De onzichtbare hand. Nieuwjaarsadvertentiën BERICHT. no. 19568. VRIJDAG 21 DECEMBER Anno 1923 ONS FEUILLETON. STAnSN>F"WS. Ook dit jaar stellen wij, evenals andere jaren, de gelegenheid open in ons blad van Maandag 31-Dec. Nieuwjaarswenschen te plaatsen tegen den prijs van 50 et. van 1—5 regels elk® regel meer 10 et. Deze advertentiën kunnen tot Vrijdag 28 Dec. a.s. tot 12 uur 's middags aan ons bureau aangeboden worden. De advertentiën, welke na dat tijdstip aangeboden worden, zullen tegen den gewonen advertentieprijs worden berekend. de directie. BINNENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRUS DER ADVERTENTIES I 80 Cta. per regel. Bij regelabonneaient belangrijk legeren prijs. Klein* AdvertentlEn, uitsluitend bij vooruitbetaling. Woensdags en Zaterdags 60 Cts., bij een maximum aantal woorden van 80. incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cis. «T^-1I IW Ill l.l I I II Bureau Neordeindspleln Telefoonnummer# voor Directie en Administratie 175 Redactie 1507. Postchèqus- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COüRANTi Toor Leiden per 8 maanden 2E5, per weei jfO.18, Bulten Lelden, waar agenten gevestigd rijn, per week „0.18, Franco per post 2.36 portokosten. Dit nummar bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Ons Blad zal de beide Kerstdagen, Dins dag en Woensdag a.s., NIET verschijnen. Onze kantoren zijn die dagen gesloten. DE DIRECTIE. B Bet nieuwe Feuilleton, waarmede morgen in ons Blad een aanvang zal worden ge maakt, la getiteld: Hei boeiende verbaal 1b geschreven door DOUGLAS VALENTINE, den schrijver van „Da Man met den Klompvoet", welk verhaal wij cenigen tijd geleden als Feuilleton heb ben gegeven. DE DIRECTIE. -n. GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP. 'Aan den gemeentelijken visch winkel iVdscbmarkt 18, tel. 1225, is Zaterdag en voor zoover voorradig ook Zaterdagavond verkrijgbaar SCHELVISCH a f 0.24—f 0.40, MAKREEL a f0 24, TONG a f 0.95 per pond, Volle HARING a f 0.04*/» per stuk en Zeeinvache MOSSELEN a f 0.05 per K.G. N. G. DE GIJSELAAR, Burgem. 'Leiden, 21 December 1923. Da. Van Lummel over de Coalitie en de Crisis. Gisteravond had de anti-revolutionaire .ïosvereeniging „Nederland en Oranje" ln de groote zaal van de Stadszaal een open bare vergadering belegd, waarvoor als spre ker waa aangekondigd ds. Van Lummel. Ge reformeerd predikant te Zuidland. De druk bezochte vergadering werd te ruim acht uur door den voorzitter, den heer R. Zuidema, nadat deze was voorgegaan in gebed, met een kort woord van welkom geopend, waarin hij zich in het bijzonder richtte tot den spre ker, wien hij aan het gehoor voorstelde en .vervolgens het woord gaf. Deze ving aan met een korte inleiding over het aangekondigde onderwerp en schetste vervolgens den loop van de crisis, zooals die zich geleidelijk heeft ontwikkeld. Toen de Vlootwet verworpen was en daaruit de cri sis werd geboren, meenden de politieke te genstanders, dat dit een weldaad is geweest voor het land. Spr. meent, dat dit op een .vergissing berust. Wie beweert, dat door de verwerping van de Vlootwet schatten gelds zijn bespaard heeft het glad mis, al heeft inen het honderdmaal laten drukken en door hel land verspreid. De berekening van een geleerd man in de Kamer, n.l.. door den heer Dresselhuys opgezet, werd door spr. onder hilariteit der vergadering als onjuist becriti- seerd. Een tweede-rangs-blad van de S. D. A P. heeft het nog erger gemaakt