No. 19519. DONDERDAG 25 OCTOBER Anno 1923. EERSTE BLAD. Officieels Kennisgevingen. STADSNIEUWS. BINNENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. GEMENGD NIEUWS. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES I 80 Cts. per regel. Bi) regelabonnement belangrijk legeren prijs. Kleine Advertentiên, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en Zaterdags 50 Cts., bi) een maximum aantal woorden van 80. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven JO Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindspleln Telefoonnummer» voor Directie en Administratie 175 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANTi Voor Leiden per 8 maanden ƒ2.85, per week 0.18. Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week ,..éV 0.18, Franco per post 2.85 portokosten. dit nummer bestaat uit TW^E Bladen GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP. Aan den gemeentelijken vischwinkel Vischmarkt 18, tol. 1225 is VRIJDAG ver krijgbaar SCIIELVISCII a 10.14—10.28, SCHOL a f 0.21—10.48, KABELJAUW a 10.40, ZUIDERZEEBOT a f 0.46, en TARBOT it 10.65 per pond. N. C. DE GIJSELAAR, Burgem. Leiden, 25 October 1923. DRANKWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis, dat door P. T. J. Raams, te Leiden, een verzoek is inge diend tér bekoming van verlof voor den ver koop van alcoholvrijen drank voor ge bruik ter plaatse van verkoop in het perceel Langebrug No. 40. N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 25 October 1923. NederlandEngeland. Voor de Leidiche afdeeling van het Ge nootschap „NederlandEngeland" trad gis teravond de heer John Stelling, uit Londen, ,op met voordrachten uil de werken van iCharles Dickens. T De voorzitter der afdeeling, prof. J. Ph, iVogel, leidde den spreker bij het publiek in en wees er op, dat Dickens ook ten onzent groole populariteit geniet, vooral onder de pudere generaties; een populariteit, die on afhankelijk is van stand of leeftijd. De lieer Stelling toonde, dat zijn roem als Dickens-verlolker nn>t onverdiend is. In een [reeks passages uit verschillende romans van den Engeischen schrijver beeldde hij niet steeds wisselende dictie en passend gebaren spel een aantal der meest typische karakters yan Dickens op treffende wijze uit. Achter eenvolgens hoorden wij den ouden vrek Scrooge en Marley's geest uit de „Clirist- was Carol" en den verrukkelijk weergege- yen Kerstmaaltijd ten huize van den armen klerk Bob Cratchit uit hetzelfde boek, dan iafschuwelijken kostschoolhouder Squeers* tilt „Nicholas Nickleby", den huichelaar Uriah Heep uit „David Copperfield", en nog leen aantal personnages uit Dickens' wer ken. Kostelijk was ook de dialoog tusschen de beide Well era, vader en zoon, uit de „Sickwick Papers". De heer Stelling heeft door zijn meester lijke voordrachtkunst het talrijke audito- trium gedurende ruim twee uren weten te boeien en te vermaken. De voorzitter der af deeling, den spreker ui tnaam van alle aan wezigen hartelijk dankend voor zijn voor treffelijk „recitals", sprak de hoop uit, dat het gehoorde van dezen avond velen er toe zou brengen Dickens' werken te lezen of te herlezen. Hildebrand-avond. De Hildebrand-avond, gisteren in de ge heel bezette groote Stadszaal, is in alle op zichten een succes geweest. Dit moet ons dadelijk uit de pen, al is het heter bij het begin dan bij het eind te be ginnen. Het begin dan was de opening door ds. Fokkema, rector van de Zendingsschool te Oegstgeest. Wat hij zei, op vaak geestige wijze, geheel in de lijn van een Hildebrand- ayond, met uitdrukkingen, ontleend aan helden van Hildebrand, gaan wij niet be derven door le trachten het hier getrouw werr te geven. Dal mpoie moeten de afwe zigen nu maar missen, evenals zooveel meer. 