nmi33
MEI-DAGEN.
De Fondsenmarkt.
DU IJ VIS'
itaptn ondertussehea zoo parmantig met zijn
ma lie, stijve beencn van meer bot dan spier
'achter"moeder aan typisch evenbeeld der
merrie: zelfde manen, zelfde bles. maar al
leen met de zonderlingste proporties: ccn
heel klein hoofdje, een komiek steertje en
dan die hooge onderdanen houterig neer
gezet!
;t Was Jang over etenstijd, toen de zwerf-
ater in het- Oude heerenlogement op de Goe3
sche markt belandde, cn daar leerde ik in
letterlijken zin de gastvrijheid der Zeeuwen
kennen, want het late uur cn de onver
dachte kemst bleken gansch geen bezwaar
om mij nog een heerlijk middagmaal te
verschaffen, toen nog even een straatje om
dan onder do wol, cn droom en van het
prachtige deel van ons land, dat ik dien
dng leerde bennen. K. d. li,
Mei is de vogelraaand bij uitnemendheid.
Je hoornen staan nog niet zoo zwaar in het
blad en de vogels zingen op hun mooist,
lederen «dag, wanneer je builen'komt, hoer
je weer nieuwen lentejubel van de zanger
tjes, die uit het Zuiden terugkwamen, en
wanneer wij een paar van die warme, zon
nige, vruchtbare dagen hebben zooals bijna
ieder jaar in Mei, is het buiten ontroerend
mooi. Er zijn dan geuren in de lucht van
een friseh en zwoel verlangen, zooals wij
die alleen in de lente kennen maar enkele
weken zien wij dat teere groen, dat, wan
neer de zon er door valt, een eigenaardig
waas doet hangen tusschen de hoornen en
twijgjes. En ook zijn er van die lypeerendo
lentegeluiden, zooals de luide kicten van
den boomklever om zijn broedplaats, de so
nore verre roep van den koekoek en hot
droefgeestig zingen van de fitisjc-s.
Dit laatste is zeer karakteristiek eigen
lijk is het niet hcclemaal zoo melancholiek
het begint flink en vroplijk, eenigszins ge
lijkend op den vinkenslag, maar het eindigt
klagend en onzegbaar lieflijk. Die filisjes
zijn grijs-gele, slanke vogeltjes wal later in
het jaar zijn zij bijna niet te vinden tusschen
de bladeren soms ziet men ze even, wan
neer zij een insect achterna fladderen in
alles zijn zij Cén en al elegance on rank
heid en hun zang heeft, voor vrie dien een
maal kent, groo'.c bekoring.
Ja, ini wunderschönen Monal Mai zijn
niet alleen de mensehen wat romantischer,
ook de dieren doen onvoorzichtige dingen
in deze dagen. Want het zijn hun bruids
dagen cn zij zijn geheel verdiept in alles,
wat daaraan vastzit cn in alle plichten,
welke dal voor hen meebrengt. Ik herinner
mij hoe ik eens op een warmen lenteoch
tend op cén boschpad liep en plotseling
kwam uiij daar iets op een drafje te gemoet
loopen. een eekhoorntje, geheel' in beslag
genomen door het vervoer van een grooten
bal mos en pluis en haren voor zijn nest.
Het anders zoo schuwe en voorzichtige
diertje kwam recht op mij af en ik hield mij
natuurlijk doodstil ik stel mij zoo voor, rlat
hij fijne plannetjes maakte voor ziin huisje,
waar hij met zijn lief bruin vrouwtje
en ineens stond hij daar vlik voor een van
zijn doodsvijanden, hij stoof weg naar een
reddenden boom, de pluizen vlogen over het
inooit heb ik een eekhoorn zoo snel cn
in zoo'n paniek zien verdwijnen.
Verschillende vogels zijn al oven onbe
vangen tot op het onvoorzichtige toe en mis
schien spant de staartmecs hierin wel de
kroon. Deze wijst zijn nest gewoon aan en
voor den meer geroutineerde bestaat er een
soort recept om dat te vinden.
