Ï1EIB8CI
Zaterdag 14 Juli 1923,
EERSTE BLAD.
Officieels Kennisgeving
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
UIT ONZE STAATSMACHINE.
Geneeskundige Brieven.
Het voornaamste nieuws V
van lieden.
I
►RIJS DER AOVERTENTIEN:
(se Cts. per lecel- Bu reedabonnement MaxsriK
rSnoPIalWr(«iUéa, uitsluitend bij vooraitbe-
1 faliiiE. Woensdags en Zaterdag 50 Ols.. ba een
lïnaximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postreebt. Voor evonlneele op-
>lending van brieven 10 Cts. porto te betalen*
Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordelndsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Poslchèqne- en Girodienst No. 67055. Postbus No. M.
PRIJS DEZER COURANT:
Vooï teïden p. 3 mn'd. 2.35, p. weoï 0.1
Bulten Leiden, waar agenten gevestigd lijn,"!',
per week 0.13
Franco per pos? J 2.35 portokosten,1
Dit nummer bestaat uit DRiE Bladen
Nummer 19433.
HINDERWET.
Burgemeester en .Wethouders van Lei
den
Gezien hel verzoek van P. Fontein Pzn.,
öm vergunning tot uitbreiding van de
houtzagerij in 'het perceel Havenkade nis.
21—23, Sectie C. nis. 1903, 1904 en 1905.
Gelet op de artt. 6 en 7 der Hinderwet;
Geven bij dezen kennis aan het publiek,
dal genoemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie dozer gemeente ter visie ge
legd is;
alsmede dat op Zaterdag, den 28sten
'Juli, e.k. des voormiddags te hallelf uren
op het Raadhuis, gelegenheid zal worden
gegeven om bezwaren tegen dit verzoek in
te brengen, terwijl zij er de aandacht op
vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn
zij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hin
derwet voor het gemeentebestuur of een
zijner leden zijn verschenen, teneinde hun
bezwaren mondeling toe te lichten.
N. C. DE GI.JSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 14 Juli 1923.
Hoogere Burgerschool voor Meisjes.
Toegelaten zijn tot de 1ste klasse zonder
examen 25 candidaten. Geëxamineerd 10,
afgewezen 3, toegelaten 7 candidaten.
Toegelaten tot de 2de klasse 1 candidaat.
aToegelaten tot de 3de klasse 1 candidaat.
Een nieuw woonwagenkamp.
Wanneer de Gemeenteraad zich Maandag
Een 'groot aantal mineralen en insecten
werd verzameld, om bij evenlueele reproduc
tie met meer kennis het te drukken plaatwerk
te kunnen uitvoeren.
In 1868 werd op de tentoonstelling van
Nijverheid en Kunst te Arnhem op.de pracht-
collectie Wetenschappelijk Werk de zilveren
medaille verkregen.
Daar de zaak zich steeds meer uitbreidde
werd in 1870 de heer J. P. Trap, zoon van
den stichter der zaak, in het bedrijf opgeno
men. Drie jaar later werd de eerste steen-
druksnelpers in werking gesteld, waarop
spoedig een tweede volgde. Daardoor werd de
kleurderij, waar in het begin de platen met
de hand werden gekleurd, opgeheven.
Het werk stond niet bij liet fijne builen-
landsche werk ach Ier. Op de Wereldtentoon
stelling in 1878, te Parijs, werd op een mooie
collectie wetenschappelijk werk een eervolle
vermelding ontvangen en met een nieuwe
collectie in 1900, eveneens op een Wereldten
toonstelling te Parijs, een zilveren medaille.
Zeer mooie werken, zoowel in boek- en in
steendruk, zijn dan ook in den loop der jaren
door de firma vervaardigd.
Bij velen zijn de wetenschappelijke plaat
werken, door de firma Trap vervaardigd,
goed bekend, en dit heeft de zaak niet alleen
in het binnenland, maar ook in het buiten
land een goeden naam doen verwerven.
De plaatselijke afdeeling der S. D. A. P.
heeft met 48 tegen 27 stemmen het besluit
genomen, dat geen der Soc.-Dem. Raads
leden in de zittingsperiode van den nieu
wen Gemeenteraad een wethouderszetel mag
aanvaarden.
