cie qeiegenheid aan
om mmdyk koopjes
/e haten K Onze,
opruiming stelt Uin
staat voor
zelfs het allerbeste^
op het gebied \?arx
kleeding ie koopen
i
$0E O INO*
\ma&AZ^ET^
Burgerlijke Stand v. Leiden
LAND- EN TUINBOUW.
SPREEKCEL.
YRAGENRUBRIEK
18 e°'
Vischmarl.,
Wi| IW7,
joodat deze niets van haar kracht verliest.
Haar gaandeweg zet de trein zich in bewe
ging en brengt u in een kalmere omgeving.
Eerdt verdienen nog vermelding twee stad
jes ten Z. van den spoorlijn, welke evenals
Hasparren, te ver af liggen om uit den trein
-ichtbaaT te zijn, en wel Bidache, waar
ceriijds de graven van Grammont als onaf
hankelijke -vorsten verblijf hielden. Vexschei-
deno leden van dit geslacht hebben als s taais-
en krijgslieden in Frankrijk een rol vervuld.
It vond vermeld, dat hun kasteel in t522
Terbraöd werd door den Prins van Oranje,
85e in deze streek weinig aangename herin
neringen heeft achtergelaten.
Immers bij de beschrijving van het andere
stadje Sauveterre kan men vinden, dat
het in 1523 lang weerstand heeft geboden aan
v\e terrible Prince d'Orange"
Dezo prins, Philibert de Chalons, was niet
'de ecnige Franschman, dtic den strijd tus-
echen Karei V en Frans I in het verkeerde
kamp meemaakte. Niemand minder dan de
Fransohe eonnétnble Charles de Bourbon was
^en van Karei 'V's voornaamste aanvoerders.
Persoonlijke redenen hadden dezen connó-
ffiblo van Frans I vervreemd en hem er toe
gebracht, zich bij den vijand aan te stuiten.
Tusschen hem en Louisse van Savoye, moe-,
(der van Frans I, had vroeger een zoo innige
verstandhouding gekeerseht, dat er sprake
was geweest van een geheime trouwbelofte,
welke na het spoedig verwachte overlijden
iraD Bourbon's vrouw zou worden ingelost. De
iconnótable echter bedacht .rich en liet blij
ken liever 's keniigs zuster dan ddens moedor
tot bruid te hebben. Van dat oogenfrlik had
hij in Louise van Savoye een onverzoenlijke
vijandin. Als bloedverwante van Bourbon's
vrouw maakte zij, toen deze laatste ten grave
was gedaald, aanspraak op haar rijke nala
tenschap. Tevens zotte zij op allerlei wijzo
haar koninklijken zoon tegen Bourbon op.
De laatste was daaxep met Spanje in on-
'derhandeling getreden, waarbij hij opnieuw
een koninklijke bruid trachtte te bedingen,
ditmaal een Spaanseh© prinses.
In een stormachtige woordenwisseling deed
Frans I blijken dat hij hiervan lucht had go-
kregen. Bourbon begreep, dat hij ten eenen-
male in ongenade "was gevallen en begaf zich
naar zijn goederen om zijn talrijk© vrienden
en volgelingen voor zijn afvalliige plannen te
winnen.
Do Pi*ins van Oranje behoorde tot diens
aanhang en vocht mee aan Spaan9cho zijde.
Van daar dat hij in Frankrijk, evenmin als
Bourbon zelf, een goed© pers heeft. Behalve
als „terrible Prince d'Or-ange" vindt amen
hem aangeduid als „complice du Connétahlo
Bourbon" en als „prosorit francais comrao
Bourbon".
Hij streed niet alleen in de Pyreneeën,
maar ook in Italië tegen Frankrijk en zijn
Italiaansche bondgenooten. Het leger van
6paansche, Duitsche en Zwitsexsche hu/uirlin-
|€D, dat hem tot opperbevelhebber koos na
dat Bourbon by het veroveren van Rome was
gesneuveld, woaidt door Fransohe geschied
schrijvers betiteld als „vernielende hor-de"-en
rooverbendc".
Na cle plundering van Rome weck do Prins
van Oranje bij de nadering van een Franseh
leger naar Napels, doch toen zijn tegenstan
ders het vermoeiende beleg van deze stad op
braken, werden zjj door Oranje achterhaald
en geheel verslagen.
