f AGENDA VAN DE WEEK.
Begrafenis-Onderneming
Zaterdag.
1 Scala (Den Ilaag): Heropening, met schit
terend variété-programma.
Zondag.
Zomerzorg: Concert van het harmonie-
gezelschap „Do Post". 8 uur»
Dagelijks:
,,'Apollo-theater", OranjegracEt 40—12:
yoorstellingen to 8 uur.
's Woensdags en Or Zaterdags matinées te
8 en te 5 uur.
„Casino-bioscoop'1) Hoogewocrd: Voor
stellingen te 8 uur.
Woensdag- en Zaterdagnamiddag van t
tot 4 uur kinder- en familie-matinéo.
„Luxor-Theater", StationswegBioscoop- en
Variété-voorstellingen. Dagelijks tc 8 nur.
Woensdags on Zaterdags malioée le
S uur.
Rondvaart over de Meren, weekdagen
12 uur van de Beestenmarkt en 's Zondags
halféén van de Zijlpoort.
Da apotheek van „Hulp der Mensch-
heid", Hooigracht 48 is altijd geopend, doch
alleen voor leden van dat Ziekenfonds.
Do avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 30 Juli lot en
met Zondag 6 Aug. waargenomen door de
apotheken van de H.H. D. J. v. Driesum,
Mare 76, lelef. 406, en W, Felle, Kort-Rapen-
burg 12, telol. 594.
RECLAME.
KEERËWEER
CREMATIE, AUTO-TRANSPORT
OPGERICHT 1871
AALMARKT 16 :-i TELEF. 861
7797
ide wereld, gelijk het in den zin heeft door
publicatie van eigen voorstel aan zijn bond-
genooten en door publicatie van de di
verse antwoorden, wanneer de regeeringen
.van Frankrijk en België daartoe verlof ga
ven. Met een zuur-zoet glimlachje zou Poin-
caré die toestemming wel geven, hij kou
er immers moeilijk meer van af. En feite
lijk is dio toestemming al overbodig, daar
Frankrijk zich gehaast heeft om nu zelf
maar voor de publicatie te zorgen van haar
antwoord, do eer aldus aan zich houdend.
Men zal het Fransche antwoord onder Frank
rijk vinden vermeld en zoo zelf zich ecu
oordeel kunnen vormen over Engeland's
volledige ontgoocheling ten aanzien van de
mogelijkheid van een gemeenschappelijk
antwoord. Frankrijk luidt als het ware on
derhandelingen in dio wel een half jaar zou
den kunnen duren, terwijl de tijd meer en
meer nijpt en dringend eischt een direct
ingrijpen wil men Duitschland niet te
gronde laten gaan.
De toestand is ernstig. Onderstreept wordt
«dit nog door Baldwin's antwoord op de
vraag van Asquith of hij het Lagerhuis
dacht bijeen tc roepen, als de toestand zich
zou verscherpen„Als het tot een crisis
komt wat God verhoed© zal ik dit
zeker doen!"
En. met spanning mag men de verdere
afwikkeling der dingen tegemoet zien.
Gelijk gezegd, alleen met een beroep op
de wereld komt Engeland niet verder. Het
zal dan de wereld-opinie geheel moeten mo-
tiliseeren tegen Frankrijk, maar kost dat
ook niet enorm veel tijd Tijd, die zoo
kostbaar is? En is alleen de mobilisatie
'der wereldopinie Harding'* onverwachte
dood schijnt daarvoor eerder fnuikend dan
bevorderend en het is te vveezen, dat Amc-
Tika nu tot na de presidentskeuze goheel
buiten beschouwing kan worden gelaten
voldoende wapen om Frankrijk tot andere
gedachten te brengen 1 We twijfelen, en in
dien twijfel ligt reeds, wat we al vaag aan
duidden, de kans op afglijding naar een
nieuwen oorlog. Engeland voelt door do
Fransche politiek naar den afgrond te wor
den gevoerd en het is niet aan te nemen
dab het dit proces zich zal laten voltrekken.
