moefc, fl!
'AGENDA VAN DE WEEK.
SPORT.
KOMST EN LETTEREN.
ÜST ONZE STAATSMACHINE.
i^0gggB«g£!
~P> Donderdag. ",J""'
'Aoadcmio-geKouw (klein-auditorium) We
tenschappelijke voordracht vanwege de Ver.
|ot vestiging vatt Brjz. Leerstoelen. 8 uur.
„Do Graahbeutrs''Openbare vergadering
bespreking Pensioenwet. 8 uur.
Elisabethahof Medisch. Consultatiebinreau
ifcor Alcoholisme. 8 uur»
„Jeruël"Meisjesver. Nuttige handwer
ken. 7 uiu*.
Stadszaaï: Uitvoering Chr. z^ogver. „Ei
$jiimo." 8 «ur, Jj-J i_j_i i\
Vrijdag, •^■n-rr-rrs^-
„Nathanaël" Lozing voor den Kei. Cbr.
Vrouwenbond. 8 uur.
Schouwburg: Het Ned. Tooneel. Dir. 57.
Royaards. „Sara Burgerhart",. 8 uur»
Dagelijks
Stadszaaï: Vrijdag, Zaterdag en bondag
Revue van Henri ter Hall. 8 uur»
RECLAME.
VOEDZAAM
HEERLUK
VQCRQEELIG
9106
- A
r D© avond-, nacht- en Zondagidlensï der
npotheken wordt van 13 tot en met 19 Nov.
waargenomen door de apotheek van den heer
H. J. M. Proot, Maarsmanssteeg 17, tel. 4-35.
Do apotheek van „Hulp der Menschheid",
Oade-Vest is altijd geopend; doch alleen voor
leden van datj Ziekenfonds.
Het verliessaldo bleef beperkt tot f 1151.
Aangesloten waren 240 afdeelmgen met
6352 deelnemers en 9860 verankerden. Er
kwamen 702 ongevallen voor onder uitwo
nend personeel. Uitgekeerd werd aan
Icon f 14,219, geneeskundige behandeling
f 13,139. Minder dan acht dagen waren on
geschikt 164 per sneu, van 8—13 dagen 216,
.van 14 dagen—4 weken 193, van 4 weken
6 maanden 125 en langer dan 6 maanden
4 personen.
De premie bedroeg f 1 per f 100 jaarloon.
rAan uitkeeringem werd besteed 46 pet. der
pTemiën, aan salarissen 12% pet., aan her
verzekering 26 pet., aan provisie 11 pet.,
aan inspeertiekosten 1% pet., aan kantoor-
huur 1 pet.
UIT NED. OOST-INDIE.
Houlveslers.
Naar J&neAa" verneemt, is aan den Minister
van Kokraden verzocht, de uitzending van hout
vesters tot «trio ten hoogst o vier per jaar to
beperken en goen studie-toelagen, waarbij
ficherpcro selectie gewonscht is, meer besohik-
baar to etoTl'en.
BILJARTEN-
Om het wereldkampioenschap. j|>
Do uitslagen van Dinsdag zijn t
pnt. brt. gem. 1 h. s.
Hoppe 500 9 55.55 J34
Horemang J77, 9 ;.j 19.06 i 70
Cochrari 500 i 15 33.33 140
Hagenïagher 371 15 24.73 1.78
SCHAKEN. o k~t<
I I Een Leidscbo competitie.
Gisteravond werd in „In den Vergulden
Turk" de jaarvergadering gehouden van
het Leidsch Schaakgenootschap. Wegens
bedanken van den voorzitter, dr. A. v.
Rhijn werd de vergadering goledd door den
vice-voorz. ds. C. J. Rijnenberg. Deze
bracht in welgekozen bewoordingen hulde
en dank aan dr. v. Rhijn voor alles wat
deze in het algemeen voor het schaakle
ven in Nederland on in het bijzonder voor
het Genootschap had verricht. Op zijn
voorstel werd dr. van Rhijn met alge-
meene stemmen tot eerelid der vereenï-
ging benoemd.
