No. 19545.
ZATERDAG 24 NOVEMBER
Anno 1923
Voetbalwedstrijd
Nederland—Zwitserland.
Officieels Kennisgeving.
STADSNIEUWS.
kerkelijke berichten,
Het voornaamste nieuws
van heden.
binnenland.
buitenland.
leidsche schouwburg.
LEIDSCH
DAGBLAD
f
PRIJS DER AD VERTENTENI
80 Cls. per regel. Bij regelabonuement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecbt. Voor eventueele opzending van brieven
Ï0 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordelndsplefn Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 175 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No, 57055 Postbus No. 54
6
PRIJS DEZER COURANÏt
Voor Leiden per 8 maanden SC2.85, per week ..Vvwr.Vi.^ IC0.13,
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week .VïSï.—„0,18,
Franco per post 'f. 2.85 4" portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Behalvj de uitslagen der competitie-wed
strijden zullen wij morgen eveneens een
verslag geven van bovenbedoelden wedstrijd
hetwelk wij draadloos telefonisch ontvangen
publiceeren bij de bekende firma's en aan
ons burean en tevens op het A. S. G.-veld,
gedurende den wedstrijd A. S. C.N. A. C.
DE DIRECTIE.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
Gezien' het verzoek van J. K. van der
iWaals, om vergunning tot uitbreiding van
de timmerfabriek in het perceel Lange
Scheistraat No. 6, Sectie B No. 2814;
Gelet op de artt. 6 en 7 der Hinderwet;
Geven bij dezen kennis aan het publiek,
dat genoemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie ge
legd is;
alsmede dat op Zaterdag, den 8en Decem
ber e.k., des voormiddags te half elf uren op
het Raadhuis, gelegenheid zal worden gege
ven om bezwaren tegen dit verzoek in te
brengen, terwijl zij er de aandacht op ves
tigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij,
die niet overeenkomstig art. 7 der Hinder
wet voor het gemeentebestuur of een zijner
leden zijn verschenen, ten einde hun be
zwaren mondeling toe te lichten.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden ,24 November 1923.
Het verkeer langs de Mare.
Als een, zoo het heet, sterk argument voor
'de demping van de Mare wordt ook aange
voerd het drukke verkeer, met name in het
middaguur, wanneer de fabrieken en de scho
len uitgaan, wat dan vooral lastig en gevaar
lijk zou zijn op den Vrijdag, wanneer ten ge
volge der Veemarkt de bruggen herhaaldelijk
moeten worden geopend.
Nu geven dergelijke beweringen niet veel,
wanneer zij niet door cijfers kunnen worden
gestaafd. Daarom hebben wij Vrijdag van 12
tot 1 uur het verkeer gecontroleerd en het
aantal voetgangers, iielsers, handkarren, rij
tuigen, motorrijwielen en auto's geteld. De
controleerende personen hadden zich daar
voor opgesteld op den hoek Oude Vest
Korte Mare. De èen telde de passeerenden
uit de richting Lange MareCentrum, de an
dere die uit het Centrum naar de Oude Vest,
enz. langs de beide zijden van hel' water.
Voor de richting Lange MareCentrum
zijn de cijfers: voetgangers 272, fietsers 95,
handkarren 28, rijtuigen 6, motorrijwielen 1
en auto's 2.
Van de tegenovergestelde richting n.l. van
af Haarlemmerstraat enz., waren deze cijfers
resp. 513, 124, 13, 1 en 1.
In totaal dus resp. 785, 219, 41, 7, 2 en 8.
