f AGENDA VAN DE
BUITENLAND.-
Vrijdag.
rAiiiicilia": Alliance fran^aise. 8 uur.
„Nathanaël" i Lezing van mevr. Schok
king voor den Ned. Chr. Vrouwenbond. 8
Uur.
„Phcbe"Broeder De Jong. Kwartier
froor 8 uur.
Schouwburg: Concertbureau Hans*Augus-
tin. Tweede abonnemenlsconcert 8 uur.
Stadsaaal: Ter Hall's revue „Nou!
Nou!" 8 uur.
Zaterdag.
„Jciuëi" (Groenesteeg 1G): Verlclmiddag
.Voor kinderen. 3 uur.
Sfcadsa&ah Ter Hall's revue „Nou 1
Nou F' 8 uur.
's Nam. te 2 uur „In Sprookjesland".
"Volksgebouw: Lucien, humorist. 8 uur.
„Zomerzorg": Soirée dansante dansclub
„Cléo de Mérode". 8 uur.
Zondag.
Schouwburg: Opvoering van „De jnan
uit (le greppel" vanwege de C. G. van A.
8 uur.
'SU.dszaal: Ter Hall's revue „N'oul
Nou!" 8 uur.
Volkshuis Muziek-uitvoering. 8 uur.
De apotheek van „Hulp der Mensch-
tip'.d", Hooigracht -18 is altijd geopend, doch
alleen voor Jeden van dat Ziekenfonds.
Do avond-, nacht- en Zondagsdienst der
ajothoken 'wordt van Maandag 12 tob
en met Zondag 18 Nov. waargenomen
dooi- de apotheken van de heeren G. F.
"Reyst, Steenstraat 35, telef. 136 en A. J.
Donk, üoezastaat 31, telef. 1313.
het snoodc plan was overgebracht. En dat
verklaart misschien den exotischen naam
„Guide", welken men wel eens in gezelschap
van „Fawkes" ontmoet.
Maar laat me u eerst een kort stukje En-
gclschc geschiedenis vertellen.
„The Gunpowder Plot" (buskruitverraad)
is de naam, welke wordt'gegeven aan een sa
menzwering, welke ten doel had Koning Ja
mes I rn liet Parlement op 5 November 1605
in de lucht te laten vliegen. Om den aard en
den oorsprong van deze fameuze samenzwe
ring goed tc begrijpen, is het noodig zich een
voorstelling te vormen van. den politieken
toost and en de houding van de Roomsch-
Kalholickcn tegenover de regecring van het
Engeland van die dagen, bij de troonsbestij
ging van James I. De regeering van Elizabeth
had met succes haar beslaan verdedigd en
tevens het Protestante geloof tegen be
lt waóic en maebtigé tegenstanders. Maar dit
was niet mogelijk geweest zonder zeer
strenge maatregelen van onderdrukking en
slrai van hen, die hel andere geloof beleden.
Men verwachtte echter met het optreden van
oen nieuwen regeerder het begin van een ge
lukkiger tijdperk. De Roomsch-Kalholieken
waren gewilliger in hun erkenning van Ja
mes dan in die van Elizabeth. Ook de Paus
bleek bereid den nieuwen machthebber tege
moet Ic treden*. Als Koning van Schotland had
James 1 gelegenheid gehad te getuigen van
zijn zin voor godsdienstige verdraagzaamheid
ook voor Engeland, toe te passen.
Maar de concessies, welke hij kort na zijn
troonsbestijging den Roomsehen deed^ waren
den Jczuïlen niet genoeg. De lijd was zwan
ger van godsdienststrijd. De voornaamste
beschermheer van den Roomsch-Kalholieken
godsdienst", de Koning van Spanje, was (we
weten er ook van) in zware oorlogen*gewik
keld voor de verdediging van het oudfc geloof.
De Kngelsche Jezuïeten waren in verrader
lijke briefwisseling met Spapje. En met de
tolerantie van James I, dat dan toch maar to
lerantie was, konden zij geen genoegen ne
men. Zij althans -en zij hadden groole
maolit onder de leeken en de leekenpriesters
deinsden voor geen middelen terug, wet
tig of onwettig, om hun geloof in de oude eer
te horstellen.
