LEIDSCH
DAGBLAD.
Woensdag 14 Februari 1923,
Officieeie Kennisgeving.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
SO Oia. per regeL Bij regelahoniiement belangrijk
gageren prije.
Kloino adwtentiën, uitsluitend bu vooruitDO-
«'ialiuff, Woensdags en Zaterdags 50 Ots., bij een
K'B&xknom aantal wóórden van 30.
Incasso volgons postrecbt. Voor eventueelo op-
Wding van brieven 10 Gis. porto te betalen-
'Bewijsnummer 5 Gts.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postclièque- en Girodienst Ho. 57055.
PRIJS DEZER COURANT:
*y-
rVoor Leiden p. 3 mnd. f 2.35, p. week* - 019
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zija,
per week k 0.1S
Franco per post 2.35 rH portokosten.
Nummer 19308.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Muan don gemeentelijken visch winkel, Visch-
■BtBoflct 18, tod. 1225 is Donderdag verkrijgbaar
'SCHELVLSCH a f 0.26—f 0.40, SCHOL a f 0.27
SOHAJFt a f 0.23, KABELJAUW a f 0.43. TAR-
i'BOT a 0.75 por pond ca-Z-EE-ÜWSCHE MOS
SELEN a f 0.05 per K G.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
Leddeoj, 14 Februari 1923.
7. Tegen de bezetting van het Roergebied.
Op initiatief van de afdeeling Leiden
ider S. D. A. P. en van den Leidschon
ïBestuurdersboaid werd gisteravond in de
gróót» stadszaal eau openbare protestver
gadering gehouden tegen de bezetting' van
het Roergebied. Toen even na achten-de
heer Van Eek de vergadering opende, was
de zaal geheel bezet Men stond zelfs nog
achter in de zaal en langs de wanden.
De heer Van Eek heette allen wolkom en
concludeerde uit de groote opkomst, dat
ook onder de Leidsche arbeiders het besef
begint wakker te worden, d<ot alleen door
krachtige organisatie de strijd tegen het
kapitalisme internationaal kan worden aan
vaard. Bij de kennisneming der interna
tionale verhoudingen en den strijd daar
tegen bedenke men echter eigen macht
niet te overschatten en niet meer uit tö
opreken dan men kan volbrengen,
i Vervolgens gaf hij het woord aan den
eersten spreker van dezen avond, den boor
J. E. W. Duys, lid der Tweede Kamer,
die cr op wees, dat zrji, die nog niet bot
'de sociaal-democratie behoor en en nog niet
socical-democratisch denken, mede oorzaak
zijn van den tegen tvoordigen ellendigen in
ternationalen toestand. Mem behoort toch
Zoo langzamerhand wel geleerd te hebben,
dat er onder het kapitalistische stelsel prin
cipieel geen verschil is tusschen oorlog
en vrede. Ook de kapitalistische vrede is
een oorlog, doch een oorlog van bedrog,
geheime diplomatie, - enz. De oorzaak ia
te zodken in het feit dat de voortbrenging
niet gebaseerd is op saamhoorigheid, doch
op de tegenstelling: „Den éene y,'n brood
is den ander z/'n dood". Deze grondslagen
zijn het, die den oorlog brengen en daarom
moeten de arbeiders leeren in te zien dati
het noodig is het kapitalisme in merg en
nieren te haten, het kapitalisme dat steeds
doorgaat het proletariaat te slachtofferen.
Steeds en steeds weer heeft 'de S. D. A. P.
daarop gewezen, cn ook- tegenstanders der
S. D. A. P. hebben zich in dien geest
Xiitgesproken, o.a. De gavomin Lobman,
watf spreker met citaten aantoont. Verder
witte dö vrijtëinnig-democraat dr. JBos zich
eveneens in dien geest. Zij ook zeggen/
dat het volk niet meer ten strijde zou willen
gaan als men het meedeelde welke rodenQn
do kapitalistische regeering heelt om tan
oorlog te gaan.
