Vrijdag 13 October 1922, Officieels Ksnnisgeving STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden, PRIJS OER ADVERTENT 1ETJi 60 Ctó. per regel 'fl Zaterdags 40 Cts. pet sëgelt Pij regéi abonnement belangrijk latera prij?. Kleine advertention, uitsluitend bij voorrithe- feiing, Woensdag 50 Cts., Zaterdag 75 Cts„ bij psn maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecbt. Vóór eventueels op* Rending van brieven 10 Cta. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cta. Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie J507. Postchèque- en Girodienst No. 67055. PRIJS DEZER COURANTl Voor Eeiaon p. S mni 2.95. p. week' -- O.ÏJ Buiten Beiden, waar agenten gevestigd rlja, per week - Franco per post 2.35 portokosten. Nummer 19205. Dit nummer Destaat uit DRIE Bladen. EERSTE BLAD. GEMEENTELIJKE VISCHVERKGOP. Aan den Gemeentelijken Vischwinkel, Vischmarkt 18, tel. 1225, is Zaterdag ver krijgbaar SCHELVISCH a f 0.09, HORS- MAKREEL a f 0,10, POON a f 0.11, MA KREEL a f 0,18 en SCHOL a f 0,16, en f 0,30 per pond. N. C. DE GIJSELAAR, Burgcm. Leiden, 13 October 1922. .Opening van het Wijkgebouw Irene" aan de Haven. df Reeüs lang was in wijk 6 der Ned.-Herv. Gemeente alhier de behoefte gevoeld aan een Wijtgebouw, waarin de predikant dier wijk zijn catechisaties zou kunnen houden, bijeenkomsten van jongeren en ouderon zouden kunnen georganiseerd worden en waar Wijkarbeid van anderen aard zou kunnen uitgaan. Reeds in den tijd, dat mr. dr. Schokking in deze wijk als predi kant werkzaam was, werden plannen be raamd om tot de oprichting te komen. Financieel© bezwaren hielden tot dus verre echter nog altijd de stichting tegen. Wel werd onder dr. Bchokking's predikant schap con heel klein grondkapita-altje bij eengebracht, doch verder kwam hbt niet. Toen in April van het vorig jaar ds. Joh. YvGroot Enzerink, uit Leeuwarden, waar hij een goed ingericht Wijkgebouw voor het-Evangelisatiewerk te zijner be schikking had, naar Leiden overkwam, was liet zijn liefste wensch ook hier zulk een gebouw te bezitten. Man van initiatief en doorzettingsvermogen, toog hij dadelijk aan den arbeid cn hij vond om zich heen man non en vrouwen, die, door zijn geest kracht bezield, met hem aan den arbeid togen. Een Wijkvereeniging werd opge richt. waarin als bestuursleden, met den predikant, als voorzitter, zitting namen de heeren P A. van Aggelcn, secretarisJ. G Wolff, ponningmeester, J. A. Verhoog, L A. Werner, G. W. Schutter, G. H. -Lens, V. J. Jansen en W. J". Batist Jr. Het gelukte dit bestuur, na van alle zijden op verrassende wijze steun cn me dewerking te hebban verkregen, waarbij weder de waarde van liet kleine bleek, c>; hand to leggen op een tweetal panden aan de Haven, welke werden aangekocht van den hesr Fontein. Een óter panden blijft uit gebrok aan voldoende geldmiddelen nog verhuurd- Wilde men beide panden tot één groot in «die opzichten aaoi de eisohen dos tijds in gericht Wijkgebouw met vergader, en club ealen vervormen dan zou daaraan f 50,000 moeten worden besteed en dat durfde het bestuur, hoeveel vertrouwen het op de toe komst van de stichting moge hebban nog niet aan Aan het voor Wijkgebouw bestemde pand no 46 waarvan aan demgevel op een wit bord de bestemming is aangegeven, is nog niets verbouwd, maar met betrekke lijk weinig onkosten zal men hier veel kunnen verbeteren. De aohterkamer is in gericht als oathcchisatiekamorDo wanden zijn o.a. versierd met oen mooie beeltenis van Luther cn andere platen, tevens oen keurige wandklok on verschillende tek sten, allen schenkingen. Do achterkamer ziet uit op den zeer •jróoten tuin waar men indien de ge beente krachtdadige belangstelling toont oen prachtige groote vergaderzaal zal kunnen bouwen. Boven heeft men oen viertal