't Was eeq woord van welkom en tege lijkertijd een slotwoord. Ook een woord van dank. Dank aan het damescomité, dat de belangen der Zendingsschool, ten bate waarvan deze avond was georganiseerd en strekken moest, behartigt; dank aan de groep dames en heeren, die zich welwillend voor het bereiken van het beoogde doel had den beschikbaar gesleld; dank aan de fir ma's Gebr. De Leeuw en A. Brijnen voor planten en piano; dank aan de vele belang stellenden, die opgekomen waren. 't Was ten slotte tevens een ernstig woord, ons bepalende niet enkel en alleen lot Hil debrand en zijn Camera Obscura", maar daar overheen ook bij drie Zendingsreden van Nicolaas Beets en dan bij de Zending zelve. Na dit aangename en goede woord is er nog heelwat goeds te hooren en te zien gegeven. Bepalen wij ons eerst tot datgene, wat dezen avond stempelde tot een Hildebrand- avond, waardoor de Hildebrand-belofte, welke het programma inhield, is vervuld geworden. on8 drie tooneeltjes in beeld getoond: de oudervreugde en de vnendenhartelijkheid; het Diakenhuis-man- M20if9efl 0na meelijwekkend zijn historie verteld en wij waren toeschouwers op den thee-avond bij de familie Stastok. En er is genoten en het spel der dilettanten is ge waardeerd en het heeft hun niet aan leeke- nen van erkentelijkheid en hulde ont broken. Wij hebben ook enkele aanmerkingen ge hoord in de pauze9 en na afloop, en er wa ren voor op critiek belusten zeker gegronde te maken en ver af zittenden en hoog ge plaatsten hadden het minder goed getroffen dan vooraanzitlers en laag gezetenen en Maar genoeg. Want het staat vast, dat men tevreden kon zijn en dat er goed is gewerkt. Niet enkel door Gerrit Wilse, Klaartje Donze, Hateling, mevrouw Stork, het Dia kenhuismannetje, Hildebrand, Koosje van Naslaan en mevrouw Dorbeenmaar door allen, over de geheele linie. De rollen zaten er best in. Aankleeding, kleedij en grimeering wat waren en deden die menschen heel an ders als wij waren in orde. Voorts nu 9tappen wij van het Hilde- brand-deel af declameerde een dame nog „De zeven wilgqp", van Adama van Schel- tema en de heeren W. Fontein en J. M. J. Baak brachten met hun knap viool- en piano-spel een zeer op prijs gestelde afwis seling. Al zijn aan een avond als deze veel kos ten verbonden, wij gelooven wel, dat de op brengst voor de Zendingsschool bevredigend zal zijn, hooger stellig dan het bedrag, het welk Keesje onder zijn hemd droeg. Te meer, waar zoowel op dezen avond als op den welgeslaagden kindermiddag nog een en ander verkocht is ten bate van de School. Zoo zijn wij dan nu aan het eind onzer mededeelingen en hadden wij nu eigenlijk behooren te zeggen datgene, waarmede wij" begonnen _zijn. Verain'n Groningen. In de Harmonie werd gisteravond onder leiding van den voorzitter, den heer H. A. Vriend, de jaarvergadering gehoudep van de Verain'n Groningen. -Er was echter utile dulci een ontspanningsgedeelte toe gevoegd aan het zakelijke gedeelte, dat wij echter het eerst maar zullen vermelden. De voorzitter kon na zijn welkomstwoord ge wagen van een opgewekt leven in de jonge vereeniging, die nu juist een jaar bestaat en die in een behoeft# blijkt te voorzien. De samenbrenging der Leidsche Groningers is een succes geworden. Trouwens het leden tal, reeds een kleine honderd, spreekt voor zichzelf. Het is echter nog voor uitbreiding vatbaar I De rekening van den „puutholder" ver meldde aan inkomsten f 600.66, aan uitga ven f 652 26, zoodat er goed geboerd is. Een batig saldo van f 48.89 is er over. De kascommissie bevond alles in de beste orde, zoodat de penningmeester de heer P. Wede- meyer, onder dank werd gedechargeerd. Door