De theemiddag en -avond in het wijkge-
bouw „Irene" aan de Haven heef ongeveer
225.opgebracht.
De afdeeling Leiden van de' Landelijke
Federatie van Bouwvakarbeiders had gis
teravond in een der zalen van het Volksge
bouw aan de Heerengracht een openbare
vegadering belegd, waarvoor als speker was
aangekondigd de heer G A. de Klerk, voor
zitter dezer Federatie, met het onderwerp:
De toestand in het bouwbedrijf; oorzaak en
gevolg voor de bouwvakarbeiders. De ver
gadering was tegen acht uur uitgeschreven.
a.s. met het voorstel van B. en W. vereenigt i Te half negen was deze nog geheel leeg.
tol het inrichten van een standplaats, be- Tin rip hpsfiiurstafpl lnrr ppn voorzitters!
sternd voor woonwagens, dan wordt daar
mede voldaan aan de voorziening in iets,
waar een gemeente van eenige beleekenis
na invoering van de woonwagenwet niet
buiten kan. In beginsel besloot de Raad
daartoe reeds, teen in Februari van dit jaar
aangekocht werd een stuk land aan den
Lage-Morschweg. Daarvan zal nu bij aan
neming van liet voorstel een gedeelte, onge
veer 7650 M2. groot, ingericht worden voor
woonwagenterrein. Dit terrein is zeker groot
genoeg; er n.l. plaats zijn voor 100 woon
wagens. Zooveel zullen er wel zeiden tege
lijk aangetroffen worden, zelfs op feesten als
bijv. op 3 October. Het is echter goed, dat
.voor elk der wagens iels meer ruimte over is
Hoewel het woonwagenkamp betrekkelijk
eenvoudig zal worden ingericht, worden de
kosten er van toch nog op f 5500 geraamd.
Voor de omwonenden moge de nabuurschap
wel niet bijzonder aangenaam zijn, het
heeft toch ook een groot voordeel, dat men
een vaste plaats heeft, waarheen alle woon
wagens binnen de gemeente kunnen worden
'gedirigeerd.
-. z De politie kan op deze wijze het best toe
zicht uitoefenen. De vrees, die blijkbaar
sommige omwonenden koesteren, dat n.l.
hot kamp voortdurend bezet zal zijn, is ech
ter niet gegrond. De burgemeester blijft het
recht behouden het verblijf te beperken en
zal daarvan natuurlijk gebruik blijven
maken
+r~ Aan de Middelbare Technische School
le -Haarlem zijn o.m. bevorderd: van de
afd. Bouwkunde: van het lslc naar hel 2de
studiejaar: J. J. de Rooy; van de afd. Water
bouwkunde: van het lsle naar het 2de studie
jaar P. O. Koets; P. J. van der Zanden; van
de afd. Werktuigbouwkunde: van hel 1ste
naar het 2de studiejaar: J. A. Gijbeis Van
hel 2de studiejaar naar het praclische leer
jaar: P. Arnoldus; van de afd. Eleclrolech-
niek: van het 1ste leerjaar naar hel 2de leer
jaar: G. van Gelderen; H. J. Koets; van de
afd. Scheepsboukwunde: van het 3ste naar
Op de bestuurstafel lag een voorzittersha
mer, stond 'n karaf met twee glazen en verder
zagen wij enkel lecge stoelen. Wij hebben tot
negen uur zitten wachten, toen een jonge
man ons kwam vertellen, dat een paar be
stuursleden even om den boek hadden geke
ken en toon weer waren vertrokken. Oorzaak
der mislukking: en warmte en.Moskou,
oordeelde onze zegsman.
Gaarne brengen wij het verzoek over
van den directeur van het telegraafkan
toor alhier, om alleen din van de telefoon
gebruik te maken, als het beslist noodig -is.
Er wordt thans veel' drukker getelefoneerd
dan in normale omstandigheden. Dit is voor
de telefonisten bij deze groote hitte zeer af
mattend.
Indien niet zoo vlug als anders aan een
oproep gehoor wordt gegeven, gelieve men
eenig geduld te betrachten en wordt men
beleefd verzocht vooral geen aanmerking
hierover tegen de telefoniste te maken of de
chef op te bellen.
Door een student is aangifte gedaan,
dat hem een hoed, een nieuwe Panama, uit
de Universileils-bibliotheek is ontvreemd.
