1 50,000
f 25.000 - f 10,000 - I 5000,
RUIM TWEE MILLIOEN GULDEN
EEN NATIONAAL SPORTPALEIS
WIJ ZORGEN MOOR ALLEN!!!!
EEN TO li mms HOOR UI!!!!
Huisheren m Techniek.
INGEZONDEN
KUNST EN LETTEREN.
T RECHTZAKEN.
VARIA.
VRAGENRUBRIEK.
ligt klaar als HQOFJDPB.EMIE voor hen die deelnemen in de 2dc NATIONALE SPORTLEENING niet alleen,maar ook premiën vait
KANS I OP 4.
in$teanming met Heien avotad ■speciaal, 'en
het werk van de aideeling in 't algemeen
betuigde, waarbij hij ook den directeur
van de Harmonie, idea heer Hik, dank
.bracht voor zijn medewerking, en hem ge-
dukwensehto mei het suoees dezen avond
behaald, waardoor bereikt waa wat ge-
.■wenscht werd nl. een aangenomen en ge-
potvollcn avond.
He prijaeoi-8temming had tot uitslag
'dat de le prijs werd toegekend aan J. v.
"Wineen en J. Terpstra met Zwabberman
en Co"; 2e pr. J. v. "Winsen, met „Jopie's
Kunstbeschouwing"3e prijs Art. Bader
cn Nico Sebcneroaker met „Ik eet H. O.
lik niet"; 4e prijs G. van Kempen met
„oen reiziger naar Utopie" 5e prijs 'A.
Koppers met „Hannes als infanterist".
Na afloop werd de vergadering met een
kort woord door den voorzitter gesloten.
"WASSENAAR. Burgert Stand.
Ondertrouwd: K. Groenewoud en S. BanJ-
etraA. Jansen Eijker Sluijters en A. J.
Jellinghaus; J. M. Amiabel en A. C. C.
Behrens; G. L. Valkenburg en C. J. van
Hevelen; L. Ensing en J. van den Berg
Geboren: Jacoba, d. v. J. Cosseo en M.
Van Beek; Leonardus, z. v. C. Zuiderduin
en M. WestgeestPaulina, d. v. A. van der
Schans cn E. M. Noteboom.
Overleden: Wilhelmus Jöachera Snelder-
Waard, 20 jr.
Verven.
Reeds in de oudheid hield men er van
om aan kleodingstukken een kleurtje te
geven en.het langst bekende middel daartoe
is misschien wel hot purper. Bij de Grieken
ging het verhaal, dat deze mooie verfstof
,was ontdekt, toen IIercule9, met zijn bemin
de langs bet strand wandelend (hot „stille"
strand is dus in 't geheel geen modern ver
schijnsel) een oogenblik zijn aandacht dooi
iels anders voelde getrokken dan door haar,
n.l. de buitengewone roodheid van den neus
Van zijn bond. De geliefde, hierop attent ge
maakt, was van deze kleur zóó verrukt
zoo doodelijk, zouden wij tegenwoordig zog
gendat zij Hercules verbood ooit weer
voor haar le verschijnen, indien hij niet een
mantel droeg van diezelfde kleur. De min
naar ging toen het spoor na van zijn hond
en ontdekte, dat deze, zijn chaperóne-plich-
Icn verzakende, ziel» onledig bad gehouden
met in slakken tc bijlen, en dit had hem
zoo'n rooien neus bezorgd. Sommige zeeslak
ken bezitten n.l een klier, met verfstof ge
vuld, en het is eeuwen lang een belangrijke
lak van nijverheid geweest, om deze kleur
stof aan de dieren te onttrekken, ten einde
er wol mee le verven. Ten tijde van keizer
Augustus kostte een pord van die geverfde
wol niet minder dan 250 daalders. Geen
wonder, dat bij zoo'n prijs 'n purperen man-
iets zeer buitengewoons was en alleen
_jjï»iingcn en keizers zich de weelde van het
üczit daarvan konden veroorloven. Sedert
leerde men steeds meer natuurlijke verf
stoffen kennen, doch de kunstmatige Tlatce-
yen uit de laatste honderd jaar.