Zijn landgoederen waren, evenals die van
Bourbon, verbeurd verklaard, doch bij den
nadecligen vrede, dien Frans I verplicht was
aan te nemen, werd door Karei V bedongen
dat de Prins van Oranj© in zjjn goederen zou
worden hersteld. Echter kon deze zich niet
in het werkelijk genot ©r van verheugen,
daar hij in 1529, bij het beleg van Florence
door do Spanjaarden, om het leven kwam.
Zijn goederen gingen toen over aan zijn
zuster Claude do Chalons en deze, gehuwd
met Hendrik van Nassau, bracht tevens op
har© nakomelingen over -den titel van Prins
van Oranje, welke voortaan synoniem zou zijn
aan „hot vaderland getrouwe'*.
De trein voert ons langs P u y o o, van waar
oen zij lijn Noordelijk naar Dax loopt om daar
aan de hoofdlijn van Bordeaux naar Spanje
nan te sluiter), naar Arthez. De Gave de
Pau geeft hier een schilderachtigen aanblik
(foor zijn steile rotswanden, die verbonden
waden door een ouden stoenen brug op pei
lers, die spitse bogen vormen. Midden op do
brug prijkt een toreD, waarin de poort is
aangebracht.
Wij zijn hierbij aangeland in Bóarn en
bereiken kort daarna Pau, de hoofdstad van
het departement der Basses Pyrénées.
Als afscheid aan het Baskieche lanfd wil
ik nog vermelden dat no-g Zuidelijker dan
het zooeven genoemde Sauveterre het stadje
.Mauléon ligt, waar een sous-préfeeture
is gevestigd. Dit is de plaats, welke Pierre
Benoiit in zijn roman „Pour Don Carlos" met
den Danni Villcléon aanduidt om er het too-
heel te scheppen voor de -doortocht van Cax-
listische troepen oor Frankrijk, gedurende
welke de nieuw benoemde onder-prefect bij
het bereiken van zijn standplaats in zijn eigen
woning wxwdt gevangen gehouden, terwijl
een Baskisch meisje, Allëgria, tijdelijk voor
onder-prefect speelt.
Over een der wegen tusschen Bidache cn
Mauiéon vind ik nog aangetcekend, dat men
hem-, ondanks het geaccidenteerde terrein,
zoozeer met het begrip „rechte lijn" heeft
vereenzelvigd, dat hij meet woTden gerang
schikt onder de soort, waarvan een hoofd
ambtenaar aan publieke werken hoeft ge
zegd „aangelegd door ezels voor muilezels''.
Ik heb dozen weg nooit betreden, maar on
getwijfeld zal deze uitspraak dikwijls woTden
beaamd, nu het verkeer per vrachtauto het
oppervlak der wegen in dit met spoorwegen
spaarzaam bedeelde land uitéémrijt. De gee de
wegen worden middelmatig, do middelmatige
slechtwat moet er niet worden van degenen
die rceda slecht zijn
Do aankomst te Pau per trein uit het W.
kan den nieuweling een schok geven. Bij het
binnenrijden van het station loopt de trein
n.L over een draaienden wissel, waarvan dc
aanraking door iederen wagon zulke donde
rende geluiden te voorschijn Toept, dat men
denkt aan botsing of ontsporing. Dit geraas
is echter geenszins een tosken van zulk een
onheil. Het station ligt beneden aan de ri
vier en weinige tientallen meters daarach
ter verheft zich als een muur van 30 M. hoog
do beroemde Boulevard ces Pyrénées, welke
den Zuidelijken zoom van de stad uitmaakt.
Een.train leidt langs een omweg naar boven,
terwijl oen funiculaixe een meer directe ver
binding met de bovenstad schijnt aan te
bieden echter, op dit middel van verkeer
meet men niet rekenen het staat sedert ruim
een jaar stil. Het stopzetten geschiedde om
dat do stalen kabels vernieuwd moesten
worden waarna vernam men dat de leveran
cier der kabels in gebreke bleef» cn dezer
dagen las ik een 'dagblad dat de exploitant
wel de loonen van zijn personeel blijft uitbe
talen, zich echter doof houdt voor de drin
gend© vertoogen van het gemeente-bestuur,
welk© thans zijn overgegaan in een in-go-
breke-srtelling met stappen tot het ontnemen
der concessie. Het verd dan ook werkelijk
tijd dat aan dezen wantoestand ©en ©inde
komt.