de „sikketaoresse", mevr. de Jonge, werd een keurig verzorgd jaarverslag uit gebracht, dat onder dankzegging werd goed gekeurd. Met overgroote meerderheid werden de beide aftredende bestuursleden, de heer Vriend en mevr. ten DykeBos herkozen, de eerste wederom als voorzitter. Het verpoozingsgedeelte bevatte een voor dracht van den heer Germ Eist, uit Dén Haag, die de aanwezigen vergastte op voor lezing van een nieuw tooneelwerk van eigen hand. De heer Eist heeft al meerdere Groningsche tooneelwerken vervaardigd en we durven veronderstellen, dat men daar wel spoedig mee kennis zal maken. Het nieuwe werk, een drama in drie bedrijven, getiteld „Een sneu bestek" werd warm ont vangen en de heer Vriend was bij zijn woor den van dank ongetwijfeld aller tolk. De officieel©' bijeenkomst ging toen over in een officieuse en dat is den Groningers wel toevertrouwd. Gezelligheid kent geen tijd, en dus.. Resultaten Invaliditeitswet Raad van Arbeid Leiden. Stand op 1 October 1923. Aantal Jaarl, bedmg Invalidileitsrenten 126 20.717,06 Ouderdomsrenten 897 133.224. Weduwenrenten 78 12.718,42 Wezenrenten. 148 24.639,94 Bij Kon. besluit is bevorderd tot ijker der maten en gewichten te Rotterdam de adjunct-ijker G. Walstra, alhier. De gisteren ten bate van „Het Roode Kruis" alhier gehouden schaalcollecie heeft opgebracht f 819.06 en de verkoop van vlaggetjes f 306.967*zoodat in totaal een bedrag van f 1126.027* is ingezameld. Wij vestigen de aandacht op- een, in dit blad voorkomende, advertentie van het Leidsche Volkshuis, waarin een voordracht over het „Esperanto" wordt aangekondigd. Dinsdagavond a.s. zal vanwege de Ned.-Duitsche Vereeniging afd. Leiden en Omstreken in het Volkshuis een voordracht gehouden worden, welke zeker de aandacht van velen ten volle waard is. Prof. dr. Kessner, uit Duisburg, zal zijn toehoorders een beeld geven van de gewéldige rol, die het ijzer en de ijzerinduslrie in de wereld speelt. Hij zal doen zien hoe het ijzererts uit de mijnen gewonnen wordt, de voort brenging van hel metaal in de hoogovens en staalwerken, daarna hoe het verwerkt wordt in de gieterijen, hoe het geperst en gewalst wordt-, om dan over te gaan tot de aanwending van ijzer en staal in de be langrijkste takken van industrie. Prof. Kes§- ner heeft voor dit. doel gemeenschappelijk met de „Ufa' -filmmaatschappij te Berlijn een reeks van hoogovens, staalfabrieken, walswerken, enz. in film opgenomen en voor het eerst in den photografisChe tech niek trickfilms. dat zijn beweeglijke teeke- ningen, ingevoerd. Deze trickfilms dienen tot toelichting van bet verloop van het scheikundige proces in den hoogovens, in de Bessemer peer enz. en hebben in voor ingenieurs gehouden voordrachten groot succes gehad De spreker beschikt boven dien over de nieuwste lichtbeelden, die de „Deutsche Maschinenfabrik A. G., te Duis burg, heeft doen vervaardigen, waardoor hij in de gelegenheid is, Gen afgerond beeld le geven van de beteekenis der grootindustrie op het gebied voor het geheele economische leven. De voordracht zal een bevattelijk karak ter dragen en tegen een matigen entréeprijs voor ieder toegankelijk zijn. Aangehouden is C. J. v. D., verdacht van verduistering van een rijwiel, door hem gehuurd, maar niet teruggebracht. textielarbeiders in geheel Twente en den Gelderschen Achterhoek zal hebben, in dit verband meenen wij niet te mogen ver zwijgen, dat de firma Van Heek en Oo. "P afdoenden Bteun van alle in een vorig schrijven met name genoemde textielonder nemingen zal kunnen rekenen en wel op zeer korten termijn. Totaal 1249 191.299,42 Dit alle zijn loopende renten. De gevallen, waarin het rentegenot door overlijden, her stel der validiteit