en Heldineke (P. Noordarfi te Haarlemmer
meer) 4. Cotine en Giera (W. G. Timmer
mans te Haarlemmermeer.)
No. 6. Springconcours. a. Voor onderoffi
cieren. 1. Black (wachtm. v. Ballcgooi) 0
fouten; 2. Carmen (wachtm. de Boer) J1/? f.;
3. Vosje (wachtm. v. Meliek) 2 f. 4. Hans
(wachtm. Smiet) 3 f. 5. Jack (res. wachtm.
v. Lier) 4 f. eerv. verm. Jan (wachtm.
Kuikhoven) 5 f. en Annie (wachtm. Broek
huizen) 5Va fout.
b. Voor boerenzoons of knechts. 1. Tosca
(N. J. v. Reeuwijk Lz. te Haarlemmermeer)
0 fouten, 54 sec. 2. Gerritje (J. J. Meijer te
Haarlemmermeer) f., 55 sec. 3. Cora
(G. Clay te Hoofddorp) 1 f., 54 sec. 4. N.N.
(K. Koster te Amsterdam) 2Va f., 46 sec.
eerv. verm. J. de Groot te Nieuw-Vennep.
No. 7. Eenspannen, fokmerriën, welke als
éénspan fokmerrie op een concours te Hoofd
dorp nog geen len prijs hebben gewonnen.
Type landbouwtuigpaard, toebehoorende aan
en gereden door landbouwers, PrijSwinners
in dit nummer moeten deelnemen aan No. 9.
1. Vuldora (D. v. Wieringcn te Abbenes)
2. Garve (C. Bulk te Nieuw-Vennep)3. Ela
(Buurman en Meekhof te Spaarndammer-
polder) 4. Crudolfina (P. Biesheuvel Bzn.
te Haarlemmermeer) 5. Cavia (P. IC. Avis
te Haarlemmermeer) eerv. verm. Grada
(M. W. v. d. Schans te Bovenkerk).
No. 8. Eenspannen poney stokmaat bene
den 1.50 M.
1. Lightning (Dre Drory de Perez te
Voorst)2. Miniate (A. A. ten Bos te Almelo)
3. Little Aeroplane (Gebrs. v. d. Haar te
Zeist) eerv. verm. N.N. (Boele te Amster
dam.)
No. 9.Eenspannen fckmeniën, type land
bouwtuigpaard, toebehoorende aan en gere
den door landbouwers. Hierin mogen mee
dingen de prijswinsters van No. 7 en die van
een concours te Hoofddorp van vorige jaren.
1. Als eere-prijs de wisselbeker van Haar
lemmermeer, Labda (C. Bulk te Nieuw-
Vennep) 2. Vuldova (D. v. Wieringen te
Abbenes) 3. Fada (Buurman en Meekhof
te Spaamdammerpolder)eerv. verm. Alise
(Buurman en Meekhof te Spaamdammer
polder.)
No. lO.Schoonste rijpaard, type Park Hack
Eere-prijs zilveren wisselbeker, aangeboden
door het C. C. van Concourscn-hippique in
Nederland voor het schoonste rijpaard, in
Nederland geboren: Moonbeam (E. W. Schol
len te Bloemendaal) 1. Lucky Day (O. F.
Weise te Wassenaar) 2. Duke of York
(Expl.-Mij. v/h. J. Kok en Zn. te Amsterdam)
8. Timber-Topper (mevr. J. v. d. Broek
d'Obrenan te Olst4. Noroc II (Joh. H. War-
neke te 's-Gravenhage eerv. verm. Amaryl
lis (L. de Ridder te Antwerpen.)
No. 11. Eenspannen, luxe tnigpaard, stok-
piaat min. 1.50 M., max. 1.55 M.
1. Newton Victor (Dre Drory de Perez te
Voorst) 2. Glenavon Salute (C. Spanhaak
te Zwolle) 3. Bunker (mevr. II. Michiels v.
Verduinen.)
No. 12. Vervolgens had een nummer ca-
ronsselrijden plaats door ongeveer 80 leden
van het bereden korps van den vrijwilligen
landstorm, in vereeniging met andere paard
rijdende ingezetenen van Haarlemmermeer,
onder de kleuren van die gemeente, onder
leiding van luitenant jhr. P. J. Bogaert te
Haarlem. Dit nummer had, evenals het vorig
('aar een uitbundig succes en trok zeer de
jelangstelling van de vele toeschouwers. De
oefeningen werden correct uitgevoerd en lok
ten een langdurig applaus uit.
