Hoedt U bijtijds.
Geneeskundige Brieven.
De Fondsenmarkê.
seheidcnc programma's zijn nog bewaard;
maar toen dat vuur gcbluscht was, kwam
het tponeel onder Deonsche.spelers.
Vroeger mochten kinderen onder de vijf
tien jaar niet in den schouwburg komen;
en nu is hier te vinden het document,
waarbij aan Ole'Buil, om zijn buitenge
wone muzikale ontwikkeling, onder de vijf
tien jaar verlof gegeven werd den schouw
burg te bezoeken. Daar zijn programma's
van de stukken, die Ibsen en Björnson lie
ten opvoeren, o. a van de „Strijders op
Helgoland", waarbij ook een leekening, hoe
lbsen zich de tooneclschikking daarbij
voorstelde. I)aar zijn brieven van dc beide
groolen, daar is de schrijftafel, waaraan zij
werkten op hun bureau, daar is het reken-
boekje van dc kasleleinsche van den
schouwburg, waarin onverbiddelijk stond
opgeteêkend, hoever Björnson bij haar in
de schuld stak. Daar is de kleedkamer van
het oude theater opgesteld, ongeveer ander
halve meter in het vierkant, zoo primitief
als het maar kan. Systematisch kan men
de geschiedenis van den schouwburg vol-
gen.
Björnson was in 1853 naar Ghristiaüia
gegaan, iic't getuigschrift, dal het bestuur
hem meegaf, is nog te zien: dal hij zich zoo
goed van zijn taak gekweten had en zulk^
een goeden moreclcn invloed op den troep
gehad had. Teen ging lie: Bergensehc thea
ter in 1863 failliet, de grafgang der acteurs
ligt tusschen dr andere herinneringen.
Daarop opende het theater weer in '76
„Den nationale scene", waarvan de acteurs
in portret aan den wand prijken.
Tusschen de vitrines slaan dc .gebruikte
tooneelklcèdingslukkeu. De slaaprok; waar
in „Jcppe op. den Berg" van Holberg ge
speeld werd en,zijn kleeding als boer, slaan
daar opgesteld. Daar is een koningskroon
van goudpapier op karton, waarvan de uit
stekende punten naar achteren toe kleiner
worden, zoodat de tooncclspcler steeds met
zijn gezicht naar de toeschouwers moet
slaan, als hij geen gek figuur wil maken.
Daar zijn koningsgewaden, met goudpapier
beplakt; maliënkolders werden van grof
linnen gemaakt, met zilverpapier er over;
daar zijn de wollen bloemen, die men ge
bruikte als men op liet loonecl een bou
quet moest aanbieden. "Waar nu een échte
kast_gep.la.alsi Wordt, Had men vroeger een
in perspectief geschilderde, enz. en zoo is
daar voor de geschiedenis van het tooncel
prachtig materiaal bijeen
Op een tafel slor.d het model van het
oude theatergebouwniaar nu kwam de
verrassing: de heer Johannesen lichlle dc
dalcen er als een deksel af en daar zag men
tot in de uiterste puntjes verzorgd het ge-
hcelc theater-interieur nagemaakt;. De stoe
len, de foyer, do kleedkamer, de schilder
kamer, alles staat er m miniatuur; op de
scène staan dc lange banken, zooals die bij
„Strijders op Helgoland" slaan. Al dit bin
nenwerk heeft onze leidsman zelf ge
maakt. Wie in Bergen komt, moet niet ver
zuimen dit stuk cultuurhistorie te bezich
tigen.
lederen dag om twaalf uur is er muziek
in het stadsparkonder de menigte vallen
het meest de studenten op, zooals zij liicr
genoemd worden, al hoeft Bergen geen uni
versiteit. Dat zijn gymnasiasten met roodo
pet en dc handelsschool met lichtblauwe.
Do gymnasiasten hebben de meeste praats;
zij hebben hun schriftelijk eindexamen ge
daan, mondeling schijnt niet van zooveel
beteekenis, en loopen nu bevrijd rond, dc
jongens met de loode petten xoode coc.ar-
de, roodo strik aan den slokde meisjds
dito en zijn met het mooie weer in het wit
met rood afgezet Zij welen nog in lang
niet,, of zij geslaagd zijn: hun werk wordt
naar een centrale commissie in Christiania
gezonden en de beoordeofing van al die
gymnasia vordert minstens een maand. Zij
heeten „nissen", maar den uitgang posi-
turus, dat aanduidt, dat zij in liet studen
tenleven den ouden mcnsch zullen afleg
gen.
