LEIDSCH
DAGBLAD.
Woensdag 8 November 1922.
Officieele Kennisgeving
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
Het voornaamste nieuws
van heden.
PRIJS DER ADVERÏEKTIBRS-
m Ct3 por re^ej. ZatorJaea 40 Cta. por regel
re»'óabottnement belangrijk lagere prijs.
Kleine adrertentiên. uitsluitend bij voornitbe-
tjliDg, Woensdag 60 Cta.. Zaterdag 75 Cts, bij
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecbt. Voor eventueels op-
landing van brieven 10 Cta. porto te betalen.
Pewijsnommer 6 Cta.
Bureau Hoordeindsplefn. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèqne- en Girodienst No. 67055.
rotwAtrr*
Voor leiden p. 3 mnd. 2.35, p. weak -- J 0.JA
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd rijn,
par week ttlft
Franco per post 2 35 portokosten.
Nummer 19227.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
gemeentelijke vischverkoop.
Aan den gomeenteJijken vlschwinkel Visch-
itaiikt 18 (telef. 1225) is DONDERDAG ver
krijgbaar VER.SCH2 HARING a f 0.12,
SOHELVISCH a f0.19—f0.35, SCHOL a
f0.2i-f0.40, KABELJAUW a f 0.45 en TAB-
BOT a f 0.60 per pond.
N. O. DE GI.JSELAA.R, Burgen).
Leiden, 8 November 1922.
De tentoonstelling van Bajaksche Kunst.
Omtrent deze tentoonstelling in „De
Lakenhal", waarover wij reeds schreven,
thans nog het volgen-de
In de afdeeling van de Dajaksche sa
menleving vinden wij aan d-e vior wanden
eeiÊige roepen van gebruiksartikelen aan
gebracht, Bij het binnenkomen, valt aan die
tegenoverliggende zijde een arrangement
van kleediingstukken op, welke door bun
eigenaardige?) vorm treffen (er zijn o. a.
fraaie zonnehoeden van tot 1 Meter mid
dellijn), maar welke tevens door veel
sohoons in uitvoering opvalilen. De aange
brachte opschriften stellen ons in staat, do
bcteekenis vtan dit alles te begrijpen. Bij-
tonder treft bij deze voorwerpen een lender
dook van wel bijna een Meter breed eai
een zestal Meters langblauw katoen roet
fraai geborduurde einden, verder zware
koperen arm en becnr'mgen, kinderspeel
goed, criz
Aan do tegeii-ovc>ïgc;.->u>lde zijde vinden
iwij ons in den permanenten oorlogstoe
stand der Dajaks verplaatst, waardoor wij
kunnen nagaan, dat in den loop der tijden^
de wapens, schilden en kleedingstukken
een merkwaardige ontwikkeling hebben
doorloop en Fraai en sterk zijn do zwaar
den, geweldig de speren en vol giftig
venijn, de geblazen pijltjes, waarmede de
stammen elkaar te lijf gingen voordat het
Ncderlandsch gezag aan deze eeuwige vee-
ten con einde maakte.
Bijzonder van vorm zijn de aanwezige
Schilden, zoo groot dat de krijger er bijna
geheel door gedokt word, maar tevens
versierd met groteske maskers, bijna ge
heel met kort menschoivhaarbundels be
dekt, wolke gedeeltelijk als sieraad, ge
deeltelijk als veTSchrikkinggmaddel voor
den tegenstander moet-on dienst doen. In
het streven, zijn uiterlijk zoo indrukwek
kend mogelijk te maken, moet ook het
dikwijlö zoo zonderling van vorm en van
weinig doeltreffendheid blijk gevend oor
logskosten®) zijn bcteekenis gevorfden heb
ben. Gelukkig hebben de tusschen wapens
êq rusting hangend® afgeslagen mensahen-
hoofdon niet dat afgrijselijke der gewone
Bchc-dcls. Deze. uit do Wester^afdeeling af
komstigzijn van kunstmatig aangebrach-
io gozichtcn voorzien en ten dsele met
bladtin bedekt, waarin de moordenaars
ter bevrediging der hun nu dienstige zielen
do slachtoffers sierlijke arabesken hebben
Opsneden Op deze wijze voldeden zij aan
Ut gevoel voor het sohoone van vri-end on
jrjand, zooals dit aan de Dajaks eigen is.
