f,
AGENDA VAN DE WEEK.
stief de oranje band
BUITENLAND,
TELEGRAMMEN,
Maandag.
„In den Vergulden Turk": Alg. leden
vergadering dep. Leiden Ned. Maatschap
pij voor Nijverheid en Handel. 8 uur.
Dinsdag.
Beestenmarkt: Vrije paardenmarkt.
„Prediker" Evangelisatie-dag. 3 uur en
halfacht.
Morsclnveg 59 Bijbellezing. Zangkoor.
8 uur.
Dagelijks:
Stedelijk Museum „De Lakenhal" Ten
toonstelling van schilderijen van W. H. Sin
ger Jr. Van 10 tot 4 uur.
De apotheek van „Hulp der Mensch-
beid", Hooigracht 48 is altijd geopend, doch
ftlleen voor leden van dat Ziekenfonds.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 4 tot en
met Zondag 10 Juni waargenomen door de
apotheken van -do beeren G. F. Reyst,
Steenstraat 35, tel. 136; en A. J. Donk,
Doezastra-at 31, tel. 1313.
I I II
te Grand-Rapids, Michigan, die den leeftijd
.van 61 jaar bereikte. Sedert een 20-tal jaren
was hij in Amerika werkzaam.
- Do Ned. R.-K. Vereniging van Siga
renfabrikanten heeft, naar ,,Het Hzg."
meldt, den Minister van Buitenlandscho
Zaken verzooht, zijn aandacht te schenken
aan de verdubbeling van het invoerrecht
op sigaren door de Deensohe regeering,
omdat tot de weinige landen, waarheen de
Bigarenindustrie nog iets kon exporteeren,
ook Denemarken bohoordo en door dezen
piaatregel de invoer in Denemarken van
sigaren uit Nederland wondt belet.
RECLAME.
1613 I
432e NED. STAATSLOTERIJ.
Trekking van Maandag 4 JunLj
j.y5e Klasse 13e Lijst.
Hooge prijzen:
V 7734 15000. -
21373 1500. - v-^
8281 15452 19708 21585 21589 elk 1000.
380 15963 17S68 elk ƒ400. ,1
885 5434 7694 elk 200. -
1084 2311 4040 4782 7524 10522 12586 12644
116986,17438 18744 18838 19425 19810 elk 100.
Prijzen van ƒ7
80 355 420 443 457 476 526
650 716 741 796 866
1141 1172 1236 1340 1391
582
L 903
1475
1793
3045
3695
4196
[4463
4802
5644
6203
6624
7336
8049
8723
i 9305
i 9918
630
991
1503
1799
3065
3733
4213
4488
4850
5692
6209
6701
7399
8170
8737
9325
1973
3138
3737,
4246
45^6
4996
5910
6310
6717
7418
8242
8775
9438
2786
3268
3823
4268
5038
5923
6427
6836
7448
8244
8864
9459
2834 2$55 29M
3467 3509 3512
3918 3987 4190
4340 4389 4428
5152 - 5519 5638
5926 6049 6191
6558 6581 6623
6944 7011 7318
7680 7929 7986
8397 8485 8609
S947 9190 9226
9488 9664 9864
9924 9956 9979 10129 10164 10165
(10207 10398 10408 ->
10429 10470 10485 10523 10552 10605 10642
10719 10759 10761 10951 10952 11322 11404
11452 11505 11621 11626 11857 11984 12165
12391 12530 12714 12816 12869 12994 13095
|13116 13410 13426 13515 13577. 13706 1373-1
113831 13961 14045 14269 14523 14695 14971
15065 15346 15520 15527 15607 15653 15657
15866 15989 160S9 16149 16250 16322 16440
16453 16566 16572 16624 17133 17181 17435
17443 17575 17648 17700 18014 18255 18317
18475 18620 18625 18639 18648 18899 19060
•19118 '-«•
119247 19275 19382 19390 19560 19618 19622
119858 19874 19973 19994 20544 20838 20840
120906 20932 21009 21U72 21566 21618 21789
<21959 22144 22165 22234 22748 22800 22803
SK
134
406
638
860
1077
224
429
664
868
1098
"NIETEN:
265 270
1294 1373
