GENEESKUNDIGE BRIEVEN.
De stand der Rijksmiddelen.
SPORT.
KUNST EN LETTEREN.
RECHTZAKEN.
VARIA.
VRAGENRUBRIEK.
Geschiedenis der geneeskunde.
II
Het is geen ongewoon verschijnsel, dat
men. hier cn daar nog zeer oude overblijfse
len vindt van gewoonten en ceremoniën bij
sterfgevallen. In sommige streken van het
land vindt men aan vele huizen een deur,
die zoo goed als nooit geopend wordt. Tot de
zeldzame gelegenheden, dat dit gebeurt, be
hoort dan in de eerste plaats de omstandig
heid, dat er een lijk moet worden uilgedra
gen. Jn andere plaatsen is een bepaald ge
deelte van den broeden dorpsweg meer in
het bijzonder bestemd voor bcgralcnissen.
Van Gils heeft in het feestnummer van
het „Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde"
waarover ik in den vorigen Brief schreef,
nog eens de aandacht gevestigd op de Wor-
kumer gilde-haren, die ten getale van acht
in de kerk bewaard en nog altijd volgens
de oude zeden gebruikt worden. Dat wil zeg
gen, dat voor elk der beroepen, die ter
plaatse het meest beoefend worden, een af
zonderlijke lijkbaar dienst doet in geval van
overlijden. Er. wordt streng de hand aan ge-"
houden, zoodat men het een onvergeeflijke
fout zou vinden als dc klein-scbippersbaar,
bestemd voor schippers van de binnenvaart,
bij ongeluk gebruikt zou worden voor het
begraven van een zeevaarder. Immers, deze
heeft recht op de groolschippersbaar.
Het merkwaardige voor den bezoeker is de
versiering der verschillende baren, beslaan
de uit afbeeldingen en spreuken, die min of
meer betrekking hebben op het bepaalde
vak. Op de apothekers- en chirurgijnsbaar
zijn dc spreuken in het Latijn gesteld. Dc
baar wordt thans de doklersbaar genoemd en
behalve voor artsen en apothekers ook voor
andere „gestudeerde" lieden gebruikt, zoo
als predikanten en notarissen.
Het is wel dc moeite waard om uit de be
schrijving. die Van Gils van deze baar geelt,
een en ander over te nemen. Aan eiken kant
vindt men vier schilderstukjes.'Op de eene
zijde links boven een soort wapenschild der
apothekers, waarvan het veld in tweeën is
gedeeld. t)p de eene helft een vijzel, waarin
een stamper rechtop staat, omslingerd door
twee groene lakken, cn op de andere helft
een groolc zalf spatel, waaromheen zich,
evenals om een aesculaapslaf, twee slangen
kronkelen. Op een banderol onder het schild
leest men:
„Geen Apotheker is zoo gesteld,
Die kruyden heeft voor doods Geweld".
Tn liet rechter-bovenvak staat het wapen
schild der chirurgijns, ook in tweeën ver
deeld. Op de linker-helft een skelet, rechts
chirurgische instrumenten, een zaag, een
brandijzer, een gebogen mes, enz. en daar
onder een gesloten lederen chirurgijnstroussc
benevens 'n open barbierstasch Alweer een
toepasselijk versje:
De dood vraagt niet na ons geweer.
Hij maaijl cn velt elk een Ier neer".
Op het middelste vak is ccii groot open
geslagen boek geschilderd, waarvan belopen
blad beschrevc-n is met hel begin van het
eerste aphorismc van Hippocrates: „Ars
longa, vita brevis, de kunst duurt lang, het
leven kort. Er hoort ook nog een vers bij:
„Geen meuc-siin kan zijn zoo groot
Die Helpen kan in Doodes nood
De beste Koust die staal dan stil.
Als God den Hecre doet Fijn wilV
Op het vierde, vak aan ucze zijde staan
twee patriarchale figuren, 'ocide inct een
dik- boek onder den arm, de een mei een
boor in de hand, dc ander met een groenen
lak. Blijkbaar zijn dit dc schutspatroons
van de chirurgijns en apothekers, Cosmas
en Damianus.