Dio r&d-onon. zijn: hol vorlaugon naar moor
bezit van mijnon, spoorwegen, zoohavens, enz.
ou niet to vergeten ook de expansiozuobl va.n
Jiet kapitaal. Daarmede vooral raakt men den
fcern der zaak. De wcaosch naar groot er bezit
en meordior voordeel brongt Ual van uitspattin
gen on plunderingen moo waarvan, b ij voorbeeld
in <le koloniën de inlandors 'hét slachtoffer 'wor
den. Ook Nwtoilantl heeft daaraan in Noder-
laicdsch-Indiö meegedaan om ziohzeflf te be-
voordocJcn. En nu is' het wed waar, dat doze
laatste oorlog aan hot kapitalisme geen voor
drol tiocflt gebracht, maar dat is het gevolg van
liet feit, dat hot ka-pritaJisme de. door haar out?
kelende geesten niet meer kan bodbwlngon. Dc
ecnige macht, die daartoe .in staat kan zijn, is
'do macht van hot internat ionaio proletariaat, do
bearflooze Masse, welke geen belang heeft bij
dezen toastand. 't Kapitalisme is ochler handig,
vooral ook wat opvoeding enz. betreft. Hot pro
letariaat wordt dom gohoudon. In de vader-
landsohe goschredenis least men van Dirk I,
Flaris I, A-da IT. cmz., enzmaar naast dat stel
letje bciroepsk-nokkers leerrt mwi niots van groote
kunstenaars als RombrantH on Van Dijk. Om
aan «dat ados een einde te maken zijn noodig.
niet ad oen woorden maar ook daden. En men
inag nu wel tijdelijke sympathieën hobbcn doch
goonecine de groote lijnen uit hot oog verliezen.
Hoe gaat hot nu in het Roergebied? Spr. herin
nert aan eon plechtigheid bp 12Maart '21 tc
DusscLd-arf waar kransen worden gelogd op gra
ven van geallieerde cn Durtsehb sóldaten 'on
waar gezegd werd dat óp liut' kerkhof' allo ge
voelens van haat moeten «wijgen. Zoo denkon
- 'de soc.-democrat on er niet over. Zij zoggen
juist dat tijdens „liet loven" die gevoelens moc-
- ton zwijgen. Dat is heel wat anders.
Wat nu Duïtsóhland betreft erkent spr. dat
'dit land haar verplichtingen moet 'nakomen.
Doohvoor zoover mogoüjk. En nu Frankrijk
c&k middel tot herstel wegneemt is dit onariogc-
lijk, wat spr. met voorbeelden aangeeft Hot mid
del dat Frankrijk toepast is onrechtvaardig. Zij
poogt con volk van 70 nüllioen inwoners to
Jcncdhton en juist de arbeiders worden daarvan
hol "slachtoffer. De economische druk wordt wér
kelijk op den duur voor hon onhoudbaar, ter-
ivijri «de Duitsohe Golijn's zich natuurlijk wel ge-
de.'; t hebban
ivrgorfijk is liet daarom dat men zich in het
buil onland, on ook-Jiior, niét over deze kwestie
durft uil to s-prokon. Nu weer is dc iiilorpellaUe
yan 'iYoelstra gewoigerd. -
Ik heb, zegt spr., mij dezen middag in de Ka-
mor niet kunnen. onthouden tc interrumpoeren
wat mij anders nooit overkomt! cn uitge
roepen togen de kapitalisten; „Wat een bango
heoren. Dat zijn nu de ridders van de Noderl.
Leeuw. Jullio moes-ten ridders van dc Nodorl.
Haas genoemd worclen".
In plaats van de kwestie voor den Volken
bond cn het Intern. Hof van Justitie te bren
gen zwijgt men uit vrees voor ontstemming in
het buitenland.
Interruptie van den lieer Knuttel; En Braai-
fcing dan?
De hoer DuysBranting durft dat wel
degelijk en is cr toe bereid. Maar al was
dat niet zoo wat dan Zoo sterk is bij ons
de discipline niet. Wij zijn geen partij van
marionetten. Zulke partijen zijn er echter
wel. (applaus).
