No. 19557.
ZATERDAG 8 DECEMBER
Anno
Officieels Kennisgeving.
STADSNIEUWS.
GEMENGD NIEUWS.
Het voornaamste nieuws1
van heden.
•~~V
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER AD VERTE NTIEN i
BO Cts. per regel. Bi) regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertenliën, uitsluilend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending yaa brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordelndspleln Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 175 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANTl
Voor Leiden per 8 maanden Z2.85, per weet Z0.I8,;
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd rijn, per weet 0,18,
Franco per post 2.85 -f- portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat S. P.
iWiclinga, te Leiden, een verzoek heeft in
gediend ter bekoming van verloi voor den
(verkoop van atcoholiioudenden anderen dan
sterken drank voor gebruik ter plaalse van
verkoop in de benedenlocaliteit van bet
perceel Nieuwe Ilijn no. 28.
N. C. DE GIJSELAAR. Burgera.
VAN STRIJEN, Secretaris,
Leiden, 8 December 1923.
De Klein-Nedeilandsche traditie in de
f historiographie.
Over dit onderwerp hield dr. P. C. A.
Gcyl, van Londen, gisteravond een lezing
voor'de Maatschappij der tfed. Letter
kunde.
Spr. begon met op te merken, dat hij de
'denkbeelden, die hij zou gaan ontwikkelen,
reeds bij meer dan één vroegere gelegen
heid had te berde gebracht, maar dat hij
ben nog eens wilde preciseeren naar aan
leiding van de critiek, door prof. H. T. Colen
brander geoefend in een lezing voor de Kon.
Academie te Amsterdam, uitgegeven onder
den titel: „Over de grenzan der vaderland-
Bche geschiedenis". Spr. verklaarde, dat het
er liem niet om te doen was, dat Vlaanderen
jdoor onze historici binnen de vaderlandsche
geschiedenis betrokken zou worden. Hij
keerde zich slechts tegen de gangbare histo
rische opvatting van de verhouding tusschen
Holland en Vlaanderen, al zou zeker de va
derlandsche historieschrijver ,die zijn stel-
Jing aanvaardt, zich bewust blijven van een
gemis, van een onvolledigheid, waar men
gemeenlijk Vlaanderen koelbloedig vergeet.
Spr. meent, dat die klein-Nederlandsehc
houding zijn tijd gehad heeft, al was het al
leen, omdat men zoo klaar voor_ oogen
.krijgt, dat haar complement, de Belgische ot
Pirennistische theorie, uitgediend heeft.
Dat wil niet zeggen, dat spr. een hereeni-
ging van Holland en Vlaanderen voor waar
schijnlijk houdt; minder nog dat hij een
herziening van de Hollandsche vooroordee-
\n jegens Vlaanderen onvermijdelijk acht,
Jodra Vlaanderen zich aan de Belgische
Bmknelling vrij maakt.
Spr. betoogt dan, dal de scheuring van de
Nederlanden tegen het einde der 16de eeuw
'een gevolg van de storende inwerking van
factoren van buiten op het natuurlijke pro
ces van de vorming eener groot-Neder-
landsche natie, dat al begonnen was, en hij
zoekt de gangbare voorstelling, in 't bijzon
der door prof. Colenbrander gepropageerd,
lalsof de scheuring integendeel do natuur
lijke bevestiging was van oude uitwijkende
tendenties, af te leiden uit het klein-Neder-
landsch gevoel, dat onze intellectueelen van
ide slichting der Republiek af, heheerscht
heeft. Waar prof. Colanbrander met Re-
nan's uitspraak dat nationaliteitsgevoel is:
„avoir fait de grandes choses ensemble,
vouloir en faire encore", de Dietsche natie
Onbestaanbaar verklaard heelt, onderwerpt
spr., toegevend, dat een Dietsche natie op
het oogenblik niet bestaat, Renan's uit-
spraak aan critiek.
