Vrijdag 13 October 1922,
Officieels Ksnnisgeving
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden,
PRIJS OER ADVERTENT 1ETJi
60 Ctó. per regel 'fl Zaterdags 40 Cts. pet sëgelt
Pij regéi abonnement belangrijk latera prij?.
Kleine advertention, uitsluitend bij voorrithe-
feiing, Woensdag 50 Cts., Zaterdag 75 Cts„ bij
psn maximum aantal woorden van 30.
- Incasso volgens postrecbt. Vóór eventueels op*
Rending van brieven 10 Cta. porto te betalen.
Bewijsnummer 6 Cta.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie J507.
Postchèque- en Girodienst No. 67055.
PRIJS DEZER COURANTl
Voor Eeiaon p. S mni 2.95. p. week' -- O.ÏJ
Buiten Beiden, waar agenten gevestigd rlja,
per week -
Franco per post 2.35 portokosten.
Nummer 19205.
Dit nummer Destaat uit DRIE Bladen.
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKGOP.
Aan den Gemeentelijken Vischwinkel,
Vischmarkt 18, tel. 1225, is Zaterdag ver
krijgbaar SCHELVISCH a f 0.09, HORS-
MAKREEL a f 0,10, POON a f 0.11, MA
KREEL a f 0,18 en SCHOL a f 0,16, en
f 0,30 per pond.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgcm.
Leiden, 13 October 1922.
.Opening van het Wijkgebouw Irene" aan
de Haven.
df Reeüs lang was in wijk 6 der Ned.-Herv.
Gemeente alhier de behoefte gevoeld aan
een Wijtgebouw, waarin de predikant dier
wijk zijn catechisaties zou kunnen houden,
bijeenkomsten van jongeren en ouderon
zouden kunnen georganiseerd worden en
waar Wijkarbeid van anderen aard zou
kunnen uitgaan. Reeds in den tijd, dat
mr. dr. Schokking in deze wijk als predi
kant werkzaam was, werden plannen be
raamd om tot de oprichting te komen.
Financieel© bezwaren hielden tot dus
verre echter nog altijd de stichting tegen.
Wel werd onder dr. Bchokking's predikant
schap con heel klein grondkapita-altje bij
eengebracht, doch verder kwam hbt niet.
Toen in April van het vorig jaar ds.
Joh. YvGroot Enzerink, uit Leeuwarden,
waar hij een goed ingericht Wijkgebouw
voor het-Evangelisatiewerk te zijner be
schikking had, naar Leiden overkwam, was
liet zijn liefste wensch ook hier zulk een
gebouw te bezitten. Man van initiatief en
doorzettingsvermogen, toog hij dadelijk
aan den arbeid cn hij vond om zich heen
man non en vrouwen, die, door zijn geest
kracht bezield, met hem aan den arbeid
togen. Een Wijkvereeniging werd opge
richt. waarin als bestuursleden, met den
predikant, als voorzitter, zitting namen de
heeren P A. van Aggelcn, secretarisJ.
G Wolff, ponningmeester, J. A. Verhoog,
L A. Werner, G. W. Schutter, G. H.
-Lens, V. J. Jansen en W. J". Batist Jr.
Het gelukte dit bestuur, na van alle
zijden op verrassende wijze steun cn me
dewerking te hebban verkregen, waarbij
weder de waarde van liet kleine bleek,
c>; hand to leggen op een tweetal panden
aan de Haven, welke werden aangekocht
van den hesr Fontein.
Een óter panden blijft uit gebrok aan
voldoende geldmiddelen nog verhuurd-
Wilde men beide panden tot één groot in
«die opzichten aaoi de eisohen dos tijds in
gericht Wijkgebouw met vergader, en club
ealen vervormen dan zou daaraan f 50,000
moeten worden besteed en dat durfde het
bestuur, hoeveel vertrouwen het op de toe
komst van de stichting moge hebban nog
niet aan
Aan het voor Wijkgebouw bestemde
pand no 46 waarvan aan demgevel op een
wit bord de bestemming is aangegeven, is
nog niets verbouwd, maar met betrekke
lijk weinig onkosten zal men hier veel
kunnen verbeteren. De aohterkamer is in
gericht als oathcchisatiekamorDo wanden
zijn o.a. versierd met oen mooie beeltenis
van Luther cn andere platen, tevens oen
keurige wandklok on verschillende tek
sten, allen schenkingen.