De secretaris bracht hierna het jaarver
slag uit. De belangrijkste gebeurtenissen
voor het schaakleven in het afgeloopen
jaar werden hierin op uitnemende wijze
gememoreerd en het bleek, dat in de club
een opgewekt leven en een. prettige geest
heers cht..
Daarna gaf de penningmeester een over
zie! van den toestand der financiën. Do
commissie, belast met het nazien der re
kening en verantwoording keurde deze
goed.
Bij de nu volgende bestuursverkiezing
werden de 3 aftredende leden herkozen en
als nieuwe leden gekozen de heeren Van
Go-r en Van Hasselt, zoodat het bestuur
thans als volgt is samengesteldvoorz.
ds. C. J. Rijnenberg; vice-voorz.: W. K. v.
Hasselt; sear.: Th. J. de Bruin; penxi.:
G. Bosscha^ comm. v. materiaal: C, J.
y. Goor.
Voorts werd besloten een commissie te
benoemen, die zich in verbinding zal stel
len met de verschillende schaakclubs hier
ter stede, ten einde door samenwerking te
komen tot het organiseeren van wedstrij
den om het kampioenschap van Leiden le
en 2o klasse, zoo nocdig ook 3e kl. De
bedoeling is, dat alle schakers van Leiden
en omstreken, al of niet bij een club aan
gesloten, aan deze wedstrijden kunnen
deelnemen.
Ten slotte kunnen wij nog mededeelen,
dat liet Leidsch Schaakgenootschap met
een tiental medespeelfc in de competitie
wedstrijden voor Zuid-Holland in de 2e
klasse. In deze groep zijn geplaatst 2 clubs
uit Den Haag, 1 club uit Delft en 1 uit
Rotterdam. Vermoodelijk wordt a.s. Dins
dag 21 November te Leiden gespeeld tus-
schen het 2e tiental van de Nieuwe Rqtt.
Schaakvereeniging en het Leidsch Schaak
genootschap. 0
Nader vernemen we, dat ook de Leid
sch© Volksschaakclub en het schaakgezel
schap Palamedes in combinatie aan boven
genoemde competitiewedstrijden zullen
deelnemen met een tiental in do 3e klasse.
Reeds heden (Donderdag)avond zullen ge
noemde clubs in Den Haag den strijd aaiv
binden tegen do Haagsche Arbeiders-
Boh aakclub.
i! VOETBAL.
Het Zwitsersclio Elftal.
Ostcrwahfer, die als linkshalf in hel Zwitser-
fcoho elftal was gekozen, zal tengevolge van mis-
Jtandel'mg Zondag j.l. na afloop van den wed
strijd to Bazel, niet in «taai zijn om tegen Ne
derland uit to kamen. Hij zal waarschijnlijk door
-JFaesster worden vervangen.
Omtrent do dofinitiovc bezetting van de spil-
jplaais in bet Zwitsersche elftal is -de beslis
sing uitgesteld tot Zaterdag a.s. Hiervoor ko
men Mayor (Momtrcux) of Schmiodliti in aan-
morïring.
Ook is nog niet uitgemaakt wio do linhslrin-
nonplaats zal innemen, Sclimid (St. Gahcn) of
Abegglon Jr. (Lausanne). Dit wordt eveneens
.Zaterdag a.s. beslist.
De beschuldiging van Meerum Terv/ogt-
Naar „Do Tel." verneemt heeft do N. V. B.
in verband mc-t de beschuldiging van den heer
H. A. Moe rum Terwogt nopens den wedstrijd
SpartaH. V. V. con commissie van onderzoek
ingesteld. Het bondsbestuur acht do beschuldi
ging ook al staat zij op een wedstrijd van zoo
Jang geledon, zoor onistig.