Een andere, minderwaardige, was er voor
in de plaats achtergelaten.
Aan de Mare is een vrouw gister
avond plotseling onwel geworden door de
warmte. Door twee vrouwen is zij naar
huis gebracht. Door den dokter van den
Eersten Hulpdienst werd rust voorgeschre
ven.
Hedenmorgen werd een werkman bij
den bouw van de Chr. H. B. S. aan den
Rijnsburgerweg door de hitte bevangen.
Overbrenging naar hel Acad. Ziekenhuis
werd noodzakelijk geacht.
Gisteravond ongeveer kwart over ne
genen bad bij den uitgang van het slation
alhier een kleul incident plaats. Met den
sneltrein kwam een reiziger mede, die ien
onrechte voorzien was van een plaatskaart
buurtverkeer. De controleerende beambte,
die dezen heer hierop altent maakte, wilde
den reiziger daarna voor den stationschef
KERKELIJKE BERICHTEN.
Doopsgezinde Gem.: Zondagmorgen, te tien
uur, ds. J. Wuite.
Eglise walonixe: Dimanche pas de service.
Evang-.-Luth. Gem.: Zondagmorgen, te half
elf, ds. J. Ph. Makkink.
Oud-Katholieke Kerk, Middelstegracht 16:
Zondagmorgen, te kwartier over acht uur,
prof. J. H. Berends."
Remonstrantsch-GÊref. Gem.: Zondagmor
gen, te hal felt, dr. W. J. Lente.
Ver. van Vrijz.-Rirvormden: Zondagmor
gen, te hal fel f, in h§t Volkshuis, dr. J. Her
derschee, van Amsterdam.
Duitsche godsdienstoefening: Zondagmor
gen ,te half elfKerkzaal Weeshuis Hoog!.
Kerkgracht, lussclien nos. 17 en 21: Pastor
Bölilz, uit Wesel.
Liberaal-Katholieke Kerk: Zondagmorgen,
te halfelf, dienst in- de Bonilacius-kapel,
Stille-Rijn la.
het 2de studiejaar: A. M. Du y ver manvan i leiden, wat echter niet gemakkelijk ging. De
het praclische leerjaar naar het laatste stu
diejaar: J. Smit, allen alhier.
De hoer D. van Lith Jr.. alhier, is (?e-
slreagd voor het eindexamen der Middelbare
Technische School, le Amsterdam.
Te Arnhem slaagde voor het eindexa
men II. B. S. jarige cursus, de heer T. Pel-
lenkoft, wonende alhier.
Reserve lste-luitenant J. J. Litjens, van
het 9de reg inf., wordt gedetacheerd bij het
4de rog infanterie alhier.
Bg lieer A. D. .1. Stukje, alhier, tot arts
bevordert, is bestemd tot reserve-officier van
gezondheid 2e kl. bij de landmacht hier te
lande.
Piof. Van Vollcnhoven, die van Vrij
zinnig Democratische zijde candidaat gesteld
is voor het lidmaatschap der Eerste Kamer,
wenscht voor een verkiezing niet in aanmer
king te komen cn heeft daarom de door de
Kieswet vereischte verklaring, dat hij de can-
didaluur op de lijst aanvaardt, niet ingezon
den.
rW. M. Irap, boek- en steendrukkerij alhier,
te 1: vrdenken, dat zij vóór 75 jaren door
pijlen den heer P. W. M. Trap werd opge
richt.
Ja J843 werd eenvoudig begonnen, maar
zaak breidde zich allengs uit en had spoe-
öi? een goeden naam verworven.
Ben 17den Juli a.s. hoopt de firma P.
r iziger verzette zich en werd zelfs handge
meen. Spoedig verscheen de politie, die ge
lastte, dat de reiziger voor den stationschef
zou verschijnen, hetgeen geschiedde.
Gisteravond, omstreeks acht uur. had
een jongen, wonende in de huurt der Veste -
-straat, het ongeluk aan de Heerengraehl in
hét water te vallen. Hoewel er geen red
dingsmiddelen op het moment aanwezig wa
ren, had een vriend van-den jongen het be
sef zijn voet toe te steken en gelukkig kreeg
de drenkeling dezen ie pakken. Zoo werd hij
met heh.ufp van eenige personen gered en
op den wal gebracht.