Do achterkamer ziet uit op den zeer
•jróoten tuin waar men indien de ge
beente krachtdadige belangstelling toont
oen prachtige groote vergaderzaal zal
kunnen bouwen. Boven heeft men oen
viertal zaaltjes waarvan o.a. één als
spreekkamer zal dienon, één als vergader-
zaait j o voor een naarlkrans of jongens-
club, terwijl een tweetal apartementen
slechts door con muur gescheiden tot één
flinke ruimte zou kunnen worden ver-
eenigd.
Lang zal het niet duren of achter den
hoogen gevel van ,,Xreno", zooals hot
Wijkgebouw is gedcopt, waarvoor het
drukke straatleven golft zal in stiller
"riveer het geestelijk leven zich krachtig
la een gelden.
G'isteron wapperde van uit hot perceel
do vlag en zeer velen, meer eigenlijk als
de ruimte kon bergen, hadden gevolg ge
geven aan de uitnoodigiug van liet'bestuur
crni het gebou^ tpt. zijn nieuwe bestemming
'Ie wijden. Deze plechtigheid bad in de
achterzaal plaats. Wie er niet een plaats
konden vindonfl zaten, in den grooten tiiui
er achter. Gelukkig was c£t door het mooio
herfstweer mogelijk.
Op den ©olieden eikenhouten tafel, waar
aan liet bestuur had plaats genomen, lag
een der drie prachtige Statenbijbels, welke
in verband met deze opening aan den
W ijkprodikant ten geschenke waren gege
ven, met andkro waardevolle zaken waar
onder een bij don tafel passenden leunstoel
voor den predikant zelf.
Onder de aanwezigen waren do predi
kanten de heeren Goedhart, Riemens en
Loc-hor. Ds. Beekenkamp had bericht van
verhindering gezonden. Als vertegenwoor
diger der Gemeentecccnmissie was er de
^beor J. P. Mulder; verder het oud-kerk-*
raadslid P. J. Mulder, de heer A. J. de
Lange, bestuurslid van het Wijkgebouw
nan het Lew en daal, terwijl een aantal an
dere vortc-genwooffdige'rs van kerkelijk©
corporaties ook nog bericht van verhindo-
ring hadden gezonden, zoo ook do Burge
meester dezer gemeente.
Nadat de voorzitter, db. Groot Enzerink
de bijeenkomst had geopend werd gezon
gen Psalm 89 vers 1, waarna. deze voorlas
uit Efezé 2 de verzen 14 tot en met 22.
Vervolgens heette hij de aanwezigen
welkom waaronder in 't bijzonder de ge
noemde en andere vertegenwoordigers van
verschillende kerkelijke lichamen, deelde
mede dat ds. Plooy en hot bestuurslid de
heer Schutter en de heer Meynen door
ambtsbezigheden of andere urgente werk
zaamheden waren verhinderd, terwijl het
bestuurslid do heer Batist door ongesteld
heid afwezig was on do héér Kromwijk
door uatstedigheid.
Het bestuur had gaarao alle wijkbewo
ners willen uitnoodigen, do ruimte was
daartoe echter te beperkt, hot blijkt zelfs
dat de genoodigdo belangstellen dien nau
welijks plaats kunnen, vinden, zeide epr.
Spr. gaf daarna uiting aan zijn dankbaar
heid en blijdschap voor dit gebouw, waarmede
liij één zijner liofsto wenschen vervuld ziet,
en waaraan hij niet goedkeuring van de ove
rige bestuursleden den naam „Irene" (vrede)
heeft gegeven, welke naam ook zijn Wijkge
bouw in Leeuwarden droog.
