AGENDA VAN DE WEEK.
Burgerlijke Stand v. Leiden.
KOMST EN LETTEREN.
A
INGEZONDEN.
BUITENLAND.
Donderdag.
Oud-Hortuszicht: Concert van do man
doline-club „Krcbustlipo". 8 nur nam.
De apotheek van „Hulp der Mensch-
heid", Hooigracht 48 is altijd geopend, doch
alleen voor ledeD van dat Ziekenfonds.
Do avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 13 Aug. tot
en met Zondag 19 Aug. waargenomen door
do apotheken der heeren: Q. H. Blanken,
Hoogewoerd 171, tel. 502 en P. du Croix,
Rapenburg 9, tel. 807.
RECLAME.
BMHUtS.C. J .v.OMMEREN
•- 'HavJemmer-wei 49 LftÖEN."W 291
Ons aanbod een proefwasch
voor hafven prijs (e behandelen
-■blijft nog sfeeds van kracW
'V..WI i'i-ii-»- 11 J
45
een bijdrage voor bet reddingswerk le
schenken.
De direcleur van hel Cenlraalbureau der
Ncderlandsche Reisvereeniging, de heer A.
Picters, hee/t het denkbeeld geopperd, dat
ter plaatse van het onheil een gedenktee-
ken zal worden opgericht. Dc leden der
Ncderlandsche Reisvereeniging, die hier
aan zullen bijdragen, kunnen zich reeds
thans wenden tot het Cenlraalbureau, Ko-
xiingin-Emma-kade 46, Den Haag.
Een b ij voegsel tot de „SI s. C t."
No. 157 bevat een staat van dc gevallen van
besmettelijke veeziekten in Nederland, voor
gekomen gedurende Juli. Daaraan ontleenen
wij de volgende opgave (de cijfers tusschcn
haakjes duiden het aantal eigenaren aan,
onder wier voc de ziekte voorkwam) mond
en klauwzeer bij de herkauwende dieren en
de varkens (476) kwade droes en huidworm
bij dc eenhoevige dieren 4 (1)schurft bij
de eenhoevige dieren en schapen 39 (12)
miltvuur onder alle vee 20 (15)hondsdol
heid 2 (2).
„Kcllner, je sleept met je
jas door mijn hors d'oeuvre".
„O, mijnheer, dat is niets erg; het is maar
een oud jasje."
GEBOREN: Arnold Hendrik, Z. van C.
W. Eiderborst en E. Seton. Lodewijk
Hendricus, Z. van L. H. v. d. Vos en C.
TaJfijn. Maria, D. van J. v. d. Berg en
K .v. d. Nat. Alida Susanna, D. van P.
Burgcrjon en J. H, Bekooy. Andries Jo
hannes, Z. van A. v. d. Linden en W. J. M.
Je Mair. Maria, D. van D. Nieuwenhui-
zen en J. Ilamet. Johannes, Z. van K. O.
dc Vries en J. A. A. v. d. Werff. Abra
ham, Z. van J. Linschooten en M. G. Es-
wilder. Cornells Johannes, Z. van A. K.
van Leeuwen en M. Zaal. Joha. Wou-
drina Marrigje, D. van P. P. v. d. Klis en
J. G. Jonker. Dorothea Henrielte Maria,
D. van D. H. v. Leeuwen en M. Schmeren-
beek. Dirk, Z. van D. Bosma en A. Boer
winkel. Pieter, Z. van S. Weeda en M.
Onderwater. Jansje, D. van J. Onderwa
ter en J. Miei'emet. Johannes, Z. van L.
v. d. Berg en W. J. Boer. Francina
Helena, D. van J. L van As en S. E. v. d.
Heijden. Johannes, Z. van W. Flander-
hijn en J. J. Kokkedee. Corns. Jobs. Jo
sef Maria, Z. van A. J. Verhaar en A. A.