Wanneer je een paar staartmeczen ont
dekt met iets in hun bek, volg die dan maar
gerust, want zij zijn op weg naar hun nest.
Zij letten dan blijkbaar niet op je en het top
punt is vvel, dat je ten slotte met je neus op
hun ne'st staat, terwijl de vogeltjes rustig
doorgaan met bouwen. Het is erg.de moeite
waard, om cr een? naar tc blijven kijken
want het staarlmeezennest is wel een der
mooiste nesten, die wij hebben. De beide vo
geltjes hebben wel een drie weken noodig.
eer zij klaar zijn een groole, veerkrachtige
bal van vezeltjes en haren, insectenspinsels
en draadjes, van buiten heel mooi bekleed
met korstmos, zijwaarts boven een klein
vlieggat cn van-binnen rijkelijk gevoerd met
2achte veertjes, waar eerst de 7 tot 10 kleine
eitjes in komen. Als de oude er op gaat broe
den, is zijn lange staart hem le veel door
het nest heen steken kan. hij, hem niet ,en.
daarom .klapt Iiijy herri niaar naar boven toe'
op lapgs den binnen want van :zijn nest. Na
derhand komcD er dan de jongen en als dat
na een dag of twaalf tien flinke knapen zijn
geworden, moet zoo'n nest heel wal kunnen
verduren, cn puilt het aanmerkelijk uit
maar daarom hebben de ouders er dan ook
zoo zorgvuldig aan gebouwd.
Nu ik dit zit te schrijven, is het weer al
ernigen lijd zoo slecht, dat ik haast niet durf
verder gaan met mooie Meiherinneringon
op (e halen maar wie weet hoe goed het
nog wordt, en wij hebben toch schitterende
dagen gehad en dat vergeten de klagers vaak
heel gauw. Een dier dagen gingen wij er
's morgens vroeg op uit en wat je dan in een
paar uren kunt beleven
Dewinkcn zongen overal luid en wanneer
wij dicht in de nabijheid van een nest van
hen kwamen, ging de zang over in den
vluggen, doordringenden alarmkreet ping
ping; de vinken lieten wij aan hun lot over
cn gingen verder. Toen wij in een bosch
kwamen van hooge eiken en beuken, waar
de zonneplekken over den grond stoeiden en
het- teere, wondermooie jonge beukengroen
ons verrukte, hoorden wij eén merkwaardig
geluid boven ons. Een welluidend fluiten,
zeer zuiver en ver hoorbaar, het lied van do
wielewaal. Feitelijk is het geen zingen te
roemen het heeft niets gemeen met den
zang van onze andere vogels, en de wiele-,
waal (deze naam is een nabootsing van zijn
roep) maakt ook heelemaal meer oen exoti-
sehen indruk. Oud-Indische gasten, met wie
ik eens wandelde, waren zeer verbaasd on
verwachts een geluid te hooren, dat zij uit
de Indische bosschen kenden. Het man
netje is prachtig geel met zwartjammer
alleen, dat hij zelden of nooit "goed te zien
is, want ook daarin verloochent hij zijn
Oosiersch bloed niet. In de tropische natuur
krijgt men maar heel weinig te zien van de
toch lalrijkc vogels cn dc wielewaal houdt
zicli ook haast uitsluitend op in dc hoogste
toppen van groole loof hoornen, waar hij na
tuurlijk geheel tusschen de bladeren schuil
gaal. Het nest is ai even merkwaardig, een
prachtig gevlochten diepe nap, welke steeds
wordt opgehangen in de vork van een tak,
bijna altijd ook op zeer groole hoogte.
Wij liepen nog in het beukenbosch, toen
wij oen ander opvallend zingen hoorden,
eerst een aanloop cn daarna een grappig
trillertje tjiep, tj»ek, tjiep tjierrr, het karak
teristieke liedje van den fluiter, dat hij laat
hooren. terwijl hij van takje op takje flad
dert. Soms vergast hij ons op Jieel mooie
fluitloónen dat is ziin Zondagsche liedje.