Zij zijn vroed ijk, de Bergenscrs. IIoc ko
men zij zoo vroolijk en spiritueel? ïs dal
een algemeen Noorsche eigenschap Len
dame op een bank in het stadspark meenj,
dat het door dc Duilschers komt. „Houdt zij
ons voor den gek? Door de Diiitschcs, dm
hier hun Hanze-colbnic hadden en de Bcr-
gensers■beletten zelf hun eigen handel te
drijven?" Maar op een middag hoe bij oen
onzer Bergensehc kennissen bfijtt er ch
iets van waar: Bergen heeft var: dc Hanze
het verkeer met het buitenland geleerd en
heeft haar de kunst van liandehlrnv :i af-
gekeken. En toen' dé Duitsin 3 776
weggejaagd- waren, gingrn zn <.r zeiven op
uit en. stonden in levendig vorkeer met i
Engeland, Frankrijk en Holland, in legen-
stelling met liet overige Noorwegen. liet
volk in Bergen zegt ook wel: „We zijn niet
van Noorwegen, we zijn van Bergen".
Vooral aan de Hollanders meent men veel
to-danken te" hebben. Een dame -vertelde,
dat het door de Hollanders kwam, dat dc
gordijntjes voor de glazen witter waren dan
riders. Ook het plaatsen van geraniums
voor de ramen, nu algemeen, was oorspron
kelijk naar Hollandsch voorbeeld van Ber
gen uit door het land verbreid.
Op die tea verschenen de Noorsche da
mes in avondjapon en gelakte schoenen.
Er waren er een vijftien bij elkaar en als
men rondzag zonder te luisteren, kon men
zich in Holland verplaatst drnkem Daar
kwamen reusachtige taarten binnen en
groote schalen met koekjes, terwijl een
°ude gedienstige, net als op een tooneel,
zoo' coquet uitgedost, de thee ronddiende
met een knix bij ieder.
Waarin eigenlijk liet verschil beslaat lus-
schem een Noorsche suite en de Iïolland-
Sche, is moeilijk te zeggen, maar verschil
Js er. De kleur Van hel hout. de kleur van
«et meestal effen behang, de plaatsing der
meubelen is anders, terwijl men toch- hier
m de stad niet van een specifiek Noorsóh
mlerieur kan spreken. Na dc lliee werden
Jfootc schalen met vruchten rondgediend,
h<? Noorsche dames bleken uitstekend óp de
hoogte van Holland. Zij waren op school
opgevoed met de liederen van Valerius
Eedenkklank, in liet Duilsch wel is waar,
maar hoe verrassend was het daar van
"^orgen-op-Zoom houd u vroom" en het
ilhelintis" te hcoren zingent Daarop
«ramen de Noorsche liederen, vooral het
geliefde „Sa'ng dil Bergen"' met zijn lief
lijke wijs van Biskop Johau Nordahl Brun,
'17453 816.
Om het koningshuis bekommert de Noor
zich niet veel en hij virtdt het een ver
ouderde instelling, terwijl daar in het
Dovrebergcn bóeren wonen, die in rechte
lijn van de oude Noorsche koningen af
stammen. Maar wel is de koninklijke fami
lie om haar persoonlijke eigenschappen ge
liefd. Van 'sKonings bemmlijkheid verlei
de een der dames een aardig staaltje:
Dc Koning kwam met zijn schip in Ber
gen en zij was mot eenige dames en offi
cieren .in een roeiboot om hem" le zien. Zij
zag zoo velé uniformen, op liet konings
schip, dal zij den Koning niet onderscheid-'
de er. zeide: „lk" kan den Koning niet
zien." Maar d- slem draagt over liet water
veel verder dan op hel land, dc Koning
hoorde het, stond op en maakte het militair
saluut voor haar. Zij stond versteend, lot
een officier in wanhoop uitriep: „Maar
groet dan toch terug!" Toen kreeg zij hot
besef met haar zakdoek te wuiven.
G. M.
RECLAME.
De Geneeskundige Brief.