Jtouwenhoven, Karei, Z. van K. Slikke-
lorum en E. Pret. Wijnand, Z. van C.
Springer en A. Nieters. Maria, D. van J.
J. v. d. Linden en M. Tegelaar. Grietje,
D. van J. Stravers en P. Bloemendaal.
Elizabeth, D. van C C. van Venetiën en A.
Binnendijk Francina, D. van B. Zand
bergen en C. Hendriks. Suzanna Elisa
beth Anna, D. van H. J. v. d. Mussele en
H. Moerman. Christiaan Johan Eusebius,
Z. van J. L. v Lilh en A. F. v. d. Heijden.
Izaak, Z. van G Teleng en A, ICoo-
renhob
GEHUWD: H. M. v. d. Bos jm. en D. W.
Ruigendijk id. M. G. Bon wedr. en J. A.
Heiotz wede. B. L. Harteveld jm. en C.
Abspoel jd. W. A. Ammerlaan jm. en 11.
v. Vliet jd. F. J. v. Kampenhout jm. en
H Mulder jd. A. v. Egmond jm. en B. S.
de Jong jd. J. H. Choufoer jm. en M. Plat-
teel jd. W. P. E. Broers jm. en G. C. Jur-
gens jd. H. Boom jm. en E. Azier jd.
J. Hemerik jm. en T. Hartevelt jd. J. A.
Vreeburg jm. en C. J. Molendijk jd. W.
v. d. Plas jm. en E. M. Boon )d.
OVERLEDEN: T. Kuypers Z. 2 m. A.
Smit Z. J1 d. Levcnl. Hind v. D. N. v.
TietC. C. Doove. F. F. Fraikin gesch.
56 j. P. B. Jurgons m. 34 j. M. Timp,
vr. 76 j. M KuijkPrins>vr. 34 j. J.
J. Gubbé wedr. 82 j. J. Gaarkeuken, m.
EO j. H. H. Haverkort m. 68 j. C. do
Mey. gesch. 47 j. G. Tieleman vr. 56 j.
M. A. v. Velzen D. 4 d. J. v. d. Zon
Z 2 m. D. J. v. d. Bogaard wedr 71 j.
„De Lakenhal".
Tentoonstelling van foto's en Teekeningen
van do Leidsche Grachten.
Het cachet van een oude stad is iets dat
zich lang weet te handhaven temidden vau
de steeds verder om zich heen grijpende
modemiseering en wel juist door het di
rect aan elkaar grenzen van een oud en
nieuw gedeelte komt het karakter van het
eerste te markant-ar naar voren.
Tegen het meestal nuchtere dat uit den
nieuwen tijd groeide, staat het knusse in
tieme en toch pittige uit een tijd die het
stellig niet aan grootheid ontbrak. Wo voe
len dit duidelijk bij vergelijking van de af
beeldingen van de vroegere Paa/rdensteeg
met het leuke grachtje en de Princessen-
kade met den huldigen breeden verkeers
weg. Hier was een verbouwing absoluut
noodzakelijk en voortspruitend uit gezonde
overwegingen heeft het verdwijnen van de
Paardesteeg dan ook geen leegte doen ont
staan. We moeten hierbij niet uit het oog
verliezen dat ook de tijd het zijne er toe
doet kleur en klank bij te brengen, want
wat ons in een ouden gevel zoo zeer boeit
naast den bouwstijl is het schoone kleuren
gamma van de verweerde steenen die de
wisselwerking van regen, wind en zonne
schijn er op heeft getooverd. Het Jevcn is
er over heen gegaan en dat voelen wo er in
na en doet het ons als schoonheid beleven.
We zien dit hier op deze tentoonstelling
verscheidene malen geïllustreerd. Een prach
tig geval is de ,,Waardgracht op Wasch-
dag". De ranke punfcgeveltjes van de oude
huisjes reien zich aan bcido kanten van
het water in een levendig ahythme, op de
hobbelige straat ligt de wasch te bleeken,
het blanke wit steekt scherp af tegen het
gore aangeslagen kalkwit in de huisjes, in
het smalle grachtje liggen een paar van
de voor Leiden zoo typische peurbootjes.