Hij merkt op, dat een natie g?cn statio
naire grootheid is en dat men zich moet af
vragen wat naties maakt,-meer dan wat een
natie is. Hij stelt dan een iaalgroep, mils
geographisch ongescheiden, als de grond
stof, die door de geschiedenis lot nationale
bewustheid wordt gebracht. D? „historische"
iacloren: godsdienst, economische belan
den, gemeenschappelijke daden verricht te
hebben, kunnen evenwel de algemeene
tendentie tot samenvallen van nalionaliteils-
bcsef met taalgroep zoowel bevorderen, als
tegenhouden. Het verloop van onzen op-
sland tegen Spanje stimuleerde ze alle,
maar bracht ze lijdelijk alle in oppositie
met de groot-Nederlandsche nationaliteit.
Vandaar de intensiteit van onze klein-
Nederlandsche traditie.^.
Spr. beschouwt in 't kort de geschiedenis
van den opsland om te doen uilkomen, hoe
de gedeeltelijke mislukking liet gevolg was,
niet van verschil in geaardheid tusschen
Koord en Zuid, niet van dualistische ten-
dentie's al ontkent hij noch dat er verschil
len, noch dat er centrifugale tendenties in
de Nederlanden waren, ofschoon hij ze niet
alleen en zelfs nie.t voornamelijk van Noord
en Zuid of omgekeerd ziet werken maar hoe
zij teweeggebracht werd door het geweld
dadig ingrijpen van Spanje in de geografi
sche constellatie, (de groote rivieren).
Hij bestrijdt de populaire voorstelling als
zou verschil in godsdienst de scheuring ver
oorzaakt hebben; integendeel is de scheu
ring eerst oorzaak geweest van de scherpe
scheiding tusschen Katholieke en Pro-
teslantsche Nederlanden.
Ten sloite bestrijdt spr., de klein-Neder-
landsche historische methode met verwij
zing naar parallelle gevallen in 't bijzonder
uit de Ilaliaansche en Amerikaansche ge-
geschiedenis. Waar nu de hi#t*ici uit ver-
.Jtehillen _in volksaard, particularistische
tendenties, enz,, die voor de scheuring in
de Nederlanden zijn waar te nemen,"beslui-,
ten, dat de Nederlandsche eenheid dus door
innerlijke zwakheid tot mislukking gedoemd
was, laat hij zien hoe zulke verschillen en
tendenties, hoe zelfs oude veeten tusschen
ltaliaansclie en Amerikaansche Slalen on
derling en op do taalgemeenschap en
geografische aaneengeslotenheid gebaseerde
eenheid verzoend zijn. Aan prof. -Colenbran
der, die meende, dat toch het uitblijven
van „felle aandrift" tot eenwording tus
schen Noord- en Zuid-Nederland mei die
verschillen in verband ie mogen bren
gen, antwoordt spr., dat hem die woor
den „felle aandrift" een romantische op
vatting van het historische proces van
natievorming leken te verraden. De een-
makende factoren van laai en geogra
phisch werken- minder dramatisch. Zelfs in
de moderne nationalistische bewegingen
moei men zich van te felle aandrift der
bevolkingen geen overdreven voorstellingen
maken. Spr. bewijst dat met bijzonderheden
over Garibaldi's tocht naar Sicilië en Na
pels en trekt dan een parallel tusschen den
Nederlandschen vrijheidsoorlog en dan
Amerikaanschen, waaruit blijkt, dat Was
hington met evenveel particularisme, kort
zichtige zeifzuchl en verraad te kampen
had, als Willem van Oranje. Als Italië en
Amerika naties geworden zijn en de Neder
landen niet of nog met, dan legt liet onder
scheid alleen in uiterlijke omstandigheden.
De gescheidenheid der Nederlanden is de
tragedie van een kleinen stam, gelegen op
een plek in Europa, waar al de groote
mogendheden zich maar al te zeer mede
bemoeien. Eersl Spanje, toen Frankrijk
heeft onze eenheid belet.