1585 1593
•1791 1822
1864 1919
2129 2204
2270 2324
2627 2643
2852 2928
3120 3131
3269 3270
3596 3718
3935 3975
4209 4214
4437 4441
4596 4602
4953 4965
i £032 5131
5247 5297
5576 5611
6031 6035
6223 6265
6338 6349
6594 6596
6849 6871
7067 7096
7187 7258
7437 7455
7539 7554
7731 7736
7921 7959
8122 8179
8343 8383
8461 8478
9070 9098
9260 9385
9605 9608
9824 9832
10115 10142
10325 10334
10458 10493
10583 10587
10700 10704
10956 10968
11293 11321
11481 11491
11634 11678
11771 11829
12109 12130
12365 12368
12478 12481
12618 12654
12917, -12932
13239 13243
13374 13390
13517 13524
13731 13743
13816 13S45
13998 14012
14155 14184
14432 14456
14652 14700
14921 14041
14996
15000 15044
15242 15283
15487 15502
15671 15691
15918 15921
16071 16111
>6331 16340
16703 16752
16899 16920
17003 17007
17236 17247
17332 17375
17448 17462
17614 17626
17808 17812
17951 179S4
18097 18203
18366 18391
187S5 18837
19168 19208
194S2 19491
19640 19642
19750 19752
19911 19912
20152 20163
20391 20402
20493 20494
20587 20605
20766 20773
20996 21031
21163 21168
21359 21394
21539 21625
21694 21699
21848 21897
22005 22050
22207 22257
1 22375 22426
•22608 22639
j 22802 22S72
i 5c Klasse
met 70
474
732
873
1115
1413
1596
1826
1955
2244
2337
2664
2929
3132
3278
3802
3985
4218
4454
4654
4968
5157
5310
5619
6064
6277
6380
6671
6950
7115
7264
7467
75S1
7779
7982
8185
8385
8729
9125
9403
9641
527
765
974
1211
1437
1597
1834
1960
2248
2377
2746
2934
3189
3374
3828
3992
4235
4457
4699
4972
5199
5362
5621
6091
6303
6390
6675
6951
7124
7319
7485
7598
7803
7983
8194
8387
8806
9140
9489
9656
329
578
771
985
1223
1529
1649
1849
2017
2257
2541'
27S3
2961
3199
3446
3842
4110
4350
4472
4813
4982
5223
5441
5803
6110
6306
6412
6724
7033
7128
7353
7490
7603
7815
8060
8237
8391
8870
9150
9492
9660
9945 9948 10032
10153 10223 10251
10377 10389 10396
10-194 10508 10518
10590 10597 10609
10814 Ï0S43 10845
11046 11102 11118
11369 11430 11453
11495 11506 11534
11715 11716 11728
11948 119S7 11992
12136 12192 12193
12370 12403 12454
12484 125.34 12576
12725 12785 12788
12935 12936 12955
13279 13306 13323
13401 13412 13435
13549 13554 13589
13747 13752 13764
13867 13883 13900
14023 14035 14047
14241 14245 14366
14496 14513 14516
14703 14708 14783
14940 1496} 140*0
15090 15100 15134
15314 15334 15378
15549 15570 15592
15776 15826 15812
15933 15954 15965
16206 16227 16241
16357 16443 16567
16776 16790 16823
16921 16967 16976
17080 17105 17148
17259 17270 17277
17384 17403 17417
17463 17-178 17485
17634 17654 17695
17830 17862 17892
17989 18009 18016
18223 18232 18259
18464 18504 18517
18871 18946 18961
19228 19291 19347
19513 19557 19563
19664 19671 19679
19770 19775 19787
19933 1997S 19996
20171 201S1 20183
20405 20418 20431
20504 20518 20525
20627 20632 20692
20S50 20855 20910
21043 21049 21082
21180 21265 21293
21395 21478 21496
21640 21663 21668
21749 21784 21805
21916 21931 21937
22156 22169 22181
22269 22293 22310
22476 22479 22532
22669 22685 22731
22S75 22894 22958
12c Lijst: 1434 m.z.
z. 14109; 16715 m.z.
