No 19568.
LEIDSCH DAGBlAO, Vrijdag 21 December.
tweede Blad. Anno 1923.
GEMENGD NIEUWS.
UIT EE BUNSTREEK.
UST DE OMSTREKEN.
UIT ONZE STAATSMACHINE.
r Het itrand tusschen Sche-
leningen en den Wassenaarschen Slag is de
volgende week Donderdag en Vrijdag onvei
lig wegens het schieten met machine
geweren,
In den nacht van Dinsdag op
{Woensdag is Ingebroken in de NederJ.
bronw-aterfabriek aan de Amsterdambovie
{Veerkade, to 's-Gravenhago. Do daders
zijn ckxxr uitsnijding van een ruit van een
liahtlantaarn in het magazijn en het kan
toor weten te komen. Do bramSksxst werd
Btuik gesmolten, en daaruit is f 1200 ge
stolen.
Hot bekonde restaurant Van
dor Pijl aan de Plaats te 's-Oravenhage ia
Voor f 152.000 verkocht aan den heer D. H.
iVolmer Jr.
Terwijl te Loosduinen ds. Zui-
jderema in een zaal aan de Willem-IH-
Straat een godsddenstoefening leidde van
do Chr. Gereformeerden, werden dioor een
aantal jongens van 17 tot 20 jaar met
groote ateenon de ruiten van hot lokaal
verbrijzeld, zoodat do predikant moest
vluchten en er een groote verwarring in
Ai zaal ontstond. Een brigadier dor politie,
die in burgerkleeding onder hot gehoor
was, haalde spoedig een viertal agenten,
tn arresteorde de jongelui, die uit de ca
techisatie kwamen van den Ned.-Herv.
predikant. Eenig en der belhamels hebban
bekend met steenen geworpen te hebben.
Uit Hoe k-v a n-H olland wordt
gemeld: To zeven uur gisteravond is bij de
Zuiderpier, ten Westen van het aan den
grond gevaren stoomschip Stuart Star",
bet Dudteche stoomsdhip „Real" ge
strand. Er word dadelijk om assistentie
geseind, dodh zonder hulp is het sahip
even later weer vlot gekomen en naar Rot
terdam opgestoomd. Ongeveer tegelijker
tijd is duizend meter3 Zuidwaarts van de
„Real" op do Maasvlakte de sleepboot
,,Limburgia" met drio liahtera gestrand.
Deze sleepboot gaf noodseinen, waarop do
fctoomreddingboot „Prins der Nederlan
den" ter assistentie uitgevaren i6.
Uit een aangeteekenden brief,
uit Bussum naar Rotterdam verzonden,
rijn twee bankbiljetten van f 10 ontvreemd.
Twee andere biljetten van f 10 zijn onaan
geroerd gebleven.
De politie te Rotterdam heeft
een handelsagent en een xoc^iman aange
houden, die uit een brievenbus v*an de Ooö-
p era ui ove Groothandelsverteeniging „De
Handelskamer" aan den Ruige-Plastwcg
een brief hadden gestolen, die handelsaan-
biedingen bevatte van een concurreerende
firma. w
Het confliot in het taxibe
drijf te Amsterdam. ln oen gistermiddag
gehouden ledenvergadering van dre vak
groep chauffeurs van den Central en Bond
is besloten do 6taking bij de Amsterdani-
eohe Rijtuigmaateahappij (At-ax en Taxi)
onmiddellijk op te heffen. De chauffeurs,
pen 90-tal zullen zich aanmelden om op do
voorwaard en-Van Zanten, waarmode do
directie der A. R. M. thans accoord gaat,
weder dien9t te doen. De A. O.-Entom ba-
Echikt thans over 40 werkwilligen. Op wel
ken dog het bedrijf hervat kan worder.,
nog niet te zeggen.
