LEIDSCH m DAGBLAD.
Woensdag 4 April 1923.
Officieele Kennisgeving
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
BINNENLAND.
4
PRIJS DER ADVERTENTSEN:
SO Gts, per regeL Bij regel abonnement belangrijk
las eren pri]3.
Kleine advertentiën. uilsluitend bij vooruitbe
taling, Woensdags en Zaterdags 50 Cts., bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postreebt. Voor evenlueele op-
fcending van brieven 10 Cts. porto te betalen.
Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 67055.
PRIJS DEZER COURANTS
r
Voor Leiden p. S mnd. 2.35, p. woeï 0.(0
Duiten Leiden, waar agenten gevestigd sijn,
per weekb 0.1J
Franco per poet 2.35 portokosten.
Nummer 19348.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Aan den gemeentelijken vischwinkel
iVischmarkt 18, tel. 1225, is DONDERDAG
verkrijgbaar SCHELVISCH a f 0.16-0.26,
SCHOL a £0.17—0.38 en KABELJAUW a
f 0.40 per pond.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgom.
Leiden, i April 1923.
Oostersch Genootschap in Nederland.
Heden werd alhier, onder voorzitterschap
van prol. dr. C. Snoeck Hurgronje, hoog
leeraar in de faculteit der Letteren en Wijs
begeerte aan de Leidsche Universiteit, in
het groot-auditorium van het Academie-ge
bouw het derde Congres gehouden.
Nadat de voorzitter het Congres te elf uur
met een welkomstwoord tot de talrijke aan
wezigen had geopend, deed hij eenige mede-
deelingen aan de leden.
Dat behalve prof. Littmann geen andere
buitenlandsche Oriëntalisten aanwezig zijn,
vindt zijn oorzaak hierin, dat het Congres
niet samenvalt met de samenkomst van be
sturen van Deensche, Noorsche en Neder-
landsche Oostersche genootschappen. De
zelfde reden verklaart ook grootendeels, dat
in tegenstelling met het vorige Congres in de
secties geen buitenlandsche sprekers optre
den.
De voordracht van prof. Doegen, uit Ber
lijn, bij het tweede Congres, gaf aanleiding
tot de oprichting van een commissie voor
phono^grafische studiën.
De Voorzitter memoreerde voorts de op
richting van het wetenschappelijk orgaan
„Acta Orientalia", onder redactie van de
professoren Krom Buhl,- Snoeck Hurgronje en
,Van Ronke), voor het eerst in het najaar van
het jaar 1922 bij _de firma Brill verschenen.
Dank zij den financieelen steun van eenige
Nederlandsche Maatschappijen, is de pen
ningmeester in staat geweest een fonds voor
de acta te vormen.
Voorzitter en secretaris hebben het Genoot
schap vertegenwoordigd bij het eeuwfeest
van de Societé AzialiC.a_le_Eariis.
De ledenlijst telt thans 221 'namén, "tegen-
217 op 1 Mei 1922. Het aantal donateurs be
draagt 16.
In de plaats van prof. Krislensen, die als
bestuurslid had bedankt, werd benoemd prof.
dr. J. J. L. Duyvendalc.
Besloten werd in de Paaschvacanlie van
11924 een voor alle lederi toegankelijke ver-
gadering van huishoudelijken aard uit te.
schrijven het volgende Congres te bepa
len in Januari 1925.
Hierna werd de vergadering gesloten
Dr. R. Miedema, predikant te Amersfoort,
hield in de middagbijeenkomst een met licht
beelden verduidelijkte voordracht over: „De
inonolilhen van Aksum".
Tot de gebieden, waar nog een schat van
archaëologische, religieus-geschiedkundig en
kunsthistorisch materiaal op onderzoek en
bewerking ligt t© wachten, behoort aldus
ving spr. aan ongetwijfeld Abessinië, in
wier oude Koningsstad Aksum tal van mo
numenten zich bevinden, die wijzen op een
hoogstaande cultuur.
Dank zij vooral den prachtigen arbeid der
Duitsche Aksum-expeditie van 1906 onder
leiding van prof. dr, Enno Littmann, die dit
Congres door zijn tegenwoordigheid vereert,
bezitten wij, volgens spr., thans tal van
,waardevo.le gegevens, omtrent deze zoo
hoogst belangrijke stad en haar monumen
ten, waarvan zes monumentale monolithen,
geweldige op de wijze van obelisken opge
richte steenen uit één stuk, het merkwaar
digst zijn, .zoowel uit kunsthistorisch als uit
relegieus-gescliiedkundig oogpunt. Van deze
monolithen slaat er nog één overeind, terwijl
de anderen gevallen en gebroken zijn. De
hoogte van den staanden steen is 21 Meter.
De grootste van de zes is ecliter 33 Meter
hoog geweest en was lot dusverre de hoog
ste monolislc ter wereld.
De versiering dezer monumenten is zeer
merkwaardig. De steenen maken den indruk
,van hooge, smalle gebouwen met een aan
tal verdiepingen. De kleinste steen heeft vier
Verdiepingen, de grootste dertien.
Nadat de spr. aan de hand van een aantal
lichtbeelden de zes monolithen uitvoerig had
besproken en gewezen op hun onderlinge
verschillen en overeenkomst, behandelde hij
de vraag naar het ontstaan en de beteekenis
dezer monumenten, waarbij hij lot dc vol
gende conclusies kwarri:
lo. De zes groote Abessinische monolithen
zijn geen grafteekens, aan de dooden gewijd;
-2o. Zij vormen samen met de tronen, dié
ook in Aksum gevonden zijn, de triumftee-
kens van Koning Alzanen;
3o. Hun tijd en ontstaan is dus begin en
midden van de 4de eeuw, de Regeeringspe-
riode van dezen grooten koning.
4o. Het mecïendeel der monumenten is uit
den vüór-Chrislelijken tijd van Alzanen, de
reuzen-monolilhen waarschijnlijk uit den
ChrisLelijken tijd.
5o. De monolithen zelf stellen voor de
Beth-El, het huis-Gods-, krachlens Oud-Testa-
jincnlische gegevens. Deze Beth-El beschermt
'de macht van den Koning, die in diens
troonzetel is gesymboliseerd. Daaraan wor
den de offers gebracht, daarachter, wellicht
nog op het grondvlak van den offersteen,
spreekt de Koning recht.
De stellingen werden weder door lichtbeel
den toegelicht, waarna de spr. eindigde met
den wensch uit te spreken belangstelling te
hebben opgewekt voor de geschiedenis van
Abessinië en voor den schitterenden arbeid
van prof Littmann.
Hierna hield prof. dr. J. Ph. Vogel, hoog
leeraar alhier, een voordracht over:
makara in de Indische beeldhouwkunst."
Bij de gewrochten der Hindoe-Javaansche
bouwkunst treedt aldus ving spr. aan
het z.g. kala-makara ornament op als sier
motief van overwegende beteekenis. Zoowel
bij Buddhistische als Brahmanistische bouw
werken dient het ter omlijsting van poorten
en ter bekroning van nissen. Het is wel het
meest bekend in verband met de majesteuze
poorten van Borobudur, maar ook de nissen,
waarin de tallooze Buddhabeelden tronen,
zijn er mede getooid. Zooals de naam aan
duidt bestaat het kala-makara-motief uit
twee elementen, den z.g. kala-kop (oorspron
kelijk een leeuwenkop), die in den top van
den boog geplaatst, den ingang beheerscht en
de beide makara-koppen welke aan de bene
deneinden der neerdalende lijsten zijn ge
plaatst.
Reeds vroeger hebben archaëologen, zoo
als dr. Brandesen, de Engelschman Henry
Cousens, zich met den makara bezig gehou
den en getracht dat motief in zijn oorsprong
en ontwikkeling te verklaren. Reeds dadelijk
kon worden vastgesteld dat de oorsprong van
den makara is te zoeken in de beeldende
kimst van Voor-Indië, waar dat siermotief
reeds een lange geschiedenis heeft doorge
maakt, alvorens het van daar werd overge
bracht naar Java.
In zijn oudsten vorm vindt men, volgens
spr., den makara boven den ingang van een
kunstmatig uitgeholde grot, ten dienste der
kluizenaars vervaardigd op last van den
grooten Boeddhistischen keizer Asotao (250
v. Chr.). Deze oudste makara is een getrouwe
afbeelding van een dier, dat ons niet als bij
zonder decoratief aandoet, n.l. van den kro
kodil. Een eeuw later vinden wij het dier
terug op dé monumentale poorten der reliek-
heiligdommen van Centraal Indië. Hier heeft
de vorm zich reeds aanmerkelijk gewijzigd:
de krokodil gaat over in een visch. Deze
metamorphose kunnen wij geleidelijk vol
gen op de Buddhistische bouwwerken van
Voor-Indië, zeide spr.
Ook op de Brahmanistische tempels van
lateren datum wordt de makara als geliefd
siermotief aangewend, maar steeds meer ver
wijdert het zich van dén oorspronkelijken
lcrokodillenvorm. Het ontwikkelt een langen
slurf en een decoratieven staart. In dien
vorm wordt het tallooze malen aangetroffen
op de tempels van de Pallava- en Tjalakja-
dynastieën. Het is echter duidelijk dat de
makara, dien wij op de bouwwerken van
Midden-Java bewonderen, afgeleid moet zijn
van een: ouder type dat wij terugvinden in
de grottempels van eigenlijk Indië.
Ons is het mogelijk aldus besloot spr.
gedurehde een tijdsverloop van meer dan
vijftien eeuwen in de ontwikkelingsgeschie
denis van dit merkwaardig ornament een
.continuïteit vast "te stellen, waarin hij alle
vasthouden aan traditie de verbeeldingsdrang
der kunstenaars zich openbaart in steeds
nieuwe vormen van wonderlijke sierlijkheid.
Na afloop van deze door leden en belang
stellenden bijgewoonde bijeenkomst werd een
bezoek gebracht aan de tentoonstelling van
boekwerken en geschriften, betreffende het
begin der Oostersche studiën in het Westen,
welke tentoonstelling in een der zalen van
de Universiteitsbibliotheek onder leiding van
de heeren dr. V. F. Buchner en dr. C. van
Avendonk is aangericht. Deze tentoonstel
ling bevat, eeir groot aantal werken, waar
onder zeer merkwaardige, bijna uitsluitend
uit de rijke verzamelingen der Universiteits
bibliotheek bijeengebracht. Enkele particulie
ren zonden ook eenige werken in, van wien
wij hier in het bijzonder prof. Vogel noemen.
Keurig uitgestald in een viertal groote vitri
nes zijn ze zoo geplaatst,.-dat de bezoekers
zich gemakkelijk oriënteeren en hun aan
dacht ook aan elk onderdeel kunnen wijden.
Voor beoefenaars van de Oostersche talen
lijkt ons deze verzameling bijzonder belang
wekkend.
Om slechts enkele grepen te doen. noemen
wij een der eerste, drukken van de merk
waardige Dictionaire-van Wilson. Niet min
der merkwaardig is een ander werk Anquital
van Dupero. Voorbeelden van sanscriet bij
het begin van de sanscritische studie, letter
proeven uit 17de eeuwsche drukken trekken
ook de bijzondere aandacht, evenals werken-
in het Singaleesch tijdens de Oost-Indische
Compagnie, waarónder een grammatica en
een cathechismus en Chineesche en Japan-
sehe drukken, reisbeschrijvingen, gramma
tica's enz. Eigenaardig is ook een tentoon
gestelde kaart met afbeeldingen bevattende
wortels van Hebreeuwsche woorden. De
samenstellers der tentoonstelling lichtten een
en ander voor belangstellenden toe.
In de hedenavond, behalve voor de leden
ook voor belangstellenden toegankelijke, in
het groot-auditorium te houden bijeenkomst
zal prof. dr. Enno Littmann uit Tubingen,
een voordraclit houden: „Uber Tausend-und-
eine-Nacht".
MAATSGHAPPIJ VAN TOONKUNST.
Het Resideniie-Orkest,
Met cis ouverture Oberon, van Weber,
opende het concert, dat het Residentie-or
kest gisteravond gaf in de Stadszaal, onder
dc hospitiën van de Maatschappij voor
Toonkunst te Leiden.
Uit de teere, fijne en tegelijkertijd! gloed
volle vertolking van genoemde ouverture
bleek, dat Het orkest goed op ilveef was.
Een levendig applaus wa3 dan ook het ge
volg, waarna men inzette met de 4de sym-
phonie van Brahms op. 98, in e moll.
Biahms, die een ernstig zelferiticus was,
voelde zich pas rijp om 'een symphonie te
schrijven, nadat reeds 67 werken van an
deren vorm daaraan vooraf waren gegaan.
Zoo componeerde hy pas in 1876 zijn eerste
symphonie, die in 187.7 en 1883 gevolgd
werd door zijn 2de en 3de en in 1885 door
zijn laatste, welke wij gisteravond hoor
den. Uit deze symphonie spreekt evenals
uit de drie voorgaandët zijn groot talent,
zich uiten in zijn diep liggende^ intens in
nige gevoeligheid, zijn harmonieus karak
ter en -de volmaakte structuur. Het werk
werd door het orkest goed verzorgd voor-
gedragenj afgezien van soms onrythmische
oogenblikken als daar waren o.m. in het
dde deel Allegro en ergico en passionato.
Het programma net de pauze was gewijd
aan den Engelschman Edward Edgar en
den Hollander F. E. A. Koeberg. Van eerst
genoemde gaf men zijn „Enigma", variati.es
op 36. Edgar is de man, bij wien voor het
'eerst de moderne muziek in Engeland be
gint, en is niettegenstaande sindsdien (Ed
gar is geboren in 1857) in Engeland meer
componisten opstonden, nog altijd in het
Brïtsche Rijk het meest gevierd.
Evenals zijn ouverture „Cochaigne" zijn
deze variaties al sinds- langen tijd beken
de repertoire-stukk n op het oontinent en
terecht, want deze variations on an origi
nal theme Edgar beschrijft in iedere va
riatie een ander van zijn kennissen Mrs, O.
Mrs. R. enz. munten uit door eenvoud
Van behandeling, samengaand met een
mooi coforiet, verwerkt in zachte deinende
melodie alsook in zich uitvierende of reso
lute passages.
Met Koeberg's ouverture „Zeelandia"
werd besloten. Koeberg laat zich in dit
werk van een zeer goeden kant zien, friscli
en krachtig, van rythme met een mooie in-
etrumentoering, worden de beide telkens te
rugkomende melodieën verwerkt.
Het orkest speelde beide werken met
veel toewijding, mooi van toon en in een
goed samenspel. Het publiek toonde zich
dan ook zeer dankbaar en gaf daarvan blijk
in een luid byvalsbetoon, waarin de diri
gent zijn orkestleden staande liet deelen.
Hollandsche Maatschappij van Landbonw.
Gisteravond hield de afdeeling Leiden en
Omstreken van de Holl. Maatschappij van
Landbouw,, onder voorzitterschap van den
heer C. Bakker, uit Oegstgeest, een druk be
zochte vergadering in een der lokalen van
café „Zomerzorg".
Nadat de voorzitter de aanwezigen welkom
bad geheeten en de notulen der vorige ver
gadering door den secretaris, den heer N.
van Oosterhout, waren gelezen en door de
vergadering goedgekeurd, deed de Voorzitter
eenige mededeelingen, waaronder ook, dat
het bestuur een adres heeft verzonden aan
de Eerste Kamer, houdende het verzoek tot
aanneming van hef wetsontwerp tot af
schaffing van den zomertijd.
Ingekomen was een verzoek van het be
stuur der Leidsche Gcitenfokvereeniging om
geldelijke medewerking voor de tentoonstel
ling door haar te houden.
Besloten werd voor dit doel f 5 af te staan.
Voor de afdeeling Gouda werd ten behoeve
van de Landbouwtentoonstelling, aldaar te
houden, een verguld-zilveren medaille be
schikbaar gesteld. Op voorstel van den lieer
Van Sillevoldt werd besloten te verzoeken,
dat deze medaille zal worden bestemd voor
de afdeeling „Leidsche Kaas".
Uit de rekening en verantwoording van
den penningmeester bleek, dat de ontvangsten
hebben bedragen f512.95, de uitgaven
f406.05, zoodat het batig saldo heeft bedra
gen f 111.90. Het saldo van het vorig jaar be
droeg-slechts f2 ongeveer. Het blijkt.daaruit
wel, dat hefbestuur dit jaar het beheer zui
nig heeft gevoerd.
De rekening, door de kas-commissio na
gezien en in orde bevonden, werd daarna
onder dankzegging van den heer Van Öoster-
hout goedgekeurd.
Tot afgevaardigde en plaatsvervangend af
gevaardigde naar de algemeene vergadering,
wélke te Amsterdam zal worden gehouden,
wérden resp. benoemd de heeren Jan de
Graaf en B. van Dorsten.
De behandeling van den beschrijvingsbrief
gaf weinig stof tót discussie. Deze bood wei
nig belangrijke onderwerpen aan. Het laatste
punt der agenda, lokte uitvoerige besprekin
gen uit.
N aar aanleiding van een Schrijven van het
Kon. Ned. Landbouwcomilé, met betrekking
tot het urgente vraagstuk van de bestrijding
van het mond- en klauwzeer, had het Hoofd
bestuur een vragenlijst aan de afdelingsbe
sturen gezonden met het verzoek, om deze
Vragen in de afdeelingen te behandelen en de
antwoorden zoo spoedig mogelijk aan het
hoofdbestuur toe te zenden
Het doel dezer actie is om de Regeering
lot handelen aan te sporen, waar het rapport,
in dezen door een Staatscommissie uitge
bracht, ook weinig licht verspreidt.
De vraag van het afmakings-systeem
vroeg allereerst de aandacht en het bleek,
dat bij de landbouwers-leden vooral daarte
gen groote practische en principieele bezwa
ren bestaan.
Nadat eindelijk uitvoerige besprekingen in
korte antwoorden waren geformuleerd, ging
de voorzitter lot de rondvraag over, waarna
de geanimeerde vergadering werd gesloten.
He dames M. M. de Bruin en M. J.
Glauner, alhier, zijn te Botterdam ge
slaagd voor het examien nuttige hand
werken.
De heer Oei Kiauw Pik, een op Java
geboren ^Chinees, die ^lhier in de medi
cijnen heeft gestudeerd, is te Weenen tct
dcctor in de medische wetenschap bevor
derd. - i t
De ambtenaar bij de Nedcrlancliche
Spoorwegen H. Doorn, is van bier over
geplaatst naar Hoofddorp,
De Roomsch-K atholieke Kiesvereeni-
ging stelde voor het lidmaatschap van den
gemeenteraad candidaat: 1. Th. B. J.
Wilmetr (aftr.)2. J. F. X. Sanders
(aftr.); 3. E. Coster; 4. P. Heemskerk
(aftr.)5. A. J. Oost-dam (aftr.)6. A. W.
Spendel7. Th. Bergers8. O. J. van Tol
(oud-raadslid). Hiermede is de lijst nog
niet volledig. Zij zal nog worden aange
vuld.
Morgen, Donderdag, zal een groote
schare van knapen en meisjes door de stad
trekken en huis aan huis aanbellen en ons
op straat niet met rust laten om de Emma-
blocm te verkoopen; als het kan voor een
aardig bedrag, als de geldmiddelen het niet
toelaten voor een geringere bijdrage. Ieder
een moet het bloempje koopen. Niet om het
bloempje alleen, o, neen, maar om het goede
doel dat er mee beoogd wordt.
Moeten wij dit doel nog noemen?
Ieder weet toch het heilzaam werken van
de Nederlandsche Yereeniging ter bestrijding
der Tuberculose, waarvan den verkoop der
Emmabloem uitgaat.
Veel heeft zij reeds gedaan ter bestrijding
van de wreede kwaal zooals de tuberculose
reeds door De Genestet werd genoemd, meer
haast nog om haar te voorkomen.
Daarvoor is geld, is veel geld nóodig en de
verkoop van de Emmabloem is een der mid
delen waardoor het de Vereeniging wordt
verstrekt. Laat het bedrag dit jaar bijzonder
groot^ zijn. En dat kan alleen wanneer mor
gen ieder, groot en klein, arm en rijk, het
bloempje koopt.
Wij bevelen het koopen van harte aan.
- Vanwege h^t Nederlandsch Admini
stratie-kantoor, hoofdkantoor te Am:terdam,
zal morgen het achtste bijkantoor geopend
worden alhier, Breestraafc 173, tel. 2199.
Als directeur van dit kantoor is aangesteld!
de heer J. Ba velaar. 1
Tn Maart werd het Stedelijk Museum;
».Be Lakenhal" bezocht door 1172 perso
nen, waarvan 628 tegen betaling. De ten
toonstelling Breitner, die binnenkort zal
werden gesleten, telde 414 bezoekers.
Bij de Gemeentelijke Arbeidsbeurs
zijn in t-otaal ingeschreven 1321 personen.
In den hacht is ten nadeel e van deu
Heer R alhier, uit diens bergplaats in den
tuin nabij eijn woning, een partij van on
geveer dertig pond paling ontvreemd.
BINNENLAND.
Congres van het Oostersch Genootschap
te Leiden.
Vooiloopig verslag van de Eerste Kamer
betreffende het voorstel-Braat tot niet-invoe.
ring van den zomertijd.
Er zal weldra een wetsontwerp aanhangig
gemaakt worden lot intrekking van crisis,
wetien.
De alg. maatregel van hestnnr inzake hel
doofstommen-onderwijs (art. 126 Lager-On.
derwijswet) wordt met 1 Jan. 1924 ingevoerd.
Sterfte onder paarden door vergiitigde ha.
ver.
Schrijven van hel N.V.V. aan den Minister
van Binnenlandsche Zaken omtrent werkloos
zen-ui tkeering.
BUITENLAND. V-
Angora aanvaardt de nitnoodiging voor eep
nieuwe conferentie te Lansanne.
Het incident te Essen. a
Mgr. Boedkiewitsj is op last der sovjet,
autoriteiten gefusilleerd.
Een tweetal Engelsch-Rnssische inclden.
ten.
Aftreden en aanblijven der Spaansche re- j
geering.
De gemeente-financiën.
Met heihuip van een accountant heeft de Gen-
tiale Commissie voor Bezuiniging van de Ne
derlandsche Maatschappij voor Nijverheid on
Handel stalen van ontvangsten en uitgaven van
31 gemeenten in Nederland laten opmaken op
de basis van de gemeente-begroolingcn voor
19,14 en 1922, overtuigd als de commissie was
van de wenschelijlchcid, om bij haar propaganda
voor bezuiniging ock op het gebied der ge
meente-huishouding de beschikking te hebben
over zoo goed mogelijk vergelijkbare cijfers aan
gaande belastingdruk en uitgaven. Do resul
taten van het onderzoek zijn samengevat in een
brochure onder den titel „Waarschuwende
cijfers uit de gemeente-financiën".
Uit do bruto-staton van iedere gemeente af
zonderlijk zijn verzamel-staton samengesteld
betreffende de volgende posten belastingen
belastbaar inkomen kosten algemeen bestuur
kosten politic; kosten onderwijs kosten arm
wezen rente en aflossingschuldenpensi
oenen en wachtgelden.
