LIIDSCH
DAGBLAD.
Ons Feuilleton.
Restaurant „Suisse"
Zaterdag 13 Januari 1823.
De Prins uit het Sprookje.
Offscieeie Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Hr. Blzuer Spyglass
"Ln r:'ft,angs iicn
kerkelitke berichten.
leidsche schouwburg.
Het yonrnaamstP nifiUWS
7 van ltedens
BINNENLAND,
PB IJS DER ADVERTENTIENï
00 Gfa. per rtgeL Bij regel abonnement belangrijk'
logeren prüa.
Kleine ad verten tien, uitsluitend bij vooruitbo-
Sa-liasTo Woensdag en Zaterdags 50 Gis., bij con
fcnaximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrccht. Voor eTcntucclc op-
fcending yan brieven 10 Gts. porto te betalen.
Bewijsnummer 6 Cts.
Nummer 19281.
Bursau Noordeinüspiein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055.
PR!JS DEZER COURANTt
Voor Leiden p. 3 mnd. 2.35, p. week -TiZ jf 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd rijn,
per weak 018
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE BSaden.
EERSTE BLAD.
Weldra wordt in ons Blad een
aanvang gemaaid met een nieuw
Feuilieion
HOUDEN VAN VARKENS.
Burgemeester en Wohkouders van Leiden ge-
Ven bij doze kennis aan het publiek, dat op
Zaterdag den 2Oaten Januari e.k., des voor
middags te half elf uren op hot Raadhuis, ge
legenheid zal worden gegeven om bezwaren in
te brengen tog an. hot verzoek van H. Kranen
burg om vergunning tot het houden en mesten
van varkens in oen te maken sohuur op hot per
ceel aan den Haagweg, kad. bekend Gem. Lea
sden Sectio O No. 66Ö.
Gedureado drie dagen vóór het tijdstip hier
boven genoemd, kan op de Secretarie kennis
worden gonomen van de stukken, zoo die om-
tront -diLt vonzoek xnochton zijn ingekomen.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEN, Secretarie.
[Leidon, 13 Januari 1923.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemoeno kennis, dat:
a. door C. Ligt voet bv. van J. Wijn gaar don.
to Leiden, een verzoekschrift is ingediend lor
bakomJng van verlof voor den verkoop van at-
oofroi-itouidoodon auderon dan sterken drank voor
gebruik tor plaatse van verkoop in do benoden-
voorkikalslroit van hot perceel Beschuitsteeg 9;
b. door EL Boom, to Leiden, een verzoekschrift
Is ingediend ter bckoming van verlof voor den
verkoop van Qjlcókofhouden-don anderen dan
üfcerken drank voor gebruik ter plaatse van ver
koop in do groetc bovenveorkamer van bet per-
fooi Nieuwo Rijn 5.
N. O. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Lekicn, 13 Januari 1923.
1 HINDERWET.
BiftgtaftODStor en Webhouders van Leiden
Ixr&ugan ter aJgomeene konnis, dat -door hen af
wijzend ia beschikt op het vorzoek van J. de
Boor, om vergoenning tot oprichting van con wa-
penmak-Grij in het perceel Oude Vest No. 169,
Ida^raal bokond Seotie I. No. 2251.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 13 Januari 1923.
HINDERWET.
Bnrgemoastor en Wethouders van Leidon;
Gaaien bet verzoek van A. van der Kaay, om
vergunning let oprichting van een rookorij van
visoh in hot porceo! Uiterstograchi No. 137, ka-
dastaaad bekend Sectie I. No. 2251.
Goiot op do arbt. 6 on 7 der Binder wel;
Geven bij dezon konnis aan hot publiek, dat
Jgenocmd verzoek mot de bijlagen op de Secre
tarie dezer gemeente ter visie gelegd is; als
mede dat op Zaterdag 27 Januari aanst. 's voor-
middags to halfolf, op bet Raadhuis, gedegen-
beid zal worden gegeven om bczwaron tegen dit
verzonk in te brengen, terwijl zij er de aandacht
ftp vestigen, dat niet lot bercop gorecliligd zijn
zij, dio niet overeenkomstig art. 7 der Hinder-,
Wot voor hot gemeentebestuur of een zijner le
den zijn verschonon, ten einde hun bezwaren
mondeling toe te lichten.
