LEIDSCH DAGBLAD. Woensdag 8 November 1922. Officieele Kennisgeving STADSNIEUWS. BINNENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. PRIJS DER ADVERÏEKTIBRS- m Ct3 por re^ej. ZatorJaea 40 Cta. por regel re»'óabottnement belangrijk lagere prijs. Kleine adrertentiên. uitsluitend bij voornitbe- tjliDg, Woensdag 60 Cta.. Zaterdag 75 Cts, bij maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecbt. Voor eventueels op- landing van brieven 10 Cta. porto te betalen. Pewijsnommer 6 Cta. Bureau Hoordeindsplefn. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507. Postchèqne- en Girodienst No. 67055. rotwAtrr* Voor leiden p. 3 mnd. 2.35, p. weak -- J 0.JA Buiten Leiden, waar agenten gevestigd rijn, par week ttlft Franco per post 2 35 portokosten. Nummer 19227. Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. gemeentelijke vischverkoop. Aan den gomeenteJijken vlschwinkel Visch- itaiikt 18 (telef. 1225) is DONDERDAG ver krijgbaar VER.SCH2 HARING a f 0.12, SOHELVISCH a f0.19—f0.35, SCHOL a f0.2i-f0.40, KABELJAUW a f 0.45 en TAB- BOT a f 0.60 per pond. N. O. DE GI.JSELAA.R, Burgen). Leiden, 8 November 1922. De tentoonstelling van Bajaksche Kunst. Omtrent deze tentoonstelling in „De Lakenhal", waarover wij reeds schreven, thans nog het volgen-de In de afdeeling van de Dajaksche sa menleving vinden wij aan d-e vior wanden eeiÊige roepen van gebruiksartikelen aan gebracht, Bij het binnenkomen, valt aan die tegenoverliggende zijde een arrangement van kleediingstukken op, welke door bun eigenaardige?) vorm treffen (er zijn o. a. fraaie zonnehoeden van tot 1 Meter mid dellijn), maar welke tevens door veel sohoons in uitvoering opvalilen. De aange brachte opschriften stellen ons in staat, do bcteekenis vtan dit alles te begrijpen. Bij- tonder treft bij deze voorwerpen een lender dook van wel bijna een Meter breed eai een zestal Meters langblauw katoen roet fraai geborduurde einden, verder zware koperen arm en becnr'mgen, kinderspeel goed, criz Aan do tegeii-ovc>ïgc;.->u>lde zijde vinden iwij ons in den permanenten oorlogstoe stand der Dajaks verplaatst, waardoor wij kunnen nagaan, dat in den loop der tijden^ de wapens, schilden en kleedingstukken een merkwaardige ontwikkeling hebben doorloop en Fraai en sterk zijn do zwaar den, geweldig de speren en vol giftig venijn, de geblazen pijltjes, waarmede de stammen elkaar te lijf gingen voordat het Ncderlandsch gezag aan deze eeuwige vee- ten con einde maakte. Bijzonder van vorm zijn de aanwezige Schilden, zoo groot dat de krijger er bijna geheel door gedokt word, maar tevens versierd met groteske maskers, bijna ge heel met kort menschoivhaarbundels be dekt, wolke gedeeltelijk als sieraad, ge deeltelijk als veTSchrikkinggmaddel voor den tegenstander moet-on dienst doen. In het streven, zijn uiterlijk zoo indrukwek kend mogelijk te maken, moet ook het dikwijlö zoo zonderling van vorm en van weinig doeltreffendheid blijk gevend oor logskosten®) zijn bcteekenis gevorfden heb ben. Gelukkig hebben de tusschen wapens êq rusting hangend® afgeslagen mensahen- hoofdon niet dat afgrijselijke der gewone Bchc-dcls. Deze. uit do Wester^afdeeling af komstigzijn van kunstmatig aangebrach- io gozichtcn voorzien en ten dsele met bladtin bedekt, waarin de moordenaars ter bevrediging der hun nu dienstige zielen do slachtoffers sierlijke arabesken hebben Opsneden Op deze wijze voldeden zij aan Ut gevoel voor het sohoone van vri-end on jrjand, zooals dit aan de Dajaks eigen is. i.idertlaad is het opmerkelijk, hoe bijna r.llo hier aanwezige voorwerpen mm of meer het kenmerk dragen, dat. de 'bezitters tmohtten niet slechts een bruikbaar, doch eek een