Op 1 November 1.1. bestond
de bevolking van Amsterdam uit 703,9ol
Zielen, tw 337,964 mannen en 365,977
vrouwen, tegen een totaal van 696,484 op
1 Januari 1.1.
In het magazijn Vinke, aan
bet Vreeburg hoek Catharijnekade, te Utrecht
Ib een inbraak gepleegd. Vermist worden
een 200 zijüen blouses en een 70 zijden
japonnen lot een waarde van ongeveer
8000 gulden.
Op vermoeden, dat er te
Nieuwkoop een geheime distilleerderij was,
hebben gisteren eenige kommiezen, verge
zeld van Amsterdamsche politie en rijks
politie, een inval gedaan ten huize van W.
de H., aldaar Een distilleerketel met toebe-
hooren werd m beslag genomen. Tegen W.
de H. en zijn broeder G. de H. is proces-ver
baal opgemaakt
Dezer dagen werd in een
perceel in de Driekoningenstraat te Arnhem,
waar de 58-jarige S. verblijf houdt, gas-
iucht waargenomen. Dinsdagmiddag werd
in de woning een lek in een binnenhuis ge
vonden en gestopt Ondanks deze herstel
ling verricht was, werd Woensdag wederom
gaslucht waargenomen, welke op straat
werd geroken. Gasfitters vermoedden, dat
zich elders een groot lek moest bevinden,
en gingen op onderzoek naar de oorzaak uit.
Spoedig bleek, dat er eeji doordringende gas
lucht kwam uit het vertrek, waar S. zich
bevond. Denkende dat S. afwezig was, werd
de politie gewaarschuwd om het kamertje
te openen. Bij het binnentreden vond de po
litie S. in bed. De man gaf echter geen tee-
ken van leven meer. Pogingen, om de
levensgeesten op te wekken, mislukten. Bij
nader onderzoek bleek, dat S. op zijn ka
mertje een gaskomfoor had staan, waarvan
ihij de kraantjes niet had afgesloten.
Het personeel van de kalk-
zandsteenfabriek le Rhenen is in staking
gegaan. Het neemt geen genoegen met de
ingevoerde loonsverlaging.
De vergadering van aan
deel houders der Rijwielenfabriek A. Fon-
gers heeft het verslag goedgekeurd, dat
mededeelt, dat door de tijdsomstandigheden
een verlies is geleden van f23.468,42, zoo
dat geen dividend wordt uitgekeerd.
Het etrandhotel te Schier-
inonuikoog, dat, naar wij reeds mede
deelden, tengevolge yan don jongsten
storm voor een belangrijk deel reeds aan
de xee moest worden prijsgegeven, wordt
thans voor afbraak verkocht.
Te Zutphen heefteen 100-t a 1
werfcloceen een straatbetooffmg gehouden
en getracht bij den burgemeester en bij wet
houder mr. Wagener te worden toegelaten.
Toen hun dit niet gelukte, begaven zij rich
naar de Raadsleden Stijntj 03 en De Groote
die hun medewerking toezegden tot het be
leggen van een spoededsehend'e Raadsver
gadering voor het vaststellen van een hoo-
ger loon bij de werkverschaffing in bet
Coenenspark.
Te Soherpenxeei hebben z ioh
vergaftigingsvorschijnselen voorgedaan ten
huize van den spoorwegarbeider Van B.
De politie heeft beslag gelegd op de over
blijfselen van het eten.
Te Middelburg beeft het eer-
gisberen tweemaal vrij hevig geonweerd.
Bij het onweer schijnt ergens do telefoon-
leiding vernield te rijnWalcheren was
van het telefoonverkeer afgesloten.
Het „Neder! andsch Week
blad voor den Handel in Kruidenierswaren"
meldt, dat in de afgeloopen week 2,590,800
eieren naar Engeland zijn verscheept.