Het is toch niet een behoorlijke toestand
dat een predikant voor zijn eigen cafcoohisa-
tielokaal moet zorgen. Spr. hoeft daarvoor,
teen hij Daar hier overkwam, een tijd lang
een zijner woonvertrekken gebruikt. Met
Gprcker gevoelden dc broeders ouderlingen dat
het zoo niet ging. En zij bobben de schouders
onder de zaak gezet. Broeder J. A. Vorhoog
was daarbij dc drijvende kracht. Regenten
van het H. G. of Wees- en Arme Kinderhuis
stonden voor dit doel een zaaltje af, doch
daarmede verflauwde de ijver voor ccn eigen
gebouw niet. Als eerste stoentje bood de
heer Verhoog namens ouderlingen in April
ccn bedrag van f 300 aan cn sindsdien kwa
men de giften, groot en klein, geregeld in.
In dc bijbellezingen, gehouden in de Ooslcr-
kerk, vond het denkbeeld mede bijval en door
veler samenwerking konden do perorelcn 46
en 48 reods worden aangekocht, dank zij dc
welwillende wij zo waarop dc eigenaar, do
heer Fontein, de betalingsvoorwaarden stolde.
Gaarne had het bestuur der Wijkvereeniging
beide perceel en tot een Wijkgebouw inge
richt, dóch hiervan moest wegens de hooge
leesten worden afgezien. God geve dat dit ide
aal nog eenmaal mag worden verwezenlijkt.
Het bestuur zal Gods tijd afwachten, maar
toch in de-zo richting blijven werken.
Spr. schetste het diool met de tegenwoordige
inrichting beoogd, waarin allen, die God wil
len zoeken en Hem dienen, een veilige schuil
plaats zullen kunnen vinden, Vrienden dor
wereld hoopt men or to trekken, vrienden van
God er te sterken on voor allen zal er het
Kruis van Christus het middelpunt zijn waaT-
van zal afstralen oen vriendelijk licht dat
gebroken liaTten zal hoclen, dc treurende zal
troosten cn de blijmfosdigen zal 6temmen tot
dankbaarheid aan God.
Nadat hij do zogen des Allcrhoogsten voor
de nieuwe stichting had ingeroepen, ver
klaarde hij het gebouw voor geopend', waar
na de vergaderden met elkander Gezang 96
aanhieven.
Hierna ging ds. GcoobEuzcrink verschillen
de personen noemen, die voor liet bijeenbren
gen dor noodig© gelden hadden gezorgd.
Hij gedacht vooral dc vrouwelijke bezoek
sters dor bijbellezingen. Zoo noemde hij een
jong meisje dat in twee weken f200 bijeen
verzamelde.
Aan aandeden werd eon bodirag van f 4C00
bijeengebracht cn aan giften en collecten
f 20o0, waarbij f300 van dir. Schokking als
overschot van een bazaar en f200 van do
ouderlingen.
De bezoeksters van do bij bel lezingen schon
ken persoonlijk een tafel voor liet bestuur,
een stoel voor den voorzitter, oen oocosloopcr
in <dicn gang en een vloerzeil, waaTvoor spr.
haar innig dankbaar was.
De hear Verhoog, hot wakkere bestuurslid,
man van initiatief en van durf, die zoovool voor
êe stichting dead en -diens broeder Vorhoog, den
architect, die belangloos zijn diensten aanbood,
do houders van aandeden, zoovele anderen,
werden hartelijk bodankt.
Al? een bow ijs van groote offervaardigheid
noemde spr. oen oud ooMpaax, dat spaarde voor
het inkoopen in oen Hofje en daarvan f 100
voor dit dieel aanbood. De gift word natuurlijk
niet geaccepteerd, maar do gezindheid die er
uit spreekt, wilde spr. prijzen on anderen tot
voorbeeld stellen. Verder da nikte hij voor de drio
Statenbijbels, voor het leveren der stoelen voor
inkoopsprijs door dc firma Leus cn eindelijk do
hoeren De Leeuw on Schellen on die familie Do
Geus voor de mooie bloemen benevens dc heer
Van Leeuwen voorliet keurig orgelspel hij dozo
gelegenheid.