N. O. DE GIJSELAAR. Burgem.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 13 Januari 1923.
Moeilijk is het echter soms, om bij de
pogingen, om tot eon betore voorstelling
van zaken tc geraken, de traditie to over
winnen. En die kwesties wilde spr. behan
delen.
Hij merkte op, dat de grenzen der ge
westen van de la-ge landon aan de zee in
de middeleeuwen aangeduid werden niet
door die gehecle grenzen, maar door de
punten of zeer korte wateren, waarmede
die aan zee sloten of elders gelegem. Zoo
bijv. die van Holland iu do 13de tussche.n
„die Maize" en de „die Sijpe", waarin
die Maize niet anders kan beteekenen dan
de korte Maasmond on „die Sijpe", c3e
zeer korte verbinding was van den zee
boezem de Zijpo met de Noordzee ten N.
van Petten.
Zoo werd de zuidgrens van Kennemer-
landl, nu en dan aangeduid door „het Hout"
(Haarlemmerhout), hoewel de gr ons zich
ook ten O. van het Haarlemmermeer uit
strekte. Een der zeven Friese]» zeelanden,
ongeveer het tegenwoordige Friesland,
heette Friesland tusschon het Vlio cn de
Lauwers, al was dit laatste slechts een
weinig beteekenend, kort kustriviertje.
Ook de grenzen van Zeeland werden op
die wijze bepaald. Alvorens hierover te
spreken, bracht spreker den toestand van
Mcaiczhap^ij der Nederianilscbc Letterkunde.
In de gisteravond onder voorzitterschap
van dr. O. J. Boekenoogen gehouden
maandelijksche vergadering van dé Maat
schappij der Ncderlandsche Letterkunde,
lücid dr. A. A. Beekman, uit 's-Gr-aven-
liage, oen voordracht- over: „Iets over
grensbepaling in de middeleeuwen, in liet
bijzonder die van Zeeland (de Honte, Wie-
linge on do Hoi den see)".
Spreker begon met er op tc wijzen, dat
6cderfc de ordening en opening eter ar
chieven, in d?sn laatst-en tijd meer licht
is ontstaan over hetgeen vroeger duister
was of onjuist werd voorgesteld, wat ook
aan de historische geographie ten goede
is gekomen.
RECLAME.
Next Saturday nud Siuuliiy
English Songs, 1540
eenige wateren in dit gewest in de 18de
eeuw in herinnering on beschreef r\- ge
aardheid van de Schelde (nu de Ooster-
Schelde) en vaai de Honte- w icling© (nu
de Woster-Seholde). Deze laatste was toen
een ongeveer even wijde zeeboezem als
thans, want er zijn geen plaatsen bcketnd,
die daar gelegen hebben, en hij werd in
1183 te Ossenisse, im 1280 te Saaftinge
zee genoemd; alleem langs de kusten n
cenigo plaatsen verdwenen, terwijl- een
paar andere opnieuw aan gedijkte doelen
zijn on sta am. Spr. toonde dit aan op een
door hem ontworpen kaart van eten toe
stand in 1300. Maar die zeeboezem was in
het algemeen veel ondieper dan nu; een
nog veel grooter gedeelte dan thans viel
bij eb droog: het was Diet meer dan een
wad, waardoor misschien oon enkele,
waarschijnlijk niet cJoorloopende geul van
do Honte liep, „pefito étroite et pen pro
fand o", zooals Jacoba van Beieren zich
uitdrukte, van de Honternudc, den böven-
mond van do Schelde, tot in zee. Door
uit schuren en het vrecselijk verschijnsel
der „vallen" zijn er langzamerhand do
breed®, tot <10 deci-metcr diepe geulen van
thans in ontstaan.
De mond aan Zee van dezen zeeboezem
heette do Wulinge, welke rrni en
kaarten van 1504 6rl i;to tot zuitdwarata
van Walcheren on tot bij 1 -selc voor
komt.
Aam dien mor.il, aan de Tlaamsclso zijde,
lag weleer het eiland WuIdcd, door hc'.
water do Vloer van Grosdo en door het
Zwarte Gat van Kadzand gescheiden.