De aandacht onzer lezers wordt ge
vestigd op de in ons Blad van heden ge
plaatste advertentie van de Leidsche Duin
water-Maatschappij.
Men deelt ons mede, dat in de koffie
branderij van de firma Verkouw en Stok-
huyzen bij deze groote warmte wordt ge
werkt van 4 uur 's morgens lot 12 uur
's middags.
Het programma voor het concert van
het Leidsch Muziekkorps op a.s. Dinsdag
avond van af acht uur in het Van-der-Werff-
park luidt:
Zola-Marseh, Geijp; overture „Die Frau
Meisterm", Suppé; „Cher Amie", wals, Mus-
grove; Fantaisie uit „La Princesse d'Auber-
ge", Blockx; Czardas, Grossmann; Kuss-
Walzer, Strauss; „Si lu veux Marguerite",
Marsch, Valsien.
De openbare zittiüg van bet Centraal-
Stembureau voor de beslissing over dc gel
digheid der lijsten en over de handhaviug
van de daarop voorkomendo candidaten
ral worden gehouden op Dinsdag 17 dezer,
des voormiddags te elf uur, in bet lokaal
van het gemeentehuis te 's-Gravenhage,
voorheen voor de 'Vergaderingen van den
raad bestemd.
Den tweeden dag der conferentie fce
Lunteren van de Chr.-Hist. Unie werd bet
werkloosheidsvraagstuk ingeleid door den
heer A. Folmer, directeur van den dienst
der werkloosheidsverzekering en arbeids
bemiddeling, in Den Haag. Spr. behandel
de het vraagstuk niet zoozee van zijn alge-
moene, theoretische, principieele zijde,
maar meer speciaal met het oog op den te-
genwootdigen toestand.
In dc avondvergadering van Donderdag
leidde dr. J. Ch. Kromsigt, Herv. pred. te
Oostwold (Gron.) in Het kerkelijk vraag
stuk.
Aangenomen is het beroep naar de
Ned.-Herv. Gem. te Delfskaven door ds. j.
Ph. Eggink, te Vclsen.
■4
UIT NED. OOST-INDIE.
Tegen de premie-loterijen.
Weltevreden, 12 Juli. (Aneta). Een
ordonnantie is vastgesteld, dat premiclee-
ningen de toestemming noodig hebben van
den directeur van Justitie en zoo noodig
aan bepaalde voorwaarden onderworpen
zullen worden.
(Nadruk verboden).
1 Juli 1923.
Hef klinkt wel wat vreemd, om, nu Juli
haast half voorhij is, over 1 Juli te schrijven;
maar 't is minder om 1 Juli te doen dan om
een dor belangrijkste feilen, die in vroegere
jaien op dien datum hebben plaats gehad.
Op 1 Juli 1923 was het zestig jaar geleden,
dat de slavernij in West Indië werd
afgeschaft: dat was het laatste gebied,
waar zij tot 1 Juli 1863 onder de Nedcrland-
sche vlag nog geduld was, al was zij in de
daaraan voorafgaande jaren al heel wat
minder ondragelijk geworden.
Men zal zich zoo het een en ander van het
slavenleven herinneren. Men zal wellicht
nog weten, hoe de slavenhandel ontstond
uit inderdaad mcnschlievende overwegingen.
Betrekkelijk kort na de ontdekking van Ame
rika overwoog men, dal de inboorlingen van
de nieuwe wereld te zwak waren om het
zware mijnwerk te verrichten dat de naar
goud dorstende Europeanen van hen verg
den, en dat men daarom op het denkbeeld
kwam om negers uit Afrika te halen, die ster^
ker waren en meer geschikt voor den veel-
eischenden arbeid! Hiermee waren de slaver
nij en de slavenhandel ontslaan, die eenige
eeuwen lang een schandvlek is geweest
voor „de beschaafde natiën".
Wij zullen geen poging doen om ook maar
een zwak beeld te geven van de beestachtige
behandeling die z.g. beschaafde menschcn
andere menschen deden ondergaan* Wij zei
den „beestachtig", 't was erger, want som
mige slavenhouders zullen waarschijnlijk
hun dieren met zachter hand hebben behan
deld dan hun slaven.