Waar zoo van alle kanon medewerking is ver
leend on Gods zagen het wenk van den aanvang
af kennelijk heeft verzegeld, gaat spr. mot dank
in het hart de toekomst tegemoet (applaus).
Hierna volgden nog verschillende toespraken.
Ds. Locher,sprak namons don Kerkcraad. Hij
zou bijna verleid worden te zondigen togen het
10e gebod en dit gebouw begeoron, al benijdt hij
collega Groot Enzerink de zorgen ct aan ver
bonden ook niet. Eigen-lijk moesten dezo wijk-
gebouwen niet speciaal behooren tot één wijk,
maar deel uilmaken cn bestomd zijn voor do
geheele gemeente.
Ds. Riemens, sprekende namons de Wijkyor-
oeniging Pniël, verblijdde zich in de goboorto
van dit jongste zusje, zooais hij het, hoewel te
gen den taalregel in, wildo noemen.
Brooder Do Lango riep in zijn herinnering te
rug <le stichting van het Wijkgebouw aan hot
Leveaciaal door wijlen ds. De Wolff 50 jaren ge
leden en schotste uit eigen ervaring de zegen
die van zulk een gebouw kan uitgaan.
Do heor'J. P. Mulder sprak namons dc Ge
meente-commissie zijn boste wcnschen voor doze
stichting -uit, ds. Goedhard de3d holzrifde voor
do Wijkvereeniging „Siaalwijk", terwijl de heer
Vorhoog er zijn vreugde over uitsprak^ dat hij
na 10-jarigen arbeid voor con centraal puilt "in
Wijk' VIII dit gebouw mode mag openen. Dat
wij nog in de. zorg zitten acht ik niet erg, zeide
spr., dat houdt ons wakker. Spr. hoopte, dat
partijschap aan dezó stichting geen kwaad zal
doen.
Eindelijk trad nógsrit dc rij der vrouwen mej.
De Tombe naar vorgp, óm namons de vrouwen,
die d? bijbollczing trouw bezoeken mode te dee-
Ion, dat zij do r©koning van de stoelen' van den
hoor Lens bij zich id wachten. Deze mede deeling
werd mot hartolijko tookenen van instemming
bogroel, zooals trouwens al de speeches met ap
plaus beloond werden.
Nadat vorverschingen waren aangeboden,
dankte ds. Groot Enzerink de vorsehillende spre
kers voor hun goede wensch on on de aanwe
zigen voor hun tegenwoordigheid.
Nadat daarna nog oen Psalmliod was gezon
gen; sloot do voorzitter de bijeenkomst mot dank
zegging, waarna de verschillende looaliteilcn
wenden bezichtigd.
Ook gisteravond werd hot gebouw nog door
velen bezocht, wion het adres op dc Haven door
de uithangende vlag word gewezen.
Do toekomst van den Middenstand.
Gisteravond hield de Christelijke Mid-
ctenstandsvereeniging in liet Nutsgebouw
een vergadering, toegankelijk voor alle
Christelijk© middenstanders, waarvoor als
spreker was aangekondigd do heer L. At-
tema, directeur van het Christelijk Mid
denstandsbureau te Hilversum, met het
onderwerp: De toekomst van den Midden
stand.
De vrij goed bezochte vergadering werd
te circa halfnegen geopend door Óen voor
zitter, den heer J. van der Steen, die voor
ging in gebed. Hij heette al dc aanwezigen
welkom, in het bijzonder den heer Attema,
die zich op den eersten oproep van het
bestuur bereid had verklaard hier to komen
spreken. Ook bracht hij den gasten, zoowel
van buiten als uit de stad, die aan de uit-
noodiging gevolg hebben gegeven, dank.
