede,
dat de Minister nog niet geantwoord heeft
op haar verzoek, de loonsverlaging goed te
keuren, doch zij twijfelde er niet aan of da
Minister zou het met de direclie eens zijn.
Daar die beslissing er niet was, heeft spr,
er met geen wooM over gerept of er op an*
dere wijze bezuinigd zou kunnen worden.
En toch zou het wellicht voor het personeel
van groot belang zijn geweest, om allerlei
zaken te bespreken, waardoor de verlaging
zoo gering mogelijk zou kunnen gemaakt
worden, indien de beslissing van den Mi*
nister er geweest was. Doch dan waren de
vier organisaties er niet bij geweest. Daaruit
blijkt ook, dat hun houding onjuist was DIo
Bonden zijn ineens zoo revolutionair ge*
worden, dat zij zelfs over een concreet voor*
stel niet met de directie willen spreken. (Ge*
lach.)
Het hoofdbestuur heeft zich met een tele*
gram tot den Minister gewend, om de loons*
verlaging niet goed le keuren, en in het Par*
lement zal, indien de Minister het loch doet,
deze kwestie niet ongemerkt voorbijgaan,
dat verzekert spreker. (Applaus.)
De directie is eensgezind, doch het perso*
neel is nog steeds verdeeld. Spreker wektö
krachtig op tot het vormen van een groole,,
sterke organisatie.
Nadat eenige vragen waren beantwoord,
werd de vergadering gesloten.
De Bond van Ambtenaren in diengt bi] de
Nederlandsche Spoorwegen, die Zondag 16
dezer met zijn afdelingsbestuurders heeft
vergaderd, nadat Zaterdags de directie der
Nederlandsche Spoorwegen aan de vertegen
woordigers van het personeel haar voor
nemen om met ingang van 1 Januari over
te gaan tot een loonsverlaging van 10 pCt
had bekend gemaakt, heeft zich op hel stand
punt gesteld, dat artikel 36 van het Regle
ment Dienstvoorwaarden deze loonsverla^
ging ontoelaatbaar maakt.
De B. A. N. S. ovérwoog, dat de direclie
deze loonsverlaging motiveert met door het
rijk voor zijn personeel te nemen maatrege
len van gelijke strekking, aan welke maat
regelen, in hun vermeende gevolgen ten zeer
ste dubieus, intusschen door do demissionaire
regeering begrijpelijkerwijze geenerlei voort
gang wordt gegeven (en waartegen zich art.
40 van het Rijksbezoldigingsbesluit zou ver
zetten), zoodat in dit stadium elke grond
voor loonsverlaging ontbreekt.
Ook de loonraad heeft op 8 December j.l.
met 116 stemmen vastgesteld, dal er lhan9
geen aanleiding was, een voorstel tot loons
verlaging voor het spoorwegpersoneel in
overweging te nemen.
Op deze gronden besloot de B. A. N. S., de
loonsverlaging af le wijzen. Waar het voor
nemen der direclie om, zonder rekening le
houden met bovengenoemde omstandigheden
ingaande 1 Januari de loonwijziging toch in
tc voeren, zoo positief werd uitgedrukt, achtte
men verder overleg met de directie over*
bodig.
De B. A. N. S. is zijn actie van verweer
begonnen met een onderhoud te vragen met
den Minister van Waterstaat, dat Zaterdag
22 dezer zal plaats hebben.
Het conflict in dc Textielindustrie.
Omtrent het Texlielconflicl in Twente,
meldt men aan het Persbureau Vaz Dias:
Wanneer geen verandering komt in den
stand van zaken, zullen Maandag 24 De
cember wederom een 10.000 tcxtielarbei-
ders(sters) worden uitgesloten. Met de
10.000, welke reeds te Enschedé op straat
slaan, zal dit voor geheel Twente worden
een aantal van c a. 20.000. Niet ten on
rechte wordt dit conflict als een der om
vangrijkste beschouwd in de geschiedenis
der Nederlandsche arbeidersbeweging en
onwillekeurig rijst de vraag of dat conflict
niet had kunnen voorkomen worden.
Dat had gekund, aldus is het oordeel der
Organisaliebesiurcn. Zij denken in dit ver
band aan de bemiddelingspoging van den
heer Zaalberg, den directeur-generaal van
den Arbeid, waarvan de heeren werkgevers
niet gediend waren.
