op de oranje frand
TWEEDE KAMER.
Burgerlijke Stand v. Leiden.
„Draadlooze Avondjes".
beschouwen Het ademt zelfs geen vrijhan
dels geest. Wij liouden er trouwens zelfs
geen stelsel van hairdebipolrtick op na en
eijn vraag naar die politiek, in de af dee
lingen geuit, beeft <Je Regeering niet ge
weigerd te beantwoorden. Hu vraagt, hij
den Minister van Financiën een onomwon
den antwoord op die vraag. Bij voorbaat,
verzekert hij dat ca* geen stelsel in onze Ca
jneileontisohe handelspolitiek ia waar to
lie men. Het dogma van den vrijhandel
aanvaardt epr., maar men ga spr. niet te
lijf met de bewering, dat ons tarief een
vrijhandelskarakter draagt.
Maar die begriptverwarring durft men
niet toegeven. Er bestaat bijna nergens
vrijhamcbl, maar als wij onze invoerrechten
wiLtan verhoogen, dan kotmt ineo met het
belachelijke bezwaar van vrees voor repré
sailles. En dat terwijl alle tuidere landen
ons bet voorbeeld geven 1 Voor onze natio
nale welvaart acht 6pr. het noodig dat wij
ronduit hot protectionistische karakter van
ons tarief erkennen. Dan moeten wij heb
herzien, zoodat het van 40 op 80 miüiocsi
opbrengst wordto gebracht. Spr. ontkent,
dat prijsverhoging hiervan het gevolf zal
zijndie 5 pCt. invoerrechten op katoenen
goederen hebben de prijzen van het bin
nenlands ch fabrikaat niet verhoogd. In-
tuascbeoi wake men er voor, dat het in
voerrecht probitief werkt.
De heer WIBAUT bespreekt de vraag,
:of inderdaad gevaar -bestaat voor daling
.van de waaide van den gulden. In de tweedei
plaats wil hj? de bezuinigingen ethode van
do Regeering bespreken. Daarnaast wil' hij
de -financieel© verhouding tnsscheia Regeo-
ring en gemeenten bespreken en aantoonen,
Öat de Regeering verplicht is in de eerste
plaats de ncoduitkearing voort te zetten.
Wat het eerste punt betreft, spr. ontkent
het recht der Regeer mg om te sproken over
de mogelijkheid van een Papierwlrtsckafb.
Er bestaat bjjl ons geen inflatie, geen waar
devermindering van bet geld. Sluitende bud
getten zijn een goed middel tegen dat kwaad.
Dat is de Regeering met spr. eens. Spr.
meent-, dat ook oen gc-sde leeningspolitiek
met goede aflossingspclïfciek een middel ie,
om den toestand gezond te houden. Maar
hier te lande is men nog niet aan het ekida
van een behoorlijke leeningscapaciteit. Zelfs
Üe ongewone grootte van de vlottende schuld
is daarvoor geen bewijs en als men dit
'ontkent, is dit enkel' uit ongegronde vrees
voor de zekerheidstelling van den gulden.
Z. i. doet de Rcgeering verkeerd, onze lee
ning-capaciteit als bereikt te achten, om
deugdelijke uitgaven tc weigeren, uit vrees
voor ontwrichting van ons geldwezen. Daar
om ook mag men geen woningvoorschotlcn
weigeren.
Wat dc bezuinigingsmethode der Regee
ring betrelt, haar polloodslelsel deugt niet.
In verband hiermede de rede van den heer
De Vos van Stcenw.ijk besprekende, beweert
hij, dat een zoo belezen man slechts ironisch
gesproken kan hebben als hij deed over dc
sociaaUdemocratie en wijst hem er op, dat
in de eeiste plaats de sociaal-democraten
willen aansturen op bezuiniging, waarbij dc
doelmatigheid den doorslag geelt. Zoo is liet,
te Amsterdam begrepen, zoo is uit het so-
cinLisatierappoit te lezen. Dal weet dc heer
De Vos ook wel en daarom kan hij slechts
ironisch over de socialisatie hebben gespro
ken.
In die methode van bezuiniging door hetr;
potlood schuilt ook nog het kwaad, dat dc
Regeering uitgaven op den rug van de ge-
meenten schuilt. Dat is in de laatste jaren
op ergerlijke wijze gebeurd. Spr. noemt hier
van onkele staaltjes. Zoo vermeldt spr. de
steunregeling voor de werkloosheidsverzeke
ring, de wachlgelduitkecring, liet onderwijs,
den schoolbouw, liet bewaarschoolonderwijs,
de boventallige onderwijzers, enz.