i.idertlaad is het opmerkelijk, hoe bijna
r.llo hier aanwezige voorwerpen mm of
meer het kenmerk dragen, dat. de 'bezitters
tmohtten niet slechts een bruikbaar, doch
eek een fraai uiterlijk er aan te geven.
Levendig is naast dit alles de indruk,
welke men van de noodzakelijke voorudu--
rende waakzaamheid dezer boschmenscheil
verkrijgt bij het aanschouwen van hun
hooge paalwoningen,, welke ton overvloede
«net een zware palisadccring zijn omgeven,
vooral wanneer men zich de moeilijkheden
voorstelt, verbonden aan het verzamelen
van al dat. zware bouwmateriaal in de berg
preken, waarbij alle hulpmiddelen r1 bij
len, zagen, wagens en wegen ontbraken.
Aan do wanden zijn nog tal van platen
opgehangen, welke het beeld, dat men van
het bestaan der Dajaksche land'oouwers-
fitrijders ontvangt, volledig maken.
De tweede afdeeling, welke aan de
kunst gewijd is, hoeft e n geheel ander
barajt' Cy r
doel, waarmede deze is ingericht. Niet
Rlle takken van kunst 'zijn hier vertegen
woordigd net zijn vooral weefsels, boom-
^chorsborduursels, snijwerk en kralen-
^0rk, welke do wanden bedekken en in
e vitrines liggen. Hierbij werd het begin-
^1 gehuldigd, weinig, doch iets goeds, dan
cel in een beperkte ruimte aan do bezo-e-
,Crs booordceling -voor te zetten. Om
uict. beter in staat te stellen, zijn
bitsiüitehd de fraaiste voorwerpen*
gezooht, doch tevens andere van minder
z 0r ^öriijko hoedanigheid, zooclat er ver-
me mgen aanwezig zijn, welke een op-
uit^me*n^3 ^Jn. van ^o^hreffelijkheid van
hij °Jrin^ t? 2*en S€ven en tevens, evenals
c]<-.ri.L° "oomschorsborduurscls, ons oen
Ra -n eC,C^ ,?evei?» boe de mensohen cr toe
eon ^Gn Z^n> au -i1lisfc he gaa-n stikken op
stof ^aZ°Dr 200 u^shek ongeschikte
*leèl t 3 ^^ors. Men stelle zich toeh
voor' 8 j stu^ ^1'0^ of bruin dik vilt
Patv-Ine^ "°^rachh, hierop ingewikkelde
tc techtè evenwijdige lijnen aan
teiKlerCl!"en' maar ^an zonder voorbeeld,
etof a ho teekenen en zonder de
°P te spannen.
En toeh ziet mea op deze boomschors
borduursels van een regelmatigheid, welke
met al de genoemde hulpmiddelen niet te
verbeteren zouden zrjn. Het hoogtepunt
wordt hierbij bereikt bjj ttfee jasjes, van de
Tebida Dajaks, afkomstig, waarbij hoogst
ingewikkelde rechtlijnige figuren op beide
zgden zftn aangebracht. Het zou menig tee
kenaar niet eens gemakkelijk vallen ze zoo
op het papier te brengen.
Ook voor hen, die zich niet de moeite
hebben getroost, zich in de techniek der
vervaardiging in te werken, zrjn de groepen
van kunstvoorwerpen reeds dadelijk verras
send door de vormen en kleuren, welke zulk
een groote neiging vertocnen in onderlinge
harmonie tot een kunstg.heel te worden. De
weefsels der Batong-Loepar Dajaks en van
de Toemdjoeng Dajaks vereenigen dat stro
ven sterk in zich en ook zij, die hier leek
z£n, zij® in staat te genieten van deze stuk
ken als van voortreffelijke hoedanigheid.