vof om' andere redenen op hield, zijn er dus niet inbegrepen. Aantal gevallen waarin geneeskundige behandeling werd toegestaan 271. Nog in observatie 27. Op uitnoodiging vaü de Vereeniging Instituut voor Tropische Geneeskunde Rot terdamLeiden heeft gisteravond dr. J. D. Kavser, lector in de huidziekte aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde, in de collegezaal van dit Instituut een lezing ge houden over framboesia tropica. Er was voor deze lezing, door talrijke lichtbeelden verduidelijkt, veel belangstel- ling. j -Dr. Fr. Kos9mann, assistent aan de Rijksuniversiteitsbibliotheek alhier, ls be noemd tot adjunct-bibliothecaris aan d© gfe meentebibUotheek te Rotterdam. De Vlootwet. Men deelt van Roamsche zijde aan het „Hbld.", dat eerst het berioht inzake ae coalitie beeft tegengesproken, thans mede, dat in dat bericht de hoofdzaak waar is. En men voegde daaraan toe, dat de lei der der Regeering niet alleen de R.-K. Ka merfractie, maar ook de Roomsohe Pers op de politieke gevolgen van een verwer ping der Vlootwet heeft gewezen. Do voor zitter van den Ministerraad heeft, in ver band met de bezwaren van sommige bla den tegen de Vlootwet, aan de redacties van de toonaangevende Roomsohe bladen doen weten, dat het geheele Kabinet zou aftreden, indien de Vlootwet werd ver worpen, en datalaarna van een handhaving der rechtsohe coalitie geen 9prake meer kon wezen. De heeren Ter Hall (V.-B.) en Gerretson (Chr.-Hist.) zijn beiden ziek. De heer Ter Hall lijdt aan een hart aandoening en zijn arts heeft hem elke emotie ten stelligste verboden. Desondanks rekent men er op, dat hij bij de stemming oveT de Vlootwet zal tegenwoordig zijn. Op dein heer Gerretson wórdt niet ge rekend, daan* hij niet vervoerd mag wor den Do heer Sannes (S.-D.), die ook ern stig lijdende is, was reeds eenmaal aan wezig, maar bleef do verdere dagen thuis. Ook hij zal echter komen stemmen. („Tijd.") Bij die Tweede Kamer is ingekomen een missive van H. Brouwer, te Amsterdam, ten geleide en tot toelichting van 66 lijsten, bevattende volgens opgave 1693 handteekeningen van Doopsgezinden en van verklaringen van, volgens opgave, 1070 Doopsgezinden, allen naar aanleiding van of als adhaesie aan het adres van dr. A. Kis o.8., houdende verzoek tot verwer ping van het Vlootwet-ontwerp. Deze missive is aangenomen voor ken nisgeving. Uit de textielnijverheid. Gasteren is, naar „Het Volk" meldt, bij de samenwerkende textielarbeidersorgani saties in Ensohede een brief van de pa- trooens ingekomen, die luidt; In antwoord op uw schrijven d.d. 22 de- eer, met bijlage, waarbij u ter onzer ken nis brengt, dat de arbeiders der weverij Cremersmaten op dezer den arbeid te gen het verlaagde loon niet zullen hervat* ton, meenen wij niet te mogen nalaten n t# wijzen op de vérstrekkende gevolgen, die dit niet alleen voor de arbeiders dier weverij, doch ook voor de ander© arbeiders dier* elf de fabriek, daarna voor omstreek© alle in once gemeente werkzame textielar beiders en ©lotte voor nagenoeg oti© Bij K. B. is met 1 Jan. 1924 aan J. de Bloauw, te 's-Gravenhage, op zijn ver zoek, eervol ontslag verleend als commies bij het Dep. van Waterstaat. De heer J. E. van der Wielen, redac teur bij dé tachi-grafisohe inrichting der Tweede Kamer, zal met ingang van 1 No vember den dienst met pensioen verlaten. Do Minister van Binnenlandsohe Za ken heeft tot de verschillende Departe menten en andere Rijksinstellingen een brief gericht, waarbij verplicht wordt ge steld, gebruik te maken van de Algemeene Landsdrukkerij bij bet betrekken van druk werk. Alleen bij hooge uitzondering mag daarvoor van andere drukkerijen gebruik worden gemaakt. De brief staat in verband