Spr. vraagt nu den Minister van Finan
ciën, hoe lang hij denkt dc potloodbezuini
ging te kunnen volhouden, hoe lang de af-
schuivingsmethode en acht hij de efficiency-
mjeiliode niet veel beter? Wil hij zijn De
partement in die richting outilleeren?
Wat de bouwvoorscholien en den premie-
bouw betrelt, vraagt spr. hoe de Regeering
heelt opgemerkt, dat het particulier kapi
taal zich meer interesseert voor arbeiders
woningen. Spr. .heeft het tegendeel opge
merkt in zijn eigen omgeving.
Spr. komt wijders er tegenop, dat de Rc
geering vasthoudt aan haar standpunt, dat
de gemeenten hel risico van dc hypothecaire
voorschotten dragen. Omtrent dc financieele
verhouding lussclien Rijk en gemeenten,
herinnert spr. aan het initiatief-voorstel, dat
minister De Geer als Kamerlid met enkele
amblgeuooten had ingediend. Hij lean begrij-
'pen, dat de heer De Geer als Minister dat
voorstel niet handhaafde. Maar 't is zeker
toch niet te verontschuldigen, dat de Minister
op "de begrooting voor 1928 geen cent als
nooduitkeering voor de gemeenten uittrok.
Ilij benoemde echter een Staatscommissie,
doch toen hij bemerkte, dat die commissie
op geen stukken na tijdig gereed kon zijn,
had hij óp de begrooting 1923 de beslaande
nooduilkeering moeten handhaven. Dat ware
zijn plicht geweest, neelt hij wel overwogen,
dat hij, door dit na tc laten, verhinderd heeft,
dat de gemeenten haar begrooling sluitend
maken? En nu gaat hij probecreu het op
een accoordje te gooien! Spr. keurt dit ten
sterkste af.
In tegenstelling mot den lieer Van Lan-
schot blijft spr. nog wel positieve resultaten
van de instelling der Staatscommissie ver
wachten. Tegenover den heer v. d. Landen
bc-loogt spr., dat de fiscus met dc grootste
redelijkheid tegenover de belastingbetalers
te werk gaat. Ten slotte protesteert spr. te
gen de bezuinigingsadviezen van denzelfden
spreker.
Dc heer BLOMJOUS (R.-K.) gewaagt van
den nood, waarin handel en industrie veiy
keeren, terwijl velen in de ellende worden
gesleept, die huilen de nijverheid staan. Dc
geheele middenstand is onevenwichtig ge
worden.
D<r inmenging van Staatszijde moet tot hot
uiterste beperkt blijven, al aanvaardt spr.
gaarne regelend optreden van den Staat bij
excessen.'Den Vrijhandel wil hij niet dogma
tisch toepassen. Indien alle landen den in
voer van buitenlandsche producten beperken
en één land doet het niet, dan maakt dit
«idi aan een zeer eenzijdig stelsel schuldig,
waren, «aangevoerd Ugsji verhooging
van het tarief van invoerrechten, worden
door spr. niet gedeeld. Moeilijkheden voor
den Iran silo-handel vreest hij niet. Beprés-
sailles van hpt buitenland zijn spookbeel
den. Hij beveell aan een fiscaal beschermend
recht, waarvan een groot deel door den bui-
tenlandschen fabrikant zal worden betaald,
om zich op de markt tc handhaven. Als het
invoerrecht 40 millioen meer zou opbrengen,
zullen de kosten, door den Nederlandsehen
consument te betalen, niet hooger kunnen
zijn, dan f 5.85 per hoofd der bevolking. In
werkelijkheid zullen de kosten nog minder
zijn. De geheele bevolking zal bovendien
het voordeel voelen door minderen druk der
directe belastingen.
De VOORZITTER deelt mede, dat het zijn
wenscli is, dat de Staalsbegrooting (Alge-
meene beschouwingen) deze week afloopt.
Maar dan moet het vlugger gaan dan nu.
Er moeten nog 7 sprekers het woord voeren.
Donderdag zal er daarom waarschijnlijk
avondvergadering zijn.
De vergadering wordt verdaagd tot Don
derdag elf uur.
RECLAME.
/e oefpa&k/ng
waarbof de
Pipa/iteif en
ecbfbe/d oan
de
G/azen buisje 75 cents
Papierroi 60 cents.
(zoo spoedig moge/yb re geöruiboni
4353
(Zitting ■van gisteren.)
Interpellatie.