Men wordt opgetcgon, als man nauwkeuriger
met do afbiihlmgo- of inkaltechnLk beke.d
wordt, een in Indonesië veel verbreide moei
lijk uit te voeren kunst. Deze heeft hier toch
geleid tot voor ons, wat de uitvoer.ng be
treft, onbegrijpelijk groote uitkomstaL Ge
lukkig dat de zoo hoogst ingewikkelde wijze
van uitvoering niet te kort'h.eft gedaan aaa
de eenheid der kleuren, waartegen het ge
voel dezer wilde mannen of vrouwen zich
trouwens verzet zou hebben.
Zonder twijfel zeldzaam is do verzameling
kralenwerk, welke hier is tentoongesteld.
Het ztjn alle patronen, welke vervaardigd
zijn met gekleurde glaskralen, sedert eeuwen
uit Europa daar als ruilma.eriaal i gevoerd.
Talrgk komen er versiarseien van do kindcff-
draagpl nkjes voor, verder be eg-e en voor
hoeden ea vrouwenrokje3, maar ooa voor de
zwaarden der krijgers, een aardige uiting,
dat men als koppen-meller door da gevonden
kan zwerven en toch nog behagen kcïi vin
den in de kleurrgke werkjes van een vrou
wenhand.
Van de b erw onder<mswa:.rdi g o snijwerken
in bamboe, beon en hout zou nog veel te zeg
gen zijö, doch alieon door een bozook is man
in staat, eon gszins niar waardo van hot hier
saamgebrachte kennis to nemen en te ge
nieten. Do gelegenheid is voor hot publte*
daartoe kos,eloo3 buiten de aan colleges
gewijde uren.
Hongerend Rusland.
Vanwege de Algemeene Commissie tot.
Steun aan de hongerenden in liuslaJid
(Comm.),. waarvan ook een sub-comité hier
to Leiden is gevestigd, werd gisteravond
in de groote Stadszaal een bioscuopavond
gegeven, met het doel de nog altijd be
staande-armoede on ellende in Rusland te
demonetreeren on daardoor de menschop
op to wekken daadwerkelijkcn steun te
vericenon. De opbrengst van dezen avond
(natuurlijk zijn of worden ook in andero
plaatsen zulke avonden gegeven) wordt
bestemd voor het Hollandsch Kinderhuis
te Tsjiljabinsk, in Rusland.
Hoewel de zaal niet geheel vol was,
waren er toch veel menscheai, vooral ook
op de galerij.
Dr. J. A. x«. Knuttel leidde den avond
met een kort woord in. Hij schetste nog
eens den nijpenden toestand in Rusland, al
kon men ee-n langzame opleving bespeu
ren. Vooral lijden de kinderen, zooaJs hij
deed uitkomen, om tegeli.k het Hollandsch
Kinderhuis aan te bevelen. Mét dat doel
beval hij ook aan de internationaie leening
van 21 millioen togen een ren-to van 5pCt.,
in tien jaar af te lossen, onder garantie
van-de Russiscne regeering, waarvoor obli
gaties van f10, in- wekolijkselie of maande-
lijksche termijnen te betalen, worden uit
gegeven Er werden bij den ingang formu
lieren uitgereikt, die in' de pauze werden
opgehaald
Dei heer Knuttel riep verder de toege
vendheid voor c!!e films in,, welke onder
veel ongunstiger omstamdighc .en zijn op
genomen dan hier pleegt te geschieden.
Brandweer en bioscoop-commissie waren
bovendien niet gemakkelijk geweest met
het stellen van voorwaarden.
Ten slotte deelde hij nog mede, dat de
heer Brommert de films zou expliceeren.
Daarna ving dé vertooning aan en gin
gen de beelden, welke niet altijd even
helder waren on van geringen omvang,
voor de oogen der toeschouwers voorbij.