Onder de voetgangers waren veel kinderen
blijkbaar leerlingen van scholen, die bij
kleine groepjes passeerden, Het maximum
aanlal viel te conslateeren van 12 tot ruim 5
min. over 12. Van af kwartier voor 12 tot 12
uur was het verkeer zeer onbelangrijk, zoo
als vóór dien tijd ook. In eens zette het zich
aanzienlijk uit. Maar zelfs in de drukke vijf
minuten was van opstopping of verkeersbe-
lemmering absoluut geen sprake. Alles liep
vlot van stapel. Geen aanrijding of botsing
had plaats. He', viel de controleurs op, hoe
goed, rustig en tactvol de brugwachters (3
man hebben daar zeven bruggen te bedienen)
regelend optraden. Zeven minuten over 12
werd de brug van den Ouden Singel voor 't
eerst geopend. In ruim twee minuten was zij
weer gesloten. Het verkeer vond hierdoor
niet meer belemmering, dan de twee minu
ten stilstand. Nog driemaal daarna werd de
brug geopend, Verder driemaal de brug Korte
Mare en eenmaal die oveb de Lange Mare
(Touwersbrug). Een enkele maal, als er meer
dere schepen moesten worden doorgelaten,
was er eenige stilstand, doch nooit gaf dit
tot een opstopping aanleiding.
Na den tijd van aanteekening bleven de
waarnemers nog even controleeren, doch toen
zoo min als voor twaalf uur, was er van druk
yerkeer sprake. Het was zelfs zeer stil.
Op grond van het druk verkeer, dat gevaar
zou meebrengen, kan men de demping dus
ïnoeilijk verdedigen.
Da melkprijs wordt verlaagd.
Gisteren vergaderde de Leidsche melkhan
del met de besturen van de melkveehouders-
bonden. De Leidsche melkhandel deed het
Voorstel, om, ingaande 25 dezer, den melk
prijs met 2 cents per liter te verlagen. De
melkveehouders verklaarden, dat zij genoe
gen zouden nemen met een verlaging van
Één cent. Dit voorstel zou op de algemeene
Vergadering van slijtejs in overweging wor
sen genomen.
Nader vernemen wij, dat het voorstel tot
verlaging met één cent door de slijters is-
verworpen, zoodat de melkprijs, ingaande 25
dezer (dus morgen) met 2 cents per liter
zal worden verlaagd.
Edmond Doutté.
Voor de vereeniging voor Wetenschappe
lijke Voordrachten hield de bekende Fran
sche Orientalist Edmond Doutté gisteravond
in het Botanisch Laboratorium der Univer
siteit een door lichtbeelden verduidelijkte
voordracht over „L'Islam et nous dins
l'Afrique du Nord".
De Islam en wij is het vraagstuk van de
samenwerking van twee maatschappijen,
de Muzelmansche en de Europeesche gebie
den, zooals bijv. het noordelijk deel van
Afrika, aldus ving spr.: aan. Een oppervlak
kige beschouwing van het vraagstuk toont
aan hoeveel de Mahomedaan verschilt van
den westerling, uit een individueel oogpunt
bezien en verschillende zijn niet in het
voordeel van den eerstgenoemde. Indien
men echter niet meer de individuen onder
ling vergelijkt, hetgeen het psychologisch
standpunt zou zijn, doch zich wendt lot de
beide beschavingen, d. w. z. indien men
zich op sociologisch stelt, neemt men waar
dat er tusschen de opvattingen van den
Islam en die van Europa een buitengewoon
groot verschil bestaat.
Wanneer men zich bedient van een wis
kundige uitdrukking, zou men kunnen zeg
gen, dat zij niet met dezelfde maat kunnen
worden gemeten. De spr. beschouwt, uit dit
standpunt bezien, eenige Mohamedaansche
instellingen, zooals het Kalifaat, de recht
spraak van den kadi e.a. en toont welke
afstand hen scheidt van de overeenstem
mende instellingen in Europa.
Bovendien heeft de Islam voor, dat hij
in Noord-Afrika in hotsingkwam met
Europa zich reeds gestooten heeft tegen de
wereldbeschouwing der Berbers; dat is de
oorspronkelijke maatschappij in Noord-
Afrika, die hij zijn cultuur heeft opgedrongen.
De strijd is wel lang geweest en vele
Barbarijnsche volksstammen, al hebben zij
den godsdienst van den profeet aangeno
men, hebben toch hun.taal behouden en,
zooals in Kabylië een gedeelte van het Mo
hamedaansche recht verbeterd.