De Nederlandsche Spoor
wegen zullen, mei ingang van 1 Januari,
gezelschapsbiljetten verkrijgbaar stellen
voor een reis heen en terug op denzelfden
dag in de tweede of in de derde klasse, voor
gezelschappen van ten minste 10 personen,
kostende per persoon en per K.M. 5 ets.
voor de tweede en 3.5 ct. voor de derde
klasse, met een minimum-prijs van onder
scheidenlijk f 0.30 en f 0.20 per persoon.
Een manufacturier, r ij den de
met zijn venters wagen in de uitgestrekte
Haarlemmermeer, op welk voertuig niets
stond geschilderd, op een der lange wegen
in dezen polder, werd door een passeerend
keurmeester aangehouden em gevraagd wat
hij in de kar had. De koopman antwoord
de: „Brood, boter on kaas!" Do keurmees
ter zei toen: „Laat zien 1", waarop de
koopman rijn kar open deed, een een pakje
uithaaldo, hetwelk bij opening d-oor don
onderzoeker een boterham bleek te bevat
ten, nader gespeoiLoeerd als „brood, bo
ter en kaas." De keurmeester, bemerken
de, dat hij bij don neus was genomen,
maakte rich daarover nogal kwaad en zet
fcegem don manufaoturier„Weet je wel,
dat> ik je meerdere ben? Als je iemand
voor don gek houden wilt, doe het dan je
soort." De koopman gaf heel lakoniok ten
antwoord: „Daarvoor krijg ik maar zelden
gelegenheid en daarom doe ik het u!"
RECLAME.
ALPHEN. De „Sts. CrL" bevat de sta
tuien van N.V. Tuinbouwveiling Alphen-aan-
den-Rijn en Omstreken, alhier.
Vergadering van den raad dezer ge
meente op Donderdag 27 December des
namiddags te SV-a uur.
Agenda: 1. Voorstel van B. en W. naar
aanleiding van het schrijven van de familie
Zaalberg waarbij zij een steenen bloemen-
vaas aan de gemeente aanbieden om die te
plaatsen in het plantsoen bij de Zaalberg
straat.
2. Voorstel van B. en W. tot verkoop van
een perceel bouwgrond, gelegen aan de Wil-
helminastraat aan den heer D. ten Cate
Brouwer, alhier.
3. Voorstel van B. en W. tob verkoop
van een perceel bouwgrond gelegen aan
de Prins-Hendrikstraat aan den heer H.
Oudenes q.q. alhier.
4. Voorstel van B. en W. tot wijziging
van het raadsbesluit d.d. 12 October 1923,
waarbij aan P. J. Oosthoek te 's-Graven-
ha-ge vergunning werd verleend cot het aan
leggen van een straat (verlengde van de
Mauritsstraat).
5. Voorstel van B. en W. tot het beschik
baar stellen van een crediet van f 1500 voor
d© bestrating over een lengte van 40 Meter
van den Westelijken oprit van 's Molenaars-
brug.
6. Voorstel van B. eu W. tot vaststel
ling van het bedrag, hetwelk als vergoeding
aan de bijzondere scholen, krachtens art.
101 der Lager-onderwijswet 1920, over 1922
zal worden uitgekeerd.
.7. Adres van A. G. Luijben om verminde-
nng van de pacht van het door hem van
de gemeente gepacht vischwater met voor
stel van B. en W.
8. Voorstel van B. en W. om onderhands
voor het jaar 1924 aan verschillende werk
vrouwen t-e gunnen het schoonmaken van
de openbare scholen in deze gemeente.
9. Voorstel van B. en W. tot verhooging
van de huur van een woning en werkplaats,
in gebruik bij den heer L. F. Scheepers.
10. Voorstel van B. en W. om bij de
Kroon in beroep te komen tegen het be
sluit van Gedeputeerde Staten waarbij de
goedkeuring wordt onthouden aan het be
sluit van den Raad tot opheffing van het
openbaar vervolgonderwijs.
11. Voorstel tot wijziging van de gemeen-
fcebegrooting dienst 1923.
12. Voorstel van B. en W. tot het instel
len. van een Commissie van Bijstand voor
het onderhoud van straten en wegen.