fraai uiterlijk er aan te geven. Levendig is naast dit alles de indruk, welke men van de noodzakelijke voorudu-- rende waakzaamheid dezer boschmenscheil verkrijgt bij het aanschouwen van hun hooge paalwoningen,, welke ton overvloede «net een zware palisadccring zijn omgeven, vooral wanneer men zich de moeilijkheden voorstelt, verbonden aan het verzamelen van al dat. zware bouwmateriaal in de berg preken, waarbij alle hulpmiddelen r1 bij len, zagen, wagens en wegen ontbraken. Aan do wanden zijn nog tal van platen opgehangen, welke het beeld, dat men van het bestaan der Dajaksche land'oouwers- fitrijders ontvangt, volledig maken. De tweede afdeeling, welke aan de kunst gewijd is, hoeft e n geheel ander barajt' Cy r doel, waarmede deze is ingericht. Niet Rlle takken van kunst 'zijn hier vertegen woordigd net zijn vooral weefsels, boom- ^chorsborduursels, snijwerk en kralen- ^0rk, welke do wanden bedekken en in e vitrines liggen. Hierbij werd het begin- ^1 gehuldigd, weinig, doch iets goeds, dan cel in een beperkte ruimte aan do bezo-e- ,Crs booordceling -voor te zetten. Om uict. beter in staat te stellen, zijn bitsiüitehd de fraaiste voorwerpen* gezooht, doch tevens andere van minder z 0r ^öriijko hoedanigheid, zooclat er ver- me mgen aanwezig zijn, welke een op- uit^me*n^3 ^Jn. van ^o^hreffelijkheid van hij °Jrin^ t? 2*en S€ven en tevens, evenals c]<-.ri.L° "oomschorsborduurscls, ons oen Ra -n eC,C^ ,?evei?» boe de mensohen cr toe eon ^Gn Z^n> au -i1lisfc he gaa-n stikken op stof ^aZ°Dr 200 u^shek ongeschikte *leèl t 3 ^^ors. Men stelle zich toeh voor' 8 j stu^ ^1'0^ of bruin dik vilt Patv-Ine^ "°^rachh, hierop ingewikkelde tc techtè evenwijdige lijnen aan teiKlerCl!"en' maar ^an zonder voorbeeld, etof a ho teekenen en zonder de °P te spannen. En toeh ziet mea op deze boomschors borduursels van een regelmatigheid, welke met al de genoemde hulpmiddelen niet te verbeteren zouden zrjn. Het hoogtepunt wordt hierbij bereikt bjj ttfee jasjes, van de Tebida Dajaks, afkomstig, waarbij hoogst ingewikkelde rechtlijnige figuren op beide zgden zftn aangebracht. Het zou menig tee kenaar niet eens gemakkelijk vallen ze zoo op het papier te brengen. Ook voor hen, die zich niet de moeite hebben getroost, zich in de techniek der vervaardiging in te werken, zrjn de groepen van kunstvoorwerpen reeds dadelijk verras send door de vormen en kleuren, welke zulk een groote neiging vertocnen in onderlinge harmonie tot een kunstg.heel te worden. De weefsels der Batong-Loepar Dajaks en van de Toemdjoeng Dajaks vereenigen dat stro ven sterk in zich en ook zij, die hier leek z£n, zij® in staat te genieten van deze stuk ken als van voortreffelijke hoedanigheid. Men wordt opgetcgon, als man nauwkeuriger met do afbiihlmgo- of inkaltechnLk beke.d wordt, een in Indonesië veel verbreide moei lijk uit te voeren kunst. Deze heeft hier toch geleid tot voor ons, wat de uitvoer.ng be treft, onbegrijpelijk groote uitkomstaL Ge lukkig dat de zoo hoogst ingewikkelde wijze van uitvoering niet te kort'h.eft gedaan aaa de eenheid der kleuren, waartegen het ge voel dezer wilde mannen of vrouwen zich trouwens verzet zou hebben. Zonder twijfel zeldzaam is do verzameling kralenwerk, welke hier is tentoongesteld. Het ztjn alle patronen, welke vervaardigd zijn met gekleurde glaskralen, sedert eeuwen uit Europa daar als ruilma.eriaal i gevoerd. Talrgk komen er versiarseien van do kindcff- draagpl nkjes voor, verder be eg-e en voor hoeden ea vrouwenrokje3, maar ooa voor de zwaarden der krijgers, een aardige uiting, dat men als koppen-meller door da gevonden kan zwerven en toch nog behagen kcïi vin den in de kleurrgke werkjes van