De Min. van Oorlog betuigde vooral over
het carousselnummer zijn groote tevreden
heid en complimenteerde na afloop van dit
goedgeslaagde nummer de leider, luit. Bo
gaert, wien in verband met zijn verrichtin
gen namens het Dept. van Oorlog een me
daille werd uitgereikt.
De prijzen werden als volgt béhaald
a. Voor het schoonste rijpaard 1. Mis
Gretha Plaisier (Haarlemmermeer), die te
vens een extra-prijs won voor het fraaiste
rijden 2. J. In 't Veld (Haarlemmermeer.)
b. Voor het beslgaande rijpaard 1. C. Kis-
temaker.
c. Voor den besten rijder 1. Chr. v. Wijk
(Haarlemmermeer) 2. G. Clay (Haarlem
mermeer.)
d. Voor de beste rijdster 1. Mej. v. Gulpen
(Haarlemmermeer) 2. Mej. de Vlieger
(Haarlemmermeer) 3. Mej. de Wit (Haar
lemmermeer.)
e. Voor de beste M. C. merrie, type zwaar
rijpaard 1. Mej. Vlieger (Haarlemmermeer)
2. G. de Kok (Haarlemmermeer.)
No. 13. Tandems 1. Capenor Victor en
Visey Ophelia (II, F. Bultman te Haarlem
mermeer) 2. Violet en Black Diamond (II.
F. Bultman te Haarlemmermeer) 3. Vlie
genier K. en Avialrice (G. M. v. d. Kuijlen te
's-Gravenhage.)
No. 14. Schoonste rijpaard, gereden door
dames. Uilgesloten zijn paarden, toebehoo
rende aan landbouwers in wedstrijd No. 10.
1. Four Acre (O. F. Weise te Wassenaar)
2.Noroc II (Joh. H. Warneke te '-sGraven-
hage) Amaryllis (mej. D. Bowles te Ant
werpen.)
No. 15. Tweespannen voor luxe rijtuig,
a. Landbouwtuigpaard. 1. Ylandipa, enr Vul
dova (D. v. Wieringen te Abbénés) 2. Lie
veling en Koningin (H. F. Bultman tc Haar
lemmermeer) 3. Desireta en Tryda (Buur
man en Meekhof te Spaamdammerpolder)
4. Florente en Demieke (Buurman en Meek
hof te Spaamdammerpolder.)
b. Luxe luigpaard. 1. Fairview Leader en
Newton Victor (Dre Drory de Perez te Voorst
2. Polly Helmsly en Garston Princes (G.
Spanhaak te Zwolle) 3. King of the Moriës
en Agetis Polly (Gebr. v. d. Haar te Zeist)
4 Danegelt en Firstling (H. J. v. d. Laak te
Tilburg) eerv. verm. Vliegenaar K. en
Aviatrice (G. M. v. d. Kuijlen te 's-G raven1
hage.)
No. 16. Eenspannen, type landbonwtuig-
pnard, gereden door dochters of echtgenoo-
ten van landbouwers. 1. Vuldova (D. v. Wie
ringen te Abbenes) 2. Grada (M. W. v. d.
Schans te Bovenkerk) 3. Fada (J. M. Knoop
te Nieuw-Vennep)4. Paul (II. v. Rijn Jzn.
te Co-then) eerv. verm. Denia (J. C. Kem
penaar te Nieuw-Vennep.)
Extra-prijzen voor luxe tuigpaard 1. Mi-
lady (H. F. Bultman te Haarlemmermeer) j
2. Edelweiss (D. de Vlieger te Nieuw-Ven- l
nep) eerv. verm. Leopold (II. C. van Dalen
te Amsterdam) en Tristling (Joh. Lamers te
El den.)
No. 17. Kampioenswedstrijd tusschen de
prijswinners in de nummers 2, 4, 8 en 11,
n.l. King of the Mories (winnaar van 2 en 4),
Lightning (No. 8) en Newton Victor (No. 11.)
De uitslag luidt ten gunste van Lightning,
eigenaresse Dre Drory de Perez te Voorst,
die hiermee den cereprijs, een zilveren beker
wint.
Daarna komt ter opluistering de heer II
F. Bultman met een vierspan mailcoach,
waarmee hij een welverdiend applaus in
ontvangst heeft te nemen.
