tNo. 19270.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 30 December.
Vierde Blad. Anno 1922
LAND- EN TUINBOUW.
Krabbels uit Zwitserland.
VAR!*
Stalmest.
In jnijn vorig schrijven over bemesting
jdeed ik uitkomen, dat het gebruik yan
•kunstmest zeer voordeelig kan zijn; voor
al wanneer bemest wordt in hoofdzaak
öm de n<aodlige plantenvoedende stoffen aan
te brenyen en de humusvorming en de
'gtruktuurvorbetering niet in de eerste
plaats wordt beoogd. Om dit aan te too-
nen, maken wij gebruik van onderstaand
lijstje, waarin staat aangegeven hoeveel
per 1000. deelen de mest van genoemde
landbouwhuisdieren -bevat. De cijfers zijn
te beschouwen als gemiddelden uit meer
dere onderzoekingen.
Per 1000 jleelen
Paard. Rund. Schaap. Varken,
v.uitw. urine v.uitw. urine v.uitw. urine y.uitw. urin
Water
757
901
838
938
655
872
820
967
Organische stof
211
71
115
35
314
83
150
28
Stikstof
4.4
15.5
2.9
5.8
5.3
19.5
6
4.3
Posforzuui
3.5
1.7
3.1
0.1
4.1
0.7
Kali
3.5
15
1.0
14.9
1.5
22.6
2-6
8.3
Kalk
1.5
4.5
3,4
O.l
4.6
1.6
0.9
Uit dit lijstje blijkt duidelijk, dat bij de
bemesting onderscheid dient te worden ge
maakt tusschen de vaste uitwerpselen en
<de urine. Do vaste mest van alle dieren
bevat nog een groot percentage water,
rundermest op de 1000 deelen zelfs 833.
Schapenmest bevat, als de meest „droge",
pog G55 op de 1000 deelen.
Wanneer dus een vracht van 1000 Kilo
Stalmest wordt vervoerd en verwerkt, is
'daarvan gemiddeld plm. 75 pCt. water. Dc
Vrij aanzienlijke hoeveelheid or-anische
stof is de humusvormendle, welke dus als
.belangrijk dient te worden aangemerkt.
;Wgens bovenstaand lijstje bevat de vaste
rundermest per 10o0 doelen 145 deelen hu-
hausvormende stof, schapenmest 31-1 dee
pen.
Wat de zoo belangrijke stikstof betreft,
'deze komt bij den paarden-, koeien- en
schapenmest 7t meest voor in de urine. In
^den vasten mest komt zij voor in den vorm
/an eiwit en daarmee overeen komende»
,/erbindingen, in de urine in den vorm van
.Ureum, urinezuur en hippuurzuur. Deze
'en andere yormen zijn overgangsvormen
tusselien eiwit en ammoniak. De stikstof
in de urine werkt daarom ook vlugger
'dan die van den vasten mest: de urine
heeft een jagende" werking. Wanneer de
.waarde van de stalmeststikstof wordt ver
geleken met die van Chilisalpeter, dan
stelt Wayner vast, dat de urine-stikstof
ongeveer gelijkwaardig is met die van sal
peter, terwijl de stikstof in de vaste uit
werpselen bijna waardeloos is en hij kent
stalmeststikstof plm. 45 pCt. van de waar
de van salpetcrstikstof toe. Hieruit zouden
wij dus moeten afleiden, dat wij door het
uitstrooien van 100 Kilo Chilisalpeter even
veel stikstof aanbrengen als aanwezig is in
1000 Kilo urine van het paard, terwijl de
stikstof van pim. 15 Kilo Chilisalpeter on
geveer dezelfcfe mest waarde heeft als de
(van 1000 Kilo vaste paardenmest.
Uit het lijstje blijkt verder, dal het fos-
förzuur als tweede belangrijke voedings
stof van de vier bijna uitsluitend in den
vasten mest en niet in de urine voorkomt.