door te zeggen, dat de Vlootwet driehonderd milli- oen per jaar zou kosten. Dad is een leugen rn een tweede-rangs-blad mag toch ook niet liegen. Oud-Minister De Geer had het bij het rechte eind, toen hij zeide, dat het al dan niet aannemen van de Vlootwet geen cent meer of minder in de schatkist zou brengen oi er uit halen. Een vloot moet er toch ziju. Waarschijnlijk heeft men dit Ministerie den voet willen lichten om van de rechterzijde tf te komen. En nu bood zich een mooie ge legenheid daartoe aan. Daarmede zou men dan meteen van Colijn af zijn. Spr. behoeft niet te vragen of met hel af treden van dit Ministerie het land een dienst Is bewezen. De ervaring heeft al geleerd van niet. Dit bewijst de langdurige crisis. Nie mand van links weet er raad op. Maar dan moesten zij de crisis ook niet uitgelokt heb ben. En daarom bevestigt spr. nogmaals zijn ■lelling, dat de linkerzijde met de Regeering ten val te brengen een groote vergissing heeft begaan. Zou men niet gevoeld hebben, dat men op deze wijze het parlementarisme een bedui denden knak heeft gegeven Daarin ligt een gevaar voor de toekomst En dat gevaar heb ben de Unkerpartijen op haar geweten. Maar is de verwerping van de Vlootwet *n de val van het Ministerie een grooten ■lag voor de anti-revolutionairen Spr. bo- antwoordt deze vraag beslist ontkennend. Ds anti-revolutionairen dragen geen verant woordelijkheid voor deze Regeering, ook niet nadat de leider dezer partij, Colijn, er zit ting in had. Was de Vlootwet het werk van Minister Colijn Heeft hij deze wet onbesuisd op den .Voorgrond geschoven Van dit alles is niets tga*. Colijn zoll heeft daarvan getuigd te sterdam. Toen het wetsvoorstel ontwor- werd an naar gebracht, waa de heer Colijn nog niet eens in de Kamer, veel minder Minister. Eerst toen hij Minister Do Geer opvolgde, werd hij voor het fait-accom- pll gesteld. Hij wist wel, dat de Vlootwet voor hem een heet hangijzer was. Maar hij wist ook, dat er iets gebeuren moest, en hij zeide AJ was het ijzer gloeiend, ik zou het aangrijpen. (Luid applaus.) Hij heeft om 't landsbelang zijn roeping gevolgd. En nu juist de leuze werd aange heven „Colijn moet hangen", heeft de partij zich weer opnieuw aangegord: En do aan hankelijkheid van de partij aan haar leider ia veel grooter geworden. Wat waren wij verslagen, toen God Kuy- per van ons wegnam maar wij verheugden ons opnieuw, toen de Heere ons in de plaats van den gestorven leider Colijn en Idenburg terug schonk. Het gaat er nu niet om een plaats in het Parlement te behouden maar om het anti revolutionair beginsel meer en meer te doen triomfeeren. Ook in dat opzicht is het optreden van de tegenstanders tegen het Ministerie een ver gissing geweest. Spr. gaat daarna het verloop der crisis nog eens na en verdedigt de houding, die de aDti-revoluüonairen daarbij hebben inge nomen. Hij acht dit het eenig juiste stand punt. Spr. erkent, dat er, zooals de zaken tlian3 staan, van samenwerking niels kan komen. Maar dat de coalitie dood zou zijn, zooals een „doodbidder" heeft gedecreteerd, ont kent spr. beslist. Een zwak kindje kan niet veel velen, maar een sterke jongen kan wel tegen een stootje. En daarom vreest spr. niet voor de coalitie. Spr. heeft wel eens eerder gezien, dat de 1 coalitie een knauw kreeg, maar hij wist ook, dat zij zich steeds weer beeft hersteld, i Spr. heeft dr. Kuyper lang genoeg gevolgd, om te weten, dat hij het Roomschc gevaar wel inzag, maar hij weet