De tijd Was dus voor zoover hel de Ka
tholieken betrof niet gunstig voor de in
voering van de gematigde concessies, welke
alleen James I had beloofd. En James leerde
op zijn beurt dat godsdienstige verdraagzaam
heid, hoe gezond.ook in beginsel en in theo-
jie, moeilijk in praktijk was te brengen. Ge
ruchten van samenzweringen waren niet van
de lucht'. Dc ongerustheid onder het volk, de
regeering en ten slotte ook bij den Koning
nam hand over hand toe. En het einde was,
dat men terugkeerde lot de vroegere politiek
.van onderdrukking.
Het was in deze atmosfeer, dat het bus
kruitverraad kon ontstaan, aanvankelijk wel
licht overwogen, omdat' de verdraagzaamheid
van de regeer]ng er gelegenheid toe gaf; la
ter waarschijnlijk „meenens" gemaakt, om
dat de politiek van onderdrukking terug
keerde.
In het begin van 1605 rijpte onder aanzien
lijke cn machtige Katholieken liet plan James
I van het leven te bcrooven. De uitvoering
van het plan bracht groole moeilijkheden mee
en deed voorzien, dal' een oï ecnige samen
zweerders slachtoffers zouden worden van
deze daad van religieus fanatisme. Zoo ge
schiedde dat men na grondig overleg een ze
kerder weg koos, waarbij naar mocht wor
den verwacht dc samenzweerders buiten
schot zouden blijven. Men zou het Parlement
ondermijnen en dit in de lucht laten vliegen,
terwijl dc Koning, dc ministers en de volks
vertegenwoordiging er waren vergaderd.
En hier komt Guy Eawkes in het verhaal.
Een der samenzweerders stak hel' Kanaal
over met de bedoeling een der Spaansche
krijgshecren in de Zuidelijke Nederlanden,
die met Engeland over vrede zou gaan on
derhandelen, le bewegen een goed woord te
doen voor dc Kngelsche Katholieken. Maar de
Spaansche onderhandelaar voelde er niet
veel voor. De samenzweerder keerde naar
Engeland terug in het gezelschap van... Guy
Eawkes, een krijgsknecht, EngolsAman. in
dienst van den Koning van Spanje, een man
overigens, die vol ijver was voor de Katho
lieke zaak en 'die aanbevolen was als bui
tengewoon geschikt voor het uitvoeren van
gevaarlijke ondernemingen.
Om kort tc maken, diene dat' dc ondermij
ning van het parlementsgebouw vlot van sta
pel liep; niet minder dan 36 tonnen bus
kruit kwamen in dc kelders onder 's lands
vergaderzaal le rusten. De voorbereiding voor
den vreeselijken „coup" was een viertal
maanden vóór de uitvoering gereed. De groole
samenzweerders bevonden zich op veiligcn
afstand van het terrein, waar de ontploffing
zou plaats hebben. Alleen Guy Fawkes waak
te dag en nacht bij dc tonnen ontplofbare
stof, welke hij met zooveel zorg had geplaatst
en onder steenkool en takkenbossen had be
dolven. De samenzwering werd ontdekt. Een
der samenzweerders kon het blijkbaar niet
met zijn geweten overeenbrengen zooveel
onschuldige slachtoffers, onder wie verwan
ten, vrienden en katholieken, die deel uit
maakten van dc „Lords" of de „Commons",
le maken. Een cx-samenzwcerder (men kon
in die dagen de samenzweerders niet uit'den
weg gaan), die trouw had gezworen aan den
Koning, ontving tien dagen vóór den dag,
waarop dc zaak zou ontbranden, een ano-
niemen brief, waarin onder bedekte termen
gewaarschuwd werd tegen wat er stond le
gebeuren. „I say they shall receive a ter
rible blow the Parliament, and yet they
shall not see who hurls them". (Ik zeg u,
dat het Parlement een vreeselijken slag zal
worden toegebracht, cn zij (de parlementsle
den) zullen niet zien wie hen letsel toe
brengt). Dc identiteit van den schrijver van
dezen brief is nimmer uitgemaakt. Anders
had hij zeker nu een standbeeld gehad en zou
niet alleen de naam van Guy Fawkes aan hel'
buskruitverraad verbonden zijn gebleven.