Dé fluiter is'cen echt boschvogelljc het is
een broertje van de fills, even'slank, alleen
ligt er over zijn veeren een meer groene
tint. Als derde is er dan nog de tjiftjafeen
vijftig jaar'.geleden wist mep niet van onder
scheid tusSclien fili,s en tjiftjaf, maar een
goede opmerker heeft* het eens ontdekt, c-h
'zij verschillen dan bok wel in bepaalde op
zichten, maar hoofdzakelijk voor den ken
ner. Het verschil in zang is echter opval
lend de naam tjiftjaf poogt het geluid van
dit vogeltje na tc bootsen en deze poging
komt de werkelijkheid zeer nabij trouwens,
in het Engelsch heet onze vriend chifchaff.
Dc geheclc zang bestaat uit dat getjiftjaf,
tjiftfcljaf-tj'af-tj'af-tj'af, eentonig en zonder
variatie.
Van alle drie soorten is het nest verbazend
lastig le vinden en wil dit je gelukken, dan
moet je je oogen duchtig den kost geven.
Dit geldt vooral voor den fluiter cn de
meeste vogelvrienden zijn al dolblij als zij
eens óén nest vinden in een paar jaar. Iïet
ligt in den grond, geheel overkapt en alléén
met een kleinen toegang, zóó meesterlijk
verborgen tusschen graspollen, dorre blade
ren,, halmpjes en sprietjes, dat het zich in
niets onderscheidt van de omgeving. Dit
jaar heb ik ue wordingsgeschiedenis meege
maakt van zoo'n fluitersnest.'
Op een middag hoorde ik een fluiter, die
klagend en geagiteerd riep, en ik dacht
wacht, vriendje, laten wij bens even op je
letton -! En locn ik een poosjo geduldig op de
loer had gelegen cn scherp opgelet had.
kwam sinjeur met een grasje in den b?k
aandragen, zat nog eerst even te roepen cn
verdween toen ergens in den grond. Dal
hecle gevalletje herhaalde zich enkele ma
len cn ik kon alles rustig bespieden. De
plek onthield ik natuurlijk goed, Rónder di
rect te gaan kijken, want als de vogeltjes
toen al een indringer hadden gezien, zou
den zij zeker ergens anders zijn gaan bou
wen. -• - -
Eqn ,weeklater kwam ik terug nu kon
ik, "wel, eens een kijkje nenien; De.plants,
waar het nest zat, wjst ik precies maar er
was niets te zien. Toen ik echter een bol
hoopje gras aanraakte, schoot er een kleine,
snelle flits weg,, vlak over den grond de
on geroutineerde zou het niet eens hebben
gemerkt, dat was liet vogetje, hetwelk broed
de en nu vluchtte. Heel voorzichtig heb ik
toen de grasjes was weggebogen en door de
kleine neslopening zag jc dc zes kleine witte
eitjes, dicht paarsrood gevlekt om mij hoen
jammerden de kleine vogeltjes, maar zij
kregen hun heiligdom ongerept terug.
B.
RECLAME.
DB EïNDELOOZE TAAK VAN VROUWEN.
Gemiddeld werkt een huisvrouw langer
dan ieder ander. Dc rust, die zij kan nemen,
is slechts een onderbreking van haar nooit
eindigende taak. Dit is te betreuren. Alle
lichaamsorganen voelen de inspanning,
voorat cté"nieren. Dan vcrlopnen zich urine-
stoornissen, zenuwachtigheid, prikkelbaar
heid, lvöofdpijn, duizeligheid, pijn in den
I rug of in de lendenenden zijdeD, loomheid,
moedeloosheid, bloedarmoede.
De vrouwen moeten er werkelijk op uit
I zijn om dit te veranderen Meer lijd moet
I worden gevonden voor rust en voor onlspan-
I ning buitenshuis. Voorkom zoodoende de
ontwikkeling van rhcumatiek, waterzucht,
I steenvorming, graveel, of nier- en blaasont-
I steking.