Nog houden vele Engelschen vast aan do
Vriendschap voor Frankrijk, maar het eigen
belaug zal steeds meer gaa.n spreken en
steeds zwakker zal daardoor het pro-Fran-
«che geluid in Engeland moeten worden.
De ernstigste crisis, in do entente is aan
gebroken.
BELGIE.
"Vandaag zal in België een koninklijk be
sluit verschijnen, onderteekend door alle le
den der regeering, teneinde den uitvoer van
steenkool tc verbieden. Het doel is om den
staat en de bevolking in de gelegenheid te
stellen zich de noodige steenkool aan le
schaffen.
Hieruit blijkt wel, (lat uit het Roergebied
weinig meer wordt verkregen, trots allerlei
van lijd tot tijd afkomende gunstige bcricli-
ien daaromtrent.
DUITSCHLAND.
De Bcrlijnscbe metaalindustrie wordt al
weer door een staking bedreigd. Ditmaal is
het het kantoorpersoneel der groole onderne
mingen, dal een voorstel der patroons om
zich voor Augustus met een loonsverhooging
van 305 pCt. tevreden te stellen met een
meerderheid van ongeveer 95 pCt. van de
hand heeft gewezen. Indien lot slaking wordt
besloten zullen ongeveer 10.000 arbeids
krachten in 100 ondernemingen den arbeid
neerleggen. Vermoedelijk zullen dan de pa
troons alle fabrieken en werkplaatsen sluiten
aangezien de normale loop yan het bedrijf
zonder medewerking van het kantoorperso
neel onmogelijk is.
Te Keulen zijn de zetters van alle groole
drukkerijen in slaking gegaan.
De zeilers eischen hooger loon»
FRANKRIJK.
Het Fransche antwoord, dat 30 Juli aan
Lord Curzon is ter hand gesteld, zet uiteen,
dat Frankrijk bereid is met Engeland de
Duitsche voorstellen van 7 Juni te onderzoe
ken, maar dat het zich genoopt gevoelt, te
constateeren, dat deze voorstellen niet de
verplichting inhouden, het lijdelijk verzet op
te geven. iiw.;raW
Het Fransche antwoord wijst erop, dat
Frankrijk door het Roergebied te bezetten,
alleen den wil om tc betalen in Duitschland
in het leven heelt willen roepen. Ilct her
innert aan do vruchlelooze uilnoodigingen
der geallieerden aan Duitschland, om zijn
crediet le herstellen, zijn geld te stabiliseeren
en zijn begrooting in evenwicht te brengen.
Het herhaalt, dat Duitschland alleen ver
antwoordelijk is voor de huidige ruïne van
het land en spreekt den wensch uit, dat de
Amerikaansche gedelegeerde in de Commis
sie van Herstel een grooter aandeel zal ne
men in de besprekingen van die Commissie.
Het. antwoord komt dan lot de volgende
conclusies-
le. de kwestie van hel lijdelijk verzet be-
lieerscht op dit oogenblik al de andere en
moet daarom eerst behandeld worden;
2e. de ontruiming van de Roer zal plaats
hebben naar gelang van de betalingenvan
af de stopzetting van het lijdelijk verzet, die
vanzelf een hervatting van het economische
leven zal meebrengen, zal de bezetting van
de Roer zco licht mogelijk worden, maar zoo
lang als dit verzot niet ophoudt, kan Frank
rijk niet praten met Duitschland over een
wijziging der bezettingsmethode.-
3e. en 4e. ten opzichte van onpartijdige
deskundigen, vraagt de Fransche règccring
aan Engeland welke waarborgen van recht,
rechtvaardigheid en goede trouw een derge
lijke commissie zou kunnen bieden, die niet
in hoogerc male te vinden zijn bij de Com
missie van Herstel, die het Verdrag heeft in-
gesteld? Welk hooger gezag, welke hoogcre
macht en rechten zou dit nieuwe lichaam
bezitten? Hoe zou het meer gehoorzaamheid
afdwingen te Berlijn?