De vier voornaamste samenzweerders wer
den gedood door de soldaten van den Ko
ning, toen deze hun schuilplaats op het land,
een honderdtal kilometers van Londen, be
stormden. Negen anderen, onder wie Fawkes,
werden in den Tower te Londen, terechtge
steld. Twee anderen ontsnapten.
Zoo eindigde het vreemde en fameuze bus
kruitverraad. Hoe afschuwelijk het ook was
in zijn conceptie en zijn doel, toch kan men
tegelijk met de afschuw voor de daad meelij
en zelfs cenigc bewondering voelen voor de
schuldigen, de dwalendcn, die er aan deelna
men. Zij zondigden zegt een der geschied
schrijversniet tegen het licht maar in het
duister. Zij dwaalden, uit onwetendheid, eer
der uit een misplaatst zedelijk gevoel dan uit
minne of zelfzuchtige motieven; en vélen
cn Guy Fawkes meer dan alle anderen
loonden buitengewonen moed en zelfopoffe
ring in hun ijver voor wat hen dc zaak van
God en van hun land toescheen.
Hun straf was verschrikkelijk, de wraak
van den staat onbeschrijfelijk woest. Guy
Fawkes, die het eerst werd gearresteerd,
moest door het verfijnde mar tel systeem van
die donkere dagen lot bekentenis worden ge
bracht over zijn medeplichtigen. Toen hij
naar het schavot ging (ik geloof -dat het een
brandstapel was) was hij van de doorstane
martelingen ziek en gebroken. En zelfs toen
de executie was afgeloopen kon hot woeden
de grauw zijn lichaam nog niet met rust
laten.
Dil is dan zoo kort mogelijk de geschiede
nis van het' buskruitverraad. En indien gij
nu het bedje hoort:
Do you remember
The fifth of September
With gun powder treason and plot...
dan zult gij weten \vaarom het gaat.
Mot dit rijmpje, klagerig gezongen, begroet
u op 5 November de Londensche straatjeugd.
Hel straatkind voert gewoonlijk op een krui
wagen of op een wankel karretje een hideuze
stroopop moe, met een groen-zwarlen, ge-
deukten bolhoed op cn lorren van kleeren
aan. De stroopop stelt Guido Fawkes voor.
Hij, Guido, is de ecnige man van het bus
kruitverraad, wiens naam populair is geble
ven. Maar gij weet nu, dat hij een werktuig
was in handen van machtige lieden en dat
lnj in de samenzwering dezelfde rol speelde,
welke in de fabel van den aap, de kat en dc
kaslanjes-uit-het-vuur aan de klauwtjes van
poes werd toegewezen.
Traditie is een vreemd ding. En haar
dwaalpaden vaak ondoorgrondelijk. Hoe
komt het mag men zich afvragen dat
de herinnering aan deze droevige figuur uit
Engeland's' geschiedenis, deze Guy Fawkes,
in het volk blijft leven in den stroopop en
geestdriftige avondfeesten met vuurwerk? Op
de hoeken van straten grijnst het melanko-
licke poppenhoofd van den „Guy" u tegen.
En de kinderkens van het Jackie Coogan-
lype,' met matelöoze pellen op hun hoofdjes,
zwermen er omheen, vaak bedelend om
„pennies" cn u verzoekende „to remember
Guy Fawkes" of eenvoudiger „lo remember
the Guy".
Dan valt de avond. En dan wordt voor den
„Guy" een brandstapel opgericht en zijn
substantie van slroo aan de vlammen prijs
gegeven, onder woest gejuich. En ook de be
ter „gesitueerde" kinderen.... cn grooicn
krijgen, dar* hun deel van liet herdenkings
feest. Want de Dag van Guido Fawkes ein
digt met vuurwerk, voetzoekers, bommen,
vuurpijlen en klappers. Weken van tevoren
ligt het pyrolechnisch goed, kleurrijk en over
dadig in snoepwinkels en warenhuizen. Op
den grooten avond wordt het in de achter-
tuintjes.de? stadswoningen ontstoken. Het is
een van de weinige avonden, waarin Subur
bia zijn drukkende lethargie, waarin het op
herfst- en winteravonden gevangen ligt, prijs
geeft'. Het geknal is algemeen cn de vreugde
heerscht in vele liarlen. De lucht boven de
stille huizen is vol lichtbundels en kleurige
vonken uit knappende vuurpijlen. Spookach
tig licht laait op in de achtertuintjes, waar
„Guys" in vlammen opgaan en waar Ben-
gaalsch vuur fantastische schaduwen werpt
op de achtergevels en rondom.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Gezantenraad kan niet opschieten. Zoo
is gisteren de zitting woer verdaagd tot mor
gen ,ten einde de gezanten jn de gelegen
heid te stollen met hun regeeringen overleg
te plegen. De Kngelsche gezant heeft ter
conferentie medegedeeld, dat hij instructies
van zijn regeering had ontvangen, volgens
welke Engeland zicli wenscht le onthouden
van deelname aan elke stap tegenover
Duitschland in zake de kroonprins ol den
keizer. In zake de inlergeallieerde militaire
controle is Engeland eveneens ten sterkste
tegen elke sanctie gekant, al wenscht liet
mede te wei ken tot een slap ten einde deze
controle te doen hei-vatten.