Laat Foster's Rugpijn Nieren Tillen u nu
helpen. Y/acht niet, tot de vermoeide nieren
j uitgeput zijn. Neem een verstandige leef-
i wijze aan en vertrouw het herstellende werk
aan Foster's Tillen toe.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistzaken
A 11.75 per doos. 7450
Nu in de -afgeloopen week marken op
het lcoe-rsniveau van dc Oostenrijksche
krocu zijn beland, wordt weer eens op
nieuw do algemeeno belangstelling op dit
device gevestigd. Volgens don president
der Rijksbank moet het in hoofdzaak aan
de mislukking van do dollarleening gewe
ten worden, dat do mark thans opnieuw
een reactie ondergaat. Het- zal echter d'ui-
j d-elijk zijn, dat hiertoe in do voornaamste
plaats de a-lgemeene- economische toestand
va-n Duitschland, welk land zijn inkomsten
trekt uit de assignaten pers, zal hebben
bijgedragen. Hoewel in koers met elkan
der overeenstemmende, bestaat er tus
schen de mark cr de kroon toch een aan
merkelijk verschil. In de eerste plaats is
de kroon reeds sedert maanden zeer sta
biel, met een,zekere neiging tot langzaam
herstel. De mark daarentegen fluctueert
dag in dag uit, soms in zeer hooge mate
met eon uitgesproken neiging tot dalen in
de richting van dien roebcikoers. Verder
loopen ook do vooruitzichten voor de toe
komst geheel en al uiteen. Hier toenemen
de hoop, daar het donkerste pessimisme,
zelfs de verwachting van een volkomen
vernietiging van de mark als valuta.
Intussöhen blijkt uit den gang van zaken
dat d-e Duitsehe steun actie reeds bij voor
baat bot mislukking veroordeeld is ge
weest. Volgens de uitlating van president
Havenstein is do Rijksbank er nooit een
voorstander van geweest en slechts om
„politieke" redenen is men er too over
gegaan d-e bekende steunactie to voeren.
Het resultaat van dit politiek-eeonamisoh
experiment, iets anders1 is de steimactio
niet geweest, is een verzwakking van- den
goudvoorraad en. belangrijk financieel na
deel. Daarnaast is 5n Het buitenland ook
nog liet crediet dei' Rijksbank verzwakt,
■wolk© do wissels aan - da. Geallieerden op
géén andere wijzo kan betalen, dan door
steeds woer opnieuw hoeveelheden goud
in het buitenland fo beleen en,
"Dit don aard der zaak heeft ook het
koerspeil van de franc in de jongste da
gen een reactie ondergaan. T<^rh zijn de
óozaken hier van meer psychologisch cd
aard aangezien de werkelijke economische
factoren reeds sedert lang bekend zijn en
voor een belangrijk deel ook zijn verdis
conteerd. Een direcien invloed oefent
slechts nog de verhouding van de Fran-
sohe staatsuitgaven t-ot de inkomsten,
welke- mede door óo bezetting van het
Roergebied' in de laatste maanden een be
langrijke Ongunstige-wijziging heeft onder
gaan. Intussohph' Wordt van Fra'nscbè zijd©
niets onbeproefd gelaten om den franc in
bet buitenland op peil to houden.
Het pond sterling was in de afgeloopen
week aa n den lager en kant. Dollars wisten
zich vrijwel op bun prijs tc handhaven.
25 Mei 1 Juni
Londen 11,82*4 31,80*4
Berlijn 0,47*4 0,34
Parijs 16,90 16,62*4
Brussel 14,52*4 14,22*4
New-York cable 2 55*4 2,55*4
per 10 mille
Do algemeene stemming ter beurzo heeft
in de jongste dagen gr en enkele wijziging
van oenig belang ondergaan. Uit don
treurc moeten wij herhalen dat ook thans
weer do affaire beperkt was en de belang
stelling zioh voornamelijk op beleggings
waarden oonccntreeide.
Bulgaren waren vast gestemd op de her
vatting der coupoabebalingen, zij het ook
in papierfrancs. Turksche fondsen over het
algemeen niet slecht gedisponeerd, al heb
ben de besprekingen te Parijs met den
Turkschen gedelegeerden geen resultaat
opgeleverd, daar de Franscho houders op
do betaling der coupon» in goudfrancs blijT
ven staan. Beter gesitueerd zijn daaren
tegen in den laatst en tijd Bagdadsporem in
verband met plannen van reorganisatie
en fusie met de Anatolisohe Spoorweg
maatschappij.