Doch zoodra de Mohamedaansche instel
lingen de Europeesche tegenover zich kre
gen, zooals die door Frankrijk zijn inge
voerd, was de uitkomst een andere. De spr,
weidt hier over geruimen tijd uit.
De van vijandige zijde gevoerde propa
ganda deed het voorkomen alsof de Moha
medaansche maatschappij onderdrukt werd
door het Fransche gouvernement. De werke
lijkheid was geheel verschillend. Ten deele
naar denwensch van de Mohameda-
nen zelf en in alle gevalle in hun eigen be
lang heeft men maatregelen tot assimilatie
genomen, waarvan spr. verschillende voor
beelden aanhaalde, zooals de organisatie
van den arbeid, de rechtspraak en het on
derwijs in Marocco. Hij toonde aan dat de
Mohamedanen, zelfs als zij een spontane
evolutiedoormaken, niet gemakkelijk van
het eene gezichtspunt tot het andere over
gaan.
Wil dit zeggen dat de Mohamedanen zicli
geheel aan de Europeanen aanpassen?
Neen, zegt spr. Ondanks de assimilatie blij
ven zij verschillend en zelfs zij, die volledig
onze gewoonten en instellingen hebben
overgenomen, voelen zich toch altijd ver
schillend van ons, zegt spr. Het is hun gods
dienst die hen van een volledig contact met
de Europeesche maatschappij afhoudt.
Het nationaliteitsgevoel dat in Europa
sedert de vier laatste eeuwen meer en meer
naar voren koml, dringt langzamerhand in
de plaats van de heerschappij van den gods
dienst. Onze samenwerking moet hier naar
spr. meent, niet onder lijden. Het zou dwaas
zijn hun beschaving le willen brengen zon
der in aanmerking te nemen hun eigen
cultuur.
Frankrijk, aldus besloot spr., slaat niet
vijandig tegenover dit nationalisme en zal
zich langzamerhand aanpassen, zonder op
te houden om gezamenlijk met de Mohame
danen te werken aan den vooruitgang.
De voordracht werd door een vrij groot
aantal hoorders gevolgd.
Tot koster en kosterin der Hooglandsche
Kerk zijn benoemd de heer H. W. Ranselaar
en echtgenoote.
Voor het examen voor apothekers
assistent waren gisteren alhier opgeroepen
vier candidaten, die allen slaagden, nl. de
dames E. W. Mellegers en J. A. Stolk, geb.
te Rotterdam, en de heeren J. Al, geb. te
Scheveningen ,en A. T, van Tilburg, geb.
te Maastricht.
Men verzoekt ons melding te maken
van het feit, dat onze stadgenoot de heer
Theod. H. Polman, Maandag 26 November
a.s. niet alleen vijftig jaar zal worden, maar
dat hij dan tevens dertig jaar muziekonder
wijzer zal zijn.
De heer Polman heeft le Nijmegen gestu
deerd, ging daarna naar België, om zijn
studie te voltooien, en vestigde zich dertig
jaar geleden te Amsterdam als leeraar in
piano, orgel, zang, theorie, zang en orkest
klasse. Den 22sten December 1915 werd hij
gediplomeerd al3 componist door de „So-
ciété des auteurs, compositeurs et éditeurs
da musique Paris". Den lsten Mei 1918
.vestigde diij zich alhier
De orkest-klasse „Jong-Holland" zal
Maandag een feestmarsch spelen.
Tot volontair t'er secretarie te Zoeler-
woude is benoemd de heer J. M. H. Colla,
alhier.
Voor den nood der Zending zijn hier nog
eenige gaven ingekomen, waardoor het
reeds door ond vermelde bedrag der inza
meling is geslegen tot f2403.855.
Tot administrateur der Leidsche voet
bal- en cricket-vereeniging A. S. C. is be
noemd de heer J. van Leeuwen, Heeren-
slraat 106a, alhier.