No. 18. Internationaal springconcours B.,
opeii voor springpaarden van alle klassen.
1. Prince (A. R. Allievi, te 's Grav'enhage)
llJ/a f., 2 rn. 26 sec; 2. Lever Piece (Lt. A.
D. C. v. d. Voort van Zijp te Amersfoort) 12
f., 1 m. 56 sec.; 3. Oneguine (Lt. Gevaerts v.
Nuland te 's Graven hage) 14 f., 2 m. 4 sec.-
4 Con Amore,(Ltn. Jhr. Y. D. C. Quarles van
Uffprd te 's Gravenhage) -'147a f., 3 m. 20
öec.1
De Huzaar (ritm. Savalle te Breda) 20 f.,
2 m. 39 sec. De llaliaansche deelnemer A. R.
Allievi behaalde dus den wisselbckcr ter
waarde van I 4000.
De Minister van Oorlog bracht bij zijn ver
trek een woord van wel geineenden dank aan
het bestuur van „Vooruil" voor de welwil
lende wijze, waarop Z.Ex. in Hoofddorp was
ontvangen.
De verschillende nummers werden bege
leid door de goede muziek van Aalsmeer's
fanfarekorps. Dit korps komt voor zijn krach
tige medewerking voorzeker- een woord van
welverdienden lof toe.
Het weder bleef zich verder den geheelen
dag uitstekend houden, helleen het hippisch
feest uitstekend heeft doen slagen en bij de
duizenden bezoekers de opgewekte stemming
er in hield.
Wat te zien werd gegeven in de verschil
lende nummers was in hooge mate belang
wekkend en schonk ons de overtuiging, dat
een goed gebouw paard een heerlijke ver
schijning is.
Hel zou te veel plaatsruimte vragen om
alle onderdeden van het programma te be-
I spreken. Men moet het gezien hebben, om
het schoone er van op te merken.
Op het terrein, dat ook thans weer met
zijn reusachtige tribune een majeslueuzen
en gezel!igen aanblik opleverde, heerschte
doorloopend een prettige geest. Dank zij den
goeden zorgen van de gemeente- en rijkspo
litie werd de orde in geen enkel opzicht ver
stoord.
In de ververschingstenl was voor velen
gelegenheid te over, om een opfrisseherlje te
nemen. Hiervan werd aan ook een druk ge
bruik gemaakt.
Na afloop van het concours vertrokken al
len in een enthousiaste stemming van het
terrein, dankbaar, voldaan en tevreden als
men was over dezen dag van leerzaam ver
maak en hoogstaande paardensport. De
meeste bezoekers zochten nog eenige verpoo-
zing en verkwikking in „De Beur§", „De
Landbouw" cn andere lokalen, waar/ de ve
del ging en een dansje werd gemaakt. De
vele neringdoenden, die langs den Kruisweg
met hun tentjes een standplaats hadden in
genomen, maakten ook goede zaken.
Eenige jongedames beijverden zich den ge
heelen dag met den verkoop van bloempjes
voor de wijkverpleging en hadden veel succes
Het aantal bezoekers werd op ongeveer
S000 geschat, zoodat het bestuur van „Voor
uit" is te felicileeren met dezen uitslag. La
ten we hopen, dat deze onverflauwde belang
stelling in dit paardensportfeest voor de ver
eeniging aanleiding moge zijn om in 1924
weer met een schitterend programma voor
den dag te komen.
Een woord van dank aan allen, die er toe
medegewerkt hebben, dat hel 14de concours-
hippique van de vereeniging „Vooruit" zoo
uitnemend is geslaagd, is hier voorzeker op,
zijn plaats
H1LLEGOM. De bloemcnvaas, die zeer
vermoedelijk door eenige vandalen is stuk
geworpen, werd gisteren hersteld. Er is een
nieuwe kom opgezet. Het is merkwaardig,
hoe algemeen dit vandalisme werd veroor
deeld door de gemeentenaren.