Eerst kre<ren wij stadsgezichten te zien en
verschillende meer of minder bekende
gebouwen uit Moskou en andere plaatsen
in verband met dc revolutie, waarna tal
van honger- en ellende-tooneelen, vol van
eeVrimenden ernst, z'>h voor het cKXg ont
rolden.
To d-c pauze gaf de heer Brommert nog
een*».in woorden weer wat er in Rusland
werd en no? wordt doorstaan, b-^luitende
met e?n opwekking tot steun cn deelneming
a-i/n de lening, waarna nog een paar films
weHmi ve-toond,
De damoa C. Veldt on J. K. Tuyn, alhier,
zijn in Den Haag geslaagd voor het examen
Ifleer onderwijs.
- Voor het examen vrijejNen orde-oefe--
niugen is te Rotte?'clam geslaagd mej. G.
W. Huisman, alhier.
Bij Ken. besluit is herbenoemd tot
lid van den Voogdijraad alhier mej. D. M.
J. Ccebergh.
Op de voordracht ter benoeming ïot
directeur ran den gemeentelijken' keii/Tinga-
dtenst van vee on vleesch te Delft komt als
eerste voor de heer H. Verkerk, alhier.
De res.-sergeanten C. G. v. d. Putton,
D. G. W. Spitzen cn C. D. v. d. Vijver Van
hst 4de reg. inf. zijn benoemd tot vaan
drig en resp. geplaatst bij het 15de, 11de
en 4de reg. inf.
De heer A. I. Witmans hhzn. is be
noemd tot lid-rapporteur van de commis-
aio tot het ontwerpen van een gemeente-
proigram voor do Democratische Partij.
Met ingang van 1 Januari a.s. wordt
aan art. 47 van hot Rijkstelegraafreglemenf
'de volgende zinsnede toegevoegd
„Voor verzoeken tot het doen afleveren
van telegrammen voor eenzelfden geadres
seerde aan adressen, jpelke afhankelijk zijn
van dag, tijd, geval ol* omstandigheid, is bij
vooruitbetaling een Jpsehrijvingsrecht ver
schuldigd van 30 gulden per kalenderjaar,
welk recht verdubbel# wordt bij verzoeken,
welke door hun omvang hiertoe aanleiding
geven dit laatste tor beoordeeling van oüzen
Minister of de door dezen aan tc wijzen auto
riteit.
In bijzondere gevallen kan van de in het
voorgaande bedoelde betaling door of vanwege
onzen Minister ontheffing worden verleend.
Het verdere nopens deze verzoeken wordt
geregeld door of vanwege onzen Minister''.
Met betrekking tot de uitvoering van den
r Jeu wen maatregel diene het volgende
Eenvoudige verzoeken, om telegrammen
steeds aan een zelfde adrea te bastellen,of per
telefoon over te brengen, in do brievenbus of
postbox to doponee-ren, of deze al dan niet op
bepaaldo uren naar een opgegeven adres na
te seinen, zijn niet ad" belading van recht
onderworpen. Evenmin; is -recht verschuldigd
voor opgaven van adires en wijzigingen van
adres, ook als zij tijdelijk zijn, behoudens ge
vallen van duidelijk gebleken misbruik.
De „Musikaliaohe Kammerspieilo",
gaian, naar wij vernemen, hedenavond niet
door eai zijn tot nader te bepalen datum
uitgesteld.
Blijkens het voorloopig verslag der
Tweede KaTner nopens hoofdstuk Onder
wijs der Staatsbegrooting voor 1923 warén
vele leden van OGrdeel, dat er meer nog
dan vroeger reden is ds vraag te stellen
of de regeling van on3 hoogcr onderwijs
nietr grondig moet wordlen herzien. Her
haaldelijk is er vroeger op gewezen, dat
vier volledig uitgeruste universiteiten voor
ons land te veel is.