In de heden gehouden openbare ver
gadering van de vereenigde vergadering van
Dijkgraaf, Hoogheemraden en Hoofdinge
landen van Rijnland werd de begrooting van
dat Hoogheemraadschap voor het dienstjaar
1924 vastgesteld in ontvang en in uitgaaf tot
een bedrag van f 785.743.92, met een som
voor onvoorzien ad f 205.000.
Hot bedrag van omslagen over landerijen
in Rijnland werd geraamd op f258.123 21,
terwijl verder het bundergeld als over het
loopend dienstjaar werd vastgesteld op f 3
per II. A. Voor kosten van openbare werken
wordt uitgetrokken f 335.960.
Verscheden is het verslag der Wijkver
pleging, uitgaande van de aWeeling Leiden
van den Ned. Prot. Bond, over het werkjaar
19221923. Daarin wordt ook herinnerd aan
het feit, dat de Vereeniging dit jaar haar
25-jarig bestaan herdacht. Bij dit jubileum
dacht het bestuur met een warm gevoel van
dankbaarheid in de eerste plaats aan mej.
Knappert, die het initiatief nam tot de tot-
stand-koming van het werk. Ook anderen
worden genoemd, waaronder wijlen dr. Krui
mel, onder wiens leiding zuster Naudin ten
Cate in November 1898 het werk aanvatte.
Ook de opvolgende zusiers worden met eere
genoemd, terwijl ten slotte met dankbaarheid
wordt gewag gemaakt van den gehouden Ba
zaar, welke voor de Vereeniging een zuivere
winst van f 4500 opleverde. In de polikliniek
Langcstraat werden 882 paiiënten 11461
maal behandeld en bedroeg het aanlal baden
200. Aan huis gebrachte bezoeken bedroegen
hier 3335.
In de polikliniek Prinsenstraat waren deze
cijfers; patiënten 406, behandelingen 3996,
baden 25, bezoeken aan huis 3757.
Op de Pluimvee-tentoonstelling, welke
te Alkmaar wordt gehouden, werden één
eerste prijs, twee tweede prijzen en drie
eere-prijzen toegekend voor de fraaiste Ja-
pansche krielen aan den heer P. de Wolf,
alhier.
In de najaarsvergadering der Vereeni
ging „Vakschool (Huishoud- en Industrie
school) voor Meisjes voor Leiden en Omslr."
Heerengracht alhier, deelde de voorzitter in
de eerste plaats mee, dat na de goedkeuring
der plannen en begrooling door den Minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, in Mei de aanbesteding heeft plaats ge
had voor de verbouwing van het gekochte
perceel Rapenburg, waarvoor onder garan-
tie van het Rijk een leening gesloten is.
Daarna werd do begrooting over 1924. die
in het voorjaar was besproken en ingediend,
opnieuw behandeld, daar de bovengenoemde
financieele onderhandelingen eenige wijzi
ging noodzakelijk maakten Ook werd goed
gekeurd een ontwerp voor het huishoudelijk
reglement. De aan de beurt van aftreding
zijnde bestuursleden mevr. Coeberghvan
Cranenburgh, mej. J. Ilofs, mevr. Meyers
Gottschalk en mevr. ZaalbergHamel wer
den allen herkozen in de vacature van
wijlen mevr. A. Boot—de Graaf werd mevr.
EekhofBos gekozen.
Wie kent niet de groole magazijnen
van glas en aardewerk, galanterieën, speel
goed ,etc. en huishoudelijke artikelen van
den heer II. S, Fles, in het perceel Hooi
gracht 176? Uit den grooten voorraad van
dit magazijn zijn nu een aantal collecties
overgebracht naar het winkelhuis Bree-
slraat 175. Wordt op de Hooigracht alleen
engros verkocht, de nieuwe zaak is een
winkel in optima forma. Uit alle soorten
en prijzen van glas en aardewerk, koper en
brons en huishoudelijke artikelen kan men
zijn keus doen. Men neme vanavond maar
eens een kijkje in de etalagekasten. Men
zal er. een keurig servies in zien staan, dat
voor 1 4.25 is geprijsd. Men kan er ook te
recht, wanneer men honderden kan be-,
steden. Wij gelooven, dat deze winkel in
dit stadsgedeelte als een aanwinst mag
worden beschouwd.