Hij wee.3 er op, dlat vanavond do heer
Attema d© voorstellen, vervat in 14 pun
ten, van >Je algemeen© vergadering te
Baarn, kou inleiden, en hij hoopte, dat d©
aanwezigen na deze inleiding zich zullen
laten hooren, opdat men. door wrijving
van gedachten tot. eenheid zal komen.
Daarna deed do secretaris, de heer
Israël, ©enige mededeelingen over de
werkzaamheden van het bestuur in den
afgeloopen zomer. Zoo noemde hij de actie
van de marktcommissie uit den midden
stand, inzake het marktwezen. Hij boekte
daaruit dit succes, dat do Gemeenteraad
nadien dc marktgel^ep heeft verhoogd.
Verder vermeldde hij dc oprichting van
een boekhouders-cursus. Eindelijk herin
nerde hij aan de welgeslaagde winkelweek,
uitgaande van de drie middenstandsorga
nisaties, welke heeft bcworkfc, dat nu eens
het publiek bij den winkelier is gekomen.
Overigens heeft do Winkelweek aan het
Comité veel werk bezorgd en is onder de
mededingers over dc toegekende Bekronin
gen eenige ontevredenheid gewekt, wat
trouwens te voorzien was. Daarna gaf hij
nog een kort overzicht van het reeds opge
maakte programma voor de wintercam-
pagne. Op 16 November zal borden gehou
den oen huishoudelijke vergadering, ge
volgd door eenige algemoeno besprekingen.
In de vergadering van 14 December zal
het bestuurslid de heer Breebaart, behan
delen het praeadvies van den heer R. K.
van den Berg, inzake den middenstand en
de gemeentepolitiek. In Januari hoopt de
afdeeling hier de algemeene vergadering te
ontvangen.
Hierna gaf de voorzitter het woord aan
den heer Attema.
Pas was deze aangevangen, of de heer
Vergouwen, dio eerst een cursus in het
boekhouden zou houden, Jcwani met een 12-
tal cursisten binnen, dat, evenals hijzelf,
hartelijk door den voorzitter werd verwel
komd.
De spreker, weer voortgaande, betoog
de, dat de beteekenis van de Christelijke
Middenstandsorganisatie niet ligt in het
zich bij elkaar aansluiten cn Jict lid zijri
van oen Vereeniging. Er moet gewerkt wor
den en gestudeerd, opdat men weet wat
men als middenstander heeft te doen cn te
laten. Eif daarvoor is kennis noodig.
In d© huidige opvatting over den maat-
schappijyórm in verschillende kringen, met
name in die der sociaal-democraten, wordt-
de middenstand liefst achteruit gezet. Doch
wat er van de maatschappij zou worden ab
de middenstand daaruit verdwijnt, leere
ons Rusland, Oostenrijk en Duitschland.
In ons land zijn cr ook groepen, welke
dien lc'ant wel op willen. Als de midden
stand ging verdwijnen, zou dit ook op dien
grond een ramp voor de maatschappij zijn.
Dze maatschappij heeft noodig vrije, onaf
hankelijke mannen. En door den midden
stand, en met name den handcldrijvenden
en industrieelen middenstand, wordt eene
vrij en zelfstandig element in de maatschap
pij gehandhaafd.
Achtereenvolgens behandelde spreker de
plaats, die in de maatschappij de midden
stand heeft in te nemen; de taak, welke
deze stand daarin heeft te vervullen en hoe
hij zich zal kunnen blijven handhaven in
ons volksleven, Maar voor spreker cn die
met hem gelijk denkon komt er nog iets
bij. Wij leven in een moeilijken tijd. Er zijn
ontbindende elementen werkzaam in onze
maatschappij. De neutrale middenstand
kan daartegen niet krachtig - genoeg front
maken. En daarom moet, in het belang der
samenleving, jdc middenstandsorganisatie
een Christelijk cachet dragen. De neutrale
organisaties kunnen ons niet behoeden te
gen insluiping van revolutionaire en bolsje
wistische tendenzen..