Sommigen waren van oordeel, dat in
richtingen van hooger onderwijs als dc
Technische Hoogesehool, de Landbiuwhoo-
gesehool enz. meer ondergebracht dienen
te worden onder de bestaande universitei
ten. De studenten te Delft en te Wage-
ningen zouden zondsF bezwaar voor be
paaldo onderdeelen van hun studie resp,
tc Leiden en te Utrecht de colleges kuainen
volgen.
Gevraagd werd of i^et personeel voor
het Museum van Oudheden en voor het
EthnogTafisch Museum niet eenigermate
kan ingekrompeai worden.
Tol van leden wenschej) nader te worden
ingelicht omtrent den bouw van het Aca
demisch Ziekenhuis alhier.
Gisternam.iddag deed een mam, die
met een rijwiel aan de hand liep op de
Pieterskerksraohtietwat vreemd, waar
door hij de aandacht der voorbijgangers
trek. Eern paar agfiatem inform eerdon j
naar een en ander, waarom de man v$r- i
■warde antwoorden gaf, zoodat zij het met
het oog op de veiligheid wen^helijk acht-
ton de vreemdeling mee naar het politie
bureau te nemen. In de wariht gebracht,
kreeg Mi eon toeval en werd daarop woest, i
Dr. Hulst die toevalV'g on het politio-
bureau w?js constateerde volslagen Icrank-
zinniivheid cm oordeelde opneming in het
gesticht En dogeest" noodzakelijk. De
man word daar heen ver\rn^'d. Het bleek
te eijn G. H womonde te Voorschoten.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
geven, dio er zijn mag, waarin aan don anderem
kant toch ook veol viel to waardeeren, speciaal
in de momenten, dat de vereischto atmosfeer
over het gebeuren hing. Dit gebeuren, rijk aan
aotie, zelfs zeer rijk, vraagt sterk spel, hot moet
ooht „gespoeld" worden. Nu, actie word vol
doende gcgoveii, maar of door allen wol het
„sterk spel" werd aangekund?
Verkade -zelf als Macbeth stond voor ons boel
wat hooger dan zijn Hamlet Wol zou mon voor
iemand als M^pbeth is gaarne zion forscher fi
guur, forsohor stom, maar tooh de Macbeth
blijkt Verkado zuiver aan te voelen, speciaal
daar, waar van vergeestelijking sprake is, do
zware strijd van het gowoten. Waarmee we
geenszins hedoelen.de door Verkade destijds ge
huldigde theoriecn daaromtrent, dio in dez«n
Macbeth verlaten zijn. EHy Reicher als lady
Macbeth had zeer goede en ook .slappe momen
ten. Het hoogste bereikte ze wol in de scène
van hot aanroepen van alle demonische mach
ten. Haar gestalte on uitdrukking gaven niet dat
aandrijvende, in H algomeon, zooals tooh moet.
Bijzonder opvallend was weer Van Dalsum,
d/io den Macduff waarlijk met groots oh c kracht
spoelde, zij het dat daardoor de eenheid van
spel niet altijd bokoudon bloef tengevolge van
een niet mee-kunnon van vele tegenpartijen in
zulk krachtig govon.
Uit do lango rij modeworkors willen wo nog
noemen Kommer Kleyn, Eugene Gilhuys, do
heksen-van Fcrd Storneborg, Sara Heyblom en
Louise Kooiman en voorts Dick van Veen en ten
dccle Hans van Meerten, wiens koning Düncan
wol iets zoetelijk was. In de bijrollen haperde
het nog wel eons.
De gehoole. vertooning werd weer gegoven in
een zalfde decor, dat door een schuifbare deur
op don achtergrond nu en dan wisselde. Geheel
voldoen deed hot ons niet, daar 6oms moeilijk
de veroischte werkelijkheid viel te fantaisoeren.
't Boste beviel het ons, wanneer het Macbetb'a
kasteel voorstelde.
De hcht-effecten, hoewel tot hot noodigc be
spaard, kondon ons niet altijd oven gelukkig
voorkomen.