Wij vragen ons in ernst af wat men hiermede
idenkt te bereiken: Moet de Hooge Regeering uit
do Van der Spiegelstraat nu mot allo geweld
weer oen gok figuur slaan
BOKSEN. M|S]"
Breitcnsfraier wint van Holtkamp.
In den Dierentuin to Den Haag hadden giste
ren bokswedstrijden plaats, waarbij als hoofd
partij oon ontmoeting tussdhon Brcitenstrater en
Daan Holtkamp. Do Duitsohor won in do tweede
rondo door knook out. Do andere beroepspartij
tussohen Do Jager en don Duitsohcr Grimm
word dootr den Holander op punten gewonnen.
Amsterdamse lie kunstsubsidies.
B. en Ww van Amsterdam stellen voor aan
de volgende gezelschappen subsidies le
geven tot volgend maximum:
K.V- Het Nederlandsch Tooneel f 45,000;
N. V- Tooneelvereeniging f25,000; N. V.
Het Schouwtooneel f25,000; N. V» Comoo-
dia f20,000; N. V. De Hagkespelers f5000;
N. V. Het Hofstadtooneel f 50000; Mij.
Apollo f2000; N. V. Schouwburgmaatscöap-
pij f 00,000.
Voorts worden nog vele subsidies voor
gesteld voor vele oratorium-vereenigingen
etc. en ten slotte stellen B. en W. voor,
een crediet van f 15,000 te hunner beschik
king te stellen, om daaruit brj buitengewone
gelegenheden op kunstgebied een subsidie
te kunnen toestaan.
De Nationale Opera.
Men meldt uit Rotterdam aan het „Vad.2
De personeelleiders der Nationale Opera
hebben in Den Haag vergaderd en besloten
het faillissement uit te Jokken, zelfs al zou
door een derde het bedrag, waarvoor
thans faillis-seamnit is aangevraagd, wor
den betaald. Men wil trachten een *nieuwe
naamloozo vennootschap op te richten,
waarvan het verlies gedurende 21 weken
is begroot op f 222.000, daar men «op sub
sidie het eerste jaar niet rekent. De nieu
we vennootschap zou dan trachten décors,,
rcquisïeten en muziekinstrumenten van
den curator te koopen.
Veïsiag der Algemeene Eekenkamer 1921.
II.
Verleden week hebben wij de opmerkin-
ken gevolgd omtrent een drietal punten:
Crisiszaken, Staatsmijnen, Schadevergoe
dingen, enz. Wat er nog rest zijn betrekke
lijk „gemengde berichten"; maar er zou
wel een algemeen hoofd voor te bedenken
zijn, dat echter niet heel vriendelijk zou
klinken. Misschien zou „Stuurloosheid" er
door kunnen en tamelijk vergoelijkend zijn.
Wij volgen maar onze aanteekeningen.
De A. R. drong aan op een algemeene re
geling voor overwerk. Hoewel de Minister
van Binnenlandsche Zaken bezwaar maak
te, kwam er toch een regeling tot stand,
maar alleen voor bureau-ambtenaren. Over
werk, ontstaan door tijdelijke drukte in
"do gewone werkzaamheden, zal niet meer
extra beloond worden en de belooning voor
buitengewoon werk zal alleen plaat-s hebben
als er geld voor op de begrooting is uitge
trokken. Nu, daarin kan worden voorzien..
Bij deii bouw van post- en telegraafkan
toren werd aan tijdelijke'en vaste ambte
naren bij den dienst van Landsgebouwen
voor overwerk van f 2 tot f 3,15 per uur
genomen. De A. R. maakte aanmerking.
De Rijksbouwmeester rapporteerde, dat het
in particuliere bedrijven ook zoo ging. De
A. R. wees ér op, dat Rijksambtenaren m
zulke gevallen in "andere conditie zijn dan
particuliere opzichters en dat in elk geval
de Minister en niet de Rijksbouwmeester
voor overwerk een regeling had te maken.