Zoo wordt 'een bekende roode kleurstof,
ifle alizarine, gewonnen uit de meekrapplant,
een soort beetwortel, die vroeger o.a. ook op
de Zeeuwsche eilanden veel verbouwd werd,
maar vooral in Frankrijk dienden groolè
Jappen grond voor de meekrapteelt. Toen be-
ijidden een paar Duitsche scheikundigen
diezelfde verf uit anthraceen, dat een be
standdeel is -der steenkool teer, en fabriek
matig toegepast, kwam zoo een veel goed-
koopcre alizarine op de markt. Nu bad in
eens de verbouwing van meekrap geen zin
meer en om de boeren legen dezen plotse-
lingen ommekeer te beschermen, schreef do
Fransche minister Dumas, zelf een schei
kundige, voor, dat de soldalen roQcle broeken
moesten dragen, waardoor in de eerste jaren
een voldoende vraag naar roode kleurstof
ontstond, en de boeren dus gelegenheid had
den hun velden met iets anders tc beplanten.
Op dezelfde manier ging het met de indigo,
die in Indie uit planten werd verkregen en
een belangrijk product van invoer voor
Europa was maar thans zijn de bordjes
verhangen. De bekende Badische Aniline-
en Sodafabrieken behcerschen de markt en
kunnen zelfs in Indië met het inhcemsche
plantenproduct concurreeren. De vooruit
gang in de kleurstoflechniek heeft ons-^vele
verfstoffen gebracht, maar hierin is groot
verschil. Dal dit met de kleur het geval is,
spreekt wel vanzelf, maar van veel meer be
lang in dc ververij is nog hel karakter der
kleurstof. Zoo zijn er, die in oplossing ge
bracht, direct liet goed verven, maar ook die
daarbij nog een hulpslof noodig hebben.
Weer anderen verven wel wol en zijde,
maar trekken zich van plantaardige vezels
als katoen niets aan ook het omgekeerde
komt voor, zelden echter, dat zij het met
beide soorten textielmateriaal goed doen,
zoodat dan ook die pakjes verf, die men bij
den drogist kan krijgen en die volgens hun
opschrift alle mogelijke sloffen verven, nood
zakelijk, behalve de eigenlijke kleurstof,
nog iels anders bevatten.
Dat andere is het z.g. bijt smiddel, het
welk wanneer bijv. de verfstof zonder meer
wol cn zijde kan verven, maar katoen niet,
de eigenschap heeft ziel» zoowel met de ka
toen als met de kleurstof tc kunnen verbin
den en dus als bemiddelaar lusschen deze
twee optreedt.
Een eerste eiscb, dien men aan een verf
moet stellen, is, dat zij goed oplost, want
alleen in dien toestand kan ze verven. Nu,
daar mankeert bij de verschillende handels
producten nog wel eens wal aan cn meer*
dan ergens anders geldt hier, dat goedkoope
waar wel eens erg duur kan blijken tc zijp.
Want een verfstof, die men niet in oplos
sing kan brengen en waarmee dus ook niet
geverfd kan worden, is altijd te duur ge
weest, hoe weinig men cr ook voor betaalde.
Toch zij men niet te vlug met het veroor-
deelendc vonnis. Probeer u eerst eens met
een klein proefje in een kopje of misschien
v/at soda toevoegen het euvel verhelpt. An
dere verfstoffen weer behoeven wat azijn
zuur, om in oplossing te kunnen gaan, maar
bij goed fabrikaat zal men zeker niet na
laten dit le vermelden. Dus bij de ververij
zijn allerlei voetangels en klemmen, die
nog toenemen, wanneer de fabrikant aan
den kooper van zijn stoffen ook nog de ver
zekering wenscht mee te geven, dat dc
fraaie kleur, die na. veel moeite aan hel
goed is gegeven, ook van duurzamen aard
is. Kleuren zijn gevoelig voor vele invloe
den*, door zonlicht worden zij soms ver
bleekt of bij behandeling in de wascli blijft
in het zeepsop meer kleur achter dan in
bet goed. Lichtgevoelig zijn vooral blauwe,
groene en paarse verven. Ook wit. al klinkt
dit misschien wat zonderling, kan „ver
schieten", omdat die witte kleur dikwijls
verkregen is door aanblauwen met een blau
we verfstof en deze lichtgevoelig kan zijn,
