No.19304.
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 9 Februari.
Derde Blad. Anno 1923.
Uit het nieuw bezette land.
Burgerlijke Stand v. Leiden.
KUNST EN LETTEREN,
A
A
-asa
r, Engelsch-Duitsche concurrentie?
r (Van.on«on eigen corrospondewt).
.4
XIX.
Essen. 3 Februari.
r»^Eet ié boden op den kop af drie weken, dat
lik in bel Roergebied rit, eerert in Boen om, nu in
Éeteao, de stad dne eigenlijk het middelpunt is
1&HL het Ujdeiijk verzat tegen de Franschen.
•i Drie "vwkon lang heb ik haast elkon dag met
'meoSsdien gesproken, die tegonover oen journa-
«aet, om hun houding te bewaren, doen moesten
fef ®e geheel en al op de hoekte waren van den
tiofestand of hun inriohi het juiste was, of hun
•bök; scherp on helder, -de verborgenheden van
Öe toekomst kon doorgronden en o£ het nu juist
oon geluk, een bijzonder geluk was, dat ik juist
unlet hén sprak, dat ik hun meening en hun op-
yattriagen, die enabuuiiijk aillerverochrckkelijkst
Teel waard waren, in een opschrijfboekje kon
nöerpecnmeii om er daarna oen belangrijk artikel,
r;een aMorbcla.ngiijkst artikel zelfs, uit te kunnen
brouwen. En waaruit dc mensehen iu. Holland
iclöns zien konden hoe arm die arme Duitscihers
"wél waren en hoe genaoen steoM en boos die
ovurwinnen-de Franschen, of omgekeerd, hoe
"doortrapt slecht de Dustsche regeerlng on do in-
Hnstrieelen en het heele volk wol zijn moeten
bm aan Frankrijk geen steenkool nieer te willen
'leveilen. Het staat toch in het verdrag van Vctr-
Saittes, dat hel zoo behoort, hoe «lol en groot
moedig <lc Franschc troepen wel zijn, die tot nu
Htoe nog niet eens op de DuRsohers geschoten
"jhebbcii. alleen hier en daar odos, omdat er een
'geweer afging, waarvan door den omaangena-
.'mcn knol dc Fransdht-ii toch ook niot alleen
pfoziev hebben gehad.
Eu dc nn-jischon die tne, oigonwijs als ze rijn,
hi ui mecning als dé mooning hebben medege-
'üloelil, hebben dal op verschillende wijze gedaan;
'Bommigen vonden het nooddg om met grootsch
,-jgebaar, sc:ns met donderend on. vuistslag op do
'tafel, met bombastische woorden te trachten mij
h Tam hun g od recht, van hun manhaftig slond-
rpunt enz. Ie overtuigen; amforen, meestal de
gemeen er ik k r-g, hebben gefluisterd, a lsof het heel
fidts bijzonders was, wat jo eigenlijk niet weten
i^mödht, maar dat ze je, omdat ao je toch zoo'n
ïijnc vent vonden, maar vorklap'ton.
Dalt zijn in hoofdzaak do twee morsohojitypen,
•waarmee jc als journalist hier te doen krijgt.
Onder Franschen zoowel als onder Duitschors
komon doz twee soorten voor, ontlor groot-in-
(10kiStTieclen, zoowel als onder arbeider®vertegen-
hVoordJgers en beambten, onder Fransche hooge
taüiltaireai, doodgewone sergeanten evengoed als
tonder die enkele Ingenieurs. Het incererkLeal van
fel deze mensehen, dat hier met sterren en stre
pen, met goirden pelten c-n slaJen helmen prijkt,
lof dat in oen grooien stoel achter een groote
schrijftafel met veel papieren in hot „Hauptver-
jwaltiuigsgchaude5' van oen staalfabriek of mijn-
-bouw-oniderneming zit, zijn mensohen, die hoven
hot gemiddelde uitstoken; steeds weer als ik als
gewillig journalist een of andere grootheid zat
'iaan te hexu-on, is hel me opgevallen, hoe dik-
-fwijls dez- mensehon, die nu vooral veelal den-
_,-JkeaL dlat ze een rol in d-e weroklgeschaadenis spe
len en die veel moer gespeeld worden dan dat
fco het zelf doen, hoe dikwijls doze monschen
•Jb'naangena.me, stugge en domme gezichten heb-
vj>tin, hoe zo in al hun kloiniheid niet veel meer
''idoem, dan gif en gemeenheid over hun legen-
Jpaintij ujfis-puwon on met dat alles de waarde
ze graag aan hun eigen oordeel gehecht zon
etten zicm, vbikomen afbreken.