Zijn rede vervolgend zegt spr., dat de be
zetting van het Roergebied de kiemen legt
voor een nieuwen oorlog. Hier te lande
schreeuwt men om herstel en bezuiniging,
Daartoe zijn de arbeiders bereid mits de
waarborgen worden gegeven cbat na den
opbouw niet alles weer wordt ineengesla
gen. Die waarborg kan het kapitalisme
echter niet meer geven, en daarom wekte
spreker op tot organisatie onder de roode
vaam om zelf de macht, in handen te
nemen voor vrede, vrijheid en goluik der
geheele menschheid.
Vervolgens sprak do heer Smit, voorzit
ter van den bond vam handels- en kantoor
bedienden, die herinnerde aan het Haag-
sche Anti-Oorlogsoongreswaar in tal van
resoluties werd uitgesproken dat de arbei
ders-klasse nog niet rijp is voor de alge
meen© werkstaking als strijdmiddel tegen
den oorlog mw dat de opvoeding in dio
richting moet gaan.
Spr. behandelde nu do bezetting vam den
Roer en concludeerde dat het voor Duitsch-
land onmogelijk is op deze manier do scha
devergoeding te betalen. Om een onnoozelo
10 pet. te weinig geleverde kolen heeft
Frankrijk dit conflict in het leven geroe
pen. Natuurlijk zit daar iets anders achter
en wel de zuoht om naast de militaire en
politieke ook do economische overmacht te
krijgen in Europa, door middel van do
rjjkdbmmen uit het Roergebied.
Do Temps" 6ohrijft zelfs openlijk dat
het. te doen is om de poditieko veiligheid te
verzekeren. Een imperialistisch avontuur
dus, waartegen de arbciders-klass© van ge
heel Europa terecht protesteert-, ook zelfs
in Frankrijk en België. Zoo lang de toe
stand in het Roergebied niet verbetert
moeten c3e arbeiders agec-ren. Hun positie
is reeds afhankelijk maar ze wordt onhoud
baar als men moet werken onder bedrei
ging van bajonetten. Wij zijn niet pro-
Duitscli, doch anti-geweld cn- dus anti-
Frankrijk.
Spr. herinnert er aan wat het N. V. V.
doet voor de Duitsohe arbeiders. Veel ver
der zal men helaas niet kunnen gaan, want
ccn algemeeno werkstaking zou hier bitter
weinig helpen. En nu zogt men dat het
daartoe tooh ook niet is gekomen in de lan
den dio rechtstreeks invloed kunnen uit-
oofonen, maar spr. moet toch oohstateeren
dat cr wel degelijk vooruitgang is. In 191-4
stonden de arbeiders naast, do bourgeoisie
thans is die mentaliteit tooh al heel an
ders. Voortgegaan moet echter worden
met intensieve propaganda, en sterk ma
ken (Lr organisatie internationaal om het
kapitalisme te bestrijden en aan het prole
tariaat de gewcnschte vrijheid te brengen.
De heer Van Eek dankte beide sprekers
voor hun redevoeringen on las een resolu
tie voor, luidende als dio, welke in tal van
groote steden is aangenomen, en ook hier
werd aanvaard, waarna de vergadering
werd gesloten.
Een collecte bij den uitgang gehouden
voor de arbeiders in het Roergebied bracht
op f 43.08 of ruiui 450.000 Marken.
Dierenbescherming.
In éen der zalen van het Nutsgebouw werd
gisteravond de jaarlftksche Vergadering van
dé ai'ileeling Leiden Van „de Nod. Vereen,
tot bescherming van Dieren" gehouden.