Op het oogenblik, dat de gezantenraad dit
onderwerp op de Quai d'Orsay behandelde,
kwam Iloesch, de Duilsche zaakgelastigde
meedeelen, dat de kroonprins al sinds lang
verzocht had om vergunning om ya Duitsch
land terug te keeren. Het rijk had*zulks niet.
geweigerd, daar de kroonprins van zijn
recht op de kroon afstand had gedaan en
uitdrukkelijk beloofd bad zich le Oels te
vestigen en zich van politieke actie te ont-
houden. Hocsch ontkende, dat de keizer
voornemens was Doorn te verlaten. De se
cretaris nam de verklaringen in ontvangst,
die hij dadelijk aan Poincaré overbracht.
Maar. men zie de telegrammen, Frankrijk
schijnt vast van plan tot sancties, hetgeen
dc afstand tot Engeland steeds grooter
maakt. De verhouding lusschen beide lan
den is reeds zeer bedenkelijk geworden. Dat
bewijst de waarschuwing, door Baldwin in
het Kngelsche Lagerhuis geuit, men zie on
der het hoofd Engeland; -dat bewijst, hoe
zelfs een Frankophiel als lord Grey in een
rede o.a. zeide: De toestand in Europa wordt
erger en erger en, misschien niet onmiddel
lijk, maar zeker zal het op don duur op een
nieuwen oorlog uilloopen. Het oogenblik na
dert dat, tenzij de Fransche regeering zich
bij ons aansluiten kan, de Engclsche opinie
zoo overtuigd zal worden, dat Engeland's
belang voedert dat het buiten den draaikolk
blijft, dat het zou kunnen pogen zich geheel
van het vasteland af te scheiden. Wij zou
den er onder lijden, maar Frankrijk niet
minder.
Er i9 slechts één politiek waarin hij een
uitkomst ziet, dat is in de builcnlandsche
politiek steeds het beginsel hoog le houden
van den Volkenbond. ITijhoopt het nooit
te zien, dat Engeland in een nieuwen oorlog
gewikkeld wordt, maar, indien dit ooit het
geval zijp mocht, zou hij liever dan om
welke reden ook, Engeland in den oorlog
zien gaan tot verdediging van den Volken
bond.
Dat-zijn niet te miskennen teeltenen en
ten slotte zegt volgend bericht uit Rome ook
wel iets:
liet llaliaansche ministerie van buiten-
landsche zaken gelooft niet, gezien de in
lichtingen, waarover het beschikt, aan een
monarehislisehen staatsgreep in Duitschland
tengevolge van den terugkeer van den kroon
prins, doch blijft de ontwikkeling van de ge
beurtenissen in Duitschland nauwlettend vol
gen. liet ministerie streeft er naar een ge
meenschappelijke politiek lusschen de geal
lieerden tot stand te brengen en de kloof te
overbruggen, welke opnieuw Frankrijk en
Engeland dreigt le scheiden. Met dit doel
voor oogen is aan de diplomatieke vertegen
woordigers van Italië opdracht gegeven hun
invloed aan te wtyiden, cenerzijds om Frank
rijk van overijlde stappen af te houden, an
derzijds om Engeland te bewegen zijn hui
dige houding inzake de lo volgen gedrags-
lijnfbij een mogelijke monarchistische bewe
ging in Duitschland te wijzigen. Italië tracht
tc-vens Belgio's steun te krijgen voor zijn ma
tigende politiek.
