S. L. F. Sigaren
indelijk weergevonden
Fa. A. H. J. WiJTENBURG
lo. 19363.
LEIDSGH DAGBLAD, Zaterdag 21 April.
Tweede Blad. Anno 1923.
bustenl. weekoverzicht.
- Demonstratie van Stofzuigers -
Terfeurqh, Oriessen, Pelikaanstr. 12. Tslef. 483.
EERSTE KAMER.
TWEEDE KAMER.
FEUILLETON
|Wo zijn afgeloopen week eens weer „ge
acteerd" op een paar „groote" redcvoe-
bgen. En.wei één van weerszijden. Poin-
ré sprak "te Duinkerken bij de onthulling
een monument voor gevallen Duinker-
s von Rosenberg had den Rijksdag tob
hoor. Uit den aard der zaak was men
belangstellend naar hetgeen de oor-
Igspartijen in z.g. vredestijd wel zouden
Vbben te zeggen. Er was immers, ook al
nog niet op eenig succes te bogen,
jch „beweging" in de Roer-affaire geko
men. Zou die beweging misschien niet ge-
fieDd kunnen worden en vlotter gemaakt....
lp© redevoeringen zijn op de meest zorg-
uldige manier ontleed, men is zelfs aan
■et haarkloven geweest over de beteeke-
van eenige zinswendingen, maar al
Jezc moeite heeft echter niet tot ander re-
bltaat kunnen leiden, dan dat algemeen
focst worden erkend, hoe moeilijk het
joms ook viel, dat deze woordenverzame-
ingen de „beweging" niet hadden bevor-
■erd. Integendeel zelfs, dat door beido ver
klaringen de „beweging" eerder was ge-
Itremd, dat thans werd gemaakt op de
Slants, rust
J Yon Rosenberg was in de gelukkige om-
Itandigheid, althans voor zoover daarvan
iprake kan zijn, om met den toreador uit
„Carmen" te kunnen zeggen: Votre
ioastj© peux vous le rendre, Poinca.-
i's rede ging toch de zijne vooraf en hij
leeft daarvan gebruik gemaakt; te meer,
Waar het voordeel in dezen vrijwel zeker
haii zijn zijde moest zijn. Wat drommels,
hij een oorlogsmonument past toch een
fcgressieve taal en Poincaré heeft in zijn
ïedo het geluid van den Gallischen haan
pan ook wel weer doen klinken tob zelfs
>en paar maal tegen John Buil toe. Bij el
kaar genomen, hebben zij de zaak, gelijk
feeds gezegd,- niets verder gebracht even-
pel en dat is nu juist het verdrietige.
In hoeverre Poincaré bet parlement ach
ter zich had, kon natuurlijk niet blijken
Haar te Duinkerken, maar men kan veilig
tannemen, dat hij nog over voldoende
in eerderheid beschikt, ook al neemt men
aan, dat zijn waarschuwing tegen defaitis
me niet geheel zonder reden was.
Rosenberg was in dit opzicht beter te
fceoordeelen, daar na zijn rede direct de
Rijksdag er zijn meening over ten beste kon
feeven en dat dan ook heeft gedaan. Uit
s verklaringen, door de diverse partijlei
ders afgelegd, bleek, dat met uitzondering
communisten de regeering Cuno vrij-
svel alle partijen achter zich heeft, ook al
jouden de sociaal-domocraten gaarne eon
wat meer „doende" politiek wensclien,
llvooral door het aanbieden van eenig uit
gewerkt voorstel, waarin volgens de socia
listen absoluut geen bewijs van toegeven
jou kunnen en mogen worden gezien, al
leen maar een bewijs, hoezeer Duitschland
[volgens redelijke eischen aan zijn verplich
tingen wil voldoen, daarmee komend in het
Vaarwater van Engeland, dat daarop zijde
lings reeds lang aandrong en tevens van
TTheunis, den Belgischen premier, die na
feijn terugkeer uit Parijs, waar hij wederom
met Poincaré c.s. had gesproken, in een
oespraak tot journalisten ook in die rich
ting wees. Er zijn toch langzamerhand heel
wat aanwijzingen, dat België wat graag
[terug zou willen uit liet Roer-wespennest,
mede uit vrees, anders «door de groote zus-
(ter heelemaal te worden meegesleurd.