Uitgaand© van deze waarheid, heeft het
hoofdbestuur voor de vorming van een al
gemeen© nationale Christelijke midden
standsorganisatie voorstellen ontworpen
en aan. de ord© gesteld, omschreven in do
14 punten, straks genoemd, waarop spre
ker thans niet in bijzonderheden zou in
gaan, omdat deze punten straks in de huis
houdelijk© vergadering der afcllcelingen
zullen worden behandeld. In de eerst©
plaats is het doel, dat ©r overal vakor
ganisaties worden gevormd door personen
van hetzelfde vak en om deze verschillende
organisaties moet één algemeene Christe
lijke band worden gelegd.
Op deze wijze kan db middenstand, spe
ciaal do Christelijke middenstand, den
verloren invloed in de maatschappij her
winnen, en contact zoeken en verkrijgen
met andere maatschappelijke groepen.
Ook met de politieke organisaties moet
hij invloed krijgen, opdat do middenstand
invloed krijg© op 's lands en op hot ge
westelijk en plaatselijk bestuur. Men
wachtte zich bij dit alles er voor zich te
verliezen in theoriën cn t© vergeten de
practische daad. Mot den Duitschen staats
man, die liet. slachtoffer werd van oen
samenzwering, Rathcnau, zeide sur men
verlieze niet den grond onder de voetsn
en houde tegelijk dc sterren in het oog.
Hoe echter ook d© middenstand zich
naast de andere groepen zal plaab??n~cn
handhaven, het zal nooit geheel «oed wor
den, zoolang tusschen handel en bedrijf
en God de zonde blijft bestaan, aldus ein
digde spr.
Er volgde op de heldere rede een warm
applaus, waarna verschillende personen
opmerkingen maakten en vragen stelden.
De heer Boekkooi vroeg spreker, hoe in
i branches, waarvan er slechts weinig verte
genwoordigers zijn, vakorganisaties kun
nen worden opgericht., welke ©enigen "in
vloed zullen hebben.
De spreker zeidie, dat, wanneer in cv.n
zeker vak in het geheele land slechts
20 zich hebben georganiseerd, de organisa
tie reeds een vertegenwoordiger in het
hoofdbestuur kan hebben, volgens de door
het Hoofdbestuur ontworpen regeling.
Nog had dc heer Boekkooi gevraagd hoe
te voorkomen, dat dc kleine middenstan
der wordt doodgedrukt door groote maat
schappijen en vennootschappen.
Do spreker wees er in dit verband
op, hoe noodig een krachtige alge
meene organisatie van middenstanders
in de samenleving is. Men» mag niet ver
geten, dat alleen een sterke middenstand
zal kunnen koeren een socialistisolic en
bolsjewistische maatschappij, tcïwijl deze
stroomingen zich wel kunnen verstaan met
bet grootkapitaal, wat Rusland ons nu
reeds leert.
De heer Vergouwért sloot zioh in hoofd
zaak bij het betoog vail den inleider aan.
Ook hij vindt, stevige vakorganisatie van
middenstandsgroepen in eon verband noo
dig. Hij heeft zelf daarom het initiaief ge
nomen tot oprichting van ©en organisatie
van assuradeurs. Verder is hij liet ook
eens met den spreker, als deze zegt, dat.
de middenstander niet te zoetsappig moet
zijn. In Leiden zou in do dagen der distri
butie da middenstand zijn uitgeschakeld,
wanneer hij zich toen niet krachtig had
doen gelden.- Eindelijk acht hij het ook
goed, dab de middenstand zich door zijn
organisatie vertegenwoordigen laat in de
kiesvercenigingeri cn daardoor in openbare
lichamen.
De heer Alberts maakte onder anderen
de opmerking, dat niet alleen do handel
drijvende middenstanders vrije raenschen
zijn en moeten rijn, maar alle maatschap
pelijk© groepen.