Wat nu do gremaon van Zeeland Ce-
westen Schelde, dien twistappel tuÉsehen
Holland en Vlaanderen betreft, mein vindt
dat gedeelte in de 12de cn <V 15de eeuw
aangeduid ala te liggen „tater Scald;,m et
Ileffinozea.. En in charters van do 13do
eeeuw beet. 't v. geheel Zeeland inter Bor-
ncGse et Hcdonese, HuÜanzee, He denser-
tem de Bornesse wna de korte, doeli
vroeger belangrijko, atroom tusschendeelen
van oorne «ai Putton, langs Goervlict
r 00 ,,we* »'tus8chen Maseraudc end® Hc-
drnsoo De waarschijnlijk afgetihvongen
en nooit toegepaste kcairen van 1230 zou
den gelden „tusschen „Caesant" (Kad
iand) „en de Grevoningho" (de stroom ten
T! o|V!UJ ï)ulvc'and m het tegenwoordige
Tholen). Maar later, selfs nog in de keur
va, Zeeland van 1195, vindt men do gvens-
Depalmg „tusschen Bornesso ende Hcydon-
zee Wat wa3 nu dio Heidense-?
Ci!.and Wulpen in zijn grootsten
omvang ,s gevormd door de aaneenhcch-
ting van tvveo eilanden Wulpen het Wcs-
J poesant het Oostelijke. Zij wa-
ren gestie,den tSeor een korten N.-O. en
gerichten stroom en deze was de
Heidcnzce. Deze slibde grotendeels dicht
en door afdamming van do beide uitein-
f li 13,fe oeuw> werden de twee
eilanden met elkaar tot één verenigd wat
binnen de dumrij langs do Wielinge toen
een aantal b.jdykingcn of polders bevatte
5 v10 aM>eendijking ontstane pol-
gr-/° hf' geringe overblijfsel van do
Hcidanzee bevatte heette Heidenzeepoldci-
(verg de Zwinpoldor, de Zwakeepolder,
de SchengeponSer, enz.),
Het bewijs voor een on ander geven: ten
Ute een kaart van 1514, aanwezig in net
Staalsarch'of te Brussel, waarop langs 't
Fvenz e- I'm Slroom
van T-- 'i rn kaart Van Ka<'«nd
1 i Ó0°r, Fr' v- d- Velde, waaron
langs dat overblijfsel „Heydonsee" 3de
hekonde kaart v h. Vrije v. Brrer-
Tp/n 1571 cteor Fourbroea, waarop wèl dat
taekena ln c,cn ®e-yd?riBeepo!der go-
teekend is, man.- zonder den naam.
van dL°T'1 eieD M ander °P «'P^ën
i 0 kaarten op grootcro schaal Uit
het noemen van deze Heidenzoe on ook
Iollt iWZ1ind "l3 Zaid«rcns van Zeeland
lat zoo!. r° aa," V'ktvnmehen oever
ten'tlo vtn °jï 1°°r '«konde sen-
tentle van don Baad van Mechclen van
dt i-S Ultge™aakt- Ea OP <lo kaarten lil
e luie en de ïsde eeuw, van Visschér
Smallegnnge en Heettinga is die grttdau
Men heeft gezegd, dat „Heidensoe" de
Ho^lf wavv-xn rn ge-cc,tt» do
Honte of Hiehngc. Maar de naam komt
noout anders voor dan in de genoemde
hlo d P 'D?-R Heeft l'-mond o-dt g -
hoord van plaatsen aan de Heidennc-e of
an oh-opvaart of tollon op dat water?
Men beeft misschien gedacht aan een sa-
menstelh-1.; met „zee", maar waarschijn
lijk is liet laatste deel „ee" voorafgegaan
door ne van den genitief, zoóals in Svn-
rigseee, Vernonteee, enz.
Nog onlangs schreef mr. Mcerkamo van
Embden m het Archief van het Zeeuwseh
Genootschap, dat spreker zich vergist had
in de ligging van de HeidieZee op Walgen
Op de kaart van 1555 botcekend 't woord'
Heldcnsee-poldrr. Maar een polder kan
natuurlijk niet Heidonscc, wel Hoidonsce-
polder genoemd wórden.
Spr. emdiede met de opmerking, daf
do gezamenlijke zeegaten van de Honto
ook wel de Wielingen genoemd werden.
In de 16da eeuw roeds kende man oen
wielingen en een Inner. Wielingem, ge
scheiden door de ondiepte, d9 Frmnsrlie
Pol, evenals nog tal vnn and-re ondiepten
evenwijdig aan do Vlanmsehe kilst. De
Bnliuw van de Wateren van Zeeland oefen-
do jurisdictie uit. ook over do daartusschen
gelegen vaarwaters.