'Alleen de urine van het schaap bevat per
10.000 deelen 1 deel en <lie van het varken
7. deelen. Zooals liet in den vasten mest
Voorkomt, is het ten deele gemakkelijk
Voor de plantenwortels opneembaar. De
Waarde van het stalmestfosforzuur mag
vrijwel op één lijn worden gesteld met het
fosforzunr uit superfosfaat. Volgens het
Staatje bevat paardenmest op de 1000 dee
len 3.5 <feel van deze stof. Door aanwen
ding van 1000 Kilo paarde, mest wordt
De 3e December 1922 is een historische
'dag voor Zwitserland geworden.
De dag, waarop het volk van Helvetic als
feén man heeft afgeslagen den stormloop van
lit Moskou gelast.
Door verwerping van het door socialisten
en communisten ingediende.wetsvoorstel „Le
pTélèvement site la fortune'", de heffing in
ééns, met oen meerderheid van ruim zesmaal
honderdduizend stemmen, toonde do natie niet
'den weg van open of verkapte nationalisatie
opgedreven te willen worden.
En de uitslag is voorzeker niet twijfelach
tig, waar slechts 109686 Zwitsers zich vóór,
daarentegen 735894 zich tegen die heffing
verklaarden.
Waar ook in ons land, zoowel als in som
mige andere, reeds spralke is geweest van die
•heffing in ééns, als panacee voor al de kwa
len, waaraan elke staat van het zieke Europa
thans lijdt, waar te voorzien is, dat dit „uni-
vereeele geneesmiddel" nog wel meerdere
malen voorgeschreven zal worden, is een na
dere beschouwing over dc wijze, waarop de
onwillige patiënt hier er op gereageerd hoeft
misschien niet van interesse ontbloot. In
hoofdzaak kwam 't'1 wetsvoorstel op 't voe
gende neer
Van elk kapitaal van particulieren, zoowel
als van vcreenigingen, naamlooze vennoot
schappen, etc. zou van af francs 50.000 een
z^ker gedeelte, beginnende met 8 pÖt., kli'm-
mendo progressief tot 60 pCt:, ten bate van
den staat (cantons en gemoenten inbegre
pen) geconfisceerd Vrerden.
Voor de echtgenoöte zou een aftrek van
frs. 30.000, voor elk minderjarig kind frs.
10.000 geoorloofd zijn.
Ook voor het meubilair mocht een bepaald,
bedrag, in diverse gevallen verschillend, in
mindering gébracht worden, zoodat ongohuw-
den,reeds bij een, bezit vanaf pl.m. 75.000
francs, gehuwden, afhankelijk van 't aantal
kinderen, bij een bezit van af pl.m. 100.000
130.000 francs belastingplichtig wordien. In
gevolge die bepaling zouden van de 1000
Zwitsers slechts C door de heffing getroffen
worden.
Voor de groote massa, de overige 994, due
een verleidelijk voorstel.
Door verwerping van deze wet hebben de
Zwitsers dus bewezen niet alleen moreel zeer
hoog te staan, maar tevens goed! politiek en
oeconamisoh inzicht te bezitten, beseffende
Öat deze heffing slechts een tjjdeljjik en schijn-
de bodem dus met evenveel fosforuiur ver
rijkt als wanneer 25 Kilo superfosfaat van
14 pCt. wordt uitgestrooid.
De kali komt gedeeltelijk in den vasten
gedeeltelijk in den vloeibaren mest voor.
fp beide is het gemakkelijk opneembaar.
De waarde er van mag voor do bemesting
gelijk worden gesteld met die van kainiet.
1000 Kilo vaste paardenmest bevat derhal
ve evenveel kali als plm. 29 Kilo kainiet
van 12 x Ct. Vaste rundermest bevat nog
veel minder kali; het lijstje geeft aan op
1000 deelen 1 deel; schapenmest 1.5 en var-
kensmest 2.6 deel. De urine van de vier
dieren is vrij rijk aan kali, vergeleken bij
den vasten mest. Bovenaan staat c)ie van
heb schaap met 22.0 deelen op de 1000, on
deraan die van het varken met op de 1000
deelen 8.3. Voor de aanvoering van dc
kali. voorkomend in 1000 Kilo paarden-
urine zou 125 Kilo kainiet van 12 pCt.
moeten worden aangewend.