zaaltjes waarvan o.a. één als spreekkamer zal dienon, één als vergader- zaait j o voor een naarlkrans of jongens- club, terwijl een tweetal apartementen slechts door con muur gescheiden tot één flinke ruimte zou kunnen worden ver- eenigd. Lang zal het niet duren of achter den hoogen gevel van ,,Xreno", zooals hot Wijkgebouw is gedcopt, waarvoor het drukke straatleven golft zal in stiller "riveer het geestelijk leven zich krachtig la een gelden. G'isteron wapperde van uit hot perceel do vlag en zeer velen, meer eigenlijk als de ruimte kon bergen, hadden gevolg ge geven aan de uitnoodigiug van liet'bestuur crni het gebou^ tpt. zijn nieuwe bestemming 'Ie wijden. Deze plechtigheid bad in de achterzaal plaats. Wie er niet een plaats konden vindonfl zaten, in den grooten tiiui er achter. Gelukkig was c£t door het mooio herfstweer mogelijk. Op den ©olieden eikenhouten tafel, waar aan liet bestuur had plaats genomen, lag een der drie prachtige Statenbijbels, welke in verband met deze opening aan den W ijkprodikant ten geschenke waren gege ven, met andkro waardevolle zaken waar onder een bij don tafel passenden leunstoel voor den predikant zelf. Onder de aanwezigen waren do predi kanten de heeren Goedhart, Riemens en Loc-hor. Ds. Beekenkamp had bericht van verhindering gezonden. Als vertegenwoor diger der Gemeentecccnmissie was er de ^beor J. P. Mulder; verder het oud-kerk-* raadslid P. J. Mulder, de heer A. J. de Lange, bestuurslid van het Wijkgebouw nan het Lew en daal, terwijl een aantal an dere vortc-genwooffdige'rs van kerkelijk© corporaties ook nog bericht van verhindo- ring hadden gezonden, zoo ook do Burge meester dezer gemeente. Nadat de voorzitter, db. Groot Enzerink de bijeenkomst had geopend werd gezon gen Psalm 89 vers 1, waarna. deze voorlas uit Efezé 2 de verzen 14 tot en met 22. Vervolgens heette hij de aanwezigen welkom waaronder in 't bijzonder de ge noemde en andere vertegenwoordigers van verschillende kerkelijke lichamen, deelde mede dat ds. Plooy en hot bestuurslid de heer Schutter en de heer Meynen door ambtsbezigheden of andere urgente werk zaamheden waren verhinderd, terwijl het bestuurslid do heer Batist door ongesteld heid afwezig was on do héér Kromwijk door uatstedigheid. Het bestuur had gaarao alle wijkbewo ners willen uitnoodigen, do ruimte was daartoe echter te beperkt, hot blijkt zelfs dat de genoodigdo belangstellen dien nau welijks plaats kunnen, vinden, zeide epr. Spr. gaf daarna uiting aan zijn dankbaar heid en blijdschap voor dit gebouw, waarmede liij één zijner liofsto wenschen vervuld ziet, en waaraan hij niet goedkeuring van de ove rige bestuursleden den naam „Irene" (vrede) heeft gegeven, welke naam ook zijn Wijkge bouw in Leeuwarden droog. Het is toch niet een behoorlijke toestand dat een predikant voor zijn eigen cafcoohisa- tielokaal moet zorgen. Spr. hoeft daarvoor, teen hij Daar hier overkwam, een tijd lang een zijner woonvertrekken gebruikt. Met Gprcker gevoelden dc broeders ouderlingen dat het zoo niet ging. En zij bobben de schouders onder de zaak gezet. Broeder J. A. Vorhoog was daarbij dc drijvende kracht. Regenten van het H. G. of Wees- en Arme Kinderhuis stonden voor dit doel een zaaltje af, doch daarmede verflauwde de ijver voor ccn eigen gebouw niet. Als eerste stoentje bood de heer Verhoog namens ouderlingen in April ccn bedrag van f 300 aan cn sindsdien kwa men de giften, groot en klein, geregeld in. In dc bijbellezingen, gehouden in de Ooslcr- kerk, vond het denkbeeld mede bijval en door veler samenwerking konden do perorelcn 46 en 48 reods worden aangekocht, dank zij dc welwillende wij zo waarop dc eigenaar, do heer Fontein, de betalingsvoorwaarden stolde. Gaarne had het bestuur der Wijkvereeniging beide perceel en