13. Benoeming van leden van de volgende
©ommissiën
1. Commissi© van Bijstand voor do Wa
terleiding, Gas- en Elektriciteitsbedrijven;
2. commissie van Bijstand voor het Grond
bedrijf;
3. commissie voor het ontwerpen van
Btraf verordeningen
4. commissie voor het nazien der reke
ningen over 1923.
Zanghzst heeft weer eens haar naam
eer aangedaan. Voor een groots schare gaf
het gisteravond oen uitvoering in bet Nuts-
gebouw. Zoo als de voorztiter, de heer J.
Tolk opmerkte, was het speciaal een Kerst
uitvoering en hij sprak den wenscfa uit, dat
do zoo zeer verlangde vrede, mocht komen
in ons geteisterd Europa. Om het geheel
in overeenstemming te breng ep. met het
karakter der uitvoering, was het podium
voornamelijk versierd met kerstboompjes,
bijdroeg of op andere wijze wilde subsidi
eeren.
Hiervoor zouden dan gezinshoofden te
werk gesteld worden. Daar dit werk anders
niet gebeuren zou, en ieder ingezetene be
lang heeft bij deze werkverruiming, zoowel
arbeider, middenstander als zij, dio daar
bovenstaan, adviseeren B. en W. tot aan
neming.
De heer Roozen vindt het voorstel van
B. en W. nog zoo kwaad niet, doch vreest
dat het kwado gezichten zal geven aan an
deren die onder die voorwaarde eveneens
wel wat werk zouden hebben. Hij is meer
voor werk ten algemeene nutte en meent
daarvoor het diepen van de Vaart langs den
's-Gravendamschen weg in aanmerking te
doen komen. Ook hot graven van een nieu
we sloot daar ter plaatse zou hij een alge-
waartusachen de gakleurde liohtjes vroo- ^eeQ belang vinden. Ook pólderwerken kon-
lijk schitterden en alles fantastisch ver- den hieronder vallen en niet zoo de onte-
hohtten. Ocxk de groote lichtbollen in do
zaal spreidden rood licht uit. Stapt op tijd
begon men en het was een groot genot
voor allen te luisteren naar de bekende
en toch altoos nieuwe kerstliederen, die
zoo zuiver en gevoelvol vertolkt werden.
Hoewel men weet, dat Zanglust correct
ringt, altijd toch weer treft de zuiverheid
van toon en voordracht in de eenvoudige,
maar niettenun aohoone liedékens. Of zou
juist dio eenvoud het schocme er te meer
van doen uitkomen? Zooals gezegd, was
het een Kerstuitvoering, bijgevolg werden
alleen kerstliederen geoongen, als: „O,
Kerstnacht", „Nu rijt weJlekom", „de
Herdertjes". Bijzonder trof de aandacht:
„Zondag", waarin men de klokken hoorde
luiden, met hun bim-bam, en „bet is een
dadh der vroliohedt".
Do eigenaardige uitspraak der woorden
ln vele liederen verhoogd© het effect. Bij
het laatst© nummer: „Stille nacht, Heilige
nacht", was alleen het podium verlicht,
terwijl van daaruit lieflijk en zacnt een
prachtig gezang weerklonk, zoodat het
niet naliet een dEepen indruk te maken.
Ü9 voorzitter was dlan ook de toLk van alle
aanwezigen, toen hij èn zangeressen èn
zangers hartelijk dankte, voor het genot
dat zij ha-dden doen smaken, en den direc
teur, don heer J. Vink uit Leiden voor zijn
toewijding aan de vereeniging besteed.
Tot weerziens Zanglust I
LEIDERDORP. Ds. G. P. A. Ruysch
van Dugteren, em.-predikant alhier, is be
roepen bij de Ned. Herv. Kerk te Axel.
WAD DING'S VEEN. Zuster de Bruin,
welke ten gevolge van een ernstige ziekte
een halfjaar ziekteverlof heeft genoten,
zal haar dienst weder aanvangen.