5e. Wat het Engelsche voorstel betreft om
door de geallieerden een nieuwe en volle
dige, algemeene financieele regeling te la
ten opmaken, herinnert de regeering er aan,
dat deze regeling bestaat en dat de Commis
sie van Herstel volmacht heeft om ze toe le
passen. Zou het niet in strijd zijn met den
geest van het Verdrag dan terug te komen
op het beginsel dier regeling of de bepaling
van het bedrag? Wat verslaat men trouwens
onder definitieve regeling? Zou het vraag
stuk der intergeallieerde schulden daarin be
grepen zijn?
6e. eindelijk kan slechts herhaald worden,
dat Frankrijk en België de Roer niet zullen
ontruimen dan in ruil voor werkelijke beta
lingen van de zijde van Duitschland en in
evenredigheid lol deze betalingen.
In de laatste paragraaf van haar brief
zinspeelde dc Engelsch regeering op de
kwestie van de veiligheid. Dit vraagstuk is
echter onafhankelijk van dat der bezetting
van de Roer en moet afzonderlijk behandeld
worden.
De rechtbank te Parijs heeft vonni9 gewe
zen in de zaak van de Banque Industrielle
de Chine. De opgelegde straffen zijn licht.
De beide beschuldigde senatoren Berthelot
en Per chat hebben alleen geldboeten gekre
gen, respr. 3Q0Q en 300 frs. De directeur Per
notie werd tot zes maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegens frauduleuze operatics,
benevens tot 3000 frs boete. Drie beklaagden
werden vrijgesproken.
ENGELAND.
Onder de telegrammen hebben wij giste
ren nog den hoofdinhoud gegeven van de
verklaringen, door Baldwin en Curzon ge
lijkluidend in het Lager- en Hoogerhuis af
gelegd.
De volledige verklaring luidde:
Op zeven Juni j.I. heeft de Duitsche re
geering na de antwoorden van de Enlente-re-
geeringen op haar eerste nota van 2 Mei te
hebben overwogen hun een nieuw memoran
dum toegezonden houdende herziene voor
stellen ,om de kwesties van de schadevergoe
ding en de Roer-bezetting te behandelen. De
Entente-regeeringen hebben overleg gepleegd
om hun wederzijdsche inzichten vast te stel
len en duidelijk te maken, en de Fransche
en Belgische regeeringen in het bijzonder
hebben met dc Engelsche regeering daarover
van gedachten gewisseld.
Een maand later, op 12 Juli i9 een verkla
ring afgelegd in beide huizen van het Par
lement over het door de Engelsche rcgecring
ingenomen standpunt en daarbij is sterke
nadruk gelegd op de noodzakelijkheid van
een actie ten einde een einde te maken aan
den toestand die zoowel gevaarlijk was voor
den vrede van Europa al9 voor de belangen
van alle betrokken partijen.
De Britschc regeering legde zekere voor
stellen over als grondslag voor zoodanige
actie en d? mededeeling eindigde toen met
den geallieerden bepaalde stappen aan tc
hevelen.
De Britsche rcgecring nam het standpunt
in dat de voorstellen, vervat in de Duitsche
nota van 7 Juni onderzocht en beanttvoord
verdienden te worden en dat zulk een ant
woord zoo mogelijk een geallieerd antwoord
moest zijn. Voor zoover verder de Fransche
en Belgische regeeringen ongeneigd waren,
het initiatief le nemen tot het formuleeren
van een antwoord, zeide de Britsche regee-
ring de verantwoording op zich le willen ne
men om het ontwerp van een antwoord op
te stellen, dat zij ter overweging aan hare
bongenooten wilde toezenden.