waardoor dus na langdurige blootstelling
aan zonlicht de oorspronkelijke geelachtige
kleur terugkomt. Of een slof al dan niet zal
verschieten, kan men uitmaken door een
strookje half bedekt, hall onbedekt in het
licht te plaatsen en liefst builen, want ook
lucht speelt dikwijls*een voorname rol dij
dit verschieten. Van lijd tot tijd vergelijke
men dan de kleur met die van het gedeelte,
dat bedekt is geweest. Op den eisch van
wachcchlheid zijn al heel wat kleurstoffen
gestrand, die anders geknipt zouden zijn ge
weest voor een speciale modekleur; maar
juist het bezwaar hadden van in de wasch
weer uit hei goed te gaan. Dit kan men zelf
heel goed probeeren door een stukje van dc
te onderzoeken stof tegelijk, liefst vastge
naaid, met een wit lapje van eenzelfde
soort materiaal, gedurende eenigen tijd in
warm zeepsop te behandelen, waarbij ech
ter de temperatuur bij wollen sloffen niet
hooger dan GO gr. Celsius mag zijn. Ook de
duur van deze behandeling brenge men in
overeenstemming met die, noodig voor een
werkelijke wasiching. Na afspoelen met wa
ter ga men dan na of de kleur ook is ,,door-
geloopen"' in het wille staal. Heel goed kan
mep deze wasehechtheid controlceren van
losse garens door ze ineen te vlechten met
een witten draad en dan volgens boven
staand voorschrift te behandelen. Een waar
schuwing zij hieraan toegevoegd: Gebruik
vooral goede neutrale zeep, daar anders
de schuld niet bij de verfstof zelf behoeft
te liggen. Ook zal menige goede verving
door sterkere middelen dan soda en chloor
iels worden aangeslast.
(Guiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Copie van al of niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven.
Wederom Rijnsbargersmgel.
Mijnheer de Redacteur 1
Beleefd eenige plaatsruimte verzocht voor
het navolgende, waarvoor bij voorbaat dank.
Waren de bewoners van bovengenoemden
SingcJ, zooals elk jaar, wederom gedurende
„dc loi" en geruimen tijd daarvoor, genood
zaakt onaangenaamheden le verduren van
de be wonei's van woonschepen van kermis
reizigers, thans, geruimen lijd daarna, wordt
genoten van de „napret". Behalve het min
der schoone gezicht, dal voorbedoelde sche
pen, die nog steeds aldaar liggen, de bewo
ners van den Rijnsburgcrsingel bieden, wor
den zij daags verrast op kinderjool, terwijl
gedurende den nacht blaffende en jankende
honden hen uit den slaap balen, niettegen
staande, naar ik vermeen, bij Politie-veror-
dening tegen het nachtelijk hondengeblaf
verbodsbepalingen zijn vastgesteld.
Nu de vraag Bestaal dc kans, dat die toe
stand nog van langen öiiur is en die sche
pen vermoedelijk zullen overwinteren op de
piaats, waar zij thans liggen, of mag men
nog hopen, dat de tak van dienst, welken
zulks aangaat, alsnog handelend zal optre
den en de woonschepen voorbedoeld een zoo
danige ligplaats aanwijzen, dat overlast aan
dc stadsbewoners zal zijn uitgesloten.
EEN BEWONER
R1JNSBURGERS1NGEL,
Leiden, 10 Nov. 1923.
Aan de Ncderlandsche Christenen.
Wij beleven ernstige dagen l
Er is nood op allerlei gebied industrie,
handel en landbouw maken een crisis door,
die drukt op geheel ons land. Schier op elk
gebied valt achteruitgang tc const ateeren j
de beslaansonzekerheid neemt met den dag
toe. Telkens weer worden wij opgeschrikt
door allerlei, waarbij wij onze rust dreigen
le verliezen. De zorgen op kerkelijk en phi-
lantropisch gebied zijn groot en nijpend. Dio
der Zending niet minder
Naar alle zijden gaat thans in de aller
eerste plaats onze vraag om veler
cr-
GEBED. f
't Behoeft wel niét uitvoerig betoogd te
worden, dat wij gansch Christelijk Neder
land achter on«: moeten weten.
Ook dit jaar is daarom een speciale week
uitgeschreven en wel van 11 tot cn met 18
November a.s.