De heer Nauta, directeur van heb
post- en telegraafkantoor, zal binnenkort
op wachtgeld worden gesteld.
Do cursus in E. H. B. O., welke de
zen winter cmdor lending van clr. Paul zal
wordon gegeven, wordt Moor 10 personen
bijgewoond, waarbij 3 dames rijn.
De bietencampagne in deze .gemeente
is afgeloopen. Ze heeft dit jaar niet min
der dan 12 woken geduurd. AJle wogen
zijn schoongemaakt, wat wel noodig was.
WOUBRUGGÉ. De gercf. jongedochters-
vcreeniging „Het Mosterdzaadje" alhier,
vervaardigde dit afgeloopen seizoen 91 stuks
kleeding, 33 stuks voor gezinnen in de ge
meente en 58 stuks voor het zendingshos
pitaal te Solo.
Door de manslidmaten der Geref. kerk
alhier, is tot ouderling gekozen de heer W.
van 't Riet en tot diaken de heer O. C.
van Hem ess en.
K e r k e 1 ij k b e r i c h t. Ned. Herv.
Kerk. Zond. vm. 9V!a u. ds. Tichelaar v. Lei
derdorp, nam. 2 uur d3. Mulder van Bent
huizen. lsten Kerstdag voorm. 9^ uur ds.
Honders van Zooterwoude, 's avonds 6V&
uur de heer J. van der End van Rhoon.
2den Kerstdag, voorm. 9% uur de heer
J. van der End voorn.
Geref. kerk. Zondag v.m. 9V*i uur Leerrede
lezen, 's avonds 6J/t uur ds. Le Cointre.
lsten Kerstdag, voprm. 9^ uur en des
avonds 6uur ds. Le Cointre.
BurgerlijkeStan d. Overleden
Neeltje van der Star, wed. van G. van
der Meij, 83 jr.
Nadat onze historischs korenmolen een
achttal maanden in rust is geweest, werd
deze week die rust onderbroken en zagen
wij de wieken weer gezellig in beweging.
ZWAMMERDAM. Kerke 1. bericht.
Remonstr. Geref. Gem.Zondagmorgen, te
tien uur, ds. Rappold. Eersten Kerstdag,
's morgens te tien uur, ds. Rappold.
HILLEGOM. Gisteren waren de klee-
dngsstukken, die door de veroenigang
„Dorcas" zijn gemaakt, ter bezichtiging
gesteld. Zij wordon aan gezinnen, die daar
voor in aanmerking komen, uitgereikt.
YOORHOUT.
Gemeenteraad.
Voorzitter de burgemeester. Tegenwoor
dig alle leden. De opening met gebed en
voorlezing der notulen worden gevolgd door
mededeeling van enkele ingekomen stukken,
waarna een wijziging in de heffing van
schoolgeld en de desbetreffende verordening
wordt goedgekeurd.
Aan de orde komt hierna het voorstel
van B. en W. om tot bestrijding van do
werkloosheid en de werkverruiming, eenige
werken van particulieren te subsidieeren.
De voorzitter licht het voorstel toe als
volgtDe werkloosheid noodzaakt toch, tot
de uitkcering aan werkloozen over te gaan,
en daar de gemeente zelf geen productieven
arbeid te verrichten heeft, zijn B. en W.
ingegaan op het aanbod van twee landeige
naars, die werkzaamheden hadden te ver
richten, die zij thans zeker niet zouden
laten uitvoeren, tenzij zooals nu voorgesteld
wordt, de gemeente de helft van de kosten
vredenheid opwekken.
Do heer Nijesen kan in veel meegaan met
den neer Roozen, doch zou een verbreeding
van de Groene Laan een groote verbetering
noemen.
De heer Witteman zou vreezen dat er
werkgevers zouden zijn, die hun vaste volk
gedaan gaven om dan door gemeente-sub
sidie de werkloozen te werk te stellen.