KATWIJK-AAN-DEN-RIJN. -r- Gisteren
werden door den Kring Rijnland-Zuid, waar
toe behooren de Burgerwachten van Kat
wijk, Voorschoten en Valkenburg, verschil
lende wedstrijden gehouden. Het weer was
uitstekend, de opkomst groot en de stem
ming „wat je noemt". Te drie uur werd
aangevangen met een vrije-baan-wedstrijd,
waarvoor veel liefhebbers waren. Vervol
gens werd gescholen om een wisselbeker,
beschikbaar gesteld door bovengenoemde
Burgerwachten. Dan nog een personeele
baanwedstrijd en vervolgens om een corps
medaille. Er werd prachtig geschoten en zij,
die de verschillende prijzen wonnen, heb
ben deze met eere verdiend. Na afloop een
gezellig samenzijn in de eanline, waar on
der geestdriftige woorden van den heer
Schrasser Bert, secr. der Burgerwacht te
Voorschoten, de prijzen werden uitgereikt.
Hier volgt de uitslag der'verschillende
wedstrijden: Vrije baan: P. Slingerland,
Katwijk, 1ste prijs, R. v. Millen, Voorscho
ten, 2de prijs, H. P. Bloot, Katwijk, 3de pr.,
G. Ypérlaan, Voorschoten. 4de<pr.y J. Baai-
bergen, Katwijk, 5de pr., S. Minnee, Kat
wijk, 6de pr., A. G. Haasbroek, 7de pr.
Voor den bekerwedstrijd werd geschoten
als volgt: Schijf Burgerwacht, 10 schoten
iedere schutter, houding naar keuze. Vijf
schutters van iedere Burgerwacht. Valken
burg behaalde 411, Katwijk 404, Voorscho
len 408, zoodat op heden Valkenburg in het
bezit is der beker. Deze moet driemaal ach
ter elkaar of vijfmaal in het geheel gewon-
nenworden.
Uitslag wedstrijd Gorpsmedaillo, beschik
baar gesteld door den commandant van
Voorschoten Schijf B. W., vijf schutters van
ieder korps, elk 5 schoten. Voorschoten 206
punten, Valkenburg 211 p.. Katwijk 213 p..
gewonnen dus door Katwijk.
Vandaag wordt de Kringwedstrijd gehou
den, waaraan behalve genoemde Burger
wachten, ook Rijnsburg meedoet, als gast
uit den Kring Rijnland-Noord.
E A WIJK-A AN-ZEE. Van de trawl-
loggers kwamen Woensdag te IJmuiden
aan de markt de KW 31, met f 200<17, met
f 117; 53, met f 147105, met f 503 en 140,
ir.et f 6S9 besomming.
NOORDWIJKERHOUT. De bloemkwee-
kers Gebrs. Van den Berg zijn hier de eer
sten, die reeds afgesneden gladiolussen le
veren.
De R.-K. muzick-ver. „Jeanne d'Arc"
neemt 3 Aug. deel aan het concours te Kat
wijk.
RECLAME.
gevuld mei heerlijke Gelei
Pluimvee.
Houdt gij kippen? Of houden Uw kippen U?
Als gij aan het einde van 1923 uw winst
en verliesrekening of balans opmaakt, zal
de credietzijde zeker beter zijn, als gij dit
jaar een groot aantal vroeg-broed-kuikens
grootgebracht hebt. Laat-broed-kuikens ver
minderen de winsten, omdat gij langer moet
voeren vóór gij eieren krijgt. Vroeg-broed-
kuikens beginnen te leggen (natuurlijk bij
een goede behandeling, verzorging en be
huizing), als de eieren duur zijn.
En hiernaar moeten wij streven. Vrocg-
broed-kuikens zijn ook gewoonlijk sterker,
omdat deze van hennen zijn, die, na een
rusttijd, nieuwe krachten verkregen hebben
om een goed ei voort te brengen. En let er
maar op, dat in vroeg-broed-kuikens meer
leven en levenskracht zit dan in die na-
komers, of laat-broed-kuikens, omdat, wan
neer dc warme en hcete dagen komen, zij
legen dien tijd al flink ontwikkeld zijn, om
nog maar niet eens te spreken van luis en
ander vuil gebroed, die onzen jongen pie
pers het leven zoo zuur maken, dat er
van groei en ontwikkeling geen sprake is.
Het laat-broed-kuiken, onder deze omstan
digheden groot geworden, zal de nade
rende wintermaanden maar sukkelend in
gaan, terwijl de vraag blijft: zullen zij het
maken?