ook, dat Room- schen, Chrislelijk-Historischen en Anti- Revolutionairen altijd weer hebben gevoeld, dat zij tezamen moesten strijden tegen de wereld der rede cn den geest des ongeloofs. De antithese heeft sinds jaren zich laten gelden en zi) bestaat nog evenzeer. En daar om vreest hij er niet voor, dat de coalitie zal wegsterven. Eer het tegendeel. Room- schen en rechtzinnige Protestanten vinden elkaar vroeger ol later weer terug in de coalitie. Ziedaar de tweede linksche vergis sing. Na verloop van tijd zal men tot de over tuiging moeten komen, dat de coalitie niet is gestorven, maar krachtiger dan ooit zich zal opmaken om het Regeeringsbewind weer te aanvaarden Zoo blijkt dan ten slotte, dat deze uitvin ding der linkerzijde, de mooiste uitvinding van onze eeuw hun parten heeft gespeeld en straks zullen zi) zien, aldus besloot spr., dat de eerlijke en oprechte samenwerking van de drie Christelijke partijen, welke steunen op de Openbaring, weder het be wind in handen zullen nemen in het waar achtig belang van land en volk. (Luid ap plaus). Hierna werd tien minuten gepauzeerd en daarna gelegenheid gegeven tot gedachten- wisseling. Hiervoor gaven rich op de heeren Veld man, uit Leiden, en Meyers, uit Alphen aan den Rijn, de eerste S. D. A. P„ do laatste R.-Katholick. De heer Veldman ving aan met op te merken, dat de anti-revolutionairen sterk zijn in verdacht maken. Dominee Van Lum mel heeft zich daarvan ook niet vrij gehou den. De S. D. A. P. Heeft Het weer moeten ont gelden, ln de eerste plaats Troelstra Diens „vergissing" ln 1918 wprd er zelfs weer bij gehaald. Spr. zou willen in 't belang der ar beiders, dat hij nog eens zoo'n vergissing maakla. Een verdachtmaking noemde deba ter het, wanneer spr. zegt, dat ln een socia- tiseh blad is gezegd, dat de Vlootwet jaar lijks driehonderd milüoen zal kosten. Spf. moet het blad noemen, waarin dit heeft ge staan. (Deze noemde hot Rottcrdamsehe blad „De Voorwaarts"). Dat het te doen geweest is om Colijn te doen vallen, noemt spr. onwaar, al vindt men in socialistische kringen Colijn een dictator, een Nederlandsche Mussolini. Dat de coalitie niet weer op de been kan komen, is aan hem te danken of te wijten. Men moet zich allen onder zijn juk buigen en als de andere partijen daar te fier voor zijn, komt er niets van. Meent de domihee, dat alleen de sociaal democraten het petitionnement hebben ge- teekend? Daarop hebben ook vele Christe lijke arbeiders geteekend, met R.-K. cn A.-R. er achter. (Applaus en gelach). Sprekende van vergissingen, zegt de de bater, dat Colijn zelf een vergissing is. In de Kamer heeft hij eerst op het militairisme willen bezuinigen, terwijl hij later een Vlootwet wilde, die driehonderd milüoen koslte. Ook zijn berekening omtrent de bezuiniging van veertig milüoen was een vergissing. Spr. wees ten slotte er op, dat het de S. D. A. P. is, die voor de cultureele belangen van de arbeiders jaren lang opkwam, beter dan de politieke Christenen. Maar ook de belangen der middenstan ders zijn veei veiliger bij de sociaal-demo craten dan bij de voorstanders der coalitie, die hun politiek hebben verpand aan hei kapitalisme. Toen debater daarbij het petro- leumkapitaal noemde, ging er groot gelach ln de zaal op. Spr. besloot met op te merken, dat, wan neer eenige Regeeriüg weder met d« Vloot wet komt de opposiüe der sociaal-democra ten nog veel krachtiger zal zijn. (Applaus van een deel der vergadering). Als tweede debater trad