Nu het een jaar geleden is, dat ik den
erstcn Geneeskundigelf Brief sthrcqf,
moge een terugblik recht van bestaan heb-
In dien. Eersten Brief ontvouwde ik
ben.
mijn voorgenomen werkwijze cn moest het
oordeel aan de toekomst overlaten.
iWat is dan nu het oordcel in dit eerste
jaar geweest
Het antwoord cp deze vraag maakt tege
lijk het bezwaar duidelijk, dat aan deze
wijze van schrijven verbonden is. Wanneer
men een voordracht houdt, ontstaat onwil
lekeurig eenig verband t usschen den spreker
en zijn gehoor. Een spreker met eenige rou
tine merkt al gauw of hij zijn publiek te
hoog of te laag geschat heeft en kan zoo
gemakkelijk, dcor wat eenvoudiger of wat
meer geloerd te vertollen, het niveau van
den gemiddelden hoorder zooveel mogelijk
nabij komen. Er ontstaat een zekere voe
ling tusschen .beiden, waardoor als vanzelf
de weg gewezen -wórdt, hoc men verder
moet gaan. Het spreken In het publiek bc-
j vat toch altijd een element van' suggestie
en die spreker heeft het meeste succes.
wiens invloed het grootst is, die zijn gehoor
i liet best kan meeslepen.
Maar ook dc schrijver kan suggestief wer-
leen. Alleen, dit gaat niet zco eenvoudig en
gemakkelijk als bij den spreker. En dc sug
gestieve mvltfctl zal zich alleen doen gelden
bij den. lezer, die toevallig precies gestemd
is op de schrijfwijze van den auteur. Ter
wij] de ècnè lezer voldoende onder zijn in
vloed zql komen, om het geschrevene in
zich op te nemen, zal de bedoeling van den
schrijver aan velo anderen geheel voorbij
gaap. Was-er een middel om voeling met
elkaar tc houden,dan. konden velen van
deze laatste soort lezers ook nog gepakt
j worden door do schrijfwijze misschien een
i weinig te veranderen. Wij vinden" dus hier
j als het ware een variatie cp het oude thema,
j dat dc liefde niet van één kant komen leap.
Of ik dan in het verloopen jaar niets
van-mijii lezers bespeurd heb Zoowel in
direct als direct zeer weinig. Wat ilc indi
rect hoorde kan ik niet meededen, omdat
ik dan mijn incognito niet zou kunnen be
waren, en dit is om bepaalde redenen noo-
dig. Maar hetgeen direct tot mij kwam,
wil ik eerlijk vertellen.
In de eerste plaats bereikte mij via de
redactie de uitnocdiging om zitting te ne
men in een commissie met eenhygiënisch
doel. Om velschillende zeer afdoende rede
nen zou dit mij onder alle omstandigheden
onmogelijk geweest zijn, en ik moest de re
dactie dus verzoeken, voor mij te willen
bedanken. Tc gelijk .hoorde ik dat ijverig
gezocht was in de naamlijst van artseu
naar iemand ter plaatse, wiens familienaam
met ->S. begon. Dat dit zoeken geen resul
taat ken hebben, is gemakkelijk op te hel
deren. Mijn nom de plume beteekent toch
niet anders dan dat de pen, die deze Brie
ven schrijft, zich in dienst gevoelt van drie
meestérs: de gezondheidsleer, vertegenwoor
digd door de godin Hygieia, de genees
kunst, wier grootmeester Aesculapius was,
cn de gemeenschap, Societas, aan wie de
zegeningen der beide eersten ten goede
moeten komen.
Het tweede en laatste levensteeken, dat
ik van mijn lezers kreeg, was de opmer
king, dat mijn Brieven te veel op een leer
boek geleken; dat ik niet'voldoende prac
tisch en niet genoegzaam populair schreef.
Voorwaar geen geringe aanklacht! En het
ergste is, dat ik niet goed weet, hoe mij
te verweren. In mijn Eersten Brief nam ik
aan, dat de vorm, waarin een bepaalde
schrijver zijn Brieven giet, een onverander
lijke grootheid is, dat dezo althans eerst
op den langen duur voor eenige wijziging
vatbaar is. Is dat juist, dan staat de zaak
Kou, tocht, griep, koorts, enz veroorzaken
tal van nicraan&oeningen.' Do nieren, moeten
dan den bijstand missen van de andere bloed
reinigende organen do huidporiën, longen on
ingewanden.