een vrou wenhand. Van de b erw onder<mswa:.rdi g o snijwerken in bamboe, beon en hout zou nog veel te zeg gen zijö, doch alieon door een bozook is man in staat, eon gszins niar waardo van hot hier saamgebrachte kennis to nemen en te ge nieten. Do gelegenheid is voor hot publte* daartoe kos,eloo3 buiten de aan colleges gewijde uren. Hongerend Rusland. Vanwege de Algemeene Commissie tot. Steun aan de hongerenden in liuslaJid (Comm.),. waarvan ook een sub-comité hier to Leiden is gevestigd, werd gisteravond in de groote Stadszaal een bioscuopavond gegeven, met het doel de nog altijd be staande-armoede on ellende in Rusland te demonetreeren on daardoor de menschop op to wekken daadwerkelijkcn steun te vericenon. De opbrengst van dezen avond (natuurlijk zijn of worden ook in andero plaatsen zulke avonden gegeven) wordt bestemd voor het Hollandsch Kinderhuis te Tsjiljabinsk, in Rusland. Hoewel de zaal niet geheel vol was, waren er toch veel menscheai, vooral ook op de galerij. Dr. J. A. x«. Knuttel leidde den avond met een kort woord in. Hij schetste nog eens den nijpenden toestand in Rusland, al kon men ee-n langzame opleving bespeu ren. Vooral lijden de kinderen, zooaJs hij deed uitkomen, om tegeli.k het Hollandsch Kinderhuis aan te bevelen. Mét dat doel beval hij ook aan de internationaie leening van 21 millioen togen een ren-to van 5pCt., in tien jaar af te lossen, onder garantie van-de Russiscne regeering, waarvoor obli gaties van f10, in- wekolijkselie of maande- lijksche termijnen te betalen, worden uit gegeven Er werden bij den ingang formu lieren uitgereikt, die in' de pauze werden opgehaald Dei heer Knuttel riep verder de toege vendheid voor c!!e films in,, welke onder veel ongunstiger omstamdighc .en zijn op genomen dan hier pleegt te geschieden. Brandweer en bioscoop-commissie waren bovendien niet gemakkelijk geweest met het stellen van voorwaarden. Ten slotte deelde hij nog mede, dat de heer Brommert de films zou expliceeren. Daarna ving dé vertooning aan en gin gen de beelden, welke niet altijd even helder waren on van geringen omvang, voor de oogen der toeschouwers voorbij. Eerst kre<ren wij stadsgezichten te zien en verschillende meer of minder bekende gebouwen uit Moskou en andere plaatsen in verband met dc revolutie, waarna tal van honger- en ellende-tooneelen, vol van eeVrimenden ernst, z'>h voor het cKXg ont rolden. To d-c pauze gaf de heer Brommert nog een*».in woorden weer wat er in Rusland werd en no? wordt doorstaan, b-^luitende met e?n opwekking tot steun cn deelneming a-i/n de lening, waarna nog een paar films weHmi ve-toond, De damoa C. Veldt on J. K. Tuyn, alhier, zijn in Den Haag geslaagd voor het examen Ifleer onderwijs. - Voor het examen vrijejNen orde-oefe-- niugen is te Rotte?'clam geslaagd mej. G. W. Huisman, alhier. Bij Ken. besluit is herbenoemd tot lid van den Voogdijraad alhier mej. D. M. J. Ccebergh. Op de voordracht ter benoeming ïot directeur ran den gemeentelijken' keii/Tinga- dtenst van vee on vleesch te Delft komt als eerste voor de heer H. Verkerk, alhier. De res.-sergeanten C. G. v. d. Putton, D. G. W. Spitzen cn C. D. v. d. Vijver Van hst 4de reg. inf. zijn benoemd tot vaan drig en resp. geplaatst bij het 15de, 11de en 4de reg. inf. De heer A. I. Witmans hhzn. is be noemd tot lid-rapporteur van de commis- aio tot het ontwerpen van een gemeente- proigram voor do Democratische Partij. Met ingang van 1 Januari a.s. wordt aan art. 47 van hot Rijkstelegraafreglemenf 'de volgende zinsnede toegevoegd „Voor verzoeken tot het doen afleveren van telegrammen voor eenzelfden geadres seerde aan adressen, jpelke afhankelijk zijn van dag, tijd, geval