Spr. besluit mef de opmerking, dal de
klein-Nederlandsche historische opvatting
ons volk stijft in zijn particularistische
neigingen en dat een erkenning van het
feit, dat de scheuring een loeval is geweest,
de verhouding tussolien Holland en Vlaan
deren slechtf, kan verbeteren en de positie
van Vlaanderen in België slechts kan ver
sterken.
Muziek vereeniging N. Z. H. T. M.
Gisteravond gat de muziekvereeniging
van het personeel der Noord-Zuid-Holland-
sclie Tramweg-Mij. een fecsluitvoering in
de groote Stadszaal, die voor dit doel met
groene plantengroepen versierd was, ter
wijl de banier der Vereeniging voor het
tooneel was opgesteld.
De opkomst was zeer bevredigend. Dank
zij de welwillendheid van de verschillende
aideelingschefs, waren zooveel mogelijk
leden van het personeel dien avond vrij ge
maakt, zoodat zij met hun gezin deze uit
voering konden bijwonen. Verder waren een
aanlal donateurs en donatrices aanwezig en
ook vele chefs hadden met hun dames aan
de uitnoodiging van het bestuur gevolg ge
geven.
Te ruim acht uur werd da bijeenkomst
met een hartelijk welkomstwoord door den
voorzitter, den heer A. van Breda, geopend.
Hij deelde mede, dal het in het voornemen
had gelegen, deze uitvoering reeds in Octo
ber te houden. Door verschillende omstan
digheden buiten den wil van het bestuur
was de avond voortdurend uitgesteld moe
ien worden. Eindelijk was het er dan toch
van gekomen en het verheugde den voor
zitter, dat zoovelen aan de uitnoodiging ge
volg hadden gegeven. Vooral verheugde het
hem zooveel chefs met hun dames in de
zaal te zien. Hij dankte hen voor de wel
willende medewerking. Ook heette hij de
donateurs en donatrices van harte welkom,
terwijl hij ten slotte allen een genoeglijken
avond toewenschle.
Na deze warm toegejuichte foespraak viel
de muziek, onder leiding van den dirigent
den heer Reinier van Hof, in, met
„L'Enjoue", marehe van J. Guinez. Het
debuut van het korps was uitnemend. De
instrumenten klonken zuiver en er werd
krachtig en toch niet te hard geblazen. Het
blijkt na elke uitvoering, dat de heer Van
't Hof zijn mannetjes met den dirigeerstok
heheerscht, en dat de muzikanten gaarne
zijn leiding volgen Er volgden op dit eersle
sluk, dat met dankbaar applaus werd ont
vangen nog een drietal nummers, die, hoe
onderscheiden ook van aard, alie goed be
vielen. Daarop verscheen het duo Karei
Hellman en Bern. van Leeuwen op het too
neel. Deze heeren wisten met hun afwisse
lend repertoire de geheele zaal te boeien.
Ook zij oogstten veel bijval.
Ook namen wij hier volledigheidshalve
nog liet dilellanlenkwartet, bestaande uit de
heeren Van Ilaerde, Van der Tuijn, Van
Wijk en Blokker, welk vieriai de korte lus-
schenpoozen op artistieke wijze vulden en
veraangenaamde.
Na de pauze trad de ook in Leiden gun
stig bekende artist Harry Woodward, uit
Deu Haag op, die de aanwezigen niet min
der wist te boeien. Het was geen gemakke
lijke taak voor de muziek, om den heer
Woodward te evenaren in succes, maar de
trammannen zijn niet voor een kleintje ver-
waard. De bekende marsch van den heer
M. II. Kessels werd echter met zoo veel en-
tliusiasme gespeeld, dat het geweldig in
sloeg. En zoo ging het door tot den Marsch-
finale. Hierna traden nog de heeren Hel
man en Van Leeuwen op, zoodat het al vrij
laat was, toen het bal aanving.
Het is voor de N, Z. T. M. een goede
avond geweest,
Aangenomen is "het beroep naar da.