(Eir zijn hier vele van zulke onbelangrijke hcl-
.jdeo.. die allen olkaar napraten, de gebeurtenis-
,0«ii van eiken dag voor zéér gewichtig houden
jen die vergoten dat wat heden geschied as, mor-
/Tjgeai alweer verboden zal zijn, zoo als ook dé heele
^Eloergesch'Lcd'enis eens tot een vorig tijdperk zal
- jbéhooran.
Toch zijn hier ook nog wel ankcic vcrslam-
Uftigé mensohen tc ontdokken, die niet alleen
(jfarfhéflteren en schol don op hun tegen partij cm-
P-fbi, walt hij vol en de eigenlijke grond van alle
Jammer is, hun matcrieoLe belangen geschaad
fyuriAon. maar die een ruimer oordeel hebben,
vjauiaseheji waarmee je werkelijk praten kunt.
Otadar die enkelen, .die ik me herinner, zijn
-jg- twee over wier opvatting ik hier iets sohrij-
,'^pa wü; de een as darecteur van een staialfa-
/^raefc, do ander is oommunasten-aanvoerder, dus
1^*00 geheel vca'sdhiiliend gezinde monschen, die
i'j^Skaar niet kannen, en die toch .over de Roar-
geschaedenis vrijwel dezelfde opvatting hadden.
1 Ik zeg vooruit, dal hot rniét mijn. opvatting
re en ook niet een hier veel verbreide meeming.
j^eft waren slocbts, onidex de velen die ik sprak,
^0250 twee meaisoheni, d'ie die zaak van gelijken
khnlt beschouwden. Uit hetgeen ze zeid-en, maak
ik voor het gemak maar oen verhaal, wat hier
,b good gaat Gaat het soms waf minder goed,
j&a» eail ik het wel zoo verschrijven, dat dé lozer
%r toch niets van meukt.
ReMer boschoiiwing kwam ongeveer op het
(Tolgemide neer: De aanleiding van ddt gobeuren
dan de Roer is niet in de eorate plaats te wijten
j&an de Fransch-Dititsche haat, maar veel meer
Qïin de Ettgal-scQiDuitsche concurrentie.
'Engcfland is omstreeks 1600, in dén tijd van
.^ocaangin Elizabeth, als industrie-land opgeko
men en heofit dus nu een ruim driehonderdjarige
-tiadlUBtaüe-ontwikkoling achter zich. Duits (Mand
is «zich pas na 1870 toen de Franschen 5 milliard
frank oorlogsschatting betaald haddien als in-
;du^triee3e staat gaan ontwikkelen. Toen dus de
JEngélsche nijverheid haar eerste jeugdige kracht
fechter don rug had, begonnen de Duitschore mof
feilen moed en werden weldra voor de Engel-
schon gevreesde mededingers; de Engelsoho
g.root-énidustriecü, die een gescfliiodoniis achter
zich. had, zag naast zich idem Dudtsdber, deoi man
'likt den arbeidenden stand, die zelf eens de ha-
mjor diad gezwaaid en tot f abrieksdireoteur was
'opgeklommen.
iTn 1856 •gelukte het den Engdschman Pear-
bin's, om uit teer de eerste verfstof te bereiden
n.l. het mauveïn. Di Duitschlan'd worden in 1380
veardere uiKAnindlingen gedaan door A. Bayer, den
bokeridén fabrikant der aniline verÊAloffen. Na
lang zoekeoi, na voi-sdhillende proefnemdngon,
'die een bedrag van 20 umllioen goud mark ver-
Blonden, gelukte het om in 1898 de achttien jaar
geledén gedane uitvindingen in het groot in fa-
hrielicn too te passen. Hierdoor wand het o.a.