Aan zoo'n aanbod schijnt de Duitsche re-
feeering echter nog in 't geheel niet te den-
[fcen en men wil, dat voor een deel wel toe
schrijven aan de overweging, dat in Enge
land het premierschap van Bonar Law wel
jfcpoedig gedaan zal zijn. Trots alle tegen
spraak, 6cliijnt n.l. de gezondheid van den
Bngelschen eersten-minister weer geducht
zijn geschokt, zoodat voor de tweede
maal Bonar Lak genoodzaakt zou worden
rijn minister-functie neer te leggen. Eer-
Jfete vereischte voor een Engelsch premier
gis ook ongetwijfeld te zijn „fit and trail".
Ben heengaan van Bonar Law schijnt
jen dat erkent men ook in Frankrijk Eu;
geland verder af te brengen van Marianne
en dus de mogelijkheid te scheppen, dat
|John Buil zijn lijdelijk toezien zou laten
Jvaren. Wat voor Duitschland heel wat gun
stiger zou zijn dan zelf te komen met een
aanbod, waaraan de .tegenpartij toch in
ieder geval een soort van capitulatie zou
pogen te verbinden.
*t Is evenwel speculatie, zekerheid be
staat er niet, en daarom is dit spel niet
zonder gevaar. Te meer niet, waar Duitsch
laüd, dat ten aanzien van het lijdelijk ver
zet overwinnaar was, nu toch ook de gevol
gen geducht gaat voelen. In de eerste
plaats gaan de communisten zich weer roe
ren in het bezette Roergebied, eischend
voor de werkeloozen vol loon in plaats van
ds 75 pOt., die zij thans genieten. Waar de
Franschen deze beweging natuurlijk gaar
ne zien, om niet te zeggen stilletjes steu
nen, en de Duitsche Schupo grootendeels
is uitgedreven, valt nog niet te overzien,
waarheen dit moet voeren, maar een ge
vaar voor de Duitsche zaak is het onge
twijfeld. Valt d© arbeider af, dan is het
lijdelijk verzet verloren. En in de tweede
plaats begint voor het zoo zwaar bezochte
Duitsche rijk wederom de geldplaag. Men
weet, hoo de regeering een actie had inge
zet tot bescherming van de Mark, daarbij
steunend op de buitenlandsche deviezen.
Dit scheen aanvankelijk te helpen, doch
plotseling plofte de Mark weer naar bene
den. De regeering is direct opnieuw tus-
schenbeide gekomen, men zegt door in één
dag 1 y* milliard te besteden. De bankbil-
lettenpers is geduldig, maarHoe lang
Duitschland het op die manier nog kan vol
houden?
In Frankrijk begint men ook danig onge
rust te worden. Men ziet daar den schulde
naar met handen vol uitgeven het laatste,
wat deze nog bezit. Aan wie echter de
schuld. En wanneer Michel straks on
verhoopt kan zingen:
Was fang' ich armer Teufel an?
Die Gelder sind verzehret;
Mein Hab' und Gut ist all' verthan,
Der Beutel ausgeleeret.
Dan heeft het de schrale troost: ik trek
Marianne mee
Nog ziet men nergens uitweg 1
Volgende week neemt daarnevens een
aanvang de tweede conferentie van Lau
sanne, die zal beslissen over de kwestie
van oorlog of vrede in het Oosten. Welis
waar gelooft vrijwel niemand meer aan de
mogelijkheid van het eerste, maar zeker
heid is er niet, helaas. Zoodat nog alles
mogelijk is
RECLAME.
Op aanvraag ookinhuurkoop, verkrijgbaar bij
5719
(Vervolg van gisteren.)
Eagrooting van Waterstaat.
Na de pauze is aan «de orde de begroe
ting van Waterstaat 1923.