Met elkaar was het eon Macbeth-opvooring
van hoog gehalte en de goed bozette schouwburg
hooft haar als zoodanig ook wel geapprecieerd.
Elly Reicher werd-nog eon bouquet aange-
fejflen,
Be Haahespelers.
Shakospoar-es Macbeih-
Evenals voor de Hamlet heeft Vorkado ook
steeds eon voorliefde gehad voor Shakespeare's
Maobolh en ook daaraan vele proefnemingen
gedaan, met de laatste waarvan Leiden gisteren
lieofit kunnen keirnis maken. Ontegenzeggelijk
mag mon. zeer veel reaped hebben voor de op
voering, evenals bij de Hamlet, maar volkome®
geslaagd, durven we haar niet noemen. Da oen-
hoid van zware® druk van hot noodlot over het l
gohcete werk, het eerst ncodiga, is hier on daar
zoek. Steeds moet over het tconeel rondwaren
de huivering dei' heksen, ook als deze niet zicht
baar zijn. Onzichtbaar, moet haar demonische
macht ook altijd voelbaar zijn. To me&r, waar
in deze heksen toch als het ware uiterlijk wordt
vertoond, wat er loeft in het diepste innerlijke
van den door bloed wadenden tyran, nadat hij,
aangedreven door zijn vtouw, wanneer hem zelf
do moed ontzinkt de oerste bloederige daad heeft
verrioht. Döo huivering was bereikt in de too
naaien, dat de heksen er waren, anders was ze
dikwerf afwezig. Gaarne zy erkend, dat hot doen
blijven hangon van die huiveoingssfecr tot het
aUermoaihjksto behoort.
Hot missen van de sfeer dood veel verloren
gaan van dit historischo bloed-drama uit Sha-
kospcaro's sombere periode, waarin hij, in te
genstelling met zijn andere werken van het.be
gin af aan het geweten opwerpt als-barricade
voor het dool; iets, waardoor de Macbeth is ge
worden tot oen werk va® de hoogste mensche-
lijkhoid, tx*ots ziekelijk aangetast held dor ver
beeldingskracht der hoofdfiguren. Hoe diep peilt
de groote dramaturg evenwel meermalen de
menschcdijke liaristooklen, alles, wat daar gist
on broeit dipp in 's menschendiartl
Of de vertaling van Van Looy bovordeilijk is
aan hot scheppen van de vereisohte zwoele nood-
lotssfeer betwijfelen we; do vertaling moge ar
tistiek zijn, ze is te zeer gewrongen voor een ge
bruik op het tooneel, zoodat den meesten bezoe
kers, naax gerust mag worden aangenomen,
brokstukken ontgaan. Begrijpbaar is het eerst
noodigc va® planken-taal!
Niettemin hoeft Verkade oen vortooning ge
Grondwetsherziening.
Eon afdeeliin.gsverslag van de Eerste
Kamer is verschenen over de wetsontwer
pen tot verandering in hot Ie, lie, Ulo,
IVo, Vo. VII, VHIe, IXo cn Xle Hoofd
stuk en de Additionneele Artikelen der
Grondwet.
Alge,moeno bosohouwingen.
Blijkens do al gc-mc ene be schooi wingcai
meenden eertige leden, dat het te betreu
ren zou rijo. indien do gewoonbc post vatte
om de wegéns een Grondwetsherziening
noodig geworden verkiezingen van een
nieuwe Staten-Genonaak met. de algemeen©
periodieke verkiezingen te laten samenval
len. Me® aohtte dit in strijd met den geest
der Grondwet en neet in het belang van
©en gezond partijteven. Sommige leden,
die dit gevoelen deelden, meenden, dat de
Regeering in deze op grond van zuinig-
heidsmotieven had gehandeld e® wensah/ten
vonrts, dat cr in do toekomst niet te spoe
dig weer wijzigingen in do Grondwet zou
den worden voorgesteld.