Vröeg-broed-haantjes zijn slachtrijp, wan
neer de laat-broed-kuikens uit den dop ko
men; dus dit is een ander voordeel, dat op
de credit-zijde van uw balans komt
De broedmachine helpt ons om vroeg-
broed-kuikens te krijgen. En hierbij een
kunstmocder, om het woord stiefmoeder niet
te gebruiken, en het raadsel is opgelostI
Denk aan het voordeel en genot, om, als de
sneeuwklokjes bloeien, al eenige honderden
kleine kuikentjes te hebben; als uw buur
man, die geen vertrouwen in broedmachi
nes.... en stiefmoeders heeft, nog steeds
feit te wachten op een broedsche henl Buur
man heeft meer vertrouwen in de trekschuit
terwijl gij in auto of luchtschip reist. In
vroeg-broed-kuikens zit geld, buurman, ter
wijl uw laat-broed-kuikens u geld kosten.
Nog eens, er zit geld en voordeel in dc
pluimvee-bezigheid, zooals deze zich van
daag ontwikkelt, mits gij de noodige kennis
.(van het vak) opgedaan hebt en het zaak
kundig aappakt. Hoe gaarne wij ook zien,
dat er meer. hoenderparken ven-ijzen, wil
len wij toch voorzichtigheid aanraden, want
de Jieve. centjes zijn te schaarseh om ze weg
te smijten. Bezint dus vóór gij begint, an
ders zal uw balans misschien een nadeelig
saldo aanwijzen. Maar als gij de noodige
kennis opgedaan, en van pluimvee een
studie gemaakt hebt en alreeds geleefd hebt
om een en ander naar behooren in te rich
ten, bij den noodigen werklust, dan beslaat
er ook voor u een goede kans voor slagen,
'als gij nabij een goede markt zijt, uw ter
rein gunstig gelegen is en in bet begin geen
te hooge eischen stelt, want ook in de pluim
vee-industrie kan men geen eind-examen
doen, voor aleer het leergeld betaald is.
En wat omtrent concurrentie? Concur
rentie, zegt gij? Vrees maar niet, dat uw
muren zullen scheuren, als uw fundament
hecht en sterk gelegd is. De pluimvee-in
dustrie kent geen grenzen; deze is wereld
wijd. De pluimvee-industrie is nog maar in
haar geboorte cn ons leger is nog lang niet
op sterkte. Dat wij onder onze gelederen
goede generaals hebben, is zeker; maar die
oudjes zullen weldra wegvallen, al zingen
wij hun ook het: „Lang zullen ze levenl1'
toe. En al gaan zij ook nog niet dood, dan
zullen zij op pensioen aftreden en zullen de
jongere officieel moeten invallen. Dus er is
een goede kans op promotie, indie% men het
zwaard weet te hanteeren en meester op
alle wapenen is.
„Als gij een hoenderkuiken van ccn ccn-
denkuiken weet le onderscheiden, denkt dan
niet, dat gij alles van pluimvee verstaat".
En zoo is hel. Hel zijn immers ook niet
allen slagers, die groote messen dragen? En
al houdt gij ook duizend hoenders aan, dan
is het volstrekt nog niet zeker, dat gij een
pluimvee-deskundige zijt. Die geen lust tot
studie bezit, zal r.ooit een geleerde worden!
De pluimvee-teelt is ook in Holland in de
laatste jaren verbazend vooruit gegaan.
Toch is er van overproductie nog geen
sprake; eerder van tekort. Aan het werk'
dus, om dit tekort te dekken. Pluimveeteelt
werpt meer winst af dan hot graven naar;
goud of het zoeken naar diamant. Op de
boerderij is er geen afdeeling, die beter be
taalt. Wij kunnen allen goed klaarkomen
zonder een ring of borstspeld, in diamant
gezet; maar als de wereld niet meef van
pluimvee cn eieren kon worden voorzien,
dan, ja dan?.... (vul hier de vrocselijke
slotsom zelf maar in).
SCHAKEN. trj
Hei tournooi te Ostrau.
Dit louinooi is wat dc eerste plaatsen bét
treft, aldus geëindigd
Laskcr eerste met lO'/a uit 12 punten?
Réli tweede met 9ih punten Grünfeld derde;
met 8V2 punten Selesnieff vierde met 77*
punten Einve en Tartakower declen den
vijfden en zesden prijs met ieder 7 punten.
Wie den zevenden prijs krijgt is nog niet
beslist. De stand is verder
Bogoljubow 6V2 Spiel man n 6 Tarrasc^
en Rubinstein elk 5V2 Pokorny 5 Wolff
4VaHromadka 4; Walter 2.