Reeds zeiden wij, dat wij allereerst be
doelen een algemeen opwaarts heffen van
harten en handen tot God, Die in den He
mel is. Wij hebben behalve het gebed ook
veler
TOEWIJDING
noodig. Wal zou het werk een geheel ande
ren omvang gehad hebben, als er meer toe
wijding geweest ware 1 Als velen iets van
hun tijd, hun kracht en gaven in dienst der
Zending gesteld hadden 1
Toewijding is er noodig, stellig in opze
dagen 1
Ieder, die kan, bevordere, mane aan, be-
werke cn geve het voorbeeld tot vreugde
volle toewijding. De liefde is vindingrijk
't zal niet moeilijk zijn iels le doen of zich
te ontzeggen, waaruit gedurende deze 8 da
gen de speciale toewijding blijkt.
OFFER.
Met opzet zijn nog. geen cijfers genoemd.
Korten lijd geleden is vastgesteld, dat
Trot. Noorwegen per jaar per hoofd voor de
Zending geeft 70 centProl. Zweden 50
f centProt. Denemarken 35 cent en Trok. Ne
derland 21 cent.
De tekorten op de raming der Samenwer
kende Zendingscorporalies bedroegen per
1 Sept. j.1. f 200 000. Per maand is volgens
de raming noodig f 71.000.
Degenen, die ditmaal helpen willen, zul
len, nu de tijdsomstandigheden voor velen
minder gunstig zijn, werkelijk een offer moe
ten brengen. Laat ons mogen volstaan met
herinnering aan het bekende woord uit de
tf. Schrift, dat God den blijmoedigen gever
liefheeft.
Moge straks door veler gebed, toewijding
cn offer een rijke zegen genoten worden en
de danktoon klimmen voor uitredding uit
groote moeilijkheden.
Namens het Zendingsbureau f
Ds. JOH. RAUWS, Zendingsdireclor.
Mr. J. M. J. SCHEPPER,
wnd. Zendingsdireclor.
Boedapestcr Strijkkwartet.
Voor het 2de Abonnements-Concert van
het Concertbureau Hans Auguslin op Vrijdag
16 November in den Lcidschea Schouwburg,
heeft het hier le lande zoo gevierde Borda-
pester Strijkkwartet het volgende belang*
rijke programma samengesteld Strijkkwar
tetten van Mozart No. 14 Es gr. t., Schubert
op. 29 A kl. t. en Ditlersdorf No. G A gr. I.
Dit concert is ccnigsle optreden van de Boe-
dapesters te Leiden.
Tentoonstelling van de ontwikkeling der
boekdrukkunst in Nederland.
Zaterdag heeft te Haarlem de officiccle
opening van deze tentoonstelling plaats ge
had. Dr. J. Th. de Vissér] de voorzitter van
het eere-comité, .had toegezegd, haar te zul
len verrichten, doch in verband met de ka
binetscrisis beeft hij daaraan geen gevolg
kunnen geven. Jhr. mr. A. Röell, Commis
saris der Koningin in Noord-Holland en lid
van het eere-comitó, had deze laak van den
afgetreden minister overgenomen.
Als voorzitter van het bestuur heeft jhr.
mr. E. A. van Bcresteijn, uit 's-Gravenhage,
allen welkom gehcelen.
KANTONGERECHT IE LEIDEN. ï?j
Er stonden heden 66 zaken op de rol van
het Kantongerecht, waarvan 59 bestemd voo*
openbare behandeling.
Do beklaagden lieten echter voor 't mea-
rendccl verstek gaan en getuigen werden
er niet gehoord, zoodat het talrijk opgeko
men publiek spoedig vrijwel onbevredigd
kon heengaan.
Johanna V., huisvrouw ran A. M., winkö-
Jicr8ter in de Lusthoflaan alhier, was be
keurd ter zake het voorhanden hebben vai*
een inhoudsmaat van 5 deciliter dio niefl
van een ijkinerk was voorzien. Het vrouWtjei
zeide het niet to hebben geweten. Zij zieft
slecht. Eisch f 0.50 boeto subs. 1 dag hecht.,
Vrouw S. B. geb. M. B. in dezelfde straat
het winkelbedrijf uitoefenend moest voor
een soortgelijke overtreding terecht staan.-
Hier betrof het een litermaat. Ook zij wist
het niet. Ze had deze maat tegelijk gekocht
met andere maten, die wel het ijkmcrlc
droegen.
Ook hier eisch te de Ambtenaar een boetej
van f 0.50.