De drukbezochte vergadering, welke ook
werd bijgewoond door de beschermvrouw,
mevrouw A. de Gijselaar—Viruly, word te
ruim acht uur met een welkomstwourd ge
opend door den voorzitter, ds. J. A. Prins,
waarna de secretaresse, mevr. J, O. van Poel
geestBrand, het jaarverslag over 1922
uitbracht. Daaruit bleek, dit het aantal lo
den op 31 Dec. j.l. 361 bedroeg, wat een
achteruitgang van ongeveer 30 leden befcée-
kent. Deze achteruitgang is eenter slechts
schijnbaar. Het bestuur der afdeeling heeft
voorloopig ook de leiding op zich genomen
van het in 1922 opgerichte Leidsche'Dieren-
asyl. ,En als men bedenkt, datr het.bestuur
voor het Dierenasyl 150 leden en donateurs
wierf, dan blijkt 'duidelijk, dat de verminde
ring van 30 leden geen teeke.n is van achter
uitgang in de zorg voor ba ife bescherming
van het dier.
De opgerichte Jeugdgroep moest met "liet
oog op een aantal op de bijenkomsten al te
luidruchtige elementen, worden ontbonden,
wat het bestuur voor de zeer goede kern,
die aanv/ezig wds, zeer betreurt.
De kas van f122 werd verdeeld tusschen
hét Hoofdbestuur van „Dierenb:s?herming"
en het Leidsche Dierenasyï.
Aan de Leidsche Geitznlokvere.nigïng
werd wederom f 10 geschonken als prijs voor
de bestverzorgde geit op haar tentoonstel
ling.
Nogmaals werd de' aandacht van den bur
gemeester van Noordwijk gevestigd op d:n
.slechten oprit in zijn gemeente voor de paar
den der schelp visschetfj.
Na de groote vacantie werd voor de scho
len een wedstrijd uitgeschreven in bet maken
van opstellen, onderschriften en teekeaingen
naar de plaatjes uit het Engelsche boekje
„Pictures and Chats about Animals", dat dö
Criellaert-stichting verspreidt. De meeste
scholen namén aan den wedstrijd deel. Meer
dan 200 prijzen werden toegekend.
De najaarsactie werd ingezet met een
zeer goed geslaagde bijeenkomst op 10. 'No
vember in de Stadszaal.
Het uitvoerig verslag \éerd goedgekeurd en
de secretaresse hartdlijk dank gezegd voor
de kenr-ige wijze, waarop zij het leven en
werken van de afdeeling had weergegeven.
Uit het verslag van den peuningmeester,
den heer Hugo ya^Poelgeest, bleek, dat de
inkomsten de uitgayen met ruim 1603 had
den overtroffen- Een bedrag van 1600 werd
nu overgeschreven \>p het Leidsch Diereu-
asvl.
jie aanvulling van het bestuur werd over
gelaten aan het bestuur zelf.
Tot leden der commissie voor het nazien
der rekening over 1923 werden benoemd me
vrouw Bcsse, mej. Van Spail en mej. Pij-
nacker—Hordgk en tot afgevaardigden naar
de algemeene vergadering, op 26 Mei te
Utrecht te houden, de dames Jonker én. Van
PoelgeestBrand. Deze afgevaardigden kre
gen o.a. de opdrachf mede 'te werken tot
de herbenoeming van de aftredende leden
van het Hoofdbestuur, jhr. 'von Weiier en
kolonef Fabiusi
Na een geanimeerde rondvraag, waarbij,
hog eens werd herinnerd, dat de heer k*.iDl)~
val. inspecteur van politie alhier, b:reid is
alle klachten over dierenbescherming in ont
vangst te nemen, en te onderzoeken, werd
de vergadering gesloten.
Kinderapeeltcrrcinen.
Gisteravond hield de afdeeling Leidert
van de Vereeniging voor Sociale Kinder-
H) giëne een vergadering in list Nutsge-
bouw, waarin als spreker optrad dr. J.
H. v. Reys, arts te 's-Gravenhage, direc
teur van de Kweekschool, Instituut voor
Lichamelijke Opvosding, m?t het onderwerp:
„Kinderspeeltuinen".