met het feit, dat de nieuwe directeur van de Landsdruk kerij sinds zijn optreden als zoodanig in Januari j.l., zich er mee bezig heeft ge houden de oorzaken op te sporen, waar door deze instelling steeds met een zoo be langrijk verlies werkte De nieuwe direc teur, de heer De Brave, die uit het parti culiere bedrijf is gekomen, is bezig, een i strenge reorganisatie door te voeren, om de Landsdrukkerij op zoo voordeelig mo gelijke oommercieele wijze te leiden. Hier- j toe is noodig, dat in den slappen tijd, wanneer het Kamerwerk ontbreekt, de drukkerij gebruikt wordt om de bestellin gen dor ministeries uit te voeren, doch te- vens, dat mogelijk wordt gemaakt, dat ook tijdens de zittingsperiode van de Kamer de departementen hun „spoedwerk" van de drukkerij zullen kunnen betrekken. Naar ons ter oore komt, vindt de Lands drukkerij daarbij - niet den noodigen steun bij de departementen, waarbij b.v. Water staat zich erg aanhankelijk toont aan zijn vroegere leveranciers. Naar wij vernemen, is een regeling in voorbereiding, waarbij een centrale oon- tröle op de departementale bestellingen wordt uitgeoefend. (,,Tel.M) Het Nederlandsch Genootschap tot Zedelijke Verbetering der Gevangenen zal den 12en November a.s. zijn 100-jarig be staan op feestelijke wijzo herdenken. Dit jubileum zal te Amsterdam worden gevierd. Naar aanleiding van het berioht van „De Tel." omtrent het verlof van den di recteur van den Postchèque- en Girodienst, den heer A. W. Kymmel, wordt dit Blad nader meegedeeld, dat dit verlof niet we gens ziekte is verleend, maar ten gevolge van een verschil van meenmg tusschen den heer Kymmel en den adviseur van do Ne derlandsch e Bank. Aangezien do heer Kym mel de verantwoordelijkheid voor het in- grijpen van de Nederlandsoho Bank niet wilde dragen, is hij met verlof gegaan. Naar verder vernomen wordt, heeft de heer Kymmel de sluiting van den dienst niet gewild, aangezien hij deze niet ge rechtvaardigd vond. Zijn plan was, voor alle rekeninghouders met blanco-rekenin gen te beginnen en intusschen de oude to coütroleeren. De heer Kymmel was even tueel wel bereid geweest tot decentrali satie over te gaan, maar minister Van Swaay verzette zich daartegen. Volgens de „N. R. O." worden bij-de Rijksbelasting-administratie sedert eenigen tijd voorbereidende werkzaamheden ver richt ln verband met een door de Regee ring voorgenomen technische herziening van bet tarief van invoerrechten op de basis van een verhooging van 6 pCt. tot 8 pOt. Voor koffie is evenals voor bier en thee ©en bijzondere verhooging in overwe ging. Het „Nederl. Weekbl. voor Zuivelbe reiding en Veeteelt" vernoemt, dat na 1 December niet meer mogelijk zal zijn, me langes af te leveren met een lager gehalte dan 15 procent natuurboter. Dit houdt verband met een ondershandsche afspraak tusschen de directeuren van de keurings diensten en de margarinefabrikanten. In do voortgezette jaarvergadering van den Ned. Protestantenbond, werden tot leden van het hoofdbestuur gekozen de heeren T. van der Blink, inspecteur L. O. te Lonneker; dr. L. Tb. Jorissen, substi tuut-officier van Justitie te Amsterdam, en dr. A. Mankes-Zernicke, voorgangster afd. N.P.B. Linker-Maasoever Rotterdam. Over een voorstel-Enscfoedé, dat een yerkorbe uitgave van de Leidsche Vertap ling beoogde, werd breedvoerig van go- dachten gewisseld. Tenslotte zegde de bij belcommissie toe, dat mettertijd de ver korte Bewerking, tevens van aanteekenin- gen voorzien, ter Sprake zal komen, waar- Op het voorstel werd ingetrokken. Op BINNENLAND. R. en W. van Leiden geven den Raad ln overweging in beginsel te besluiten tot het maken van een centrale rioleering der ge* meente voorloopig niet