Italië en België, het staat er diplomatiek,
maar voor verstaanders overduidelijk, trach
ten de twee p a r t ij e n tot elkaar te bren
gen.
Gezien, hoe Poincaré juist naar sanctie
stuurt, hebben we weinig vertrouwen cn we
zien daarom de naaste toekomst' zeer som
ber in. Het ontbindingsproces in Duitschland
gaat steeds voort en als eenig middel om dc
eenheid te bewaren, dreigt aan de kim: een
vreeselijke opbruising van alle9 overweldi
gend nationalisme, dat zelf9 evenals in 1914
de socialisten te machtig wordt. Wel een
somber verschiet.
Ook voor de Roer is nog geen uilkomst
weggelegd. Weliswaar is de Duitsche regee-
ring onder aandrang van de Roer-bevolking
en partijen teruggekomen op het besluit, alle
ordersleuning stop te zetten en zal van het
totale crediet van 900 millioen rente-mark
nog 100 millioen voor ondersteuning van hot
bezette gebied worden ingetrokken, maar de
onderhandelingen lusschen induslrieelen en
bezitters zijn misgcloopen, gelijk bekend.
Men was reeds lot overeenstemming geko
men omtrent de volgende punten: lo. de ko-
lenbelasting gedurende den tijd, die reeds is
verloopen; 2o. de herstelleveringen; 3o. de
betaling op de tusschentijdsche productie; 4o.
de in- en uilvocrbepalingen en heffingen;
5o. dc door de Micum verlangde controle
maatregelen; 6o. de regiemijnen; 7o. de in
slagnemingen in de ijzergieterijen.
De onderhandelingen konden niet worden
voortgezet, omdat dc vertegenwoordigers der
Micum plotseling weigerden v de leveringen
op de schadevergoedingsrekening te erken
nen.
Door -deze i>e erkennen, zouden de koeten
van de bezetting voor rekening der bezet
ters kornonl Duitschland vril echter begrij
pelijkerwijs do kosten niet cïragcn cn van
daar dat Stresemann schriftelijk nog op
erkenning aandrang.
De Rijnseh-Westfaalsehe mijnen hebben
door aanplakbiljetten '.bekend gemaakt,
dat zij gedwongen zijn r met 30 November
alle arbeiders te ontslaan. Gebrek aan be
drijfsmiddelen en do houding der Fran-
scOio autoriteiten, welke de hervating van
het werk onmogelijk maakt., dwingen hen
daartoe.
Ook hier dus een zeer somber aspect 1
DUITSCHLAND.
Uit de telegrammen gisteren is gebleken,
hoe onzeker de toestand geworden is voor
hot kabinet Stresemann, nu ook de demo
craten plan maken, de regeering te verla
ten. 't Zou dan ook geen wonder zijn, zelfs
is het waarschijnlijk, dat Dinsdag, wanneer
de Rijksdag bijeenkomt, Stresemann geen
votum van vertrouwen zal kunnen erlan
gen. Dan Rijksdagontbinding of wat an
ders? Voor Rijksdagontbinding schijnt pre
sident Ebert. niet meer zooveel te voelen,
nu Stresemann van fille zijden wordj losge
laten. Maar wal dan wel. Het wil ons
voorkomen, dal de ontwikkeling der dingen
in geprononceerd rechtsche richting zal
gaan. Met alle gevolgen, daaraan verbon
den.
Is 't soms geen «wantoestand, dat Luden-
dorff, de leider van de mislukte Putsch in.
München, nog vrij rondloofil en interviews
verleent etc.? Hij heeft een persvertegen
woordiger een breedvoerige uiteenzetting
gegeven van dc gebeurtenissen op 8 No
vember. Ludendorri verklaarde, in overeen
stemming mei hetgeen andere nat.-soc. lei
ders reeds hebben gezegd, dat v. ICahr, v.
Lossow en Leisser reeds vóór de vergade
ring in de Bürgerbraukeller hadden beslo
ten „er op los te slaan", hetgeen v. Lossow
hem op 7 Nov. en v. Kahr op 8 Nov, des
nami/ddags vier uur hadden bevestigd.