ol* omstandigheid, is bij vooruitbetaling een Jpsehrijvingsrecht ver schuldigd van 30 gulden per kalenderjaar, welk recht verdubbel# wordt bij verzoeken, welke door hun omvang hiertoe aanleiding geven dit laatste tor beoordeeling van oüzen Minister of de door dezen aan tc wijzen auto riteit. In bijzondere gevallen kan van de in het voorgaande bedoelde betaling door of vanwege onzen Minister ontheffing worden verleend. Het verdere nopens deze verzoeken wordt geregeld door of vanwege onzen Minister''. Met betrekking tot de uitvoering van den r Jeu wen maatregel diene het volgende Eenvoudige verzoeken, om telegrammen steeds aan een zelfde adrea te bastellen,of per telefoon over te brengen, in do brievenbus of postbox to doponee-ren, of deze al dan niet op bepaaldo uren naar een opgegeven adres na te seinen, zijn niet ad" belading van recht onderworpen. Evenmin; is -recht verschuldigd voor opgaven van adires en wijzigingen van adres, ook als zij tijdelijk zijn, behoudens ge vallen van duidelijk gebleken misbruik. De „Musikaliaohe Kammerspieilo", gaian, naar wij vernemen, hedenavond niet door eai zijn tot nader te bepalen datum uitgesteld. Blijkens het voorloopig verslag der Tweede KaTner nopens hoofdstuk Onder wijs der Staatsbegrooting voor 1923 warén vele leden van OGrdeel, dat er meer nog dan vroeger reden is ds vraag te stellen of de regeling van on3 hoogcr onderwijs nietr grondig moet wordlen herzien. Her haaldelijk is er vroeger op gewezen, dat vier volledig uitgeruste universiteiten voor ons land te veel is. Sommigen waren van oordeel, dat in richtingen van hooger onderwijs als dc Technische Hoogesehool, de Landbiuwhoo- gesehool enz. meer ondergebracht dienen te worden onder de bestaande universitei ten. De studenten te Delft en te Wage- ningen zouden zondsF bezwaar voor be paaldo onderdeelen van hun studie resp, tc Leiden en te Utrecht de colleges kuainen volgen. Gevraagd werd of i^et personeel voor het Museum van Oudheden en voor het EthnogTafisch Museum niet eenigermate kan ingekrompeai worden. Tol van leden wenschej) nader te worden ingelicht omtrent den bouw van het Aca demisch Ziekenhuis alhier. Gisternam.iddag deed een mam, die met een rijwiel aan de hand liep op de Pieterskerksraohtietwat vreemd, waar door hij de aandacht der voorbijgangers trek. Eern paar agfiatem inform eerdon j naar een en ander, waarom de man v$r- i ■warde antwoorden gaf, zoodat zij het met het oog op de veiligheid wen^helijk acht- ton de vreemdeling mee naar het politie bureau te nemen. In de wariht gebracht, kreeg Mi eon toeval en werd daarop woest, i Dr. Hulst die toevalV'g on het politio- bureau w?js constateerde volslagen Icrank- zinniivheid cm oordeelde opneming in het gesticht En dogeest" noodzakelijk. De man word daar heen ver\rn^'d. Het bleek te eijn G. H womonde te Voorschoten. LEIDSCHE SCHOUWBURG. geven, dio er zijn mag, waarin aan don anderem kant toch ook veol viel to waardeeren, speciaal in de momenten, dat de vereischto atmosfeer over het gebeuren hing. Dit gebeuren, rijk aan aotie, zelfs zeer rijk, vraagt sterk spel, hot moet ooht „gespoeld" worden. Nu, actie word vol doende gcgoveii, maar of door allen wol het „sterk spel" werd aangekund? Verkade -zelf als Macbeth stond voor ons boel wat hooger dan zijn Hamlet Wol zou mon voor iemand als M^pbeth is gaarne zion forscher fi guur, forsohor stom, maar tooh de Macbeth blijkt Verkado zuiver aan te voelen, speciaal daar, waar van vergeestelijking sprake is, do zware strijd van het gowoten. Waarmee we geenszins hedoelen.de door Verkade destijds ge huldigde theoriecn daaromtrent, dio in dez«n Macbeth verlaten zijn. EHy Reicher