De heer v. d. Voet zegt dat o.a. do aan
gelanden met verbeteringen van het water
door den heer Roozen genoemd weinig op
hebben, anders was dat al gebeurd.
De voorzitter beantwoordt do sprekers.
De bedoelde vaart zou het belang van één
persoon dienen, n.l. den watertol-eigenaar.
De werken hier bedoeld zijn werken, die
in gewone omstandigheden zeker niet zou
de gebeuren, en de eisch is, dat voor de
800 11.R. kleidelven bij den heer D. v. Rijn,
zoo goed als voor do 600 R.R. lubben bij
den heer N. v. Steijn, niet anders dan
werkloozen door de gemeente aan te wijzen,
mogen te werk gesteld worden, en dan vóór
do maand April, niet op tijden die den
werkgever belieft en zooals omschreven door
gezinshoofden, bij voorkeur georganiscer-
den. Dit zal echter niet zoo spaak loopen
want er zijn er hier aJ zeer enkelen, die
niet georganiseerd zijn, zoodat dus allen
aan de werkloozcnkas hun contributie be
talen.
De heer Roozen wilde in doze zijn stand
punt niet prijsgeven en al valt het hem niet
mede, dat belanghebbenden zoo weinig er
voor over hebben, hij blijft zijn stokpaardje
van het vaart-diepen berijden.
Ten slotte word op voorstel van den voor
zitter overgegaan tot een geheimo vergade
ring. Na heropening van do vergadering
verklaardo de heer Witteman, dat bet- door
hem aangevoerde als vervallen kon worden
beschouwd.
Verschillende leden wilden een aanvul
ling, waardoor kostwinners op hetzelfde
recht komen te staan als gezinshoofden.
De heer Roozen was echter niet te be-
keeren en zag in het voorstel nog altijd
een onbillijke bevoorrechting van enkelen,
wuardoor anderen op deD achtergrond ko
men waarom hij een voorstel doet, dat het
werk van Van Rijn zou worden uitgescha
keld, niettegenstaande do beide wethouders
het met klem verdedigden, en ook de heer
Colijn zijn ovorredingstalent daarvoor aan
wendde, kwam toch het voorstel, benevens
nog een motie.
De heer v. d. Laan achtte nog een paar
honderd gulden niet zoo erg als er nog
eens een aanvraag kwam en er werkloozen
waren.
In stemming gebracht, werd eerst het
voorstel, dat over dc motie dat werken
van algemeen belang, als het diepen van
de reeds vaak genoemde vaart zouden voor
gaan ook eerst zou worden gestemd, met
1 stem vóór verworpen. Heb uitlichten van
liet werk werd eveneons verworpen met 1
stem vóór, het voorstel van B. en W. werd
aangenomen en de motie ten slotte met 2
stemmen voor en 5 tegen verworpen.
Do raad ging hierop weder in geheime
vergadering voor het laatste agenda-punt:
do gasvoorziening.
In cafó Boerhaavo vergaderde gister
avond do Voorhoutsche IJsclub.
De heer v. d. Poel opende de vergadering,
waarna de secretaris, de heer P. N. Vester,
de notulen en het jaarverslag las, en mede
deelde dat Voorhout met Noordwijk, Noord
wij kerhout en Sassenheim onder het district
Warmond zal ressorteeren tot het verkrijgen
van aansluitende banoD. Uit het verslag
van den penningmeester, den heer G. M.
Prins, bleken de volgende cijfers: voor in
komsten f 225.18, voor uitgaven f 56.65, batig
saldo alzoo f 168.53.
Herkozen werden de aftredende leden:
P. v. d. Berg, J. Verdegaal en H. J. Vester
en in de vacature P. A. Damen werd geko
zen de heer P. Warmerdam Pz Jr.
Bij de rondvraag werd aangedrongen op
spoedige en goedo aanduidingsbordjes van
do dreggen.
VOORSCHOTEN.