Do heer ARNTZ (R.-K.) heeft met leed
wezen gezien, dat van den regel van pu
blieke aanbesteding is afgeweken voor den
aanleg van het baanvak Nieuwe Meer
Amstel. Bpr. hoopt., dat dit een uitzonde
ring zal blijven. Ook dringt spreker aan
op dictating van den ouden Rijnmond.
Wijders vraagt hij overweging van de
afschaffing van tollen op openbare wegen.
Inverband hiermede vraagt hij an behan
deling te nemen een betere overbrugging
van den Rijn bij Arnhem en van de Waal
bij Nijmegen. Deze verbetering is werkelijk
dringend noodig, ook in het rijksbelang,
en daarom mag do Minister niet zeggen
dat daarvoor geen geld beschikbaar is. De
gelden voor de overneming van de tele
foon te Arnhem bestemd, zouden veel
beter besteed kunnen worden voor brug-
bouw. De overneming van het Arnhem-
Bohe telefoonnet ia absoluut overbodig.
De heer MENDELS (S. D. A. P.) be
spreekt ook dien aanleg baanvak Nieuwe
MeerAmstel en klaagt over 't dure con
tract voor de zandleverantie. Spr. herin
nert aan de voorgeschiedenis van deze
zaak, waarbij op instigatie van den inge
nieur van Ooven overgegaan is om die
leverantie zonder aanbesteding aan een
aannemer te gunnen. De eenheidsprijs per
kub. meter zand van f 1.65 was veel te
hoog, en anderen boden aan het werk voor
4 ton minder te doen dan de aannemers
Blankevoort en v. d Heuvel, waaraan het
werk was opgedragen voor f 750.000. Op
grond van het antwoord, dat de Minister
aan den heer Van Dijk, lid dei* Tweede
Kamer, over deze zaak had gegeven, kon
men openbare aanbesteding verwachten,
doch in Februari bleek, dat do leverantie
tcoh onderhands is opgedragen. En de
Minister heeft daarop in een interview
verklaard, dart) hij wat ail te positief had
verklaard, onder pressie van den heer
Van Dijk. Dat kan spr. niet aanvaarden
z. i. heeft de Minister zich laten ompra
ten. Ook door het advies van den Lands-
advovaat, dat later is gevraagd? De Mi
nister wil dit niet overleggen. Waarom
niet?
De landsadvocaat is toch geen ambte
naar! Maar de landsadvovaat heef'b ge
zegd, dat het contract perfect is op^ de
goedkeuring des ministers na, en de mi
nister heeft zich zedelijk verplicht ge
voeld om zijn goedkeuring te geven. Dit
acht spr. onjuist, omdat z. i. minister van
Swaay niet gebonden kan zijn door de
voorloopige goedkeuring van zijn voor
ganger, omdat hij voor zijn goedkeuring
de Koninklijke machtiging voor de onder
hand sche aanbesteding moest hebben en
die nog niet was afgekomen. Spr. vraagt
of de zaak wel recht en rich lig ds behan
deld; hij kan zich niet begrijpen, dat de
minister zijn ambtenaar dekt met zijn toe
stemming en zelfs de bereidverklaring van
den aannemer om zijn eisch met f 105.000
to verminderen helpt hem nietde grootte
aannemers hebben zich bereid verklaard
nog 4 ci 5 ton beneden hem te blijven. Is
het nu waar, dat er nu niets meer aan te
doen is? Welk recht heeft echter de mi
nister dezen post af te sluiten nog vóór
de begrooting is aangenomen? Spr. wil
een antwoord op deze staatsrechtelijke
vraag ontvangen. Hij heeft bijtijds het de
partement gewaarschuwd, dat do zaak in
de Kamer ter sprake zou komen, maar
men heeft er zich niet om gestoord en ge-
heimdoenerij gepleegd, waarmede spr.
geen vrede kan hebben waar het geldt
een zaak van twee millioen.
Met 's lands penningen is hierbij ge
speeld. En wat zal de minister doen, als
de Kamer de begrccking eens mocht ver
werpen? Spr. gevoelt groote neiging te
gen deze begroeting te stemmen.