Ingevolge dit voornemen stelde de Britsche
regeering het ontwerp op van een identiek
antwoord, dat zij op 20 Juli verzond met een
begeleidende nota aan de geallieerde regee
ringen van Frankrijk, België, Italië en Ja
pan.
In dit ontwerp van antwoord behandelde
zij verschillende voorstellen vervat in het
Duitsche memorandum van 7 Juni. Zij uitte
de meening, dat, terwijl niets diende te ge
schieden, dat onvereenigbaar was met de
bepalingen van het tractaat van Versailles,
het zijn voordeel zou hebben als onpartij
dige deskundigen in samenwerking met de
commissie van herstel Du^tschland's bela-
lingscapaciteit zouden onderzoeken.
Wat de kwestie van dc waarborgen, door
de Duitsche regeering aangeboden, betrof,
liet de Britsche regeering verder uitkomen,
dat de oeconornische waarde van eiken zoo-
danigèn waarborg grootendeels moest af
hangen van Jactoren waarvan het Duitsche
memorandum geen melding had gemaakt,
zooals dc stabilisatie van de mark en het in
evenwicht brengen van de Duitsche begroo-
ling en dat geen waarborgen doeltreffend
konden zijn, tenzij voorzieningen werden ge
troffen voor den een anderen vorm van
internationale controle van Duitschland's
financieele beheer.
Het orvtwerp van antwoord eindigde met
de Duilset-C regeering den raad te geven, in
dien zij us hervatting van het onderzoek
wenschte, zonder verder vertoef de verorde
ningen en besluiten in te trekken, die de
politiek van het lijdelijk verzet hadden ge
organiseerd en aangewakkerd en ondubbel
zinnig daden van geweld en sabotage te ver
loochenen, die haar in sommige gevallen
vergezeld hadden, en het ontwerp uitte het
geloof, dat zulk een handelwijze van den
kant van Duitschland zou meebrengen dat
de bezettende mogendheden de voorwaarden
van hun bezetting opnieuw zouden overwe
gen en gaandeweg zouden lerugkeeren lot de
normale vormen van het industrieele leven
in het Roergebied.
In de begeleidende nota's die met het ont
werp van antwoord aan de geallieerden ver
zonden werden, gaf dc Britsche regeering
Vollediger ophelderingen over haar opvattin
gen op al deze punten en droiïg zij er bij
haar bondgenooten- op aan met zoo min mo
gelijk vertoef beraadslagingen lusschen de
geallieerden tc openen, hetzij door een confe
rentie hetzij anderszins, met het doel een
gedetailleerd plan van een algemeene en de
finitieve financieele regeling uit le werken
Dc antwoorden van de geallieerde regeerin
gen zijn thans ontvangen.
Een schriftelijk antwoord van de Italiaan-
sche regeering is nog niet aangekomen, maar
zij heeft in het algemeen haar instemming
geuit met dc opvattingen en voorstellen van
de Britsche regeering.
De Fransche en de Belgische regeeringen
hebben onafhankelijke antwoorden gezon
den.
De Britsche regeering heeft deze ant
woorden zeer zorgvuldig en angstvallig
overwogen en ofschoon zij zich ten volle
bewust is van de vriendelijke termen
waarin zij gekleed zijn en van den harte-
1 ijken geest waardoor zij ingegeven zijn,
betreurt zij het daarin geen materiaal le
vinden voor het zenden van een geallieerd
antwoord op de Duitsche nota, aan welks
verzending zij zooveel hecht metterdaad
wordt het ontwerp van het antwoord, dat
door dc Britsche regeering voorgelegd is,
niet vermeld in de Fransche en Belgische
antwoorden. Evenmin schijnen deze nota's
cenig stellig vooruitzicht te bieden hetzij
op een spoedige wijziging in den toestand
in het Roergebied hetzij op het beginnen
van beraadslagingen over de vergoedingen,
naar welke beide dingen de Britsche regee
ring gretig had uitgezien.