Bij dc dubbele inspanning en vaak verwaar
loosd, is het geen wonder, dat de nieren liet
afleggen. Dan is liet tijd om een diergeneesmid
del te gebruiken om de nieren op te wekken cn
te versterken.
Spoedig gebruik van FOSTER'S RUGPIJN
NIEREN PILLEN kan ernstige gevolgen ais
rhcumaliek, ischias, spit, blaasontsteking, nier-
zand. nierwaterzucht, niersteen voorkomen.
Doo wat gij kunt om uw levenskracht op
peil tc houden, oefen uw ledematen en spieren,
en zorg voor oen goede bloedsomloop Leef op'
versla,ndi;?o wijze. S016
FOSTER'S PILLEN geven betrouwbare hulp.
Zij werken alleen op de nieren en blaas
maar dit doen zij goed en terdege.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistzaken a
f I 75 per doos.
cr vrij kppeloos voor tenzij niet alle
lezers er .precies zoo over denken als de
klqger.
In elk geval komt mij als beschuldigde
het recht toe om enkele opmerkingen te
plaatsen.
lo Het leerboek. Wist ik nu maar, hoe
dat bedoeld is. Beteekent het. dat een leer
boek per sé taai en ongenietbaar is 1 Zoo
ja, dan is dat toch niet juist. Ik ken leer
boeken, die zoo prettig geschreven zijn, dat
men ze leest als een romannetje'. Alleen is
het een treurige ervaring, dat juist van
dergelijke leerboeken dikwijls het minsie
bij den leerling hangen blijft.
Moeilijk kan ik aannemen, dat als een
verwijt.'verdt bedoeld,, dat uit mijn Brieven
iets tc lieren valt. De bctlo.eling van derge
kjke Brieveu kan toch. moeilijk anders- ge
dacht Worden, ,cian dat over allerlei genees
kundige onderwerpen weidt geschreven,
hetzij cm nieuwe dingen bekend te maken,
hetzij om beter inzicht tc geven in allerlei
zaken cp geneeskundig gebied. En hierbij
doet zich nu c^c lastige, niet te beantwoor
den waag voor, op- welk niveau men zich
den lezer denken moet-. Wie lezen al niet
de courant Personen van allerlei ontwik
keling. Neemt men zich ais lezer de* minst
ontwikkelde, dan zou een uiterst elemental.*
betoog op zijn plaats zijc; zoo eenvoudig,
dat uien cr haast niet mee voor den dag zon
i durven komen. En voor de meest ontwikkel-
dc lezers is liet zeer goed denkbaar, dat
i ca* zoo goed als geen nieuws voer hen-te
i vertellen valt cn slechts een enkelen Iceor
i iets in den Brief zal voorkomen, dat in
staat is hun belangstelling cp tc wekken,
j 2o. Voor mijn gevoel ligt er een zekere
I tegenspraak in, dat gelijktijdig verweten
j wordt, te veel in den geest van een leér-
boek tc schrijven cn niet populair te zijn.
Ook hier weer de vraag, wat populair is.
j Toch niet lectuur voor de minst ontwik
kelde menschen Ik zou niet gaarne dc
.onderstelling wagen, dat deze courant geen
andere lezers had dan dezulken.
3o. En eindelijk net verwijt, dat ik niet
practisch genoeg zou schrijven. Ziedaar ccn
aanmerking, die ik steeds geweten heb, dab
komen zou. En dat zij gekomen is, ver
heugt mij zeer; omdat, het voor'mij het be
wijs is, dat ik tot au toe niet ben vervallen
in dc fout, die zco gemakkelijk kan worden
gemaakt, om n.L als een soort papieren
dokter te gaan optreden. Ik weet wel, dat
cr velen, en zeker ook onder dc lezers van
deze cou-rant zullen zijn, die dit wenschcn.
Daarom zij mij vergund, hier uiteen tc zet
ten, waarom ik meen, dat liet in hun eigen
belang betel* is, d$t niet aan bun wenschen
wordt voldaan.