Toen de graanhandelaar N. uit Zoetcr-
woude het erf van den heer De J. alhier
wilde oprijden, brak plotseling de brug.
Hoewel diverse zakken meel in het water
terecht kwamen, en do brug natuurlijk nog
al averij opliep, liep het verder zonder on
gelukken af.
WARMOND. In „de Stad Rome" gaf
gisteravond de miiziekvereeniging „War-
monds~fanfare" een uitvoering, onder direc
tie van den heer M. Bolderdijk, uit Leiden.
De heer J. Bergman opende de bijeen
komst met een kort woord, waarin hij voor
al de beschermheer, baron Van Heemstra
verwelkomde, ora zonder te willen vooruil-
loopen op de jaarvergadering van Januari,
hierbij toch al mededeeling te doen, dat
dank zij den zeer gewaardeerden steun en
medewerking van velen, men er nu reeds
in geslaagd was, de vereeniging geheel
schuld-vrij te maken.
Het succes, behaald op het concours te
Leiden, had de vereeniging wederom een
medaille rijker doen worden, en spreker
verzocht den beschermheer ook deze me
daille, evenals de 2 reeds vroeger behaald,
aan het vaandel te willen bevestigen,
gnder applaus geschiedde.
Eenige goed gekozen muzieknummers
werden hierop gegeven, nog aangevuld, met
een zeker verdienstelijk gegeven solo vop^
waldhoorn, door Mart. H. Bergman „MA.,
ceau de Salon", wat zeker voor dezen jon
gen solist ©en prestatie kan genoemd wor
den.
Zoowel vóór als na de pauze werden een
aantal luimige voordrachten gegeven,
waarmede werd bereikt, dat het zoowel
voor de vereeniging als voor haar directeur
een in alle opzichton succesvollen en aan-
genamen avond i9 gewordenen. geen der
aanwezigen onbevredigd huiswaarts is ge
gaan.
(Nadruk verboden.)
Lang onder weg.
Er bestaat een wetsontwerp tot wijziging
van de Hinderwet. Het is goed dit voorop
te stellen, want degenen, die er zich .ten
volle van bewust zijn, zijn waarschijnlijk
niet zoo heel talrijk. In de kringen der bin*
nenvisschers en van hen, die met dezen in
betrekking staan, zal men er wel van weten
en heeft men denkelijk reeds lang verlan
gend naar afdoening uitgezien, maar het is
den overigen Nederlanders niet zoo heel
kwalijk te nemen, dat zij zich het bestaan
van dit wetsontwerp ternauwernood herin
neren. Want dit wetsontwerp dateert nog
uit do dagen van minister Talma het is
ingediend, in de afdeelingcn onderzocht
de daar gemaakte opmerkingen zijn nader
besproken, zooals gebruikelijk is, in een
Memorie van Antwoord, maar deze Memori.9
heeft reeds den leeftijd van tien jaar over
schreden. Van openbare behandeling van
het wetsontwerp is nooit iels gekomen.
En toch de zaak, waarover het wetsont-
werp liep, was gewichtig genoeg. Het ont
werp bevat bepalingen tegen waterverontrei
niging door afvalwater van fabrieken en
legt aan de oprichting van fabrieken aan
vaarten en kanalen en de loozing van het
afvalwater belemmeringen in den weg.
Men zal nu weer begrijpen, waarom de
binnenvisscherij zooveel belangstelling in
dit onderwerp toont en niet alleen de be- q
roeps- of de liefhebberijvisschers hebben be
lang bij de zaak er zijn plaatsen, waar 't
gore water van vaarten en kanalen en stroo
men voor huishoudelijk gebruik en voor het
vee als drinkwater totaal onbruikbaar is en
waar het een uitwaseming, die de woningen
aantast, en een stank, die voor de aanwo-
nc-nden ondraaglijk is, verspreidt. Vooral in
het Noorden, waar karton- en aardappel
meelfabrieken menigvuldig voorkomen, ls
gepleit voor en geroepen om maatregelen
tegen de verontreiniging van de wateren,
maar ook andere provinciën, waar de fa
brieksnijverheid overheerscht ondervinden
er den last van.