Do heer DE VEER klaagt over gebrek
aan zuinigheid bij den bouw van een brug
wachterswoning to Middelburg. Ook heeft
spr. bezwaar tegen de uitvoering van
waterstaatswerken bij annuïteiten.
Omtrent de spoorwegtarieven merkt
spr. op, dat de verlaging daarvan nog
verder moet worden doorgevoerd, vooral
voor lange trajecten. Het. buitenland1 is
ons daarin goed voorgegaan. Is het niet
mogelijk de kilometerboekjea weder in te
voeren? Dan klaagt spr. over de slechte
treinverbindingen van Zeeland met België.
Spr. dringt ook aan op spoedige totstand
koming van de nieuwe haven te Vlissin-
gen, en ten slotte op den bouw van een
nieuwe sluis.
Daar de waarn. voorzitter, do heer L.
DE VRIES, het woord' wen sch t te voeren,
neemt de heer GILISSEN den voorzitters-
stoel in.
De heeir L. DE VRIES dringt aan op
het leggen van dubbelspoor op het spoor-
wegtrajeot Mep pelLeeuwarden en meer
doorgaande rijtuigen voor Leeuwarden in
de sneltreinen naar Groningen.
Spr. dringt tevens aan op een trein
meer per dag op den Noord-Friesohen
locaalspoorweg.
De heer BEELAERTS VAN BLOKLAND
(A.-R.) bespreekt do afwatering van de Geldcr-
scho Vallei en geeft als zijn mooning te kennen,
dat de thans beoogde oplossing te kostbaar is.
De heer DE GIJSELAAR (Ghr.-H.) betreurt
bet zeer, dat op de bogTooting voor 1923 slechts
f 1000 is uitgetrokken voor d© vervanging van
de draaibrug over do Koningshaven te Rotter
dam door een hefbrug, waardoor dit jaar en
bet begin van het volgende jaar niets aan dit
werk zal worden gedaan.
Spr. zou gaarne zien, dat de minister do gel
den voor dit work alsnog bü suppletoiro bogroo-
ting aanvroeg. Zoo dit echter onmogelijk mocht
blijken, dan hoopt spr. dat op de bcgrooting
voor 192-i een post voor dit werk zal worden
uilgetrokken.
De beer FRANSSEN (A.-R.) dringt aan op
verbetering van de verbinding tusschen de beide
IJsel-oevers bij Katerveer.
De beer WESTERDIJK (V.-D.) bepleit ver
betering van de havenwerken te Delfzijl.
De beer DOBBELMANN (R.-K.) dringt aan
op overbrugging van den J&ijn bij Arnhem en
van de Waal bij Nijmegen, waarbij een groot
rijksbelang betrokken is.
Do heer d'AUMALE VAN HARDENBROEK
(A.-R.) bespreekt de afwatering van de Gelder-
sche Vallei en sluit zich aan bij bet betoog van
den heer Beeiaerls van Blokland.
Do VOORZITTER verdaagt do verdere be
raadslaging over de begrooting tot Woensdag
ochtend 11 uur en de vergadering tot Dinsdag
middag 2 uur. Onmiddellijk na de openbare
vergadering zullen dan verschillende wetsont
werpen- in de afdccliiigen worden onderzocht,
w.o. de Jachtwet.
RECLAME.
vanaf heden in onza
winkels verkrijgbaar
LEIDEN
5666
Ouderdom ea Gezondheid.
De oude dag verklaart niet noodzake
lijk nierzwakte, rugpijn, stijfheid der spie
ren, rheumatische pijnen en last met de
urine bij menscken op leeftijdwant ter
wijl sommigen jong zijn op 80-jarigen
leeftijd, zijn anderen oud als zij 60 zijn.