W. J. de G., 8uikerwerkfabrikant alhier,-
had in zijn pakhunr drie gewichten voorhan
den gehad, dio ongeijkt waren. Beklaagde»
dio des zomers ijseo's fabriceert maakt in;
het najaar en in den winter suikerwerken*
speciaal voor St. Nicolaas, die in kistjes
worden verzonden naar do winkeliers. Ge
wogen worden zij niet. De gewichten ge
bruikt hij alleen voor het klaar maken van
de recepten voor do suikerbakkc-rij.
De Ambtenaar meende toch ook hier drie'
geldboeten van ieder f 0.50 te moeten na-
gen. Uitspraak over twee weken.
Vingerafdrukken van Apen.
In Amerika, waar men veel aan dacty-
loskopie doet-, heeft men ook van apen in
dierentuinen vingerafdrukken genomen. Een
Amerikiwinsch vaktijdschrift ,,Tho Finger
Print Magazine", te Chicago, geeft een af
beelding van den vingerafdruk van ecu aap,
dien men evengoed voor herkomstig van
een mcnsch zou kunnen houden. Te Nieuw-
York heeft men *cns aan vijftien deskun
digen een reeks van vingerafdrukken van»
menschen en apen dooreen voorgelegd en
zij konden geen verschil van befceekenia
aanwijzen. Als het noodig ware, zou daarin
een nieuw bewijs kunnen warden gezien
voor de nauwe verwantschap tusschen apen
cn menschen.
Onderzoekingen, door een Huitsche spe
cialiteit te Berlijn gedaan, zouden intus-
schen hebben geleerd, dat er heel wat ver-
solui is op te merken tusschen een vinger
afdruk van een oran-oetang en van een
menpch.
P. S., le N. liet Ts geoorloofd le «noe.
ken tol 16 Maarl. Omtrent de ienjlc van het
aasvisclije is niets bepaald.
Mevr. L., te L. Ken dringende reden
lot ontslag levert dit teit niet op.
F. K., le L. Zonder notaris kan de akta
niet rechtsgeldig worden opgemaakt.
V., le O. U moet de kosten van den
deurwaarder betalen. wj
EEN TON GOUDS
enz. totaal
W* KANS 1 OP 4,
Eehalve de extra premien die wjj zonder dikdoenerij gewen.
De ter beschikking komende gelden werden belegd in ons doe!, waat-aan zoo'n groote behoefte is, wat ieder weldenkend mensch met ons eens is, n.l.
waar onze jongens en meisjes zich bij alle weersgesteldheid kunnen oefenen. Waar alle mogelijke wedstrijden gehouden kunnen worden. Waar onze landbouwers en
industriëelen al het mogelijke ten toon kunnen stellen. Waar de jockey zijn renbaan vindt. Waar onze wielrijders en renners hun wedstrijden cok door laten gaan als het
regent en stormt, terwijl de houders van onze SPORTPALEISJES voor rente en aflossing gedekt zijn. Wat men noemt in alle opzichten een wettige Premteleening*
Onze Jongens een sportterrein - Onze landbouwers en industriëelen een tentoonstellingsgebouw. - Onze jockey's een renbaan. - Onze renners een overdekte wielerbaan enz.
Zend nostwissel groot f 10.20 of veelvouden daarvan, of stuur per aangeteekende uw „SPORTPALEISJES" (waarop geen premie is gevallen) en 6.20 aan
Maatsebappjj ..NATIONAAL SPORTPALEIS" Anna Panlownaslr. 77, te 'sGravenhage en u ontvangt pér aangeteekende de door U Tbesteldè „Sportpaleisjos". Ook verkrijgbaar by
IIhFORTUNA", Pie4 Heinstraat 100, Den Haag, Telefoon M. 5656
nUUlUdyClHdliISdpjJtrll j CENTRAAL. Adm. Bureau, Amst. Veerkade 5a, Den Haag, Telefoon H. 4385
Agenten: H. ZIRKZEE, Nieuwe Rijn 63, Leiden; J. W. v. d. HEIJDEN, Mareeingel 34, Leiden; P. G. v. RIJN, Douzastr., Noordwijk.Binnen.
THVIMTIA HAlfFBIRPR Oude Rotterdammer!jes en K. W. worden bij aankoop van Sportp'aleisjes nog slecht»
3%lmlaalS3 R bb Una B LaSl KsU w deze leening in betaling genomen voor f 4.— per stuk, 3ol6