Al bestaat ieder raenscIiTiit romp, hoofd,
tweo armerj, ,twéo beenen, een hart, een
Jcver, enz. enz., toch weet ieder; dat er
groot verschil is tusschen elk paar men
sehen, dat men willekeurig naast clkaa"
plaatst. En dat is niet alleen een verschil
in vorm van den neus, kleur der oogen en
van het haar, grover of fijner bouw in het
algemeen; maar ook in de wijze, waarop
gereageerd wordt op allerlei van buiten
inwerkende invloeden. Bij de eenvoudigste
dingen valt dit reeds op. Van een snede
in dc huid zou men verwachten, dat zij bij
ieder precies hetzelfde gevolg zal hebbeD.
Toch is het niet zonder recht, dat Jan be
weert ,,heelvleesch" te hebben, zoodat die
gesneden wond zeer spoedig geneest; ter
wijl liet bij Piet veel langer duurt. Daarbij
komt, dat niet alleen ëén enkel orgaan ziek
is, miliar het.geheete organisme.de gevolgen
der afwijking ondervindt, erï het verloop
der ziekte dikwijls, nog meer van andere
dan van het oorspronkelijk .aangetaste or
gaan afhangt. Zqo geeft het woord long
ontsteking volstrekt niet nauwkeurig aan,
welk beeld men in elk afzonderlijk geval
zal zien. Door dén aard cn do uitbreiding
der ontsteking zal in de eerste plaats dit
beeld worden bepaald. Maar bovendien door
geheel andere omstandigheden. Om iets te
noemen is liet van de grootste beteekenis
hoe het hart- zich verhoudt. En dikwijls
zal het gunstig of ongunstig verloop veel
nicer van het hart, dan van de zieke long
zelf afhangen.
Nauwkeurige waarneming van alle ver
schijnselen stelt hu den arts in staat, zijn
handelwijze-te bepalen. Wil hij de kwalen
der patiënten verlichten door kahneerende
middelen, dan -zal dit in bepaalde omstan
digheden geoorloofd zijn, terwijl in andere
de toestand van 't hart bel tot een kunst-
-fout zou maken en slechts opwekkende cn
prikkelende middelen op hun plaats zijn.
•Studie en ervaring- moeten samen den weg
wijzen, om den «arts, zooals het eens uitge
drukt werd, een vergelijking met tal van
onbekenden te laten oplossen.
Het is te begrijpen, dat de leek zou wen
schen voor elke ziekte een bepaald genees
middel tc kennen. Uit het bovenstaande
kan blijken, hoe deze wensch onmogelijk
te vervullen,is. Om uit. de groote hoeveel
heid geneesmiddelen het juiste uit te zoe
ken, dat in de gegeven omstandigheden op
zijn plaats is, cn nauwkeurig de hoeveel
heid aaji te geven," in welke het moet wor
den toegediend, is het noodig, dat de arts
het onderwerp volkomen beheersent. Van
den leek kan dit niet verwacht worden,
tenzij hij dezelfde bekwaamheden als dc
arts zou hebben eigen gemaakt. Maar dan
was hij ook geen leek meer, doch zelf als
arts te beschouwen.
Voor den leek is het daarom veel nutti
ger, om in te zien, dat hij groot gevaar
loopt om mis tc tasten, zcodra hij zich oj)
het terrein van 'den arts begeeft, en het
daarom eerst en vooral aan dezen over to
laten, dan zich eenige wijsheid eigen te
maken. Zoolang het slechts halve wijsheid
is, zoolang hij niet alles kan overzien, loopt
hij groot gevaar, den patiënt nadeel tc
berokkenen, op wien hij zijn kunst zou wil
len beproeven. Voor den zeeman of den
bewoner van de binnenlanden moge een
raadgever in boekvorm soms beter zijn dan
niets,ieder ander, die zich goede genees
kundige hulp kan verschaffen^ "doet beter
zich daarvan te outhouden'.
Daarentegen kan het Jiiet anders dan
van voordeel zijn, om zijn algemeene ken
nis omtrent gezondheidsleer, omtrent da
oorzaken en het voorkomen van ziekten
cn wat daarmee samen hangt te vergrooten.
En als het schrijven v«au deze Brieven daar
toe een weinig kan meewerken, dan acht
ik aan hun bedoeling ruimschoots'voldaan.
H. A. S.
B
L} de algemeene politieke situatie ïs in
zooverre eenige wijziging gekomen, dat er
vooruitzichten bestaan, dat wellicht op
den langen duur de Fransch-Duilschc mce-
ningsverschillen -dmtrent RóerbezeUing cn
lijdelijk verzet met elkander in'overeen
stemming kunnen worden gebracht. Een
directe oplossing van dc Roerkweslie ech
ter zal men niet moeten verwachten.