als lady Macbeth had zeer goede en ook .slappe momen ten. Het hoogste bereikte ze wol in de scène van hot aanroepen van alle demonische mach ten. Haar gestalte on uitdrukking gaven niet dat aandrijvende, in H algomeon, zooals tooh moet. Bijzonder opvallend was weer Van Dalsum, d/io den Macduff waarlijk met groots oh c kracht spoelde, zij het dat daardoor de eenheid van spel niet altijd bokoudon bloef tengevolge van een niet mee-kunnon van vele tegenpartijen in zulk krachtig govon. Uit do lango rij modeworkors willen wo nog noemen Kommer Kleyn, Eugene Gilhuys, do heksen-van Fcrd Storneborg, Sara Heyblom en Louise Kooiman en voorts Dick van Veen en ten dccle Hans van Meerten, wiens koning Düncan wol iets zoetelijk was. In de bijrollen haperde het nog wel eons. De gehoole. vertooning werd weer gegoven in een zalfde decor, dat door een schuifbare deur op don achtergrond nu en dan wisselde. Geheel voldoen deed hot ons niet, daar 6oms moeilijk de veroischte werkelijkheid viel te fantaisoeren. 't Boste beviel het ons, wanneer het Macbetb'a kasteel voorstelde. De hcht-effecten, hoewel tot hot noodigc be spaard, kondon ons niet altijd oven gelukkig voorkomen. Met elkaar was het eon Macbeth-opvooring van hoog gehalte en de goed bozette schouwburg hooft haar als zoodanig ook wel geapprecieerd. Elly Reicher werd-nog eon bouquet aange- fejflen, Be Haahespelers. Shakospoar-es Macbeih- Evenals voor de Hamlet heeft Vorkado ook steeds eon voorliefde gehad voor Shakespeare's Maobolh en ook daaraan vele proefnemingen gedaan, met de laatste waarvan Leiden gisteren lieofit kunnen keirnis maken. Ontegenzeggelijk mag mon. zeer veel reaped hebben voor de op voering, evenals bij de Hamlet, maar volkome® geslaagd, durven we haar niet noemen. Da oen- hoid van zware® druk van hot noodlot over het l gohcete werk, het eerst ncodiga, is hier on daar zoek. Steeds moet over het tconeel rondwaren de huivering dei' heksen, ook als deze niet zicht baar zijn. Onzichtbaar, moet haar demonische macht ook altijd voelbaar zijn. To me&r, waar in deze heksen toch als het ware uiterlijk wordt vertoond, wat er loeft in het diepste innerlijke van den door bloed wadenden tyran, nadat hij, aangedreven door zijn vtouw, wanneer hem zelf do moed ontzinkt de oerste bloederige daad heeft verrioht. Döo huivering was bereikt in de too naaien, dat de heksen er waren, anders was ze dikwerf afwezig. Gaarne zy erkend, dat hot doen blijven hangon van die huiveoingssfecr tot het aUermoaihjksto behoort. Hot missen van de sfeer dood veel verloren gaan van dit historischo bloed-drama uit Sha- kospcaro's sombere periode, waarin hij, in te genstelling met zijn andere werken van het.be gin af aan het geweten opwerpt als-barricade voor het dool; iets, waardoor de Macbeth is ge worden tot oen werk va® de hoogste mensche- lijkhoid, tx*ots ziekelijk aangetast held dor ver beeldingskracht der hoofdfiguren. Hoe diep peilt de groote dramaturg evenwel meermalen de menschcdijke liaristooklen, alles, wat daar gist on broeit dipp in 's menschendiartl Of de vertaling van Van Looy bovordeilijk is aan hot scheppen van de vereisohte zwoele nood- lotssfeer betwijfelen we; do vertaling moge ar tistiek zijn, ze is te zeer gewrongen voor een ge bruik op het tooneel, zoodat den meesten bezoe kers, naax gerust mag worden aangenomen, brokstukken ontgaan. Begrijpbaar is het eerst noodigc va® planken-taal! Niettemin hoeft Verkade oen vortooning ge Grondwetsherziening. Eon afdeeliin.gsverslag van de Eerste Kamer is verschenen over de wetsontwer pen tot verandering in hot Ie, lie, Ulo, IVo, Vo. VII, VHIe, IXo cn Xle Hoofd stuk en de Additionneele Artikelen der