Voor hem, die niet per rijtuig of tram naax
boven gaat, ligt in li£t aanschouwen-van d©
beide wagentjes, dio aan do uiteinden van
den kabel op passagiers schijnen te wachten,
iets honends, daar hij in het zweet zijns aan-
schijns de voetpaden, di© er langs loopen,
meet bestijgen. D© ontvangst miist iets aan
tegemoetkoming.
Is men echter boven aangeland, dan ver
geet men alles voor het onovertroffen uit
zicht dat van d© borstwering van den boule
vard te genieten valt.
Do geheelo overkant van do rivier ver
toont lag© groene heuvels, waarop een aantal
lichtgekleurde huizen tusschen het geboomte
uitkijken. Ook liet dal zelf dat ge links in
de richting van Lou-rdes ziet verdwijnen, is
vol hoornen. Vooral na een lang verblijf aan
d© Baskische kust. waar boomen sohaaxsoh
zijn. heeft men hier den indruJk, er nergens
zooveel tegelijk te hebben waargenomen.
Het heuvelbaud stijgt slechts zeer langzaam
op naar het gebergte, zich op 20 K.M. ver
plotseling daarboven schijnt to verheffen.
Licht cn doorschijnend van kleur of wel don
ker, op zwart af, naarmate van d© weersge
steldheid, eindigt doze indrukwekkende keten
in beide richtingen, eerst ver weg, waar liij
zioh in den horizont oplostnaar het Oosten
ziet men pl.m. 80 K.M. naar het Westen,
waar de bergen lager zijn, pl.m. 50 K.M. ver.
Do Pic du Midi d'Ossau, dien ge vlak tegen
over u zaet, bekroont als waardig middelpunt
hot schitterend schouwspel. De wanden van
den Val d'Ossau, hoewel zelve reeds van eer
biedwaardige afmetingen, ruimen dit gevaar
te de eereplants in, doordat zij nagenoeg even
wijdig recht op den toeschouwer toeloopen,
zoodat do Pic schijnt op te rijzen als een ge
weldige wachter, wolk© geheel van de om
liggende toppen afgescheiden, het dal aan de
bovenzijde afsluit.
Ziet men don kelen in het koude jaarge
tijde, dan is de geheole kam en een groot deel
van dc flanken met sneeuw bedekt. Slechts
do hoogste toppen blijven bet geheelo jaar
door besneeuwd.
Men kijkt naar bet Z. cn de zon beschijnt
de zijd© van het gebergte, die van u afge
keerd is. 's Ochtends en 's avondis als de top
pen van ter zijde verlicht zijn, ziet men deze
in de meest verrassende en steeds wisselende
kleurenpracht. Evenals aan de Baskische
kust is hier do zonsondergang verrukkelijk.
Ik vermeld d© aantrekkelijkheid: van dit
uitzicht als eersten indruk van Pau, omdat
vermoedelijk iedere lezoekex er dadelijk door
wordt getroffen' ©n die gewaarwording niet
licht vergeet. Bezoekers voor slechts weinige
dagen knnnen het slecht treffen, daar do
bergketen nu cn dan onziohtbaar is. Maar
dit dtourt in den regel niet lang.
Een volgend maal kom ik op het bekende
slot v^n Hendrik IV, op de stad en omstre
ken terug, en op bet Bearncesche land en volk
in het algemeen.
26 October 1922.
H. v. P.
ONDERTROUWD: O. Kapaaoi jm. 25
j. en H. P. Keexewcer jd. 24 j. P~. H.
Zandvliet jm. 29 j, en J. Haverkamp jd.
IS j. J. Wolters jm. 23 j. en E. EL L.
Claasen jd. 23 j. A. M. Veefkind jm. 24
j. en H. Kraan j-d. 23 j. A. H. O. Gie
ten jm. 24 j. en J. Keij jd. 25 j. J. Ma-
rijt (g-esch.) 38 j. on M. A. J. Cl. Ransel-aai*
jd. 35 j. W. P. H. van Empel jm. 25 j.
en A: Neuteboom jd. 26 j. L. Leemans
jm-. 25 j. en M. van dor Laken jd. 23 j.