Evenals de kali komt ook de kalk in
beide mestvormen voor en is in den vas
ten zoowel al8 in den vloeibaren mest ge
makkelijk opneembaar. Toch is ook het
percentage kalk in den stalmest laag en
kan met enkele Kilo's kalkmergel even
veel van dit plantenvoedsel worden gege
ven. Warineer wij dus den kunstmest &u
men voegen, waarmee de voedingswaarde
van 1000 Kilo vaste paardenmest kan
worden vervangen, dan komen wij tot een
totaal van 15 Kilo Chilisalpeter, 25 Kilo
superfosfaat, 29 Kilo kainiot en 2 Kilo
kalkmergel. Wij behoeven, wat de waarde
betreft, niet in bijzonderheden te treden,
willen alleen nog even herhalen wat wij
in ons vorig artikel schreven. Voor.al de
mindere kosten van vervoer en verwerken
zijn zeer aanzienlijk. Wij kunnen derhalve
gerust aannemen, dat, wanneer de stal
mest om de meer genoemde nevenwerking
niet direct noodig is, de kunstmest als dc
goedkoopste sterk op den voorgrond treedt'
Zooals ik vroeger opmerkte, worden meer
dere gronden, in gebruik bij fruitteelt, ge
durende meerdere jaren uitsluitend met
kunstmest gemest, met uitstekend resul
taat. Maar ook in vele landbouwstreken
is de hulpmest de voornaamste mestbron;
iets, wat wel zeer scherp werd belicht tij
dens de oorlogsjaren, toen de kunstmest
en de grondstoffen daarvoor, niet oneer
kon worden aangevoerd. Vooral met alleen
kunstmest is op blijvend weiland veel te
bereiken. Hoofdzaak bij het gebruik is: vol
ledig mesten. J. S.
Vragen op tuinbouwgebied aan de Re
dactie onder motto Tuinbouw."
baar voordeel opleveren zou, en dat niet al
leen de z.g.n. kapibalisleo, maar 't goheele
volk in al zijn lagen gevtcelig zou getroffen
wotrdén.
Dat hier een groot volksbelang, niet slechts
het belang van een kleine minderheid op 't
6pel stond, is ten duidelijkst door de stem
ming gedemonstreerd. Ter gelegenheid der
kwestie van Zwitserland's al dan niet toe
treding tot den Volkerenbond werden 700.000
stemmen uitgebracht, een aantal zoo groot
als te varen nimmer is voorgekomen.
3 Dec. l.L is dit record nog geslagen mot
145.000 stommen, waar nÜet mindor dan
845.000 porsoncn van hun stemrecht gebruik
gemaakt hebben.
In sommigo gemeenten zijn 100 pOt., in 't
canton Freiburg 97 pCt*. der stemgerechtigden
opgekomen.
In geen enkel dor 25 bondsstaten hoeft het
voorstel een meerderheid vorwo-rven. 't Minst
ongunstig was de uitslag in 't half-canton
Stad-Bazel, waair toch slechts 27.5 pCt. dor
kiezors zich ten gunste er van uilgesproken
hebben.
Als bestemming van het door die heffing to
verkrijgen kapitaal was genoemd de instel
ling van dc ouderdoms- en invaliditcits-vcr-
ze kering.
De tegenstanders cohtor beweerden, dat hier
een adder onder 't gras versoholcu was.
Tot staving dezer opvatting werd in herin
nering ge-bracht, dat Platten, het hoofd dor
communistische Kamerfractie in do herfst-
zitting 1922 zioh als volgt heeft uitgelaten
„Er ligt in dat voorstel opgesloten een po-
grog om, doo-r Tevisie dor Grondwet, in han
den van den Staat te doen ovorgaan waar-
don, welke tot dusverre uitsluiten^ in parti
culier bezit zijn.
Het is dus een poging om in zekere mate
tot socialisatie te geraken''.