Naar het Duitsch
van R v. GAUDECKER
(Nadruk verboden
Do mooie mevrouw Maria Donati dronk baar
thee met langzame teugen. De knecht kwam
inmiddels de matgroenen overgordijnen toe
schuiven. Het vuur uit den open haard wierp
een zachten gloed over haar lichto japon en
gaf aan hot elogante salon een atmosfeer van J
behaaglijkheid. Mevrouw Donati verwaehtto
iemand. Niet mot hartklopping of blijde vreugd
dól lag niet in baar. aard. Koel en gesloten
stond zij tegenover alles, wat de dagen haar
mochten brengen. Maar toch, vandaag was er
iets om cn bij de hartstreek, dat zekere onrust
aanduidde.
Zij verwachtte haar zoon terug, dien zij in
geen twee jaar gezien had. En nu had Busso
zijn vader bezocht op de thuisreis.
Dat was het :>u d&t was het punt, waar
omheen haar gedachten wal koel, doch ook iets
onrustig, draaiden. Haar gezicht, licht ver
brand door dc zon van den Italiaanschen herfst
verried kracht en gezondheid, sedert het terug-
koeren in haar eigeïi geboorteland.
Haar jonge, veerkrachtige pas ondernam
graag gi-ooto wandelingen. Vrij, vrij zijn. dat
bad haar «e oude kracht hergeven. En nu
kwEdn &U8O0. Twee jaren had hij te Oxford
studeerd, daarop had hij do reis over Kopen
hagen ondernomen, om den vader terug to zien.
Zij kneep de oogen toe als om in de vorte dat
beeld te kunnen realiseerenBusso, de vader
en zij, dc jonge Deenscbe met de kinderlijke
oogen. Twee bijeen, dat ging, maar drio Busso
ook er bij, dat was vreemd. Hoe verdroegen
zich dan wel de kleuren
Zij zag haar blonden knaap vóór zich, groot
en 6lank, misschien was hij wel nog gegroeid
zeker gesterkt cn verbrand door alle sport. En
tegenover hem zijn vader, donker en breed in
de schouders, met een wonder-klare, dragende
stem een stem, die zoo vaak in lange winter
avonden haar bad voorgezongen. De man, dien
zij niet lief kon hebben, van wien zij zich bo-
vrijd had met behulp eener andere vrouw, stond
plotseling scherp-omlijnd voor haar geestes
oog. Ach, hoo goed, hoe goed, dat haar loven
niet meer in zijn handen lag I Maar had het ear
wel ooit in gelegen, of was zij het niet geweest,
die de teugels had vastgehouden Had zij,
voor zoover zij kon nagaan, zich ooit verloren
in een ander
„Neen I" sprak zij halfluid en kalm. „Neen I"
En zacht-gümlachcnd staardo zij verloren in
herinneringen, naar hot stilbrandende haard
vuur.
Het is reeds laat. Busso staat aan den roet
der donker eikenhouten trap met de massieve
kandelaber in do hand en wil zijn moeder goe-
den-nacht zeggen.
Slank, bleek en nog jeugdig staat Maria vóór
bom. Beiden hebben dezelfde blauw-grijze
oogen met de eonigszins staal-bardo uitdruk
king beiden hetzelfde lichtblonde, golvende
baarbeiden vormen een mooi menscbenpaar.
Busso buigt zich voorover, om haax hand
te kussen, terwijl hij zacht fluistert„Goeie-
nacht, Mia I"
Ja, dat naampje is van hemsedert hij spre
ken kan, noemde hij haar zóó, en toch, toch
had Maria hedenavond liever gewild, dat hij
haar moeder had genoemd.
Busso heeft haar van het eerste portaal nog
oven toegekniktdaarop verloren zich zijn
etappen over den langen corridor.
Mevrouw Maria Donati heeft hem met haar
blik gevolgd, terwijl baar hand den pilaster
omknelde. Toen zij dien losliet, scheen zij even
to wankelen. Met den hoogen, zilveren luchter
stapt zij nu rechtop naar de zaal terug, waar
de houtblokken bijna zijn uitgebrand. Op de
zware mahoniehouten tafel plaatst zij de cande-
laber met rustig gebaar, met bestudeerde kalm
te, alsof het een gewichtige handelwijze gold.