Maar de oude dag brengt gezondheids-
wijsheid. Oude mensohen zijn verstandig
door de harde ondervinding, en zij zeggen
„Wees opgewekt, maar ga niet laat naar
bed. Vermijd zware maaltijden en buiten
sporigheden. Neem lichaamsoefening en
de noodige rust." Zoovelen verwaarloozen
deze eenvoudige regels en worden bijge
volg to spoedig oud.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen passen
oude menschen. Zij regelen de urinewegen
zonder de maag, lever of ingewanden to
verstoren. Zij bevrijden bejaarde personen
van rugpijn, verminderen de aanlog voor
rheumatiek en helpen om de kwade gevol
gen van urinezuur op het gezicht, het ge-
beugen en het gehoor tegen te gaan. Dui
zenden danken hun goede gezondheid aan
Foster's Pillen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistza
ken a f 1.75 per doos. 5677
(Vervolg van gisteren.) j;i|
Kleine Wetsontwerpen.
De naturalisatie van A. J. J. Beckcrmg en
19 anderen on het ontwerp tot verocniging van
dc gemeenten Venhuizen en Wijden es laatst
bedoeld ontwerp met 41 tegen 29 stemmen 1
worden aangenomen.
Inferpellatic-van den Tempel.
Voortgezet woTdt do behandeling der inter
pellatie-van don Tempel inzake de werkloos
heid.
De heer VAN DEN TEMPEL (S. D. A. P.)
repliceert.
Spreker is verheugd over do mededoeling van
den Min., gistermiddag gedaan, dat de Rijks-
workverschaffing voorloopig niet zei worden op
geheven.
Overigens heeft de rede van don Minister
hem weinig bevredigd.
Spreker dient een motie in van den volgen
den inhoud
Do Kamer, van oordeel, dat hot niet wcnsche-
lijk is, dart bij tie verleening van Rijksbijdragen
tot leniging van do gevolgen der werkloosheid
aan de gemeenten voorwaarden worden gesteld
welke geen verhand houden met dc wcrkloozcn-
zorg, noodigt de Regeering uit, haar beslissing
nader in overweging te nemen.
Do heer SMEENK (A.-R.) erkent, (lat eon
zekere controle van het Rijk op do gemeentebe
sturen ten aanzien van do werklooshei&szorg
noodig is, maar die controle moet zich niet uit
strekken tot gemeenten, die met de werkloos
heid niets tc makon hebben.
Do heer ENGELS (R.-K.) bepleit do verstrek
king van eenige credieien voor het to werk stol
len van werkloozo wevers on andore textiel
arbeiders. Tegenover de vele miUioenen, die de
Staat in het Hoogovonbodrijf, de Zuid-Afrika-
lijn enz. heeft gesloken, meent spreker, dal dezo
enkelo honderdduizenden, die noodig zouden'
zijn om aan workloozo textielarbeiders pvoduc-
ticven arbeid te verschaffen, gemakkelijk lo
vinden zullen zijn. Van overproductie is voor
loopig nog geen sprake.
Spreker citoert een cn ander uil de redo van
prof. Vissering op het bezuinigingsoongres te
Amsterdam, waarop dc-ze financioclo speciali
teit het nut der productiove werkverschaffing
Uit economisch oogpunt uiteen nolle.
Do heer BAKKER (C.-II.) is het in hoofdzaak
eens mot de heide vorige sprekers.
Do hcor KETELAAR (V.-D.) keurt hot ccn-
traliseersysteem ten aanzien van do werkloos-
hcidszorg af. Hij kan zich voorstellen, waarom
do heer Van don Tempel criliscerde, dat het
eigenlijk maar een paar autoriteiten zijn, die de
gcheole workloosheidszorg naar liun hand zot
ten zonder zich om do adviezen der Gedepu
teerde Stalen on de verlangens dor Gemeente
besturen to bekommeren.
Verder criliseert spreker, dat de Regeering
aan diverse gemeentebesturen do voorwaarde
heeft gesteld, dat zij, wilde zo voor werkloos-
hcidsbijcLragen in aanmerking komen eerst den
aftrek voor noodzakelijk levensonderhoud bij
de belasting maar oens moirton verlagen.
Spreker zegt zijn stem too aan do motie-Van
don Tom pol.