tot een Wijkgebouw inge richt, dóch hiervan moest wegens de hooge leesten worden afgezien. God geve dat dit ide aal nog eenmaal mag worden verwezenlijkt. Het bestuur zal Gods tijd afwachten, maar toch in de-zo richting blijven werken. Spr. schetste het diool met de tegenwoordige inrichting beoogd, waarin allen, die God wil len zoeken en Hem dienen, een veilige schuil plaats zullen kunnen vinden, Vrienden dor wereld hoopt men or to trekken, vrienden van God er te sterken on voor allen zal er het Kruis van Christus het middelpunt zijn waaT- van zal afstralen oen vriendelijk licht dat gebroken liaTten zal hoclen, dc treurende zal troosten cn de blijmfosdigen zal 6temmen tot dankbaarheid aan God. Nadat hij do zogen des Allcrhoogsten voor de nieuwe stichting had ingeroepen, ver klaarde hij het gebouw voor geopend', waar na de vergaderden met elkander Gezang 96 aanhieven. Hierna ging ds. GcoobEuzcrink verschillen de personen noemen, die voor liet bijeenbren gen dor noodig© gelden hadden gezorgd. Hij gedacht vooral dc vrouwelijke bezoek sters dor bijbellezingen. Zoo noemde hij een jong meisje dat in twee weken f200 bijeen verzamelde. Aan aandeden werd eon bodirag van f 4C00 bijeengebracht cn aan giften en collecten f 20o0, waarbij f300 van dir. Schokking als overschot van een bazaar en f200 van do ouderlingen. De bezoeksters van do bij bel lezingen schon ken persoonlijk een tafel voor liet bestuur, een stoel voor den voorzitter, oen oocosloopcr in <dicn gang en een vloerzeil, waaTvoor spr. haar innig dankbaar was. De hear Verhoog, hot wakkere bestuurslid, man van initiatief en van durf, die zoovool voor êe stichting dead en -diens broeder Vorhoog, den architect, die belangloos zijn diensten aanbood, do houders van aandeden, zoovele anderen, werden hartelijk bodankt. Al? een bow ijs van groote offervaardigheid noemde spr. oen oud ooMpaax, dat spaarde voor het inkoopen in oen Hofje en daarvan f 100 voor dit dieel aanbood. De gift word natuurlijk niet geaccepteerd, maar do gezindheid die er uit spreekt, wilde spr. prijzen on anderen tot voorbeeld stellen. Verder da nikte hij voor de drio Statenbijbels, voor het leveren der stoelen voor inkoopsprijs door dc firma Leus cn eindelijk do hoeren De Leeuw on Schellen on die familie Do Geus voor de mooie bloemen benevens dc heer Van Leeuwen voorliet keurig orgelspel hij dozo gelegenheid. Waar zoo van alle kanon medewerking is ver leend on Gods zagen het wenk van den aanvang af kennelijk heeft verzegeld, gaat spr. mot dank in het hart de toekomst tegemoet (applaus). Hierna volgden nog verschillende toespraken. Ds. Locher,sprak namons don Kerkcraad. Hij zou bijna verleid worden te zondigen togen het 10e gebod en dit gebouw begeoron, al benijdt hij collega Groot Enzerink de zorgen ct aan ver bonden ook niet. Eigen-lijk moesten dezo wijk- gebouwen niet speciaal behooren tot één wijk, maar deel uilmaken cn bestomd zijn voor do geheele gemeente. Ds. Riemens, sprekende namons de Wijkyor- oeniging Pniël, verblijdde zich in de goboorto van dit jongste zusje, zooais hij het, hoewel te gen den taalregel in, wildo noemen. Brooder Do Lango riep in zijn herinnering te rug <le stichting van het Wijkgebouw aan hot Leveaciaal door wijlen ds. De Wolff 50 jaren ge leden en schotste uit eigen ervaring de zegen die van zulk een gebouw kan uitgaan. Do heor'J. P. Mulder sprak namons dc Ge meente-commissie zijn boste wcnschen voor doze stichting -uit, ds. Goedhard de3d holzrifde voor do Wijkvereeniging „Siaalwijk", terwijl de heer Vorhoog er zijn vreugde over uitsprak^ dat hij na 10-jarigen arbeid voor con centraal puilt "in Wijk' VIII dit gebouw mode mag openen. Dat wij nog in de. zorg zitten acht ik niet erg, zeide spr., dat houdt ons wakker. Spr. hoopte, dat