Dan staat zij doodstil en kijk* de leegte in.
Wat was dat Wat is dat nu Iets nieuws
Zij luistert naar zichzelf, binnen-in. Het vijan
dige komt weer. Zij kent dat nog niet, die on
zekerheid, dat wantrouwen in zichzclve.
Precies boven de zaal ligt de kamer van
Busso. Zij hoort hoe hij op cn neer loopt, hoe
hij zich ontkleedt, onderwijl een paar maten
fluitend. Ais zij dat fluiten opvangt, grijpt
Maria onwillekeurig naar haar keelzij voelt
een benauwenis. Dan pakt zij dc candclaber en
loopt er mee naar den spiegel en bekijkt scherp
critisch haar gezicht. Zij nadert met haax oogen
het glas en met wreedo kalmte dooihooit zij
met haar blik baar eigen gelaat
Totdat zij door een plotselinge bevreemding
wordt overvallen, die wij allen ondervinden, als
de uitvorsohende ziel al te lang het omhulsel
heeft willen doordringen, die dat omkleedt, wat
wij aan haat, leed cn liefde door deze wereld
met ons meedragen. Dit^omhulsel, dit uiterlijk,
dat kennen wij, dat ziet immers iedereen, en
toch is het niet opvallend-vreomd, wonder-
geheimzinnig, dat, wat daar vóór ons staat
Kennen wij hem inderdaad zoo goed, dien eigen
blik van ons, en hetgeen hij openbaart en ver
bergt
Doodsbleek treedt Maria van bet spiegelglas
terug. Het licht blijft flikkerend naast den spie
gel staan, de witte gestalte spookachtig belich
tend, die zioh langzaam, langzaam verwijdert.
Nu is zij den vleugel genaderd en opent mecha
nisch de kap. Met haar linkerhand steunt zij
haar hoofd, terwijl de rechterhand zachtjes over
do toetsen een kleine melodio zoekt van een
jagerliedje.
Dat heeft hij ook daarboven zoo juist ge
floten hij, die groote jongen, en dat heeft hij
ook eens gczongeD, hij, de vader I
Nu is het zoo ver, nu hebben haar gedachten
haax dool bereiktnu houden zij daaraan vast,
zooals jachthonden aan hun prooi. Zij weerde
het af tot dusver, de trotsohe vrouw, doch nu
niet meer nu ziet zij den vijand recht in het
gelaat.
Waarom dat alles Geen woord spraken zij
immeTS over hem Wel over allo andere mo
gelijke dingen op vroolijken, rusGgen, zakelijken
koelen toon, zooals nu eenmaal dc manier van
omgang tusschen hen is. Maar juist zoolang zij
spraken, kwam het er niet op aan, waarover
het was. Want-dit spreken op zichzelf, dat wai
de vonk, de kwellende, dat hedenavond tot haar
doorgedrongen is.
Deze stem I In deze paar jaren is Busso'#
stem die van een man geworden, on dadelijk,
toen rij hem hoorde in de verte, heeft zij zich
bevend vastgegrepen aan den deurknop, had zij
gemeend, dat hij daar stond, hij, do andere, van
wien zij zich bevrijd achtte. Vrij had zij zich
gewaand en nu vermag dezo stem haar zoo
sterk le emotioneeren. Dezo siom, met hetzelfde
ver-dragende, volle timbro, dio lot zingen
dwingt, zomernacht-herinnoringon oproept, die
stom, die alles vermag I Hoe kan men praten
ovor vrijheid-hernemen na een scheiding, wan
neer deze stem iemand in hel oor gehamerd
zit
Maria wil hel niet uitsnikken zij drukt haar
mond too met haar handen. Het is als vuur,
dat geen uitweg vinden kan, dat in het hui#
terugslaat, om alles daarbinnen te vernietigen.
Hoe komt het, dat dezo stem, die zij meende
niet te kunnen liefhebben, nu alles opeischt cn
ook oordeelt over dat, wat zij deed Ja, maai
wat deed zij dan, om zich vrij tc maken
Zij staart star voor zich uit, dan spreekt zij in
gedachte heel zacht tot zichzclve
„Ik heb hem genomen, omdat ik heel jong
was, on omdat er niets anders was en ik mij
verveelde. Ik had eigenlijk niemand lief, alléén
maar mezelf. Ik heb hem den zoon geschenken