Hiertoe verwees hij speciaal naar art. 10
en 13 van het wetsvoorstel, volgens 't welk
de belastingschuldigen verplicht konden wor
den, in nature te betallen in handen van den
Staat te stellen waardepapieren, zoöwel als
huizon, landerijen, etc., en aandeelen in han
dels- of indfustriëele ondernemingen.
Met prijzenswaardige openhartigheid heeft
Platten, ten einde elk misverstand te vootr-
komen, hicTaan nog toegevoegd: „Volgens
den woordelijiken tékst bedoelt het voorstel
slechts een éénmalige heffing.
Dientengevolge zou men 't slechts moeten
beschouwen als een enkele schrede, als een
hezitsberooving, die niet herhaald zal worden
Maar, wat onze partij betreft, moeten wij
verklaren, dat, zoodra wij er de mogelijkheid
van zien, wij niet zullen aarzelen tot een
tweede, eën dorde, en zelfs tot een laatste
'heffing over to gaan".
Commentaar overbodig
Even veelzeggend is het "voorstel van Ni
cole, dèpülé soèialiste..
J^ooruiElöopeiid op hét resultaat der stem
ming van 3 Dec. en blijkbaar daarmede nog
niet voldaan, wilde hij de tweede moot reeds
-aansnijden, en heeft te dien einde voorgesteld
dat de ConscLl d'Etat in de eers'tvolgende zit
ting van don Grand^Gonscil een wetsont
werp zou indienen tot instelling écner bui
tengewone progressieve heffing op vermogens
g-nooter dan 10.000 francs.
Ongetwijfeld wilde hij zïju commiiuistische
collega's niet alle oor laten, maar hun een
vlieg afvangen.
De pers, zoowol als 't grooto publiek, zag dan
ook, voor dit keer roerend éénstemmig met don
communistisohen hoofdman, in de voorgestelde
wet niets anders dan oen bedekte poging tot
algemeene socialisatie.
De toch rewls geringe levenskans van het
wetsontwerp werd bovendien in sterke mate be
snoeid door een onliaudiigen vriendendienst.
Vlak voor de beslissende dagen brak „toeval
lig" eon typografenslaking uit, zoodat in de
moeste plaatsen geen couranten, behalve oonige
gopiüvilogieerde bladen, kondon verschijnen.
Die poging om <le pers te muilbanden, zooals
men het noemde, veroorzaakte algemeene ver
ontwaardiging, cn werd opgevat als een unfaire
daad, wolke don tegenstanders der iioffing moest
bolotton hol publiok de gowenschte voorlichting
té geven.
Door samenwerking van diverse couranten
werd hier en daar oen gecombineerd blad uit
gegeven, zoodat in dit opzicht de staking wei
nig invloed uitoefende. Destaking blook in dit
geval oen wapen", dat zioh gekeerd heeft tegen
de Land, die het voerde.
Do beroering door de indiening van hot be
wust woLsontworp verwekt, was gëwoldig. Al
lerwegen was men van oordeel, dat evontueole
aanneming or van oen ramp voor Zwitserland
zou worden. De bezwaren er tegen waren legio,
en tal van tegenstanders tradon op van een
zijde, van waar men ze niét verwacht zou heb
ben. Allereerst werd geconstateerd, dat roods
de indiening van het voorstel, de mogelijkheid
van die confiscatie, enormo schade had veroor
zaakt. Onmiddellijk na het hekond worden van
dit sooialistisch-oommunislisch streven zijn
voor honderden mfllioenen francs uit dc ban
ken golkht on naar -het buitenland gebracht,
on is de waarde van hot Zwitsorsoh geld zeer
godoprocicord.
In nog sterkere mate is dit hot geval geweest
met obligaties, aarideélen en andere z.g. waar
depapieren, wcl'ko plotseling een sterke koers
daling vertoonden. Het een en andor is begroot
op oen schade groot or dan een milliard.
Erg or nog was 't, dat or oon einde kwam aan
dc daling van den rentevoet, zoodat opnieuw het
gevaar optrad voor „duur geld", mot de nood
zakelijke consoquontio van prijsstijging over dc
goheele 'lijn. Wat zouden de govolgon dus wel
zijn, zoo de wot werd aangenomen?