ook mogelijk om de inldago, die vroeger een plant
aardig voortbrengsel was geweest, langs sohoi-
- kundsgan weg te bereiden. De ïndago-plfeartages
- in EngeTsch-Indië ondervonden hiervan de ge-
volgen. Duitsche reizigers drongen, tot in de
-"lÖGansto dorpen van Engélsth-Indaë door en
boden er hun veel goedlcooper verfstof aan, die
bovendien het voordeel bezat 100 pGt. indigo te
bevatten, terwijl de plantaardige verfstof sleohts
30 pot. inhaeM. Het gevolg van dit aanbod van
goedkoope en bovendien betere Duitsche verf
stof was, dat de iesdigo- uit voer van Brits oh-
Indië, die in 1896 een bedrag van 72 millioon
goudmark vertegenwoordigde, in 1911 nog
slechts 4.5 mdUsoen goitdmark waarde had. De
Duitsche iinKgo-uRvoer daarentegen had in
1896 een waarde van 6.3 iniilioeu mark. Dit was
indigo uit planten verkregen, die in Duitschiand
ook geteeld wordon. In 1911 was deze uitvoer
van indigo, uit teer bereid, reeds tol een bedrag
van 42 millioon mark gestegen, alios natuurlijk
ten koste van de Engolsche plantages, waarvan
500.000 H.A. onbebouwd lagen.
Niet alteen do imligo-loett in Britsch-liubë
maar ook de meokrabteelt in Zuid-Frankrijk
moest bel togen de Duitsche vertnijverheid af
leggen; de roode meekiabverfstof, waarmee Na
poleon eens de broeken van rijn sotkfelen rood
verfde, kon nu goedkoop er en beter van de DuR-
sclic fabrieken betrokken worden
Drt waren allemaal oorzaken die Frankrijk en
hoofdzakelijk Engeland voor de ontwikkeling
van hét aan bodemschatten niet rijke Difitsch-
ïand deden vreezen, daar hun eigen macht
stoacbs meer bodroigd. werd.
Hét is dan ook niet te verwonderen, dat Enge
land in 1914 Frairkrijks rijde koos; nu op het
oogeaïblik Frankrijk, Engeland's wüd geworden
jachthond, nog steeds verdor gaat om het vor-
skigen DuRscHand er onder tc brengen, zal van
Engeland hier ook niet veel hulp tc vorwachten
zijn. Do wensch van Frankrijk zal in de eerste
plaats zijn Duitse brand's kracht te vernietigen,
di© als het mogelijk is in verschillende stalen
te laten uiteen vaBon. Engeland kan bier gcon
bezwaar tegen hebben daar hot een groote con-
tmentale maebt steeds gevreesd heeft en dus
en sterke Duksnhe eenheid niot zal bevorderen.
Of het Frankrijk gelukken zal Rijnland en
hot Roergebied van hel Doitsohe rijk af te schei
den is een. vraag, die nog niot te beantwoorden
is. Hot zal in iodor geval getracht worden; mis
schien dai do bevolking tot zoo'n wsrtwijfeling
gebracht kan worden dai zo dn een afzonderlijken
staaf redding ziet. Dan zal ook Beieren niet moer
met Pruisen blijven samengaan, tomeer wau-
neor over enkele jaren de Beiersehc waterwer
ken vbUooid zïju, zoodat het niet meer van sfeen-
koleninvoor uit hot buitenland afhankelijk is en
dus zelfstandig beslaan kan.
Zou het Duitsche rijk in verschillende stalen
uiteen brokkelen, dan zal ook Frankrijk zijn
schadcTOrgoodingon missen. Om deze toch ook
niet te laten varen, aal liet vermoedelijk traoh-
ton het Rijnscli-Weaifaalsohe industrieland on
der zijn macht le krijgen om zoodoende daarvan
het noodiige voordeel te halen. Voor Engeland
zou oen gedwongou samengaan van de Duitsche
en Franschc kolen- en staal nijverheid, minder
gevaarlijk zijn dan een Duitsche industrie-staat,
want Rijnland en Lotharingen onder Franscfh
beheer zijm geiheol iets anders dan Rijnland en
Lofcharingon onder Duitsch bohecr, het afzetge
bied naar het Oosten zou geringer zijn en ook
zou esr steeds wrijving blijven tussoken Duit-
6chens on Franschen, waardoor nooit can goede
samenleving zou kunnen ontstaan; <Le Franschc
tochniiok, minder ontwikkeld dan de Duitsche,
zal niet zoo'n machtige mededinger zijn; ook
hooft Frankrijk minder arbeidskracht als
DuLLsoliland on zal het do staalindustrie niot tot
zoo'n hoogte wot on op te voeron als de Duit-
eoliers dat konden doen. Voor Engeland zal dus
oon onder Fivmsahon invlood staand Rijnland
an Lotharingen nog zoo onwolkoin niet zijn.
Op den duur echter zal Rijnland nooit een
afzonderlijke staat kunnen zijn, daar hel zijn
behoeften voor tweo derden moet invoeren, nu
uit eigen land*, dan uil hot buitenland. Ook al
zouden de Rijnlanders noodgedwongen tot af
scheiding besluiten, het zou ze al spoedig blij
ken, dat dé opbrengsten, vau hun kolen en staal
yoor een groot gedeelte in Fransoho beurs Vbr-
dwenon on dus hun toestand niets beter was
geworden.