Aan de orde is do behandeling; van hel ver
zoek van don heer Van den Tempel, om verlof
tot het richten van vragen aan den Mjinritor van
Binneniaudsehc Zaken en Landbouw aanga-ando'
do xcgoieu, volgons welke door het Rijk aan do
gom een ten bijdragen worden verleend in do
kosten van werkverschaffing en wertloozen-
enders te uiting en den omvang dior bijdragen
betreffende dc voorwaaiden, welke daarbij aan
do gemeenten worden gestold cn in hol alge
meen betref feu Qo de bemoeiing van de Rcgee
ring met do gestie der gemeenten tc dezer zako
ook ingeval lret Rijk geen financieeien steun
verleent.
Do interpdlatio wordt toegestaan cn zal op
een nader tc bepalen dag plaats bobben.
Voorstcl-Boon*
Aan dc orde is het voorstel van wet van den
heer Boon tot wijziging dor Kieswet en tot af
wijking van cenige bepalingen van dc Kieswet
en de Provinciale "Wet met bc-trekking tot de
verkiezing van leden dor Provinciale Staten van
Gelderland in den kieskring TiaT
Do algomeeuc beschouwingen worden ge
opend.
Do hEer TROELSTRA (S.-D.) wil gaarne een
fcrat in een wet als dezo .horstellen. Maar er zit
to eer aan vast dan wel lijkt. Dergelijke gebre
ken komen in allerlei wetten voor. Het is hier
een delicate zaak. Spr. bot oogt, dat het hoofd-
slembureau goen schuld treft, maar alleen den
voorzitter. Het ware beter geweest, -dot dc héér
Boon steun had gezocht bij andore partijen.
Eohtcr scheen daarvoor de tijd tc ontbreken.
Waarom hebben de hceren hetzelfde niet ge
daan in het geval van Eist
Spr. keurt dezo incidenteclo wetgeving on
voorwaardelijk af, omdat zij do deur opent voor
een wijze van doen, die leidt lot allerlei voor
stellen.
Dc heer VAN RAVESTEYN (C. Fr.) spreekt
(Onderwijl is er veel lawaai in do Kamer,
cl ooidat dc hoeren Van Rappard en J. Ier Laan
een woordenwisseling hebben, waarbij dc laat
ste den eerste voor ..schoft" uitsóholdt).
Do heer VAN RAVESTEYN (C. Fr.) is ook
legen dit ontwerp, omdat liet gelegenheidswet
geving is van slechte soort.
De heer J, TER LAAN (S.-D.) zegt, dat de
lieer Van Rappard straks zeide, dat spv.'s partij
geen ridderlijkheid kende. Daarover was spr.
zeer gegriefd. Het spijt hem, dat li.ij daarbij het
wooid schoft heeft gebruikt. Hij wil ridderlijk
•dit woord terugnomen.
Do heer VAN RAPPARD (V.-B.) zegt, dat
hij ridderlijk wil verklaren, dat hij niet de partij
van den hoer Ter Laan heeft willen 'beleedigon
Mej. VAN DORP (Lib.) verklaart zich vóór
het ontwerp.
Do beer SCHOKKING (G.-H.) wil tegemoet
komend zijn tegenover den Vrijheidsbond als dat
mogelijk is. MaaT hij vindt, dat dit voorstel een
vei'kocidon weg opgaat. Herhaaldelijk komen
moailijkkedcn voor, ivëBko degenen, die to be
slissen hebben, als onbillijkheden zien. Het
gaat ten eerste niet aan, dat men incidenteel
dergelijke-dingen TOgclt.
De lieer BOON (V.-B.) zegt, dat het er niet
meer om gaal of de beslissing van het Stem
bureau juist is of niét. Daarover hoeft de
Kamer lo oor doelen. Al maakt de Kamer uit,
dat deze beslissing onjuist is, dan zijn wij nog
niet TÖrder. Het is bu alleen zaak de kwestie
zoo to -regelen, dat geen verkeerde uitslag meer
mogelijk is.
Overdreven aclit spr. het, dat dit ontwerp een
gevaarlijk unie cedent as. Spr. verdedigt do be-
langéijkheid van dit ontwerp* bevoelt het aau.
Na tg- en dupliek wordt hot ontwerp ver
worpen met 55 tegen 16 stommen.
Vóór do Vrijheidsbond, de Vrijzinnig-Demo
craten, mej. Van Dorp en dc lieexcn Van Sasse
van Ysselt, Braat en de Boer.
Wijziging der Registratiewet.
Voortgegaan wordt met het ontwerp tot wij
ziging der wet op de Registratierechten.
Art. 2.
De heer OUD (V.-D.) verdedigt zijn amende
ment, om de wijziging van het recht van over
dracht weer lo schrappen.