,In Zwitserland heeft dc coöperatie zioh een
belangrijke plaats veroverd, waarbij te vorm ol
den valt, dat de meostc der coöperatieve ver-
cenigingcn vrij stork rood getint zijn.
En nicttomi-n word juist door die coüperaticvo
vorbruiksvcrccnigingon"levcnsvorz. maatschap
pijen cn banken front gemaakt tegen de heffing.
Zoo door de machtige Banquo Populaire Suisse,
'n lichaam mot moor dan 80.000 leden, moeren-
diocls tot do „kleine luyden" beboerend. Door
botaling van de geringe entree van 10 francs cn
geregelde stortingen van kleine bedragen is het
den moasohen mot smalle houi-zon mogelijk zich
in deze op coöperatieven grondslag gebaseerde
financioele onderneming te interossccrcn.
Voor de leden-aandeelhouders is „hun" bank
tevons de spaarbank en de gelegenheid, waar zij
hun tijdelijk beschikbaar geld in depot geven.
Dozo B. P. S., gelijk dc bank in den volks
mond genoemd wordt, aohtle hol noodzakelijk
por circulaire al haar leden Le advisecren tegen
te stemmen. Do bank wees er op, dat, hij aan
neming der wet, zij verplicht zou zijn 10 pCt.
van haar bezit aan den fiscus af te dragen.
Hiervoor zou 2,5 millioen francs uit de re
serve genomen moeten worden, hotgecn gedu
rende minstens 3 jaren oon' sterken invlood zou
uitoefoncn op de evontueclc uit te koeren divi
denden. Daling van de waarde der aandeelen
zou hiervan hot onmiddellijk gevolg zijn.
Ton einde het geleden verlies in te halen, zou
de bank, die nagenoeg uitsluitend met het
spaargeld cn de depots van haar eigen loden
werkt, bovendien gedwongen worden de daar
voor tot dusverre betaalde rente aanzienlijk tc
verlogen.
Niet alleen dc groot-kapitalisten cn degenen,
die oen belastbaar vermogen van moer dan
50 000 a 100.000 francs bezitton, maar ook allo
kleine bezitters, die na jaren sparen in het bezit
van oen oT twee aandeeltjes van 1000 francs
.waren geraakt, zouden dus verlies te boeken
hébben.
Dc gedwongen afstempeling van spaarbank
boekjes, dopötbewijzen on alle waardepapieren,
het recht, dat dc fiscus zou verkrijgen, ten allen
tijde volledige inzage te nemen van alle boeken
en bescheiden, de opheffing van het bankge
heim, zou verlammend zijn zoowol voor de nei
ging tot sparen als voor een, gezonde ontwik
keling van handel cn industrie.
Ton slotte merkt de B. P. S. op, dat do op
brengst dor heffing niot dienen zal tot delging
of amortisatie van beslaande schuld, zoodat uit
dien hoofde geen verlaging van belasting te
wachten ie.
Daarcmlogon zal, wijl na dé heffing het be
lastbaar kapitaal aanzienlijk geslonken is, het
hierdoor veroorzaakte deficit hersteld moolen
worden door vorhoogdng van reeds bestaande of
invoeren van nieuwe belastingen, zoodat in elk
geval zwaardere lasten op de schouders deT be
lastingplichtigen zullen gelegd worden.
Ook do U. S. O. (Union Suisse des
Bociétós de Corisommation) de machtigste
der Zwitsersche coöperatieve vereenigin-
gen, bekend als uitgesproken socialistisch
zoo niet communistisch, spreekt in haar
orgaan ,,La Cooperative" vrijwel op de
zelfde wijze.
Ook zij zal 10 pet. van baar bezit moeten
afstaan, niet alleen van haar mobiele
reserve, maar ook van de reserve, ge
vormd door de moor-waarde, die haar be
zittingen, gebouwen, terreinen, wagen
park, voorraden, verkregen mochten heb
ben.
Het aanzienlijk te betalen bedrag zou
onmogelijk aan de vereeniging onttrokken
kunnen worden, zonder do levensvatbaar
heid van het bedrijf op het spel te zetten.