De heer HIEMSTRA (S. D. A P.) betoogt,
dat de uurloonen, bij do T.oricverschaffing toe
gekend. zóó laag zijn, dat in vele gemeenten do
steun van armenzorg minder laag zou zijn, ter
wijl het juist dc bedoeling s, do menschen uit
bandon van armenzorg to houden. Van looncn
van 20 lot 24 cent por uur, zooals die bij dc
werkverschaffing worden uitgekeerd, kan geen
enkel werkloos gezin bestaan.
Do hoor WEITKAMP (C.-dEL) betoogt, dat do
Regeering bij hot nemen van maatregelen ook
moet denken aan de gevolgen daarvan voor de
toekomst. Do finanoieele toestand van het Rijk
en Gom centen is zorgwekkend en daarmeo
dient rekening te worden gehouden.
Spr. wijst or ook op, dat do lago looncn in het
vrije bedrijf ten platteland© niet le verwonderen
zijn. Wat verdienen do kleine boeren daar zelf
Op het platteland kunnen do looneoa in elk ge
val niet hoogerSpr. sluit zich aan bij do op-
moiking van den heer Engels, dat de industrie
op hot platteland moet worden gesteund, want
God Almachtig hoeft hot platteland geschapen,
maar do mensohen hebben do slodon gemaakt
Do heer VAN RAVESTEIJN (C. P zegt, dat
do werkverschaffing toch niet kan worden los
gemaakt van do vraag of do Rogeorng den
plicht heeft de arboi.Lrs aan 't work of in 't
leven te houden. De kapitalistisch© staat hoeft,
naar spr. meent, deze plicht ten volle I
Do Regeering echter neemt ton dezen aanzien
geen standpunt in, omdat zij niet volmondig
erkent, dat die plicht oen nationale en niet al
lereerst een gemeentel ijk o plicht is. En toch
grijpt de Regeering in hot gomoentehuishoudon
in. Extra-steun b.y. kan niet wordon vorloend
Het is bovendien 6prcker niet duidelijk, waar
om voor het verrichten van productieven arbeid
oen loon moet worden uitbetaald, dat een prik
kel moet zijn om naar ander werk te zoeken f
Do kosten voor werkverschaffing o.d. worden
afgewenteld van do rijke bourgeoisie en dat ia
een klassepoliticik van do slechtsto 6oort. Die
politiek drukt het meest de looncn dor landar
beiders. De regocringspolitiek drukt de landar--
beiderelooncn neer tot den standaard van 10
jaar geleden. Dart de regeering dat kan doen,
kemt door de zwakko organisatie der landarbei
ders.
Spr. concludeert, dat do Regeering zich wed-*
nig schijnt bezig te houden met de groote crisis-
problemen waardoor de arbeiders worden ge
troffen.
Spr. zal stemmen voor de motio-7. d. TcmpeL
De behandeling wordt daarna geschorst en d<»
vergadering verdaagd tot Dinsdag 1 uur.
Uit het Engelsch van ADELINE SERGEANT.
M
Jaar uit onderzoek in Schotland bleek mij,
dat het kind gestorven is en dat u mijn
vrouw mee naar huis genomen hebt; ik
ben daarom niet bezorgd geweest omtrent
ur veiligheid en gezondheid. Ik kaïn niet
gen, dot Kitty en ik bijzonder goed sa-
«n opschoten, en zooals u weet, scheid-
tieT1 wij met wederzijdsoh goedvinden,
naar verandering in mijn omstandigheden
naakt het noodig, dat ik een vrouw heb,
pn daarom stel ik voor, dat zij zoo gauw
■■hogelijk bij me terug komt. Het zal mij
teqgenaam zijn, als u haar het ingesloten
briefje wilt geven en ik blijf
uw dienstwillige,
Gerard «de Maudetn."
f koek naar het bij,gaande briefje en
I na lang beraad opende ein las hij het.
v '!i i Libty," luidde het. „Laat het
verleden rusten. Als je je niet dn zulk een
^tand van 6Óbrik en angst hadt gebracht
ou aj; je alles uitgelegd hebben. Toen ik
iruan-Var terugkwam, was je weg. La-
,*-3 "«t echter weer in orde maken.
hefgeh^€eni®0 meisl"€> dat ik <*>ft
Steedta je liefhebbende Gerard."