op een midden stander, de heer Meyers, die erkende, dat landsverdediging nooiig is, maar spr. meent ook, dat ons land niet met zulk een groote dure vloot moet komen. De Bijbel leert trouwens, dal de mensch niet mag dooden, dus van het standpunt van den spr. moesi deze daar ook legen zijn. Debater gelooft, dat niet Colijn ds schuld is, dat de coalitie niet vlot loopt, dat zijn veeleer de heeren Katholieken, die daaraan de schuld hebben, maar dat acht hij juist een goede houding. Spr. meent echter dat de heeren Minis ters te vroeg met hun portefeuille hebben gedreigd, omdat zij daardoor dachten de Vlootwet te redden en de tegenstemmers te in timideeren. Hierna kwam weder ds. Van Lummel aan het woord, die de debaters uitvoerig en zeer ten genoegen van een groot deel der verga dering beantwoordde Da tegenstanders in terrumpeerden den spr., die eenvoudig, doch zaakrijk, ai en toe luid» toegejuicht door zijn medestanders, maar door praalt». De voorzitter, ds heer Zuidema, dankt* ds. Van Lummel, die wel ouder wordt, maar wiens hart jong blijft, en wekt» de aanwe zigen op zich bij de Anti-Revolutionairen Partij aan te sluiten en mee aan ds propa ganda te helpen. Hierna sloot ds. Van Lummel "fj dank gebed te elf uur de vergadering, Yerain'n Groningen. In de kleins Stadszaal, dis gehstl gevuld was met belangstellenden, heeft gisteravond de Tooneelclub, gevormd alt bovenstaand» Vereenlging weer een* proeven ran be kwaamheid afgelegd voor de leden, door d« opvoering ran een drietal een-actertjes. En het doet ons genoegen t» mogen constate»- ren, dat er over 't geheel vooruitgang 1» waar te nemen. Trouwens, rekening houdende met het feit, dat er velen nog „tooneel-groen" waren en moesten debuteeren, heeft ds Cro- ningsche Tooneelclub het er werkelijk goed afgebracht. Natuurlijk, er it nog reel is ver beteren in losheid van spel, etc., maag ge leidelijk aan zal dit nog wel beter worden, de kern is aanwezig en. zooals er nu vooruit gang was, zal dat, daaraan twijfelen we niét, blijven tot meerdere glorie van de Ver- aln'n alhier, die telkens blijk geeft van een zeer opgewekt vereenigingslevcn, waarin muziek zit De vertolking der drie stukjes ging Cres cendo. Het 2e was beter dan het le, het 3e beter dan het 2e. „Noathan de Wieze", van Germ. Eist, zoo heet de best gespeelde één- acter, is ook een aardig speelstukje voor di lettanten. De auteur was tot zijn spijt ver hinderd zelf aanwezig te zijn. Maar alle drie deden ze het wel en de vertolksters en ver tolkers hadden luid applaus in ontvangst te nïmen. We zullen geen namen noemen maar willen als uitbünkers aangeven in het eerste het wispelturige vrouwtje, in het tweede het kijvend echtpaar, waarvan do „zij" zoo bekaaid wegkomt en in Noathan de Wtezc eerst de titelrol en dan de vaarver- boas met zijn wederhelft. Zooals gezegd, men is op den goeden weg. 't Gezelschap „Sappho" verleende weder om zijn zeer gewaardeerde medewerking en oogstte veel succes met zijn vele nummer tjes. Een verloting zonder nieten (molleboonen •n apennootjes naast Orönniger kouken en eenige aardige cadeautjes) mocht natuurlijk niet ontbreken. Toen de voorzitter, de heer H. A. Vriend, den avond sloot met eon woord van oprecli ten dank aan de Tooneelclub, haar regisseur, den heer J. F. Hardeweg, haar souffleur, den heer De Vries, aan Sappho etc etc., sloten de aanwezigen zich daarbij van ganscher harte aan, want 't was een gezellige, aan gename avoDd geweest. Die echter niet-offi- cieel nog werd voortgezet met een dansje, zooals dat behoort. Vermelden we nog dat da grimage was van kapper Tholen, do piano uit het maga zijn van den heer Mekel. De heer N. J. Cupédo, cand. tot den H. D., alhier, hoopt zijn intrede te doen bij de Ned.