partijschap aan dezó stichting geen kwaad zal doen. Eindelijk trad nógsrit dc rij der vrouwen mej. De Tombe naar vorgp, óm namons de vrouwen, die d? bijbollczing trouw bezoeken mode te dee- Ion, dat zij do r©koning van de stoelen' van den hoor Lens bij zich id wachten. Deze mede deeling werd mot hartolijko tookenen van instemming bogroel, zooals trouwens al de speeches met ap plaus beloond werden. Nadat vorverschingen waren aangeboden, dankte ds. Groot Enzerink de vorsehillende spre kers voor hun goede wensch on on de aanwe zigen voor hun tegenwoordigheid. Nadat daarna nog oen Psalmliod was gezon gen; sloot do voorzitter de bijeenkomst mot dank zegging, waarna de verschillende looaliteilcn wenden bezichtigd. Ook gisteravond werd hot gebouw nog door velen bezocht, wion het adres op dc Haven door de uithangende vlag word gewezen. Do toekomst van den Middenstand. Gisteravond hield de Christelijke Mid- ctenstandsvereeniging in liet Nutsgebouw een vergadering, toegankelijk voor alle Christelijk© middenstanders, waarvoor als spreker was aangekondigd do heer L. At- tema, directeur van het Christelijk Mid denstandsbureau te Hilversum, met het onderwerp: De toekomst van den Midden stand. De vrij goed bezochte vergadering werd te circa halfnegen geopend door Óen voor zitter, den heer J. van der Steen, die voor ging in gebed. Hij heette al dc aanwezigen welkom, in het bijzonder den heer Attema, die zich op den eersten oproep van het bestuur bereid had verklaard hier to komen spreken. Ook bracht hij den gasten, zoowel van buiten als uit de stad, die aan de uit- noodiging gevolg hebben gegeven, dank. Hij wee.3 er op, dlat vanavond do heer Attema d© voorstellen, vervat in 14 pun ten, van >Je algemeen© vergadering te Baarn, kou inleiden, en hij hoopte, dat d© aanwezigen na deze inleiding zich zullen laten hooren, opdat men. door wrijving van gedachten tot. eenheid zal komen. Daarna deed do secretaris, de heer Israël, ©enige mededeelingen over de werkzaamheden van het bestuur in den afgeloopen zomer. Zoo noemde hij de actie van de marktcommissie uit den midden stand, inzake het marktwezen. Hij boekte daaruit dit succes, dat do Gemeenteraad nadien dc marktgel^ep heeft verhoogd. Verder vermeldde hij dc oprichting van een boekhouders-cursus. Eindelijk herin nerde hij aan de welgeslaagde winkelweek, uitgaande van de drie middenstandsorga nisaties, welke heeft bcworkfc, dat nu eens het publiek bij den winkelier is gekomen. Overigens heeft do Winkelweek aan het Comité veel werk bezorgd en is onder de mededingers over dc toegekende Bekronin gen eenige ontevredenheid gewekt, wat trouwens te voorzien was. Daarna gaf hij nog een kort overzicht van het reeds opge maakte programma voor de wintercam- pagne. Op 16 November zal borden gehou den oen huishoudelijke vergadering, ge volgd door eenige algemoeno besprekingen. In de vergadering van 14 December zal het bestuurslid de heer Breebaart, behan delen het praeadvies van den heer R. K. van den Berg, inzake den middenstand en de gemeentepolitiek. In Januari hoopt de afdeeling hier de algemeene vergadering te ontvangen. Hierna gaf de voorzitter het woord aan den heer Attema. Pas was deze aangevangen, of de heer Vergouwen, dio eerst een cursus in het boekhouden zou houden, Jcwani met een 12- tal cursisten binnen, dat, evenals hijzelf, hartelijk door den voorzitter werd verwel komd. De spreker, weer voortgaande, betoog de, dat de beteekenis van de Christelijke Middenstandsorganisatie niet ligt in het zich bij elkaar aansluiten cn Jict lid zijri van oen Vereeniging. Er moet gewerkt wor den en gestudeerd, opdat men weet wat men als middenstander heeft te doen cn te laten. Eif daarvoor is kennis noodig. In d© huidige opvatting over den maat- schappijyórm