Op liet internationale beursverkeer heeft
intusschen liet aanbod van Duitsehland en
de daaruit gevolgde politieke situatie wei
nig invloed geoefend. In hoofdzaak heeft
men zich door locale factoren laten leiden,
waarbij de internationale politiek slechts
c-en onbeteekcnence rol heeft gespeeld.
New-York verkeerde in de achter ons
liggende beriehtsperiode opnieuw in een
zeer gunstige stemming, ondanks de onze
kerheid onder dc speculant cn omtrent de
toekomst van den Amerikaanschen han
del. De economische barometer wijst in de
Unie nog steeds op vooruitgang heigeen l>ij
voortduring bevestigd wordt door de 'offi
ciéél e verslagen en rapporten. Het divi
dend van de New-York Central Railroad
zal op een basis van 7 procent worden ge
bracht in plaats van tot dusverre 5 pCt.
De verzendingen van koper in de achter
ons liggende maanden van het loopende
jaar zijn de grootste ooit in hetzelfde tijd
vak van de vooroorlogschc jaren geschied.
De United States Steel trust boekte een
milliocn ton nieuwe orders, terwijl men
aanneemt, dat de netto-ontvangsten in het
lwoede kwartaal 45 millioen doller zullen
bedragen. Dc beleggingsmarkt is goed gesi
tueerd hetgeen o m. blijkt uit de zeer ge
makkelijke plaatsing van de Ooslenrijk-
sche reconslructicleening, Deze heeft ove
rigens ook to Londen een zeer gunstig ont
haal góvönden.
Over het algemeen kan men wel zeggen,
dat de handel in Wallstrect zeer actief is.
Het feit, dat American Smelting tot her
vatting van de dividendbetaling zullen
overgaan, werd guïislig opgenomen. De toe
nemende productie van petroleum en, 'de
prijsverlaging van ruwe suiker hadden
evenwel tijdelijke verkoopen in de betref
fende fondsen tol gevolg.
Minder gunstig dan de Ncw-Yorkschc
Xondsenmarkt zijn de geallieerde beurzen
gesitueerd. - Hoewel over het geheel geno
men de stemming te Londen prijshoudend
kan worden genoemd, ontbrak er toch dc
rechte animo voor de meer speculatieve
waarden. Jn hoofdzaak trokken beleggings
fondsen de aandacht. De jongste gepubli
ceerde Engelsche handelsbalans, welke ice-
kenen van opleving vertoont, heeft niet als
een bijzondere stimulans kunnen werken.
Olie waaiden waren lijdelijk iels aangebo
den.
Parijs stond geheel cn al onder den in
vloed van de politieke situatie maar voor
namelijk onder den druk der verwachting,
dat Engeland wellicht onafhankelijk van
Frankrijk een antwoord op de Duitschc
nota zou zenden. Nu meer cn meer blijkt
dal Engeland zulks niet van plan is, heeft
zich als gevolg hiervan op de Parïjsche
beurs een betere stemming welen baan tc
breken. De handel werd er op' het einde
van de week zelfszeer actief.
Berlijn kenmerkte zich door een hausse
zooals in langen tijd niet is voorgekomen.
Koersstijgingen van 200,000 procent cn
meer op een- enkelen dag-waren geen zeld
zaamheid. De ópr-kaak hiervan is natuur
lijk tc zoeken in.de voortschrijdende daling
van de mark. De dollar noteert thans reeds
moor dan 100,000 mark.