-Ilerv. Gem. van Marken (Eiland) op 10 Februari a.s., ra bevestigd le zijn door ds. J. H II. van Deem, Ned.-Herv. predikant te Nieuw-Vennep. Wij brengen nog eens in herinnering dat aan de postkantoren, dus ook hier ter stede, een bijzondere soort postzegels is ver krijgbaar, welke worden verkocht ten bate der liefdadigheid. De zegels van 2 cents kos ten dientengevolge 7 cents, terwijl die van 10 cents op 15 cents komen. Ook de hulpbe hoevende kunstenaars deelen ln de baten van dezen verkoop. Wij gelooven, dat het overbodig zal zijn onzen lezers nog eens tot koopen op te wekken. Waar zooveel wordt gedaan voor het buitenland zal men de land- genooten toch stellig niet vergeten. De Kamer van Koophandel deelt ons mede, dat van den Duitschen Consul-Gene raal het volgende bericht werd ontvangen Het Consulaat-Generaal heeft de eer mede te deelen, dat, ingevolge de wettelijk gebo den inkrimping, het Duitsche Passenbureau in Den Haag opgeheven moet worden. De werkzaamheden van het Passenbureau Den Haag zullen van af heden door het Passen bureau van het Duitsche Consulaat-Gene raal te Amsterdam en te Rotterdam overge nomen worden, en het deel, van het gebied van het Passenbureau, dat tot nu toe ten Noorden van de spoorlijn AlphenLeiden Katwijk (benevens de plaatsen Leiden en Katwijk, evenals de overige aan de spoor lijn gelegen dorpen) gelegen is, zal aan het Passenbureau van het Duitsche Consulaat- Generaal te Amsterdam komen het deel ten Zuiden van deze lijn aan het Passenbureau ln Rotterdam. Van 1 Januari van het eerstvolgende jaar af moeten daarom alle schriftelijke aanvra gen voor het uitreiken van passen en vi sums aan de Duitsche Consulaten-Generaal te Amsterdam of te Rotterdam gericht wor den. Om evenwel den overgang voor het pu bliek te vergemakkelijken, zal voor de af wikkeling van de loopende aangelegenheden en het geven van inlichtingen evenals het nemen van nieuwe aanvragen tot het uit reiken van passen en visums in het Passes- bureau, hetwelk tot nog toe in Den Haag is, nof tot 81 Januari van het eerstvolgende een hulpdienst gehandhaafd worden. D« aandacht vestigende op de adver tentie in dit Blad, deelen wij hier mede, dat SS December a.s. de Vereeniging „De Leid- ach» Padvinders", afdeeling Leiden der N. P. V., haar 12i/«-jarif bestaan feestelijk hoopt t» vieren met een uilvoering, gevolgd door bal ln de Stadszaal. De bod» van Hazerswoud» deed aan- «UU, dat e«l> doo» met eenig» petten, die Mjop e«n »to»p van een winkel aan den Seuwe-Rljn had genet, t» weggenomen. Geslaohi-aocljn*. Wen schrijft aan het „HbldL"i la don zomer van 1923 is een wetje tot •tand gekomen, dat den Minister van Fi- nanci&n de bevoegdheid verleent nadere lOorechrifteB te geven omtrent de aangiften BINNENLAND. Ds Leidsche Raad is gisteraamiddag ge reed gekomen met de behandeling der be grooting voor 1924. H. M. de Koningin heeft heden andermaal mr. J. Schckking in conferentie ontvangen. Er zon een wetsontwerp tot spoedige af schaffing van de zakelijke bedrijfsbelasting in gereedheid zijn. Financieele moeilijkheden voor het cén- traal-bestnnr nit den Ned. Tninbonwroad. Dr. Acg. Kessler benoemd tot directcni van de Koninklijke. -v *- BUITENLAND'. Amerika's president schijnt een nienwt ontwapeningsconferentie te willen. Het plan voor het finanticel herstel van Hongarije goedgekeurd. Maatregelen ter bezniniging in Beieren. De Engelsche deskundigen in de beide commissies, door de Commissie van Herstel in te stellen* die volgens de wettelijke bepalingen in zake do invoerrechten en accijnzen op do kan toren dier middelen moeten worden inge leverd. Die nadere voorschriften kunnen betreffen den vorm der aangiften en het aantal exemplaren, dat moet worden inge leverd. Tevens kan daarbij worden bepaald, dat gebruik moet worden gemaakt van for mulieren, die van Rijksweg© verkrijgbaar worden gesteld tegen een prijs, die den kos- tenden prijs zooveel mogelijk nabij komt. Op grond van dit wetje is thans bepaald, dat met ingang van 1 Januari 1924 de aan giften, die volgens de wettelijke bepalingen inzake den geslachtaccijns op de kantoren der accijnzen moeten worden gedaan, in dubbel zullen zijn in te leveren. Deze aan giften betreffen: a. de slachting van vee, voor binnenlandsoh gebruik, b. do slachting van vee, waarvan het vleeech in verschen staat met afschrijving van den accijns zei worden uitgevoerd ,c. het bekomen van geleibiljetten voor het vervoor van versch vleesoh. De formulieren zullen van Rijkswege op de kantoren der accijnzen verkrijgbaar worden gesteld. Geöisdht zal worden, dat de formulieren in goed leesbaar achriffT worden ingevuld, zonder schriftdelging, doorhaling of over schrijving. De aangifte moet met inkt wor den geschreven, terwijl het dubbel door middel van carbon-doordruk kan worden verkregen. Veranderingen moeten door den aangever bij onderteekend renvooi worden goedgekeurd, terwijl de ontvanger dit ten blijke van erkenning moet parafeeren. t— Na langdurige discussie heeft do Raad van Delft met 16 tegen 12 stemmen besloten om, met ingang van 2 Januari a.s. den vacantietoeslag van bet gemcente-perscfneel in te trekken. De gisteren onder voorzitterschap van mr. A. Capadose te Amsterdam gehouden buitengewone alg. vergadering der Konink lijke Petroleum-Mij. werd bijgewoond door 34 aandeelhouders, vertegenwoordigende 553 preferente en 27.480 gewone aandeelen, uitbrengende 164 stemmen. Aan de orde was de benoeming van een nieuwen directeur, waartoe de voordracht was opgemaakt door preferente aandeel houders en door directie cn tommissarissen. Benoemd werd do heer J. B. Aug. Kessler met op één na algemeen© stemmen. Eén stem werd in blanco uitgebracht. De heer Kessler, zoon van een der eerste directeuren der Koninklijke Petroleum-Mij. werd in Juil 1888 geboren en is dus 35 jaar. In 1911 behaaldo hij het diploma van electro-techni8ch ingenieur in Delft en in Mei 1912 trad hij in dienst der onderneming. Hij was successievelijk voor de „Konink lijke" werkzaam in Rusland, op het hoofd kantoor in Den Haag, eefligen tijd in Roe menië en sedert 1919 op het Londensche kantoor, terwijl hij ook eenige malen de ondernomingen der Mij. In Noord-Amerika heeft bezocht. De Raad van Alkmaar benoemde tot rector van het gymnasium dr. P. Vrijland^_ conrector te Zwolle. D© Rotterdamsche Raad nam met 31 tegen 10 stemmen het voorstel aan in zake de onteigeningsprocedures voor het haven- plan-Bernis. Do Raad van Nijmegen heeft na uit voerige beraadslaging met 27 tegen 5 stem men besloten de zakelijke bedrijfsbelasting in Let belastingjaar 1924 niet te heffen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1923 | | pagina 1