in verschillende kringen, met name in die der sociaal-democraten, wordt- de middenstand liefst achteruit gezet. Doch wat er van de maatschappij zou worden ab de middenstand daaruit verdwijnt, leere ons Rusland, Oostenrijk en Duitschland. In ons land zijn cr ook groepen, welke dien lc'ant wel op willen. Als de midden stand ging verdwijnen, zou dit ook op dien grond een ramp voor de maatschappij zijn. Dze maatschappij heeft noodig vrije, onaf hankelijke mannen. En door den midden stand, en met name den handcldrijvenden en industrieelen middenstand, wordt eene vrij en zelfstandig element in de maatschap pij gehandhaafd. Achtereenvolgens behandelde spreker de plaats, die in de maatschappij de midden stand heeft in te nemen; de taak, welke deze stand daarin heeft te vervullen en hoe hij zich zal kunnen blijven handhaven in ons volksleven, Maar voor spreker cn die met hem gelijk denkon komt er nog iets bij. Wij leven in een moeilijken tijd. Er zijn ontbindende elementen werkzaam in onze maatschappij. De neutrale middenstand kan daartegen niet krachtig - genoeg front maken. En daarom moet, in het belang der samenleving, jdc middenstandsorganisatie een Christelijk cachet dragen. De neutrale organisaties kunnen ons niet behoeden te gen insluiping van revolutionaire en bolsje wistische tendenzen.. Uitgaand© van deze waarheid, heeft het hoofdbestuur voor de vorming van een al gemeen© nationale Christelijke midden standsorganisatie voorstellen ontworpen en aan. de ord© gesteld, omschreven in do 14 punten, straks genoemd, waarop spre ker thans niet in bijzonderheden zou in gaan, omdat deze punten straks in de huis houdelijk© vergadering der afcllcelingen zullen worden behandeld. In de eerst© plaats is het doel, dat ©r overal vakor ganisaties worden gevormd door personen van hetzelfde vak en om deze verschillende organisaties moet één algemeene Christe lijke band worden gelegd. Op deze wijze kan db middenstand, spe ciaal do Christelijke middenstand, den verloren invloed in de maatschappij her winnen, en contact zoeken en verkrijgen met andere maatschappelijke groepen. Ook met de politieke organisaties moet hij invloed krijgen, opdat do middenstand invloed krijg© op 's lands en op hot ge westelijk en plaatselijk bestuur. Men wachtte zich bij dit alles er voor zich te verliezen in theoriën cn t© vergeten de practische daad. Mot den Duitschen staats man, die liet. slachtoffer werd van oen samenzwering, Rathcnau, zeide sur men verlieze niet den grond onder de voetsn en houde tegelijk dc sterren in het oog. Hoe echter ook d© middenstand zich naast de andere groepen zal plaab??n~cn handhaven, het zal nooit geheel «oed wor den, zoolang tusschen handel en bedrijf en God de zonde blijft bestaan, aldus ein digde spr. Er volgde op de heldere rede een warm applaus, waarna verschillende personen opmerkingen maakten en vragen stelden. De heer Boekkooi vroeg spreker, hoe in i branches, waarvan er slechts weinig verte genwoordigers zijn, vakorganisaties kun nen worden opgericht., welke ©enigen "in vloed zullen hebben. De spreker zeidie, dat, wanneer in cv.n zeker vak in het geheele land slechts 20 zich hebben georganiseerd, de organisa tie reeds een vertegenwoordiger in het hoofdbestuur kan hebben, volgens de door het Hoofdbestuur ontworpen regeling. Nog had dc heer Boekkooi gevraagd hoe te voorkomen, dat dc kleine middenstan der wordt doodgedrukt door groote maat schappijen en vennootschappen. Do spreker wees er in dit verband op, hoe noodig een krachtige alge meene organisatie van middenstanders in de samenleving is. Men» mag niet ver geten, dat alleen een sterke middenstand zal kunnen koeren een socialistisolic en bolsjewistische maatschappij, tcïwijl deze stroomingen zich wel kunnen verstaan