Remonstr, Gem.'te Iiochem door den heer
W. A. M. Noordhoff.'prop. bij de Remonst,
Broederschap alhier.
Voor het examen voor apothekers-,
assistent waren door de commissie alhier
gisteren opgeroepen vier candidaten. Ge
slaagd zijn: de dames A. C. A. Spruyt, geb.
te Opsterland, en J, Brnssaard, geb. "te Rot
terdam.
Het kiescollege der Ned.-Herv. Gem.
alhier heeft verkozen tot diakenen in de
vacature E. van Wijhe A. van der Baan
in de vacature K. van den Berg W. Keo-
reweer in de vacature H. Gijsman P,
Bernard in de vacature L. B. den Houler
Th. Bernard en in de vacalurb L. A. Wer
ner dr. H. P. Velthuyzen. De vier eerste
heeren hebben hun benoeming aangenomen;
de laalsle heeft bedankt, zoodat het kies
college wordt samengeroepen tegen Vrijdag
1-i December.
Gisteravond had in een der zalen
van het Leidsche Volkshuis de oprichtings
vergadering plaals van de afdecling Leiden
der voor eenigen lijd opgerichte Vrijz.-
Demoeralische Jongeren-Organisatie.
Mr. A. C. Josephus 'Jitta, uit Den Haag,
hield vooraf een korte inleiding, waarin
hij de beieekenis van zulk «en organisatie
uiteenzette een op de vrijz.-democratische
beginselen op hel terrein der staatkunde in
het algemeen en voor de sociale wetgeving
in het hijzonder wees.
In een volgende bijeenkomst zal een defi
nitief bestuur worden gekozen.
De heer A. J Bernard, directeur van
de N. V. Ijzerhandel v h. Bernard, alhier,
die een afwijzende beschikking verkreeg op
zijn verzoek aan den Raad om reslitulie
van volgens hem onrechtmatig betaalde be
lasting tot een bedrrg van f 700 heeft thans
oen brief geschrev» n aan den burgemeester
van den volgenden inhoud:
Ik zond oen request aan den Raad en
overhandigde een afschrift daarvan aan
zeven Raadsleden Dal request werd door
UEd. achtbare behandelt in de Raadszit
ting; doch dal request is door UEd. achtbare
zeer bezijden de waarheid "behandeld en
was daardoor oorzaak, dat er geen aandacht
aan gegeven is. Ik was zoo vrij in een vol
gend request Uw aandacht te vestigen en
zoover ik heb kunnen nagaan is dat request
niet behandeld.
Wil, Edelachtbare, dat zeggen, dat ik mij
maar moet getroosten en er mij maar bij
neer moet leggen, dat de gemeente mij on
gemotiveerd f 700 ontsteelt, waar men geen
recht op heeft? Zulks kan ik tot op heden
onmogelijk geloovcn.
Het is daarom, Edelachtbare Heer, dat
ik UEd. deze letteren schrijf, overtuigd van
Uw rechtvaardigheidszin, en dat UEd. in
deze loch altijd neg bereid gevonden zal
worden mij te helpen en mij in de gelegen
heid zult slellen mijn schuldbekentenis in
te kunnen lossen, die ik heb moeten tecke-
nen om aan de gemeente die f 700 te kun
nen betalen,
De arbeiderszangvereeniging „De
Stem des Volks" is door haar sterke uit
breiding gereorganiseerd in vrouwen-, man
nen- en gemengd koor. Na deze reorgani
satie (reedt zij voor het eerst met deze drie
afdeelingen op a s. Maandagavond in de
Stadszaal. O a. zullen werken uitgevoerd
worden van Fred. J Roeske, Mozart, Otto
W. de Nobel Heinze," Olman, Gottfried Mann
en Catharina var Rennes.
Zooals gewoonlijk in de Sint-Nicolaas-
week is ook thans het bioscoop-bezoek
slechts matig. Op de actie volgt de reactie,
hetgeen wil zeggen dat menigeen er na het
vele uitgaan der laatste dagen prijs op stelt
's avonds eens rustig thuis te blijven. Alle
Leidsche bioscopen hebben daarvan in
meerdere of mindere mate de gevolgen on
dervonden.