De Voorzitter d»nkt- den hear Beekman
voor zijn belnngrijko bijdrage.
Ds nisuwe bruo over de ZcetcrwoudschB
Sincnl-ciracht.
De door de Maatschappij tot Exploi
tatie wan Tramwagen to Haarlem gebouw-
do brug over do Zoetorivoudsebe-Singol-
gr*ci,t:; ,r-"-.ar«ui Wij oonigeo tijd geleden
oen uitvoerige Tzaschnjving gavon, waaruit
lileek, dat dit bouwwerk aan groote solidi
teit een in h.vur sobcmlieid smaakvolle uit
voering paart, wordt a.s Dinsdag of
VI oensdag van haar 1 au toto sohutting ont
daan en voor het. verkeer geopend Deze
opening zal met geonerlei plecbtiglieid ge-
paard gaaai.
Voer het verkeer met de binnenatad van
en naar den Zoetorwoudsche-Singel zul
deze breede brug een groot gemak opleve
ren; nu reeds, dooli ook nog wanneer de
komt De" ïaaag in exploitatie
Behalve twee t.iam-baaen is er ruimte
voor voertuigen en vootgaogers. Do brug
zal aan de gemeeatc worden overgedragen.
r wordt ook to Uc-idan evenals daar bui-
ton voortgang gemaakt met de werkzaam
heden tan behoeve van de tram. Voor-c-rat
in het buitangoed „Zui dra-zicht", waar
reeds een aantal boomen zijn gevold.
Donderdag 25 Januari zal het maken van
grond- cn kunstwerken, het leggen van
sporen en bijkomendo werken woi-den nan-
oce-eed, waaronder vermoedelijk het ma
ken van con brug over het Lc-vonda-al en
ee? dnaaibrug ovor don Vket, <mz.
Ook uit het oogpunt van werkvomdraf-
'■ng is i.cjo uitveuriug zeer top to jufc!,*,.
De onteigeningsprocedure inzake het'
cafo en do drogisten zaak hook Hcogewoerd
heeft haar beoiag nog niet gekregen.
Alweer een marktkweslie.
Er heerschto hedenmorgen op de Zator-
dagsolio markt groote ontstemming onder
do marktkramers. Zooals bokond is, heeft
n - taan gold r ogol i n g gewijzigd,
welke wijziging mot Januari zou ingaan
Daarbij werd bepaald, dat d-e vaste markto
bozoekers staanplaatsen kunnon krijgen
tegen 30 cents I-ar M2., echter por half
jaar vooruit to betalen: Een «anmorkehjko
verhooging Uj vroeger, toen hot staangeld
12 canto per M2. bedroeg. De marktkoop
lieden maakten daartegen bezwaar en wil
den nog niet besluiten tot nomen van een
stand-plaats voor zes maanden, hangende
het door hen ingediend vortook tot vermin-
ctenng.
In dit geval vielen zij onder de regoling
voor kcopliedon, die slechts bij gelegenheid
komen on per dag 50 oento per M2. moei.cn
betalen.
De Direetio van hot Marktwezen deelde
hun och tor roede, dat zij gerust deze 50
cents Kanden betalen. Wanneer zij later be-
s.otan Pot een halfjaar.lijksoh abonnement
zou hun liet te veel betaalde wordon ge
restitueerd, wat ook het geval zou zijn, als
do Laail weder tot verlaging overging,
i ,on Zat®rdag had do Directeur van
hot Marktwezen, om moeite to voorkomen
toegegeven, dat do kramers, hoewel nog
geen halfjaarlijksobe standplaats nemende
slechts 30 cents per M3. betaalden
Heden wilds bij, vermoedelijk op last
ran het College van B. en W., niet voor de
tiveedo maal moderatio gobruiken. Wie nu
met 50 cents per M2. betaalde, moest, var-
trejclcen.
Er word gedelibereerd on geprotoslec-rd,
hct rAot der gosohiedenis was, dat do
aanwezigen betaalden, zij het dan ook
onder protest, cn hun koopwaren uitstal-
Man zou in don namiddag oohter no-
een vergadering houden, om voor do vof-
gendo week de houding tie bepalen.