Het is duidelijk dat vele weken, zoo niet
meer, gemakkelijk heen zouden kunnen
gaan met de voorloopige wisseling van
meeningen tusschcn de geallieerden volgens
richtsnoeren die thans door de laalstcn
aangeduid zijn, vóór er eenige doeltreffen-
de stap gedaan zou kunnen worden om aan
den tegenwoordigen toestand een .einde le
maken.
De Britsche regeering kan niet le vaak
herhalen dat, terwijl zij de belangen van
haar bondgenooten als met haar eigen be
langen saarn verbonden acht en terwijl zij
terugdeinst, gelijk zij altoos gedaan heeft,
voor elke actie waarin men een aanwijzing
zou kunnen zien van verdeeldheid onder
de geallieerden, zij overtuigd blijft dat het
vraagstuk, hetwelk thans aan allen wordt
gestold niet kan worden ontweken en dat
terwijl de geallieerden over dit of dat on
derdeel of voorstel op de méést vriend
schappelijke wijze van gedachten wisselen
de Europeesche toestand waarbij alle kan
sen op schadevergoeding op welke de ge
allieerden alleen aanspraak hebben be
trokken zijn, kan verzinken in"een onher
stelbare ruïne.
In deze omstandigheden heelt de Brit
sche regeering besloten met zoo min moge
lijk vertoef aan het parlement de stukken
voor te leggen, die haar eigen opvattingen
en pogingen vermelden en zij noodigt thans
haar bondgenooten uit. toestemming te ge
ven tot openbaarmaking van de nota's of
medcdeelingen van hun kant waarop ge
doeld wordt en die noodig zijn om den toe
stand in zijn geheel duidelijk te maken.
De Britsche regeering hoopt, dat de
openbaarmaking van deze bescheiden zal
meewerken ter bepaling van de werkelijke
afmetingen van het vraagstuk, waarvoor
de geallieerden zich geplaatst zien en de
wereld zal overtuigen van (të gebiedende
noodzakelijkheid eener onverwijlde en ge
zamenlijke actie om ze te behandelen.
Op deze verklaring van Baldwin volgde
in het Lagerhuis eèn debat, waaraan ver
tegenwoordigers van alle partijen deelna
men. De algemeene' loon er van liet bemer
ken, dat nien dan ernst van den toestand
inzag en zich telaurgesteld gevoelde over
het negatief karakter der antwoorden van
Frankrijk en België.
liet debat werd geopend door Ramsay
Mac Donald. Deze was van groolebetee-
kenis wegens de scherpte van toon, waar
mede hij aandrong op publicatie der stuk
ken en de geheime diplomatie bestreed, die
nog nimmer iets anders dan verderfelijks
heeft gebrouwen. Hij wees er op, dat Enge
land veel meer onder den oorlog heeft ge
leden dan Frankrijk, dat zijn nijverheid
weder op peil heeft gebracht, geringe belas
tingen heft en zijn begreoting in evenwicht
zou kunnen brengen, zoodra men dit ver
kiest, doch niettemin Duitschlands bloed
uitzuigt tot het einde nabij is. Met een cre
diet van een millioen pond zou Duitsch
land voorioopig kunnen worden geholpen.
De bekende pacifist E. D. Morel uitte de
meening dat zonder medewerking der Ver-
eenigde Stalen niets was te verwachten.
Chamberlain nam het op voor handha
ving der entente met Frankrijk, die helaas
door opgeven van de lijdelijke houding van
Engeland, steeds meer was verbroken.
Lloyd George daai entegen noemde de
Fransche politiek duidelijk genoeg. Deze is
niet gericht op schadevergoeding. Men
voedt zich met een ijdele hoop door te ge-
looven in die politiek verandering te kun
nen brengen. Daarom meende Lloyd
George, dat Engeland zonder zich om
Frankrijk's goed- of afkeuring te bekomme
ren, zijn eigen politiek moet vaststellen en
de feiten onder het oog zien. Frankrijk,
zeide hij, wenscht in het Roergebied te
blijven en sedert de vlag daar geplant is, is
het een kwestie van het nationaal prestige.