>342
593
791
995
1229
1562
1657
1S51
2036
2264
2591
2S19
3038
3222
3505
3894
4153
4413
4495
4819
4993
5224
5470
5870
6167
6309
6434
6780
7054
7139
7406
7497
76S3
7844
8107
8240
8435
8952
9189
9513
9699
10C45
10307
10406
10554
10632
10943
11251
11458
11566
11763
12065
12299
12457
125S8
12S11
13053
13354
13452
1361!
13771
13927
14070
14414
14537
14814
14985
15158
15418
15605
15846
16010
-16259
16580
16S54
16979
17150
172S4
17419
17531
17703
17923
1S042
182S5
18541
1S977
19411
19588
19702
18920
20082
20310
20433
20542
20704
20912
21083
21331
21505
216S2
21942
22182
22315
22533
22740
22986
1435;
6715.
353
629
795
1043
1255
1581
1709
1860
2043
2265
2616
2S37
3053
3232
3539
3929
4197
4417
4555
4874
5039
5235
5523
6007
6192
6331
6526
6824
7055
7166
7410
7533
7705
7910'
8108
8299
8447
8963
9229
9536
9752
10103
10.1? 2
10435
10570
10674
10949
11288
11468
11582
11766
12US6
12319
12474
12606
12857
13066
13365
13509
13709
13791
139S7
14122
14415
14576
14851
14995
15233
15467
15635
15S5S
16028
16324
16603
16875
17000
17155
17320
J7441
17538
17802
17932
18088
18356
18555
19005
19433
19623
19716
19SS8
20141
20368
20469
20576
20756
20938
21115
21340
21527
21686
21964
22199
22327
22534
22778
1-1109
"imBÜ
RECLAME.
(öjriep, hoofd-en kiespijn,
evenals neuralgie en Verkoud
heid Verdwijnen d/rectdoor,
het gebruik vari
de
<J?ef op
de orig/'neeie oerpafek/no
G/azen buisje 75 cents.
7499
LI U,,
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Naar verluidt, zal het nieuwe Duitscho
aanbod einde dezer week afkomen. De be
sprekingen duren voert. Ook het Rijks-
verbond van de Duitscho industrie en het
Rijksverbond van vakvereenigingen hebben
met elkaar geconfereerd. Van het resul
taat is nog niet betrouwbaars bekend.
In Zweden blijft men actio voeren voor
een beroep op den Volkenbond, die dan
evenwel anders zou moeten worden samen
gesteld. Het is het roepen in dc woestijn,
vooralsnog
In liet bezetto gebied weer een reeks
vcroordeclingen door Franschc krijgsraden
en ccn reeks uitwijzingen. 1384 in drie da
gen.
Een Fransche expeditie, op touw gezet
om een boete van 33 mililoen mark to Metfc-
mnn in beslag te nemen en bestaande uit
vier officieren en een wacht, heeft al het
beschikbare geld weggenomen bij do spaar
kas, de Rijksbank cn do particuliere ban
ken. De buit der Franschen wordt op ruim
100 milliocn mark geschat. Bij het filiaal
der Rijksbank al.'ecn is 77 millioen in be
slag genomen
Duisburg is een nieuwe boete opgelegd
van 100 millioen mark. De burgemeester
is voor de betaling aansprakelijk.
Volgens een bericht- van Fransche zijde
is het. leeghalen der kleurstoffabricken te
"Wiebrich, Hoechst cn Ludwigshafen thans
geëindigd. De wagons zijn voorloopig naar
Straatsburg gedirigeerd. In het geheel zijn
jOOo ton kleurstoffen ter geschatte waarde
van 200 millioen francs weggevoerd. Aan
do vertegenwoordigers van Engeland en
Italic in de Commissie van Herstel is ver
zooht op te geven welke hoeveelheden zij
voor hun landen wensclien te ontvangen.
Of men zich aldus indirect medeplichtig
zal willen maken nan het Fransche optre
den?
De vrees voor een nieuwe actie der com
munisten blijft aanhouden. Een telegram
van den burgemeester van Bottrop aan do
sociaaJclemokratische Rijksdagfractie deelt,
volgens de „Vorwarts", mee, dat de koop
lieden en winkeliers, evenals da vertegen
woordigers der bedrijfsraden dringend ver
zoeken de aandacht van de regeering te
vestigen op de onhoudbare toestanden
door de duurtekatastrofe in liet leven ge
roepen. De voorziening met levensmidde
len loopt ernstig gevaar. De opwinding
der verbruikers is buitengewoon groot.