met bet grootkapitaal, wat Rusland ons nu reeds leert. De heer Vergouwért sloot zioh in hoofd zaak bij het betoog vail den inleider aan. Ook hij vindt, stevige vakorganisatie van middenstandsgroepen in eon verband noo dig. Hij heeft zelf daarom het initiaief ge nomen tot oprichting van ©en organisatie van assuradeurs. Verder is hij liet ook eens met den spreker, als deze zegt, dat. de middenstander niet te zoetsappig moet zijn. In Leiden zou in do dagen der distri butie da middenstand zijn uitgeschakeld, wanneer hij zich toen niet krachtig had doen gelden.- Eindelijk acht hij het ook goed, dab de middenstand zich door zijn organisatie vertegenwoordigen laat in de kiesvercenigingeri cn daardoor in openbare lichamen. De heer Alberts maakte onder anderen de opmerking, dat niet alleen do handel drijvende middenstanders vrije raenschen zijn en moeten rijn, maar alle maatschap pelijk© groepen. Den heer Wilbrink lijkt het niet goed, dat de micldenstandsverccnigingcn «als or ganisatie zioh in do politielco vercenigüi- gen laten gelden. Dit kunnen zij cn moe ten zij doen individueel. Do spreker was het in dazen meer eens met den heer Vergouwen, dan met den heer Wilbrink. De arbeidersorganisaties doen immers ook zoo. Nadat nog enkele anderen opmerkingen hadden gemaakt, waaronder ook de secre taris en do heer Couperus, werd dc ver gadering door den Voorzitter met een kort woord gesloten, Hij maakt© de opmerking, dat dc leden ook te Leiden nog tc weinig met hun organisatie meeleven. Deze avond bewijst het woer. Er hadden van da hon derd leden veel meer moeien opkomen. Ten slotte betuigde hij onder applaus den spreker dank en dankte ook nog den secretaris van do Kamer van Koophandel, rnr. Kribbe, voor zijn tegenwoordigheid, waarna do spreker voorging in dankgebed. Werklocvzcii Agitatie-Comité. In de grooto zoal ran café „Zomerzorg" hield bovengenoemd comité gistermiddag een ojienbarc vergadering, welk© zeet druk was bezodht. Dool van dcoo bijeenkomst was tot cP© oprichting van een Leódsch-Agitatie- Ocoiité te komen. ALs sprekers zouden optre den de hoeren Kolthek, C. Kitz cn L. dc Vis ser. Na een korte operingsrodb van den voorzit ter, waarin deze hot idodl van het bijeenroe pen dezer vergadering uiteenzette, voord© al lereerst do hoor Kolthek het woord. Do werkeloosheid, aldoia ving spreker aan, 'die nu reeds uitgebreid is, dient door de ar beidende klasse cmsbig onder het oog te wor den gezien, omdat het vrijwel zekej is dat zij zi.ch spoedig n.<g belangrijk zal uitbreiden. Want deze werkclooshoikl is niet van het ge won© karakter, waarvan men de.oorzaak min of meer zeker kan aanwijzen, doch zy hangt ten nauwste samen met de ontwikkeling van het maatschappelijk leven van dezen tijd, en BINNENLAND. Do staking in de sigarennijverheid. De arbeidstijd in schoenenfabrieken» BUITENLAND. Een nieuw incident in de Oostersche af faire door het binnenrukken der neutral* zöne bij Ismed door de Turken. Een voor-conlerenlie der geallieerden te Boulogne? De pest is uitgebroken onder de Griek» sche vluchtelingen. De Duitsche maatregelen tegen de daling der Mark. inzonderheid sinds 1914. Zij bepaalt zioh niet tot eenige bedrijven, mavr treft feitelijk do geheel© maatschappij. De industrie cn handel zijn in een soort van verlam.mingstooatand gekomen, cn hooren wij wat bekende econo men er van zoggen, dan komen wij tot d© conclusie, dat het d© inrichting van do maat schappij zelf is die deze ontwrichting heeft veroorzaakt. Do werkeloosheid van thans hangt nauw samen met de kapitalistische samenleving. Nooit is er moer werkgelegenheid geweest dan nu, indien men de zaak zoo opvat dat de arbei-dors producten moeten voortbrengen, die de menschheid noodig heeft. Doch niettegen staande dat is cr ook