Bij Ministcrieele besobikkiag is met
ingang van 15 Januari a.s. de ambtenaar
W. F. K. de Kievit bij de Kantongerechten
Leiden en AJpbcm, doezr overplaatoing van
de Kaetangereohton Alphon en Woorden
ntiar het Kantongei-eoht te 's-GTavonlsago,
benoemd bij het Kaïitoegoreclit ln laatst
gemeld© gemeente.
De vacature, alhier hierdoor ontstaan,
zal niet worden aangevuld. -
De navolgende personen hebben voor
den Vrijheidsbond in den Kieskring Leiden
vpor de verkiezing van Provinviale Staten
een candidatuur aanvaard
lo. Ir. H. G. Bosman alhier, 3o. H. Ph,
Jobels, te Lisso; 4o. P. S. Overwater, te
StrijanCo. Jb. Schots, alhier; lo. A. L.
Reimeringcr, alhier; 80. H. I. Planjcr, al
hier; 9o. Ir. H. Taal, te 's-Qravenhage.
Voor de plaatoen S, 5 en 10 wordt nog na
der overleg gepleegd.
De reserve officier van Gezondheid
tweede kiasso J. F. Hagen wordt met in
gang van 13 Januari in het genot gesteld
van groot verlof, en met ingang van 16 Ja
nuari a.s. is opgeroepen in werkelijkcn
dienst do reserve officier van Gezondheid
tweede klasse O. J. Honig en werkzaam
gesteld bij de Mil. Ziekeninriohting alhier.
Geslaagd zijn voor het examen in En-
gelscho Handelscorrespondentie, afgeno
men te 'e-Gravcnhage vanwege de Federa
tie van Handels- cn Kantoorbedienden
„Mercurius", de dames J. M. W. Bossc-
iaar en W. E. Lolkes de Beer en dc heer
J. G. van Ewijk, allen alhier.
De lezer zal zich vermoedelijk, nog
levendig herinneren mot wel oen enorm
sucoes destijds in het Luxortt heater
de seiieliim „De Koningin der Aarde"
word vertoond. Welnu, Joe May, de bc-
faamdfc regisseur dezer film, hèaft thans
voor iets nieuws gezorgd: ,De Indische
Graftempel een fidm, uitblinkend door
prachtig spel en schitterend door mr
scherpe beelden van kostbare tompols,
machtige paleizen en tropische tuinon. Er
hangt een sfeer van tropische geheimzin-
nmheid over het geheel. Vermeldenswaard
is vooral de aankomst vain Rowland in
Indie uit de derde acte. „De Indische Graf-
tempel zal ongetwijfeld het publtak twee
weken lang in spanning houden. Het bij-
programma is mede zeer uitgebreid, zoo
dat de bezoekers pas huiswaarts gaan om-
w- r kw.art voor twaalven I
Wie lachen wil neem, wij moeten zeg
gen wip gieren wil van het lachen, ga
naar dsCasino-bio scoop. „De Dolle
nnscs een film in G actan zorgt wel,
dat de meest verstokte zwartkijker niet
ernstig knn bliivem. Een komis-<-c twee-
aeter ..Vergpet mij niet" en een Wi'd West
Mm, met W.iliam S Hart in d- i-oofdrol
oomnleteeren hier <V-n hoofdschotel
„■oil61 I -a 0 t e r steIt het publiek in de
geleaenlieid de scnsationeele avonturen tc
aanschouwer, van den maohtig-n artist
Cl t-0 FPF osrRfce doeI van t^reo_
weeksche seriefilm is getiteld „Maeiste „it
vered" Voor de pauze gaat
Jm-Inl' "UW0,«k van cen Artiste" cl,
vervelens .Hien Avontuur in een Harem".
In de Hollandia-bloseoon is
Fnrnum de hoofdpersoon in een
spannend Wihl-WèsMraroa: „De Cnwbo!
Iwl TT'"' r„l soort fi,mE trckt geregeld
veel belangstelling en „Hollnmdia" zal dns
ook wel niet to klagen hebben. Vooral niet
to tetatTh"CrS 8'rht- 'm,f K"Id hchoeveai
ons^ad J °VeTtog^ d" hhnonce uit
3S-j.ango groonitoabamtalaar
noerni m Glwnost<»fr, kwam uil ge-
W s mèlr J'' 03 l0tl° vdhl-.en.do op
uet s,anaal, door dm trambestuurder grecvon
Jb van Urt do riol.tiag Hoogoworad
T)o Wrewlr b°ISU1S om*oraiijdoiij'k was.
wf Vta nk" veel botoekenis.