Do vakvereenigingen in het Roergebied
drongen er telegrafisch bij do rijksregee-
ring op aan, in verband met de hausse-be
weging der buitenlandsche deviezen, alle
effectenbeurzen onmiclc&ellijk t© eluiten.
En de ,,Voss. Ztg." schrijft:
ln de mijnindustrie is wel is waar na de
▼oorloopige overeenkomst in zake de loon-
kwestie rusb ingetreden, maar onder de
fabrieksarbeiders en met name in de me
taalbranche beeft de agitatie nieuwe suc
cessen te boeken. Zaterdag is in drie groo-
te bedrijven der metaalindustrie te Bannen
het werk neergelegd.
Hardnekkig doet het gerucht de ronde,
dat dc Rus Radek zich in het Roergebied
bevindt. De actie der politie tegen de lei
ders der mijnwerkevsbeweging en onlusten
worden voortgezet. Er zijn ongeveer 500
personen gearresteerd om verhoord te wor
den. Bij do huiszoeking werden groote hoe
veelheden wapens en ammunitie gevonden.
Do raddraaiers der beweging zijn echter
ontkomen. Eenige van hen zijn gesignaleerd
in het industriegebied van Hagen, waar
zij hun propagandistische werkzaamheden
voortzetten. Ook daar is het hun gelukt
een aantal bedrijven stil te leggen.
De stakingsbeweging te Keulen heeft ecu
ernstiger karakter aangenomen. De com
munistische bedrijfsraad beeft besloten voor
Keulen heden de algemeeno staking tC
proclamecren. De trambemnbten wenscnen
niet eerder het weik to hervatten akwrens
de eisch om ren loonsverhooging van 50
pCt. en een uitkecrïng ineens van 200.000
mark voor alle Keulsche arbeiders zijn in
gewilligd.
To Lausanne is men het. over de betaling
der Turksche coupons nog altijd niet eens
geworden.
De Griekschc regcerïng stemde toe in den
terugkeer der Bulgaarsche vluchtelingen
naar Oost-Tbracië.
BELGIE.
De slaking is zoo goed als geëindigd. De
ontslagen zijn gehandhaafd.
DUITSCHLAND.
Morgen koml dc Rijksdag weer bijeen.
Slechts wetsontwerpen van ondergeschikt
belang slaan op de agenda.
De bladen melden, dat de Duilsche gezant
in Washington, Wicdlfeld, 1 Juli in Berlijn
zal aankomen, in dc eerste plaats om met
de regeering tc confereercn. Of hij zijn post
te Washington verder zal waarnemen, hangt
af van de besprekingen met dc Rijksregee-
ring.
Gelijk bekend, stelt men er prijs op,
Wicdlfeld weer in de directie der Krupp-
Jabricken te zien lerugkcercn, nu de direc
teuren gevangen zitten.
De staatspresident van Wurlemberg heeft
den legcnwoordigen minister van justitie,
Bolz, tot-minister van binnenlandsche zaken
benoemd en 't hoofd der kanselarij, Beycrle,
lot minister van justitie. Bolz, de leider van
dc Wurtembergsche centrumpartij en Bcyerlc
Hebben de benoeming aanvaard. De sociaal
democratische fractie heeft besloten verder
geen deel uil te maken van de regccring,
omdat beide andere coalitiepartijen, centrum
en democraten, haar den tweeden opgeeisch-
ten ministerszetcl geweigerd hebben.
SPANJE.
De transporlarbeidersstaking in Barcelona
breidt zich nog geregeld uit.
Het aantal bedrijven, dat zich genoopt
ziet het werk stop te zetten, vermeerdert met
den dag. De werkzaamheden in dc haven
zijn bijna geheel stilgelegd.
Het laatste half jaar zijn op straat 34 per
sonen doodgeschoten en 76 gewond.
POLEN.