Den heer Wilbrink lijkt het niet goed,
dat de micldenstandsverccnigingcn «als or
ganisatie zioh in do politielco vercenigüi-
gen laten gelden. Dit kunnen zij cn moe
ten zij doen individueel.
Do spreker was het in dazen meer eens
met den heer Vergouwen, dan met den
heer Wilbrink. De arbeidersorganisaties
doen immers ook zoo.
Nadat nog enkele anderen opmerkingen
hadden gemaakt, waaronder ook de secre
taris en do heer Couperus, werd dc ver
gadering door den Voorzitter met een kort
woord gesloten, Hij maakt© de opmerking,
dat dc leden ook te Leiden nog tc weinig
met hun organisatie meeleven. Deze avond
bewijst het woer. Er hadden van da hon
derd leden veel meer moeien opkomen.
Ten slotte betuigde hij onder applaus
den spreker dank en dankte ook nog den
secretaris van do Kamer van Koophandel,
rnr. Kribbe, voor zijn tegenwoordigheid,
waarna do spreker voorging in dankgebed.
Werklocvzcii Agitatie-Comité.
In de grooto zoal ran café „Zomerzorg"
hield bovengenoemd comité gistermiddag een
ojienbarc vergadering, welk© zeet druk was
bezodht. Dool van dcoo bijeenkomst was tot
cP© oprichting van een Leódsch-Agitatie-
Ocoiité te komen. ALs sprekers zouden optre
den de hoeren Kolthek, C. Kitz cn L. dc Vis
ser.
Na een korte operingsrodb van den voorzit
ter, waarin deze hot idodl van het bijeenroe
pen dezer vergadering uiteenzette, voord© al
lereerst do hoor Kolthek het woord.
Do werkeloosheid, aldoia ving spreker aan,
'die nu reeds uitgebreid is, dient door de ar
beidende klasse cmsbig onder het oog te wor
den gezien, omdat het vrijwel zekej is dat zij
zi.ch spoedig n.<g belangrijk zal uitbreiden.
Want deze werkclooshoikl is niet van het ge
won© karakter, waarvan men de.oorzaak min
of meer zeker kan aanwijzen, doch zy hangt
ten nauwste samen met de ontwikkeling van
het maatschappelijk leven van dezen tijd, en
BINNENLAND.
Do staking in de sigarennijverheid.
De arbeidstijd in schoenenfabrieken»
BUITENLAND.
Een nieuw incident in de Oostersche af
faire door het binnenrukken der neutral*
zöne bij Ismed door de Turken.
Een voor-conlerenlie der geallieerden te
Boulogne?
De pest is uitgebroken onder de Griek»
sche vluchtelingen.
De Duitsche maatregelen tegen de daling
der Mark.
inzonderheid sinds 1914. Zij bepaalt zioh niet
tot eenige bedrijven, mavr treft feitelijk do
geheel© maatschappij. De industrie cn handel
zijn in een soort van verlam.mingstooatand
gekomen, cn hooren wij wat bekende econo
men er van zoggen, dan komen wij tot d©
conclusie, dat het d© inrichting van do maat
schappij zelf is die deze ontwrichting heeft
veroorzaakt. Do werkeloosheid van thans
hangt nauw samen met de kapitalistische
samenleving.
Nooit is er moer werkgelegenheid geweest
dan nu, indien men de zaak zoo opvat dat de
arbei-dors producten moeten voortbrengen, die
de menschheid noodig heeft. Doch niettegen
staande dat is cr ook nooit zooveel ellende
goloden als thans. Alleen in ons land zijn
meer dan honderdduizend slachtoffers van
werkeloosheid en ellende, terwijl de bestaans
voorwaarden van zooveel anderen meer en
moer worden gedrukt. En dat, terwijl wij toch
met den vinger kunnen aanwijzen dö midde
len, die d© menschheid bezit om allen wel
vaart en geluk tc geven. Hoovelen bijvoor
beeld hier te linde liobben nauwelijks klèercn
racer aan het lichaam, en in Engeland
lGopen tienduizenden textielarbeiders, die
gaarne dc: stoffen voor dio kleeren zouden
vervaardigen, werkeloos rond. Zoo gaat het in
elk opzicht. Het is het gevolg «van hot feit,
dat de bezittende klasse in deze maatschappij
riet ijvert en werkt voor do belangen der
mensohheid, dioch slechts alleen voor eigen
winst.