Grondwet. Alge,moeno bosohouwingen. Blijkens do al gc-mc ene be schooi wingcai meenden eertige leden, dat het te betreu ren zou rijo. indien do gewoonbc post vatte om de wegéns een Grondwetsherziening noodig geworden verkiezingen van een nieuwe Staten-Genonaak met. de algemeen© periodieke verkiezingen te laten samenval len. Me® aohtte dit in strijd met den geest der Grondwet en neet in het belang van ©en gezond partijteven. Sommige leden, die dit gevoelen deelden, meenden, dat de Regeering in deze op grond van zuinig- heidsmotieven had gehandeld e® wensah/ten vonrts, dat cr in do toekomst niet te spoe dig weer wijzigingen in do Grondwet zou den worden voorgesteld. Een lid achtte aanbevelenswaardig heb tegenwoordige Fransche stelsel, dat voor Grondwetsherziening een meerderheid eischt van 2/3 echter zonder Kamerontbin ding en referendum. Kolonie ef niet-fl Ten aanzien van het ontwerp tot ver andering van het Isto Hoofdstuk, waren enkele leden van gevoelen, dat men het woord kolonie niet had moeten laten ver vallen, terwijl andere do wijraiging op zich zelf niet. van groote beteekenis achtten, dooh: haar niet afkeurden. Ten aanzien van de verandering in het Ilde Hoofdstuk, betreurden eenige leden, dat do Rogeering heeft nagelaten in art. 14 van par. 3 de bepaling op te nemen, dat de reohte linie steeds gaat voor do zij lijn. Zooaie de erfopvolging thans gerege;!d wordt, komt een achterkleindochter (der de graad) en zelfs eenachterkleinzoon, voor zoover die naeib van man op ma® uit het Koninklijk Huis is voortgekomen, ach ter te staan bij de zuster en de kinderen eener zuster. Het gevolg hiervan kan zijn, diat iemand, die nationaal is opgevoed, (bijv. de dochter van een kleinzoon des Konings) voorbijgegaan wordt door een prins of prinses, die geheel vreemd is aan ons land. Een lid erkende niet het recht van den Vorst, om van den troon afstand te doen. Do troon, zoo werd o. a. betoogd, is niet meer een soort eigendom, dat men kap abandonneeren. Regeerrecht is regeer- plicht. Het tijdstip der abdicatie moet wor den bepaald in overleg met de Staten- Generaal. Dit lid Icon zich ook niet vereeni gen met de uitsluiting van den troon van de kinderen, na den troonsafstand gebo ren. Dit kunnen immers echte Oranjes zijn en waarom zou een vreemd vorstenkind dan voorgaan 1 Het inkomen der Kroon. Eenige leden, vooropstellende, dat men thans economisch nog in veel slechteren toestand verkeert dan tijdens de indiening van het ontwerp, maakten bezwaar tegen de voorgestelde verhoogingen van het in komen der Kroon. Ook naar het oordeel van anderen stond de noodzakelijkheid, van deze verhooging geenszins vast, daar de reden de duro tijden voor een groot gedeelte niet meer bestond. In verband met deze bezwhren behielden eenige leden zich hun goedkeurende stem voor BINNENLAND. Met ingang van heden zijn de rundvee* markten, met het oog op mond- en klauwzeerf in Zuid-Holland, dus ook te Leiden, geschorst. Het afdelingsverslag van de Eerste Kamer over de wetsontwerpen tot Grondwetsherziening. Het Kon. Ned. Landbouw-comité over Hoofd* stuk Landbouw der Staatsbegrooting 1923. BUITENLAND. Rapport is ingediend door vier var» de 2es buiten!, deskundigen te Berlijn. De toestand in het Nabije Oosten heeft zich toegespitst tot oorlcgsgevaar. In Konstantinopel een paniek. Poincaré over de bezetting van Rijnland. Sforza keert nic! terug naar Parijs. De Belgische minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen afgetreden. Vele andere leden konden de voorgestel de vete oging goedkeuren, als noodzake lijk met het oog op den staat, dien da Kroon heeft to voeren. Een lid betreürdo het, dat niet een in komen