De koersen der aandeelen onzer Neder-
landschc bankinstellingen ondergingen wei
nig veranderingen. Culluurbanken gingen
min of meer mede mot de fluctuaties op de
markt der cultuurfondsen; de koersverschil
len zijn echter per saldo van weinig belang.
Induslrieele fondsen hebben zich voor het
meerendeel goed kunnen handhaven. Welis
waar zijn er nog verschillende industrieën
welke een ernstige crisis doormaken, zoo
als b.v. de textielmarkt in Twen the, de siga-
renindustrie en de glasnijverheid, doch over
liet algemeen toonen zelfs deze takken een
vrij goed weerstandsvermogen. Hiertegenover
staan tal van ondernemingen welke het, de
omstandigheden in aanmerking genomen, ta
melijk wel gaat. Zoo b.v. declareerde de
IIoll. Ver. lot Expl. van Margarincfabrieken
10 procent dividend op de gewone aandee
len; Werkspoor G pet., Holl. Fabriek van
Melkproducten 10 pet. enz. enz., terwijl de
jaarverslagen dezerkmderncmingcn lang geen
slechten indruk maken. Trouwens in vele
der tot nu toe gepubliceerde jaarberich.tcn is
een zekere hoop op de naaste toekomst tc be
merken en de conclusie tc trekken dat voor
vele industrieën het ergste geleden is
Hel jaarverslag der bekende Kalis Bagger
Mij. geeft een verlies van ruim vier raillioen
gulden te zien, welk verlies volgens de mede-
deelingen op de jaarvergadering gedaan, in
middels nog belangrijk is toegenomen.
De verslagen onzet scheepvaartmaatschap
pijen toonen aan] dat de vooruitzichten nog
wel wat te wenschen overlaten. Voor een
groot deel zijn het de niet te reduceeren on
kosten welke ook de groole bedrijven druk
ken en "daarnaast is het de overmaat van
scheepsruimte welke beschikbaar is voor de
slechts matige vraag naar tonnage. Zooals
wij- reeds verleden week in ons overzicht op
merkten keert dc Mij. Nederland dividend
uit, dat goeddeels aan een reserve wordt ont
nomen. Hieruit blijkt wel, dat zelfs vaste
lijnen met moeilijkheden te kampen hebben.
De bekende Muiters Scheepvaart Mij. heeft
voor het eerst 6inds hare oprichting (1899)
het dividend moeten passeeren en zij acht
ook de vooruitzichten voor 1923 niet erg be-
moedigond. Onze scheepvaart schijnt veel.j
last te ondervinden van dé bezetting van bet
Roergebied cn dc ongeregelde toestanden bij
onzen oostelijken nóbuur. De definitieve re
geling voor obligatiehouders Kbn. Holland-
sche Lloyd heeft middelerwijl ook definitief
haar beslag gekregen. Obligatiehouders ont
vangen 85 pet. in 4 pet. eerste hyp., obl. 25
pet. in 6 pet. tweede hyp. income bonds en..
40 pet. in preferente aandeelen. Het jaarver
slag dezer onderneming maakt een vrijwel
hopelooze indruk. Volgens de jongste berich
ten schijnen thans buitenlandsche liefheb
bers voor deze reederij te komen opdagen,
hetgeen, indien waar, toch wel le denken
geeft.
Tabaksaandeclcn Waren dozen Kepr wqdcr-
om zwakjes gestemd, blijkbaar nog onder den
indruk van de jaarverslagen. Men vergote
echter niet, dat deze betrekking hebben -op
het afgeloopen jaar. Het loopende jaar is veel
voorspoediger en de lot nu toe verkregen be
drijfsresultaten doen verwachten, dat het
eindresultaat óver dit jaar beter zal pijn.