Baldwin beantwoordde daarop de spre
kers. Hij erkende, dat Bonar Law in Ja
nuari den juisten weg had ingeslagen. Hij
vermeed een scheuring in de Entente. Na
drukkelijk had hij zijn bezwaren tegen de
bezetting van het Roergebied te kennen ge
geven, maar zijn bekende genegenheid voor
Frankrijk en zijn trouw aan de alliantie be
wogen hem er toe, liever den loop der ge
beurtenissen af te- wachten dan in te gaan
tegen hetgeen hij afkeurde.
Die lijdzame houding zou echter ook Bo
nar Law op den duur niet hebben volgehou
den. Toen spreker hem opvolgde, begreep hij
terstond, dat er iets anders diende te wor
den gedaan om een einde te maken aan een
toestand, die voor de toekomst vele gevaren
opleverde. He voorloopige slappen, welke de
Britsche regeering in dc beide laatste maan
den heeft gedaan, zijn een bewijs van haar
vurig verlangen om de oude relaties met dc
geallieerden te handhaven. De regeering
heeft cenigen tijd laten verlöopen. om le la
ten zien, of de Fransche dan wel de Britsche
opvatting juist was. Het dralen had evenwel
ook zijn nadeel. Het gaf aanleiding tot de
bewering, dat de regeering de belangen van
haar eigen land uit het oog verloor. Wij
moeten bedenken, zei de premier, dat onze
belangen niet geringer en ook niet grooter
zijn dan die van Frankrijk cn België, maar
dat wij dezelfde rechten hebben om onze
inzichten, duidelijk le maken.
Van geallieerden kan zoo min als van
particuliere vrienden worden vernacht, dat
zij steeds de zalcen van hetzelfde standpunt,
beschouwen. Wanneer er onder geallieerden
verschillen van meening ontslaan, is het
veel beter, in plaats van ze te verbloemen,
elkaar openlijk te zeggen, waarin die ver
schillen bestaan en wat de aanleidendc oor
zaak er van is. Op die wijze heeft men meer
kans het Lcd slotte eens le kunnen worden.
Uit den grond van mijn hart betreur ik het,
dat uitdrukkingen worden gebezigd als pro-
Fransch en pro-Duitsch. Wanneer wij pro
iets zijn, laten wij dan pro-Britsch zijn. Het
verschil lusschen Frankrijk en ons is dit:
Wij vinden, dat de Roerpolitick niet kan lei
den naar ons gemeenschappelijk doel. Dnze
geallieerden zien daarin echter liet beste
middel om het doel te bereiken. Dat is een
volkomen eerlijk en oprecht verschil van
meening omtrent dc methode. Er bestaat tus-
schen ons geen verschil omtrent de verkrij
ging van voldoende schadeloosstelling en
dat wel zoodra mogelijk.