wordt toegezegd aan den Prins- Gomaal. Het vrouwenkiesrecht. Ten aanzien van het ontwerp tot veran dering in het III do Hoofdstuk bleven som mige leden hun bezwaren tegen het op nemen van 'b vrouwen kiesrecht handhaven Do evenredige vertegen woordiging. On:dei\solieidcn leden haddon op verschillende gronden nog steeds, bezwaar tegen do invoering der verkiezing van de loden der Eerste Kamer op don grondslag van evenredige vertogenwoor- digUig. Do ervaring daarmede is zóó ongunstig, dat or goon aanleiding bestaat de toepassing er va® "uit to broden tot deze® tak dor Volksverte genwoordiging. Betoogd werd o. m., dat do Eersto Kamer or door van karakter gaat veran deren; de 'band tussohon de provinciën en do Kamerloden verloren gaat of althans verstapt. Vorder werd de onwensohelijkheld uiteengezet om belangrijke wotLelijke regelingen tot stand te brengen op do wijze als dat nu met de regeling van do verkiezing voor do Eerste Kamer het geval zal zijn. Een systeem van ovonroetige vertegenwoordi ging, mits goed ingericht, kan zeker leiden tot eon juiste vordoeïing der zetels. Algemeen was do wcnsoli, dat oen zoodanige regeling zóó zal worden ontworpen, dat de band tassdhen de al- govaardigdon der Eerste Kamer on de verschil lende doelen des lands bewaard zal blijven. Do schadeloosstolling deï Tweede Kamerleden. Versehilicndo leden konden zich niet vereenl- gen met de voorgestelde verhooging van de eohateleosstelling en de daarmede verband hou dende pensioenregeling va® de loden der Tweodö Kamer. Than3, nu de ongunstige stand dor fi nanciën allerwegen tot bezuiniging noopt, moe ten vérhoogingen als de hier bedeelde, vermeden worden, met bot oog op don clsch van bezuini ging in het algemeen, maar ook om het voor beeld tegenover do ambtenaren, ton aanzien van wie wolLidht eerlang de vraag omtrent eaiaris- vor min dering moet worden overwogen. Vermin dering van bezoldiging in loon toch zal noodza kelijk moeten, vólgen, niet omdat traktemen ten cn 1 oonon allo te hoog zouden zijn, maar omdat het geld om te betalen er beslist niet me°r i?. Verder werd, zonder een schadeloosstel ling van f 50D0 onredelijk te noemen, echter betoogd, dat een be^grijke da'ing in de prijzen van verschillende lovensm'ddelen heeft plaats gegrepen, zondat voor dnze vérhoogingen mind r aanl idin^ best al dui eenige maanden geleden. Alleen do bijzon dere toskigo van den voorzitter kon gemo tiveerd worden geacht. Men woes er oa. op, dat de huishuren en belastingen de factoren z^i, die de nood- zskelijko Lïtgaven zoo sterk omhoog heb ben gébracht en ook thans nog hoog hou den en oordeelde, dat ook do verhooging tot f5003, mede in verhand met de kosten van levensonderhoud in Den Ha"g, oen ge biedende eisch is. Eenigo leden verklaarden geen bezwaar te hebben tegen de verhooging op zichzelf, maar \ye! tegen het waarnemen van sommige andere betrekkingen met het Kame Tdm afc- schap, hrjv. burgemeester eener groote ge meente, of lid van Gedeputeerde Staten, hetgeen van andero zijde geen bezwaa^ werd genoemd, daar de kiezers hadden uit to roaken of zij dit wesischelijk achten. Onderscheiden leden, die geenszins de verhooging der sckadeloo3st?l.i*ig toejuich ten, waren van gevoelen, dat men in ditt stadium zich niet meer moest verzetten te gen de verhooging, nu de Ikveede Kamer daartoe ten tweede male mot overgTOota meerderheid besloten had. Men zou het op prijs stellen, als de Re* geering eenige bepiaalde toezeggingen en eenige duidelijke mededeel In gen omtrent d« der haar voorgenomen herziening der wacht* geldregeling voor Kamerleden zou wiliea doen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1922 | | pagina 1