Ten aanzien van den aankoop van eenige
pcrceelen voor opslagplaats voor telegraaf-
en telefoonkabels maakte de A. R. de op
merking, dat de pcrceelen in bort waren ge
bracht voor f 130,500; het bod was vóór en
na verhoogd met f 144,500 en daarna wa
ren zij voor nog f 45,000 meer afgemijnd
door het Rijk, dus voor f .320.000. De A. R.
vreesde, dat het geen geheim was geble
ven, dat het Rijk tot de gegadigden be
hoorde. De Minister antwoordde, dat er
van schending van een geheim geen sprake
was. Ons dunkt, dat er nog een derde mo
gelijkheid bestaat.
Zaken doen gaat aan de Ministeries soms
wat eigenaardig. De Minister van Water
staat zou in Duitschland een droogdok koo
pen. Hij kocht daarvoor, al voer dat de
koop gesloten was, een wissel van 700,000
Mark tegen f 17,60 (het was in Juni 1919).
Later werd de koop gesloten tegen Neder
landsch geld en de wissel bleef liggen. Hij
raakte verzeild tusschen de papieren van
een ambtenaar, die ziek werd en overleed,
en ongeveer twee jaar later kwam de wis
sel toevallig voor den dag. Daar in die twee
jaar de Mark ontzettend gedaald was leed
het Rijk groote schade. Nu wou de Minis
ter den wissel maar bewaren, totdat de
Mark weer beter genoteerd stond. De A.
R. vond het beter, dat de Minister er maar
wat anders voor kocht in Duitschland; zij
gaf als haar meening te kenneD, dat' de
Minister voor het verlies een post op de
Waterstaatsbegrooting moest brengen.;
maar daar hoorde de A. R. niets van. Den
kelijk had de Minister er niet veel zin in
om de slordigheid te bekennen.
Een brutaal stukje?. Het Rijksbureau
voor de distributie van graan en meal Lad
een. auto. Na de opheffing van het Bureau
hield de Minister van L., N. en H. de auto
voor eigen gebruik: het ding zou tooh bij
verkoop niet veel opbrengen; andere Mi
nisters maakten er ook wel gebruik van;
en voor reizen buiten.de gemeente was een
auto heel gerieflijk.
De A. R. dacht er anders over; de argu
menten van den Minister wogen heel licht;
by verkoop kan de chauffeur, die f 1950
pei jaar verdiende, vervallen, en diens wo
ning. waarvoor hij 15 pCt. van zijn weddrt
betaalde, zou vrij komeu. De Minister voel
de voor dit alles niets en het loon van
den chauffeur was bij de begrooting toege
staan en dat hinderde dus niets(!). Do Mi
nister van Financiën was het met da A. R.
eens, maar deze wist niet, hoe het zaakje
is afgeloopen.
Nog iets. Op "3 Oct. 1918 werd een com
missaris-generaal voor de landbouw-produc-
tio bij het Dep. van L., N. en H. benoemd
op £1000 in do maand. In Februari 1921
meende de A. R., dat die ambtenaar na wel
gemist kon worden. Antwoord: o, neen,
deze ambtenaar adviseerde in zake van
ontginning van woeste' gronden en hij had
nog ander werk. De man bleef met f 12,0Ü()
traktement per jaar.
De Ministers deden ook in ansjovis of
hadden daarin kunnen doen. In 19201 werd
ter wille van ansjovis-visschers de heële
vangst door het Rijk aangekocht voor pl.m.
f250,000. Later zou dat terugkomen, als
de ansjovis verkocht werden. Maart in 1921
gaf het Rijk wèer voorschotten tot een be
drag van f 332,50O4 hoewel er nog niets
verkocht was. Wanneer verkoopt gy eens?
vroeg de A. R. „Nog niet," antwoordde de
Minister van Arbeid, „want als wy
oiizw ansjovis op de markt brengen, daalt
,de pry3 en hebban de houders van ansjo
vis nadeel; als Duitschland maar ansjovis
beliefde!"