Merkwaardiger nog zijn de vier schilder
stukjes op de andere zijde, liet linker-boven-
vak verbeeldt het inwendige eener apo
theek. De apotheker slaat midden achter de
toonbank met een weegschaaltje in demand.
Zijn vrouw zit in een afzonderlijk hokje,
en houdt de administratie Lij. Een. vrouwe
lijke bediende slaat in den groolen vijzel
te stampen. Een heer en een dame zijn de
klanten. Behalve een groot aantal uitge
stalde pollen, doozen, fiesschen en groote,
ronde bussen is er nog een retort en ont-
vangkolf op em hoogen drievoet te herken
nen. Een soort vaandel steekt dwars over
de toonbank heen, maar wat er op stond,
kan men niet meer zien. In het rechter-
bovenvak ziel men een chirurgijnswinkel,
waar een slachtoffer over het bankje ligt,
Een chirurg heelt een trepaneerboor in de
hand, en zet deze bij het oor van den pa
tiënt aan Een assistent houdt het hoofd
van den zieke vast. Op dezelfde bank zit
ook een man, die door een chirurgijnsjongen
wordt gekapt. Verder ontbreken natuurlijk
bekkens, scheermessen en andere gereed
schappen niet. Juist dezelfde voorstelling
komt voor op het titelblad van Ambroise
Paré's beroemd werk over de chirurgie.
liet middelste vak stelt een ziekenhuis
voor, waar twee patiënten op hooge bodden
liggen, en twee geneesheeren in druk ge
sprek zijn gewikkeld. Achter ben slaat liet
doktèrskncchtje inct een medicijnflcsch in
de hand.
Op alle drie deze plaatsjes draagt dc apo
theker en de dokier den doktershoed, wijden
manten en witte hef. Ten slotte geeft het
vierde, onderste vak een 'voorstelling van
den b&rmhartigen Samaritaan, balsem gie
tende in de wond van den hulpbehoevende,
niet het volgende versje als. bnderschrifl:
Help! Help Here Jesu
Ileipt mij Gij Samaritaan: -
Verbindt mijn wond
Vergeeft mijn sond.
En schenkt mij Uw genaad,
Soo ga ik Hemel aan. r>*
Hel is niet met zekerheid bekend, hoe
oud deze merkwaardige baar reeds is. Uit
liet feit, dat eenigo van deze versjes voor
komen in een mlgave van Jeroen Jeroense
in het jaar 1682, zou mogen worden alge-
'eid, dat zij reeds van vóór dat jaar flag-
teckenen.
Op de stijlen komen nog allerlei emble
men en inscripties voor, v;aaz vaü ik alleen
het volgende citeer:
Ons leven is maar eenen dag,
Vol ziekten en vol naar seklag,
Vol rampen, dampen en verdriet.
tien schim, een droom en anders niet.
In denzelfden bundel geeft dr. Nuyens, do
tegenwoordige bibliothecaris der Mij. voor
Geneeskunde, een aardige vondst, waardoor
hij aantoont, dat de kunst het niet altijd
even nauw met de werkelijkheid neemt. Ken
Hullandsche graveur. Joh. Faber, omstreeks
1700 levende, gaf een twaalftal portretten
van klassieke geleerden uit. Als model zou
den gediend hebben teekeningen. door Ru
bens naar oude marmeren beelden gemaakt.
Tot die reeks \an geleerden behoort ook Ga
lenos. Nu heeft Nuyens een ander portret
ontdekt, dat blijkbaar als model gediend
heeft ,maar dat evenmin Galenus voorstelt
nis dat Rubens er iets mee te maken heeft.
Het is liet beeld van een cerzamen goud
smid. Janus Lutma, in 1584 ta Groningen
geboren en overleden te Amsterdam in 1669,
en vervaardigd door diens, denzelfden r.aam
drage'ndén, zoon,' een bekwaam kunstenaar
cn uitvinder der graveerwijze om krijitee-
keningen na te bootsen.