Men weet hoe het boek van Beecher
Slowe, Uncle Tom's Cabin een schok door
de wereld heeft dom gaan en hoe deze „ten-
dens"-roman veler oogen heeft geopend voor
hel slavenleven en hel slavinleed. Misschien
weet men ook hoe Wilberforce in Engeland
gestreden heeft voor deze paria's der
mcnschheid en hoe het hern eindelijk gelukt
is den slavenhandel officieel afgeschaft te
krijgen; „officieel", want zelfs nu nog ge
beuren er hier en daar op de wereld dingen,
die zeer na aan slavenhandel grenzen.
Maar met de afschaffing van slavenhandel
was de slavernij nog niet afgeschaft. Voor
ons land en daarmee hebben wij toch het
meest te doen heeft het nog lang geduurd
eer de slavernij tot het verbodene behoorde.
De beweging tot afschaffing der slavernij
nam vaster vormen aan, o.a. onder het Mi
nisterschap van Koloniën van C. F. Pahud
de Motanges die met ingang van Januari
1856 benoemd werd tot Gouverneur-Gene
raal van Oost-Indië en die in 1860 de slaver
nij voor Oost-Indië heeft zien afschaffen
onder het ministerschap van J. J. Rochussen.
Voor West-Indic bleef de slavernij nog be
staan en eerst aan Minister Uhlenbeck (1
Fcbr. 18623 Jan. 1863) gelukte het een
wetsontwerp tot afschaffing ook voor West-
Indië in het „Staatsblad" to krijgen.
Men zal inzien, dat dit maar niet zoo
eenvoudig was, als het uit deze eenvoudige
feiten-opsomming zou schijnen. Want de
slaven waren "handelswaar, die om een
nu gangbaren term te gebruiken ont
eigend moest worden; en onteigening eischt
geld. Er waren 45.000 slaven vrij te maken
en voor iederen slaaf zou 300 gld betaald
worden. Het besluit was dus niet maar het
aannemen van een simpel artikeltje bijv.
„Na 1 Juli 1863 zijn alle slaven vrij; maar
het was een credietverleening van een
groot aantal millioenen (ten minste pl. m.
14 millioen); en dat cijfer krijgt nog meer
beteekenis, als wij in aanmerking nemen,
dat 14 millioen in onze dagen, nu wij bij
milliarden rekenen, niet veel betcekent,
maar dal het hcele budget in 1850 liep over
nog geen 70 millioen en dat in 1865 de ren
te der Staatsschuld 39 proc. van alle uitga
ven uitmaakte. Zoo bezien maakt het be
sluit van 1862 min of meer overweldigen
den indruk.
Wij zouden hier een verhaal kunnen
doen van het vreugdebedrijf op 1 Juli 1863
in Suriname en van de plechtigheden, die
op dien datum plaats hadden. Maar dat is
niet noodig en het is hier in deze rubriek
ook minder op zijn plaats.
Wij hebben meer belang bij de gevolgen
van de afschaffing, waaronder Suriname,
hoe prijzenswaardig het feit ook was, nog
altijd lijdt Do belangstelling in ons land
voor Suriname is al lang niet zoo groot ge
weest, als het land verdient. Suriname is
bij uitstek vruchtbaar en kan bij voldoen
de bebouwing eon schat van producten le
veren ook voor de Europeesche markt. Maar
de afschaffing der slavernij heeft plotseling
het land beroofd van de noodige werk
krachten. De vrij verklaarde slaven wisten
met hun vrijheid geen raad. Behoeften had
den zij weinig en zij zagen wel kans, om
zonder veel werken door het leven le ko
men. Kennis van de waarde van het geld
ontbrak hun; begrip van vrijen arbeid had
den zij niet'en van wereldhandel on we
reldproductie hadden zij heelemaal geen
begrip. De afschaffing der slavernij be
roofde de planters van het werkvolk en de
plantages lagen voor 'n deel al spoedig on
bebouwd Men had dit kunnen voorzien,
maar had er niet voor gezorgd. De nu on
bebouwbare plantages - werden voor eon ap
pel en een ci verkocht of verkeerden in
woestenijen. Kleine kapitalisten kochten
voor de ontvangen tegemoetkoming van
f 300 per slaaf we! grond, maar konden het
niet volhouden om de looncn uit te keeren.