Ditzelfde geldt,ook voor de verschillende
fondsen der rubberafdeeling. Zou men uit
sluitend afgaan op de uitkomsten van de
jaarberiehten. dan zouden diverse aandeelen
ongetwijfeld te hoog noteeren. Wij hebben
echter reeds vijf maanden van verbetering
achter den rug, in welke maanden de prijs
situatie van rubber een zeer gunstige veran
dering heeft ondergaan.
De afdeeling der suikerwaarden had onder
gebrek aan kooplust tc lijden ofschoon in het
koersverloop daarvan weinig tot uitdrukking
kwam.
Van de buitenlandsche beurzen waren
Londen cn Tarijs deze week iets beter ge
stemd. New-York daarentegen gaf een onre
gelmatig verloop tc zien. De inaand-ory
vangstcijfers der spoorwegen geven bevredi
gende totalen te zien; dientengevolge stegen
de betere soorten eenige punten. De voor
naamste spoorwegmaatschappijen hebben se
dert den oorlog recordcijfers geboekt en ver
dienden in vele gevallen een belangrijk sur
plus boven de dividenden. Aandeelen Steels
waren herhaaldelijk aangeboden in verband
met de verwachting, dat de staat van onuit
gevoerde orders ccne vermindering- zal doen
zien. In de staalindustrie heeft men met een
gebrek aan arbeidskrachten te kampen het
geen de aanneming van nieuwe orders ten
zeerste bemoeilijkt. Oliewaarden waren
eenigszins traag gestemd naar aanleiding
van geruchten dat een verdere prijsverlaging
zou plaats hebben van ruwe olie.
Betaalbaar gestelde dividenden.
Amslel Hotel Mij. div. 51 met 80.—
Associated Dry Goods 13 25.
Blauwhoedenveem 40 50.-»
Cultuur Mij. Goalpara 34 105.-^
Cultuur Mij. Goenoeng
Malang25 550.—
Cultuur Mij. Lnngsee. 33 500.
Cultuur Mij. Tjimonteh
Cultuur Mij. Wonolang
Drukkerij „Trio", Den
Haag21 70.^
Hoeks Machine en Zuur
stof Fabr. 14 80.
32 65.—
26 100.—
Holland Bank 30 24.—
Holland Texas Hyp.
Bank32 25.
Lak fabr. ,Ivormica" 7 28.
Mij. Deventer Dagblad 16 6.95
Mij. Hotel Witte Brug „30 50.
Alg. Handelsblad 60.
Uitlotingen. 7
Maatschappij Zeevaart.
Westlandsche Hyp. Bank.
Noord-IIolIapdsch Grondcrediet.
Rolte.rdamsche Cultuur Mij.
Zuid-HóHandschc Hyp. Bank.
5 pCt Nederland 1918
5 pCt Nederland 1919
4 */a pCt Nederland 1916
4i/e pCU Nederland 1917
Amsterdamscbe Bank
Koloniale Bank
Handel Mij.
Insulindo Olie
Philips Lampen
Jurgens gcw. aand.
Vorstenlanden
Corapania Mere. Argentinia
Handelsver. Amsterdam
Javascbe Cultunr-Mrj.
Koninklijke Olies
Geconsolideerde Petroleum
Amsterdam Rubber
Koloniale Rubber
Holland-Amerika^Lgn
Java—China—Japan-Lijn
Mft. „Nederland"
Scheepvaart-Unie
Arendsbnrg Tabak6-Mrj.
Dcli Batavia Tabak-Mij-
Wegens Beursvacantie ontbreken
heden de noteeringen der Amsterdam-
sche Beurs.
Mei.
1 Juni.
Q4«
95%
96%
96%
'J2H
92%
89M»
89%
329
124%
169%
169
132%
135
4%
4
255%
255
67%
66%
180
180
15
13
471
468%
376
374
383
373
123%
125
156%
160%
110%
99%
11,0%
100
83%
81
152%
150%
116%
116
265%
265
314
312
RECLAME.
*"3
voor PUDDING,
VLA'S en algemeen gebruik.