De heca- VAN RIJCKEVORSSEL (R.-K.) bc-
strijdt hot amendement-Oud, da/t don tussóhen-
han-dclaren alleen ten goede komt, dat dozo ver
laging van administratiekosten blijft bestaan.
De Minister van Financiën, de heer DE GEER
ontraadt ten sterkste dit amendement, dat terug
gaat tot de regeling van 1917. De belangen van
den tussckeiih andelaar worden daarmede al
leen gebaat en het is juist do wijziging van
1918 geweest, oh daaraan oen einde te maken.
Het amendement wordt aangenomen met 36
tegen 34- stemmen.
Par. 5.
De heer MIGHIELSEN (R.-K.) hoeft een
amendement op dit artikel ingediend, welks be
doeling is, vertoopingen ten behoeve van
Vischhandelaren, welke nu en dan plaats heb
ben, mede onder de vrijstelling tc doen vallen cn
de vrijstelling voor verkoopingen van visck tc
beperken tot visck, afkomstig van Nodcrland-
scko vaartuigen.
Do MINISTER acht dit amendement niet
go won sekt, omdat het praotisch onuitvoerbaar
is, vast te stellen of do visch net Nederlandscho
vaartuigen afkomstig is of niet.
Het amendement wordt verworpen mot 46
togen 16 stommen.
De heer DRESSELHUYS (V.-B.) heeft er
bezwaar tegen, dat een ambtenaar van de re
gistratie als procureur kan optreden. Hij acht
dit in strijd met de bestaande regeling.
De MINISTER verdedigt dezo zeer beperkte
regeling, waarvan de heer 'Dressclbuys een
overdreven voorstelling geeft.
Part. n wordt aangenomen met 50 tegen 8
stemmen.
Het wetsontwerp wordt goedgekeurd.
Schocnen-wetje.
Aan cto orde is hot ontwerp tot tijdelijke bo-
perkmg van den invoer van schoenwerk.
Do algemecno beschouwingen worden ge
opend.
Do hoer FLESKENS (R.-K.) is ingenomen
met hot ontwerp, doch betreurt bet, dat de Mi
nister niot verder is gegaan. Nederland zit vol
met schoenen en het geeft dus niets, cis dit
wetje c-p 1 Januari 1924 vm-r verdwijnt Hij be
treurt bet ook, dat "hel leder niet onder dit
wetjo valt cn dc coiifeelio en de textiel. Spr.
wil dei- Regecring groot er bevoegdheid geven,
om dezen maatregel 'toe te -passen op ieder ar
tikel, waarvoor zij bescherming gewen scht acht.
De vergadering wordt verdaagd tot Donder
dag één uur.
Opgave van personen, die zich te
Leiden hebben ceve^tipd.
J. Mlcyer en gezin, etaleur, Eric October
straat 35a, W. M. Wendt, schipper,
Voorstraat 38. J dc Trios, winkelbe
diende, Hoogo Rijndijk 3Y,Mej. Th. G.
G. Veereoi, winkel juffrouw, Hoog© Rijn
dijk 43. Mej. H. Jager, dienstboek,
Hcoge Rijndijk 132. G. Nasveld, bcton-
aribeidfcr, Ververslrof 2. W. M. Kolder-
man,' veldarbeider, K. Oranjograoht 5.
J. H. Hulsbergen Hoiming, letterzetter,
Mauritsetraafc 20a. Mej. A. J. van Zij-
derveld, HcOgewocrd 111- H. J. Gre-
venetuk en gezin, caféhouder. Steenstraat
34. P. A. Chaudron, jkorp. b. d. Marine,
5e Binnen vcsfcgr. 18. -4- Th. "W. Twaalfho
ven, Hoogewoefdt 144. Mej. E. W. M.
Yenselaar, Do Laat de Kaïrterstr. 13.
T. S. Smit-, Warmencferweg 12.Mej. B.
Hor!ces, Stationsweg 14. A. van der
Baan en gezin, Höofd Bijz. Behoed, Oude
Bingel 220. Mej. C. E. Link, dienst
bode, Mcfrschweg 123. Mej. M. A. Hoo-
igeveen, dienstbode, Rapenburg 62.
Mej. C. Taverne, dienstbode, Bronkhorst-
stroat 16a, L. Ouwerkert'k, Waardg*aeht
04. Mej. M. Valkhof, dienstbode, Witte
Singel 84E. Mej. Wed. L. E. J. A.
Nieuwenhnizen geb. Hoorn, Hoogl. Kerk-
ohoorsiteeg 2. P. J. de Raad, gasfitter,
Langegracht 87. A. Dekker en gezin,
boekhouder, Boulevard 38. Mej. E. C.
'GeiTrts, winkeljuffrouw, Nmordeinde 44.
H. Hol trust en gezin, inspecteur Yerz.
Mij., Rijn en Sohiekado 51. S. J. Swier
stra, Rhpcnburg 78. M. (D. Kadé, tim-
morsBan, Oude Rijn 158a. G. A. Ter-
veer, Pasteurstraat 32a, J. A. F. Frai-
kin, glazenwasÊcher, Pap en gracht 3. F.
Speck, arts, Rij.Ti^>.weg 78. G. Brink-
sma. en gezin, leer', machinist, Haven 22.
Mej. W. van Oosten, winkeljuffi-euw,
Hoogewosrd 84a. G. J. vaan Deventer,
Noodwoning 0. D. J. Rotteveel, Haag-
weg 36 C. de Hora. Ba-nkastraat 9.
M. J. Hansbeek, stoker, Prinsenstraat
27a. W. J. Intveen, Koo. Milit. Invali-
denliuis. C. Poouw e^i gezin, bloemist,
Paul Krugerst-raat 14a.
Opgave van personen, die uit Leiden
rijn vertrokken.
Vc-rtrek: W. M. du Chattel, Katwr-k
a. Zee. 7 J. Gu!demand, B?lgië mijn
werker. Mej. M. E. W. v. d Lee,
Apeldoorn, Suina'.niban 16. L. Fontrjne^
Driebergen, Fraai 165. Joh?. Uljee, Vccr-
schoten. Burg. Têrnèdepark 113. Mej.
J. Zandbergen, Valkenburg (Z.-B.) bij do
orders Isiv fen Brink, Den. Haag, Sta-
tic-nspk 49. L. Roggeveen, Den Haag,
Spui 97. W. E. P. H. Stortenbeker,
Den Haag. Boijerastr. \29. R. R ar, Am
sterdam, Singel 109. Wed. J. 0. v. Dijk
—Sprong, Noerdwijk, Wilha s'.r. lön. "L.
J. van Dijk, idem, idem. Mej. 'A. A.
MY v. d. Voort, Apellooia, B:-rg en Bosch.
Mej. G. A. v. d. Noor da, Gcrinchem
Hövóuiiijk 367. Mej. A. H. Rondeel;
Amsterdam, Hcoge; Kadgk 87huis. Mej
A. W, Vrieaan, Nc-verdal, M. Jonneveld#
Vc-ltkamp 273. Mtj. A. L. Eakhof, Hen
Haag, Obrechtstr. 27. Mej. E. M. Th
IL Besnard, Den Haag, WBlemstr. 65.
J. Muller, Delft, Inf. kazerne. JJej- W,
SiaJleu, Oegstgeest, Wilba. park 9. Mej.
G. Elisab. Duijvelshoi, Stompwijk, hg -dea
heer Welborens. Wed. Wij'gaar din ^geo.
Guittöxd, Rotterdam, Nooïdsingel 53. Jt
la Rivière, Amstelveen, fcehiLS „Vredeveld"
Mej. A. D. la Rivière, Alphen a. d. R.^
bij C. v. Wieringen, boekhandel. Mej.
E. Hartmann, Den. Haag, Kinosfcr. 21.
J. Ph. v. Staveren, Rotterdam,- Zomerhof-
plein 4. ,H G. Ruschaar, Haarlem, Saen--
secamsir. D 3 A. v. Leeuwen, Amster
dam, -Sncokjesgr, 7. S. Hollander, Rot-
kidsm, Beukelsdp 10. «T. J. ValLentr
goed,^ Gouda, Turfmarkt Pestschool1. P,
IEL Bhct, Leiderdorp, Dorpstr. 9^a. Th.
G. Robert, Alkmaar, Kennemerweg Z, G.
32. W. J. Dieben, Langeraar, H. Antlis.
gesticht.^ Mej. F, v. Lunteren, Nigte-
vegt, bij de ouders. Adr. Zwanenburg,
Leiderdorp, Leeuwenpark 31. Mej. A.
M. v. Willigen, Varen (G.) (de Zwaan).
A. Gradu^ Voorburg, Nooxderburgeriaan. 10.
GEBOREN: Aüda Maria, D. v. S. Holle-
branse en M. Storm. Hendrik, H. v. A.
R. v. Leeuwen en J* de Vos. Ferdinand,
Z. v. P. Velthuysen en H. H. Piket.
Wilhelmina Maria, I>. v. R. G. v. d. Zwet
cn M. v. d. Ploeg. Louisa .Elisabeth, D.
v. A. Boter en L. E. Dozy. Pieter, Z. v.
L. Otto en A. G. Roelofsen. Petrus, Z.
v. P. d© Wekker en J. M. A. Tiele.
Izaak, Z. v. A. Bavelaar en S. v. Tongeren.
Adriana, D. v. P. Freeke on N. A. J.
VGorbij. Mèindert Huibert, Z. v. J. v.
Niehoff en ,C. M. v. d. Voort. Jan, Z. v.
E. v. Móurik en A. J. Elder man. Gerar-
dus, Z. v. R. Schafes en S. C. Zandvliet.
Catliarina, D. v. J. Brokkaar en W. Hol
lebeek. Johan, Z. v. J. Keller cn M. S.
op den Dreest. ATargo, D. v. D. Scheer
en C. Ie Pluk. Ar ie, Z. v. D. J. G. Kiij-
ger en C. Drechsler. Pieter, Z. v. P.
Koet on L. v. d.' Reyden. Annigje, D.
v. J. Magnin en J. M. Bonman. Johai*-
nes, Z. v. P. J. Geijsman en E. M. Itoelofs.
Johanne Elisabeth, D. v. W. N. v. Wei
zen en J. Montfoort. Johanna, D. v. J.
J den Os en M. E. Groeneveld. Bartlis.
AVilh8. Maria, Z. v. H. J. G. Blom en J. M.
J V. d Bregt. Adriana, D. v. A Crama
en J. M. Romijn. 7\Iaria Louisa Hemica.
Josepha, D. v. J. G. J- Verbeeok en AL F.
G. Spoorenberg. Arie, Z. v. H. Kliuk-
hamcr en M. Lasscliuijt. Cathaiina Hen-
drika Rosina, D. v. K. Wielinga en C. F.1-
kerbout. Dirk, Z. v. H. Wolters cn 11.
Zwaan. Dirk Gerolf, Z. v. D. Ouweliand
en L. F. Janssen. Nicolaas, Z. v. P. V.
Heckc en A. Onvlee. Herman en Jac
ques, Zs van T. Sloos cn M. C. Verboog.
Jacob Johannes, Z. v. A. Cancrinus en L
Woima.— Johannes Jacobus, Z. v. M. v. cS.
Berg cn C. W. v. Weeren. Jan, Z- v-^ L
P N. Br oka ar en J. Massaar. Jaeoba,
D v. H. A. Lolkfs dc Beer en J. C'. E.
Biëcot. PetexneÊnD. v. JN R^est cn
E. W. Dekker. Willem Ewout, Z v J.
Bockee en A, Zwaan. Pieter Johannes,
Z. v. P. J. K- v. HerwaaiaSen en Spies.
Dirk, Z. v. S. TV v. Pijlen en H. C. de
Bolster.
GEHUWD: J. C. Guldemond jm; en S. J.
Uljee, jd. K. de Tombe jm. en Iv. de'Boer
jd. R. W. Ltabcrt jm. en AL M. Slmjser jd.
r M. Dijkhuizen jen. en C. de Vink jd.
J. Pel jm. cn J. I. van Leeuwen jd.
OVERLEDEN: W. N. Verboog Z. G j. A-
G. Groenendijk M. 44 j. J. W Douma Z.
3 w. A. Zonneveld geb. Schouten V. 28 j.
Levcnl. kind van A v. d. Leeuw en C. llan-
naart Levenl. kind van T. G. Collé en
CL Flaman. A. Stuart D. 6 w. J. v. a.
Berg Z. 18 j. G. A. A. Eel tink M. 51 j.
M. II. van Os D. 53 j. G. J. Kcijzqr M. 61
j,-— Th. Broekhuizen Z. 9 mi J. A. de
Jong geb. Los V. 78 j. J. v> "Wolde wed.
71 j.
(Nadxuk veihciiciii)
ce. w-
4 4
LondenMaart- 1923.
Het besef, dat wij in een di'ukkc en opgewon
den wereld leren, verlaat ons zelden moer, nu
„broadcasting" voor goed zijn intrede hoeft ge
daan. Ik gebruik hier een Engclsch woord, bij
gebrok aan een kort NodovkuuLscl». Broadcas-
ting" is ket naar alle winds Leken verspreiden
van geluid, door middtJ \*au draadloozo tele
phonic. Innig verbonden met broadcasting" is
listening in", botgeeu natuurlijk niets anders
is dan het opvangen cn het „beluisteren"' van
dat geluid, «oor middel van oen antenne, welke
is veibondcn met een tcleplioonhoorn of oen
geluidsversterker iu den vorm van een omvang
rijken lioórn,- niet ongelijk aan dien van 4?cu
gram opinion.