De heeren De Geus en Duyndam oefen
den in het pand Oude-Rijn 21 al geruimen
tijd het bedrijf van goud- en zilversmeden
uit, en menig duur en mooi werkstuk werd
door hen vervaardigd. Tot nog toe werkten
zij uitsluitend voor winkeliers en grossiers.
Meermalen kwamen echter particulieren,
die kennissen hoorden roemen over het so
lide werk dezer firmanten, er rechtstreeks
een of ander artikel bestellen.
Dit bracht de firma er loe om ook een
handel in détail te openen. Daarvoor was
noodig een verbouwing van het perceel,
welke dezer dagen haar beslag heeft ge
kregen, zoodat hedenavond de nieuwe zaak
kan worden geopend, die ongetwijfeld een
goed figuur zal maken-in dit straatgedeelte.
Dit figuur dankt zij aan de diepe, stofvrije
etalages, da mooie zilverkast in den winkel
en bovenal aan den ruimen voorraad van
artikelen in goud en zilver, waarvan de
meeste uit de hand door deze twee knappe
vaklieden gemaakt, wat men kan zien aan
het daarop aangebrachte wettig meestermerk
Wie van meoi zilverwerk houdt, moet
vooral op zijn wandeling deze nieuwe zaak
niet overslaan.
De heer M. E. Zitman, electro-technisch
bureau en specialiteit in aanleg van gas en
eleclriciteit, electrische schellen, motoren,
enz. enz. wiens zaak in de Kloksleeg 13
steeds vooruitging, zoodat de heer Zitman al
geruimen tijd uitzag naar meer ruimte en
beteren stand, is thans verplaatst naar per
ceel 21, Breestraat, waarin tol' voor korten
tijd het magazijn van speelgoederen der firma
Van Schijndel was gevestigd. Dit pand is ge
heel voor het nieuwe bedrijf ingericht. Reeds
wanneer men een blik slaat in de twee ruime
etalagekasten, krijgt men een denkbeeld van
den omvang van deze zaak. Electrische lam
pen, waaronder zeer bijzondere, uit' Zwitser-,
land aangevoerd, geheel uit de hand be
werkt, en nog vele andere nieuwste snufjes
op het gebied van electriciteit trekken de
aandacht naast verschillende soorten stof
zuigers, waaronder er zijn die kloppen, ve
gen en zuigen te gelijk. Zeer aan te bevelen
is er ook de premier duplex, het verbetert
systeem van de premier, welke vanwege de
gemeentelijke Lichtfabrieken hier nog al
veel zijn geplaatst. Ook leek ons zeer bijzon
der de collectie Fransch glaswerk, uitmun
tend in kleur en vorm, terwijl ten slotte een
collectie motoren voor licht en kracht aan
wezig is.
Het Luxor-thealer brengt deze week
behalve eenige aardige komische nummers
twee hoofdfilms waarvan voor de pauze;
„De Dictator", een filmcomedie in 5 acten.
Deze iilm is een aaneenschakeling van
grappige momenten. Hierna treedt op het
gezelschap „Wit en Zwart" met eenige aar
dige Hollandsche en Engelsche liedjes, welke
met luid applaus werden beloond, terwijl
tenslotte nog wordt gegeven „Het groote
avontuur", een filmdrama in 5 acten met
Mary Milles Hinler en Noach Beery in de
hoofdrol. Opvallend is vooral de prachtige
monteering dezer film.