Dr. Tarrasch en Hromadka hebben cch'-;
ter elk nog één en Waller nog twee liang^
partijen, waardoor in den eindstand nog een
kleine verandering mogelijk is.
Nader wordt gemeld over de afgebrokefi
partijen.
Tarrasch wint van Walter.
Walter remise met Hromadka.
B'ogoljföebót en'Tarra -h tfet-ren cru
prijs.
LAWN-TENNIS.
TildenAïonso.
In den wedstrijd om het Amerikaanse!)
kampioenschap te Indianapolis lieefl Tilden
revanche genomen voor zijn nederlaag tegen
Alonso. Hij sloeg den Spanjaard ditmaal met
2G, 8—6, 6—1, 7—5.
Wedstrijden te Nooröwijk.
Op 29 Juli zal het 15/jaar geleden zijn,
dat dc Noordwijksche Sporlvereeniging door
de heeren L. graaf van Limburg Slirum,
jhr. mr. L. A. van Schuylenburgh en
L. A. Enlhovcn werd opgericht. Het bestuur*
stelt zich voor dit feit, samenvallende met
de groote internationale wedslrijdcnr ecnigs-
zins feestelijk le herdenken. Den 26-sten,
wanneer Noordwijk het middelpunt zal zijn.
van het Nedcrlandsche tennisleven, zal er
een feestmaaltijd plaats vinden voor leden-,
aandeelhouders, den 27slen een Cabaret
wen van de builen- en zeesluis, het >bouwen
.van de binnenslui's, dié toen cchtbf' sléchts
ii drie openingen kreeg, en het leggen van de
tv noodige bruggen, waarvan de z.g. Hornes-
brug nog als derde walerkeering met z. g.
drijfdeuren werd ingericht. Deze laatste brug
werd echter in 1876 opgeruimd.
Er was dus nog slechts eene natuurlijke
cn geene kunstmatige uitloozing. Aan die na
tuurlijke uitloozing werden bij gelegenheid
van de verkleining van Rijnland's boezem
door het droogmaken van het Haarlemmer
meer weder verbeteringen noodzakelijk,
welke werden uitgevoerd in den vorm van
het verruimen van het Uitwateringskanaal,
het graven van het Oegslgeesler kanaal uit
de Warmonder Leede naar eerstgenoemd ka
naal en het vergrooten der binnensluis te
Katwijk, bestaande in het maken van nog
twee openingen len noorden naast de drie
reeds beslaande. Nadat in 1870 nog het Ad-
ditioneele kanaal verruimd werd, kwam het
in 1880 eindelijk lot de stichting van het
stoomgemaal, waardoor ook kunstmatig tc
Katwijk kon worden geloosd. Tot die stich
ting, waartoe reeds in 1868 door Conrad,
Rcuvens en Stieltjes werd geadviseerd, werd
in 1879 door Rijnland besloten.
HI. De Wierroker- of Prinsendijk.
De Wierickcrdijk, om dc later te vermel
den reden ook genaamd de Prinsendijk ver
bindt den Hoogen Rijndijk bij dc Wiericker-
schans met den noorder IJssel- of Goejan-
verwelledijk lusschen Gouda en Oudewater.
Hij vangt aan bij den noordwesthoek van de
.Wierickerschans, volgt aanvankelijk de
westelijke en dc zuidelijke conlrescarpe van
die schans en loopt vervolgens in zuidelijke
richting langs het westelijk boord van de
Enk'cle of Kleine Wiericke, lot aan den IJsel-
dijk. De builentecn van den dijk, of liever de
oever!ijn van het daarlangs loopende water
vormt tevens de grenslijn lusschen Rijnland
tn Woerden.
In de-tijden vóór 1672 was er geene wa-
feikeerende verbinding lusschen den IJsscl-
siïjk'. en den Rijndijk, en, hoewel tot het ma
ken eener zoodanige vérbinding herhaalde
lijk lusschen de betrokken besturen onder
handeld werd, moest het tot genoemd' jaar
wachten, eer men daartoe overging en daar
door Schiëland, Delfland, èri Rijnland ten
zuiden van den Rijn eene verdediging er
langden legen het inuhdatiewatef bij een
doorbraak van den noordér Lekdijk boven-
diims.
Den 9den October 1672 gaf de prins van
Oianje van uit zijn kamp te Bodegravëïi be
vel tot het maken van den dijk, naar dat
bevel daarom ook Prinsendijk genoemd; ter
plaatse waar de dijk zou worden aangelegd
moet echter reeds eene kade gelegen hebben,
vermits in hel oud archief van Rijnland een
stuk aanwezig is, waaruit blijkt dat de Wie-
rikkorkade in 1624 reeds werd verzwaard,
dus toen reeds bestond.