2957 VI
blijkt., dat de nadeeüge gevolgen van de overstrooming van een deel
Van Noord-Holland in Januari 1916 zich nog eenige jaren daarna deden
gevoelen o.a. door een te groot zoutgehalte van' den bodem. Het gras-
gewas, dat na het droogkomen der overstróómde gebieden voor een
groot deel vernietigd bleek, kon zich daardoor slechts langzaam her
stellen, zobdat in 1917 de veestapel niet meer bedroeg dan. 2/3 van het
aantal, dat vóór de overstrooming in de door de ramp getroffen poiders
Voedsel vond.
Het rapport van de commissie, door dijkgraaf en hoogheemraden van
Delfland benoemd in zake onderzoek van de verzouting van DelflandJ^
boezemwater, leidde tot dc conclusie, dat het verschijnsel in 1921 meur
speciaal voor den tuinbouw aanmerkelijke schade heeft meegebracht.
Het door de commissie ingestelde onderzoek naar de bronnen van ver
zouting had als resultaat, dat als hoofdoorzaak moest worden aange
merkt: het binnendringen van zout rivierwater als lekwater
door dc sluizen en wel met name door de Oranjebuitensluis,
hisschen IIoek-van-Holland cn Maassluis gelegen, en door de sluizen
m en bij laatstgenoemde plaats. Schijnbaar onbeteeke-
neDd, blijkt dit lekken dus bij dergelijke sluizen een groot euvel te
zijn. Uit de waarnemingen bleek, dat de hoeveelheid lekwater aan de
Oranjesluis bedroeg: 15 liter per seconde, een cijfer, dat niet abnormaal
°og is le noemen en ook gevonden werd voor de overige sluizen,
jokent men evenwel na, welke hoeveelheden zout per etmaal door dit
mkwater op Delfland's binnenwateren worden gebracht, dan leidt dit
tot de schrikbarende gevolgtrekking, dat deze niet minder dan
000 K.G. bedragen voor de Oranjebuitensluis, en ongeveer 10.000 K.G.
v°or de sluizen in cn bij Maassluis.
Hulalis mutandis geldt dit ook voor Rijnland.
Lr is echter ook nog een andere oorzaak en wel deze: „de verslui-
lng Bij eiken Westerstorm wordt veel zout over de duinen heen in
genland medegevoerd. Bijv. bij den sterken storm van Zondag-
if uag'6 N°v- 1921 werden in de buurt van Warmond de planten in
nier. met een laag zout bedekt en de fijnere gingen daaraan dood,
venslemnten met zuiver zout warén beslagen, dat eesst dagen
door den regen wegspoelde. Deze „verzouting" ïs echter van niet
k Gel veel belang, heeft altijd beslaan zonder blijkbaar bezwaar cp
Normale regenval voorziet in voldoende afvloeiing.
Dikwijls hoort men het vermoeden opperen alsof de verzilting van
onderop zou komen. Tc dien aanzien moge de volgende overweging gel
den: Graaft men een put aan het strand aan den voet der duinen dan
treft men eerst zoet water, graaft men dieper dan wordt het zout.
Slaat men een zuigbuis in de duinen (oT bijv. in de Waalsdorpsclie
vlakte) dan haalt men eerst zoetwater op, zuigt men zeer sterk af of
drijft men de buis dieper, dan komt er zout water. Waar ook in Holland
men een zuigbuis slaat krijgt men eerst min of meer zuiver zoet water,
maar dieper in ieder geval zout water. Hel lichtere z.oete water drijft in
het duinzand en den grond onzer polders als in een natte spons opge
zogen, boven op het zwaardere zoute water.
Het verziltèn van Het boezemwater van onderop is alleen denkbaar
als bijv. door zeer sterke zuigpompen met diepe loodrechte zuigbuizen
het boezemwater op deze zonderlinge wijze met grondwater op peil zou
worden gehouden, dan zou plaatselijk de zoutwaterlaag naar boven
worden getrokken eenigszins als een natte handdoek, die men in het
midden optrekt.