'to-Jttoa vielen y-an den ivagen on do an-
™?<h o? OVOr.,d0. f'raa1' E°11 hiiiteukaasje
voor a-o passecrendc jeiigdl
Gistomamiddag ongeveer vijf „ur kreeg
roh' Tn' dlZfjd°r' koopman
Tom ,:- U Modmws-fcraot wodör een toeval
een '?l b<wlK'-'tn kwam. bleek, dat
een der armen mi de kom was Do man L,i
jmfe peh-tiogbbyido naar het Academisch Zie-
waar hu ocnis™i;ki op-
Door dc politie Ls, in verband mot de ver-
I""1 CJ1 werktuigen Tn^L
workpha»- natuj de Haarlommeralra.al waar
van w,j reeds melding maakten, de 21-jar^s
hwCt hokond mo:
S bl«v JT t 7"a ^woosl. Gen oom do
aan dtof tol t scjh""',l'e 8»maakt (0 hebben
Van 'COrI ,n do Maria-Gijzonzieop
Do medopiH-litigon zijn bekend.
Rei. Soc. Verbond: Zondagavond te
zeven „ur, mr. P. Tideman, uit Haarlem
Doopsgezinde Gom.: Zondagmorgen te
Den uur, ds. J. Wuite.
Eglise wallonnc: Dimanche matin a 10)
heures, Mr. S. Gier. 1
teEhV!lfS wUt,her!fbe Gcm'Zond«emorgen,
te half elf, ds. C. de Meyere.
Remonstrantsch-Geref. Gem.: Zondag
morgen, to Half elf, ds. Klein, van Lochem
Ver. yan Vrijzinnige HervormdenZon-
dagm°:g™' te h^lf elf, in het Volkehuis,
prof. dr. H. H, Roessingh.
r
i i
BINNENLAND. I J
De nieuwe staangeldregeling op de Leidsclitf
markt
De samenstelling van de Commissie van Ad*
vies voor do Werkloosheidsverzekering.
Adres inzake achterstelling van de Nedcr<
landsche Metaalindustrie.
Opzegging van dienst aan achthonderd trern-
mers te Rotterdam*
BUITENLAND.
Do Franschen hebben dc bezetting van hel
Roergebied uitgebreid.
Dc bezettingsautoritoiten verklaren het bevel
(ct stopzetting der kotcrdeverantics ongeldig cn
bedreigen do ambtenaren.
De Belgische socialisten prctestceren tegen da
bezetting van hot Roergebied evenals de En-
gelsche mijnwerkersfederatic.
Duitsche separatist gearresteerd.
Nota's Inzake den toestand in hel Memel-
gebied.
De Haghespelers.
„Dc vertraagde film",
drama in 3 bedrijven van
Herman Teirlinck.
Hoo laivg is er al niet geroepen naar oen
nieuwo richÜTig in hel drama, naar iets, wat
moor karakderistiek zou weergeven do accenten
van onzen tijd? Hot wil ons voorkomen, dat dc
Vlaamsöhe auteur Teirlinck, roods in hot bezit
yan oen reputatie op literair gebied door zijn
remans, or in geslaagd is mot zijn eerste groote
toonoolwerk een nieuwen weg te betreden. Of
bot do ndeuwo weg is? Dat durven wij nog
niot zoo zander meer verklaren., maar zijn „Ver
traagde film" is in iodor geval de gebeurtenis
op tooneelgdbiod tot dusver in dit seizoen. Dez<?
Vlaming hoeft in machtigen greep neergelegd
zijn yis/ie van het 1 c* van iwt<* mensoher-kinde-
ren, diiio alkaar Lief hadden als-of er geen wet
boek bestond, met do zondigo gevolgen daarvan.*
Tc zwak eehtor voor diozc maatschappij, willen
zij zioh verdrinken met hun kindje. En wat an
dere voorhij^nelt in enkele luttele tijdsoogen-
blilkkon, de doodsstrijd dezer twee monsohcn,
ziet mon nu als een vertraagde film langzaam
aan zioh voorbij gaan. Geloid eerst door hot Gc-
Sieugon, vergozcdd door don buïligcn dwerg
Waarheid, dan door de Vergetelheid, naderen
zij den Dood in zijn-gruwelijke gestalte en
schrikken lenig. Aan elkaar vastgebonden be
vechten en bobijtcn ze elkaar in den strijd voor
het levon on wanneer zij dan nog op tijd worden
gorod het kindjo is oohter den eeuwigen
slaap ingegaan dan is alles tusschon hen
voorbij, is al het mooie uit, gaan zij uit elkaar
voor altijd, oen zoor droeve ervaring rijker.