H. M. Wessira jm. 26 j. en H. Kommer jd.
25 j. O. Posthumus jm. 26. j. en N.
Lotto jd. 23 j. P. J. L. Jooefcen. jm. 25 j.
en A. M, Leendcrs jd. 25 j.J. L. de
Waal jm. 22 j. en C. Siloos jd. 22 j. J.
van den Bogaard jm. 26 j. on L. Goes jd.
21 j. L. van Hiiavlein jm. 20 j. en C.
Heruer jd. 19 j. G. van dar Sluis jm. 23
j. eai F. W. Choufoer jd. 25 j. <3. G-rebel
jm. 24 j. en M. O. Lens jd. 24 j. S.
Fakkel wedr. 62 j. en J. M. Sohoemaker
jd. 26 j. P. J. Lut jm. 26 j. en G. v. d.
Nat jd. 25 j. N. J. Loget jm. 28 j. en J.
d© la Róe 24 j. S. Holswilder jd. 25 j. en
W. Keyzer jd. 21 j. J. van G-oo-swilligen
jm. 20 j. on C. E. Pont jd. 30 j.
Vraag: Hoe moet ik eea pruimeboom
planten?!
A. F. T. <L B. tg E.
Antwoord: Dett grond flink losmakebjr
tot op het bodemwater, den grond weer in
werpen on den boom hierin planten zóó,
dat alle wortels goed met> aarde r.ijn aan
gevuld. Dan liefst stalmest aanbrengen en
hierover de laatste aarde. Alles matig aan
trappen eo een half- of hoogstam van oea
Hinken steun voorzien. De genoemde soort
is zeer aan te bevelen, evenwel liefst als led
boom. Genoemdo kweeker ken ik niet, kan
daarover niet inlichten.
Vragen op Tuinbouwgebied aan de ^Re
dactie, onder motto „Tuinbouw."
Bewoners van de Leuven- en Staalwijk-
sfcraat en ook belanghebbende ouders, van
wio de kinderen de nieuw gebouwde Chr.
school aan de Leuvenstraat bezoeken, kunnen
maar niet begrijpen wat de reden is, waarom
de verbinding van Leuvenstraat en Heeren
straat nog niet tot stand ia gekomen. Het
stukje grond (voortuintje van perceel Leuve-
straat 1, dat de gemeente sodext eenige maan
den van de eigenares kosteloos heeft overge
nomen, hetwelk dienen moet tot toegang van
Leuven- en Heerenstrqat en tevens direct ver
binding geeft tot de school) ligt nog In den
zelfden toestand.
Burgemeester en Wethouders hebben, toen
zij den grond zouden overnemen, in den ge
meenteraad gezegd, dat vooral de bewoners
van Leuvenstnaat en Staalwijkstraat veel be
llang bij deze nieuwe verbinding zullen heb
ben. Welnu, zij bopen door dit schrijven de
oandaöht van het gemeentebestuur hier op
te vestigen en verzoeken tevens beleefd dece
verbinding te willen bespoedigen tot groot
gerief van allo omwoners.
L. K., te A. a. d. R. Als de fiscus
streng 'wilde optreden, zou hij de reeds met
November verstreken termijnen van uw;
aanslag kunnen vorderen, ook al hebt a
het aanslagbiljet nog maar koTt geleden
ontvangen. Maar in den regel pleegt men
dit niet te doen, wanneer bij den belasting
schuldige het voornemen blijkt, dat hij van
goeden wille is. Begin daarom zoo spoedig
mogelijk enkele termijnen te betalen en
spreek er tegelijk met den ontvanger over*
Belasting vorderen vóór het aanslagbil-»
jet is uitgereikt, kan men niet.
N. D-, te L. Uw aanslag in de person
ncele belasting is, zoover wij kunnen nar»
gaan, juist.
V57
«ttkelo „dame"
Scii ee„
,7„',cb. rrijwaren door Uw fc,
tfèaelino: Dames- en ft?els/esk.
00 onze Heerenafd,