Zoodat de mogelijkheid zou bestaan, dat
de vereeniging noodgedwongen een ge
deelte barer hiervoor genoemde vaste en
losse bezittingen aan den Staat af te dra
gen had, hetgeen storing of inkrimping
van het bedrijf zoude insluiten.
Door leden en beambten der vereeniging
is sinds 1909 "bijeen gebracht een som van
13 millioen francs voor ouderdomsverzeke-
ring en pensioen. Dit kapitaal, beheerd
door de vereeniging, wordt gerekend als
een deel barer bezittingen. Ook hiervan
zou dus de Staat een deel ópeischen.
Aangezien van de daarin gelegen onbil
lijkheid, zou dit een ramp voor de betrok
kenen zijn, wijl bij de berekening van de
uit te keeren ouderdomsrente en pen
sioenen natuurlijk met dat kapitaalver
lies geen rekening gehouden is.
Tal van onderlinge levensverzekerings
maatschappijen op coöperatieven grond
slag lieten zioh op analoge wijze tegen hun
leden-aandeelhouders uit. Ook hun oor
deel luiddetegenstemmen.
't Was te voorzien, dat op een derge
lijke wijze ook verschillende industrieele-
zoowel als landbouwondernemingen in
groote ongelegenheid zouden geraken,
evenals tal van boeren en warmoeziers, in
dc onmogelijkheid verkeerend de heffing
in baar geld te voldoen. Hj-pohheek ne
men? Maar door de kapitaalschaarschte
zal de hypotheekrente aanzienlijk stijgen.
Noodgedwongen verkoop dus alweer van
werktuigen of terrein ©f installaties.
En welke prijs zal daarvoor in die om
standigheden te maken vallen?
Teekenend is ook het geval van een dorp,
Nidwald, De weiden en boaschen dier ge
meente, geschat op een waarde van 10 mil
lioen francs, vormen het gemeenschappe
lijk -onverdeeld bezit van cenige coöpera
tieve boerenvereenigingen daar- ter
plaatse. Als het tot do heffing kwam, zou
men, ten einde het millioen aan den fis
cus te kunnen voldoen, de bosschen moeten
kappen, om met de opbrengst van het
hout te betalen.
Maar hierdoor zou een ontbossching op
groote schaal plaats grijpen, iets waardoor
's lands belang ten zeerste geschaad zou
worden.
Een zeer scherpe critiek op het wetsont
werp werd geleverd door staatsraad Musy,
hoofd van het Zwitsersohe departement
van financiën, in een tc- Genève gehouden
openbare vergadering. Spreker kwam daar
tot dé oonclusie, dat door die confiscatie
in dc eerste plaats het crediet van Zwit
serland een zware slag zou worden toege
bracht, gelijk reeds gebleken was uit de
koersdaling der fédérale leeningen, inge
treden vanaf den dag, dat het referendum
was aangevraagd. Werd het wetsontwerp
aangenomen, dan was te voorzien, cfcifc
groote kapitalen van in liet buitenland ge
vestigde Zwitsers cn van in Zwitserland ge
vestigde buitenlanders uit de banken ge-
I chfc zouden worden, rnct bestemming mar
den vreemde. Dat kapitaal zou dus niet
meer tot. steun kunnen dienen der iooh
reeds noodlijdende industrie, voornamelijk
der exportindustrie. Hierdoor zou zulk een
werkloosheid ontstaan, dat men tot de
treurige conclusie moest komen, dat er
voor een millioen Zwitsers in het va Ier
land geen plaats meer was. Ook uit sociaal
oogpunt veroordoclde do minister die hef
fing. „Een regeering, die zich zelf respec
teert, moet den moed hebben niets te be
loven, dat zij. niet. volbrengen kan. En het
is niet door plundering a-m e t li o-
d e n, nadat men het land geruïneerd
heeft, dat er van vooruitgang sprake kan
zijn." Verder wees spreker nog op de con
sequentie van het wetsontwerp, daarin ge
legen, dat niet alleen de spaarbankboekjes
en depótbewijzon, maar ook de bankbiljet
ten aan afstempeling onderworpen zou
den zijn.