Dc reden, waarom hij twijfelde aan de
wijsheid of liever zeker was van de onwijs
heid van de bezetting van het Roergebied,
was, dat z.i. de betaling der schadevergoe
ding er door werd vertraagd en de handel
van Engeland er schade door leed, evenals
dat van de wereld. Het ware onjuist te zeg
gen, dat de werkeloosheid in de eerste plaats
was toe te schrijven aan de Roerbezetting,
doch het was wel juist, dat die bezetting
thans haar invloed begint te doen gevoelen
op den wereldhandel en dat, hoe langer die
bezetting duurt, hoe ernstiger de invloed er
van zal zijn. Sommige oppervlakkige beoor
deelaars willen nu beweren, dat dit goed
zou zijn' voor den handel van Engeland,
doch de paar bestellingen, die men ten ge
volge van de Roerbezetting hier en daar
kan machtig worden slaan in geen verhou
ding tot de hestellingen, die Engeland moét
missen. Niemand, zeide de premier, kan
voorspellen, wat dc gevolgen zouden zijn
van een ineenstorting of een toegeven van
Duitschland, welke volgens Frankrijk, moet
voorafgaan aan het verkrijgen der schade
loosstelling. „Ik wensch niets te doen oin
Duitschland In zijn verzet te stijven, omdat
ik inzie, dat hoe langer dit verzet duurt,
hoe hopeloozer de toestand naderhand zal
zijn. Wij wensclien een spoedige regeling,
doch wat zal er gebeuren,, indien en zoodra
Duitschland ineenstort een ineenstorting,
waarvan niemand de strekking vermag te
beoordeelcn." Een ding weten wij, nl. dal
die ineenstorting beleekent, dat wij op min
der schadeloosstelling zullen hebben te re
kenen en ook weten wij, dat het een lange
re periode beteekent alvorens Duitschland's
geldwezen weder hersteld is. Ik vrees nog
iets anders. Wanneer men aanstuurt op een
ineenstorting of overgave in de overweging
dat alles heter is dan het voortduren van
den toestand van het oogenblik, moet men
niet vergeten, dat het eenige resultaat zal
zijn, dat Duitschland, gedwongen elk ver
drag te aanvaarden, opnieuw in gebreke
blijft en dat wij voor een eindelooze keten
van gebeurtenissen worden geplaatst gelijk
aan die welke wij de laatste twee jaar heb
ben doorgemaakt. Juist omdat dc regeering
hiervan zoo sterk is overtuigd, wend zij iede
re poging aan en heeft de hoop nog niet
opgegeven om tusschen de geallieerden tot
een zoodanige overeenstemming te komen,
dat een snelle en definitieve regeling moge
lijk wordt.
Doch men dient wel het volgende te be
denken: Door de oplossing zal men in de toe
komst misschien gesteld worden tegenover
een zeer sterk industrieel Duitschland. Men
kan nu eenmaal niet van twee schotels eten.
Of men krijgt een gebroken Duitschland, dal
geen schadevergoedingen kan betalen en den
wereldhandel in een toestand kan brengen,
die voor langen tijd niet te herstellen zal
zijn, of men krijgt een Duitschland, sterk ge
noeg om voldoende schadevergoedingen te
betalen. Daar ligt de keuze. Een voorspoedig
Duitschland, dat dc schadevergoedingen zelf
betaalt, moet naar die mate ook uitvoer heb
ber en dan zal een van beiden gebeuren
Wij zullen komen te staan tegenover een
sterkeren concurrent dan wij ooit tevoren
hadden, daar de Duitsche wereldhandel zich
zoodanig zal uilbreiden, dat het land in staat
is de schadevergoedingen te betalen. Laat
ons dit laatste hopen. Vroeg of laat, zal do
Duitsche uitvoer voor een groot gedeelte naar
Rusland gaan, met welk land Duitschland
vroeger het best en ook het meest handel kon
drijven. Ik voorzie, da- Rusland in de toe
komst een grooter aandeel in do productie
.zal gaan nemen en ook meer van den Duit-
schen uitvoerhandel, ten einde de vernieuwde
gevaren te vermijden. Rusland zal zich zeker
herstellen, doch ik geloof, dat het daarmede
geen groote vorderingen zal kunnen maken,
voor en aleer het Europa aan zijn grenzen
financieel sterlc zal zijn geworden. Daarom
is de oplossing, waarnaar wij zoo vurig en
van ganscher harte streven, niet alleen de
financieele stabilisatie van Centraal Europa,
doch ook van dat deel van Europa, hetwelk
oostwaarts van het centrum ligt.