De wisselhandel gaf ie Berlijn overigens
een zeer levendig beeld le zien, hetgeen
voornamelijk in de Jiand is gewerkt dcor
liet gebrek aan. valulamalcnaal. De daling
van de mark in het buitenland heeft intus
schen geweldige afmetingen aangenomen
cn alle bestaande laagterecords steeds weer
opnieuw overtroffen. Uit Het buitenland
kwamen groote bedragen aan marken als
aanbod op dc markt. De speculatie bloeide
zooals steeds, wanneer cr groote koers-
schommelingen op til zijn. De weinig be
vredigende vooruitzichten van het resul
taat der nieuwe Duitschc nota droegen er
het hunne toe bij een algemeene pessimis
tische stemming in het leven te roepen. De
steunaclic van dc Rijksbank waarover men
zoo af cn toe nog iels hoort, beslaat nog
slechts in theorie; practisch is zij zonder
de minste beteekenis voor de ontwikkeling
van de wisselmarkt. Wat het verloop van
deze markt voor het Duilsche betaalmid
del zal zijn, is overigens niet moeilijk te
zeggen. Elk waardebegrip is er aan ontno
men en voor zoover nog in Duitsehland zelf
ccn klein restant van eenig waardebegrip
mocht overgebleven zijn, zal dit wel bin
nenkort voorgoed verdwenen zijn. Pe Rijks
bank drukt nu biljetten van een millioen
mark, waardoor liet tempo van dc uitbrei
ding der circulatie wordt verhaast en de
papierwinkel nog verder wordt vergroot
met geen ander resultaat dan toenemende
ellende onder hen die van een vast inko
men moeten rondkomen. Francs lagen wel
is waar zwakjes in dc markt, maar kon
den zich toch uitstekend aan den invloed
van de daling der mark onttrekken.
Dollars en ponden lagen min of meer
buiten de aandacht, maar hielden zich ove
rigens goed. Scandinavische wissels lagen
deze week rustig in de markt.
8 Juni. 15 Jur.i.
Londen 11.73 11.77'A
Berlijn 0.321/»*)' 0.24
Parijs 16.45 16 20
Brussel 14.20 13 87
New-York cable 2.547/8 2.55
e) Per 10 mille.
Dc laatste dagen brachten do ToCale Xond
senmarkt voor suikenvaarden eenige sen
satie in den vorm van een belangriike da
ling der Amerikaansche noleeringen, zoowel
wat termijn- als wat ready-Jevering betreft.
Hiermede ging gepaard een zwakkere len-
denz van onze Indische suikermarkt met het
gevolg, dat zich in den hoek voor suiker-,
fondsen eenige actie tot verkoopen ontwikt
keldc. Koersverliezen konden dientengevolge
ook in betere soorten niet worden vermeden.
Rubbers waren en bleven min of "meer
zwak gestemd in verband met het feit, dat
het produet te Londen een vrij gevoelige re-.
actio heeft ondergaan. Op de Tabaksafdee-
ling was in de laatste dagen de grondtoon
bijwijlen wat vaster en van tijd tot tijd kon
zelfs een vrij levendige handel worden ge
constateerd. Scnembah's waren tijdelijk op
hoogere koersen gezocht naar aanleiding van
de verwachting, dat op deze aandeelen een
bevredigend dividend zal worden uitgekeerd.
De Petrolcum-afdeeling gaf ,in hoofdzaak
eenige belangstelling voor Koninklijke Ölies
le zien. Men is thans in afwachting van het
jaarverslag dat binnenkort verschijnt. De
mecningen hierover zijn verdeeld, maar al-,
gemeen houdt men zich er van overtuigd,
dat ook aan deze wereldtrust de algemeene
malaise niet spoorloos zal zijn voorbijgegaan
Toch zijn cr ook weer optimisten, die-hopen,
dat men juist door het geweldige organisatie
vermogen, dat de Koninklijke bezit, evenlu-
eele nadeelige factoren heeft kunnen nivcl-
leeren. Het bericht, volgens hetwelk de Roe-s
mëensche regeering de binnenlandsche olie
prijzen denkt le verhoogen, had op Geconso-.
lideerden weinig of geen invloed.
Indische tramwegwaarden waren scherp
in reactie als gevolg van een beursfaillisse-
ment. De nieuwe Indische leening heeft
reeds eenig agio weten te bedingen. Tijdelijk
viel eenige belangstelling waar te nemen
vóór Amerikaansche shares, vooral voor de
lichtere spoorweg waarden. Van Bank waar
den waren Indische Banken en Koloniale
Bank, de laatste naar aanleiding van het ge
declareerde dividend, gunstig gedisponeerd.
De afdeeling der scheepvaartwaarden lag
vrijwel verwaarloosd.