Hét bevel van prins Willem III luidt woor
delijk als volgt:
„Den Prince van Orange.
„Alsoo moet het dporsteljSpH, van den
„Lcckendijck, by den vuandt ondernomen,
„een noodige voorsieninge-moet' werden ge-
„dacn, soo tot versekeringe van hét quartier
„daer Wij met het leger van den Staet gc-
„campeert leggen, als lot bevrijdinge van de
Landen onder de Ileemraetschappen van
„Rhijnlandt, Delflandt ende Scbielandt, ende
„andere dacracn annex gelegen; ende tot
„dien eynde hebben goclgevonden, dat ge-
„legt sal moeten werden een sware dijck,
„langs de kade van de Lage Wiericken, de-
„welcke eens suffisantelyck sijiide gemaeekt,
„dacr nae altijdt als een Slaepcr sal connen
„dienen tot preserv.alie van dc voorschreve
„Landen, tegen dierghelijcke innondatiën,
„ende dat tot het gene voorsz. is, gerequireert
„werl een notable somme van contante pen
dingen, Soo lasten ende aulhoriseren wij
„bij desen, den Heeren Dijekgraven ende
„Hoogheheemraden van de voorschreve
„Hoogheemraedlschappen dat zij een Om-
„slagh over de Landen van de voorschreve
„respective districten sullen doen uytschrij-
„ven, tot' ses-stüyvers over yder mergen, ende
„dat sij die paratelijck sullen doen .heffen,
„soo dat uytèHijek binnen den tijt van ses
„weken alle-mogen geinnet.sijn, lasten ende
ordonneren aeiueen ygclijck wie het aen-
„gaen. mach, dat sij de 'vöórsz; betalinghej
„sonder eenige uytvluchten ofte dileijen in
handen van de respective Penningmeesters
„paratelijck sullen doen, op pene van Onse
„indignaüe, ende naer hel verloop van dé
„voorsz. ses weken, dubbel daer over geexe-
„cuteèrt le werden, naer den dijckrechlen,
„ende dat de voorschreven Penningmeesters
„die gecollecteerde Penningen sullen over -
„brengen in handen van soodanige Gedepu
teerden als bij de gemeltc drie Collegien,
„daer toe sullen werden gccomilteert. Ende
„sullen Wij de noodige voorsiemnge doen,
„dat de Ingelanden van Bloernendael, Lande
„van Steyn, ende van Willens, omtrent de
„Stadt Gouda gelegen, als merckelijck bij het
„voorschreve werek ge'inleresseert, mede daer
„toe Contribueren, naer de voorsch'reve p^o-.
„portie van ses stuyvers per nfergen.-
„Gedaenin 't leger bij Bodegravë ueit
„negmj&en Qclóbë?^1672.
3„c. II. PHlWc'É' d'CJlAfftSl#
„Ter ordonnantie van Sijne Hoogh.
„C. IIUYGENS.
De dijk werd spoedig hierop gemaakt. ITot
ohderhoud en de opbrengst zoowel van den
dijk zelve als van de daarbij beboerende lan
den, welke op onderscheiden tijdstippen zijn
aangekocht, om daaruit specie lot dijkver
zwaring le nemen en thans eene oppervlakte
-beslaan' vam ongeveer 31 II.A wordt nog
steeds als van oudsher gedragen en genoten
door Rijnland, Delfland en Scbieland, inge
volge de ter zake door gecomilieerden uit de
drie hoogheemraadschappen aangegane over
eenkomst van 9 September 1673, gcappro-
beerd door de drie colleges den 13 Septem
ber d.a.v.
Na vele wederwaardigheden, waarbij de
dijk, wegens verschillende oorzaken dan eens
werd verhoogd en dan weder verlaagd, gaf j'
de doorbraak van den Lekdijk in Maart 1747
den sloot lot eene nieuwe regeling. Den 4den
April van dat jaar kwam men tot het besluit
den dijk te verlioogen tot 36 duim, d.i. tot
ruim 0.94 boven A.P. Voor het eerst leert
nen hier eene bepaalde hoogte boven A.P.
kennen; die hoogte is. sedert eene lange reeks
van jaren aangehouden en wordt, hoewel de
dijk in den laatsten lijd, als gezegd, bij her
stelling, gebracht is op 1.05 M. -f- A.P. aan
de kanten en 115 M. A.P. in het midden,
nog steeds aangemerkt, als de hoogte, die de
dijk moet hebben.