De goed bezochte vergadering werd ge
leid door den voorzitter, dr. .Gorter, loctor
in de Kinder-gcmeeskund© aan do Univer-
Usiteit alhier. Deze heette alleraarst den
spieker en de aanwezigen welkom ea merkte
daarna op, dat er aan oen kinderspeeltuin
verscheidene kanten zija. Er zijn er wel
licht, die zich voor kinderspeeltuinen icte-
resse&ren, omdat daardoor de jongelui wor
den voorbereid tot goode militairen; men
seken in den geest van de tucht unie, zullen
speeltuinen toejuichen, omdat danrdcor de
baldadigheid der jeugd wordt bestreden;
doch er is nog een andere kant aan, dat
is de sociaal-hygiënischen kant. Uit dat
oogpunt beziet zijn Vereeniging het vraag
stuk en zal dr. Reys kinderspeeltuinen, he
denavond behandelen. Spr. hoopt, dat deze
lezing 'hetzelfde resultaat mag hebben als
de lezing inderfciyi door dr. Pigeaud voor
de buitenschool gehouden, toen spoedig daar
op tot de stichting er van kon worden
besloten.
Hierna gaf hij het woord aan den spre
ker, die begon met op' te merken, dat hot»
belang van speelterreinen voor liem van
zelf spreekt. Voor hem is hot spelen oven!
noodzakelijk vcor kinderen als eteo._ Wel
is de kindersterfte zeer verminderd iu de
laatste jaren, doch dit betoekent nog ïiiet
alles. Want gezondheid is eigenlijk leven.
Als medicus zou spr. haast zeggen: beter
de kindersterfte iets hooger, a!s dan de
overlevenden maar goed gezond blijven.
Wijl weten welk een getob het dikwijls is
pm een niet gezond kind in het leven fca
houden. Beweging is leven en den knapen
en meisjes, die zich veel' in de speéltuimm
bewegen, worden de voorwaarden tot ge
zondheid geschapen. Als de ouderen het
wisten hoe nuttig lichaamsoefening^ is, zou
den zij er ook nog aan doen en zij zoudenl
tevens er meer dan thans voor ijveren om
voor kinderen do gelegenheid tot lichaams
bewegingen te scheppen.
Spr. wilde dezen avond geen kwaadspre
ken van de school; maar zijn ideaal zou
toch zijn, dat alleen in de morgenuren les
werd gegeven, al weet hij wel, dat do
najaarSvacaniie en het vrije kwartiertje in
do goede richting gaan.
De school moet ook de .Hrfiaamsopvoe-
ding ter hand nemen. Daarvoor moet aller
eerst het spel' dienen: de vrije gymnastiek,
die nimmer schadelijk werkt, wat met gym
nastiek, niet goed gegeven, wel eens Led
geval' is.
Spr. verdedigt het öpel vooral, omdati
het een milde bron is voor levensvreugden.
Ook do moreele beteekenis van het sp«el is
moeilik te overschatten, va'gens spr., wat
hiy aantoonde met uitspraken van deskun
digen op dit gebied. Na in het algemeen
nog de beteekenis van de lichaamsbeweging
in de open lucht te hebben besproken,
behandelde spr. de beteekenis er van, meer
in het bijzonder voor de bestrijding der
tuberculose, die in ons "land zoovele offers
eischt In de jaren 1911 tot 1919 wa3
het aantal der kinderen vao 6 tob 13 jaar,
dat aan tuberculose stierf, niet minder dan>
29 pet van alle sterfgevallen op dien leef
tijd. Neemt men er nog vijf levensjaren bij,
dan is dit cijfer niet minder da» 48 pet.
In Leiden is de tosstand, vergeleken met
V6le andere plaatsen, al niet rooskleurig.
En dit is geen wonder, als men bedenkt,
dat Leiden een fabrieksstad is.
En toch heeft Leiden nog slechts- ééne
speelplaats, terwijl er in Den Haag reeds
meer dan een doarjh van deze inrichtingen
is. Ean en ander werd door heldere licht
beelden verduidelükt
Hierna kwam spr. tot het tweede, meer
piactische gedeelte van zijn betoog. Eu
zoo behandelde hij de vraag wie de speel
tuinen moet inrichten cn hoe zij. ingericht!
moeten worden.
Bij elke school moest eigenlijk een speel
tuin zijn van minstens 20 bij 40 M„ waar
op de kinderen in het vrije kwartiertje naar
hartelust konden spelen.