Ouzo avondinst is door d'ic toestellen op dc
vlucht gejaagd. Ook in do s4iHc intimiteit van
onze woonkamers, bij het opvlammende haard
vuur, wanneer de lamp brandt, iKliouden wij nu
hot contact piet dc wordd. Klagen pa-t niet.
J^amenleerön om verloren rust is onredelijk. Wij
•hebben het zelf gevuld; of onze vrouwen; of
onze kinderen. „Broadcasting" behoort tot onzen
tijd. En kinderen van onzen lijd rillen wij zijn;
en inet liefde ziju slachtoffers.
Het is u allicht bekeml, dat de groots repu
bliek aan den andsa-en kant ran dou Atlanli-
sciicn Oceaan het eerst dii4. nieuwe clement van
belangstelling cn ontspanning in do gemeeu-
echap heeft gebraoht. Hot was or al eon jaar
lang een rage,* voordat het •dien Oceaan overstak
om ziju zegeningen ook oyct dc bewoners van
BritUmjc uit te storten. Nu zijn ook wij gocxl
voaizion. Alle stervelingen op deze cflantlcn
wonen binnen een nf meer van dc .zes rayons,
welke dc verzendstations bestrijken. Wie een
ontvangtoestel heeft, lYezit daarmede het middel
om zijn avond goed tc maken.
De coinmcrc-ioele grondslag, waarop het be
drijf rust, is niet duidelijk. Van den aanvang
af leek het, dat het voor de ondernemers geen
goudmijntje zou worden. Ia hun jjver om dö®
et'IiCT boren Britschcm grond zoo spoedig meg^»
lijk in deining tc brengen, tot vermaak derf
volks, hebben zij hot eerst gedacht aan een or
ganisatie, welke aan dat verlangen naar speed
Ixjantwoordde. Do maatschappijen, welke rich'
toeleggen op de vervaardiging van ontvangtoe
stellen en ont vangimioh tingenhadden al dui
zenden toestéllen verkocht voordat dc veraend*
stations in werking traden.
Dal moost. Want eik toestel, dal verkocht wer4
betaalde aldus meo aan de kosten voor de in-:
richting van de verzcndstatioiis en het uitzen
den van het draadloos programma. Met andere
woordenwie oen ontvangtoestel kocht, betaalde
niet alleen voor de* intrinsieke verkoopwaanflo
van het toestel, maar droeg tevens bij in do
exploitatiekosten van do verzendstations. Bo
vendien moesten de bezitters ran een ont vangin
richting een vergunning knopen, voor tien aliiD
ling, bij de Posterijen.
Het blijkt nu reeds, dat dat een onvoorike--
ligq opzet is. De pro^ra na's, welke eiken"
avond van vijf uur tot half elf worden uitgezon
den, bevredigen verscheidene ahmne's maat
matig. Zij wenschcn #belere waar. MaaT indien
do verzendstations hetero waar willen geven,
moeten zc betere krachten aan zich verbinden"
en betere stof aan do lucht prijsgeven, hetgeen
moer geld zal kosten. Bovendien neemt, nu do
geesldriftigen eenmaal zijn bediend, het aantal
nieuwe adepten zeer langzaam toe, zoodat oei'
de inkomsten van do maatschap ij (één maat
schappij zorgt voor het uitzenden van hel pro-
grammas n.l. de British Broadcasting Company)'
traag vloeien. Die maatschappij verteert dus in
de oubcnijdbare positie, dat ze haar program
ma's moet verbeteren om nieuwe klanten to
winnen terwijl de financieele toestand voor
zichtigheid cischt.
Zoo is ongeveer de positie. Ik geloof niet, dai
ze aanleiding geeft tot ernstige ongerustheid
maar ze stelt de moeilijkheden in het licht,
waarmedo do jonge onderneming reeds thaw*
heeft Ie kampen.
En nu iets over het verschijnsel ze3£ Hel ifl
altijd moeilijk dn een stad als Londen, waar
waarheid en leugen, schoonheid en ïcclijkheld!,
oprechtheid en bedriegerij legelijkorlijd cn met
dezelfde middelen uw aandacht vragen, "het
echte ran het onechte te onderscheiden of wat
zich als een zegen yoot de menschhoid aanbiedt
op zijn juiste waarde te schallen. Alle rnid'.leien
waarover dc reclame beschikt „publicity" heet
het hier, zijn er op gericht de dingen, -waarin
ons wordt verzocht te happen, als de hwiiijksto
vruchten voor tc stellen. En de „publicity" is
vaak zoo fijn, dat iiaaT kinderlijke kenmerken
niot opvallen, zoodot men èr geen reclame meer
in proeft.