Een lid achtte aanbevelenswaardig heb
tegenwoordige Fransche stelsel, dat voor
Grondwetsherziening een meerderheid
eischt van 2/3 echter zonder Kamerontbin
ding en referendum.
Kolonie ef niet-fl
Ten aanzien van het ontwerp tot ver
andering van het Isto Hoofdstuk, waren
enkele leden van gevoelen, dat men het
woord kolonie niet had moeten laten ver
vallen, terwijl andere do wijraiging op zich
zelf niet. van groote beteekenis achtten,
dooh: haar niet afkeurden.
Ten aanzien van de verandering in het
Ilde Hoofdstuk, betreurden eenige leden,
dat do Rogeering heeft nagelaten in art.
14 van par. 3 de bepaling op te nemen,
dat de reohte linie steeds gaat voor do zij
lijn. Zooaie de erfopvolging thans gerege;!d
wordt, komt een achterkleindochter (der
de graad) en zelfs eenachterkleinzoon,
voor zoover die naeib van man op ma® uit
het Koninklijk Huis is voortgekomen, ach
ter te staan bij de zuster en de kinderen
eener zuster. Het gevolg hiervan kan zijn,
diat iemand, die nationaal is opgevoed,
(bijv. de dochter van een kleinzoon des
Konings) voorbijgegaan wordt door een
prins of prinses, die geheel vreemd is aan
ons land.
Een lid erkende niet het recht van den
Vorst, om van den troon afstand te doen.
Do troon, zoo werd o. a. betoogd, is niet
meer een soort eigendom, dat men kap
abandonneeren. Regeerrecht is regeer-
plicht. Het tijdstip der abdicatie moet wor
den bepaald in overleg met de Staten-
Generaal. Dit lid Icon zich ook niet vereeni
gen met de uitsluiting van den troon van
de kinderen, na den troonsafstand gebo
ren. Dit kunnen immers echte Oranjes zijn
en waarom zou een vreemd vorstenkind
dan voorgaan 1
Het inkomen der Kroon.
Eenige leden, vooropstellende, dat men
thans economisch nog in veel slechteren
toestand verkeert dan tijdens de indiening
van het ontwerp, maakten bezwaar tegen
de voorgestelde verhoogingen van het in
komen der Kroon. Ook naar het oordeel
van anderen stond de noodzakelijkheid, van
deze verhooging geenszins vast, daar de
reden de duro tijden voor een groot
gedeelte niet meer bestond. In verband
met deze bezwhren behielden eenige leden
zich hun goedkeurende stem voor
BINNENLAND.
Met ingang van heden zijn de rundvee*
markten, met het oog op mond- en klauwzeerf
in Zuid-Holland, dus ook te Leiden, geschorst.
Het afdelingsverslag van de Eerste Kamer
over de wetsontwerpen tot Grondwetsherziening.
Het Kon. Ned. Landbouw-comité over Hoofd*
stuk Landbouw der Staatsbegrooting 1923.
BUITENLAND.
Rapport is ingediend door vier var» de 2es
buiten!, deskundigen te Berlijn.
De toestand in het Nabije Oosten heeft zich
toegespitst tot oorlcgsgevaar. In Konstantinopel
een paniek.
Poincaré over de bezetting van Rijnland.
Sforza keert nic! terug naar Parijs.
De Belgische minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen afgetreden.
Vele andere leden konden de voorgestel
de vete oging goedkeuren, als noodzake
lijk met het oog op den staat, dien da
Kroon heeft to voeren.
Een lid betreürdo het, dat niet een in
komen wordt toegezegd aan den Prins-
Gomaal.
Het vrouwenkiesrecht.
Ten aanzien van het ontwerp tot veran
dering in het III do Hoofdstuk bleven som
mige leden hun bezwaren tegen het op
nemen van 'b vrouwen kiesrecht handhaven
Do evenredige vertegen
woordiging.