Naast de veertig minuten, die "de ldn-
dcien per dag moeten Spelen, eischt spr.
ook voor hen op wandelingen, gymnastiek'
en zwemonderwijs.
De speelvelden moeten aangericht en on
derhouden worden door 'de gemeente met
sihsidie van het Rpk. Voor 1923 is daar
voor nog fritgetrokken, doch spr. vreest,
dat, met het oog op de doorvoering van
bezuiniging, de lichamelijke opvoeding wel
het meest stiefmoederlijk zal worden be
deeld.
Spr. besloot zjjn lering, die telkens dx>r
lichtbeelden werd verduidelijkt, met denl
wtnscb, dat de gemeente Leiden <>ok spoe
dig een tweede speelplaats rijker, mocht iijn.
Var. de gelegenheid, om met den sproaer
van gedachten te wisselen, of opmerkingen
te maken, .maakte een tweetal personen
gebiuik. De heer Steyns deelde in aan
sluiting met heb betoog van den spr. mede,
dat de afd. Leiden van den Bond voor
Lichamelijke Opvoeding in samenwerking
met do Vereeniging voor Volksspeeltuin ei
in de Burggravenlaan met iagang van Mei
een nieuwe speelplaats hoopte te kunnen!
openen en deed een beroep namens dezfa
.Vtreiniging om medewerking tot verdaro
plciren.
De heer Van der Zeeuw, oud-Raadslid,
herinnerde er aan, dat de woningbouwver-
eeniging „De Eendracht" voor twee jaar
een terrein aan de gamee»!te had aangebo
den aan het Kooipark, bestemd voor een
speeltuin. Door het vertrek van mr. Van
der Pot als wethouder is dit plan gestrand.
De Voorzitter dankte den spreker en da
heeren Steyns en Van der 2eeuw, waarna
luj zelf ook nog een'ige opmerkingen maakte.
Hij zou, behalve groote speelterreinen, ook
in do stad zelf kleinere speeltuinen hebben
voor de kleine kinderen, die aan lichaams
beweging in do open lucht zoo veel be
hoefte hebben. Overigens verwacht hij meer
van particulier initiatief dan de spr. doet,
vijizende op de buitenschool, die zeker nog
niet tot stand zou zijn gekomen, als het
initiatief van het gemeentebestuur had moe
ten uitgaan.
Hiermede werd de vergadering geslotm.
Voordracht in het Leidsche Volkshuis.
Een zeer interessante lezing hield dc
hoer Mcrema gisteravond over Oud-Steden
schoon. ïh den aanvang werd het ont
staan der oudste steden verklaard uit de
aanwezigheid van een kasteel, een tol aan
een rivier, een markt aan een belangrijk
kruispunt van weganzoo werden Den
Haag, Gouda, Leiden, Dordrecht, Wijk-bij-
Duurstede als voorbeelden aangehaald.
De oude steden, wèlker plattegrond ons
vaak willekéurig voorkomt, zijn gewoon
lijk toch regelmatig aangelegd, wat spre
ker met voorbeelden uit Egypte en Grie
kenland aantoonde.
Bij lichtbeelden werd de stad Dordrecht,
een onzer oudste riviersteden, uitvoerig
behandeld. Haar snelle ontwikkeling in
de I3cfc) eeuw als handelsstad, totdat
Utrecht en Ticl haar overvleugelden in de
14de, Antwerpen en Rotterdam in dc
16cÖ3 eeuw.
In dertig j'aor tijd werd deze stad twee
maal uitgebreid. Evenals alle oude steden
werd Dordt vaak door groote branden ge
teisterd, gevolg van den houtbouw. Eenige
houten huizen in Vlaanderen cn Middel
burg an van het Amsterdarascho Bagijn-
hof toonden aan hoe er alleen van den
voorgevel veel werk werd gemaakt en hoe
uit practisch oogpunt het vooruitspringen
der bovenste verdiepingen noodig was.
Kampem is in ons land het eerst voorge
gaan in steenfabricatie. Men kreeg dak
pannon gratis, als men de zijmuren der
huizen van steen maakto en do voorschrif-
ton der overheid volgden.