En de Minister van E., N. en H. voegde
er bij: „Wij hebben de visschers gehol
pen, maar den handelaars in ansjovis geen
hulp geboden; nu moeten wij niet met die
handelaars concurreeren. Misschien i3 die
massa ansjovis nog niet verkocht.
Over enkele traktementen zou veel te
zeggen zijn; wjj kunnen slechts aanstippen.
Er sterft een Karnerbewaarder-coneierge,
maxi mum-wedde f2000. Nu bevordert men
een bode van max. f1700 tot concierge,
max. f2000 en een anderen bode tot Ka-
roerbewaarder max. f2800. De max. jaar
wedden van f2000 -f- f1700 zijn dus op
gegroeid van f2000 -f f2800, dat is een
max. schadepost van f1100 en wat vroe
ger één persoSn deed, doen nu twee.
Een reserve-luitenant van de cavalerie
was ongeveer drie jaar voor dienstzaken
to Parijs. Hij kreeg zijn wettelijk vastge
steld traktement; bovendien f12,635.68 we
gens kosten, gevallen op zijn verblyf te
Parijs; voorts f30 per maand, omdat bij
gedetacheerd was bij de luchtvaartafdeeling
en f25 per dag voor het uitoefenen van
vliegdiensten. De A. R. vond het nogal
bar, de Minister vati Oorlog hoogst ver
klaarbaar.
Twee ingenieurs der telegrafie reisden
voor dienstzaken naar Zweden; hun vergoe
ding kwam neer op f52 per persoon en
per etmaal, wat de A. R. nog al hoog vond.
Een van hen was ook al eens naar Ant
werpen en Parijs geweest en had vergoed
gekregen f 36 per etmaal. De A. R. zei,
dat dit f20 meer was dan het reisbesluit
bepaalde. Toen antwoordde do Minister, dat
do man eerst f48 had gevraagd en dat-
dus f 36 nog een koopje was.
Een arbeider uit Oss had ten onrechte
in 8% maand f 509.70 loon ontvangen. Hij
zou dat in termijnen terug betalen, maar
verliet den Rijksdienst, toen hij nog
f442.29 schuldig was. De Minister van L.,
N. en H. deelde mee, dat dit bedrag ge
stort was. Maar later bleek, dat aan den
betaalmeester to 'a-Heatogenbosoh een Ver
goeding van dat bedrag waa toegekend uit
het Hoofdstuk onvoorziene uitgaven. Het
bleek de som te zijn, die de Betaalmeester
in zijn eigen kas had gestort „wegens door
den arbeider van den Rijkskenrdngsdiensfc
te Oss (N.-B.) ten onrechte genoten loon."
In het dagelijks leven noemt men dit
knoeierij.
Bij het Departement van Landbouw kwa
men vaak eigenaardige feiten voor. De di
recteur van een prov. kantoor voor vee
voeder had f 250 per maand. Later werd hij
aangewezen als liquidateur van het kan
toon tegen f 125 per maand, roaar bleef nog
6% maand f 250 trekken. Het -teveel dien
de terugbetaald te worden, maai' de Minis
ter wist raad. Plotseling kwam een Kon.
Besl. dat het traktement gelijk was geble
ven dus eerst ve<rlaagd en toen weer veor-
hoogd. En toen hij later ten onrechte nog
eens dubbel traktement ontving, bewerkte
de Minister weer een Kon. Besl., waardoor
terugstorting onnoodig werd.
Nog één geval. Een Departementsamb
tenaar, die f 1300 traktement had, kreeg
eervol ontslag met toekenning van een
wachtgeld van één derde van zijn salaris.
Maar toen werd hij schrijver bij hetzelfde
Departement als tijdelijk beambte. Hij
werd per vel betaald en had in 8 maanden
al ruim f 3150 verdiend. Toen vroeg de A.