Het Luxor-lheater brengt, behalve een
zeer aardig nummerlje in twee acten, twee
hoofdfilms, waarvan voor de pauze „Kin-
derlranen". In de hoofdrol speelt de beken
de filmactrice Miriam Cooper. Na de pauze
krijgt meu eer twee weeksche serie-film te
zien: „Het geheimzinnige huis". Dit is een
buitengewoon spannend en sensationeel
drama. In de hoofdrol Ivan Ubosjoukin.
Ongetwijfeld zullen de bezoekers van
gisteravond reeds verlangen naar den dag
waarop de tweede episode wordt vertoond.
Het Apollo-thater biedt een uitvoerig en
met zorg samengesteld programma.
Begonnen wordt met „Algiers", een na-
tuur-projectie, gevolgd door „De Millioenen-
Weduwo", klucht in 2 acten, waarna gege
ven wordt „Verborgen Gevaren", een drama
in 2 acten, waarin op voorlreffelijke wijze
de hoofdrol vervuld wordt door Marin
Sais; en tot slot vóór de pauze een klucht,
getiteld „Golf-Incidenlen".
Boeiend is het hoofdnummer, namelijk
het filmdrama „De millioenen-Érfgename",
waarin Lilia Quaranta uitmunt door keu
rig spel. Het geheel is stellig de moeite vau
een bezoek aan dit theater waard.
Het Casino-theater zorgt ditmaal voor
eenige vroolijkheid, hetwelk men op deze
donkere dagen ongetwijfeld noodig heeft.
De comedie „De Heldin uit de Wildernis"
is voor dat doel zeer geschikt. Verder zingt
Renati zijn liedjes bij de luit, terwijl een
historisch filmwerk „Het leven van een
danseres" het provramma completeert.
Er is een Duitsche herdershond komen
aanloopen, een reu, bruin met zwart aan de
staart en ooren. Inlichtingen ten politiebu-
reele.
Gistermiddag is aan den Maresingel de
vooras van een aulo van de firma O. gebro
ken. De chauffeur raakte daarom het stuur
kwijt, met gevolg, dat het voertuig op het
talud te land kwam, waar eenige boompjes
en palen werden beschadigd.
Hedenmorgen had de heer H. het on
geluk van de fiets te vallen op de Breesiraat
waarbij hij zijn linkerarm heeft gebroken.
Door den Eerste-Hulpdienst is hij naar zijn
woning gebracht.
In verband met het brandje in het ge
bouw van de Brandweer deelden wij mede
dat de auto van den heer Verhoog is ge
sleept naar de garage van den heer Van
Duuren aan de Nieuwslraat. Men verzocht
ons nu ie melden dat de heer Van Duuren
met bedoelde garage, welke den naam
„Garage Het Centrum" draagt, niels heeft
uit te staan,
Op 7 Dec. waren ingeschreven hij de
Gemeentelijke Arbeidsbeurs 1301 personen.
KERKELIJKE BERICHTEN.
Doopsgezinde Gem.: Zondagmorgen, te
tien uur ,ds. J. Wuite.
Eglise wallonne: Dimanch'e matin, A
10*/j heures, Mr. S. Cler.
Evang.-Luthersche Geni.: Zondagmorgen,
te halfelf, ds. C. de Meyere.
Ned. Protestantenbond, Remonstr. Kerk,
ingang Middelweg: Kinderkerk, Zondag
middag te kwartier over twaalf uur, ds. A.
van der Wissel.
Oud-Katholieke Kerk, Middelslegracht
16: Zondagmorgen, te tien uur, emer.-
pasloor J. M. van Beek.
Rel. Soc. Vereeniging, Nuiszaai. Zondag
avond, te zeven uur, ds. H. J, Mispelbiom
Beyer, uit Schoonhoven.
Remonstrantsch-Geret. Gem.: Zondag
morgen, te haltelf, prof. dr. K. II. Roes-
singh.
Ver. van Vrijzinnig-Hervormden, Volks
huis: Zondagmorgen, te halfelf, ds. Voor
duin, van Naarden.
Naar „De Re s.-b ode" verneemt,
heeft de directie der Haagsche Tramweg-
Maalschappij aan het personeel mededeeling
gedaan, dat zij voornemens is over le gaan
tot de invoering van de 56-urige werkweek.
Zij zou tot dezen ingrijpenden maatregel ge
dwongen zijn door de concurrentie met de
particuliere autobussen. Tevens deelde de di
rectie mede, dat, wanneer de Gemeenteraad,
die de loonen en arbeidsvoorwaarden van
het personeel moet goedkeuren, deze verlen
ging van den arbeidsduur mocht afwijzen,
zij gedwongen wordt om 120 man van het
personeel te ontslaan.
DeReedersvereeniging „Scheve-
ningen" besloot in het a s. seizoen de ireil-
visscherij^iet uit te oefenen.
Opdebenzineboot„Neerlan dia"
van de firma Van Ommeren, te Rotterdam,
was men gistermorgen bezig met het schoon
maken van de tanks. De olie en benzine, die
naar buiten werden geworpen, dreven op de
rivier en kwamen terecht bij eenige voor an
ker liggende schepen, bij do Steenen Plaat ter
hoogte van Kralingen. Door onbekende oor
zaak is die olie 's namiddags in brand ge
raakt. De raderkas van de raderboot „Prins
Hendrik" is doop het vuur geheel vernield.
De boot heeft ook overigens ernstige schade
bekomen. Van het Rijnschip „Tolo 50" is
de huid ernstig beschadigd. De verf is eraf
geblakerd. Van iwee andere Rijnschepen zijn
ongeveer 15 luiken verbrand. De vlammen
sloegen zeer hoog op. Een drijvende stoom
spuit heeft ongeveer een uur werk gehad om
het vuur te blusschen.
D e „R i n d j a n i" is in de Rotter-
damschc haven binnengekomen met de gele
vlag in top. In Colombo was een van de Ja-
vaansche bedienden aangetast door pokken
en in de haven van Colombo achtergebleven.
Na 'n quarantaine onderzoek in Poortepsha-
ven is het schip weer vrijgegeven.
Hutbestuur van denBondJer-
eeniging Westland" heeft in zijn jongste ver
gadering met algemeene stemmen besloten,
aan de Regecring en de Staten-Generaal te
verzoeken, de wet op den zomertijd op te
heffen.
Oplichting te Gouda. Op ver
zoek van den commissaris van het bureau
Pauwensl'eeg te Rotterdam is te Gouda aan
gehouden de koopman B. V. G., aldaar woon
achtig. Hij wordt verdacht van oplichting (en
nadeele van eenige Bankinstellingen voor een
zeer groot bedrag.
I-Iet bedrag, waarvoor verschillende Ban
ken benadeeld zijn, beloopt pl.m. f 320.000.
Het betreft één chèque tot dat bedrag, door
de Nationale Bankvereeniging te Gouda op de
Rotlerdamsche Bank te Rotterdam getrokken.
Daar vermoed werd, dat deze wissel op on
rechtmatige wijze in handen van den koop
man B. v. G. was gekomen, verzocht de Bank
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis. H. M. de Koningin
heeft mr. Kooien in conferentie ontvangen.
Open Brief aan H. M. van dr. Van dei
Mijle. Mededeeling van Anti-Revolutio
naire zijde.
Voorstel van den heer Van Gijn tol wij
ziging van het reglement van orde der
Tweede Kamer.
Giro-stelsel tnsschen Banken, kassiers en
cliinteele.
Oplichting voor een groot bedrag te Gonda
BUITENLAND.
Dnitschland kenrt de spoorwegovereen*
komst van Mainz goed.