nooit zooveel ellende goloden als thans. Alleen in ons land zijn meer dan honderdduizend slachtoffers van werkeloosheid en ellende, terwijl de bestaans voorwaarden van zooveel anderen meer en moer worden gedrukt. En dat, terwijl wij toch met den vinger kunnen aanwijzen dö midde len, die d© menschheid bezit om allen wel vaart en geluk tc geven. Hoovelen bijvoor beeld hier te linde liobben nauwelijks klèercn racer aan het lichaam, en in Engeland lGopen tienduizenden textielarbeiders, die gaarne dc: stoffen voor dio kleeren zouden vervaardigen, werkeloos rond. Zoo gaat het in elk opzicht. Het is het gevolg «van hot feit, dat de bezittende klasse in deze maatschappij riet ijvert en werkt voor do belangen der mensohheid, dioch slechts alleen voor eigen winst. Dat dit verschijnsel juist in dezo dagen zot» stork cn zoo schril op den voorgrond treedt, komt doordat do kapitalistische ontwikkeling is vastgeloopon. Voor de zoovcoLslo maai een nieuwe ontwikkelingsphase bereikt. De maat schappij moet op een anderen grondslag ko men te berusten. En in diezen overgangstijd moeten de arbeiders, dio do nieuwe maat- fsch.appij moeten vormon, zich formeeren om daaraan to kunnen voldoen. Die krachten zijn nu nog niet goformeerd, en dat is do schuld van de arbeiidora zelf,, drie bijna even kapi talistisch denken als do bozittendo klasse. To~ veel laton zij zich nog dóór het materieel© leiden. Hot organisatie-leven in den goedcu zin van het woord is nog uiterst.zwak.' Voo® do groot© algemeone belangen hioudt men do oogen gesloten cn do rcigoering doet al haar best om het materialisme aan te moedigen en de kapitalistische maatschappij le achrar gen. Spr. wijst op do bogrooting voor dit jaar, waaruit blijkt dat or thans voel cn veel min der gelden dan oen jaar geleden worden be*- oehikbaar»gesteld voor werkeloosheidsvoorzie- ning. De instelling der wachtgeldregeling was min of meer een erkenning dat de maat schappij verantwoordelijk is voor de werke- JoGeheid. Dc regeling dnoag een sociaal ka rakter. Thans echter is dat veranderd. Op de uitkeering is nu het stempel der armenzorg ge dirukt. Daartegen dienen dc arbeiders op te komen. Zij moeten zelf begrijpen dat zij recht hebben op uitkcering van hun loon in tijdon van werkeloosheid, omdat zij buiten hun schuld zijn ontslagen. Zij hobben het recht oan t© cisóhen, dót de regeering ingrijpende maat regelen neemt om hun productie*ven arbeid te verschaffen. Wij wonaclien, zciidc spr. geen vol loon als uitkcering zonder tegenprestatie, maar wij eischcn prödtuctioven arbeid togen vol loon, cn veedor handhaving en doorvoe ring van den aeht-urendag ter be»parking den werkeloosheid. Om aan die oiochen kracht bij te zetten is het echter noodig dat allen zich vast aaneensluiten eh zich hiét Ialen af schepen met oen udtkeoring vhn het armbe stuur. Zóó den strijd aangepakt' zal de''rrigoering wel zórgen dat er maatregelen worden ge-< troffen, die veel verder gaan daav do tegen woordige. Door liet vórmen van een machtig front alleen kan men komen tot verlichting Idcr cllendó cn tot het leggen van den ba?is vo'osr het vormen van dc sociale maatschappij. Over ld© redevoeringen der twee ander© sprekers zullen wij kort zijn, ora niet in her halingen tc vervallen. D heer Kitz zeide, idia't dc arbeiders zich de vraag moeten stellen hoe zij den huldigen wantoestand kunnen verbeteren. En het ant- WGcrd daarop luidt dat de arbeiders hun oischen motton 6lcllen overeenkomstig d© cinchen van het maatschappelijk levóD. Wat zij zullen krijgen, hangt van hun zelf af. En dat zal dos te iméer zijn, naar mate zij zich nauwer aaneensluiten in een agitatie-comité* dat zich' bepaalt bij weikelo'oshoid en pro-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1922 | | pagina 1