Men had zich nog niet aan een bepaald
tijdstip verbonden, daar men op cenige
heeren uit het noorden wilde wachten. Uit
drukkelijk betoogde Ludendorff, dat van een
bedreiging van v. Kahr, v. Lossow en Seis-
ser door Ililler in de kamer, waar de be
spreking werd gehouden, geen sprake was.
Integendeel. Ililler had met saamgevouwen
handen v. Kahr gesmeekt een beslissing le
nemen. Daarop had v. Kahr toegegeven en
allen waren in volle vrijheid in de vergade
ring teruggekeerd. Ludendorff beweerde,
dat hij van v. JCahrs zwenking geen bericht
had ontvangen.
Ludendorff noemde von Kahr dan ook
gewoon een verrader.
Maar dat mag allemaal en 't zou ons niet
verbazen, wanneer straks von Kahr op
eigen gelegenheid gaat „Putschen" en dan
een beroep op Ludendorff doet^
Economisch blijft het in Duitschland wei
nig minder dan een chaos. Werkgevers en
werknemers komen ook steeds feller tegen
over elkaar te staan. Het bestuur van den
Rijksbond der Duilsche industrie heeft in
zijn laatste zitting besloten aan le dringen
op onmiddellijke opheffing van het staats
toezicht bij de kolenproductie en een motie
aangenomen waarin gezegd wordt dat het
Duilsche economische leven van-alle econo-
mischen ballast moet worden bevrijd.
Dc orgauisaties die niet in staal zijn voor
een vermeerdering der productie en een
goede verdeeling te zorgen, moeten ver
dwijnen. De Rijksbond der Duilsche indus
trie verzoekt daarom de regeering om op
een tijdstip waarin van de arheidei'9 groote
productie wordt verwacht, tot opheffing
van de staatsbemoeienis bij de kolenproduc
tie en intrekking van de wet van 9 Maart
1923 over le gaan. Uit de arbeiderskringen
komt hiertegen natuurlijk het grootste
verzet.
Geschillen, in- cn uitwendig, anders niets
in Duitschland.
ENGELAND.
In het Lagerhuis heeft de leider der Ar
beiderspartij Ramsan Mc Donald zijn motie
tegen de regeering toegelicht. Hij beschul
digde haar, niet genoeg rekening le hebben
gehouden met dc werkeloosheid en geen na
tionale politiek te volgen die den invloed van
Engeland in het buitenland zou kunnen ver-
hoogen om zoodoende den internationalen
vrede en hfindel te doen herleven, Ilij zeido
dat de regeering millioenen Engelschen in
de ellende Iaat zitten om een verkiezings
campagne te beginnen op grond van een nog
steeds geheim gehouden plan van invoer
rechten, dat door egoïstische kapitalisten in
de wereld is gebracht en waarvan het ge
volg moet zijn, dat de kosten van het le
vensonderhoud nog meer stijgen en het vor
men van trusts wordt vergemakkelijkt. Hij
verklaarde, dat de regeering het vraagstuk
der werkeloosheid buitengewoon onbehol
pen behandelt, o.a. door hel kinderachtige
systeem van onderstand, welke in hoofd
zaak door de arbeiders zelf wordt betaald,
terwijl zij tegelijkertijd toelaat, dat de afzet
gebieden van Cenlraal-Europa verloren gaan
o.a. door haar nalatigheid om de kans aan le
grijpen met medewerking van Amerika een
regeling van bet vraagstuk der schadever
goeding tot stand le brengen. Hij betreurde
het bovendien bij de maatregelen, die de
regeering wel genomen beeft voor de be
vordering van den builenlandschen liandel,
een overeenkomst met Rusland te moeten
missen en verder, dat de regeering heeft toe-
gelalen dat Frankrijk het industriegebied
van de Roer onbruikbaar maakte. Het mili-
tairisme beheerscht geheel Europa en het
prestige van Engeland is lager gezakt dan
ooit. Hij betoogde verder, dat een politiek
van Rijksvoorkeurlarieven onmogelijk is
zonder belasting van de levensmiddelen cn
dat de tarieven, die Engeland zou heffen,
alleen een verhooging der reeds bestaande
buitenlandschc tarieven in het leven zou
roepen, waarvan zoowel de uitvoerhandel
als het Engclsche transportwezen de nood
lottige gevolgen zouden ondervinden.