Het ligt trouwens ook niet in het plan van
de geschiedenis dat de groote staten uiteen val
len in kleinere, doch omgekeerd dat de kleinere
zich aaneensluiten tot groot are en deze weer tot
sftaten-groepen
Zoo zal ook in de verre toekomst Duitsch-
fc.nd, als één rijk, afgestooien door het Westen,
rich naar hét Oosten, naar Rusland wenden,
waar in den bodem nog schoten van metalen en
steenkool verborgen liggen, waar nog geweldige
hé ut voorraden aanwezig zijn, die alle slechts op
ontginning wachten en waar de Duitsche werk
kracht een onmetelijk arbeidsveld zal vindén
om die wereld tof nieuwen rijkdom te brengen.
Reeds as hef een plan van Hu«go Stkmes ge-
woest, om tof een dérgelijlk Rnsrisch-Duitsche
eamenwoiöcing te geraken, eens zal het vermoe-
cMijk wed zoovér komen.
Dit was «dé vrijwel gelijke meaning van een
Btaaflfabriek-direcfeur en oen communisten-lei
der, die ik belangwekkend genoeg vond om hier
neer te schrijven.
B.
De stijging van den rubberprijs.
Misschien zelden of nooit heeft de prijs
van een koloniaal product zoo sterk de aan
dacht in de'geheele wereld getrokken als
dat met rubber in het afgeloopen jaar het
geval is geweest. Nog in de maand Augus
tus worden noodgedwongen hoeveelheden
rubber in Indiö afgegeven tegen prijzen,
die den planters rein verlies opleverden.
De maand Augustus was reeds over de
helft, toen verkoopen uit ons Indië werden
gemeld tegen 83% cent per half Kilogram,
een prijs, die den betrokken verkooper ze
ker verlies opleverde.
Wij plaatsen hier tegenover het feil, dat
het jaar 1922 op den hoogsten rubberprijs
hier Ier stede sloot, nl. 78 cent per half
K.G., een prijs, die niet alleen meer dan
het dubbele van den eerstgenoemden be
draagt, maar ook in plaats van verlies, den
Nederlandschen planters een zeer behoorlij
ken winst waarborgt Ingevolge tal van be-,
zuinigingen op de plantages aangebracht,
zal de kostprijs naar gelang de werkwijze
en ligging der verschillende ondernemingen
tu&schen de 30 en 40 cent per pond bedra
gen.
In het nieuwe jaar is de prijs van de
rubber verder gestegen en heeft hij zelfs
den gulden bereikt. Afgescheiden van do
vraag of de verhooging duurzaam jpp dit
peil zal blijven is do vooruitgang van den
prijs zoo sensationeel, is zij in zulk een
verbluffend korten tijd tot stand gekomen,
dat het wel de moeite loont neg even eenïge
gebeurtenissen in dien tijd de revue te Ia-
ten passeeren.
De val van de rubberprijs is wel vrnl.
tot stand gekr.men, daar men niet dc be
hoefte aan het product eenigszins nauwkeu
rig kende. De Vereenïgde Sinten zijn cn wa
ren verreweg de grooisle afnemers,- de
meeste rubber werd natuurlijk in aulomo-
biclbandcn verwerkt. Het verbruik nnn
auto's neemt geweldig toe, doch de duur
der banden viel van den kant der verkoo-
pers gezien niet mede, zij bicken door nieu
we procédés duurzamer dan meu aanvan
kelijk had aangenomen: Dc productie van
rubber was in vijf jaren lijd enorm voor
uitgegaan, doch omtrent den afzèt verkeer
de men in hel onzekere. Daar kwam nog bij,
dat men cijfers kreeg omtrent voorraden
rubber in de Yerecnigde Stalen, die ccue
groote behoefte ia de eèrsle lijden vrijwel
uilslolen. Achteraf is gebleken, dal op zijn
zachtst uitgedrukt, deze statistieken minder
nauwkeurig zijn gebleken. Er was in de
Yerecnigde Salcn Lang geen voldoende
voorraad rubber, doch de Amerikaneu
trachtten deze waarheid te bemantelen, door
zooveel mogelijk mondjesmaat te koopen cn -
dan nog liefst in Indië zelf, zoodal de koers
te Londen zoo min mogelijk, werd beïnvloed
Londen is namelijk de hoofdmarkt van rub
ber en de prijsbeweging daar is beslissend,
voor de geheele wereld.
