No. 19533.
ZATERDAG 10 NOVEMBER
Anno 1923
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van beden.
LEIDSC
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine AdvertentiSn, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 60 Cts., bij een maximum aantal woorden van 80.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
'10 Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordelndsplein Telefoonnummers voor
Oireptie en Administratie 175 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRU8 DEZER CODRANTi
Voor Lelden per 8 maanden 78.86, per week ..vri.0.18.
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd rijn, per week „0.18,
Franco per post 2.85 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
KOEPOKINENTING.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat de koe-
pokinrichüng in het ELisabelhshof aan de
Oude Vest lot nadere aankondiging is ge
sloten.
N. G. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STR1JEN, Secretaris.
1 Leiden. 10 November 1923.
I HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien het verzoek van;
a. B. Neuteboom, om vergunning tot op
lichting van een vleeschbewerking3inrich-
ting in het perceel Clarasteeg No. 12, Sectie
H. No 2934
b. K. op den Velde, om vergunning tot op
richting van een banketbakkerij in het per-
peel Kraaierstraal No. 3c, Sectie D. No. 1631
Gelet op de artt. 6 en 7 der Hinderwet;
Geven bij dezen kennis aan het publiek,
'dat genoemde verzoeken met de bijlagen op
de Secretarie dezer gemeente ter visie ge
legd zijn,
alsmede dat op Zaterdag, den 24en No
vember e.k. des voormiddags te halfelf uren
op het Raadhuis gelegenheid zal worden ge
geven om bezwaren togen deze verzoeken
in te brengen, terwijl zij er de aandacht op
vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn
7ij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hin
derwet voor het gemeentebestuur of een zij
ner leden zijn verschenen, teneinde bun
bezwaren mondeling toe te lichten.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STR1JEN, Secretaris.
Leiden. 1U November 1923.
j Handelsbeurs Leiden.
Vrijdagavond werd in de bovenzaal van
„AmiciMa* een welgeslaagde vergadering
ïehoudea, -belegd door het .Bureau van de
Warner van Koophandel met de Werkgevers
verenigingen, Patroonsvereenigingen en
Middenstands vereen, van buiten Leiden.
De voorzitter der Kamer, de heer D. ten
Gate Brouwer, opende de vergadering mei
een welkomstwoord en zette de plannen tot
Stichting der Beurs breedvoerig uileen.
Daarop volgde een geanimeerde bespre
king Algemeen was men er van overtuigd,
dat er een groot algemeen belang bij de tot
stand-koming eener Handelsbeurs betrokken
was, maar cr werden twee bezwaren naar
yoren gebracht.
In de eerste plaats achtte men Leiden
niet de meest geschikte plaats voor een
beurs, die haar centrum zou vinden in de
bouwmaterialcnnijverheid. Leiden, zoo werd
opgemerkt, biedt als industrie-centrum niet
genoeg, gaat dan ook als zoodanig achter
uit, terwijl Alphen voor een dergelijke beurs
aangewezen is,. daar deze bedrijven op die
plaats hel meest geconcentreerd zijn.
Van de zijde van den Voorzitter werd op
gemerkt, dal. al lag er wel eenige waarheid
in deze woorden, de voordcelen, welke Lei
den voor het houden cener beurs biedt, zoo
groot zijn. dat er geen twijfel over kan be
staan, of de beurs zal te Leiden gevestigd
moeien worden.
Even zoo goed als Haarlem mede door de"
bloembollenbeur3 het centrum is geworden
en gebleven van den bollenhandel. zoo moet
Leiden de groote Handelsbeurs hebben van
bouwmetenalen. Uit alle deelen van het
land zal men naar Leiden kunnen komen.
Iels wat mei Alphen niet het geval is.
Als tweede bezwaar werd genoemd, dat
men als fabrikant nu niet bijzonder sympa
thiek tegenover een beurs staat; men onder
handel! liever met iemand, als er niet te
veel concurrenten in de buurt zijn.