De thans geregeld verschijnende jaarver-,
slagen van lal van ondernemingen bevesti
gen de algemeene opinie, dat de vooruit
zichten, ook al zijn deze voor bepaalde be
drijven wat rooskleuriger, nog verre van
gunstig zijn. O.m. valt dit le lezen uit het
jaarverslag van Werkspoor, welke onderne
ming weliswaar ccn zeer bevredigend resul
taat heeft bereikt, doch hetwelk eigenlijk
le danken is aan orders, nog van een gun
stiger conjuctuur afkomstig. De exploitatie
winst verminderde met een half millioen
gulden. De afschrijvingen blev'cn niettemin
op een hoog peil gehandhaafd. Het dividend
op aandeelen A is teruggebracht van 8 op 6
pCt. cn van aandeden B van 6 op 5 pCt. De
financieele positie is van Werkspoor overi
gens gunstig. De obligalieschuld verminder
de mét 50 mille lot een en efeh kwart milli
oen gulden. Het zwaartepunt is voor dezo
onderneming gelegen in de buitenlandsclie
concurrentie, waardoor bijwijlen orders
moeten aangenomen op een basis, welke be
neden den eigen kostprijs blijft.
Een ander voorbeeld van den huidigen
gang van zaken is het jaarverslag van
Weycrs Industrie- cn Handelsonderneming,
welke ondanks de slechte situatie in het af-
gdoopen jaar, toch nog een bedrijfswinst
heeft welen te boeken van ruim 4 ton, waar
door het verlicssaldo aanzienlijk kon worden
afgeschreven. Toch beloopt het vcrliessaldo
nog een bedrag van ruim een half millioen
gulden. Het goede resultaat van 1922 is ver
kregen door een krachtige bezuinigingspoli-
liek .cn door het feit dat de omzet betrekke
lijk zeer weinig l>ij voorgaande jaren is ten
achter gebleven.
Dat op cultuurgebied de naweüen van den
oorlóg nog niet verdwenen zijn, bewijst het
jaarverslag der Ver. Ind. Cultuur Onderne
mingen, welke opnieuw een nadeeJig saldo
van ruim een ton hebben tc boeken/waar
door liet. maatschappelijk deficiet thans ge
stegen is tot c a. 4 ton.- Van den nieuwen
oogst, welke geraamd wordt op 700 ton rub
ber, is reeds 600 Ion verkocht, echter in een
lijd toen de vooruitzichten van de rubber-
markt nog hoogst onzeker waren, zoodat
uil dien hoofde ook geen bijzonder hooge;
prijs kon wórden bedongen. Blijkens -mede-
deeling van de directie bedraagt de vcr^
koopprijs 90 per K.G.
Beter -is het intusschen gesteld met de sui
kercultuur, hetgeen afdoende blijkt uit de
afgekondigde dividenden van de vooraan
staande ondernemingen. In de afgeloopen
week declareerde de Ned.-Indische Suiker
Unie JtG'pCt.,' Sen lanen Lor 141/2 pCt.
8 Juni. 15 Juni.
5 p€t Nederland 1918
5 pCt Nederland 1919
41/-* pCt- Nederland 1910*
41/2 pCt. Nederland 1917
Amsterdam sche B^nk
Koloniale Bank
Handel Mij.
Insulinde Olie
Philips Lampen
Jurgens gew. aan&
Vorstenlanden
Compania Merc. Argemtlnia
Handelsver. Amsterdam
Javasche Cultuur-Mij.
Geconsolideerde Petroleum
Amsterdam Rubber
Koloniale Rubber
Holland-Amerika-Lrjn
J a va—Ch i n a—Ja pan-Lïj n
Mij. „Nederland"
Scheepvaart-Unie
Arendsburg Tabaks-Mij.
Deli Batavia Tabak-Mij.
Uitlotingen.
Bataafsche Hyp. Bank 3V« pCt. pandbrieven
Bataafselie Hyp. Bank 4 pCt. pandbrieven
Bataafsche Hyp. Bank 41/2 pCt. pandbrieven
Bataafsche Hyp. Bank 5 pCt. pandbrieven
Congo 1880.
Brussel 1902.
Belg. Buurtspoorwegen,
Loten Brunswijk 1887.
Loten Freiburg 1903,
Wegens Beursvacantie ontbreken
heden de noteeringen der Amsterdam*
sche Beurs.
94>«
94
95
95 y,
92
92H#
S8J„"
S7
121H
121H
16555
166
134
130}*
•AH'
4X
257X
251K
62 X
59
178
173
ll«i
13M
463! i
454
376
358
118
117?*
147 K
144
97»i
94
106
100
77
71
138a.
134}*
116
114
2G4K
275
300
307}*