De nieuwe minister-president Witos heeft
in den Landdag zijn regeeringsprogram uit
eengezet, waarin hij den nadruk legde op
liet feit, dat de regeering steunt op het ver
trouwen van de politieke meerderheid, maar
er in de verste verte niet aan denkt om te
genover de minderheden een chauvinisti
sche politiek toe te passen. De regeeriDg zal
geen onwettige organisaties dulden, die hun
oogmerken door geweld en terroristische
middelen willen bereiken. Het uitgangspunt
van de buitenlandsche politiek zal het feit
zijn, dat de nederlaag der centrale mogend
heden, vooral van Duitschland, de grond
slag is van Polen's onafhankelijkheid
VEREENIGDX STATEN.
Nu de gouverneur van den staat New..
York de drankwet geheel heeft teruggewezen
in uit- en doorvoering naar het centrale be
wind, gelijk de telegrammen Zaterdag nog
aangaven, is een scherp conflict ontstaan
dat verre gevolgen hebben kan.
In verband met een gezegde van president
Harding, dat de herroeping een verraad zou
zijn, betoogde Smith, dat de souvereine staat
New-York het recht had, te weigeren voort
aan de Volste;:d-wet uit te voeren. Hij voeg
de er nog aan toe, dat hij dergelijke funda-
mcnteele misvattingen over de verhouding
lusschen de stalen cn de Bondsregeering, die
bleken uit Harding's brief over de kwestie,
niet Icon laten passeeren.
Vermoedelijk zal tusschen Harding en
Smith een strijd ontslaan wie candidaat der
republikeinen voor het presidentschap zal
worden met verzwakking van de kans bij
den strijd mot de democraten. Smith staat
voor een herziening van de drankwet, waar
bij gegaan wordt tot een redelijk maximum
alkoholpercentage. Smith heeft mee de strub
belingen met het buitenland naar aanleiding
van het scheepvaartverkeer, waardoor wij
zigingsvoorstellen toch al noodzakelijk \vor->
den.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
Zaterdag heeft een ernstig spoorweg-
ongeluk plaats gehad aan heb Lehrter sta
tion te Berlijn. Toen een leege trein ach
teruit de loods uitreed, reed hij ten ge-
volgo van verkeerden wisselstand tegen
een stootblok op en drong bij centrale wis
sel huis binnen. Het gebouw wend1 geheel
•omvergeworpen en vcmiold. De mnohinist
en een rongeer-op zich ter worden op slag
gedood. Zes andere beambten werden door
do neervallende steenen getroffen en zwaar
gewond.
Ovcrstroomingen hebben het dat van de
Scsia in Italië verwoest; er is sohado toe-
•gcbracht aan wegen en huizen. Er zijn zee
dooden.
Een auto, die met een flinke vaart Ma
drid binnenreed, liep tegen oen lantaarn
paal op. De drie inzittenden, do cliauffeur
inbegrepen, namen, ofschoon gewond, do
vlucht. Het parket legdto beslag op twee
groote koffers, waarvan de inhoud, naar
het schijnt, verdacht is.
Bij de aardbeving in Perzic werden ia
totaal 2240 personen gedood.
Dc Chineesohe troin-roovers hebben weer
vier weggevoerde vreemdelingen in vrij
heid gesteld n.l. een Amerikaan, twee
Engelscben ©n ec.n Mexicaan. Gevangen
zijn er nu nog acht.
Onthulling gedenkteeken.
CHAUMONT, 3 Juni. (Havas). Heden
werd hier een gedenkteeken onthuld, gewijd
aan de Fransch-Amorikaansche yriendschap.
Poincaré hield een gloedvolle redevoering,
waarin hij hulde bracht aan Amerika voor,
de hulp verleend in den grooton wereldoor
log en het betreurde, dat Amerika zich niet'
verder meende to moeten inlaten met de
zaken van Europa, hoewel het voortdurend
blijken blijft geven van zijn overtuiging, dat
het verdrag van Versailles moet worden uit
gevoerd. Ten slotte bracht Poincaré hulde;
aan de Amerikaansche strijders, vooral aan
lien, die op Franschen bodem worden begra
ven. Bij het feestmaal, dat volgde, sprak
Millerand een rede uit, waarin hij er den
nadruk op legde, dat Frankrijk thans aan
de Roer staat niet met militaristische en
annexionistische bedocliDgoo, maar alleen
wijl Duitschland voortdurend zich onttrekt
aan de verplichting van herstel. De Ameri
kaansche gezant las een telegram voor waar
in de hoop wordt uitgesproken, dat dé
vriendschap tusschen Frankrijk en Amerika'
bestendigd moge blijven cn hulde wordt ge-
bracht aan de regcering die thans den gï-
gantischen strijd voert voor den vrede, waar,
van de rust cn de toekomst der wereld af
hangen, terwijl het telegram eindigt met
den wensch dat de staatshoofden, de parle
menten en de financiers zich steeds zulleo
herinneren wat zij aan de levenden en aao
de dooden verschuldigd zijn.