Het Apollo-theater geeft op veelvuldig
verzoek voor de 2e maal de bekende film
„Kce en Janus naar Berlijn" (valutaklucht
in 4 acten). In de hoofdrollen mevr. Adrien-
ne Solser en Kees Pruis. Deze film wordt
gespeeld met de bekende jaszband- en har
monica-begeleiding. Voor de pauze „Wild
Blossom" (5 acten) het meisje uit de Far
West. Deze film is zeer boeiend en span
nend. De zaal was gisteravond uitstekend
bezet
Vele meisjes hebben wel eens gehoord
van de Padvinderij voor Meisjes, zonder
precies te weten wat het eigenlijk is en wat
er mee wordt bedoeld. Daarom willen de
Leidsche padvindsters een kennismaking
avond organiseeren, waar uiteen gezet zal
worden, wat de padvinderij is en wat zij
doet. Deze avond zal plaats hebben op
Maandag a.s. in het Nutsgebouw. Om dui
delijk to doen uitkomen, wat het doel der
Leidsche Meisjesgezellen-vereeniging is, zal
dien avond een revue worden opgevoerd en
zullen lichtbeelden worden vertoond.
De avond is bedoeld voor meisjes van 12
tot 16 jaar, doch ook oudere zijn welkom.
Uitgenoodigd werden de leerlingen der
hoogste klassen der lagere scholen en de
laagste klassen van de hoogere burgerscho
len en het gymnasium.
Maar ook andere meisjes zijn welkom.
Het kan wel een aardige avond worden en
daarom bevelen wij aan meisjes een be
zoek aan.
Wij vestigen de aandacht op een
nieuwe zaak in electrische benoodigdheden,
lampen, lampenkappen, licht- en kracht-
installaties, en wat er meer tot dit gebied
behoort, in het perceel Nieuwe-Rijn 54,
welke zaak gedreven wordt door den heer
H. de Nie. De heer De Nie heeft aan het
electro-technisch bedrijf ook nog verbonden
een handel in fornuizen, haarden, kachels,
en diverse andere artikelen, tot dit vak be-
hoorend.
Donderdagavond is met het oog op het
verkeer een lantaarn geplaatst bij de schut
ting aan de Hoogewoerd.
Vrijdagmorgen was deze verdwenen. Kan
men zulke dingen dan niet met' rust laten?
Gisteravond reed aan de Jan-van-Hout-
kade een auto, bestuurd door V., in de op
graving bij de nieuwe brug, trots de waar-
schuwingsseinen. De vooras werd bescha
digd.
In de Koornbrugsteeg reed gisteren een
vrachtauto, die wilde uitwijken voor een per
soon, tegen een handwagen, welke laatste
door de deurruit der firma Bernard werd ge
duwd,
Gisteren geraakte aan de brug bij de
Haagweg een kamrad stuk, waardoor het ver
keer een uur lang werd vertraagd.
Hedenvoormiddag werd op de Haarlem
merstraat een man aangereden door de auto
bus „Achilles", waardoor hij zich dusdanig
aan een enkel bezeerde, dat hij per politie-
brancard naar het Academisch Ziekenhuis
moest worden vervoerd.
Doopsgezinde Gem.: Zondagmorgen te
Hep uur. ds. J. Wuite.
Met ingang van morgen wordt de mellM
prijs te Leiden verlaagd met twee cents per
Liter.
De komende rijwielbelasting; drie golden
per fiets per jaar.
Bepalingen omlrenl herijk van maten en
gewichten en inzake de ongevallenwet en
land- en tninbonw-ongevallenwet. j
De nitslniting bij de textielnijverheid. 1
Door de Ministers van Financiën en On
derwijs is bepaald, dat ambtenaren in Rijks
dienst geen aanspraak maken op vacatie
gelden en znlks met ingang van 1 Ja
nuari 1922.
Het kabinet Stresemann is gevallen in
den Dnitschen Rijksdag en heeit zijn ont
slag ingediend; hetgeen is aanvaard.
Poincaré in da Fransche Kamer. Hij krijgt
een votum van vertrouwen.
Overeenstemming bereikt tusschen de be
zetters en de industrieelen in het Roergebied
De Dnitschers door de Commissie van
Herstel gehoord.