De nood was in de eerste helft van bet
afgeloopen jaar zoo hoog gestegen, dat men
èn in Engeland èn in ons land meende de
regeering le hulp te moeten roepen, ten
einde door dwingende bepalingen de cultuur
le beperken en zoodoende het aanbod le
doen ophouden. Do Nederlandsche regeering
pleegde te dien zake overleg met het In
dische gouvernement. Dit overleg traineer
de nogal en als ooit het achteraf bleek dat
langzaamheid ook wel eens te pas kan ko
men, dan is -zulks hier wel het geval ge
weest. Toen eindelijk tegen het einde van
Augustus do Nederlandsche regeering be
richtte, geen dwangmaatregelen te zulten
nemen, zonk daarop de prijs van rubber le
Londen tot circa 6% d. per Engelsch pond,
zijnde den laagslen van het jaar. Dc En-
gelschc, rubberplanters echter verecnigd in
dc Rubber Association besloten de voorge
stelde beperking aan het EngeJsche gouver
nement tc handhaven, ook zonder dat de
Nederlandsche ondernemingen zouden mede
doen. Dit standpunt gaf het eerste een keer
aan de markt. Einde September was de prijs
reeds boven de 8 d. per Engelsch pond, na
dat in de Neerslc helft van de maand Octo
ber het voorstel van het Engelschc comité
tot beperking van den aanplant in Engclsch-
Indië, als een stuk uitgaade van de Engel-
sche regeering, werd gepubliceerd. Toen
bleek het den Amerikanen, dat het den En
gel schen planters ernst wend met hunne
plannen tót inkrimping van den oogst, cn
werkelijk werd do beperking per 1 Novem
ber van kracht verklaard. Hiermede werd
voor de eerstvolgende drie maanden de pro
ductie tot op GO pet. van den omvang gere
duceerd. In het kwartaal, ingaande 1 Febru
ari, werd dit percentage niet gewijziigd,
omdat do gemiddelde prijs in het vooraf
gaande kwartaal nog beneden de 1 Sh. 3 d.
was gebleven.
-Wij willen hier niet de kersverscihe nieu-
wo statistieken vermelden, die nu haarfijn
welen le vertellen, dat in do komende jaren
op een tekort aan rubber zal moeten wor
den gerekend. Allicht zijn zij evenveel
waard, als de hier voren genoemde sta
tistieken, die van een teveel aan rubber
gewaagden. Wel neemt men aan, dat in het
loopendc jaar verbruik en productie wel te
gen elkander zullen opwegen. Ja zelfs een
deel van den ouden voorraad zal worden
opgeteerd.
Tweo merkwaardige gebeurtenissen in
het tweede halfjaar van 1922 dienen nog te
worden vermeld, daar zij een eigenaardige
kijk gevt 1 op het standpunt, van de Ame
rikaans chtf rubber-importeurs, zooals wij
reeds schreven, de grootste verbruikers
van rubber. Ten eerste het fantastische
Amerikaansóhe plan, dat beoogde een maat
schappij te stichten met een kapitaal van
f 50.000.000.— en in deze maatschappij ge
leidelijk alle Indische rubberondernemin
gen in te brengen, zoowel Engelsche als
Nederlandsche. Do heer Davis, de voor
naamste grondlegger van dit plan, was tot
voor korten tijd vertegenwoordiger der
United States Rubber Company, een der
grootste Amcrikaansche verbruikers. Het
is niet gewaagd le veronderstellen, dat
men hier met een poging te doen had om de
deerlijk verzwakte en aan den rand van den
afgrond staande Engelsche en Nederland-,
sche ondernemingen in bezit te krijgen, al
thans de controle te verwerven en zoodoen
de de productie onder Amerikaansche lei
ding te stellen. De snelle loop der gebeur
tenissen heeft echter dit plan verijdeld; in
dien de prijs van rubber nog een half jaar
lang beneden de 7 d. was gebleven, wie
weet, wat er dan gebeurd zoude zijn.
Als tweede belangrijke gebeurtenis noe
men wij de contracten, die de General Rub
ber Company, eveneens een der grootste
Amerikaansche importeurs, in Augustus af-
i sloot met een viertal Nederlandsche en
daarna met een viertal Engelsche onderne-:
mingen. Deze contracten waarborgden den
producenten een minmumprijs van 8 <L per
Engelsch pond, f.o.b. Indiö en een maximum
van 1 Sh 4 d. Zij loopen over een gedeelte
van den oogst 1922, en verder nog tot en
met 1925. Yoorloopig hebben zij den pro-
'docenten nog geen nadeel gebracht, daar de
prijs fx>.b. Indië is gecalculeerd. Doch h^
'blijft merkwaardig, dat op het moment van
jfefsluiten de minimumprijs reeds mooi leek,
daar zij zich op 1 d. boven den toen gel-
'denden marktprijs bewoog. Dat echter dei
I Amerikanen zeer goed wisten, wat zij op t
joogenblik deden, heeft naar wij hopen, de
(inhoud deoer kroniek c^zep l«er. wei b*
GEBOREN: Henry Otto, Z. v. J. G. Boon
en G. C. v. d. Voorst. Wilhelmus, Z. v.