De „Geeregracht" voor demping geeft een
teekening in spijkerinkt met wat kleur van
J. E. Kikkert. Van Klinkenberg is er het
Amsterdamsehe Veer. Een geest van gemoe
delijkheid ademt het fijoe teekeningetjo van
het Utrechtsche Veer met het Veerhuis
door Kikkert. De krijtteekening van L. van
der Vliet, „Haringuitdeeling op 3 October-
raorgen" is tijdelijk van zijn plaats iu het
oude gedeelte van het Museum naar hier
verhuisd. Een minder gelukkige vertolking
van de ,,Mare met do Marekerk in het ver
schiet" is er van A. Baeyena; het doet wat
waaierig, onvast, terwijl juist dit stadsbrok
een stellig karakter heeft. Van den lagen
bedrijvigen walkant kijkt men vrij vlak op
het water waardoor dit minder als schei
ding van de beide Mare kanten gevoeld
wordt en daardoor het bijzondere karakter
aan de Mare verleent) in tegenstelling met
het Rapenburg met zijn hoogc walkanten,
waardoor statigheid ontstaat en hier meer
vertrouwelijke knusheid.
Wo zien hier nog hoe de Singels veran
derd zijn.
Do Zoeterwoudsche Singel verlom* zijn
landelijk karakter, de Seringebcrg verdween
als ook de molen ,,De Oranjeboom", maar
de pracht van de zich in het water spiege
lende boonien bleef behouden, hoewel do
Singel bebouwd werd, evenals de Witte
Singel waar vroeger alleen het Buiten Grocu
hoven lag. Er hangt hier nog een afbeel
ding van het koepeltje, dat juist op den
hoek van den Singel stond. In deze beide
Singels en vooral in het Rapenburg ligt
zoo'n voorname pracht.
Er kan daar op Lenteavonden in de bocht
van het Rapenburg bij do Kaiserstraat een
stemming heorschen, dio Gorter geinspi-
Tecrd kon hebben tot den schooncn aaiwarig
van ,,Mei".
Hel Mnsenzn Boymans.
Het Museum Boymans tc Rotterdam heeft
van dr. A. J. Domela Nieuwenhuis aldaar,
een schenking ontvangen, zoo belangrijk als
nog nimmer in de geschiedenis van het mu
seum is voorgekomen.
De schenker heeft zijn collectie bijeenge
bracht in den loop van meer dan dertig jaar.
Zij is voor 't grootste deel afkomstig uit En-
gelsch, Fransch en Ilaliaansch bezit. Alle
landen, lijden en richtingen zijn er in ver
tegenwoordigd.
Een beknopte lijst van de schenking, met
welker opstelling cenige maanden voorbij zul
len gaan, volgt hieronder:
Een crucifix, Ilaliaansch werk, pl.ra. 1400.
Twee-en-lwintig stuks email de Limoges,
voortreffelijke stalen uit de 15e en 16e eeuw,
van Limousin, Penicaud, Raymond e.a.
Achttien niello's (Ilaliaansch, Finiguerra)
Francsh en Duitsch werk uit de 15e en 16e
eeuw.
Vier miniaturen, (Ilaliaansch, Fransch en
Duilsch werk).
Dertig incunabelen.
Een kopergravure plaat uit den tijd van
Martin Schöng&uer.
Dne duizend stuks grapbisch werk w.o.
vrijwel compleet in uilgelezen staten het
oeuvre van Lucas van Leydcn, Alb, Dürer,
De Kïeinmeeslers, Duvet, Rembrandt, Ruys-
dael, Ostade, Mantegna, Pollajuolo, Mare An-
tonius, Goya.
