SPORT.
BERL1JNSCHE BR1EVEH~
LAWSON
Gaskachel
goot is ditmaal saai, vooral ia zijn bhinen-
-• eca uitzondering maakt zijn stilleven met
tlat serieus is doorgevoerd.
Graadi' van Roggen doet hier aan als de
pbiker pur sang, vertegenwoordigd als hij
is met rijn. prachtige houtsnede „Lac de
waarin do fijne nuances van de achter
schuivende borgketels, een almospheer
"den van nobele pracht,
po WespendaeX van Jcsserum do Mesquita
4 methodisch en leeg, zonder spanning, zie
cnicgen zijn prachtige houtsnede van eeu
terbok; de in stellige beeld: ing gegeven hoekig
teristieke kop met de schoon gevormde
s, ook de plastische bouw van het lichaam
mat een enkele lijn gevoelig gegeven. In de
van deri robu geeft hij, mot 6én enkele om-
"ijn, de zachte soepele huid van het beest.
- interpretatie van. hot Joodsche bruidje is
veimiiniking van de grootsche schopping van
brandt
j)e Maaier van van Urk doet van Goch op-
maar hoeveel minder gevoeld is dit li-
dat tort een verward lijnenspel werd. In
olsje mei hoornen is fijnheid en goed bc-
D. Essers is in no. 27 „Berglandschap" on-
in. zijn vlakvordecling; de houtsnede
26 Het Haantje, is straf van lijnen.
Bet dacüteit hij Graadt van Roggen staat, wat
isoh kunnen betreft, Dirk Nijlaaid.
In zijn houtsnede uit Zeeland no. 30 is een
samenstcnuming van de hooge lucht met
kale uitgestrekte sHkbanheoi, waaromheen
water spoelt. De dukdalfjes zijn fijn atrnos-
-isch. In no. 31 „Havenhoofden" zit een
me spanning; dozo houtsnede is groot en
govoeM, de constructie van de havobho af
dwingend gegeven.
Bekman is in no. 35 Kreupelen coi 36 Paard,
1 van lijnen een subtiel van uitdrukking.
In het weak van Mej. Bierema Oosting is een
-jkheid, dSe, verre van nuchter te zijn, tot
grootsch eenvoudigs kan groeien. Zio haar
Muis en Zeepaardjes.
Aart van Dobbenburg heeft hier een mooie
van een waterlelie; de kamperfoelie is rijk
weelderig van kletiT met zijn fhiweeligo
Negerboogsohutter van Ir. van Esson heeft
niing in kop en arm.
Joan Colette geeft houtsneden bestaande urt
au elkaar geplakte driehoeken.
Fcldtnuamn's Ossen zijn peuterig en onvast;
lig is een etsje no. 67 met louik genoteerde
üten.
n. In No. 124 „Pierrot" van Schelfhout
een in lijmwonking mooi samengaan van
on kop. Visser doet opdringerig in zijn
"est; men moert do hoekige lijnen er in voe-
maar niet zien. In de teekoning van een
repsworf geeft Hein sin s raak en kernachtig
naargeestige stemming. Asperslag is in zijn
"even het zwakst, hij voelt de stof niet, do
geoft hem niet op zijn best. Moulijn doet
chtig aan in zijn litho van een bergland-
p; in 95. is het volzomersche fijn gevoeld.
Ophelia is prachtig in de zwarten met een
el levendig kleurnootjo. Het werk van Ghr,
Roy behoort hij het béste van deze expositie.
zijn teekoning Vegetatie zit eon heerlijk
"pele rijn, men voelt het prachtig groeizame
dc sappige stengels en de nervigc bladereD.
109 is -een straffe teekeming van Pijpkruid
stijl in zit, die, staande vóór het kleed,
waardo in de kleur verliest. Do rauwe
reeuw, die uit vroeger werk sprak, is in haar
•galm welu «lender en meer beheorsoht ge-
don. Van dor Stok beeft een mooie inzen-
"g; sterk van lijn en zeor evenwichtig. Hob-
1 zond. enkele potjes ter opluistering. Piet er
nn Gelder grappen in lijn en kleur.