Vele interc.ssa.ntp. opd? nog bestaande
stadsgezichten uit Dordrecht en Amster
dam, ^Gde ceuwséhe binnenhuisjes ifit
Edam, oude gevels nog gespaard (drink
zij de Ver. Monumentenzorg), werdon ver-
toncJ en aangetoond hoa het middeleeuw-
scho streven naar verticaliteit geleidelijk
overgaat in de horizontale lijn der Renah-
sanicc. Vooral was dit te zien bij de be
schouwing .der koorbanken in dc O. L.
Vróuwokerk te Dordrecht, door Jan Ter-
w<m gebeeldhouwd, vergeleken met de
looi gestoelten uit Antwerpen en Amir* is,
waar de a;rd van het beeldhouwwerk ook
zoo geheel anders is. Jam Terwon moet nis
antieksnijfef zijn friezen met laag nlief
vtYRi»i cn raar den cisch vau den tijl V;rl
allegorie en symboliek toepassen, alles in
cosn Romcinseli kleed gestoken.
Zoo zijn can de een-e zijde de processie
van het Heilig Hout en aan den overkant
ch intocht van Karei V aangebracht.
Naast de photografischc opnamen van
Oud-Dordt toonde de heer Merema ons
door twee schilderijen van Cuyp envan
Govcn hoe vorschillend het stadsbeeld
door den kunstenaar wordt gezien en weer
gegeven, al naar zijn 'Individualiteit. Bij
Cuvo den ecliten Dordtenaar is het stads
profiel, de" Toren, de poorten, molens, het
drukke bedrijf op de rivier hoofdzaak, bij
Jan van Goven liet wijds, verre van het
echt Hollandscbo riviergezicht met vaag
hoog bove-n de huiaein uitstekend da eigen
aardige toren, terwijl boven d?n lagen ho
rizon een schitterend mooie wolkenhemel
het geheel overhuift.
Jammer, dat het late uur tol. eindigen
noodzaakte. Laten wij hop-eta, dat de heer
Merema spoedig het. laatato gedeelte van
zijn lezing kan houc\?n cn (Vit nog meer
toehoorders daarvan zullen komen profi-
tec*iv?n
Dc weigering van dr. K. J. Pen als privaat
docent ie Leiden
Do heer Boon, lid van do Tweede Ka
mer, heeft aan don Minister van Onder-
BINNENLAND.
Vragen ter zake van dc weigering van
dr. K. J. Pen als privaat-docent te Leiden.
Antwoord van den Minister van Financiën
aangaande afsluiting van de duinen onder
Noordwijk.
Adres aan den Minister van Oorlog over de
onveiligheid van het Noordzee-strand door
militaire schietoefeningen.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging
van dc Kieswet, de Provinciale Wet en di
Gemeentewet.
Verzoek aan Ged. Staten van Gelderland om
hun goedkeuring te onthouden aan hel besluit
van den Raad van Nijmegen nopens vestiging
van een R.-K. Universiteit aldaar.
De Tweede Kamer heeft den heer Troelstra
geweigerd aan de Regeering vragen te stellen
over de bezetting van het Roergebied.
Dc Roode Du'vels slaan De Zwaluwen tt
Brussel met 5—3.
BUITENLAND.
Bcnar Law aan 't wc-ord in het Engelseha
Lagerhuis bij het debat over het antwoord op
de troonrede.
Zeer scherpe afkeuring van dc Franschc actif
in het Roergebied.
Ongewijzigde toestand in het Roergebied.
Nieuw protest van Duifsche zijde.