Twee-honderd-vijflig teekeningen en aqua
rellen, oude en moderne kunst, w.o. Balding
Grien, Burchmaier, Michelangelo, Raphael,
Andrea del Sarto (7), Quercina (5), Pous-
sin, Claude Lorrain, Manteuel, Rembrandt,
Alb. Cuyp, Ostade, benevens een aantal Duit-
sche en Hollandsche teekeningen en aqua
rellen uit de 19e eeuw.
Zes beeldhouwwerken grootendeels uit de
llaliaansche Renaissance.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Copie van al of niet geplaatste stukken
wordt niet teruggegeven.
Helpt de ongelukkige Hongaarsche kinderen!
Hadden wij gehoopt, dat. na jarenlange
werkzaamheid, gepaard aan de hartelijk op
prijs gestelde medewerking van duizenden
pleegouders, de toestanden in Hongarije zoo
veel verbeterd zouden zijn, dat wij onze taak
als beëindigd konden beschouwen, de jong
ste berichten en statistieken hebben ons,
helaas, geleerd, dat, na een geringe verbete
ring de levensomstandigheden vooral wat de
kinderen betreft ten gevolge van de gesta
dige daliDg der kroonwaarde, tot hetzelfde
peil als 1920 zijn gezonken. De melknood en
de onmogelijkheid voldoende genees- en
kinderbewaarplaatsen enz. heeft de kinder
sterfte op ontstellende wijze doen toenemen.
Komt, slaan wij nogmaals de handen in
elkaar en laat ons gezamenlijk dezen win
ter honderden kinderen redden voor een tijd
perk van honger en koude, van ellende en
ontbering van allerlei aard.
Opgaven voor het begin October le wach
ten transport, met vermelding van gewensclit
geslacht, leeftijd, stand en godsdienst, zien
wij gaarne tegemoet hetzij aan ons bureau
(Rijnstraat 38, 's Gravcnhage) of bij het
plaatselijk Comité (D. M. van Nes, Vreewijk
straat 8, Leiden).
Gilten gelieve men te doen toekomen aan
onzen pcnningmeesler (Anna Paulownastr.
49, 's Gravenhage).
Het Centraal Comilé voor Hongaarsche
kinderen
Baron v. VREDENBUBGH, Voorz.
Mej. E. J. DE VOOGT, Secretaresse.
C. DE NEEF, Penningmeester.
Dr. TH. VAN SCHELVEN.
Baronesse v. VREDENBURCH—
HAVELAAR.
Mej. J. -II. KUYPER.
Mevr. STEGER—KRAETZER.
Ds. J. VAN DER LINDEN.
W. DE COCK BUNING.
's Gravenhage, Aug. 1923.
Oproep lol Vereenigingen.
De schoenmakers-vereen. „Door Vriend
schap Verbonden", verzoekt allen vereenigin
gen, die er belang bij hebben, aan de Kamer
van Koophandel en Fabrieken, alhier, le
verzoeken, van haar instemming te doen
blijk geven, omtrent het besluit, door de
Groningsche Kamer van K. en F. aange
nomen.
Mocht men dit besluit niet kennen, dan
is dit te vinden in het „Leidsch Dagblad"
van 31 Juli j.l.
Door onze Vereeniging is reeds een schrij
ven voor dit doel tot de Kamer b.g. gericht.
D. SCHILP.
P. S Vooral Middenslands-Vereenigingen
wil ik het ernstig in overweging geven.
RECLAME.