I John °tr,f frouwelooze hond!" zei
boo crc'TT) 5°^ hij, dat hij haar
gemakkelijk tot zich kan lokken, nadat
hij haar hart gebroken en haar bijna ge
dood heeft Zij zal nimmer naar hem terug
gaan, nimmer zijn vrouw weer zijn, als ik
het kan beletten; nimmer, nimmer 1'-
Hij keek weer naar het briefje en zag
een pcotecriptum
„Ik hoop zoo gauw mogelijk van je te
hoeren. Als ik niets hoor, besluit ik er uit,
dat je me niet meer liefhebt; in welk ge
val ik de laatste zou zijn, om je óe vragen
bij me terug te komen."
„Is dit een middel tot ontkoming?" zei
Jofan bij zichzelf.
HOOFDSTUK IX.
Verandering van koers.
Jctan Holden was geen schurk of wOs het
tot nu toe niet geweest. Hij was volstreikt
geen slecht mensch, vólgens de opvatting
der wereld. Hij had er in 't algemeen naar
gestreefd te handelen volgens hetgeen zijn
geweten hem voorschreef' en hij stond veel
hooger aangeschreven in Fairford dan de
meeste zakenmensohen. Strikt eerlijk,
rechtvaardig en oprecht in al zijn hande
lingen, was hij een man van zijn woord en
niemand zou hem ook maar een o ogenblik
van list of eluwtaedd beschuldigd hebben.
Zijn korte en tamelijk norsohe manieren
spraken in de oogen van zijn stadgenoo-
ten te zijnen gunste; zij vonden het teeke
nen van eerlijkheid en onafhankelijkheid
hoedanighedendie zij misschien hooger
schatten dan eenige andere.
En gedurende vele jaren was Johns in
nerlijk leven in overeenstemming met het
uiterlijk geweest. Tot den tijd, dat Cathe
rine verlaten werd, had hij nooit reden
gehad zich van bewuste ontrouw aan zijn
I beginselen te besohuldigen. Maar het aan
groeien van een grooten hartstocht had
het overige van zijn natuur bedorvenzoo
als hartstocht meestal doet, wanneer hij
niet beheerscht wordt. De hartstocht,
waarvan ik spreek, was echter niet bepaald
die van liefde. Johns liefde voor Cathe
rine had natuurlijk een zeer groot aandeel
aan zijn keus van handelwijze, maar voor
namelijk omdat zij andere aandoeningen
in het leven riep. Trots en haat woon dein
even sterk Sla liefde in zijn hart en zij
maakten iets treurigs van de liefde, die
zijn leven goed en rein had moeten hou
den. Sindls den dag, dat hij besloot voor
Catherine het feit van het bestaan van
haar kind geheim te houden, was zijn mo
re el e aard gezakt, en hij kon nu met kalm
te een daad beschouwen, waarvan do ge
dachte hem eerst met afschuw zou ver
vuld hebben.
Het schijnt ons natuurlijk te hooren van
den trots van oude en aanzienlijke ge
slachten., die roemen op de lengte van hun
afstamming en de vlekkeloosheid hunner
voorouders. Maar precies dezelfde soort
trots kan gevonden worden o&choon er
minder over gesproken en geschreven
wordt in families van 'eenvoudigen
stand: in <Ee van den pachter, wiens va
deren eeuwenlang dezelfde akkers be
bouwd hebbenof in die van den koopman
wiens naam veel geel achten terug een
macht ia geweest onder zijn ebandgenooten.
En deze trots bloeide sterk in Johns Hod
dens hart, en hij was trotsch op zijn trots.