Vorder exposeeren nog met meer of minder
ilangrïjk werk. W. D. van Dam met p ent eek e-
gen, die in de verto aan Gavami doen den-
Eclith Pijpers, Walter met een drietal tee-
ringon, Schel tema, Mej. Cbr. van Dam met
hpan-sche pop pon, Bolding, Edz. Koning, niet
ib anders, Kamp, met Japansc.h gebint naakt-
jüjuur. Arnold Pijpers, Jozef Gantiê, Dirk Ko-
ïiflg on A. Lucas met goed gevonden ontworpen
'eer weekbla-d-oms)agen.
A
j Op de tentoonstelling van grafische kunst in
i«de Lakenhal" zijn. 2 werken van Kiithe Kol-
*ilz geëxposeerd, waaronder, bijna onbekend,
Kfl van haar laatste; Bij don d'ood vaai Lieb-
hwht.
Kcrkconcert.
bon muziekliefhebbers alhier slaat iets te
^achten, dat voor Holland vrijwel nieuw is. Do
loroaniging v. Vrijz. Jongeren (afd. Leiden van
V. G. J. B.), op 'welker initiatief op
!'l Dcc. ek. in de Lubbersche Kerk alhier een
^concert zal plaats hebben, lieeft gemeend
j dd concert ook het gesproken woord een
dhais te moeten geven. Dc bedoeling namelijk,
do Vereeniging met de>zo uitvoering heeft is,
hoorders eon zuiveren indruk te geven van
'•tigieuze muziek. Daarom is het programma
simpel mogelijk gohbuuen en bevat hert mu-
van. slechts tweo typisoh-roligieuzo compo
nisten: Handel cai Bach. Daarom ook zal aan
concert voorafgaan oen kort inleidend
*ooid, te spreken dloor den hoor 0. L. v. d.
(Idool, docts, te Amsioivlam), die in korte
^;ön liet karakter van go>ds>dienstige muziek,
't bijzonder die van Handel en. Baeb, hoopt
»cheisen. Ook de namen der verdere mode
lenden voorspellen veel goeds.
NIEUWE UITGAVEN'.
lamsche Reis indrukken", door Titia
^ston—Dr. C. Easton, met vele mooie af
meldingen. TJitg. W. J. Thieme en Cie.,
Zotphen.
mCleopatra". Roman van H. Rider Hag-
?ard, vertaald door W. J. A. Roldanus Jr.
'Ig- J. M. Mculenhoff. Amsterdam.
-vVapi de Walrus", door J. O. Curwood.
'tgfiv.e N.V. Joli'Mnes Muller, Amsterdam
0111 3C luisteren Moeder gaat vertel-
u door mevr. E. Kuipers van der Koogh
f;t prentjes van Jan Wiegman, Uitgave J.
^eulenhoff, Amsterdam.,
VOETBAL,
^tuursvorgadeiing van den N. V. B.
lje ,.Sn
„sportkroniek" meldt
'-tordag j.].
»tuur. B
vergaderde het N. V. B.-be-
£4 de lx^sprpokimg van het rapport, u:t-
-°ht door de N. E. C. over de vorheteri ïg
vnn de spelkwaliteit, welk rapport als bij
lage van de notulen in diruk zal verschijnen,
werdi in beginsel besloten, do korte handlei
ding van de theorie van het voetbalspol te
herzien en de eopie gereed te maken, ten
einde haar wederom te laten herdrukken bij
den aanvang van het volgende seizoen. Be
sloten werd dc vcreeniging Zwolle, welke on
danks herhaalde aanmaningen nalatig is ge
bleven in liet voldoen barer financieele ver
plichtingen, te royceren.
Naar aanleiding van een van de Vereeni-
ging de Zwaluwen ontvangen schrijven werd
besloten, op 8 April 1923 voor tegen dc Co-
rïDfchians tc spelen wedstrijden vrijstelling
te getven aan die vereenigingen, welke spe
lers voor het elftal moeten afstaan, indien
althans het verloop van het competitie-pro
gramma zulks mogelijk maakt.
Naair aanleiding van een van den Duit9chon
Voetbalbond ontvangen verzoek om een wed
strijd tegen zijn vertegenwoordigend elftal te
speloD. wordt tot inwilliging daarvan door 't
bestuur besloten, indien overeenstemming
met betrekking tot de voorwaarden kan wor
den bereikt.
Het Amsterdamse-li Elftal.
Het Amsterdamsoh Elftal dat 2en Kerstdag
te Amsterdam tegen het Antwerpsdhe elftal
zal spelen, is als volgt, sameügcsteld1
Sch indeler
(B'ïaiüw-Wit)
w. d. Kluft Lietzen
(Blauw-Wit) (Blauw-Wit)
Mazurel Hordijk De Kruyff
(Blauw-Wit) (Ajax) (Ajax)
Hamel De 'Na-luis v. Gendt v. Diemaeu Addicks
(Ajax) (BI-Wit) (De Spart.) (B.-W.) (Ajax)
Reservves Do Boer, J. Pelser, Cowton en
Delsen (alien Ajax.)
Een intern, congres van scheidsrechters.
Naar „De TeL" verneemt, zal op 21 Jan. a.s.
bij gelegenheid van den interlandwedstrijd
OostenrijkZwitserland een internationaal
congres van scheidsrechters worden gehouden
waarvan het deel is tot de oprichting te ko
men van een internati'onalee soheidisreohters-
or.ganisatie. De uitnoodigdngen zullen door
don Zwitserschen Seheidsreohtersbond wer
den veroonden.
Hoogstede naar Philips S. V.
Dc N. A. 0.-speler Hoogstede, die zioh met
terwoon te Eindhoven heeft gevestigd, heeft
zich als lid opgegeven voor P. S. V. ein zal
dus zoo spoedig mogelijk voor deze vereeni-
ging uitkomen.
SpanjeTsjecho Slowakije 3—2.
D© Zondag te Barcelona gespeelde wed
strijd tusschen Spanje en Tsjeeho SlGwakije
ie door Spaüje met 32 gewonnen.
LAWN-TENNIS.
De Australische kampioenschappen.
In de finale om het Australische tennis-
kampaeensoha. hceren-enkelspel heeft An-
dereon gewonnen van Patterson met 6—0,
3—6, 3—6, 6—3, 6—2.
WIELRENNEN.
Hollanders in het buitenland.
Op de wlnteybaan le Parijs is Zondag oen
100 K.M. wedstrijd a rAmérieaine verreden,
waarvan do uitslag luidt: 1. PersynVan de
Velde, lijd 2 uur 30 min. 37 1/5 soc., 21 pt.; 2.
Van den HoveBcitaud 10 pt; op één ronde;
3. GermainGhardon, 6 pt.; op twee ion den;
4. RobrbachVeillet, 44 pt.; 5. MoeskopsVan
Nek, 35 pt.; 6. BorbholDupuy, 30 pft.; 7. Beyl
Billard, 19 pt.; S. SpencerDe Ruyter, 16 pt.;
9. PoulainPeyrode, 13 pt.; 10. Aerts—Buysse,
J2 pt. Een merkwaardige uitslagDe 12 „groote'
koppels letten uitsluitend, op elkander en hier
van maakten de anderen gebruik om een ronde
uit te loop en.
Vorder namen Van Kempen en De Gastro
deel, met de Duitsobe ronners Bauer, Adolf
en Richard Huschke, Saidow, Hahn en Tecliimer
aan een internationalen wedstrijd oyct 200 ron
den te Berlijn. Het ros uil laat was:. 1. Van Kom-
pen (33 punten), 2. A. Huschke (29 p.) 3. Sai
dow (16 p.), 4. Bauer (11 p.), 5. Hahn (7 p.).
De Gastro weid' niet geplaatst.
BILJARTEN.
Duitschland—Nederland.
Tc Berlijn is een Biljartwedstrijd Duitschland
Nederland gehouden, waarvan het resultaat is
Put.
Brt.
H.S.
Gem.
Wiemers
408
33
128
12.36
Pönsgen
800
33
117
24.24
Rjobijns
800
51
125
15.69
Förster
602
50
95
12.04
Wiemers
800
60
123
13.33
Förster
530
59
68
8.48
Rdbijoos i
473
25
67
19.—
Pöiisgen
800
26
161
30.77
Totaal voor Nederland; 2481 Totaal voor
Duitschland 2782.
Totaal gemiddelde; PÖnsgen 26.22, Robijas
16.75, Wioiners 12.98, Förster 10.38.
KRACHTSPORT.
De Nederlandsche kampioenschappen.
Dc wedstrijden om de nationale kam
pioenschappen worstelen en gewichtheffen
zijn geëindigd. De namen der kampioenen
van de verschillende afdeelingen zijn:
Gewichtheffen: VecfcrgewichtJ. Tyman,
AmsterdamLichtgewichtA. J. Scheffer,
Haarlem; Middengewicht A.: J. VerheyeD,
s-G ra ven h ageMicïdengewioht B: J. v.
Drongelen, Js-GravenhageZwaargewicht:
A. Oord, Amsterdam.
Worstelen. Vedergewicht: W. Roels, Zaan
dam Lichtgewicht: W. O. Bmsoher, Am
sterdam Middengewicht A: H. Langedoen
's-GravenhageZwaargewicht: J, Simons,
Amsterdam.
BOKSEN.
Carpentier—Siki.
Het dagblad ,,Le Matin" heeft een beurs
beschikbaar gesteld van 300000 Francs voor
een nieuwe ontmoeting tusschen Carpen
tier en Battling Siki. De voorwaarde is,
zegt „De Tel." dat geen der beide boksers
iets van dit bedrag zal ontvangen, doch dat
dit uitsluitend ten goede komt aan geleer
den. Siki heeft reeds verklaard bereid te
zijn den wedstrijd aan te nemen, terwijl liet
waarschijnlijk is, dat ook Carpentier, die
op het oogenblik in Londen vertoeft, in
den wedstrijd zat toestemmen.
Frattini wint van Balzac.
Te Milaan heeft Frattini na 15 rondkn
op punten gewonnen van Balzac.
Berlijn, begin December.
Tooneeloorlog. De staking der Tooueel-
spolers. Een drama-uit den Boerenoorlog.
Wij ondervinden een sensatie, zoo als we er
nog geen beleefd hebbeh er is een to-oueel-
oonog uitgebroken, die met hartstochtelijke
heftighèid woedt. Wat men nooit' voor mo
gelijk had gokoa.leij, is geschied de too-
iioeIs;rc-icrsstaktn i Hunne eisohen betcellen-
de het honorarium oyer November en De
cember want alle honoraria moeten bij de
ongelooflijke Duitsche financieele verhoudin
gen iedere maand opnieuw geregeld worden
zijn door de directeuren niet geheel inge
willigd en dus hobbrn ze den arbeid neer-
ge log J.
Het is de eerste maal, d>at kunstenaars, dat
„intellcctueele arbeiders" in 't algemeen, zoo
als men tegenwoordig in Duitschland zegt,
tot een dergelijke stap besloten hebben. Daar
in ligt de buitengewone bcteekenis van deze
gebeurtenis. Stakingen van arbeiders en be
ambten zijn in Berlijn sedert de revolutie aan
■do orde van den dag. Er is geen vak, dat
niet herhaaldelijk deze bijzóndere vreugde
bosolroiren is. In dc industrie en zakenwe
reld is daardoor voortdurend voor afwisse
ling gezorgd.
Zoo juist hebben de beambten van de Ber-
lijnsohe ondorgrondschc gestaakt, zoodat dit
belangrijke verkeersmiddel stil gelogd werd
Zoo iets w.ndt de bevolking niet meer op.
Maar dat nu ook de tooneelspcers zoo
goed als de vuilnismannen, trausportarbei
ders, boekdrukkers en winkelbediende^ tot
des-zr stiijdmethodo overgaan, die bijna uit
sluitend door vaikvereenigingen wordt toe
gepast, had men toch niet verwacht. E»:t was
vr:<gc-r cok niet mogelijk geweest. SU-riïts
d© cr'oe-schrijfelijko nood van den tegcawoor-
digen tijd kou een zoo merkwaardig ver
schijnsel veroorzaken. Wie in den hoe ten strijd
gelijk heeft-, is moeilijk uit -te maken. De
schouwburgdirecteuren bcwereD, dat zij geen
koogctre gage's kunnen betalen. Ze zouden
dan, als hun instellingen nog zullen rendee-
Ten, de nu .reeds voor gewone stervelingen
onbetaalbare entréeprijzen weer moeten ver-
licogcn, eii dat zou weer tengevolge hebben,
dat het publiek, dat deze enorme kosten niet
dragen kan, de schouwburgen zou vermijden.
Dat klinkt werkelijk alleszins geloofwaardig.
De tooneelspeJors daarentegen beweren,
da-t ze niet leven kunnen, als niet het minste
honorarium vastgesteld wordt op 62000 Mark
en dat moet men helaas ook van hen geloo-
ven. Ilieibij komt nog iets. De toóneelkun-
stenaars konden zielli tot nu toe voer het
grootste" deel redden', doordat ze een aanzien
lijke neven ver dienste in het spelen voor de
film vonden.
Maar het is een publiek geheim, dat de
Duitsche fiilim-indiustrdo zieb op het oogen
blik in een moeilijke crisis bevindt. De reus
achtige kapitalen, die hier vereisoht worden,
zijn bijna niet meer bij elkaar te krijgen. Zoo
komt het, dat de tooncelspelers in dubbelen
nood geraakt zijn.
Wat echter de grootste verwondering ver
oorzaakt heeft, is het feit, dat bij deze eigen
zinnige, onberekenbare, van luimen en stem
mingen afhankelijke menschen thans over dc
heole linie de grootsoho eenheid heer.:rit.
Ieder weet, hoeveel eerzucht, concurrentie,
ijverzucht en afgunst anders in de tooncel-
woreld keerscht. Met één slag schijnt dat al
les plotseling vergeten te zijn. Zij allen zijn
docr de zorgen van den tijd aaneengesmeed,
mannen en vrouwen ja, zopals dat dik
wijls het geval is, de vrouwen zijn nog radi
caler dan de mannen. Nog voor een jaar was
aan dergelijke eenheid niet te denke^ De
groote organisatie van de tooneclspelors, de
„AlLgemeine Deutsche Bühnengenossen-
Bdhaft", was toentertijd ook reeds machtig,
maar juist de beroemdste leden van het gilde
toonden veel lust, de vaste gelederen dor
leden te verbreken.
Het genootschap heeft zioh echter steeds
sterker tot een „vakvereenigingontwikkeld,
dat beteehent, haar streven was er vooral op
gericht, de zwakkeren onder hen te bescher
men, hun dragelijke levensvoorwaarden te
verzekeren. Daardoor werden de ui%aven
van de directeuren voor de groote massa la-
ger personeel aan hun schouwburg zoo groot:
dat de eerste rangs tooneelspelers moesten
vreezen, dat er niet gen-oeg middelen zouden
overblijven, om hun rechtmatige hoogere aan
spraken te bevredigen. Er ontstond een be
weging van de „Prominenten'', zooals men
hen toentertijd noemde, die hun belangen zelf
wilden behartigen. Dc directeuren zagen deze
huiselijke twist in het genootschap mee6mud-
kmd aan. Maar hun verwachtingen werden
beschaamd. De „Prominenten" zagen spoe
dig in, dat ook zij zeil slechts dan hun in
vloed op den duur behouden konden, als ze
zioh vast aansloten bij hun collega's. Zoo vond
de nu uitgebroken tooneelsferijd de tooneel-
spolecis eensgezind, en in de vergaderingen
der stakers, die nu iederen avond tot in den
nacht gehouden worden, kon men alle be
kende koppen vinden, die het publiek anders
in de schouwburgen toejuicht.
Deze vergaderingen boden onvergetelijke
ïooneelen. Men bemerkte, dat; de kunstenaars
ook van de arbeiders geleerd hebben. Als uit
den grond getooverd was plotseling een „sta-
kingisleiding" aanwezig, die verbazingwek
kend punctueel functaOnneerde. Er werden
werkelijk uitstekende redevoeringen gehouden
met een temperament en een stemomvang,
zooals den fabrieksarbeider niet ten dienste
staat. Een van de vroolijksle cn luimigste
Berlijnsehe toonecbpelers is Oskar Sabo, een
fidele kerel, niet alleen een meester in de be
minnelijke <verta!fking van komische figuren,
maar ook in het zingen van coupletten, die
hjj liefst zelf met de viool of -de guitaar bege
leidt. En juist deze Os'..rr Sabo is de onstui
mige agitator van de staking, aan wiens lip
pen de duizenden, die de vergadering bijwo
nen, onder ademlooze stilte hangeu. n:j en
zijn kameraden in het comité zijn onverci-eid
om de uit zoo verschillende elementen be
staande menigte in bedwang te houden. Ze
vinden dagelijks nio-'re propagandamiddelen
uit. In de cinema's, de cabarets, de variété
theaters worden toespraken gehouden. Op
straat worden v' ::hriften verspreid.
Voor dc grootc schouwburgen worden wer
kelijke „stakingsposten" opgesteld, want het
heeft natuurlijk, zooals niet anders to verwach
ten was, ook aan enkele „onderkruipors", ar-
bèidswallig&n, niet ontbroken, ddo eerst door
woorden of door zacht geweld tot solidariteit
niet hun collega's gedwongen moesten worden.
Daarbij heeft hef ook aan grappige intermezzo's
niet ontbreken. Waar to on crime nsch en aan hot
work rijn, kan dat niet uitblijven. Een van de
directeuren, had een aanwijzing gegeven, dat hij
de aangekondigde „stakingsposten" door de
massieve krachten onder zijn theatorkneohts in
toom zou houden. Daarop verscheen voor zijn
schouwburg een groep van breedgeschouderde,
gespierde, sportieve tooneelspelers, werkelijke
Hercules-gestalten, tegen wie de hoeren thcaier-
knec-hts het niet durfden opnemeu.
In oon drukke-straat in West-BerUjn bevond
rich onder dc vlugschriftverspreklers ook de
hooge gestalte van den tooncclspder Wester-
meyer, die, zooals hij gewoon was, ook bij deze
gelegenheid oen monocle in het oog droog. Een
arbeider kwam voorbij en zoi ironisch: „De
nood der Monocle-tlragofsl" Daarop stak Wcs-
termeye-r kalm glimlachend zijn monocle in zijn
zak, haalde zijn bril te voorschijn, en zette die
op don neus. Het publiek, dat dicht om de
groep heenstond, laohte. „Ich mache Masko"
zei de hoor West er me ver en had het spel ge
won mi en.
Wat de staking wezenlijk ondersteunde was
het reusachtige vermogen, dat de „Bülmen-
.gonosscnschaft'' in lange jaren opgespaard
•heeft. Deze middelen alleen steklcn haar
reeds in staat, ieder, die den arbeid neerge
legd had, en behoeftig was, vóór alles dage
lijks 1000 Mark uit tc betalen. Maar afgezien
daarvan, stroomden letterlijk dagelijks nieuwe
geldsommen toe. De „Prominenten" stolden,
de een na den ander, grooto sommen ter be
schikking. Buitenlanders, die in Berlijn ver
toeven, vooral bniteniandscke kunstenaars,
droegen aanzienlijke bedragen bij. In do ge
bouwen van het genootschap zelf, in de
Keithstraat, werd een noodikouken voor hen
opgericht, >cMc anders in de kantine van liun
theater gewoon zijn le eten. En de geliefdste,
mooiste Berlijnsehe teoneelspeclsters be
schouwden het als een genoegen, hare huis
houdelijke talenten te toonen, door in te koo-
pen, te koken en te bedienen. Van alle kan
ten kwamen sympathiebetuigingen in. Zelfs
do groot© vcreenigingen van toonecLspelors
in Duitschland, Oostenrijk, in Tsjeoho-Slowa-
kije cn in Zwitserland verklaarden, dat zo
niet zouden dulden, dat.iemand, die in Ber
lijn als „onderkruiper" optrad, ooit weer in
oen schouwburg in hun land zou spelen.
Nu, de groote strijd zal wel weer bodaren..
Als deze regols in druk verschijnen, licersoht
er misschien reods weer vrede en eendracht.
Op het oogenblik spcleD in Berlijn feitelijk
alken do Staatsschouwburgen, het Opperhaus
en het Sohauspaelhaus, waarvan de mede
werkers als staatsambtenaren naar andere
normen gehonoreerd! worden en daardoor er
boter voor staan dan de kunstenaars, die am
particuliere theaters verbonden zijn.
Behalve deze hebben er nog bijzondere
voorstellingen plaats, die -dooT de stakingslei
ders naar hun beste krachten geënsceneerd
wicrden. Het pulbliek wordt echter ongedul
dig. En de directeuren Ze berekenen met
gemengde gevoelens de kolossale vorm inde-
ring van hun inkomsten, juist in don tijd
•voor Kerstmis, als Berlijn door vreemdelin
gen overstroomd wordt. Ook hunD© halsstar
righeid zal wel verslappen.
Juist do laatste weken hadden een belang
rijken bloei van het Berlijnsehe theater
wezen gebracht. Bijzonder opzien heeft
daarbij een zeldzame gebeurtenis gebaard
de eerste opvoering van eenFransch
tooneelstuk, dat in Frankrijk zelf nog nooit
gespeeld is. De auteur is Romain Rolland,
de groote Fransche strijder voor het paci-
fisisme, en zijn stuk was een drama uit den
Boerenoorlog. Het draagt den titel „Do tijd
zal komen" en is reeds twintig jaar gele
den geschreven, niet alleen ontstaat uit ver
ontwaardiging over den Engelschen inval
in de Zuid-Afrikaansche republiek, die toen
tertijd zoo heftig in Frankrijk losbarstte,
maar ook uit een opstandige, universeele
stemming, die den oorlog in het algemeen
verafschuwt. Onverbloemd worden de voor
vallen uit den strijd van de Boeren ten too-
neele gevoerd De Engelsche veldmaarschalk
die in werkelijkheid Lord Roberts heette,
heet hier Lord Clifford. We kénnen den
aanvoerder der Boeren: De Wet hier
treedt de weduwe van den gevallen com
mandant ,,de Wit" op. Haar jongste zoon
neemt, half onbewust, waak op de ver
overaars en schiet den Britschen generaal
neer. Clifford is echter van Holland's stam.
Hij is een soldaat, die zijn plicht doet. Maar
in zijn binnenste knaagt de twijfel, of dit
heele oorlogswerk geen onrecht aan de
menschheid is. De debatten, die hij met
de andere Engelsche officiea-en voert, klin
ken nu, alsof zij niet afkomstig zijn uit
dien lang geleden, Afrikaanschen veldtocht
maar in den Europeeschen oorlog, die on
middellijk achter ons ligt, met de gramo-
foon zijn opgenomen. Als de soldaten op
en regenachtigen avond om een kampvuur
zitten en over de hel van hun krijgsbestaan
morren, gelooven de Berlijnsehe toeschou
wers onze Duitsche „Feldgrauen" van 1918
te hooren.
De tweede acte eindigt met een machtig,
dichterlijk visioen. Uit een van de beruch
te concentratiekampen van de gevangen
Boeren ook dit detail ontbreekt niet
is een jonge, Italiaansche vrijheidsheld, die
met hen vocht, uitgebroken. De Engelsche
soldaat roep hem aan. Schoten vallen. Bei
den worden doodelijk gewond op het too-
neel gebracht en stervend omarmen de vij-
ainden elkaar als broeders. Zoo vergeeft ook
de stervende veldmaarschalk den knaap,
die hem doodde. „Ik kan niet meer haten"
zegt zijn moeder, die tot nu toe slechts aan
bloedige Vergelding dacht. De tijd zal ko
men, denkt. Romain Rolland, dat alle men
schen zoo denken, allen den oorlog ver-
wenschen, allen zich als broeders gevoelen.
.Werkelijk? Zal ze komen?
Dr. MAX OSBORN.
RECLAME.
De kleinste.
De zuinigste.
Grootste capaciteit.
Prijs i 33.
392
LIJST VAN ONBESTELBARE BRIEVEN
EN BRIEFKAARTEN, VAN WELKE DE
AFZENDERS ONBEKEND ZIJN.
BRIEVEN BINNENLAND
B. de Koning, Leiden, 2 stuks. LcidscK
Dagblad, Leiden 3 stuks. Geneesheev-Di-
recteur Ziekenhuis, Bakkum. J. Haal-
bertsma, Leiden. A. Hemsing Troost,;
Den Haag. Mad, R. van Houten, 's-Gra
venhage. Levers' Zeep-Maatschappij^
Vlaardingen. Mej. A. Lindhout, Leiden.
Mej. Rie p. a. Parmentier, Leiden.
Mej. H. Smit, Leiden. D. Teskc, Arnhem
L. S. P. van der Lijs, Leiden. A. Vo
gelaar, Dinteloord. Vulpen Import-Mij.,
Rotterdam. A. Winia, Den Haag.
BRIEFKAARTEN BINNENLAND
Tom Bavblatt Rijnders, (plaatsnaam on
leesbaar). D. Coebergli. Arnhem. A'.
de Jonge, Amsterdam. W. II. Juikeiy
Den Haag. Coba Laman, Katwijk. H.;
J. Lauman, Amsterdam. J. Uitenbroek,
Amsterdam.
BRIEVEN BUITENLAND.
H. Bekker, Antwerpen. Gustav Diemei
Elgersberg. Theodoor Ileck, Frankfurt
a. d. Main. Fam. Fiaversa, Genua.
BRIEFKAARTEN BUITENLAND.
H. Bekker, Antwerpen. A. Meulemani
Bonn.
Twee briefkaarten zonder adres.
F AILLISSEMENTEN.
Uitgesproken:
H. J. C. van Veggel, koopman te Leiden.
Rechter-commissarismr. C. M. de Kuyper;
curatormr. C. M. J. do Jongh.
G. L. Muijzert, koopman te Leiden. RecK
ter-commissaris: jhr. mr. H. A. Feith.
curator: mv. A. J. Romijn.
W. Moons, grossier te Noordwijk aaiï
Zee. Rechter-cominissaris: mr. E. Jellink-
haus; curator: Ti Breed veld, cand. notaris
tc Noordwijk.
G. L. Muvzcrt, kooipman, te Leiden x.-c.
jhr. mr. H. O. Feite ouir.mr. A. J. Romijn.
H. O', van Vegigel, koopman, te Leiden
r.-c.mr. C. M. do Kuyper our. mr. C. M,
J. de Jonigili.
Wilhelmus Moons, gr-ossier, te Noordwijk-
aan-Zee r.-c. mr. E. Jcllinghaus our. T.
Breed veld, oand-notaris te Noordwijk.
SCHEEPSTIJDINGEN. L
KON. NED. STB. MIJ.
NEPTUNUS 9 Dec. v. Patras te GravosS
HOLLAND AMERIKA LIJN.
DINTELDJJK 11 Dec. te Londen.
GLAMORGANSHIRE 10 Dec. te Londen.
ROTTEKD. LLOYD.
BUITENZORG 11 Dec. Scilly.
S0ERAKARTA 11 Dec. v. Hamburg U
Bremen. 1
KON. WEST-IND. MAILD.
ALMELO 11 Dec. v. Chili te Londen, f
CERES pass. 10 Dec. Dungeness.
HOLLAND OOST-AFRIKA LIJN. - 1
ALUDP.A uitr. pass. 9 Dec. Ouessant.
MARKEN 8 Dec. v. Lorenio Marqué»
naar Beira. i
HOLLAND ZUID-AFRIKA LIJN.
SPRINGFONTEIN 8 Dec. v. Antwerpe»
tj Hamburg
STV. MIJ. OCEAAN.
LYCA ON 9 Dec. v. Batavia n. Amsterdam»
ADMIRAAL DE RUIJTBR pass. 10 De«,
Kopernik.
ALBLASSERDAM 10 Dec. v. Cardiff ta
Rouaan.
BATAVIER VI 10 Dec. v. Rotterdam te
Hamburg i
B vW. III 10 Dec. v. Newport te Ply-?
mouth. u>.
BRITSUAi pass. 11 Dec. Dungeness.
DERINDJE pass. 10 Dec. Sagres.
DUBHE 9 Dec. v. Newport te B.-Ayres.
KRALINGEN 11 Dec. v. Gent te Swansea,
LEONORA 11 Dec. v. Dunston n. Ergar-
teria.
LIMBURG 10 Dec. v. Pernambuco to
St. Vincent.
MERAK 10 Dee. v. Vigo n. Cadix.
SASSENHEIM pass. 11 Dec. Ouessant,
SLAT HONINGEN 9 Dec. v. Lissabon u.
Rotterdam.
n AT.TO 9 Dec. v. Port Talbot ta Anti
werpen.
THEAN0 pass. 10. Dec. Lisard.
VLIELAND 11 Dec. ta St.-Vincent.
WAALHAVEN 9. Dec. v. Madera te Tene»
riffe P
WASSENAAR 9 Dec. v. Bilbao n. New
port
WjTTE ZEE 10 Dec. v. Gent te New»
castle.
ZWARTE ZEE 11 Dec. v. Algiers uaaS
Rottterdam,