131
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Nu de stakingen in Duilschland zijn ge
ëindigd, zit Slresemann flink le paard en
men mag zeggen, dal Duitschland in langen
tijd niet zoo'n stevige regeering heeft gehad,
die op zulk een breede basis berust. Wat
bereikt worden zal? Aan voorspellingen
zullen we ons niet wagen. Vooral niet, waar
het meer is voorgekomen in de geschiede
nis, dat met veel verwachting tegemoet ge
ziene regeeringen tenslotte onvruchtbaar
bleken te zijn
Overigens leven we weer eens in een pe
riode van afwachten. Afwachten n.l., hoe
Frankrijk en België zullen reagecren op de
laatste Engelsche nota. Frappeerend is, dat
uit Londen voor de zooveelste maal weer
eens een optimistisch getint bericht komt,
aldus luidend:
„Er verluidt, dat aanwezingen, In goed-
ingelichte kringen le Londen ontvangen,
toonen, dat de Britsche nota waarschijnlijk
met zorgvuldige aandacht te Parijs zal wor
den bestudeerd. In bepaalde kringen te Pa
rijs schijnen de Britsche voorstellen te wor
den beschouwd als een grondslag biedend
voor bespreking en als niet noodzakelijker
wijs een verwerping zonder meer meebren
gend. Er wordt op gewezen, dat indien de
commissie van deskundigen de betalings-
capacileit van Duitschland zou vaststellen
op 50 milliard, het cijfer door Bonar Law in
Januari j.l. voorgesteld, het aandeel van Bri-
tannië in deze schadeloosstelling 11 milliard
zou zijn, gegrond op het percentage van
Spa van 22 pCt. Daar Engeland slechts
tracht 14.2 milliard (710 millioen pond ster
ling) te verkrijgen voor zijn betalingen aan
de Vereenigde Staten, zou het slechts 3.2
milliard (160 millioen pond sterling) hebben
te ontvangen van zijn schuldeischers op het
vasteland, die het in werkelijkheid ongeveer
1200 millioen pond sterling schuldig zijn.
In verantwoordelijke kringen te Parijs
schijnt men bereid te zijn om in ieder geval
zorgvuldig de vraag, te overwegen of op de
zen grondslag overeenstemming zou kunnen
worden bereikt en dit wordt in Engeland
als een zeer gunstig teeken beschouwd. Er
wordt op gewezen, dat de Britsche regee
ring geen prioriteit nastreeft voor haar be
talingen zooals in zekere kriDgen is be
weerd."
Wij beschouwen het bericht meer als een
poging, om de Engelsche regeling te Frank
rijk nog eens „lekker" te maken, meer niet.
Temeer, waar van de 50 milliard van Ja
nuari, waaraan Frankrijk toen niet wilde,
wel het een en ander zal afgaan, gezien de
Roerbezetting en de gevolgen.
Er is daarom, dunkt ons, helaas voor (op
timisme nog niet de minste reden.
Uit het bezette gebied weinig nieuws. Als
9anctie voor den laatsten aanslag te Dus-
seldoxf, heeft, de generaal van het brugge-
hoofd besloten, ti&t tot nader order alle ver
keer met om 't even welke vervoermiddelen
tusSchen de grenzen van Dusseldorf en do
grenzen van het bruggehoofd zal verbo
den zijn.
De dienst der militaire veiligheid le Essen
heeft 12 mannen gearresteerd, die deel had
den aan de sabotage van het Riin-Herne-
kanaal. Zij hebben bekend.
DUITSCHLAND.
Het ministerie Stresemann is nog aan
gevuld met baron von Rheinbahn tot mi
nister van de schatist. Te bezetten blijft
nog de portefeuille van buitenl. zaken.
Na afdoening van een aantal kleine ont
werpen, waaronder de wet inzake de
waardevaste posltarieven, is de Rijksdag op
reces gegaan.
Met ingang van 20 Aug. zullen de per
sonen- en bagagetarieven der rijksspoorwe
gen met 900 pet., de vervoertarieven voor
vrachtgoed en vee met 2000 pet. worden
verhoogd.
De waardevaste tarieven worden in het
personenverkeer op 1 September, voor het
goederenvervoer reeds op 20 Aug. inge
voerd Hel. slenJelgelal voor het goederen
vervoer is op 1.200.000 vastgesteld. Een
reis van Berlijn naar München zal volgens
het nieuwe tarief kosten: in de Ie klasse
20.9 millioen, in de He klasse 10.5 millioen,
in de 111e klasse 3.3 millioen mark.