Veilbrief en H. J. E. Kasteelen. Alida
Janetta, D. v. S. v. Trigt en M. J. v.
Drimmelen. Adriaan Willem Joseph, Z.
v. A. W. B. Simonis en M. W. Horstink.
Alida, D. v. M. Onvlee en P. v. d. Heijdeo
Agüis, D. v. T. v. Tongereu en A. v.
Oosten. Franciscus Joseph Constant
Balhazar, Z. v. F. J. O. B. Bekooij on G.
v. Tongeren. Bernardus Maria, D. v.
B. F. J. A. Pols en H. A. Rahmans.
Caet'narina. D. v. J. Bergman en J. La ter-
veer. Maria Gerarda Catharina, D. v.
H. A. M. v. Remundt en C. Hakkaart.
Jan, Z. v. A. Klomp en N. Gortzak.
Jacobus Hendrikus, Z. v. H. v. d. Velden
en M- J. v. d. Linden. Beatris Maria
Elisabeth, D. v. T. C. Gribling en A. M.
J. CL Brom. Johanna. D. v. J. L. Webster
en A. M. Pet. Daniel, Z. v. B. Chau-
dron'en N. Ververs. Matheus Franciscus,
Z. v. H. M. Taverne en C. Verb$.
Fïeter Anthonie, Z. v. F. H. Harteveld en
E. F. v. Beek. Abraham, Z. v. P. A. de
Jong en C. W. Verhaar. Anthonia Mar-
gretha Gertrude, D. v. Cl v. d. Kaa^j en
A. Root. Neeltje, D. v. F. Westdorp en
B. W. Olivier. Johannas, Z. v. H. C.
Montanus en H. Gemser. Johanna Wil-
helmina, D. v. H. Moenen en J. W. Neu
teboom. Wilhelmioa Susanua tioudrika,
D. v. K. Ouweneel en A. J. v. d. Vloedt.
Jannetje, D. v. J. de Moed en J. G. v. d.
Eosch Pieter, Z. v. B. Erades en G.
v. |d. Putten. Theodora Francisca, D.
v. C. Kriek en W. F. Marquenie. lïen-
drika Cornelia Anthouïa, D. v. J. A. de
Does en J. Smits. Jacob, Z. v. A. C.
Sehuiling en G. Dibbets. Karei Lodew^jk,
Z. v. K. L. v. Duuren en J. Dreef. Wil-
helmina Anna Maria^ D. v. B. J. P. Goddqn
en J. Habralcen. Autoinetta Bernardino,
D. v. H. Segaar en E*. A. Knijnenburg.
Anna, D. v. S. v. d. Zee en M. J. Hosier.
Samuel Izaak, Z. v. J. Brussee en Cl
'H. Tegelaar. Johanna Bernardino, D.
v. J. F. Breedeveld en J. D. Bredeveld.
- Jacob Gijsbertus, Z. v. G. Bosselaar en
M. Pieterse. Izaak, Z. v. I. de Wolf
en C. v. d. Tuqn. Cornelia Maria, D.
v. J. v. Rooden en C. Parlevliet.
'GEHUWD: J. Verhoeven jm. en rvVL A.
Raaphorst jd. A. Meü wedr. en M. M.
Linders jd. G. Nasveld jm. en J. van
Es jd. P. C. van Haasteren jm. on D.
C. Jansen jd. O. Meinema jm. en A.
Stam jd. A. P. Valk jm. en C. Schaft
jd. B. Epskamp. jm. en A. J. Hersbach
jd. A. Bakker jm. en H. M. van Am
sterdam jd. P. B. Jurgens jm. en M.
Monteba jd.
OVERLEDEN: P. van Haarlem—Bon,
wede. 75 j. J. Verhoef—Roozendaal, Vr.
60 j. J. de Vrind, Wedr. 86 -. Levenl.
kind van E. de Heer en A. M. Nieuwen-
huizen. G. LoomanHuitema, Wede. 8Q
j. Levenl. kind van J. WL H. van Seu-
meren en C. J. van Gink. A. van
Oostenv. d. Laaken, Wede. 71 JL
de GrootVan Houwelingen, Vr. 50. j.
S. RietbergenCrama, Vr. 55 j. K.
iWeqlKan, Wede. 69 j. L. F. van
(Hoven. Wede. Welvaars, 83 j. W. Tisseur
Van Es, Wede. 86 j. P. L. Langezaal,
(Wedr. 72 j. F. A. van Deursen, M. G4
j. Levenl. kind van E. A. Achterberg
en J. Kassenberg. Levenl. kind van D.