Memel zal aan Lithauen worden toegekend
onder zekere voorwaarden.
wijs, Kunsten en Weten schapp en
vraagd
I. Is dc Minister bereid mede tc deelen,
welke redenon hij heeft voorshands naast
den nieuw benoemden hoogleeraar Ln do
wijsbegeerte aan de universiteit te Leiden
geen privaatdocent in een onderdtecl van
dit vak aan te stellen
II. Is do Minister niet van oordeel, dat
het niet-aannemen zijnerzijds van oen hem
gedaan aanbod, om, zonder kasten voor
het land, onderricht te geven in eon gedu-1
rende 25 jaar daar op den voorgrond ge
treden onderdeel der philoaophie, leidt tot
verarming van de universiteit
III. Of meent de Minister, dat liet hem
onmogelijk zal zijn, wanrteer de behoefte
aan voorlichting in dat speciaal onderdeed
hem mocht blijken, daarvoor te allen tijde*
on dan ook evenals thans aangeboden,
buiten bezwaar der schatkist de zeer
zeldzame geschikte leerkracht te kunnen
krijgen
Do dam©3 A. G. Carton, J. J. Höbf^
E. Mo ene, A. W. van Riet en G. W. Bee-
kenkamp, allen alhier, zijn te Rotterdam
geslaagd voor de akte nuttige handwerken.
Ond«r leiding van don tkeer.H. Vriensr,
lcoraar stenografie, tc 's GTavcnihage, tevens
iker-aar iu dit leervak aan de schoot van het
Genootschap „Kennis is Ma«cht'', is in de®e
gemeente een ontwikkelingscluh van oukL
lccrlingcn van het Geootsaluap, gddipflJoaneerd
in dc stenografie, opgorioht. Een zeer be-
vrotTigïsnd aantal |lc<jen js reeds aangesloten.
Iridcnon DoncUrda/gayond komt men ondier
'lcildiiug van den hoer Yriens 'bijeen in het
■gaboufw „Preliikoi;", Janvosensteeg, tor on
derlinge oefening. Beoefenaars van (het sy-
stéem „Steger", al zijn het geen ouddeer-
lingen van „Kennis is Mi.iioht'' en al bobben
zij neig geen diploma verworven, zijn wolllooro.
Inlichtingen worden gaairnc verstrekt" dboc
mej. Nozcman. IIoogewoord 70.
In het Rijksmuseum van Oudheden
alhier worden wederom ^rchaeologische lo
zingen cn cursussen gegeven.
Het programma voor 1923 vermeldt: i
'A. Over Praehistorie: 1. prof. dr. J.
Boeku (Utrecht) 23 Februari: „Do oyer-
bltffseïen van den oudsten mensch Ln oa
buiten Europa"; 2. dr. J. H. Holwerda,
7 Maart: „De oudste bevollcmg van ons
werelddeel"; 3. dr. J. H. Holwerda, 14
Maart; „liet volk on-ier hiranebedden"; 4.
dr. J, H. Holwerda, 21 Maart: „De Hun
nen van het praehistorisch Europa"; D.
dr. J. II. Holwerda, 18 April: „Galliërs
en Germanen in de urnenvelden vjm ,Ne-
deiland"., i
B. Over Egyptische Kun3t: 6. pret dr.
fr. W. Freiherr von Vissing, (Den Haag),
27 Februari: „Die aegyptische Architec
ture 7. prof. dr. fr. W. Freiherr von'
Bissing, (Den Haag), 6 Maart: „Die Ent-
wicklung der aegyptischeh Plastik"; 8. dr.
P. A. A Boeser, 13 Maart: „De Konings
graven van het Nieuwe Rijk, hun bouw co
de voorstellingen op hun wanden"; 9. dr.
P. A. A. Boesser, 20 Maart: „De graven!
van particulieren in het Nieuwe Rijk co
hun wandversiering"; 10. iïr. P. A. A
Boeser, 24 April: „De relief kunst van het
Nieuwet Rijk"; 11. dr. P. A. A. Boaser,
1 Mei: „De beeldhouwkunst van het Nieu
we Rijk". i
O. Over Grieksche Kunst, enz.: 12. ptoL
dr. H Dragendorff, (Freiburg), 10 April:
„Griechische Plastik und Terracoiten"; 13.
prof. dr. H. Dragendorff (Freiburg), 13
April: „Griechische Valsenmalerei und Plas
tik"* J4. .prof. dr. H. Dragendorff (Frai-