Volgens de „Zeit" zal, niettegenstaande
de regeeringswisseling een zeker herstel
van de mark heeft bewerkstelligd, zoo spoe
dig mogelijk een nieuw betaalmiddel wor
gden geschapen, dat door zijn waardevast
heid een tegenwicht zal vormen legen de
noodlottige gevolgen der inllatie der laatste
maanden. De regcermg acht haar taak in
deze met de aanneming der goudleening,
welke in de eerste plaats een spaarleening
beoogt le zijn, niet afgedaan daar er ver
dere maatregelen noodig zijn voor het op
peil houden van den nieuwen munteenheid.
Onmiddellijk na haar optreden heeft de
regeering de beraadslagingen over deae
kwestie geopend en ook gisteren hadden be
sprekingen plaats met vertegenwoordigers
van handel cn industrie en der georgani
seerde beroepen. Voorloopig acht men geen
wettelijke maatregelen noodig, daar men
vertrouwt op vrijwillige medewerking der
betrokkenen. De onderhandelingen loopen
vooral over het beschikbaar stellen Ynn de
producten van landbouw en industrie als
garantie voor hel nieuwe betaalmiddel. De
„Zeit" vertrouwt, dat nu de onderhandelin
gen eenmaal geopend zijn, een oplossing
van het probleem spoedig zal zijn gevon
den.
De stakingen zijn als geëindigd le be
schouwen zoowel le Berlijn, waar de tram
weer normaal loopt en de lichtfabrieken in
vollen omvang werken als elders in het
land. Dé communistische actie is volledig
in elkaar gezakt.
Een zeer gunstig verschijnsel daarnevens
is, dat de prijzen van vele levensmiddelen
na de scherpe stijgingen thans een daling
gaan aantoonen. die door de regeering ver
der zal worden gesteund.
In het bezette gebied alleen zetten de
communisten bun actie nog voort en door
lijdelijk verzet, plunderingen etc. is daar de
situatie niet zonder gevaar. Temeer, waar
pasmunt en levensmiddelen schaarsch zijn.
FRANKRITK.
Malvy, de teruggekeerde banneling, heeft
zich als candidaat bij de verkiezingen op
geworpen in het departement der Lot.
Lot is een conservatief departement, dat
thans door leden van het bloc national
wordt vertegenwoordigd in de Kamer. Men
heeft echter goede hoop, dat de lijst van
Malvy toekomend jaar zal zegevieren. Een
onderzoek, ingesteld door eén medewerker
van de „Ere nouvelle", schijnt inderdaad
bewezen tc hebben, dat de kleine boeren
uit Zuid-Frankrijk volstrekt geen sympathie
meer voelen voor het huidige bewind. Zelf3
de ultra-protectionistische en agrarische po
litiek, die vooral door Chérin, den minister
van landbouw wordt gevoerd, kon hun niet
meer behagen: Chérin werkt alleen voor de
groote boeren uit Normandiö en de andere
landbezitters in hel Noorden zeggen: wij,
kleine boeren, lijden al evenzeer onder zijn
maatregelen als de arbeiders uit de sleden.
Zondag is Malvy le Cahors, de hoofdstad
van zijn departement gehuldigd. Er heersch-
te groote geestdrift en de oud-veroordeelde
ging nu zelf aan 't beschuldigen. "Vooral te
gen Daudet en Clemenceau was zijn rede
gericht. Terloops verweet hij ook aan den
algemeenen legerstaf, dat deze tot zijn val
had medegewerkt ten einde op die wijze le
voorkomen, dat men de mislukking van het
offensief van 1917 aan militaire fouten zou
wijten.
ENGELAND.