On:dei\solieidcn leden haddon op verschillende
gronden nog steeds, bezwaar tegen do invoering
der verkiezing van de loden der Eerste Kamer
op don grondslag van evenredige vertogenwoor-
digUig. Do ervaring daarmede is zóó ongunstig,
dat or goon aanleiding bestaat de toepassing er
va® "uit to broden tot deze® tak dor Volksverte
genwoordiging. Betoogd werd o. m., dat do
Eersto Kamer or door van karakter gaat veran
deren; de 'band tussohon de provinciën en do
Kamerloden verloren gaat of althans verstapt.
Vorder werd de onwensohelijkheld uiteengezet
om belangrijke wotLelijke regelingen tot stand te
brengen op do wijze als dat nu met de regeling
van do verkiezing voor do Eerste Kamer het
geval zal zijn.
Een systeem van ovonroetige vertegenwoordi
ging, mits goed ingericht, kan zeker leiden tot
eon juiste vordoeïing der zetels. Algemeen was
do wcnsoli, dat oen zoodanige regeling zóó zal
worden ontworpen, dat de band tassdhen de al-
govaardigdon der Eerste Kamer on de verschil
lende doelen des lands bewaard zal blijven.
Do schadeloosstolling deï
Tweede Kamerleden.
Versehilicndo leden konden zich niet vereenl-
gen met de voorgestelde verhooging van de
eohateleosstelling en de daarmede verband hou
dende pensioenregeling va® de loden der Tweodö
Kamer. Than3, nu de ongunstige stand dor fi
nanciën allerwegen tot bezuiniging noopt, moe
ten vérhoogingen als de hier bedeelde, vermeden
worden, met bot oog op don clsch van bezuini
ging in het algemeen, maar ook om het voor
beeld tegenover do ambtenaren, ton aanzien van
wie wolLidht eerlang de vraag omtrent eaiaris-
vor min dering moet worden overwogen. Vermin
dering van bezoldiging in loon toch zal noodza
kelijk moeten, vólgen, niet omdat traktemen
ten cn 1 oonon allo te hoog zouden zijn, maar
omdat het geld om te betalen er beslist niet
me°r i?.
Verder werd, zonder een schadeloosstel
ling van f 50D0 onredelijk te noemen, echter
betoogd, dat een be^grijke da'ing in de
prijzen van verschillende lovensm'ddelen
heeft plaats gegrepen, zondat voor dnze
vérhoogingen mind r aanl idin^ best al dui
eenige maanden geleden. Alleen do bijzon
dere toskigo van den voorzitter kon gemo
tiveerd worden geacht.
Men woes er oa. op, dat de huishuren
en belastingen de factoren z^i, die de nood-
zskelijko Lïtgaven zoo sterk omhoog heb
ben gébracht en ook thans nog hoog hou
den en oordeelde, dat ook do verhooging
tot f5003, mede in verhand met de kosten
van levensonderhoud in Den Ha"g, oen ge
biedende eisch is.
Eenigo leden verklaarden geen bezwaar
te hebben tegen de verhooging op zichzelf,
maar \ye! tegen het waarnemen van sommige
andere betrekkingen met het Kame Tdm afc-
schap, hrjv. burgemeester eener groote ge
meente, of lid van Gedeputeerde Staten,
hetgeen van andero zijde geen bezwaa^
werd genoemd, daar de kiezers hadden uit
to roaken of zij dit wesischelijk achten.
Onderscheiden leden, die geenszins de
verhooging der sckadeloo3st?l.i*ig toejuich
ten, waren van gevoelen, dat men in ditt
stadium zich niet meer moest verzetten te
gen de verhooging, nu de Ikveede Kamer
daartoe ten tweede male mot overgTOota
meerderheid besloten had.
Men zou het op prijs stellen, als de Re*
geering eenige bepiaalde toezeggingen en
eenige duidelijke mededeel In gen omtrent d«
der haar voorgenomen herziening der wacht*
geldregeling voor Kamerleden zou wiliea
doen.