Gevreesd werd, dal de concurrentie er to
sterk door zou worden, en -er meer nadeel
den voordeel van verwacht kan worden.
De voorzitter antwoordde, dat de beurs er
is, om de koopers te lokken. In den omtrek
van Leiden liggen zooveel fabrieken, dat
men met de auto deze steeds zal kunnen be
reiken, om nader uit te zoeken op de fa
brieksterreinen zelf, wal men noodig heeft.
Dit is een zeer belangrijk voordeel. Wat
de concurrentie vrees aangaat, moet men niet
te bang zijn in den omtrek van Leiden heeft
men kerngezonde zaken, die de concurren
tie nooit gevreesd hebben, anders zou de in
dustrie ook niet zoo'n uitbreiding gevonden
hebben, want als men opzij gaat voor con
currentie, dan vlucht de welvaart uit de
*aak.
Men gaat wel naar Amsterdam, Rotter
dam en Den Haag naar de beurs, waarom
dan niet naar Leiden, als daar een centrum
geschapen wordt.
Door dergelijke conpurrenlievree9 mag
men zich niet laten leiden.
Een der leden van een Middenstandsver-
feeniging uit de bloembollenstreek deelde nog
mede, dat door de kweekers op de bloembol-
lenbeurs te Haarlem bijna altijd hooger prij-
jn gemaakt worden dan ergens elders.
Als een beurs slaagt, komen er de koopere.
dat moet men nooit vergeten. Nadat nog
verschillende med§deelingen werden gedaan
over den opzet der beurs, werd tot stemming
overgegaan, teneinde vast te stellen, wie er
sympathiek tegenover de beurs stonden. Er
werden slechts 2 stemmen tegen uitgebracht,
welke gemotiveerd werden door te wijzen op
de malaise, waardoor de concurrentie reeds
zoo groot was, waarom de tijd er nu niet bij
zonder voor geschikt zou zijn.
Zoo de beurs echter tot stand kwam, zou
raen ze zeker bezoeken. Met een woord van
dank sloot de voorzitter deze opgewekte ver
gadering.
Heeft godsdienst nat?
Gisteravond werd in de groole zaal van
het Leidsche Volkshuis een openbare ver
gadering gehouden, uitgaande van As ver-
eeniging De Middaghoogte, waarin als spre
ker optrad dr. H. T. Oberman, Herv. predi
kant te Rotterdam.
De druk bezochte vergadering werd ge
leid door den voorzitter ds. Nauta, die de
spreker met een kort woord aan de verga
dering voorstelde.
Spreker begint met een definitie te geven
van hetgeen hij onder godsdimst verstaat.
Hij bedoelt er niet mede een vaag gevoel
van religiositeit, maar de gehoorzaamheid
aan de goddelijke macht of nog duidelijker;
de overgave van het streefv^roogen of wit
aan God, hoe dan ook verstaan. Den Chris-
telijken Godsdienst, die hij meer speciaal
op het oog heeft, wil spreker omschrijven
met de overgave van het streefvermogen
aan God, zooals Hij gekend is in Christus
Jezus. Dit vermogen, waarmede weer het
denken en voeler samenhangen, kan men
ook korter omschrijven als hel ,,hart", en
den Chrislelijken godsdienst als.de overgave
van dat hart aan Christus. Spr. beperkt
hiermede zijn onderwerp tot de Nieuw-
Teslamentische definitie van godsdienst,
maar hij doel dit opzettelijk, om op dezen
avond de quaestie niet te laten verdrinken
in bijkomstige vragen, hoe belangrijk op
zichzelf ook.
Heeft dan deze godsdienst nut? Spr. zou
kunnen gaan argumenteeren met een tekst,
die er van zegt, dat hij „tol alle dingen
nut is, hebbende de beloften van het tegen
woordige en het toekomende Uvan". Maar
hij beseft, dat velen in zijn gehoor dit juist
aangetoond willen zien.
Is dan nu de christen meer waard dan
andere menschen? Het hangt er maar van
af wat men onder 's menschen waardij ver
staat. Spr. gelooft, dat het christelijk ideaal
nog niet is overtroften. Hij zou dit willen
omschrijven als een leven van waarheid,
vrijheid, vreugde en vrede.
De godsdienst maakt d m oprechten chris
ten dienaar der waarheid. Hij weet, dat ten
slotte alleen dat wat waar is een toekomst
heeft, de leugen i9 bestemd onder te gaan.
Christus heeft zich genoemd: de Weg, de
Waarheid en het Leven
In de landen waar men deze norm der
waarheid heeft hoog gehouden of na
eeuwen hervonden, 19 het wetenschappelijk
onderzoek gaan bloeien, zooals ook ten on
zent de oprichting onzer oudste universitei
ten voortgekomen is uit den drang naar
waarheid, die de godsdienst der Hervorming
had gekweekt.
Spr. kenschetst in de tweede plaats de
vrijheid als een typisch christelijke deugd.
Met trots heeft dg christen in alle eeuwen
zich tegenover staatsdwang of kerkelijke
tyrannie beroepen op het woord van Pau-
lus; „Indien de Zoon U zal vrij gemaakt
hebben, zoo zult gij waarlijk vrij zijn"; ook
logisch, want wje innerlijk vrij is gewor
den van al wal bond en naar omlaag trok,
kan de fiere vrijheid, die de menschelijkc
persoonlijkheid dan als haar hoogste recht
heeft verovem. niet meer verliezen door
uitwendige banden.
Maar ook zij, die meenen, dat godsdienst
somber slem', hebben de draagkracht van
het Christendom onderschat. Ware vreugde
wordt slechts daar geboren, waar het ge
noegen niet als do-l in zichzelf wordt door
leefd, maar hoogstens als zinnebeeld van
hoogere genieting wordt aanvaard. Alle
dichters zijn er om er ons aan -te herinne
ren, dat men slechts kan spreken van
vreugden der ziel.
Als vierle kenmerk van den christen
noemt spr. de vrede. Hij verslaat daar
onder de harmonie van het op zichzelf on
gelijksoortige. Hij bedoelt dus niet in de
eerste plaats rust na strijd, maar die har
monie, die aan ahe onvrede vooraf is ge
gaan. Het Christendom ziet aan het begin
en aan het eind der lijden vrede en een der
eerste ervaringen van het christelijke
ideaal achi spr., dat er in het veel stem
mige Teven, waaraan ieder mensch deel
heeft en dat hem zc/> dikwijls uit zijn even
wicht rukt, een symphonie ontslaat, die het
gevoel van wanklank en disharmonie op
heft.
Als spr. dus de vraag opnieuw stelt of
deze godsdienst nut heeft, meent hij onvoor
waardelijk bevestigend te kunnen antwoor
den.
Spr. wil echter ook nog de vraag behan
delen, of het nu zoo noodig is deze nuttige
zaak aan anderen 4e brengen, die zich mis
schien niet van harte kunnen geven, of die
een andere godsdienstopvatting aanhangen.
Gaat niet veel van het z g. nut teloor door
den onvrede, die de godsdienstpropaganda
teweegbrengt? Wordt in haar dienst de
waarheid niet dikwijls verdraaid of ver
zwegen, de vrijheid als hoogmoed bejegend
en uit overwegingen van oefening in oot
moed in slavernij" verkeerd?
Ondanks dat géloöft hij toch dat de goe
deren, die de godsdienst, zooals b.v. de
paedagoog Ligthart dien verstond, reeds in
het kindergemoed kan aanbrengen, van on
vergelijkbaar grootsr beteekenis zijn. Bij het
wezen van den godsdienst behoort zijn ver
kondiging. Was dit niet zoo, dan zou het
ook geen levensfunctie betreffen. Men kan
den vogel in de lente niet kwalijk nemen,
dat hij zingt, het kind in de weide, dat
springt en stoeit, de gelukkige bruid, dat zij
straalt en evenmin den waren christen, dat
hij getuigt.
Mjfar wanneer hij waarlijk zulke goede
ren aan den menschen te brengen heeft als
vrede," vreugde, waarheid en vrijheid, dan is
het toch ook meent spr. alleszins verklaar
baar, dat hij zich, noch duor vrees voor
heksenprocessen of inquisitie, noch door
ongunst of verkeerde beoordeeling, ja zelf9
niet door dood-zwijgen heeft laten weer
houden, om dat wal hij zag als het hoog
ste goed der menschheid bij anderen aan te
brengen. Wie dien godsdienst mist, zal toch
als hij oprecht is zijn nut niet kunnen ont
kennen, aldus besloot spr zijn met aan
dacht gevolgde en toegejuichte rede.
Van de gelegenheid om vragen te stellen
en van gedachten te wisselen met den spr.
werd door een drietal personen gebruik ge
maakt.
De heer Ladan, bepaalde zich tot een
tweetal vragen. Zoekende naar de waar
heid vroeg hij wal hij moest doen en naar
welke kerk hij moest gaan.
De tweede debater, oen Indiër, Poerba
genaamd, die excuus vroeg, dal hij zich niet
behoorlijk in het Hollandsch uitdrukte,
wees vasthouderd aan een door spr. ge
bruikt beeld op de disharmonie en op het
weinig samenslemmen in het groote we
reldorkest. Hij vroeg wie is de kapelmees
ter, die dit orkest dirigeert en waarom
grijpt hij niet in, als hij goede voor zijn
orkest wil
De laatste debater, de heer De Graaf, die
zich deed kennen als een materialist, ont
kende het nut van oen godsdienst, zooals
deze in de kerk wordt geleerd, die de we
tenschap en het vrije denken tegenhoudt.
Godsdienst is volgens hem veeleer alge-
mecne menscbenliefde.
De vrager3 werden vrij uitvoerig door dr.
O. beantwoord.
De eerste en de iaatste waren echter nog
niet bevredigd De heer Ladan riep harts
tochtelijk uil dat hii zoo gaarne de waar
heid wilde weten en dat de spr. hem onge
lukkiger liet gaan dan dal hij was gekomen.
Ook de laatste debater was teleurgesteld
en wilde wel dal mr-n ook eens een vrijden
ker liet optreden De voorzitter meende dat
dit dan op drn weg lag van ds vereeniging
„De Dageraad". De Middaghoogte zou dan
overwegen of van harentwege debat zou
moeten worden gevoerd. Hij deelde verder
mede dat op Maandag 10 December dr. A.
H .de Harlogh zal optreden met het onder
werp: Waanzin of godsdienst.
Lezing dr. Saleeby.
Gisteravond hield de Leidsche Studenten
Geheelonthouders Vereeniging een vrij goed
bezochte bijeenkomst in het Universiteitsge
bouw Kloksteeg, alhier Spreker was de be.
kende specialist op het gebied der eugenese
(-rashygiëne) dr. C. W. Saleeby, lid van de
Royal Saciely of England. Eugenese betee-
kent van een goed ras stammend.
Er zijn verschillende manieren, waarop
,een ras ten -onder kan gaan Een van de
schandelijkste is door oorlog te voeren, hier
door toch sterven de jonge, sterke, gezonde,
dappere, toegewijde menschen, die worden
uitgezocht om jong te sterven, en niet al
leen dat het individu gedood wordt, doch
hierin ook het toekomstige geslacht. Hieraan
was de val van Rome te wijten, de onder
gang van Griekenland aan de malaria.
Zoo zijn er ook vergiften, die niet al
leen het individu aantasten, maar ook het
ras „racial poisons" (Fas-vergiften), noemt
dr. Saleeby deze, doch prof. Forel (Zürich),
duidt ze aan met den naam „blastophthoria"
Voorbeelden van de laatste zijn lo. lood
2o alcohol.
Spreker haalde Lucreliu9 aan, waar deze
zegt hoe van generatie op generatie de le
venslamp 'overgedragen wordt De ras-ver
giften dooven de levenslamp.
Omdat de 9preker een rede hield voor hen,
die de wetenschap beoefenen, wilde hij 4
wetenschappelijke methoden naar voren
brengenlo. experimenteele methode van
'Stockard, professor in New-York. Een proef
van 10 jaren op Guineesche biggetjes, die per
week 1 uur aan alcoholdamp waren bloot
gesteld deed zien, welk een verderfelijken
invloed de alcohol had op het nageslacht de
zer dieren^ 2o. Microscopische methode van
Berlholet CLausanne) microscopisch onder
zoek wees uit, dat de kiemcel vergiftigd
wordt door alcohol 3o. Slatetische methode
van Mjoën: in 't meerendeel eer gevallen
bleken de kinderen geboren voordat de vader
ging drinken superieur te zijn dan die ge
boren, nadat de vader dronk 4o. Sociologi
sche methode 1. Laitinen, professor te Hel-
singfors kinderen van matig of veel-drin-
kers inférieur aan die van de geheelonthou
ders.
De ondergang van Babyion, Egypte, Grie
kenland, Rome en misschien ook van Frank
rijk is te wijten aan de decadentie van het
ras. Niet dat alcohol hiervan d e oorzaak ia,
maar gewis een oorzaak.
De drooglegging in N.-Amerika behandeld
wijst spreker er op, dat de hedendaagsche
jeugd niet meer met alcohol vergiftigd wordt
De Amerikaanse he staatsburger beschermt
zijn ras, „guards his race". Over vier vijf
eeuwen zal de Amerikaan over ons denken
zooals wij nu over Azië.
Alcohol is een „ras-vergift". Wij behooren
de beschermers van ons ras te zijn, uit
hoofde daarvan moetpn we den alcohol be
strijden.
Na afloop werden eenige vragen gesteld,
o.a. Wanneer is verbod gewenscht Vol
gens spreker is een verbod gewenscht wan
neer de overgroote meerderheid zich hier
voor verklaart. Wordt het eerder ingevoerd,
dan zal de uitwerking noodlottig worden.
Onder de aanwezigen merkten we op den
Senaat van de Universiteit
Genootschap voor Zedelijke Volkspolitiek.
Vanwege het district Leiden van het Ge
nootschap voor Zedelijke Volkspolitiek zal
dezen winter een serie voordrachten gehou-
I den worden over: „De zedelijke grondslag
der politieke partijen."
De volgende personen hebben zich bereid
verklaard over dit onderwerp te spreken:
Mr. D. A. van Eek, voor de S.D.A.P.; prof.
dr. B. D. Eerdmans voor den Vrijheidsbond;
mevr. H. W. B. van Itallievan Embden
voor de Vrijz.-Dem Partij; dr. J. A. N. Knut
tel voor de Comm. Partij; mr. dr. J. Schok
king voor de Christ.-Hist. Partij.
O.ok een Katholiek en een Anti-Revolutio
nair waren uitgenood)gd, maar zij hebben,
de bedoeling van hel Genootschap waardee-
rende, om persoonlijke bezwaren bedankt.
Het districtsbesluur heeft toen om verschil
lende redenen gemeend, het bij de bovenge
noemde vijf voordrachten te moeten laten. Zij
worden gehouden op de Woensdag-avonden
21 en 28 Nov., 12 Dec., 6 en 13 Febr.
Uitgaande van de overtuiging, dat de
kracht en de toekomst eener partij ligt in
haar zedelijken grondslag, bedoelt het be
stuur door deze voordrachten deze grondsla
gen duidelijk in het licht te stellen, opdat er
nog een ander politiek inzicht worde verwor
ven, dan bij de verkiezingssj>eeches mogelijk
is, hetgeen den velen zoekenden in en bui
ten het genootschap zal helpen om hun eigen
politieke richting te bepalen Na elke voor
dracht zal er gelegenheid zijn tot het stellen
van vragen aan den inleider.
Wie het groole belang der staatkunde in
ziet, en zijn eigen onwetendheid en onver
schilligheid in dezen uit den booze acht, zal
stellig niet verzuimen van de gelegenheid,
die hier geboden wordt, gebruik te maken.
Nadere bijzonderheden zullen tijdig per ad
vertentie in dit blad bekend worden ge
maakt.
Carl Flesch.
Ie Abbonn..-Concert
De Koos.
Wij hebben haar gisteravond weer gehoord
hoe kan hel ook anders op een viool-concert;
nu werd zij uitgevoerd door niemand anders
dan Carl Flesch, die in zooverre origineel
was, omdat hij in dit seizoen, althans in
Leiden, de eerste is, die haar op zijn pro
gramma heeft staan. Wij zullen nu het goede
voorbeeld van Flesch volgen en bij den aan
vang van het seizoen uitleggen, wat een
„Chaconne" beteekent Een Chaconne dan js
een compositie, geschreven voor een instru
ment. Zij voert over een basso ostenalo (dat
is een steeds veranderende contra-punctee-
ring over eenzelfde melodie) in langzame
voortschrijdende beweging nieuwe variaties
uil
De Chaconne van Bach plus het viool
concert van Tschaikowsky waren om zoo te
zeggen, de hoofdnummers van het program
ma daarmee willen wij niet beweren, dat
zij als zoodanig ook het meest inponeerden.
Wat betreft Tschaikowsky's viool-concert,
dat geschreven is met orkest-begeleiding,
kunnen we volstaan met te zeggen, dat het
op een kamermuziekavond met begeleiding
van piano en dan nog wel van een dichten
vleugel, die allesbehalve een groot klank
volume verspreidde, lang niet tot zijn recht
kwam. Beide kunstenaars L. Schnitzler en
Carl Flesch konden op deze manier geen
eenheid vormen. Het is knap gespeeld, na
tuurlijk, daarvoor is het Flesch, maar heele-
maal bevredigen kon hij ons in deze compo
sitie niet.
Het programma na de pauze was gewijd
aan een nog jonge kunstenaar, namelijk E.
W. Korngold Uil ditna suite opus 11, be
staande uit verschillende kleine, we zouden
kunnen zeggen momentopnamen, speelde
Flesch o.a. „Marech der Wache", dat het
doffe slappen van de wacht door den nacht
weergeeft en „Mummerschanz", frisch en
vroolijk hoort men dfen Schot zijn Hornpipe
blazen. Gartenszeni, hoewel mooi van stem
ming, i9 misschien wat te lang.
Flesch eindigde met de bekende kleine
repertoire-stukken Grave, v. Fr. Bach
Prael, en Allegro van Tugnani Kreister.
Verder een bewerking van Kreisler over
Schubert's Balletmusik aus Rosamunde.
Het succes groeide aan, hoe kan het ook
ander9, waar Flesch aan het woord i9
Flesch met zijn gemakkelijke techniek, zijn
Schwung, zijn mooie toon en weergave.
L. Schnitzler was een waardig partner,
alleen klonk het geluid vaak te dofde vleu
gel had best open kunnen zijn.
Met Ave Maria van Schubert, als toegift,
werd deze avond besloten, die de eerste was
in de serie-De Koos.
BINNENLAND.
Opening van de vergadering van Raden
van Arbeid. De voorzitter ovei bezniniging.
Uitsluiting in de Twentsche textielnijver
beid.
De geallieerden en der Dnitsche eg-kroon
prins r r
BUITENLAND. -
Amerika weigert, gezien de Fransche
voorwaarden, deel te nemen aan de econo
mische conferentie.
De Putsch in Beieren Is mislukt. De lei
ders gevangen of gevlucht
Een rede van Baldwin. 0
De heer E. A. Muyderman alhier is te
'e-Gravenhage geslaagd voor het examen
M. O. akte IC. I. (wiskunde).
Voor het examen vrije- en orde-oefe
ningen is te 's-Gravenhage geslaagd Mej. E.
A .T. J. Fleerkamp, alhier.
Voor het examen apothekers-assistent
waren opgeroepen vier candidaten; geslaagd
zijn de. dames C. G. M. Hartman, geb. te
Delft, en J. v .d. Ploeg, geb. te Rotterdam,
en de heer H. G, de Zoete, geb. te Tilburg.
Dr. Verviers verzoekt ons het volgende
te melden-
De stroom van ingekomen adhaesiebetui-
gingen met den inhoud van het adres aan
H. M, de Koningin is zoo overstelpend groot,
dat bericht van ontvangst.of individuecle be
antwoording buitengesloten is. Ik moet dus
volstaan met lang9 dezen weg aan de afzen
ders mijn dank te beluigen voor de betoonde
belangstelling Bovendien zal ik een speciale
oplaag doen afdrukken van mijn blad „Ka
tholieke Staatkunde", waarin eenige veel ge
maakte opmerkingen beantwoord worden en
hiervan een exemplaar doen toezenden aan
de briefschrijvers, voor zoover ze gere-;
gistreerd zijn.
Op de algemeen gestelde vraag, of een ka-
'binet van wilskrachtige en bekwame man
nen wel te vinden zou zijn, kan geantwoord
worden, dat van meerdere kanten thans po
gingen gedaan worden, om zoodanige man
nen bijeen te krijgen. De sympathie voor mijn
plan onder de leidende kringen, ook onder
tegenwoordige en vroegere gezagdragers, is
zóó groot dat thans de mogelijkheid van een
„sterk bewind" aanwezig is. Dit zou dan kun
nen optreden, of nu reed9, of zoodra nog en
kele maanden van zwak parlementair be
wind, den chaos definitief gemaakt hebben.
Aan de pas verschenen verslagen om
trent 's Rijks verzamelingen van geschie
denis en kun9t (Museumverslagen over 1922
ontleenen wij het volgende:
Rijks-Prentenkabinet. Zoowel de teeke-
ningen en de prentenverzamclingen werden
vermeerderd door aankoopen en schenkin
gen, terwijl ook de topografische en histo
rische alla3, de portretten, technische, re
productie, negatieven en documentenverza
melingen niet onbelangrijk werden uitge
breid.
Het aantal bezoeken dat aan de studie
lokalen van het Prentenkabinet werd ge
bracht bedroeg 1719 (tegen 2146 in 1921);
hierin zijn begrepen 188 bezoeken op 27 Za
terdagavonden. Het trekt de aandacht, dat
de bezoeken aan het Prentenkabinet steeds
achteruitgaan; in 1920 bedroeg het aantal
2337 Waaraan is dit te wijlen?
Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
De aanwinsten vermelden een reeks voor
werpen verkregen door aankoop of schen
king. De opgravingen werden geregeld voort
gezet. Het mu9eumbezoek. dat sinds 1921
weer stijgende was (1920 9910, 1921:
11483Vis thans weer minder geworden, n.l.
9819 personen.
Rijk9-Elhnographisch Museum te Leiden.
Het verslag loopt over het tijdvak 1 Oc
tober 1921 tot 30 September 1922. De werk
zaamheden worden geregeld voortgezet en
voornamelijk wat het catalogiseeren der
groote en belangrijke verzamelingen aan
gaat wordt aan het museum met bijzon
deren ijver gewerkt.
Het museum werd weder zoowel door
aankoopen als door geschenken verrijkt Het
werd bezocht door 5986 personen (5140 in
1921), weliswaar opnieuw een vermeerde
ring, maar nog altijd zeer gering al9 men
bedenkt, dal een der beroemdste musea van
Europa, bezocht wordt door nog niet gemid
deld 20 personen per dag. als men het jaar
op 812 werkdagen rekent. Het museum toch
is op Zon- en feestdagen gesloten.
Vanwege de Secretarie wordt ter ken
nis van de leden van den Raad gebracht, dat
de eerstvolgende vergadering van den Ge
meenteraad zal plaats hebben op Maandag