De Vrijstaatscho politie heeft gisteravond
te Ennis do Valera, den republikeinschen
leider, gearresteerd, eenigc minuten nadat
hij zijn aangekondigde verkiezingsredevoe
ring was begonnen De soldaten, welke ge
wapend waren, omringden het spreekge
stoelte, schoten in de lucht, waarbij niet
temin twee personen gewond werden en
voerden de Valera weg.
Er ontstond een paniek, waarin drie per
sonen gewond werden.
De Valera was in een open automobiel
zonder cenige vermomming ter vergadering
verschenoD, luide toegejuicht door een me
nigte van ongeveer vijftienhonderd perso
nen. Het was de eerste keer, dat hij zich
in het publiek vertoonde na den wapenstil
stand. Hij werd naar de gevangenis ge
voerd.
Of het een verstandige daad van de Vrij-
staatsche negeering is, nu juist gisteren
de verkiezingsactie voor het Dail Eireann
begon, durven we niet direct beoordcelen.
We twijfelen wel eeDigszins, gedachtig aan
het welbekende: maak niemand tot mar
telaar. De regeering was in een moeilijk
parket, maar na do Valera zoo lang te heb
ben laten glippen, valt dit optreden juist;
bij den inzet der verkiezingscampagne te
meer op. Mogelijk is de arrestatie zelfs wel
de Valera's doel geweest! Bovendien aan
Enni9 is traditie verhonden 1 Ennis in het
graafschap Clare, is beroemd om de his
torische meetings, die de oorsprong waven
yan O'Cpnneirs macht over het historische
volk. Na éën dier meetings werd O'Connel]
ook gevangen genomen en een dergelijke
historische paralel kan een groote beteeka-
nis hebben onder een zoo romantisch volk
als de Ieren.
Er was te Ennis een tribune opgelim.
merd, over een muur, waarop in enorme
letters geschreven staat:
„Damn your concessions, England 1 WH
willen onze vrijheid!"
Daar heeft de Valera gesproken en is hij
gearresteerd.
Hoe de uitwerking van 'deze arrëstatis
zijn zal
Do havenarbeidersstaking te Londen is
practisch ten einde nu drie-vierden van de
stakers het werk hervat hebben. De overi
gen zullen waarschijnlijk nog eenige dagen
volhouden. Het werk gaat evenwel overal
zijn gang.
ZUID-AFRIKA.
Generaal Smuts heeft een rede gehouden
op het congres der Zuid-Afrikaansche partij
Hij drong er ten zeerste op aan, dat Zuid-
Afrika door een sterke sympathie de actie
van Engeland om Europa voor den onder
gang te redden zou steunen. Alle Europee-
sche volkeren, zeide hij verder, de kleine
zoowel als de groote moeten zich rond En
geland scharen teneinde de wereld voor een
catastrophe te redden. Het is nog altijd mo
gelijk, dat Frankrijk het gevaar zal inzien
voor het te laat is maar allen moeten mede-t
helpen om den toestand te redden. De in
eenstorting van Duitschland zou heel wat
grooler gevolgen hebben dan de revolutie in
Rusland. De beschaving zou door de DuiU
sche catastrophe een eeuw of nog meer acht
teruilgaan.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
De Derde Conferentie van de Inlerparlet
menlaire Unie sinds den oorlog werd get
opend in den Rijksdag te Kopenhagen.
De meeste van de 700 gedelegeerden, die
samen 30 verschillende landen vertegent
woordigen, waren aanwezig.
Openings- en begroetingsrcdevoeringfli
waren het eerste werk.
De twee vermiste booten van het ss. Prin
cess Ena, dat tijdens een zware mist tus
schen Saint Malo en het eiland Jersey oj
de rotsen liep, zijn gisteren behouden in
een Fransche haven aangekomen.
Te Fourques is bij een stierengevecht een
tribune ingestort. Tot nog toe zijn er vier
dooden en 30 gewonden, waaronder er een
tiental ernstig gewond zijn.