Wel heeft men getracht negers uit Afrika
te laten overkomen of Britsch-Indiërs en
zells Javanen, die meer landbouwerstalent
hadden, maar het kapitaal ontbrak en de
werkkrachten ,die geïmporteerd werden,
waren toch niet hel werkvolk, dat het tot
kloin-eigcnaar en tot bescheiden planter
zou brengen Het grootste gevolg van die
immigratie is geweest, dat er een mengel
moes van kruisingen is ontslaan.
Suriname is na de afschaffing der sla
vernij had achteruitgegaan. Het land, dat
een vruchtbaren bQdem bezit en eertijds
rijke vruchten droeg, is verarmd en.kan in
eigen behoeften niet voorzien. Hel is, om
hel zoo eens uil te drukken, armlastig ge
worden.
Het heeft een eigen koloniaal bestuur
met een Nederlandschen Gouverneur aan
het hoofd, maar de begrooting is niet slui
tend te maken. Daarom moet het moeder
land bijspringen en ons Hoofdstuk XI der
Staatsbegrooting geelt de bescheiden som
aan, die Nederland bijdraagt om in de kolo
niale huishouding le voorzien.
In Nederland kent men Suriname niet.
Voor eenige jaren is er een Staatscom
missie benoemd met wijlen dr. D. Bos als
voorzitter; die beeft een plan- ontworpen,
maar dal is onuitgevoerd gebleven. De Mi-
nister van Koloniën met zijn ambtenaren
beheeren uit de verte Suriname, zonder
het te kennen of er hart voor te hebben.
En onlangs heeft de tegenwoordige Gou
verneur een kreet doen hooren, die neer
komt op een aanklacht tegen het Departe
ment, een klacht, dat de Gouverneur, die
midden in het land zit, geen bestuurder is,
maar beschouwd wordt als de knecht van
den Minister, die nooit in Suriname is ge
weest
Zoolang het Suriname ontbreekt aan
Nederlandsche btlangstelling, aan kapitaal
en aan goede werkkrachten, zal het suk
kelen blijven. Sommigen hebben er het
pias geopperd, om Suriname te verkoopen.
De nationale trots komt daartegen op,
maar wij houden ons overtuigd, dat een
goed beheer Suriname lot een rijk land zou
kunnen maken
Nog eens Insuline.
De Brief over Insuline heeft aan een col
lega aanleiding gegeven ,om als zijn mee
ning kenbaar le maken, dal ik verkeerd heb
gedaan met over dat onderwerp le schrijven.
Hij doet dat in de volgende termen.
„Een opstel over de zoogen. Insuline be
hoort m. i. in een vakblad, niet in een dag
blad thuis.. De schrijver van dat opstel, wel
licht een medicus met praclische ervaring,
die dus weet welke verwachtingen bij het
publiek, in casu bij lijders aan diabetes,
door zulk epn mcdedecling worden opge
wekt, begint met te zeggen, dat het nieuwe
pracparaal naar alle waarschijnlijkheid de
grootste belangstelling zal trekken. Dat
maakt natuurlijk grooten indruk! Na een
uiteenzetting der physiologische eigenschap
pen, en-z die de verschillende klieren, die
in het dierlijk lichaam voorkomen, waarvan
het leekenpubliek niet3 begrijpt en waar
aan het bijgevolg niet de minste waarde
- - v
BINNENLAND.
De S. D. A. P. aanvaardt geen weliion.
derszetel in den Nieuwen Leidschen Raad,
Heden is in Den Haag geopend de Aca.
demie voor Internationaal Recht. j
De Eerste Kamer heeft de verhooging dec
collegegelden goedgekeurd. I
Bij de zeilwedstrijden le Gothenbnrg werd
in de tweede race de „Gotlywog" twee en
de „Willem Six" viji. In de alg. classgering
heefl „Willem Six" nog de leiding. v
t
BUITENLAND.-
De ontvangst van de Engelsche verklaring
in Engeland en het buitenland.
Een amnestie-besluit van de Bovjet-rén
geering. j
Ehrhardt is uit de gevangenis te Leipzig
ontvlucht.
hecht, eindigt hij zijn opstel met de vol
gende waarschuwing: Het is te hopen, dat
het publiek tegenover de bekendmakingen
over de Insuline zijn kalmte en geduld zal
kunnen bewaren, zoodat het gespaard zal
worden voor de opwinding en de daarop
volgende teleurstelling, zooals bijv. bij do
eerste publicatie van Koch's luberculine
werden waargenomen.