Baldwin was het eens met Mc Donald,
dat vooral in buitenlandschc aangelegen
heden een oneindig geduld het meest nood
zakelijke is. De regeering heeft voortdurend
gestreefd naar een regeling, doch moest be
denken, dat men den dag van don vrede niet
kan verhaasten door nieuwe vijandschap
pen op te wekken in Europa. Het in het le
ven roepen van oneeniglieid kan slechts een
regeling vertragen cn daarom is het plicht,
voort te gaan, zooals de verschillende regce-
ringen al hebben gedaan met de pogingen
om in overeenstemming met de bondgenoo-
ten een regeling tot stand te brengen. Do
regeering "kan op dit oogenblik niet beweren
dat haar pogingen succes hebben gehad Als
men bedenkt, dat Lloyd George met al de
hulpbronnen van zijn vindingrijken geest
gedurende zoo langen tijd niet .in staat ge
weest is een regeling te bereiken, is er wer
kelijk weinig reden tot verbazing, dat de te
genwoordige regeering in den korten tijd.
die haar ten dienste heeft gestaan, weinig of
geen succes heeft te boeken gehad. Toen de
gedachtenwisseling met Amerika begon beeft
men gehoopt, dat dit werkelijk zou leiden lot
tastbaren vooruitgang, doch opnieuw, zooals
zoo vaak in dit jaar, zijn alle pogingen ver
ijdeld, niet door het optreden der regcering
zelf of der Ver. Stalen, doch door dat van
Engeland's eigen bondgenoolen. Het zal in
derdaad moeilijk blijken op den duur voort
te gaan naar samenwerking te streven met
Jbondgenooten, die deze samenwerking zoo
moeilijk malcen. Ilij heeft geen moeite ont
zien de geallieerden er van op de hoogte te
stellen, dat het Engelsche volk niet onbe
paald lang den geest kan blijven koesteren
die noodig is voor samenwerking en voor de
entente, indien men den tegenwoordigen toe
stand nog veel langer laat voortduren.
Daarna behandelde de minister het vraag
stuk der werklooslleid. Hij zeide. dat ieder
een de overtuiging moet hebben, dat in
hoofdzaak ten gevolge van dc bezetting van
hel Roergebied en van de uitwerking, welke
deze op den economischen toestand van
Duitschland heeft gehad, het herstel van
Europa voor jaren vertraagd is en dat men
daarom te doen lieeft met een toestand, die
verschillend is van en nog veel erger is dan
de toestand van een jaar geleden. De inkrim
ping der markten is een van de oorzaken
geweest, die geleid hebben tot den tegen
woordigen stand van zaken. Wij bevinden
ons metterdaad ten gevolge van een reeks
van oorzaken, die uit de tijdsomstandigheden
voortvloeien en sedert den oorlog zijn ont
slaan, waarmede wij vroeger nooit hadden
te kampen, in een noodtoestand. Dienlenge-.
volge doet hij voorstellen, die naar zijn mee-
ning radicale maatregelen zullen blijken om
den toestand, die zoo buitengewoon is, -
meester te worden, wel overtuigd dat het
parlement, als de toestand ooit weer nor-.
inaal wordt, en als de oorzaken verdwijnen,
die tot de tegenwoordige werkloosheid heb-,
ben geleid, den toestand opnieuw onder de
oogen zal zien. De premier vervolgde, dat
Engeland op bijna elke markt, waar het zijn
goederen wil slijten, op hooger invoertarie
ven stuit dan ooH te voren. Derhalve is het
noodig te beschikken over een middel tot,
afruil van rechten. Het is een noodzakelijk
onderdeel der uitrusting van een modernen
induslrieelen staat en zonder dat machts
middel kon men evengoed probeeren mo
derne artillerie le bestrijden met pijl eirboog.
Baldwin wees op de mogelijkheid van zeer
verhoogden uitvoer uit Duilschlana, zoodra
dit land weer vrijelijk zal kunnen handel
drijven. De aangewezen weg voor zulk een
uitvoer is natuurlijk in de eerste plaats de
markt, die het minste hindernissen biedt.