Deze mooie vond-st wordt als hot ware in lijst
gezet tegen het volle ovonbniisendo leven en te
vens doorv.'ovcm met een maichit van symboliek,
't Geheel sterk ia modem Shakespeariaanschen
stijl. Vandaar dio iweo piassen van filosofee-
r on do agenten, feitelijk to voel gechargeerd, van
daar do rol van Zot Lowiotje, on vooral niet te
vergoten hot krachtige beeld van het wilokswijf
en voorts de apaoho mei zijn meid. Mot het ron
kende, bankende orgel, telkens op den achter
grond hoorbaar. En waar de handeling plaats
heeft op Driekoningenavond, worden ook deze
drie symbolisch ten foono&lo gebracht, met nog
zooveel andere symboliek.
Gelijk gezegd, Teirlinck heeft oen machtigen
greep gedaan. Misschien nog wait te veel litera
tuur, to weinig handeling drama is immers
handeling! misschien een ietwat te weinig
aan verklaring, waarom dozo menschon don
dood zoeken als laatste urtkomsrt, maar het
noemt niet tveg, dat „Dc vertraagde film" een
geweldigen indruk maakt, hooit en spant. Jam-
mor alleen in hot tweede bedrijf die als een
soort versterking van het verloden bedoelde
aparto schetsen. Deze storen hinderlijk als totaal
ovorbadig, halen je uit de stemming weg Zo be
dorven helaas veel van dit bedrijf.
Voor do vertolking niets dan lof. In dc corste
plaats geven van Dak-urn en Elly Reich er ten
voeten uit het ongelukkige tweetal in pracht van
nuanoeering. Dat is spelt Naast hen willen we
uit het largo program nog noemen hot wiloks
wijf van Louise Kooiman, do apaoho met zijn
tra wan! te van Kommer Kïeyn cn Sara Heyblom,
do Dood van Joh. do Meester jr., ai verviel hij
nu cn dan wat te veel in galmen on tenslotte
het Göheugon met Waarheid en do Vergetelheid
van Nel Stents, Eva Book en Louise Kooiman.
De rest paste zich over 't góheal uitstekend aan,
zoodat 'n fraai geheel werd verkregen. Niet ver
goten mag worden apart te noemen en te Toemen
do regio van den heer A. W. StcWwagen, die er
volkomen in geslaagd is om dit bij hot lezr.n wel
ietwat don indruk van onspeelbaar gevend werk
over hot vootliolrt to brengen. Alleen op enkel®
kleinigheden had nog wat moor de aandacht
kunnen vallen. Zoo b.v. op do aankleoding van
het eerste cn derde bedrijf, waar yan sneeuw a!
heal weinig tc bespeuren viel en dan: bij het
ophalen der drenkelingen waren bolden kurk
droog! Dat was toch wol tc ondervangen ge
weest. Hot stoorde eonigjwJns den gang van do
fantaisio, waarmee hot stuk moet worden ge
volgd.
Do schouwburg was vrij goed bezet. Hot werk
was een betere bezetting wel waard geweest. De
indruk was zoo sterk, dat uit zichzelf werd aan
gevoeld, dat na de ccrslo bedrijven geen ap
plaus de stemming mocht verstoren. Zelfs aan
het slot leek ons dit nog merkbaar in de wijze,
waaTöp van -de gwoto waardcerirg werd getuigd.
Achterstelling van de Nederlandsch®
metaalindustrie.
D® voorzitter en dc secretaris van do
Handelavereeniging van Metaal-Industri-
eelon hebben zich met een adres ge-wend
tot den Minister van Koloniën op verzoek
en uit naam van do and-erataa/ndo ijzoroon-
etructiewerkplaatsenNcderl. Fabriek van
Werktuigen cn Gpoorwegmateruecl gen.
Werkspoor, Amsterdam on Utrecht; D®
Vries Rofobó cn Go., Goirinchem Kon. Ne-;
den*l. Maohinefobriok v. h. E. II. Begcman,
Helmond; Werf Gusto, Fa, A. F. Smul
ders, Schiedam; F Kloc*0 en Zone^'s Werk