R. of ei- geen reden was om het wachtgeld
in te trekken. Neen, zei de Minister, maaa*
wij zullen zorgen, dat hij niet meer dan
f 2CO per maand verdient. Hij was toch nog
beter af dan toen hij in vasten dienst was.
Onnoodige uitgaven. Een
hoofdingeaneur-directeuF van 'e Rijks Wa
terstaat nam voor Rijksrekening een abon
nement op de „Staatscourant", met do
bijvoegsels en de Handelingen dei* Sfcaten-
Generaal met bijlagen a f 110. Hem werd
gelast met do „Staatscourant" a. f25 te
vreden te zijn.
Voor een Rijkskweekschool voor Vroed
vrouwen warden vier groote deelen ..Aan
teekeningen betreffende behandelde pxw-
tiënten" in leer gebonden mot verguld k
f26 per deeil. Do A. R. vroeg of het niet
wat minder kon.
Voor de installatie van de feestverlich
ting aan het ^Ministerie van L., N. en H.
werd f7225 gevorderd en eerst f250, later
f 175 voor het plaatsen en wegnemen bij en
na feestelijk© gelegenheden.
Voor het ophangen en afnemen van do
feestverlichting aan Buitenlandsche Zaken
werd f 1450 in rekening gebracht. Do A.
R. vond dit te Itrae en do Bezuiniging3-
inspectie ook. Maar aan de wenschon van
de Bezuinigingsinspoctie kon do Minister
niet voldoen; hij zou echter wel eens pro-
beeren of er op andere wijze iets bezuinigd
kon worden:
In Mei 1920 wetrd examen afgenomen
voor do betrekking van opvoedend ambte
naar hij hot Rijkstucht- en opvoedings
wezen 120 deelnemers, kosten f 9GG0. Die
hooge kosten waren het gevolg van rois-
en verblijfkcGten en vergoeding voor loon
verlies on tijdverzuim van sommige lïef-
«hobbers Enkdien werden ten tweeden male
opgeroepen, dat kostte f 1200, ©n er was
rog f 1200 noodïg voor verschillende benoo-
digdheden. Ook te Amsterdam en te
's-Gravenhag© was nog een dergelijk exar
mon gehouden. All© kosten samen belie
pen f 15,000.
Do Central© Commissi© van georgani
seerd overleg in ambtenaai'saaken had
voor drie bijeenkomsten 69 riem foli'opo-
pïer ncodig, doordat alle leden en plaats
vervangend© leden een afschrift wensoh-
ten te hebben van de notulen, die convoca
ties, do ingezonden stukken en de adv i ozon
aan de Regeering. De A. R. vroeg of het
niet wat minder ken.
Een aantal Nederlanders, die per ,,Linge-
stroom" uit Rusland aankwamen, werden 14
dagen lang te Amsterdam ia hotels gehuis
vest tegen- f 8 per dag. Voor de twee kinde
ren van één van hen werd in één kwartaal
'f675 betaald wegens verblijf in ean kost
school en de vluchtelingen werden in de ge
legenheid gesteld om hun soms waardelooze
roebels bij het Rijk in te wisselen.
Aan een der Ryks H. B. S. werd op Rijks
kosten ce*i sportdag en sportfeest gehouden,
dat de A. R. niet ooodig vend.
Aan de gemeente Amersfoort werd
f600.000 en aan Monster f28.000 te veel
verstrekt voor woningbouw. Die gemeenten
gaven het geld wel terug en betaalden 5
pCt rente, maar anderen gemeenten is wel
licht intusscheii voorschot geweigerd.
In een post- en telegraafkantoor werden
geplaatst: een bureau van f445, schrijfles
senaars van f310 m loketlessenaar3 vaa
1285 het stuk.
Aan een ambtenaar by het Hoofdbestuur
van P. T. en T. werd f25 en f45 uitbetaald
voor bet ontwerp van ecu bordje „Telefoon"
en van een bordje „Hondea en rijwielen
worden niet toegelaten."