Aangezien de gemoente-begrootingon worden
opgemaakt volgens vaak reeds- oude voor
schriften, die voor do verschillende provinciën
onderling afwijken, hetgeen er o.a. toe leidt, dat
de indceling der begrooting niet overal dezelfd'o
is, zijn-de cijfers deT onderscheidene gerot enten
piet. zonder meer onderling vergelijkbaar.
De Commissie wij9t er vorder op, dat, gezien
den slechten toestand der Rijksmiddel eri, ecH
vermindering van de nooduitkeen'ng niet on
waarschijnlijk is.
Ook de opbrengst der belastingen, die in 1922
ongekend hoog was, omdat de aanslagen, die in
dat jaar betaald moesten worden, yaren geba
seerd op de hooge inkomsten en winsten, -m de
jaren 1919 en 1920 gemaakt, zal in de eerstvol-'
gende jaren zeer sterlc verminderen. Do groot©
terugslag in do" opbrengst der belastingen zal
zich waarschijnlijk eerst in 1924 geheel doen ge-1
voelen. Neemt men daarbij in aanmerking de bew
langrijke stijging van dc uitgaven voor pensi-*
oenen, die voor do gemeenten hot gevolg zal
zijn van de nieuwe burgerlijke pensioenwet. etf
houdt men rekening met de uitgaven, uit Üo
stichting van nieuwe scholen volgons de Lager-"
Onderwijs-wct voor do gemeenten voortvloeien-*
de, waartegen de „bezuinigingen", die do jong-*
sto wijziging dezer wet beeft gebracht, voor tal
van gemeenten niet of nauwelijks zullen' opwe-"
gen, dan behoeft het, naar do mccning van d©
Commissie, wel geen betoog, dat het voor een
financieel evenwicht noodig zal zijn do uit
gaven der gemeenten in het algemeen belang
rijk te doen dalen. I
Van de staten diiene het volgende overzicht!
betreffende het totaal der door do gemeenten ié
heffen belastingen en opcenten op de RijksbcM
las tingen - iTri
Per inwoner f-
1922
f Gemeenten.
In totaal
'1914.
in pOt
sn
guldens
ïn gul
in gul
van
1914
1922
dens
dens
1914
49.751,000
17.99
71.68
393
22,907,000
9.31
43.74
470
27,339,000
18.37
75.61
412
04164,000
14.19
42.84
302
Groningen
901,000
4,122,000
11,39
44.69
392
Haarlem
1,125,000
3,953,000
15.81
50.15
317-
'A rn hom
1,123,000
4,741,000
16.98
65.36
385
2,740,000
7.47
40.04
530
2,715,000
10.45
40.74
390
2,196,000
5.89
34.19
580
1,410,000
4.70
25.37
539
1
Dordrecht
545,000
2,512.000
11.12
45.98
413
1,390,000
7.51
27.89
371
1,918,000
8.53
40.48
480
1
1,981,000
11.07
44.93
406
1
2.218,000
11.71
52.41-
447
560.000
2.43
13.34
549
1,199,000
6.67
28.90
433
590,000
2,390,000
17.71
59.30
335
'ö-Hertogenboséh.
232,000
1,497,000
C.54
38.10
582
f
1.349,000
8.54
37.18
435
1,185,000
9.01
36.0G
400
-
1,264,000
8.13
39.16
481
1,053,000
7.17
34.68
483
346.000
1,535,000
13.22
53.—
'401
■U
Holder
172,000
1,204,000
6.15
42.—
683
169,000
937,000
7.45
34.89
'482
ijl
994,000
6.54
37.25
569
917,000
5.34
34.98
655
k:
1,311,000
9.67
52.21
540
937,000
9.65
37.80
392
iL
782,000
11.21
34.84
311
b
767,000
10.35
40.29
.889
i
Middelb urg
217,000
683,000
1158
86.661
M