Uil Verdun wordt gemeld, dat bij Poivrc
(dep. Marne) een veldbrand over een uitge
strektheid van twee kilomeier woedt. Ver-<
schillende munitiemagazijnen zijn ontploft.
Vloedgolven hebben aan het Noordelijk
deel der Westkust van Korea honderden
huizen weggespoeld. Er zijn volgens de be
richten meer dan duizend mensrhenlevens
verloren gegaan.
Thomas, een Califoinisch rechter. AeeSi
cijfers gepubliceerd over de cchlschei^*^
in dc Ver Stalen. Dit zijn er tcgcnWOOTQig
niet weinig, te welen 160.000 per jaar. Dc
toeneming der echtscheidingen geschiedt
naar verhouding driemaal zoo snel als de
toeneming van ^dc bevolking. Op iedere ne
gen huwelijken is er één echtscheiding. Van
1870 op 1917 nam het aantal echtscheidin
gen toe met juist 400 pCt In 1870 waren er
28 scheidingen op iedere 100.000 personen.
In 1917 112 voor elke 100.000 van de be
volking.
Voorts klaagt de rechter over de groote
ongelijkheid der eehtscheidingswetgeving in
de verschillende staten. Het is geen over
drijving, wanneer wordt geconstateerd, dat
een Amerkiaan gescheiden kan zijn in één
staat, niet getrouwd in een anderen en een
bigamist in een derden. Thomas verlangt*
dat er voor dc gehcele Unie eenheid in deze
wetgeving zal worden gebracht.
Er zijn nog 17 staten in de Unie waarbij
de minimum leeftijd voor het aangaan van
een huwelijk niet door de wet wordt bepaald
In 8 staten zijn die leeftijden 12 jaar voor
het meisje en 14 jaar voor den jongen I
Men vindt op het moment in de Ver. Sla-
ten 12.000 getrouwde meisjes onder de 15
jaar en ongeveer 100.000 gpironwde meisjes
van onder de 17.
TFLF
TJit het bezette gebied.
DUSSELDORF, 15 Aug. (Belg. Tel. Ag.ï
Uit Keulen wordt gemeld, dat gisteren
communistische honderdschappen, gewapend
met gummistokken, de kleurstoffenfabriek
to Leverkussen binnendiongen en het per
soneel verjoegen na een gevecht te hebben
geleverd met de bvandwachts der fabriek
van welke er verscheidene werden gewond.
Toen do veiligheidspolitie uit Keulen des
avonds de fabriekspolitic te hulp kwam,
konden de inda*inger3 worden verdreven.
Do fabriek is gesloten. De werklieden
eischen een buitengewone schadeloosstel
ling van 50 millioen mark.
De rust is thans weer hersteld.
Te Crefeld heeft do politie tot nu toe
150 personen gearresteerd als raddraaiers
bij de brandstichtingen die hier plaats had"
den. Tijdens de oproerige beweging en de
brandstichtingen, die gister te Aken. plaats
hadden, werden tevens verscheidene win
kels geplunderd en de verschillende poli
tieke partijen met uitzondering van de com
munisten houden besprekingen over bet
vormen eener militie tot zelfbescherming-
Te Dusseldorf is het nog steeds rustig, maar
de bevolking is zeer ontstemd over de fan-
taciische prijsopdrijving door de liande-
laa r-3 en men vreest het ergste. Het gemeen'
tekestuur trof maatregelen tegen mogelijke
plundering.
PARIJS, 16 Aug. (Belg. Tel. Ag.) Ve
„Matin" verneemt uit Koblenz dat tijdens
een gisteren gehouden bijeenkomst d®r
hoofden van de groote separatistische par-
tijeD, besloten werd tot bet samensmelten
der verschillende groepen tot een
tij, dio den naam zal voeren van Leidefl
Comité der geconfedereerde Rijnlandse