De Engelsche verkiezingen brengen Bald
win de nederlaag. Geen der partijen een
meerderheid.
Poincaré in de Fransche Kamer over bui-
toni. aangelegenheden.
De opstand in Mexico.
De overstroomingen tn Italië blijven zich
uitbreiden. Nienwe ellende.
vereeniging aan de politie dezen te arrestee-
ren.
Daar bij deze arreslalie ook de chèque ia
beslag werd genomen, is van directe bena
deeling van de Nationale Bankvereeniging
nog niels komen vast te staan.
TeAmsterdamzijnallebesluur-
dersvergunningen voor de taxi's tegen Maan
dag a.s. ingetrokken. Da ondernemers kuil',
nen nieuw personeel in dienst nemen.
De executoriale verkoop in 't
H.B.S.-kamp te Epe is gisteren niet doorge
gaan wegens het aanteekenen van verzet.
Men meldt uit Harderwijk, dal
gistermorgen een wagon met 29 opgegraven
lijken van Belgische geïnterneerden vertrok
ken is. Binnenkort volgt een nieuw transport».
Nog 106 lijken van Belgische geïnterneerden
moeten worden vervoerd.
Op de wever ij der firma H. He-
deman Jr., ie Almelo, wordt, na heden, we
der in plaats van vier, zes dagen per week
gewerkt.
In een Raadsvergadering te
Giethoorn (O.) namen de debatten over de
Rietvlechtschool een dusdanig karakter aan,
dat de burgemeester zich, naar het „Hbld."
meldt, genoodzaakt zag den S.D.A.P.-wethou-»
der te verzoeken, zich uit de Raadszaal te
verwijderen. Vijf minuten later, toen er
na afloop der Raadsvergadering een verga
dering van B. en W. werd gehouden, kwam
genoemde wethouder, alsof er niets gebeurd
was, terug.
Kaas uit gepasteuriseerde
melk. De Friesche Zuivelbond heeft proe
ven genomen aangaande den invloed van het
pasteuriseeren van de kaasmelk op de kwa
liteit en opbrengst van de kaas. Aan een 6-tal
fabrieken werden ongeveer gedurende 7,
maanden achter elkaar iederen dag Iwee bak
ken kaas gemaakt; de melk van de eene bak
werd rauw verwerkt, die van de andere was
van 50 tot 90 gepasteuriseerd op 90 a 95 gra
den. Er werd getracht zoowel uit rauwe melk
als uit de gepasteuriseerde een zoo goed mo
gelijk product te maken. Bij de bereiding
werd dus rekening gehouden met de verande
ring in de eigenschappen der melk tenge
volge van de pasteurisatie.
Het resultaat was dat er bij kaas van on
geveer 3 weken oud weinig verschil bemerkt
kon worden, de kaas uit gepasteuriseerde
melk vertoonde iels meer het gebrek bitter".
Als de kazen ouder werden, werd liet ver
schil in smaak duidelijker; bij sommige bak
ken gemaakt uit gepasteuriseerde melk viel
een duidelijke biltere smaak waar le nemen,
terwijl in het algemeen bij de kaas uit ge
pasteuriseerde melk de typische kaassmaak
ook niet zoo sterk was als bij die uit rauwe
melk.
De ervaring werd opgedaan dat het pasteu
riseeren geen of zeer geringen invloed heeft
op den bouw van het zuivel, behalve dat de
kazen uit gepasteuriseerde melk als ze ouder
worden, meer kans geven op „bros" en
„scheurtjes".
De opbrengst van kaas wordt door het
pasteuriseeren iets vergroot; naar do meening
van de commissie die de proefnemingen uit
voerde is die meerdere opbrengst ongeveer
0.50.7 kg. per 100 L. melk. De oorzaak hier
van is in de eersle plaats deze dat tenge
volge van de verhitting een gedeelte van de'
albumine wordt neergeslagen, terwijl ook het
watergehalte in de kazen uit gepasteuriseerde