Daarom had het hom diep gekwetst af
gezien van zijn stille liefde voor Cathe
rine te moeten denken, dat haar dwaze
onbedachtzaamheid een blaam zou wer
pen op zijn naam en den haren. Als hij
door een handeling van zijn kont de schan
de afwenden kon, die volgens hem op hot
bekend worden van haar geschiedenis vol
gen zou, dan was hij bereid', die te vol
brengen. Het bestaan van haar kind ver
borgen te houden, haar te dwingen, haar
meisjesnaam weer aan te nemen en zijn
moeder over te halen hem te helpen in het
bedriegen van hun kennissen en vrienden
dit volgde alles als vanzelf, doordat hij
zich liet beheexsohen door zijn trots op
zichzelf en zijn familie.
Hierbij kwam, dat hij zich nu bewust
werd van den bitteren haat, dien hij koes
terde tegen den man, die zich Catherine's
echtgenoot noemda Tot xnz toe had John
geloofd, dat hij Gerard de Mauden haatte,
omdat Catherine door hem in het ongeluk
gestort was; maar iju bemerkte hij, dat hij
hem om andere redenen haatte. De Mauden
had zich niet zoo slecht gedragen als John
dacht; maar hij had zjjn vrouw schandelijk
verwaarloosd en er was geen reden om
te denken, dat hrj haar niet wper verwaar
loozen zou. Daarom haatte John hem. Maar
hjj haatte hem nog meer, omdat hij Cathe
rines echtgenoot was, omdat hij Tiet recht
had Catherine bij zich aan huis te nemen
en haar met zijn naam te noemen en haar
te verhinderen geluk bij een anderen man
te zoeken.
„Zjj zal ellendig zijn met dien kerel", zei
John tusschen zijn opeengeklemde tanden.
„Z\j is gelukkiger zooals zö nu is, al kan
ik haar niet trouwen. Zfl heeft geen reden
naar hem terug te gaan, na de schandelijke
manier, waarop hij haar "behandeld heeft
Maar zij zal teruggaan, ik weet, dat
zij het doen zal als zij er de kans toe
heeft* i - i I
Hij keek weer naar De Maud ens brief en
aarzelde. Hij wilde, dat hij den moed had
hem te verscheuren, en het briefje aanj
Catherine in het vuur te gooien; maar hij
durfde niet, nog niet. Iemand, die wenschtv
dat hij moéd genoeg heefb om een misdaad
te begaan, is niet ver van de misdaad zelf,
„Hij had er iets tegen", zei hij tot zich
zelf; „het was tegen al zijn gevoelens er
beginselen om Catherine terug te geven aac
een onwaardigen schelm, zooals De Mauden
bewezen had te zijn. Een koelbloedige, har-
telooze ellendeling, die zrjn vrouw liever
martelde door misverstand en noodeloos ver
driet, dan haar een woord van verklaring,
te geven, totdat het hem schikte, en alles,
omdat zjj hem in zgn waardigheid beleedigd
had, nota bene! Waarom zou Catherine naar
hem teruggaan? Waarom niet weigeren?
Maar zij zou niet weigeren; zij was dwaas'
trouw en standvastig; zrj[ had Gerard da
Mauden nog lief."
En toen stond John op van zijn stoel met
een woord op zijn lippen, dat hij heel zeldsri
gebruikte, want hij vond ruwe woorden ver
keerd. iZoodat, toen hij zei: „VerdGe
rard de Mauden!" het duidelijk was, datl
hjj zeer diep getroffen was. H(j zeide hefl
luid, met grooten nadruk, en toen legde
hij de brieven den een aan hemzelf ea
het briefje aan Catherine in zijn zak
boek, dat hg zorgvuldig wegborg in Teri
binnenzak, voordat hrj uit het priv6-kanto)r-
tje ging, dat hij op da fabriek in gebruiW
had. Hij wijdde zich daarna aan het werk,
en trachtte niet meer aan Catherines zakeul
te denken. Maar hij had geen oogenbliW
van vergetelheid. De brieven schenen zijd J
zakboek heet en zwaar te maken; toen hij
dien avond thuis kwam, was hij big, ze te
kennen neergooien on t$ .bedenken, dat hij^
niets in de zaak kon doen, voordat zjjdl
nicht beter was. (Wendt vervolgd^