De Engelsche-regeering zal geen moeite
schromen om de geheele geallieerde machten
bij elkander- te 'houden, en van Duitschland
datgene te verkrijgen, hetgeen het volgens
rechtvaardigheid verschuldigd is. Maar voeg-,
de de premier er bij, in ieder Engelsch hart
ligt het diepe gevoel van hetgeen het gelooft
wat -recht is en indien het Engelsche volk
vermeent, dat na verloop van tijd de wonden
van Europa worden opengehouden in plaats
van geheeld, zou het gemakkelijk kunnen
gebeuren hetgeen het iaatstc-din®
is wat ik zou wenschen, dat de vriendschap
werd verkoeld tusschen ons volk en hen, die
van tegenovergestelde meening zijn. Ik hoop
en geloof, dat niets van dien aard zal gebem
ren, maar als iemand die is en altijd geweest
is een oprecht vriend van Frankrijk, geloof
ik, dat het slechts een bewijs van die vriend
schap is door te zeggen wat ik juist heb ge
zegd. Juist omdat ik deze vriendschap wil
doen voortduren, wensch ik een snelle rege
ling van wat Europa in beroering brengt.
In het Hoogerhuis, waar een soortgelijk de
bat plaats vond, zeide lord Curzon, na ge
sproken te hebben over de uitwerking, welke
de publicatie der documenten zou kunnen
hebben op de openbare meening, dat hij niet
wist, wat de volgende phase zou zijn, maar,
hij verklaarde niet gaarne te willen erken-,
nen, dat alle kansen op een gemeenschappe
lijke actie verkeken zijn.
Het parlement ging vervolgens tot 13 No
vember uiteen, maar het zal bijeengeroepen
worden, indien zulks noodzakelijk mocht zijn
VEREENIGDE STATEN.
Geheel onverwachts bereikte ons heden
morgen het bericht uit San Francisco, dat
piesidcnt Harding aldaar is overleden in den
ouderdom van 57 jaar. Onverwachts, waar
de dokloren immers de crisis al voorbij
meenden en herstel verzekerd scheen.
De president stierf echter gisteravond half
acht plotseling, terwijl hij met zijn familie
sprak. Blijkbaar heeft een beroerte hem toen
weggerukt.
Harding wordt nu opgevolgd door den
vice-president Calvin Ceolidge, die 51 jaren
oud is.
Sterft eèn president, wordt hij uit zijn
ambt ontzet of wordt hij door ziekte onge
schikt zijn ambt le blijven waarnemen, dan
treedt' immers de vice-president in zijn
plaats; komt deze te vallen of wordt hij fy
siek of zedelijk ongeschikt, dan volgt dc se
cretaris van Slaat, daarna komen, in een
bepaalde volgorde, de leden van het kabi
net. Maar het is nog nooit voorgekomen, dat
men met de vervanging van een president
verder behoefde le gaan dan den vice-presi
dent
Met Harding heeft de Unie haar 28en
president gehad, van wie er nu zes in func
tie zijn overleden, waarvan drie als gevolg
van een moordaanslag.
Harding leidde in 1921 bij dc slembus de
republikeinen ter overwinning tegen de de
mocraten voor wie Wilson's Volkenbond-
id»-e en alles wat daaraan annex was, een
te groot blok aan het been was. Harding zou
hoogstwaarschijnlijk ook dit najaar weer de
eanöidaat der republikeinen, zijn geweest bij
dc verkiezing voor het staatshoofd dat 4
Maart J925 het Wille Huis zal betrekken.
Zeker van herbenoeming was hij allerminst,
daar de democraten veel verloren terrein
hadden herwonnen, tengevolge van veran
derde binnenlandsche omslandigheden-
Daarom had Harding reeds betrekkelijk
vroeg een soort verkiezingscampagne ge
opend en daaraan vastgeknoopt een bezoek
aan Alaska. De toch derwaarts heeft hem
op het ziekbed geworpen, waarvan hij niet
meer zou herstellen. •-