over te gaan tot demping van het Levendaal, maar wel tot directe demping van de Mare. De Tweede Kamer over de Staatsbegroo- ting voor 1924. Minister Ruys verklaarde, dat het Ministe- rie de verantwoordelijkheid der Regeering niet meer kan aanvaarden bij verwerping der Vlootwet. Verhooging van het tarief van invoer* rechten in voorbereiding. Het betrekken van drukwerk bij de Alg. Landsdrukkerij is door den minister-presi dent voor de Departementen en andere Rijks instellingen verplichtend gesteld. BUITENLAND. De actie der separatisten in Rijnland schijnt ten einde te loopen. Do Dnitsche Rijksraad over het conflict tnsschen Beieren en het Dnitsche rijk. Berichten over een stichting van een republiek de Palts, los van Beiezen. De ontvangst van de redevoering van Smuts. De Dnitsche nota aan de Commissie van Herstel. Maandag a.s. worden alle mijnen in het kezette gebied gesloten en alleen het aller noodzakelijkste onderhoudswerk zal ge schieden. voorstel van de bijbelcommissie werd f 15.000 beschikbaar gesteld voor een klei ne tekstuitgave van de Leidsche Vertaling, terwijl het voorstel-EDschedè (inzake die bijbeluitgave) omgezet in een motie, werd "aangenomen. De vergadering machtigde het hoofdbe stuur in 1924 een sociaal congres te hon den. Het zal een congres van algemeene voorlichting zijn, dat ieder op eigen koetea bezoekt. Het congres zal niet het stand punt van den Bond als zoodanig uitspre ken. De vergadering tal het volgend jaar ge- houden worden te Rotterdam. Als lid van de commissie van financioed* voorlichting werd gekozen de heer Vat Gulik (Hilversum). De heer Blooker bracht" aan den voorzit ter, die het hoofdbestuur verlaat, den der vergadering over. Op een kantoor aan de Zuid- Blaak te Rotterdam, kwam Dinsdag een koopman, die verschillende-coupons stof bij zich had. Hij bood eerst kantoorjassen en goedkoope servetten, die hij niet bij zich had, te koop aan. Voor de kantoorjassen vroeg hij 60 cents. De kantoorbediende J. G. kocht een kantoorjas en eenige servetten, die hij vooruit betaaldede levering zou volgen. Nadat deze zaak was afgedaan, haalde de koopman zijn coupons stof te voorschijn. Deze coupons kon hij dadelijk leveren voor f 40 per coupon. Do- zelfde kantoorbediende kocbl vier coupons, en een ander één coupon, welke contant be taald werdep. De koopman beloofde, wan neer hij de gekochte kantoorjas en de servet ten zou leveren, een adres van een kleerma ker op te geven, die goedkoop van de cou pons kostuums zou maken. De koopman is niet teruggekeerd, heeft ook niets meer afge leverd, en de coupons goed zijn gebleken van zeer inferieure kwaliteit en veel te duur be taald te zijn. -To en leden van hel personeel van „De Tijd", aldus'meldt het blad, gister morgen zich aan hun arbeid wilden begeven, bevonden zij dat ongenoode gasten „'t Kasteel van Aemstel" te Amsterdam, een bezoek had den gebracht. Zoowel in het kantoor der drukkerij en administratis, pis in de directie kamer, was veel overhoop gehaald, terwijl een der brandkasten was geforceerd, waaruit, naar nader bleek, een bedrag was ontvreemd dat den vorigen avond was ontvangen. De politie stelde een uitvoerig onderzoek in. Omstreeks zeven uur gis- leravond ontdekte de wachter van de spoor brug brand in de houtwolfabriek „Wilhel- mina", te Helmond. De geheele fabriek met eijn grooten - voorraad brandbare stoffen brandde uit. Slechts de muren bleven staan Omstreeks halfnegen was men den brand meester. Gebouwen en inventaris zijn op beurspolis verzekerd. De moordindentrein bijSchüt* torL De rechtbank te Osnabrück heeft be-* handeld de zaak tegen Kalt en Pommer, dief

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1923 | | pagina 1