En zoo bobben zich t«al van andere des
kundigen uitgelaten.
Het best en kortst is dc publieke opinie
weergegeven in twee stellingen, o. a. ge
publiceerd door het Journal do Genève"
,,Het socialistisch voorstel is in strijd
met aller belang, zoodat iedereen bereid
moet zijn het te verwerpen."
,,De verplichte betaling in natura is een
roof, welke leidt tot socialisatie der pro
ductiemiddelen. Heb voorstel strekt tot in
voering in Zwitserland van het communis
tisch regiem.
Stemt. 3 December n o o n."
En met dit advies, waarmede het volk
zich blijkens de stemming geheel vereenig-
de, was het vonnis over do heffing in eens
en onherroepelijk geveld.
Dr. KLAUS.
Genève, Dec. 1922.
lan
De vraatzucht van snoeken.
In de „Deutsche Fischerei-correspon-
denz" vindt men o. a. het volgende be
richt
In het Scliarenhof van Oerrekoldsvik
(Zweden) werd voor jaren een snoek gevan
gen, welke in zijn maag had een horloge
met ketting, door een hongelaar bij een
onvoorzichtige beweging in het water ge
slingerd en door den snoek terstond op
gehapt.
Een andere, in het Mo-meer gevangen
snoek bleek een steen van oen vuist-groot
te in zijn maag te hebben, terwijl twee vis-
sclren van pl,m. 4 pond, bemachtigd in het
Naïden-meer, ieder een theelepel bleken
naar binnen te hebben gewerkt.
Door zijn vraatzucht stort de snoek zich
op alles, wat zijn aandacht trekt.
Zoo voeren twee personen eens over het
Garnbod-meer. De een roeide, terwijl de
ander zich de voeten over boord spoelde.
Plotseling beet een snoek in een der bee-,
nen en wel zóó vast, dat de man, die don
voet oogenblikkelijk terugtrok, den visph,'
mee trok iu de boot.
Twee knapen voeren in het vorige jaar
over hetzelfde meer. De een hield de hand
in het water en werd daarin oogenblikke-
lijk door een snoek zóó gebeten, dat hij
naar een ziekenhuis moest worden over-
gebracht.
Velen zullen zeker bovenstaand bericht
schouderophalend lezen en daa/rbij onwil-?
lekeurig denken, dat de aangehaalde fei
ten, waar zij zoo ver af geschiedden, moei
lijk zijn te controleeren; maar hoe dan tti
denken over ondervermeld bericht, dat in;
verschillende Nederlandscho bladen ver
meld werd en een feit betreft, in ons eigen
land voorgevallen.
De onbezoldigde rijksveldwachter L. td
Melich, bij Roermond, die zich onlangs al
daar in het jachtveld bevond, vernam in;
do richting van de in- de buurt voorbij-
sbroomende rivier de Roer, een geluid, het
welk hem zoo vreemd voorkwam, dat hij
op nader onderzoek uitging.
Naderbij gekomen, zag hij oen aan den'
oever der rivier staanden reiger, die, den)
snavel in het water houdend, met do vleu
gels dat vreemd geluid veroorzaakte.
Terwijl in gewone gevallen de reiger bij
het naderen van een mensch schielijk de
vlucht neemt, was dit hier niet het geval.
De jachtopziener naderde den vogel, die
nog steeds den snavel onder water hield,-
en greep hem.
En wat bleek nu
Een snoek van circa vijf poind had den
vogel bij den snavel te pakken en liet dien
niet los. Blijkbaar werd do snavel door
den viseh gegrepen, toen de vogel hem in
het water stak ter bemachtiging van zijn
buit.
De jachtopziener kon vogel e»n vïsch in
handen krijgen.
Verder is gebleken, dat men in de maag
van een snoek van allerlei kan aantreffen.;
Niet alleen zijn daarin wel ©enden-knikens,
waterratten en kikvorschen aangetroffen,-
maa/r ook wel minder Verteerbare zaken,-
als stukjes blik, potscherven en dergelijke.