Nu is het wel wat eigenaardig, dal een
wetsontwerp, dat een jaar of tien geleden
de geheele voorbehandeling doorliep en
I waarvan toen verklaard is, dat het voor
openbare behandeling rijp was, nu weer in
I afdeelingcn wordt onderzocht, zooals on
I langs is geschied, zoodat er weer een Vooj
Icopig Verslag en een Memorie van An
I woord zal zijn.
Maar men bedenke, dat in die vcrvlogo
tien jaar tusschen de (oude) M. v. A en nu
de Tweede Kamer geheel veranderd is. Zelfs
het kiesstelsel is gewijzigd en wie een lijstje
van dc leden der Kamer van vóór tien jaar,
naast dat van de tegenwoordige leden legt,
zal verbaasd staan, dat zoo weinigen van
die oude Kamer zijn overgebleven. Men kan
dus slechts aannemen, dat het vroeger uit
gebrachte Voorloopig Verslag de meening van
de tegenwoordige Kamer uitdrukt en dat de
Memorie van Antwoord van vroeger be
schouwd mag worden als een uitspraak van
den nog niet eens aangewezen Minister
Het nieuwe afdeelingsonderzoek. nadat de
zaak opnieuw op de agenda der Tweede Ka
mer was geplaatst, was du9 vrijwel een
noodzakelijkheid. En dat te meer, omdal
niet alleen de Kamer en het Kabinet veran
deringen hadden ondergaan, maar dat ook
allerlei omstandigheden anders waren dan
tien jaar geleden.
Er is bijv. ontslaan een Instituut voor de
zuivering van afvalwater er zijn processen
gevoerd tusschen verontreinigende fabrie
ken en bedreigde burgerijen, om te onder
zoeken in hoeverre de tegenwoordige wel
verontreiniging van openbare wateren kan
doen verbieden.
Maar vooral zal bij sommigen de kwestie,
waarom het hier gaat, heel anders worden
bekeken dan te voren nu dc wereldoorlog
den economischen toestand zoo gewijzigd
heeft. Ook zij, die terecht en met vuur de
belangen der binnenvisscherij bepleiten en
het medelijden oproepen voor veeboeren en
burgerij, zuilen moeten erkennen, dat de oor
spronkelijke cischen van hot wetsontwerp
nu een heel andoren indruk maken dan in
1912 het geval was. De industrie lijdt onder
de malaise; nog steeds zijn er fabrieken, die
maar met halve kracht werken, en mag men
nu dien industrieelen de verplichting opleg
gen om bijzondere maatregelen te nemen ter
voorkoming van waterverontreiniging onder
bedreigiDg van lang niet malsche straffen
en die voorzieningen zouden heel wat meer
kosten veroorzaken, dan toen het wetsont
werp werd ingediend en die meerdere kosten
wegen in onzen malaiselijd dubbel zwaar.
Immers, het ontwerp bepaalde, dat bij Mg.
Maatregel van Bestuur bedrijven konden
worden aangewezen, die tot verontreiniging
van afvalwater aanleiding konden geven.
Gedeputeerde Stalen en gemeentebesturen
zouden aan zulke bedrijven voorwaarden
kunnen opleggen en men hoorde toentertijd
al spreken over kostbare inrichtingen.
Nu komen er vragen op: mag men nu do
bedrijven belasten met zulke groote kosten?
En dan: is men zeker, dal wat in 1912 als
afdoend middel werd beschouwd, nu nog die
eer geniet. In dit verband herinneren wij
nog eens aan de oprichting van het boven
bedoelde Instituut, dat juist bestemd \ssas ora
de beste middelen te zoeken. Het nieuwe
Voorloopig Verslag getuigt er dan ook van,