J. [Verplancke en L. v. Valderen. X
P. Backer, ongeb. Vr. 60 j.
VOETBAL.
Een weldadigheids wedstrijd.
Het bestuur raaf de Noderiamdscho Corin
thians heeft dén volgvmdén brief gazon1 don aaun
don secretaris ram de voolbalvereenagtng Blauw-
Wdit te Amsterdam:
„De Voreeniging hot Nodorlamdsdh Jeugd-
loidare Instituut rióbtte tot oils bestuur eeai daan
gemd rorzoók om hulp.
Misschien, is u -wei (bekend, dal dit instituut,
gevestigd te Amsterdam, Keizersgracht 232, hot
conlüruim is van vérschEtemdé groote jeugdver-
eenagirngen, zooais dé Arbeiders Jeugd Geutrafe,
de Mij. tot Nut van het Algemeen, do Ned. Pad
vinders-Ver., do Mcdsjeegézéllien-, dé Qkr. Jeugd-
oentoaJo te Amsterdam, dé Speeétuinen, Voor de
Jeugd, o.a.
Door do maJaöse is mem eer niet in geslaagd
moor dam f 70.000 ana 21/» pOt obligaties te
plaatsen. Er is nog f 24.000 noadiig.
Ddt bedrag is met een voetbalwedstrijd te
verdienen.
Wij meenen deze gdegemhaid te moeten aan
grijpen, om uw rereeniging uit te mooddgen, op
een nader te bepalen dia/turn aam het einde ram
het seizoen in het Staidion legen dé Nederiamd-
ache Corinthians oen wedstrijd te doen spélen.
Wij stelten u daarbij voor, d» geheelé op
brengst ram dén wedstrijd, waarvoor wij inter-
nationale prijzen zouden wallen vaststellen, eau
genoomidé vereemig&ng af te dragen.
Tevens verzoeken wij u uwen imvloed bij de
directie van hot Stad/km te wiBem uitoefenen,
ten einde harerzijds afstand te doen van de
baar teefkomende balen. Bij hot gemeentebestuur
zou'dlt u weöüiicht vrijdom van bdBasttimg koumon
bekomen.
Hét ligt in .de bedoeling, na afloop van dén
wedstrijd een 'bscbeftdén imaal aam de spelers
van (beide veraGatigingen gezamenlijk aan te We
den, welifee ui'tnoodagSng onzerzijds gaarne ge
accepteerd werd."
Roode Duivels—Zwaluwen.
Hét BeHgu.saho eflfteü, dat Dinsdag togen, dé
Zwaluwen uitkomt, as als voftgt samengesteld:
De Bóa, doel; Bwortenhroek en Verbeek, achter;
Bd. Bastin, van Ha&me een Sdhefabraete, midden;
Beesems, Wertz, Laxnoe (of Vfendnok) Gühs en.
D. Bastin, ivoor. Reserves; Chaudran, Vaai de
Ve3de en Musoh-
Fienqqe ea. Ooppéo xUn dus vervangen.
.0»)
Bten internationaal steden-tornooi te
Gothenburg.
Naar do Sp.kr. verneemt, is de Haagscho Voet
balbond uitgenoodiigd door den Gothenburgsehen
oolbalbontl, deel te nemen mot een Haagscb
olftaji aan oon internationaal stodoutoruooi, dat
van 519 Juli te Gothenburg zal gehouden
wordon. De drie andere deelnemende stodon zijo
IxMtdon, Kopenhagen en Gothenburg (Zweden).
Aangezien er een drietal wedstrijden moeten
woi'don gespoeld, is den H. V. B. vorzooht min
stens 20 spelers af te vaardigen.
De Zwaluwen naar Brussel.
Do Ajax-doclverdediger De Boer, dio Zondag
j.l. Ln don wedstrijd togen H. V. V. vrij ernstig
gekwetst is, zal vermoedelijk verhinderd rijn
13 Febr. (Mavdi Gras) to Brussel togen do
Roodo Duivels to spelen. Do „Spkr." meldt, dat
hij waarschijnlijk door Sohindolor vorvangén zal
worden. j
BILJARTEN. V
Flora n (Noordwijk)—D.O.B. (Voorschoten)
Dinsdagavond >1. had de eerste ontmoe-»
ting plaats tusschen Flora TT en D. 0. B.