Ook vond de heer M. J. Boss, visclihande-
laar te Groningen, eens in het binnenste
van een snoek een groote koperen haak,-
welke de maag ireeds was gepasseerd, maar
die te groot bleek, om langs den gewonen'
weg het lichaam te verlaten.
Vérder zijn enkele malen snoeken gevan
gen, welke zulke grooto visschen van eigen
soort hadden bemachtigd, dat de staart
van den gevangene nog uit den bek van
den roover hing, terwijl het voorste ge
deelte reeds zoo goed als vca'gaan bleek
te zijn.
Met recht wordt de snoek dan ook „do
haai van het zoete water" genoemd.
De eerste Januari en zijn concurrenten.
De eerste Januari, die door Julius Caesar,
let Nieuwjaarsdag is verheven, heeft heel
wat concurrenten te strijden -goha-d Zyn ge-,
vaarlijko mededinger was do eerste Maart,
die voor het besluit van Julius Caesar reeds
als Nieuwjaarsdag werd gevierd. De oude
Christenen voelden niets voor het eerste-
Januari-feost, en lieten spoedig het jaar we
derom den eersten Maart beginnen.
De oude Christenen, en vooral de Italia
nen, gingen later den 25sten Maart (Maria
Boodschap) het jaar Het boginncn, rekende
bij Maria-jaren, hetgeen in do Middeleeuwen
in Duitsöhland op wie plaatsen, onder an
dere in Keulen, gedaan werd. Behalve
Maria-jarcn had men nog Paasoh-jaren, ter
wijl het in Italië nog cenigen tijd modo was,
het nieuwe jaar den eersten September te
laten aanvangen.
Do grootste concurrent; van den eersten
Januari is ochtcr de 25ste December, de
Kerstdag, geweest.
De groei van planten iu Electrisch lichf.
De bouwstoffen, die de plant vow haar
groei noodig heeft, ontneemt zij •voor een'
deel met behulp van haar wortels in dcu
vorm van opgeloste mineralen aan den bo
dem. Voor een gedeelte ook gob ruikt zij het
in de luoht zioh bevindende koolzuur, dat
doordc bladen langs ohemischen weg in kool
hydraten omgezet wordt, .waarvan de belang
rijkste zijn suiker cn zetmeel. De hiertoe
noodige energie leveren de lichtstralen. Toe-1
voer van koolzuur cn kunstmatige belichting
ter vermeerdering van dc opbrengst van den
■bodem zullen wel niet die be teekenis heb
ben, welke kunstmatige besmetting in hot'
bewerken van den grond vooa* den planten
groei heeftvooral niet, doordat de toepas
sing daarvan zoo moeilijk is en een omvang
rijke technische inrichting vordert. Maat
toch is het niet onmogelijk dc-ze met succes»
toe tc passen in kweokorijen voor het ver
krijgen van groenten vóór den gewonen tijd
cn tot liet doen bloeien van bepaalde, moeilijk
•bloeiende sierplanten. Dat dit ook werkelijk
het geval is met koolzuur, is herhaaldelijk ge
bleken.
„Wetensoh. Bladen" moldt, dat den laat»
Stén tijd in enkele proefstations, o.a. in do
Hoogere Tuinbouwschool te Berlijn-Dahlem,
p reef nemingen met eketrisohc belichting
hebben plaats gehad. Voornamelijk werden
daar proeven genomen met neon-Hoht, dal
toegepast word ter bevordering van den
igroei van tomaten en augurken. Het bleek
toen, dat dc opbrengst ongeveer 36 tot 50
procent vermeerderde.
Bij een nieuwe reeks prooven, die men on
langs genomen heeft bij belichting met de
half-wattlamp, bleek ook, dat zoowel de
groei aLs het bloeien en het aantal -vruchten
door de belichting toenemen. Maar ook bleek'
hierbij, en dit is hot bijzondoie van d*
verkregen resultaten dat dc lichtsterkte,
dc 'beliöhtingsduucr en de kleur van het licht
van invloed zijn. Op welko wijze is nog niet
opgehelderd.