stoomgemaal door ligging en constructie per uitgeslagen hoeveelheid
water blijkbaar veel steenkool verbruikt, echter is de natuurlijke loozing
te Katwijk niet onbelangrijk. (Zie Teix. d. M. I pag. 94).
Wijders moet er te Leiden intersiever gebaggerd worden opdat het
grachtwater sneller reageert op vervcrsching en het versch aangevoerde
water Diet in dc stad zelve van onderop wordt bedorven.
Nu is meïi van Gemeentewege vaii plan een uit den aard der zaak
zc-cr duur rioleringssysteem met elcctrische bemaling te gaan invoeren.
Hef zij opgemerkt dat dil voor' enkele'buitenwijken wel niet te vermijden
zal zijn echter voor het grootste deel van onze stad beslist niet noodig
is cn ook niet afdoend zal helpen (zie Den Ilaag), dat voor de bemaling
water gebruikt moet worden dat goed is en dit dan geloosd wordt op
water dat deze extra vervuiling kan verdragen én. in geen geval op
nieuw door dc stad mag worden gebracht, welke richting ook eventueel
't grachtwater moge aannemen.
Ad Vin. Het plan van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland inzake
verbetering scheepvaartverbinding AmsterdamGoudaRotterdam.
(Zie Lcidsch Dagblad van 27 Nov. 1922, eerste blad).
Naar ik hoop zal het allengs den belangstellenden lezer duidelijk zijn
geworden dat voor Leiden's grachten de meest ideale oplossing gelegen
is in overvloedige inlaling van 't prachtige IJsehvater tc Gouda met
gelijktijdige, liefst intermilteerende afmaling te Katwijk, dat dc toene
mende verzouting van Rijnland's boezem, welke eerst lot staan zal
komen, wanneer dc Zuiderzee zal zijn ingedijkt en het IJselmecr een
zoclwatermcer zal zijn geworden, zoowel voor 't grachtwater ten onzent
als voor landbouw, industrie, veeteelt en cultures (vooral ook voor de
kaasmalcing) een steeds dreigender gevaar wordt, zoodat op hulp uit
't Noorden niet meer te rekenen valt, dat rioleering en demping slechts
ccn verplaatsing van liet probleem zijn en dat de goede hoedanigheid
van het grachtwater voor Leiden een conditio sine qua non is; daar
thans ten gevolge van het dempen van vele dwarsgrachten niet moer
zooals vroeger bemaling in de richting Z.-N. mogelijk is, is het terwille
van die dwarsgrachten extra noodzakelijk althans in de hoofdgrachten
uitstekend water'te hebben.
De bezwaren nu verbonden aan het inlaten van IJselwaler te Gouda
worden opgeheven wanneer door het Waterschap Rijnland aanvaard
wordt het plan tot verbetering van de scheepvaartverbinding A'dam—
Gouda—R'dam, dat in alle opzichten een plan is van zeer wijde strek
king, cn van zeer groot belang voor alle soort van bedrijven uitgeoefend
in Zuid-Holland en een deel van N.-Holland. In 't bijzonder is van
belang indien aanvaard werd punt G 1 en 2. Dit luidt n.l.: „Voor het
geval Rijnland bereid is mede te werken aan het dienstbaar maken van
de nieuw te maken verbinding lusschen den llollandschen IJsel en de
Gouwe, aan de in- en uitlaalbelangen van dat Hoogheemraadschap en
tot het vtrsierken van de bemaling van zijn boezem op den Hollandschen
IJsel, tengevolge van welk laatste te Gouwesluis met het bouwen alleen
van een keersluis zal kunnen worden volstaan.
lo. door de provincie) op kosten van Rijnland, naast de hiervoren
gemelde nieuwe IJselsluis een inlaalsluis voor dat Hoogheemraadschap
te doen bouwen, alsmede een afwateringskanaal tc doen graven achter
die inlaatsluis, en uitmondende in het nieuw te maken verbindingska
naal tusschen den Hollandschen IJsel en de Gouwe, met dien verstande,
dat de voor het maken van deze werken benoodigde grond kosteloos aaa
Rijnland in gebruik wordt gegeven.