II, in het clublokaal van „Flora" t-fl
Noordwijk.
pnti brt. H.S. gom.
a v. Os (D. O. B.) 86 35 10 2,4/5,
J. Vink (Flora) 100 35 15 2,85
a Rotteveel 89 62 11 1,43
F. Stafleu 100 62 14 1,61
Breems 100 44 9 2,27:
C. Ruigrok 66 43 7 1,58
G. Scholte 74 28 10 2,64
O. Guldemond 100 28 14 3,57.
Pompeus 4 4 99 28 16 3,53
B. v. d. Voort 100 28 19 3,57.
Totaal D. 0. B. 448 pnt. en Flora 466 pntL
[Wanneer de tweede outmoeting te Voor-i
schoten zal plaats hebben, zal nader wor
den bekend gemaakt.
RECLAME.
Een goede piano is
een bron van genoï!
A'DAM - ADHDSM - LCIOEH •B'OAU
2595
Nog een herümeringsmed&iUe.
Door de Nederlandsche Fabrieï vaa Gou
den Zilveren Werken v/h. J. A. A. Ger
ritsen, te Zeist, is in den handel gebracht
een medaille ter gelegenheid van het 26-
jarig Regecringsjubileum van H. M. de
Koningin. Zij is geslagen in gond, silver
en brons. Deze medaille, gemodelleerd door
Tjipke Visser, munt uit door eenvoud. In
groote lijnen en mooie vlakken ia hot mo-
delló rustig en goed gegeven; ernstig
blikt het gelaat van H. M., harmonieerend
met den ernst der tijden. Breed eo in
goed overwogen vlakken is de haartooi
gebouwd. De geheele omtrek van het hoofd
is gevangen in een strak gespannen ljjn.
Het randschrift past, in vorm en karaktes
der letters, goed aan bij den beeldenaar.
De keerzijde is al even eenvoudig ge
geven. Ze stelt voor een vruchtdragende»
Oranjeboom, waarachter de Oranjezon ter,
halver hoogte gerezen; ter weerszijden van
den stam de jaartallen 18981923. Juist
begrepen is het geringe aantal stralen, ge
heel passend in de sobere opvatting van
het geheel. In deze medaille voelt men
zeer duidelijk den beeldhouwer Vi6ser; hij
is zichzelf gebleven en geaft een aekeret
frischheid in deze medaille, waar we des
te 1,lijder om "kunnen zijn. De eenigö be
denking, die we hebben is, dat de I'(jn van
den "hermelijnen mantel als afsluiting niet
foed gevoeld is, waardoor het lijkt of het
oofd te veel naar voren zakt.
De insignes en broches, eveneens door
de firma in dein handel gebracht en onU
worpen door Lion Cachet, zijn vroolijk en'
kleurrijk, 'een enkel wat al te simpel.
SURSUM OOROA.
Het Gemengd Koor „Sursum Corda"- geeft
op 21 Februari zjju gewone groote uitvoer
ring. Bizonderbeden zal men vinden onder
de advertenties. Ditgevoerdi worden „Evf
van Jules Massenet, bet Voorspel tot Yon-
dots „Adam in Ballingschap" en „Te Deurn
Landamus". De beide laatste, waarvan He
ouverture alleen voor orkest, zijn gecoin-
pcijeerd door Hubert Cuypens, den Eoogst-
begaafden directeur van „Sursum Corda".
„Eve" werd vroeger een paar malen te
lx-iden .uitgevoerd door „Melosofia", ik
meen in 1887 en 1894, 'dus lang genoog
geleden. Het is een zeldzaam fijn en poë
tisch werk. Gedurende de eerste maten
vertolkt het strijkorkest in lieflijke melo
dieën de rust, welke er heerscht in 't Pa
radijs. Weldra gondelen er harpaccoordeö
door de zingende vibrato's der violen, nog
weer even later vergezeld door de IijnS
harmonieën der houtblazers. Steels pianis
simo, met lichts crescendo's, weeft het or
kest voort aan het lieflijk klankenweefsel
om een indruk te geven van den jdylü-
schen droom der natuur. Als het koor na
zestien maten inzet wordt die indruk nog
versterkt. In vijfstemmige declamatie wordt
verteld, hoe Adam sluimert onder de pe4~
men, terwijl heerlijke geuren opstijgen e«n
de lucht bezwangeren. Maar dan, plotseling,
worden aarde en zeeën opgeschrikt door een
wonderbaren gloed, die van den hemel
straalt t
Bazuinstoeten en pauken geroffel sidde
ren even door 't orkest, dat evenwel spoe
dig weer in zjjn lyrische droomerijen ver
valt. In de diepe stilte waarin Adam slui
merde, werd aan zijn zijde een wezen ge-