IV. Gouwe Schutsluis.
Over de uitmonding van dc Gouwe in den
Rijn bij de buurtschap Gouwsche Sluis lig
gen twee sluizen na&st elkander. Dc weste
lijke is eene schutsluis en is in beheer cn
pnderhoud bij het Rijk; zij zal bier beschre
ven, worden; de oostelijke, eene keersluis, is
ih beheer en onderhoud bij Rijnland.
uilmonding van de Gouwe in den Rijn
:tnjnt reeds zeer vroegtijdig door eene sluis
afgesloten te zijn geweest. Bij handvest van
25 September J24S schonk graaf Floris V aan
die van Alphen en eenige nabijgelegen land
streken. het recht „dat sij die doer, die leget
ter Goude in die sluyse oplen Rijn, uyt doen
mogen, ende altoos affnemen m'ogen, in dien
mannieren, dat sij met een waterkeere, off
mit eencn somerdijck, lëgens dat somerwa
ter bewaren dat landt, dat leggct by bevdc
syden van den Goude, ende die walerkeer
sal gacn van den Rijn'op, ende strecken al
soo verre, als die vier pair Hiemraets goet-
dünckel". Uit éen voorrecht, dén' 18 April
1.356 door Willem V gegeven aan die van
Alpliên, ilazerswöudc; Boskoop en Waddinx-
veen, blijkt, dat dit reclit strekte om.in. den
lJsél eene vrije uitwatering te hebben. Jan
van Blois, lieer van Schoonhoven en ter
Goude, verzette zich hiertegen en liét den
watergang, als len.deele door zijne heerlijk
heid loopende, dammen en 4<; Gaan, maal
later gaf hij er bij open bnel van J.9; Oelobi
1358 zijné-1 bewilliging' on4oes>enii#iiig io
Hertog Albrecht- van Beyc-rcn heeft-,de
voorrechten in 1360 en 14.0Q nader bcyyslig
Waarschijnlijk was dc hier bedoelde,sli*
destijds niets anders dan -conc gewone lift
len deur. In 1533 werd tc-r plaatse door Rij*
land eene nieuwe sluis gemaakt, waarovd
in Rijnland's archief eene rekening aanWf
zig is. Deze s]uis is de tegenwoordige Goutfi
Keersluis, Gedurende den 80-jarigcn oorlc
werd ten westen van deze sluis in den Rijj
dijk eene opening gemaakt, om dc Slaalscc
"oorlogsschepen in den Rijn le l&len ten cino
dc Spanjaarden op het Haarlemmermeer
Kunnen bestoken. Tóen, in verband met
stichting van dc Mallegatsluis ic Gouda do<
de Stalen van Holland en Wcst-Frieslac
den 23 Februari 1589 tot verwijding dt
Gouwcsluis op gelijke wijdte werd beslotci
werd hieraan uitvoering gegeven, niet do<
de beslaande sluis le verbouwen, doch do»
ter plaatse van de gemaakte opening in dtj
dijk, bewesten die sluis, eene nieuwe .se bul
sluis tc maken. Deze sluis,.op gcmecnc bind
kosten gebouwd, is de thans beslaand
Qouwe schutsluis. Zij werd in 1621 nog ve
nieuwd. Sedert bleef de sluis steeds len las
van Het gemeene land. Bij het Kon. beslu
van 17 December 1819 no. 1 wérd zij, n*
een aantal andere werken, in beheer cn
derhoud overgedragen aan de provincie Zn"
Holland, doch bij het Kon. besluit van 5
Mei 1876 (Staatsblad no. 109) weder do
bet Rijk teruggenomen.
De Goudschc Sluis^ was, dit blijkt uit
geschiedenis; een gewichtig strategisch, pu®
I11 1436 brak Jacoba van Beijercn het bc"
van Haarlem op, omdat Filips van Bourgo
die dreigde, zich van de sluis meester tc iu
ken. In 1574 verdreven de Spanjaarden,
dens liet beleg van Leiden, hier vijf Eng'
scbe vendels. Eindelijk in 1672 .werd
Fransclie 'leger'hier door de~,Staatsehe W
pen gestuit.
H