Wat de regeering than9 wenscht, is le wor
den ontslagen van de belofte, een jaar ge
leden gedaan, ten einde in slaat te zijn rech
ten te heffen op fabrikaten, in het algemeen
tot stijving van de schatkist, doch ook om
beter te kunnen onderhandelen met andere
landen en tevens om de vrije hand te heb-,
ben tot het heffen van extra-rechten als de
omstandigheden van een bepaalde industrie,
dit noodig maken. De tegenwoordige wet ter
bescherming der nijverheid, geeft practisch
alleen gelegenheid- regelingen te treffen ten
aanzien van Duilsche waren en er zijn an
dere landen, behalve Duitschland, die thans
(le Engelsche industrie bedreigen. Op grond
hiervan is de regeering lot de overtuiging
gekomen, dat zij deze aangelegenheid met
behulp der genoemde wet niet zoo radicaal
kan bcheerschen als noodig is en dat zij om
krachtig en met succes te onderhandelen en
eventueel voorkeurrechten aan de Domini
ons toe le slaan en om de schatkist te stijven
een algemeen tarief noodig heeft. Ook waar
thans geen invoerrechten worden geheven.
Baldwinverklaarde, dat de regeering niet
voornemens is in welke omstandigheid dan
ook, graan, meel of vleesch, waaronder cok
schapenvleesch is begrepen, le belasten, ter
wijl de vrijstelling niet zal gelden voor kaas,
boter en eieren. De uitgewerkte voorstellen,
die hij eventueel zal doen als de algemeeno;
politiek door het land wordt goedgekeurd,
zullen volledig door liet parlement behan-.*
deld en geeriliseerd kunnen worden, zoodat
zij het beste, het beoogde doel zullen dienen.
Hij gaf toe, dat het volkomen juist is, dat
geen onderhandelingen met landen, die er
een beschermende politiek op na houden,
ooit hadden geleid tot vrijhandel, doch het
is een feit, dat men wel door onderbande-*
lingen een vrijere handel heeft verkregen.
Men heeft dan altijd iets om weg le geven
ten einde iels anders te verkrijgen dan van
werkelijk voordeel voor den eigen handel is,
Lloyd George heeft de politiek der regee-
ring vurig aangevallen, welke hij slecht over
wogen, voorbarig en dwaas noemde. Simon
en andero liberale en arbeiderslcden criti-
seerdeu eveneens de regeeringspolitiek.
LJoyd Greame, de minister van koophan
del, sloot het debat. Zijn heftige verdedi
ging van het regeeringsbesluit leidde tot op
gewonden tooneelen, doch de orde werd niet
verstoord.
Tenslotte werd de motie van wantrouwen
verworpen met 285—190 stemmen.
De verkiezjngsactie is reeds druk bezig
en'de kansen lijken voor Baldwin niet gun
stig. Do liberalen hereenigd, breuk of al
thans oneeniglieid in zijn eigen partij. Daar
Birkenhead en Chamberlain afzijdig blijven,
verliest do unionistische partij een paar
krachtige propagandisten, maar erger is nog
dat Icxrd. Derby e.a. voor vrijhandel zich
verklaren..
De afwezigheid van Lord Cecil in de
laatst gehouden kabinetszittingenj zooge
naamd om gezondheidsredenen wordt be
schouwd als een vermoedelijke aanwijzing
voor zijn aftreden wegens het prctectie-
vraagstuk.
Een andere deuk in de conservatieve wa
penrusting komt aan den dag door het be
sluit van Sir Allan Smith, voorzitter van
het Lagerhuis om zich niet herkiesbaar te
stellen, aangezien het conservatieve be
stuur van zijn kiesdistrict weigert hem de
vrije hand te laten in zake protectie, waar
hij tegen is.
Wanneer dc arbeiderspartij de heffing
ineens wat op den achtergrond schuift, na
deren arbeiderspartij en liberalen elkaar,
geducht
Op een liberale vergadering, waar As-
quitli sprak, is een motie aangenomen, die
de regeeringsactie gispt en vaststelt dat do
datum voor do ontbinding zoodanig is ge
kozen, dat protectionistisch© voorstellen
niet afdoende in het parlement konden wor
den besproken. Do motio roept de natie op
om een regcering weg te zeaiden die de En
gelsche levensbelangen tot onderwerp maakt
van een plotselinge verkiezingsdobbela/rij.-
De motie verklaart verder dat het ware mid
del tegen do werkloosheid niet bescherming,
doch uitbreiding der werkloosheidsverzeke-^