Dat dit verschijnsel juist in dezo dagen zot»
stork cn zoo schril op den voorgrond treedt,
komt doordat do kapitalistische ontwikkeling
is vastgeloopon. Voor de zoovcoLslo maai een
nieuwe ontwikkelingsphase bereikt. De maat
schappij moet op een anderen grondslag ko
men te berusten. En in diezen overgangstijd
moeten de arbeiders, dio do nieuwe maat-
fsch.appij moeten vormon, zich formeeren om
daaraan to kunnen voldoen. Die krachten zijn
nu nog niet goformeerd, en dat is do schuld
van de arbeiidora zelf,, drie bijna even kapi
talistisch denken als do bozittendo klasse. To~
veel laton zij zich nog dóór het materieel©
leiden. Hot organisatie-leven in den goedcu
zin van het woord is nog uiterst.zwak.' Voo®
do groot© algemeone belangen hioudt men do
oogen gesloten cn do rcigoering doet al haar
best om het materialisme aan te moedigen
en de kapitalistische maatschappij le achrar
gen.
Spr. wijst op do bogrooting voor dit jaar,
waaruit blijkt dat or thans voel cn veel min
der gelden dan oen jaar geleden worden be*-
oehikbaar»gesteld voor werkeloosheidsvoorzie-
ning. De instelling der wachtgeldregeling
was min of meer een erkenning dat de maat
schappij verantwoordelijk is voor de werke-
JoGeheid. Dc regeling dnoag een sociaal ka
rakter. Thans echter is dat veranderd. Op de
uitkeering is nu het stempel der armenzorg
ge dirukt.
Daartegen dienen dc arbeiders op te komen.
Zij moeten zelf begrijpen dat zij recht hebben
op uitkcering van hun loon in tijdon van
werkeloosheid, omdat zij buiten hun schuld
zijn ontslagen. Zij hobben het recht oan t©
cisóhen, dót de regeering ingrijpende maat
regelen neemt om hun productie*ven arbeid te
verschaffen. Wij wonaclien, zciidc spr. geen
vol loon als uitkcering zonder tegenprestatie,
maar wij eischcn prödtuctioven arbeid togen
vol loon, cn veedor handhaving en doorvoe
ring van den aeht-urendag ter be»parking den
werkeloosheid. Om aan die oiochen kracht
bij te zetten is het echter noodig dat allen
zich vast aaneensluiten eh zich hiét Ialen af
schepen met oen udtkeoring vhn het armbe
stuur.
Zóó den strijd aangepakt' zal de''rrigoering
wel zórgen dat er maatregelen worden ge-<
troffen, die veel verder gaan daav do tegen
woordige. Door liet vórmen van een machtig
front alleen kan men komen tot verlichting
Idcr cllendó cn tot het leggen van den ba?is
vo'osr het vormen van dc sociale maatschappij.
Over ld© redevoeringen der twee ander©
sprekers zullen wij kort zijn, ora niet in her
halingen tc vervallen.
D heer Kitz zeide, idia't dc arbeiders zich de
vraag moeten stellen hoe zij den huldigen
wantoestand kunnen verbeteren. En het ant-
WGcrd daarop luidt dat de arbeiders hun
oischen motton 6lcllen overeenkomstig d©
cinchen van het maatschappelijk levóD. Wat
zij zullen krijgen, hangt van hun zelf af. En
dat zal dos te iméer zijn, naar mate zij zich
nauwer aaneensluiten in een agitatie-comité*
dat zich' bepaalt bij weikelo'oshoid en pro-