Ken gelijksoortige vervanging van den
kop van Adblf Yorstius door dien van een
anderen professor, Hermaniius Witsius, be
wijst hoe dikwijls de handel hoofdzaak en
de kunst bijzaak is, wanneer, zooals Nuyens
het uitdrukt, de voorstelling van een goud
smid als geneesheer of van een hoogleeraar
als zijn co'lega eener andere faculteit, een
oirbaar bedrijf wordt gevonden.
Straat te Leeuwarden geeft een aardig
beeld van de wijze, waarop oudtijds liet
barbiersexamen aldaar werd afgenomen.
Oj) hem die geslaagd was rustte de ver
plichting Om allen, die bij het examen be
trokken waren, tot de „hecren polilien
sampt Olderman en keurmeesters niet hen
vrouwen toneen „eerlijken proèfmaallijd"
te geven, „voor en aleer hij den kunst van
chirurgie sal mogen exerceercn". Ecnig
denkbeeld van zulk een festijn wordt ge
geven door een rekening, waarop o.m. voor
komt: 3 kalkoenen, 12 duiven, 10 hoenders,
16 talingen, 3 schaeps vyerendels, 2 stucke
rynt vlees. 2 schyncke, wegende 15 pont,
enz. enz. Het laat zich begrijpen, dat,
zooals wordt verteld, zulk een maaltijd
soms twee dagen in beslag nam.
Een meer philosophisch artikel schreef
Schoute, uit Middelburg, onder den titel
„Gescheurde beelden", waarin hij er op
wijst, dat het historische beeld haast nooit
geheel gaaf is en dat wij er op dienen te
rekenen, dat het nageslacht ook van ons
leven alleen gescheurde beelden zal krijgen
te zien. II. A. S.
De gewene m bidden fclica o^er do
p:u>bd Seplcmbji* ruim 36.3 nullijcn guit
aai opgebracht. Met dc Sep temeer; nu aud
▼au bel vorige jaar vergeleken, vinden
wij een achteruitgang op het letaal van 2.8
nüllióen guid&i. Htt spreekt wel vanzelf,
dat iedereen in dezen tijd een achteruitgang
verwacht. Wc zullen aantoonen, dat zulks
nog toer meevalt en geen aanleiding geeft dc
verontrusting over 's lands financiën tc
vcrgroolcn, doch eerder het tegendeel.
In de eerste plaats willen wij cr op wij
zen, dat het deeres jn Juli ruim G.5 mil
lioen gulden had bedragen. Augustus
bracht een achteruitgang van circa 4 mil
lioen gulden. Alen ziet, dat liet verschil
minderende is. Dit stemt des te meer tot
verheuging als men ziet, dat de Inkom-,
stcubclasting, w*cl de grootste bron onzer
gewone middelen, bijna G milliocn gulden
minder heeft opgebracht, dan in September
1922, hetgeen een achteruitgang van niet
minder dan 50 pCt. beleekcnt. Deze achter
uitgang brengt het totaal van de opbrengst
der Inkomstenbelasting over 9 maanden
op circa 79.7 millioen gulden tegen 97.7
milliocn gulden over hetzelfde tijdvak van
1922. Hieraan moet worden toegevoegd, dat
dc posten der vorige maanden verminderd
zijn met een gedeelte dat later bleek onin
baar tc zijn, zoodal het cijfer van dit jaar
op het oogenblik zoo zuiver mogelijk is
gesteld. 'f
Gaan wij nu na op welke w ijze de ach
terstand van de Inkomstenbelasting weder
is goedgemaakt, dan Ircfl ons oog in de
ccrslc plaats een vooruitgang der dividend-,
en tantièmebelasting, welke van 2.4 mil
liocn gulden in September 1922, vermeer
derde tot 5.8 millioen gulden in September
1923. Dit is een toevallige bate, voortko
mende uit een bepaalde groolc uitkecring,
waarschijnlijk van de Koninklijke Petro
leum Maatschappij.
De overige posten der Rijksmiddelen na
gaande, stuitten wij op een stérk vermin
derde opbrengst der vermogensbelasting,
welke over September circa 396.000 gulden
inbracht legen ruim 539.000 gulden verle
den jaar. Dc reden hiervan behoeft waar
lijk geen nadere, uiteenzetting. "Wel is het
zaak even te blijven stil staan bij de ver
schillende accijnzen. Hel is merkwaardig,
dat elke accijns, welke met alcohol ver
band houdt, een sterke achteruitgang ver
toont. Dc accijns op wijn liep terug van
507.500 gulden tot 343.GOO gulden; die op ge
distilleerd verminderde van 5.2 millioen
gulden lot 4.1 millioen gulden, en die op
bier van 523.000 gulden lot 383.000 gulden.
In hoeverre deze achteruitgang aan de
reëele vermindering van het alkoholver-
bruik is toe tc schrijven, valt niet gemak
kelijk na te gaan, daar men algemeen aan.,
neemt dat door de hooge rechten de smok
kelarij en het in liet geheim distilleeren
'sterk wordt in de hand gewerkt. Het leidt
.echter weinig twijfel, dat de verminderde
ontvangst niet geheel aan wetsontduiking
valt toe tc schrijven. Afgescheiden van het
icit dat het alcohol verbruik elk jaar af
neemt, wij wijzen in dit verband o.a. op
het eigenaardige feit, dat het gebruik van
jthee in 10 jaren tijd per. hoofd der Neder-,
lafïdsche bevolking is verdubbeld, komt
daar nog bij, dat de uitgave met hel ge-,
bruik van alcohol verbonden zekere kosfen
met zich mede brengt, wcikc g'ezicn dc
slechte toestanden in handel cn bedrijf, be-,
zwaarlijk zelfs door hen, welke het gebruik
nog niet hebben afgezworen, kannen wor
den gemist.
De tabaksbelasting wijst een vooruitgang
aan en wel van 1.1 millioen gulden tot 1.3
millioen gulden. Jn de eerste 9 maanden
van dit jaar heeft uezc menigceij zoo on
sympathieke belasting circa 12.4 milliocn
gulden opgebracht. Hiermede zijn 8.6 mil
liocn gulden meer in het laadje der schalt
kist gekomen dan verleden jaar. Dc tabaks-,
accijns vervult dus hare roeping n.l. lot het
stoppen van êen gat in enze Begrooling,
naar behooren cn mocht cok de vorm mis
schien nog wel voor wijziging vatbaar zijn
dat de belasting ooit weder zal verdwij
nen, is menschel ij kcrw ijs gesproken, vol
komen buiten gesloten. ;i
Dc zegelrechten hebben 1.328.000 gulden
opgebracht, legen 1.233.C00 gulden verleden
jaar. Dc beursbelastiijg heelt over Septem
ber 1923 168.154 gulden bedragen. Hiermede
is wel beëvezen, dat de opleving op dc ef-
fectenrnarkt danig aan het lanen is ge-,
raakt. In Juli werd nog ontvangen
f 19S.700; in Augustus circa 191.000 gulden.
In normale jaren is in September, na het
beëindigen der vacantie's gewoonlijk een
uitbreiding van het zakenverkeer aan do
effectenbeurs op te merken. Dit blijkt nu dit
jaar geheel achterwege tc zijn gebleven.
Dc rechten van successie gingen van 3.8
millioen gulden lot circa 4.U millioen gul
den vooruil, een vooruitgang, welko na
tuurlijk geheel wisselvallig is. De rechten
op dcu invoer verminderden van circa 3.4
millioen gulden tot 3.1 millioen gulden, ter
wijl ook de loodsgelden met 4000 gulden
achteruitgang van het handelsverkeer, wel
ke wij in hoofdzaak over onze Oostelijke
grenzen moeten zoeken. Dc verlaagde in
voer is echter niet zoozeer te betreuren,
daar hier tegenover een verhoogde export
staat, zoodat een nndeelig saldo onzer han
delsbalans in de laatste maanden zeer sterk
is ingekrompen, een gebeurtenis, waarop
wij nog nader hopen terug te komen.
In totaal hebben do gewone middelen
318.7 milliocn gulden over de eerste 9
maanden opgebracht cn blijven hiermede
14 milliocn gulden bij de opbrengst in de
overeenkomstige periode van 1922 ten ach
ter. Alles hijeen genomen zijn wij nog
steeds 15 millioen gulden boven de raming,
zoodat de totale opbrengst een niet al te
slecht figuur maakt. De Oorlogswinslbelns-
ling vereischte een uitgave uit 's lands
schatkist van ruim 371.000 gulden aan
reslitutiegeldcu, zoodat wij hier tegenover
een minus in plaats van een plus slaan. Dc
inkomsten ten bate van het Lecningsfonds
brachten over 9 maanden circa 77.5 mil
liocn gulden op, zo Val in totaal door dc
Nèderlandschc scha Ik Ni in dc eerste negen
maanden 410.5 milllceu gulden zijn ontvan
gen.
VOETBAL.
Noordelijke elftalspelers.
Vrijdagavond vergaderde de noordelijke
elftalcommissie te Groningen* ingevolge op
dracht van de Ned. Elftal-commissie om drie
elftallen le reviseeren.
Dc volgende spelers werden opgegeven:
Doel: Rambonnet (Be Quick),-Overmeer
(Erisia), de Jonge (Velocilas).
Rechts-achler: De Wolf (Velocilas), Leg
ger (Be Quick); Greben (Friesland).
Links-achter: Tetzner (Be Quick), Van
Zuylen (Friesland), Knol (Velocilas).
Ilechts-midden: Kaufman (Achilles). Knol
(Veloeitas), Sissingh (Be Quick).
Spil Van Linge (Be Quick), Zuidema (Ve-
lcrita-ïl, Kaufman (Achilles).
Links-midden: Legger (Be Quick), Knol
(Veiociias1, Prins (Velocilas).
Ilechls-buitcn: Rozeboom (Velocilas), E.
J. Bulder (Be Quick), Poppen (Veendam).
Rechls-binnen: De Haas (Be Quick),
Arendshorst (Alcides), Willox (Velocilas).
Midden-voor: J. Bulder (Be Quick), Steen
bergen (Leeuwarden), Thins (Veloeitas).
Links-binnen: Groen (Be Quick), v. Oos
ten (Velocilas), van Welv (Achilles).
Links-builen: E. J. Bulder (Be Quick),
Hemmes (Be Quick), P. Haak (F. V. C.).
Dg oefening van het Noderlandsch elftal.
Naar aanleiding van hefc bericht in de
buitenlandsche pers dat de Hongaar Schlos-
ser aangezocht zou zijn om het Nederlandsch
elftal voor de Olympische spelen te oefe
nen, heeft de „N.R Crt." te bevoegder
plaatse inlichtingen ingewonnen. Men ont
kende een dusdanige uitnoodiging aan
Schlosscr gericht te hebben.
Bestuursvergadering L. V. B.
Na voorlozing der notulen, worden be
handeld de ingekomen stukken, waaronder
schrijven U.V.S. met bet voorstel 23 De
cember op bet U.V.S.-terrein een wedstrijd
to laten spelen voor een liefdadig doel
fcusschen U.V.S. en het L.V.B.-elftal. Het
bestuur neemt hefc voorstel aan cn zal oen
eventueel batig saldo afdragen aan School
kindervoeding.
Nieuwjaarsdag zal nu definitief een wed
strijd plaats hebben tusschen A.S.C. en Rest
van Leiden, waarvan de opbrengst be
stemd v.ordt voor een -ïofdadig doel. Met
het A.S.O'.-bestuur zal overleg gepleegd
worden weèke philantropischc instellingen
daarvoor in aanmerking komen.
Diverse klachten door scheidsrechters
enjLen*. werden onderzocht, een werd aan
gehouden vocv nader onderzoek en na on
derzoek der anderen werd aan eert speler
een berisping gegeven en werden twee
voorwaardelijk geschorst voo* den tijd van
een maand met een proeftijd van 6 maan
den.
Een verzoek van L. F. O. betreffende
rehabilitatie van een speler werd na be
spreking afgewezen.
Idem betreffende terugtrekking 9e elftal,
daar volgens verklaring van hefc L. F. C.
bestuur voldoende snelers voor instandhou
ding aanwezig zijn, maar hefc alleen by
sommigen ontbreekt aan animo.
Verzoek Quick-Boys betreffende borgstel
ling wordt afgewezen.
Zuidelijke elftnlspelers.
De Zuidelijke districtscommissie heeft
op verzoek van de N. E. C. do volgende
lijst van spelers vastgesteld in verband
met de voorbereiding voor de Olympische
Spelen in 1924:
Dool: v. d. Poel, Matthijssen, van Haa-
ren. Rcchtsaohter: Heijnen, De Laat,
Seegers. Linksachter: A. van Haeren,
Stevens, Scliellekens Sr. Rechtsmidden
Horsten, E. Tebak, Sijen. Spil: Hom
mers, "hoogstede, Holthuizen. Links
midden Doienboaeh, Van Rcessel, Ronda.
Rechtsbuiten: Gielens, Hooteman, Grof-
fen. Rechtsbinnen: Verlegh, Noltce,
Jongbloete. Mid voorVan Sod, Rama
kers, Stolz. Linksbinnen: Wernaerts,
Ter Beek, Soons. Linksbuiten: Petit,
Engel, Van Dijk.
WIELRENNEN.
Moeskops.
Volgens te Parijs ontvangen bericht heeft
Moeskops het plan den winter in Australië
door te brengen en vandaar naar Frankrijk
terug te keeren.
LAWN-TENNIS.
Nederlandfche Lawntennisbond.
Tn de bestuursvergadering van den Ne-
dcrlaudschen Lawntennisbond, welke Zater
dag gehouden is, werd hefc volgende beslo
ten Een wisselprijs zal worden uitgeloofd
"voor den stedenwedstrijd AmsterdamDen
Haag te verspelen op overdekte banen.
Naar do Olympische spelen zal een ploeg
worden afgevaardigd en voor den Davis-
bekcr zal men inschrijven.
Er zal samenwerking zijn met het Olym
pisch comité tot bevordering van de School
sport. De Nationale kampioenschappen zul
len volgens een nieuw systeem verspeeld
worden, zoodat een beperkt aantal spelers
gedurende drie dagen een zeer beperkt aan
tal partijen te spelen krijgt. Gedeeltelijk
zullen deze spelers aangewezen worden door
keuze, gedeeltelijk door middel van voor-
wedstrijden.
Hefc 25-jarig jubileum van den bond zal
zoo mogelijk gevierd worden in combinatie
met een wedstrijd tegen Zuid-Afrika.
Een collectie tennisfilms van bekende in
ternationale spelers zal aangekocht worden
ter voorlichting van de verschillende tennis-
8lagen.
HOCKEY.
Togo II—Lelden 5—1.
De Leidenaars trokken met niet minder
dan vijf invallers naar den Haag en vonden
daar een sterk Togo-elftal elftal tegenover
zich. Togo I had n.l. geen wedstrijd, zoodat
het tweede elftal nu zeer sterk op kon ko
men. Over dezen wedstrijd en spelers doen
we beter maar niet veel te zeggen. Het spel
van Togo was heel matig en dat van Leiden
nog wat slechter. Vooral Leiden speelde
mot bitter weinig animo. Dc scheidsrechter
scheen wel in de eerste helft al z'n kruit
verschoten te hebben. Na. de rust bracht
hij er niet meer van terecht. De stand was
met half-time 10 voor Togo. Dit leek nog
geenszins hopeloos. Door een ongelukkige
wijziging in do opstelling ziet Lcideu dan
echter in een minimum van tijd nog 3 goals
tegen zich gescoord. Kort voor het einde
weet Sanders op ietwat wonderlijke wijze
de eer voor Leiden te redden. Togo maakt
dan nog een tegenpunt en hefc einde van
deze droevige vertoonring is daar. Hard
oefenen, Leidenaars, dan wordt er misschien
nog wel eens een wedstrijd gewonnen
SCHAKEN.
Gisteravond had in „Neut", Breestraat,
voor de competitie van den NcdeiT. Schaak
bond, district Zuid-Holland, een ontmoeting
plaate tusschen de Leidsche Volksschaak
club en Palamedes", alhier. De uitslag was
als volgt
Volksschaakclub Palamedes
B Mcyn
0
Chr. v. Goor
1
M. v. Duuren
0
C. Heine
1
J v. d Wilk
X
J. v. Rijnswou
X
P J. de Zeeuw
0
W. Segaar
1
If. 1. de Nie
1
R. J v. d. ICroft
0
J. Worst
1
J. Splinter
0
W, T. Snieder
1
B. Windemuller
0
v. d. Burgh
1
Z. A. Smit
0
4
8
X nog te beslissen partij.
Njoe.
Zondag komen de Ilaghespelers hier in
den Schouwburg met Njoe, drama van den
modernen Rus Ossip Dynof met medewer
king van Else Mauhs.
HOOGE RAAD.
Gisteren heeft voor den Ifoogen Raad de
zaak gediend legen C. P. d. W.. liuisvr. van
Malthijs Desmet, oud 37 jaar, door liet ge-
reclitshof tc 's-Ifertogenbosch veroordeeld
tot vier jaar gevangenisstraf ter zake van
medeplichtigheid aan poging tot moord op
haar echtgenoot door Kerssemakers,
Het O. II. zal 17 December a s. jn deze
zaak conclusie nemen.
SCHEEPSTIJDINGEN.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND. 5
BALI thuisr. pass. 9-10 Oucssant.
BAWEAN 7-12 v. Portland n. .Shanghai
BOEROE thuisr. 9-12 v. Colombo.
JOHAN DE WITT thuisr. pass. 7-12 Sagres.
PRINS DER NEDERLANDEN uitr. 0-12
v. Port Said.
ROTTI uitr. pass. 8-12 Ouessant.
SEMBILAK 10-12 y. Antwerpen te A'dam.
HALCYON-LIJN. J
AGNETAPARK 8-12 v. Konstantionpel O,
Galatz.
JUL1AXAPARK 9-12 v. Konstantincpe! n,
O ran.
HOLLAND-AMERIKA LIJN,
BREEDIJK pass. 10-12 Lizard.
DINTELDIJK 7-12 te Portland.
VEENDAM 8-12 v. Tampieo.
ROTTERD. LLOYD.
BANDOENG uitr. 10-12 tc Belawail.
KAWI thuisr. 9-12 v. Colombo.
KON. WEST-IND. MAILD.
STUYVESANT thuisr. 11-12 te PlymoutK,
HOLL. BRITSCH-1NDIE LIJN.
HOOGKERK uitr. 9-12 v. Rangoon.
MEERKERK uitr. 9-12 v. Suez.
STOOMVAART MIJ. „OCEAAN".
ALfTOLYCUS 10-12 te Tsingtao.
RHESUS 7-12 te Singapore.
HOLLAND OOST-AZIE LIJN.
OOSTKERK thuisr. 7-12 v. Port Said,
ZOSMA thuisr. 9-12 v. Yokohama.
ALCHIBA 8-12 v. Montreal te Bari.
ALCOR 9-12 v. Hamburg n. Immingham'.
ALGENIB 10-12 v. Hamburg te Grangeh
mouth.
BRITSUM 8-12 v. ltafsö n. Kotka.
HELENE 9-12 v. Port Talbot te Gibraltar.,
LOPPERSL'M 8-12 v. West-Hartlepool naac
Mcntone.
NOORDSTER 7-12 v. Middeirahrt te Hamb^
POOLZEE 10-12 v. Batavia te Colombo.
SAN ANTONTO 8-12 v. I.ivorno te Lissabon'*
STAD DELFT 9-12 v. Valparaiso n. Toco-
pilla.
TALLO pass. 10-12 Dungene6s.
TANGER 8-12 v. Huclva n. Tanger.
TEXEL 8-12 v. Alcxandrië te Duinkerken*
THUBAN 8-12 v. Methil d. .Harburg.
VREDENBURG 8-12 v. Genua n. Oran.
WASSENAAR 9-12 v. Cardiff te Algiers.
FAILLISSEMENTEN.
Geëindigd, door het verbindend
worden der uitdeelingslijst, het fail!. P, J.
Engelsch, vroeger te Boskoop.
De taal der bijen.
Dr. J. Heimans schrijft in „De Levendei
Natuur" over de bijenlaal. Hij wijst er op,
dat prof. K. v. Friseh, wiens merkwaardige
onderzoekingen over lyet waarnemen van
kleuren, vormen en geuren door bijen reeds
eer de aandacht trokken, thans in een publi
catie, getiteld: „Ueber die „Sprache" der Biet
nen", een reeks van schitterende onderzoen
kingen heeft medegedeeld, die opeens ons be-»
grip van het leven der" bijen en van hun be««
teekenis voor de bloemenbiologie op een ge
heel, ander niveau brengen.
Bij de vorige proeven was steeds gebleken,
dat bijen, die ccn rijke voederplaals ontdek-,
ken, hiervan bericht kunnen geven aan korf-»
genoolen zóó, dat die de plek ook vinden.
Daarbij vliegen de gewaarschuwde bijen niet
achter de voorgangster aan, maar vinden de
plek zelf, blijkbaar op haar aanwijzing 1 De
vraag is dus: hoe kan een bij in den korf aan
anderen meedeelcn, dat zij een rijke honing-*
of stuifmeelwinplaals gevonden heeft en'
waar ze die moeten zoeken?
Het antwoord klinkt als een sprookje: Een
bij, die een rijke winplaals heeft ontdekt,
maakt dit in den korf bekend door een snel
len rondedans op de raten uit le voeren, zelfs
nog een geheel verschillend soort van wals
voor honing en voor stuifmeel; daarbij brengt
ze, ter aanduiding van de herkomst, iels mee
van den geur der bloemen, waarop zij ver
zameld heeft en dal is misschien nog het
wonderlijkste als de bloemen rcukeloos
waren, dan parfumeert ze zelf de plek.
Hel is zoo haast' le wonderlijk om te geloo-t
ven, maar de scherpe en ingenieuze procveü
van v. Friseh laten niet den minsten twijfel
toe. Gedurende drie jaren heeft hij daartoe
de bijen geobserveerd in zijn platte glazen
obscrvaliekaslen, die zoo ingericht zijn, dat
de geheele oppervlakte van de raten zicht
baar is, en waarvan het vlieggat zich bevindt
aan het eind van een langen uitloopkoker,
zoodat dc waarnemer aan dc kast geen hin
der heeft van uit- en invliegende bijen.
Zijn diamanten gevoelig voor het klimaat t
Veranderen diamanten van glans eü
schoonheid, al naarmate van het licht van
het land, waar zij worden gedragen?
Deze vraag werd gesteld tijdens de be
handeling van een proces over een diaman
ten ring, dat voor een Londensche recht
bank heeft gediend.
Een vertegenwoordiger van de „Daily.
Chronicle" heeft er de meening over ge
vraagd van deskundigen, die als hun oor
deel te kennen gaven, dat verschillende
edelgesteenten, en meer in het bijzonder
diamanten, zeer gevoelig zijn voor het kli
maat van ret land, waar zij worden ten
toon gesteld.
„In een stralend, helder licht** zoo ver
klaarde een dier experts „is hun straal
breking veel vollediger dan in een gedempt
of mat licht. Engeland is een nevelachtig
land en het licht is er gedempter dan in vele
andere landen. In een heldere, droge atmos
feer zijn juweclcn veel schitterender.
Ook paarlen ondervinden den invloed van
hel licht. Zij zijn op hun voordeeligst in
helder, stralend licht cn vele paarlen, die
overdag dof lijken, zijn 's avonds prachtig
glanzend."
Mej. M., te li - U niet verplicht
haar uit te betalen; maar tij tan dan den
volgenden keer wegblijven.
D. K., te L. Voor vervolging moe»
een klacht ingediend worden.
W. B., le W. Uw aanslag wordt berêr
tend naar het inkomen over het kalender- j
jaar 1922. Penstioenstoiting heeft over dat
jaar niet plaats gehad. Kindertoeslag wordt
als inkomen naar de belasting meegeteld. J.