Een duinwaterleiding kan bij zeer weinig regenval en zeer sterk ge
bruik onbewust het .verzoutingsgevaar naderbij komen, echter een water
schap, dat zich aan een bepaalden zichtbaren waterstand houdt, de
verdamping compenseert door zoetwaterloevoer en welks grondgebied
doorsneden is met slooten, kan het zoute water niet omhoog doen komen.
Rijnland is er ten volle in geslaagd in tijden van groote droogte zooveel
water te Gouda in te laten als de verdamping bedraagt en het laat zooveel
uit in tijden van waterbezwaar als door regenval (op soms door op
waaiing) noodzakelijk is. Welke aanleiding zou er nu beslaan voor Tt
zoute water om op te komen van onderop?
b. De kwade gevolgen van verzilting voor landbouw, vruchtenteelt
en veeteelt zijn na de publicatie hiervan over wat betreft Delfland wel
aan niemand meer onbekend.
Wat zijn echter de gevolgen voor de hoedanigheid van liet Leidsche
grachtwater en voor 't gebruiken van verzïlt water door de in Rijnland
en Leiden gevestigde industrieën?
Zeewater bevat veel sulfaten, deze worden door de in 't grachtwater
aanwezige bacteriën tot zwavelwaterstof gereduceerd en zoodoende
wordt de stank van het grachtwater, waarin zich reeds zwavelwaterstof
ontwikkelt^ nog belangrijk versterkt. Zie hieryoor Dr^ Wibaub_pag. 18 en
39, o.a.: „Dc concntratie der zwavclvcrbjnding cn b.v. dié der sulfaten,
is van invloed op de snelheid der'zwavel waterstofvorming. Dit leert ook
het feit, dat tbevoeging van voel sul fatenhoudend polderwater en van
zeewater aan stinkgrachten een vërmeerderjng der zwavelwaterstof
daarin tengevolge heeft Om deze reden alleen reeds zal men b.v. in
Den Haag zorg móeten dragen, dat geen zeewater in dc grachten komt
en dat dit nooit als spuiwater wordt gebruikt."
En verder, pag. 43: „dat brakwater op zichzelf het minst biologisch
reinigend vermogen heeft, omdat het biologisch leven er minder bloeiend
is dan in zee- of zoetwater."
Het is bovendien bekend, dat zelfs in de open zee, 's zomers, indien
't weinig of niet regent, bet zeewater begint te slinken; liet is voor ver-
vcrsching of bijmenging totaal ongeschikt.
In Noord-Holland en Friesland moet men in sommige gevallen zich
ermede behelpen, maar 't resultaat is ongunstig.
Keukenzout, hoewel op zichzelf niet schadelijk, veroorzaakt, dat
andere zouten, in 't water aanwezig, bij hooge temperaturen zicli spoe
diger in vasten vorm afzetten, zoodat eene geringe verzilting reeds een
zeer schadelijken invloed heeft op alle chemische procedé's en op elk
stoomkelelbedrijf cum annexis.
Het droogleggen van den Wesleinderplas zou voor Leiden, zooals de
verzilling nu is, een vergrooling van de bestaande onaangenaamheden
beleekenen.
Ad VI. Vervuiling van Leiden's grachten.
Het grachtwater wordt te Leiden, evenals in elke andere stad, in
hoofdzaak door den inhoud der riolen, die alle op de grachten loozen,
vervuild. Leiden herbergt gelukkig geen industrieën als b.v. Delft, welke
afvalwater produceeren met voor bacterie werking zeer gunstige organi
sche verbindingen, maar hoofdzakelijk fabrieken, die het grachtwater als
spoelwater gebruiken, of zuren en alkaliën en verfstoffen, afkomstig van
ververij of wasscherij, welke alle'baclerie^doodend zijn, in de grachten
brengen.
Uit den aard der zaak zijn die grachten cr liet gunstigst aan loc, welke
loopen in dc richting Oost-West oftewel RijnGalgewalcr, daar deze
profiteeren van eiken trek die in 't water ontslaat, hetzij door aanvoer,
uit het Oosten of Noord-oosten of door afzuiging le Katwijk.
(Wordt vervolgd.)]
ii