„Ik vraag, kan het inconsequenter, kan
het onzinniger? Waarom er dan niet liever
over gezwegen? Is juist die ontijdige publi
catie van Koclï nog niet leerzaam genoeg
geweest, om het verspreiden der onrijpe
vruchten van het wetenschappelijk onder
zoek legen le gaan? Toen Koch, ongeveer
dertig jaar geleden, op het medisch congres
(e Berlijn over een door hem wellicht ge
vonden middel tegen de tuberculose repte,
dwong men hom lot nadere bijzonderheden.
Hij liet zich daartoe verleiden; er werden
proeven genomen, die wel aan enkele pa
tiënten het leven kostten maar moesten be
wijzen, dat de luberculine de tuberculose
zou doen verdwijnen. Heel Europa was in
rep en roerl Alles trok naar Berlijn, halve
dooden werden er heen gesleept, ik heb de
wanhoop gezien bij vele teringlij'ders, die op
hun sterfbed vernamen, dat het geneesmid
del voor hun kwaal gevonden was. Een jaar
later was de hcele tuberculose-rage afge-
loopen. Sapienli sat!
Is bet nu na een dergelijke ervaring niet
inhumaan om over de Insuline, een middel,
van welks werking nog weinig met zeker-;
heid bekend is, v o o r t ij d i g bij een
aantal diabetici verwachtingen op te wek
ken, die heel veel kans hebben, niet vervuld
te zullen worden.
Wat bereikt men er echter wel mee?
lo. Het in-discrediet-brengen der hoog
staande medische weienschap; 2o. handrei
king aan een groot aantal gewetenlooze
kwakzalvers, die, speculeerende op de on
kunde en het bijgeloof van het publiek door
het aanprijzen hunner waardelooze. vaak
niet ongevaarlijke prullen in de dagbladen,
koopers trachten te lokken. Het onnoozele
publiek is er luk op, offert zijn kostbaar,
vaak moeilijk verdiend geld, om er weldra
de treurige gevolgen van te ondervinden.
Hoe goed de zaken marcheeren, bewijzen de
schatten, die er mee gewonnen worden, en
de wijze van leven der heere kwakzalvers.
Moet niet ieder verstandig, ontwikkeld, hu
maan mensch dat geknoei en bedrog zoo-
voel mogelijk tegengaan? Ja, nietwaar! Of
het succes schitterend zal zijn, betwijfel ik
op grond van een vijftigjarige ondervinding.
Met de sapientia van den homo sapiens van
Cuvier is het op dit punt meestal nog zeer
treurig gesteld. Daarmede dient men reke
ning te houden.
En later:
„De schrijver is een medicus, wiens er
varing van de mentaliteit van het mcnsch-
dom heel wat afwijkt van hetgeen ik er in
mijn veertigjarige praktijk als arts van heb
ondervonden.
Wat ik van het gemcdicinoer door leeken
en bcroepskwakzalvers gezien, gehoord en
bijgewoond heb, is zoo omvangrijk, dat ik
er een boek zoo dik als de Joodsclie geschie
denis van Flavius Josephiis mee zou kun
nen vullen.
Geen wonder dus, da?ik de charlatanerie
en al wat haar bevorderen kan, mijn leven
lang cx imo pcctore beslreden heb.
IGNOTUS."
Hoewel het den schijn moet wekken, dat
deze bejaarde collega op een standpunt
verwijderd, geloof ik te mogen beweren.dat
het in werkelijkheid niet zoo is. In den
grond der zaak zijn wij het volkomen eens
en daarom heb ik met genoegen zijn uiteen
zettingen overgenomen. Alleen wat de prac
lische toepassing betreft, loopen onze op
vattingen uiteen.
Ons verschil berust voornamelijk op het
geen ik in een vroegeren Brief uiteenzette
over het jopnemen van wetenschappelijke,
met name geneeskundige berichten in de
groote dagbladen. Ik ben het volmaakt met
Ignotu9 eens, dat het^ veel beter zou zijn,
wanneer het publiek builen de geneeskundige
wetenschap gehouden werd, zoolang die we
tenschap de dingen nog niet met wiskundige