2o. Aan Rijnland ten behoeve van de slichting door dat Hoogheem
raadschap van een eleclrisch gemaal hij de te maken inlaatsluis aan den
Hollandschen IJsel, overeenkomstig een door Ged. Staten vooraf goedge
keurd plan met bestek en begrooting, een bijdrage te verleenen van
f 274.000."
Het is dan ook van harte te hopen, dal spoedig door hel Bestuur van
het Waterschap Rijnland, welks geschiedenis en ontwikkeling door de
eeuwen heen steeds zoo nauw is verbonden geweest met die van de
beide provincies Holland, er toe moge besluiten dit plan te aanvaarden,
waardoor het belangrijkste deel van ons vaderland gebaat zou worden
op grootseheepsche wijze, terwijl dan levens op Rijnland's reeds zeer
lijvige creditzijde de blijvende verbetering van het Leidsche grachtwater
zou worden geboekt door een dankbare stad.
Leiden zelf zal moeten bijdragen in de kosten, veroorzaakt door het
malen te Katwijk, indien dit geschiedt ter wille van de stad. Volgens
Teix. de M., pag. 794, kostten omstreeks 't jaar 1900 10.000 kub. M. uit
geslagen waterde Katwijk f2.35 (per ton steenkool werd uitgeslagen
83.500 kub. M. water),
Aannemend dat de kosten te maken te Katwijk, indien natuurlijke
loozing niet kan plaats hebben, thans ruiru 't dubbele bedragen cn ook
't extra inlaten te Gouda eenige kosten zal meebrengen, komt men tot
de conclusie dat de stad Leiden, wordt le haren behoeve gemalen - f 5.—-
per 10.000 kub. M. uitgeslagen water zou moeten betalen. Nu werd in
den jare 1900 bijv. te Katwijk 151/2 etmaal in 't jaar gemalen cn daarbij
per etmaal 2 210.000 kub. M. uitgeslagen.
Neemt men aan dat, om Leiden te helpen, driemaal zooveel te Katwijk
zou moeten worden geloosd (waarvan dan een onbekend percentage ge--
pompt zou moeten wórden) maar neemt men 't exceptioneele geval aan,
dat de. geheele extra hoeveelheid kunstmatig geloosd zou moeten wor
den, dan zou dit aan de gemeente in 't ongunstigste geval kosten
2 X 15,5 X 2.210.000 kub. M., 5. f 5.— per 10.000 kub. M. f 34,255
4 weken werkloozensteun op den huidigen voel).
(Blijkens de enorme massa's water in den comer van 1921 Ie Gouda
ingelaten is het mogelijk dit extra kwantum aldaar te verwerken, zeker
echter is dit mogelijk na uitvoering van het plan tfan Gedeputeerde
Staten).
Zoolang echter de sluizen le Gouda, het gemaal aldaar en de Gouwe
zelf nog niet vergroot en versterkt zijn, kan Rijnland alvast in anticipatie
op Leiden's toekomstige dankbaarheid aan onze stad onschatbare dien
sten bewijzen, door de in 1921 om re/ien van groote droogte gevolgde
methode, ook toe te passen, wanneer 'i wat meer regent en dan levens
tc Katwijk intermitteerend te malen. Laat iedere Leidenaar, die Rijn-;
land's Huis passeert, deze bede min of meer luid prevelen, opdat Allao
verleederd worde en hij onze consommé Rijnlandais omtoovere in fon-i
kelend IJselwater.
Wordt het riolen millioenenplan te Leiden ten uitvoer gelegd, dan i»
de bewerking, instandhouding en bemaling te Leiden natuurlijk zeer
duur, terwijl het resultaat in geen geval afdoende zal zijn, om van
aanlegkosten maar niet te spreken. -
Caveant cives ne quid detrimenti Lugdunum capiat. L
t_ J t. B. TKRANTZ, |j
Leiden, Juni 1923.