Met „broadcasting" is dak ook 2co gö-
gaan. En hier hadden cb „publicity agents'-
een gemakkelijke taak. Als nevenverschijnsel
van een der meest wonderbaarlijke uitvin
dingen van onzen tijd, d© draadlooze tele
phonic. moest „broadcasting" ook wonder
baarlijk zijn. Maar gosd beschouwd -is hot
naar zijn aard iiiet mesr dan wat een
repyoductie yan een schilderij, dan wat
om dichter bij te komen d? gramopboon
veer het concert is.
Wie de schilderij kan bezi.ten heelt géén
behoefte aan de reproductie; en wie naan
de Mengelberg-concerten kan gaan, ver-
grjipt zich niet aan gramophoonplaten. -
„Breadcasting" is dus hei „pasteikorstjë
voor wie gebrek heeft aan brood". Maait
aangezien zoo ongeveer negentig procent!
van de menschhsid in al die dingen, welke
niet rechtstreeks lot ki.t noodzakelijk le-
Ttcsonderhoud fcahcorén, cp de „pastei-
korstjes" is aangewezen, ligt er voor deze
toepassing van de draadlooze tNephonie eerf
ruim veld van werkzaamheid qpzn; en het
zal hcelemaal afhangen van hoe dat veld
bewerkt wordt-, of déze nieuwe draadlooze
functie een ramp of een zegen zal worden.
Zooals ik resis Tiet doorschemeren, is
men hier met de programma's niet zoo ge
lukkig. Een paar malen heeft men kunnen!
hooren wat op dit gebied reeds kan wor
den bereikt. Eznigan tijd geleden heafo men
kans gezien Mozart's Tooverfluib, welke in
het Operagebouw van Covent Gzrden werd
opgevoerd, op die geheimzinnige ethergol-
ven naar duizenden toehoorders in Lcn-
den&ehe weningen en op het land door te
ge.\ c-n. En iedereen was verrukt. Ds zede-
jijko waarde van zulk een oalemeniing
m'cet- Ook niet licht worden gpteld. .Puiten
den zullen^ nadat de „lend speaker(d.L
liet ontvangtoestel met den geluid-venter-'
'kenden hoorn) hun de schoonheid van het.
werk had .geopenbaard, zich hebben voor
genomen nat to gaan zien; en zoo Jraagti
^broadcasting" tot de ontwikkeling van den
schoonheidszin in de massa bij.
Marr dit was slechts e:n uitzondering....
en €£r. dure ook, welke thans niet meer
vor'ikomt.
Het programma begint gewoonlijk te vijf
uur met verhaaltjes voor kinderen. Maer
de kinderen zullen in het algemeen, vóór
z'j gaan slapen, beier gediend zijn meti
een verhaaltje uit moeders mond djn met
dat van een mijnheer of juiirouw, die in]
een hcoge kamer raidden in Iionden door
middel van do microphocn van hat ver-
zendingstoestct duizenden kindertjes tegelijk
bedient; hos mooi zijn of haar „draadiosza
stem" ook z^n mag, t&gen de etem van
(jeve moeder kan z?e niet op.
Dan volgt hei nionws van dsn da?' En
hierin volgt het verzsndstation te zeer tlfl
praktülc van de sensatiebladen, welke
avonds verechunetn. Wat men in het geroe-
zenoes van dsn werkdag kan flikken van da
verschrikkelijkhedtn, welke de avondblndeii)
breulgt, slikt men 's avo-nds, wanneer de
ui€3i° a*m ontspanning ar.yjki gtpvjjd, lieveit
niet. De draadlooze etrm heefs de geween te
der titel' van zijn niesrwsbericht te. bis sco
ren En wanneer wqi 'in de intieme rust vanj
onze voorkamer, te midden van aken, dia
oc» dierbaar zijn, „do slem" vernemen, aan
kondigend dal- „esn mozder haar vier kin
deren in het bad hznft verdronken" (b_s),
gevolgd door hljzcuvderhzden over dit af-
grijsedijke gebeuren waarna inededeelm-
gou volgen over „zelfmoord in een gas-
ioniuis" (bis), ^eon vreeslijk spomnvegen-
geluk'(bis), „meisje inet afgesneden hals
in tes'i" (bis) dan kan de indruk cp.
de „listeners in" slechte .ontstellend uijti.