Eglise wallonne: Dimanche matin, d 10'/"
heures, rar. P. J.' Molenaar,, paslcur it la
Haye.
Evang.-Luthersche Gem.: Zondagmorgen,
te halfelf, ds, C. de Meyere.
Ned. Hetv. Kerk. Mare-kerk 10 uur
voorm. prof. dr. H. M. van Nes.
Ned. Protestantenbond: Kinderkerk in de
Remonstr. kerk, ingang Middelweg, te kwar
tier over twaalven, ds. A. van der Wissel.
Oud-Katholieke Kerk, Middelstegracht 16:
Zondagmorgen, te tien uur, em.-pastoor J,
M. van Beek.
Rel. Soc. Vereeniging, Nulszaal: Zondag
avond, te zeven uur, ds. P. Eldering, uit
Rotterdam.
Remonstrantsch-Geref. Gem.: Zondagmor
gen, te halfelf, prof. dr. G. J. Ileering.
Vereeniging v. Vrijz.-Hervormden, Volks
huis: Zondagmorgen, te halfelf, mej. A. M.
L. Frevil, Rem. prop. in Den Haag.
s De Hayhespelera.
r Boawmeestez Solness,
1 spel In 3 bedrijven van
4 -/ Henrik Ibsen.
Bouwmeester Solness. Hoeveel is daar-,
over al niet geschreven en getwist. Het
is een der latereIbsens (dateerend uit
Dec. 1892) gedrenkt in de symboliek van
begin tot einde, een symboliek, waarvan de
volslagen beteekenis zooals nu nog gevit
wordt over Potgieter's werken een
eeuwigdurende strijdbal is en blijft. Onwil
lekeurig dringt zich aan ons de vraag op, of
er niet te veel waarde soms wordt gehecht
aan een zin, een woord, waarover de maker
zelf misschien is heengegleden. Maar laat
ons daaraan niet hangen. Bouwmeester Sol
ness, we herhalen, is gedrenkt in de sym
boliek, de figuren zijn meer dan een men-,
schen-schildering. We zouden willen zeg
gen: te veel meer en daarom kunnen wijl
dezen Ibsen niet beschouwen als een zijner
grootste meesterwerken; er is o.i. een te
veel diepzinnigs verborgen om het in zoo'n
bestek te kunnen verwerken. Maar een
groot werk is het ongetwijfeld.
Trots den overvloed aan symboliek
't werk is zelfs wel eens Ibsen's biecht ge-t
noemd, hoewel al zijn boeken een sterk per-«
soonlijk karakter dragen is er al even
zeer twist over de opvoering geweest en
nog: n.l. van de streng symbolieke vertol
king tot en met de zuiver realistische toe.
Van Dalsum, die de regie heeft gevoerd,
heeft het eerste gekozen en we kunnen dat
begrijpen. De benoodigde sfeer heeft van
Dalsum daarbij kunnen treffen, ook in de
scherp in rechten stijl gehouden, eenvou
dige decors, die daarbij pasten. Alleen de
opgangen uit de coylissen tot hel tooneel
vielen o.i. eenigszins weg. Voor '1 eerst heb
ben we van Dalsum als regisseur aan het
werk gezien en we kunnen hem feliciteeren.
't Was knap in lijn gehouden, overeenko
mende met de gekozen richting, die ons in
doorsnee ook wel de meest juiste voorkomt,
al erkennen we ook in reaUslischen geest
wel iets groots le hebben zien bereikt.
Daarnevens had van Dalsum voor zicli
de zware rol van bouwmeester Sol ness, die
wel den wensch, den vurigen wensch heeft
naar het „onmogelijke", maar niet de
kracht daartoe. Die om zich omhoog le wer
ken, gaat over lijken, zoo is nu eenmaal het
leven, maar zich niet I09 kan maken van
gewetenswroeging daarover, waaruit als van
zelf geboren wordt de angst voor de jeugd,
die ook naar boven 5vil, ook zich baan