Voor het nieuwe gebouw der Toptografi-
scho Inrichting in Den Haag was voor twee
kamers f12000 noodig voor wand betimme
ring; voor die kamers werd aangeschaft: één
bureau-mmistre van f 620, een bijzettafel
van f101, oen boekenmolen van f23.50 en
een bureaustoel van f175. Da Minister zei,
dat de betinlmering in overeenstemming
moest zijn met het gebouw en de meubelen
met de betimmering.
De viering van het 60-jarig bestaan van
de kweekschool voor vroedvrouwen te Am
sterdam had f1700 gekost.
Duur was ook de installatie vaa den Ver
zekeringsraad te Arnhem. Een begrooting
was ingediend van 116 800, maar later werd
die verminderd tot f12.900. Maai' toen moes
ten in 't volgend jaaf nog meubelen aange
schaft worden bovsi deze begreoting. Die
nam mesf eerst zoogenaamd jn huur om ze
hét volgende jaar te betalen met 6 pCt.
rente. Voor elk der Kamers van Voorzitter
en ledeü was aangeschaft: een bureau van
f360; een bureaustoe} van f105; vier stoe
len a f30; oen armstoel van f75; een kast
van f375; verder voor de raadzaal1 een t^iel
van f210, 7 armstoelen samen f945 en een
voorzitterstoed van f160. Verder werd aan
karpotten noa f1494.70 betaald.
Er ia uit het verslag nog voel meer te
halen, dat als bewijs kan gelden voor de
zorglooze lichtvaardigheid, waarmee Rijks-
geld wordt behandeld, eo voor de goede
zorgen va» de A. R., die echter alleen maar
fouten ka» aanwijzen, v L J-J
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Commissie van Herstel heeft het oa*
derzoek van de Duitsche voorstellen t
staakt, in verband met hefc aftreden van de
regeering-Wirth.
Sir John Bradbury is naari Londen ve
trokken,. om met zijn regeering overleg ta
plegen.
Op do Dv.itsche voorstellen zal het aftre
den der Duitsche regeering overigens geen
invloed hebben, men zie ook onder Duifsct;
land,
De toestand in hefc Nabye "Oo3tsn is nog
altijd ongewijzigd. Refet pasja heeft in een
nieuwe nota aan de geallieerden er op ge-
wezen, dat de Kemalisten thans de ta3k van
het handhaven van rust en orde op zich heb-
ten genomen, zoodafc banger blrjven der ge
allieerden overbodig is. Hy voegt er aan toe
een regeling te hebben getroffen voer de
bescherming der rechten der vreemdelingen
ook zonder de capitulaties.
Refet pasja heeft verder aan generaal
Harington de verzekering gegeven, dat de
Engekscho troepm in Tsjanak van de Turk-
sc-lio gendarmerie geen. hinder meer, zullen
ondervinden.
De Servische en Bulgaarsche missiën zija
to Lausanne gearriveerd voor de conferentie
Tevens zij» er ook drie Egyptonaren aange
komen, maar als hoedanig is nog onbekend.
Gistermiddag heeft Poincaré hrfc Kngelsche
memorandum overwogen. Havas meent te
weten, dat de inzichten, in het memorandum
ontwikkeld, nagenoeg met de inzichten van
de Fransche regiering overeenstemmen, waar
van de basis de geallieerde overeenkomst
van 23 September 1922 is.
Des, avonds Bog heeft Poincaré naar Lou
den geeoind, dat hij in het memorandum
niets zag, dat een bezwaar zou kunnen vor
men tegen een overeenkomst nopit-is de be-
giuselen, die de Engelsche, Fransche en Ita-
liaansc-he delegaties te Lausanne zullen toe
passen.
Poir.caré zal vermoedelijk op 29 Novem
ber de openingsvergadering bijwonen, inaaï
er niet het woord voeren.
In zij» onderhoud met Ismet pasja heeft
Poincaré in naam der geallieerden veront
schuldigingen aangeboden voor het uitstel
der coniereutie. Ismet pasja billykte volko
men de redenen van dit uitstel, maar veea
op de bezwaren van een nieuw uitstel
DUITSCHLAND.
Gisteren hebben de verschillende partij
leiders besprekingen met Rijkspresident
Ebert gehad. Verschenen waren voor da
socialisten Muller, Wels en Dittmann, ve^
der Rijlcsdagpresidont Loebevoor hefc
Gentium de volksvertegenwoordigers Mars
en Spahn; voor de Reiersche Volkspartij
dr. Leicht; voor de Democraten "Petersen
en Koeh; voor de Duitsche Volkspartij
Stresemann.
Tot een besluit is men niet kunnen kó«
men. Uit alles blijkt, dat Ebert wil be
proeven een. kabinet va,n deskundigen te
vormen en zijn medewerkers vooral zal
trachten to fcoeken op het ge-bied van
economie. Er gingen hardnekkige geruch
ten, dat de burgemeester van Keulen, hefc
centrum lid Adenauer, in aanmerking zou
komen voor Rijkskanselier. Een-ander can*
didaat, dio veel genoemd werd on voor.
wiens keuze zou pleiten dat hij met heli
belangrijke vraagstuk der schadevergoe
ding geheel vertrouwd is, was d© gezant
to Parijs, dr. Mayer. Maar beiden zijn
reeds weer van het tooneel verdwenen^
De kabinetscrisis zal in geen geval in
vloed hebben op do besprekingen in zake
■de stabiliseering, daar heb programma,
vervat in de nota aan do geallieerden, niefc
aoozeer een daad van het ministerie-Wirth
is, als wd het resultaat van besprekingen
met alle politieke partijen. Welke regee*
ring er dus aan het roer komt, zij zal
met de meening der partijen rekening moe^
ten houden en aan dit algemeen program
moeten vasthouden.
Het Seniorenkonvent besloot tijdens 1
crisis de bijeenkomsten van den Rijksdag
toch voart te zetten, doch alleen ter
handeling van huishoudelijke vragen eo
.eventueel© initiatiefvoorstellen van leden.
Uit enkele persstemmen mög© blijken
hoezoer do meeningen over de krisis uit*
oenloopen. De „Vorwarts" (soc.) wijt 20
aan tekortkomingen bij do leiding der re*
geeriDg, en verwijt den rijkskanselier, dafc
hij zich op aandrang der burgerlijke paf*
tijen heeft laten vinden, den socialisten de
groote coalitie op te dringen. Daarm^
verloochende hij zijn bekende uitspraak»
dat hij bij keuz© tusschen d© burgerlijke
en de arbeiders, aan de zijde der arbeider*
zou staanr.
Do burgerlijk© partijen hebben nu hou
zin, meont de „Vorwarts", doch. zij mogen
niet verwachten, dat de socialisten een
burgerlijk kabinet hun vertrouwen zullen
schenken.
Voor het „Berl. Tagebï." (dem.) Hgfc dj i
voornaamste schuld bij de socialisten, dj® j
zich aan de verantwoordelijkheid voor
economische en politiek© zorgen, dio
zen winter t© wachten staan, hebben Wj"
len onttrekken. Intusschen heeft ook
Volkspartij door haar ongelukkige taxttf
tot deze ontknoop in g bijgedragen, hj
blad is overtuigd, dat ton slotte de o100
coalitie toch komen zal, omdat ze korn-
De „D. A". Ztg." (Volkspartij), die
meermalen do zwakheid van het tabin
Wirfch had gegispt, juioht de krisis ate
zuiveringsproces toe, al betreurt ze, w
socialisten de coalitie hebben ven]-- j
Zou echter ©on flink, krachtig nujn
geen verrassende wending ten goede
nen veroorzaken? vraagt het blad.
Do „Kreuzitg." (cons.) ee-
slecht9 oen burgerlijke mmderu.i ijj,
rin,™ (centrum, demokraten en vo 'Ei
thans mogelijk ls.:
